Әділет
Әділет

Жиі қойылатын сұрақтар

» Негізгі »Жиі қойылатын сұрақтар

№

Қызмет бағыты

Сұрақ

Жауап

1

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке шарты дегеніміз не?

Некеге (ерлі-зайыптылыққа) кіретін адамдардың келісімі немесе ерлі-зайыптылардың некеде (ерлі-зайыптылықта) және (немесе) ол бұзылған жағдайда мүліктік құқықтары мен міндеттерін айқындайтын ерлі-зайыптылардың келісімі неке шарты деп танылады. Неке шарты некеде (ерлі-зайыптылықта) туылған немесе асырап алынған балалардың мүліктік құқықтарын көздей алады. Неке шарты жазбаша нысанда жасалады және міндетті нотариаттық куәландыруға жатады(Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 39-б. 2-т.).

2

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Әкелікті таныту қалай жүзеге асады?

Баланың анасымен некеде тұрмаған (ерлі-зайыпты болмаған) адамның әке болуы баланың әкесі мен анасы бірлесіп тіркеуші органға өтініш беру жолымен белгіленеді. Анасы қайтыс болған, оны әрекетке қабілетсіз деп таныған, анасының тұрған жерін белгілеу мүмкін болмаған жағдайларда немесе оны ата - ана құқықтарынан айырған жағдайда - қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның келісімімен баланың әкесінің өтініші бойынша, мұндай келісім болмаған кезде-сот шешімі бойынша. Бала бір-бірімен некеде тұрмайтын (ерлі-зайыпты болмайтын) ата-анада туылған жағдайда және ата-анасының немесе баланың әкесінің бірлескен өтініші болмаған кезде баланың нақты адамнан (әке болудан) шығу тегі баланың ата-анасының бірінің, қорғаншысының немесе қамқоршысының өтініші бойынша немесе бала асырауында болатын адамның өтініші бойынша сот тәртібімен белгіленеді, сондай-ақ баланың өзі кәмелетке толғаннан кейін оның өтініші бойынша. Бұл ретте сот баланың нақты адамнан шыққанын растайтын дәлелдемелерді назарға алады (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 47-б. 5-т.).

3

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Бала қай жаста өз пікірін білдіруге құқылы?

Бала отбасында оның мүдделерін қозғайтын кез келген мәселені шешкен кезде өз пікірін білдіруге, сондай-ақ кез келген сот немесе әкімшілік талқылау барысында тыңдалуға құқылы. Он жасқа толған баланың пікірін ескеру, оның мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда, міндетті болып табылады. Осы Кодексте көзделген жағдайларда қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдар немесе сот шешімді он жасқа толған баланың келісімімен және заңды өкілдерінің қатысуымен ғана қабылдай алады. Баланың пікірі баланың орналасқан жері бойынша ата-анасының немесе басқа да заңды өкілдерінің қатысуымен қабылданған қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның шешімімен ресімделеді (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 62-б.).

4

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Егер ата-аналар бөлек тұрса, басқа ата-ананың келісімінсіз баланың тегін өзгертуге бола ма?

Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдемей, бөлек тұрса не балаға қатысты әке болу анықталса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүдделеріне байланысты және нотариалды ресімделген басқа ата-ананың пікірін ескере отырып шешеді. Ата-ананың пікірін есепке алу оның тұрған жерін анықтау, ата-ана құқықтарынан айыру не шектеу, әрекетке қабілетсіз деп тану мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ ата-ана баланы күтіп-бағудан және тәрбиелеуден дәлелді себептерсіз жалтарған жағдайларда міндетті емес. Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдеп, бөлек тұрса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүддесі үшін басқа ата-ананың пікірін ескермей шешеді. Он жасқа толған баланың атын және (немесе) тегін өзгерту заңды өкілдерінің (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 64-б.).

5

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Азаматтық хал актілерінің жазбасын қалай жоюға болады?

