БҰЙЫРАМЫН:
1. "Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 22 ақпандағы № 75 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 31999 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:
көрсетілген бұйрықпен бекітілген Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемеде:
6-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"6. Жерлердің ірі масштабты топырақ іздестірулерінің нәтижелері (топырақ карталары мен картограммалары) мемлекеттік жер кадастрының ақпараттық жүйесіне жұмыстар орындалған жылдан кейінгі жылдың 31 наурызына дейін енгізіледі.";
8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"8. Топырақ іздестірулер бойынша дала жұмыстары басталғанға дейінгі дайындық кезеңінде Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Жер ресурстарын басқару комитетінің "Жерлерге зерттеп-қарау жұмыстарын жүргізу мемлекеттік институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны "Жер қатынастары саласындағы мемлекеттік қызметтерді көрсету жөніндегі қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2020 жылғы 1 қазандағы № 301 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21366 болып тіркелген) бекітілген "Іздестіру жұмыстарын жүргізу үшін жер учаскелерін пайдалануға рұқсат беру" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларына сәйкес іздестіру жұмыстары үшін жер учаскесін пайдалануға рұқсат алады.";
9-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
"1) картографиялық: қағаз және цифрлық тасығыштардағы фотожоспарлар, аэрофотосуреттер, ғарыштық суреттер және мемлекеттік жер кадастрының ақпараттық жүйесінің цифрлық деректері;";
28, 29 және 30-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"28. Негізгі кескіндер барлық қат-қабаттар мен аналық жыныстың жоғарғы 10 (он) сантиметрін ашатын топырақтың толық профилін зерттеу үшін барынша типтік жерлерде орналастырылған. Кескіннің жалпы тереңдігі 80 (сексен) сантиметрден 200 (екі жүз) сантиметрге дейін, алдыңғы қабырғаның ені 60 (алпыс) сантиметрге дейін. Кесіндіде қиыршық тас, тығыз жыныстар немесе су болған жағдайда, негізгі топырақ кесіндісінің тереңдігі тығыз жынысты ашу тереңдігімен немесе судың пайда болуымен шектеледі.
29. Жартылай шұңқырлар топырақтың түрлерін және аналық жыныс басталғанға дейінгі барлық топырақ горизонттарын аша отырып, олардың кеңістіктік өзгеруін анықтау үшін типтік жерлерде қазылады. Жартылай шұңқырлардың тереңдігі топырақ түзетін жыныс ашылғанға дейін 80 (сексен) сантиметрден 10 (он) сантиметрге дейін, ені – 60 (алпыс) сантиметрден кем болмайды.
30. Қазбашықтар негізгі кесінділермен және жартылай шұңқырлармен анықталған және сипатталған жекелеген топырақ контурларының шекараларын нақтылау үшін пайдаланылады, қазбашықтың жалпы тереңдігі кемінде 50 (елу) сантиметр. 2-3 (екі-үш) негізгі қат-қабатты қазу арқылы ашу топырақтың жекелеген жалпы және түрлік белгілерін (қарашірік қат-қабатының қалыңдығы, карбонаттылық, кебірлілік, сортаңдану) анықтау үшін жүргізіледі.";
33-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"33. Негізгі кескіндерде, жартылай шұңқырларда және қазбашықтарда топырақтың морфологиялық белгілерін сипаттау осы Әдістемеге 8-қосымшаға сәйкес топырақтың морфологиялық белгілерінің қысқартылған индекстерін пайдалана отырып, жүзеге асырылады.";
6 және 7-қосымшалар осы бұйрыққа 1 және 2-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;
24-қосымша осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;
41-қосымша осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;
48-қосымша осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.