Азаматтық хал актілері жазбаларының күшін жою туралы өтінішті арыз берушінің қалауы бойынша сотқа немесе Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органға, ал шетелде тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасының тіркеуші органдарында азаматтық хал актілерін тіркеген және шетелде тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері арқылы тіркеуші органға береді. күшін жоюға жататын акт жазбасын сақтау орны бойынша орган. Азаматтық хал актілерінің жазбаларын жою өтініш берушінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органда жүргізіледі (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 185-б. 2,3-т.).

6

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке құқығы туралы анықтаманы кім береді?

Некелік құқық қабілеттілігі туралы анықтаманы кез келген тіркеуші орган акт жазбаларын мемлекеттік тіркеуге арналған ақпараттық жүйенің мәліметтері негізінде береді. Неке қиюды (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу туралы актілік жазбаның болуын тексеру он алты жастан бастап жүргізіледі. Анықтама алу үшін өтініш беруші мынадай құжаттарды ұсынады: жеке басын куәландыратын құжат, некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы куәлік немесе сот шешімі не егер өтініш беруші бұрын некеде (ерлі-зайыптылықта) тұрса, Қазақстан Республикасынан тыс жерде берілген жұбайының қайтыс болуы туралы куәлік(Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 232-б. 2-т.).

7

Еңбек қатынастары

Қоса атқарылатын жұмыс дегеніміз не?

Қоса атқару-қызметкердің негізгі жұмыстан бос уақытында еңбек шарты талаптарында басқа тұрақты ақы төленетін жұмысты орындауы(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 1-б. 1-т. 56)-т.).

8

Еңбек қатынастары

Қызметкердің еңбек қызметін қандай құжаттармен растауға болады?

Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжат мыналардың кез келгені болуы мүмкін: еңбек кітапшасы, оның тоқтатылған күні мен негізі туралы жұмыс берушінің белгісі бар еңбек шарты, еңбек шартын жасасу және (немесе) тоқтату негізінде еңбек қатынастарының туындағанын және (немесе) тоқтатылғанын растайтын жұмыс берушінің актілерінен үзінді көшірме, қызметкерлерге жалақы беру ведомосінен үзінді көшірме. қол қойылған және жұмыс берушінің мөрімен расталған қызметтік тізім (қызметкердің жұмысы, еңбек қызметі туралы мәліметтер тізбесі) (ол болған кезде), аударылған міндетті зейнетақы жарналары туралы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан үзінді көшірмелер, жүргізілген әлеуметтік аударымдар туралы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан мәліметтер, дуальді оқыту туралы шарт, қызметкердің еңбек қызметі туралы мәліметтерді қамтитын мұрағаттық анықтама, еңбек қатынастарының болуын растайтын заңды фактіні анықтау туралы заңды күшіне енген сот шешімі (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 35-б.).

9

Еңбек қатынастары

Аптасына қанша сағат жұмыс уақыты болуы керек?

Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 68-б. 1-т.).

10

Еңбек қатынастары

Әскери қызмет өткеру кезеңінде жұмыс орны сақтала ма?

Мерзімді әскери қызметке немесе әскери жиындарға шақырылуға жататын қызметкерлердің медициналық комиссияны өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы), жергілікті әскери басқару органдарына шақыру туралы шақыру қағазы болған кезде жұмыс орны бойынша жалақысы сақталады, ал мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталады. Мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталған қызметкер әскери қызметтен босатылуына немесе әскери жиындардың аяқталуына байланысты әскери бөлім тізімінен шығарылған күннен бастап бір айдан кешіктірмей өзінің еңбек міндеттеріне кірісуге міндетті(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 124-б. 3-т.).

11

Еңбек қатынастары

Мүгедектер аптасына қанша сағат жұмыс істеуі керек?

Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлерге жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы аптасына 36 сағаттан аспайтыны белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 69-б. 3-т.).

12

Еңбек қатынастары

Мереке және демалыс күндері жұмыс қалай төленеді?

Мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеу еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс берушінің актісінің талаптарына сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің күндік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде жүргізіледі(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 109-б.).

13

Еңбек қатынастары

Түнгі жұмыс қалай төленеді?

Түнгі уақыттағы жұмыстың әрбір сағаты жұмыс берушінің шарттарына, еңбек немесе ұжымдық шарттарына және (немесе) актісіне сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің тәуліктік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде төленеді. Жұмыстың түнгі уақыты мереке немесе демалыс күнімен сәйкес келген кезде еңбекке ақы төлеу осы баптың бірінші бөлігіне сәйкес Түнгі сағаттар үшін және осы Кодекстің 109-бабына сәйкес мереке немесе демалыс күндері сағаттары үшін қызметкердің күндізгі (сағаттық) мөлшерлемесіне (ст.) сүйене отырып, кемінде бір жарым мөлшерде жүргізіледі. (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 110-б.).

14

Еңбек қатынастары

Жалақыны бір айға сақтамай демалыс алуға бола ма?

Жалақысы сақталмайтын демалыстың ұзақтығы қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы келісім бойынша айқындалады.

Жұмыс беруші қызметкердің хабарламасы негізінде: некені тіркеу, баланың тууы, жақын туыстарының, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) және (немесе) олардың жекжаттарының (ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері, ата-аналары (ата-анасы), балалары, атасы, әжесі, ата-анасы) қайтыс болған кезде жалақысы сақталмайтын демалысты күнтізбелік бес күнге дейін беруге міндетті. немерелері), еңбек, ұжымдық шарттарда көзделген өзге де жағдайларда (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 97-б. 2,3-т.).

15

Еңбек қатынастары

Оқу демалысы ақылы ма?

Оқу демалысына ақы төлеу келісімдермен, ұжымдық, еңбек шарттарымен, оқу шартымен айқындалады (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 98-б. 2-т.).

16

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тілін қалай таңдауға болады?

Атқарушылық іс жүргізу және оны жүргізуге байланысты іс жүргізу тілі сот шешімінің немесе орындалуға жататын өзге де құжаттың тілі ескеріле отырып белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 8 – б.).

17

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Сот орындаушысы өз санкциясын қай мерзімде өндіріп ала алады?

Сот орындаушысының атқарушылық іс – әрекеттер жасау кезінде шеккен шығыстарды өтеу туралы қаулысын ұсыну мерзімі-үш жыл ішінде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1 – т.).

18

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық парағы қашан орындауға берілуі мүмкін?

Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген құжаттарды қоспағанда, атқарушылық құжаттар заңды күшіне енгеннен кейін бес жұмыс күнінен ерте емес мәжбүрлеп орындауға ұсынылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1-1 – т.).

19

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық құжат бойынша өндіріп алу мерзімін қалпына келтіруге бола ма?

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алған өндіріп алушы сот актісін шығарған сотқа немесе орындалған жері бойынша сотқа өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Сот атқару парағын, сот бұйрығын орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алу себептерін дәлелді деп таныған жағдайда, мерзім қалпына келтірілуі мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 13 – б. 1,2 – т.).

20

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Мәжбүрлеп орындау шараларын хабарламастан қашан қолдануға болады?

Атқарушылық құжат дереу орындалуға жататын жағдайларда, сондай-ақ мүлікке тыйым салу және қамтамасыз етудің өзге де шараларын қабылдау кезінде сот орындаушысы Атқарушылық іс жүргізуге қатысушыларды бұл туралы алдын ала хабардар етпей атқарушылық іс-әрекеттер жасауға және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 27 – б. 1 – т.).

21

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тілі қалай белгіленеді?

Атқарушылық іс жүргізу және оны жүргізумен байланысты іс-қағаздарын жүргізу тілі сот шешімінің немесе орындауға жататын өзге де құжаттың тілі ескеріле отырып белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 8- б.).

22

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс-әрекеттер жасау кезінде келтірілген шығыстарды өтеу туралы сот орындаушысының қаулысын ұсыну мерзімі қандай?