2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Жер ресурстарын басқару комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі |
А. Сапаров |
"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Цифрлық даму,
инновациялар және аэроғарыш
өнеркәсібі министрлігі
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2025 жылғы 9 шілдедегі № 218 бұйрығына 1-қосымша Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемеге 6-қосымша |
Нысан
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Жер ресурстарын басқару комитетінің "Жерлерге зерттеп-қарау жұмыстарын жүргізу мемлекеттік институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының _________облысы бойынша филиалы
Топырақ сипаттамасының далалық журналы
_____________________________________________________________________________
(ауылдық округ, ауыл, қала, есеп кварталының нөмірі)
_______________________________________________________________________________
(аудан)
______________________________________________________________________________
(облыс)
Нысан
№ ____ кескін
_____________________________________ ________________________________
(топырақ танушының тегі) (сипаттау күні) (облыс, аудан, жер пайдалану)
N….……°..…..…´……………..…´´Е………°………..´…………..….´´ (координаттар)
______________________________________________________________________
(алқап және оның жай-күйі – дақыл, шөп басқан,
______________________________________________________________________
өсімдік жамылғысы, жобалық жамылғы)
______________________________________________________________________
(топырақ бетінің жай-күйі)
______________________________________________________________________
(жалпы жер бедері)
______________________________________________________________________
мезобедер (жер бедері элементі, алаңы бойынша
______________________________________________________________________
басым контур аумағындағы
______________________________________________________________________
беткейлердің экспозициясы мен тіктігі градуспен), микробедер
______________________________________________________________________
(топырақ түзуші және төсеніш жыныстар)
Кесіндінің тереңдігі (сантиметр) | Көпіршіктілік (сантиметр) | СаСО3 жиналымдары | Гипс | Тез ерігіш тұздар | Тот дақтар | Глей дақтары | тереңдігі (сантиметр) | ||
әлсіз | аса | тереңдігі (сантиметр) және пішіні | саны (астын сызу) | тереңдігі (сантиметр) және пішіні | саны (астын сызу) | тереңдігі (сантиметр) және пішіні | саны (астын сызу) | ||
көп аз | көп аз | көп аз |
_____________________________________________________________________
(контурдың агроөндірістік сипаттамасы – біртектілік немесе кешенділік,
_____________________________________________________________________
контурдағы компоненттердің пайыздық арақатынасы,
_____________________________________________________________________
өндірістік бағалау)
Топырақтың анықтамасы
1) далалық ___________________________________________________________
2) түпкілікті __________________________________________________________
Топырақ бейіні сипаттамасы
Горизонттардағы қасиеттері мен белгілері | Генетикалық горизонттардың белгіленуі, орналасу тереңдігі және қалыңдығы, сантиметрмен | ||||
Түсі | |||||
Механикалық құрамы | |||||
Ылғалдылығы | |||||
Құрылымы | |||||
Тығыздығы (байланыстылығы) | |||||
Көпіршуі (сипаты, тереңдігі) | |||||
Кеуектілігі (қуыстылығы) | |||||
Түбірлер (көп, аз) | |||||
Кірікпелер мен жаңа жаралымдар | |||||
Ауысу сипаты | |||||
Үлгі алу тереңдігі |
Топырақтанушының қолы _______________________
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2025 жылғы 9 шілдедегі № 218 бұйрығына 3-қосымша Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемеге 24-қосымша |
Нысан
Қаңқалық дәрежесі бойынша топырақтардың жіктемесі (қиыршық тас, қабыршақ, шақпатас – 3 миллиметрден 5 сантиметрге дейінгі бөлшектер)
Белгі | Қаңқа мөлшері бойынша топырақтардың атауы | 0-30 сантиметрлік қабаттағы топырақ салмағының %-пен қаңқа мөлшері | Агромелиорациялық іс-шаралар қажеттілігі |
∆ | Аз қаңқалы | < 10 | Қажет емес |
∆∆ | Орташа қаңқалы | 10-20 | Қажет емес |
∆∆∆ | Қатты қаңқалы | 20-50 | Ұсақ топырақпен, органикалық заттармен байыту және ішінара малтатас пен шақпатастан тазарту қажет |