Атқарушылық іс – әрекеттер жасау кезінде шеккен шығыстарды өтеу туралы сот орындаушысының қаулысын ұсыну мерзімі-үш жыл ішінде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-т. 8)-т.).

23

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қылмыстық теріс қылық және (немесе) қылмыс үшін атқару парақтары қандай мерзімде көрсетілуі мүмкін?

Қылмыстық теріс қылық және (немесе) қылмыс үшін айыппұл өндіріп алу туралы атқару парақтары үкім заңды күшіне енгеннен кейін: қылмыстық теріс қылық үшін сотталған кезде бір жыл ішінде; ауырлығы аз қылмыс үшін сотталған кезде үш жыл ішінде; ауырлығы орташа қылмыс үшін сотталған кезде алты жыл ішінде; он жыл ішінде орындалуы мүмкін ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған кезде; он бес жыл ішінде аса ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған кезде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-т. 11)-т.).

24

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Заңды күшіне енгеннен кейін атқарушылық құжаттар мәжбүрлеп орындау үшін қандай мерзімде ұсынылуы мүмкін?

Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген құжаттарды қоспағанда, атқарушылық құжаттар заңды күшіне енгеннен кейін бес жұмыс күнінен ерте емес мәжбүрлеп орындауға ұсынылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-1-т.).

25

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін өткізіп алған мерзімді қалпына келтіруге бола ма?

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алған өндіріп алушы сот актісін шығарған сотқа немесе орындалған жері бойынша сотқа өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Сот атқару парағын, сот бұйрығын орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алу себептерін дәлелді деп таныған жағдайда, мерзім қалпына келтірілуі мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 13- б. 1,2-т.).

26

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тараптарының өкілдері қандай өкілеттіктерге ие?

Атқарушы іс жүргізудегі өкіл өкілдік берілген атынан сенімхатпен берілген өкілеттіктер шегінде атқарушылық іс жүргізуге байланысты барлық әрекеттерді жасайды. Өкілге берілетін сенімхатта өкілдің мынадай әрекеттерді жасауға өкілеттігі арнайы айтылуға тиіс:

1) атқарушылық құжатты ұсыну және кері қайтарып алу;

2) өкілеттіктерді басқа адамға беру (қайта сенім білдіру);

3) сот орындаушысының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) немесе шешімдеріне шағымдану;

4)берілген мүлікті (оның ішінде ақшаны) алу;

5) бітімгершілік келісім жасасу (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 19- б. 1,2-т.).

27

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізуде кім өкіл бола алмайды?

Он сегіз жасқа толмаған немесе қорғаншылықта немесе қамқоршылықта тұрған адамдар атқарушылық іс жүргізуде өкіл бола алмайды. Судьялар, прокурорлар, құқық қорғау органдарының қызметкерлері, өкілді органдардың депутаттары, уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Аппаратының қызметкерлері, сондай-ақ олардың жақын туыстары, жұбайы (зайыбы) тиісті ұйымдардың уәкілетті өкілдері немесе заңды өкілдері ретінде атқарушылық іс жүргізуге қатысқан жағдайларды қоспағанда, атқарушылық іс жүргізуде өкіл бола алмайды. Егер осы іс бойынша мүдделері өкілдіктің мүдделеріне қайшы келетін адамдарға, сондай-ақ егер ол сот орындаушысының жұбайы (зайыбы) немесе жақын туысы болып табылса, адам өкіл бола алмайды (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 20- б. 1,2-т.).

28

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қандай жағдайларда атқарушылық іс жүргізуге қатысушылар атқарушылық іс-әрекеттер туралы алдын ала хабардар етілмейді?

Атқарушылық құжат дереу орындалуға жататын жағдайларда, сондай-ақ мүлікке тыйым салу және өзге де қамтамасыз ету шараларын қабылдау кезінде сот орындаушысы Атқарушылық іс жүргізуге қатысушыларды бұл туралы алдын ала хабардар етпей атқарушылық іс-әрекеттер жасауға және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 27-б. 1-т.).

29

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Борышкерді қалай іздеуге салуға болады?