∆∆∆∆ | Өте қатты қаңқалы | > 50 | Егістікке тиімділігі төмен |
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2025 жылғы 9 шілдедегі № 218 бұйрығына 4-қосымша Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемеге 41-қосымша |
Нысан
Жеміс дақылдары үшін әртүрлі тереңдіктегі топырақ ортасының (рН) әсер ету мәні
қабаттағы су суспензиясының рН, см | Топырақтың жеміс екпелері үшін жарамдылығы | ||||
0-50 | 50-150 | 150-200 | 200-250 | 250-300 | |
6,0-ден аз | 6,0-8,5 | 6,0-8,7 | 6,0-8,7 | 6,0-8,7 | Дәнекті дақылдар үшін қолайлы және әктеу кезінде – сүйекті дақылдар үшін |
6,0-8,5 | 6,0-8,5 | 6,0-8,7 | 6,0-8,7 | 6,0-8,7 | Барлық дақылдар үшін қолайлы |
7,0-8,5 | 7,0-8,5 | 8,5-8,7 | 8,5-8,7 | 8,7-8,8-ден көп | Қысқы дәнді сорттар үшін жеткілікті қанағаттанарлық емес |
7,0-8,6 | 7,0-8,5 | 8,5-8,7 | 8,7-ден аз | 8,7-9,0 | Сүйекті тұқымдарға жарамды, оларды аласа өскен телітушілерде өсірген кезде. Биік өскен телітушілерде алма ағашының ең берік жазғы сорттары өсірілуі мүмкін. |
7,0-8,5 | 8,5-8,7 | 8,7-ден көп | 8,7-9,0 | 9,0-ден көп | Сүйекті дақылдарға жарамды, әсіресе өрік ағашына, аласа өскен телітушілерде алма ағашының ең берік жазғы сорттары өсірілуі мүмкін. Алма ағашының қысқы сорттары үшін жарамсыз. |
8,0-8,5 | 8,7-8,8-ден көп | 8,7-9,0 және одан көп | 9,0-ден көп | 9,0-ден көп | Тек өрік, қараөрік, беже отырғызуға болады. Басқа тұқымдарға жарамсыз. |
8,7-8,8-ден көп | 8,7-9,0 және одан көп | 9,0-ден жоғары | 9,0-ден көп | 9,0-ден көп | Жеміс ағаштары үшін пайдалануға жарамсыз. |
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2025 жылғы 9 шілдедегі № 218 бұйрығына 5-қосымша Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемеге 48-қосымша |
Нысан
_________ жылғы "____" _________________
далалық ____________________________________________________________
________________________________________________ жұмыстарды тексеру
(қабылдау)
№ _______ актісі
Мен ________________________________________________________________
(аты, әкесінің аты (бар болса), тегі, лауазымы)
______________________________________________ аумағында орындалатын
(облыс, аудан, кадастрлық квартал, ауылдық округтің атауы)
далалық _____________________________________________________________
жұмыстарды тексеруді (қабылдауды) жүргіздім.
Далалық жұмыстарды _________________________________________________
масштабында ___________ жер көлемінде ______________________ бөлімінің
_____________________________________________________________________
(орындаушының лауазымы, аты, әкесінің аты (бар болса), тегі)
________________ бастап _______________ аралығындағы мерзімде орындады.
Далалық карталарды және сипаттау бланкілерін қарап шығу нәтижесінде, сондай-ақ
ұзақтығы _________________________ бақылау маршруты негізінде анықталды:
1. Далалық түсіру
____________________________________________________________________
_____________ сапалы _________________ масштабындағы фотожоспарларда жүргізілді.
_____________________________ контур айырып көрсетілді және сипатталды.
2. Жасалған сипаттамалар ______ дана, олардың кондициясы түсіру масштабына сәйкес келеді.
3. Контурлар шекараларын және сипаттау орындарын картаға түсіру дәлдігі, шекараларды картаның іргелес парақтары бойынша байланыстыру ________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
4. Далалық құжаттама (сипаттау бланкілері) жүргізіледі
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
5. Химиялық талдауға топырақ үлгілері іріктеліп алынды ___ дана, су ____
Далалық және камералдық тексеру негізінде, далалық ______________ жұмыстар
Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2023 жылғы 22 ақпандағы № 75 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 31999 болып тіркелген) бекітілген Жердің ірі масштабты топырақ іздестірулерін жүргізу жөніндегі әдістемесіне сәйкес орындалған.
Түзетілуі тиіс жекелеген кемшіліктер көрсетілді:
Тексеру жүргізген ____________________________________________________
Орындаушы _________________________________________________________
Аталған кемшіліктерді түзеткен ________________________________________
Жұмыс ___________________________ бағасымен қабылданды деп есептелсін