Борышкердің болатын жері белгісіз болған кезде сот орындаушысы ішкі істер органдары, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, экономикалық тергеу қызметі арқылы борышкерге іздеу салуды жариялау туралы қаулымен атқарушылық құжат орындалатын жердегі прокуратура органдарына жүгінуге міндетті. Борышкерге іздеу салу жарияланған және оның өндіріп алуды қолдануға болатын мүлкі болмаған кезде атқарушылық іс жүргізу тоқтатыла тұрады.

Борышкердің орналасқан жері белгілі болған немесе оның мүлкі анықталған кезде атқарушылық іс жүргізу қайта басталады.

Борышкерге iздеу салуды прокурордың санкциясымен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен iшкi iстер органдары, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, экономикалық тергеу қызметі жүзеге асырады.

Борышкерге iздеу салу жөнiндегi шығыстар атқарушылық әрекеттер жасау жөнiндегi шығыстарға жатады және борышкерден мемлекеттік бюджетке сот арқылы өндiрiп алынуға тиiс.

Борышкерге iздеу салу жөнiндегi шығыстар іздеу салуды жүзеге асыратын органдардың өтініші негізінде айқындалады (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 45-б.).

30

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қайтарылған атқару құжатын өндіріп алуға қайта беруге бола ма?

Атқарушылық құжатты өндiрiп алушыға қайтару заңда белгiленген атқарудың ескіру мерзiмi шегiнде осы құжатты орындауға қайталап ұсынуға кедергi болып табылмайды (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 48-б. 2-т.).

31

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке қандай ауыртпалықтар мемлекеттік тіркеуге жатады?

Жылжымайтын мүлікке құқықтардың мынадай ауыртпалықтары құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге жатады:1) кемінде бір жыл мерзімге пайдалану құқығы, соның ішінде жалға беру, өтеусіз пайдалану, сервитуттар, өмір бойы қарауында ұстау құқығы, рента;

2) сенімгерлікпен басқару құқығы, оның ішінде қорғаншылық, қамқоршылық кезінде, мұралық құқық қатынастарында, банкроттықта және басқаларында сенімгерлікпен басқару құқығы;

3) кепіл;

4) тыйым салу;

5) мемлекеттік органдардың өз құзыреті шегінде жылжымайтын мүлікті пайдалануға, оған билік етуге немесе белгілі бір жұмыстарды орындауға шектеу қоюы (тыйым салуы);

6) басым мүдделерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жылжымайтын мүлікке құқықтардың өзге ауыртпалықтары (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 5-б.).

32

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрда қандай ауыртпалықтар міндетті мемлекеттік тіркеуге жатпайды?

Құқықтық кадастрда міндетті мемлекеттік тіркеуге жатпайтын басым мүдделер:

1) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген жалпы ережелер мен тыйым салулар ретіндегі ауыртпалықтар;

2) нормативтік құқықтық актілердің негізінде туындайтын құқықтар (құқықтар ауыртпалықтары), оның ішінде жалпыға қолжетімді жабық емес жер учаскелерінде болу және олардан жаяу өту құқығы, жария сервитуттар;

3) кемінде бір жыл мерзімге жер пайдалану құқығы;

4) бөтен жылжымайтын мүлікті бір жылдан аз мерзімге пайдалану құқығы, соның ішінде бір жылдан аз мерзімге жалдау, өтеусіз пайдалану құқығы, сервитуттар;

5) электр беру желілеріне, телефон және телеграф желілеріне және бағандарға, құбырларға, геодезиялық пункттерге және қоғамдық мұқтаждарға байланысты басқа да коммуникациялық желілерге адамдардың қол жеткізу және көлік өту құқығы;

6) иелену мерзімінің ескіруіне орай іс жүзіндегі иесінің жылжымайтын мүлікке меншік құқығын белгіленген тәртіппен танығанға дейін құқық иесі болып табылмайтын адамдардың жылжымайтын мүлікті іс жүзінде иеленуі;

7) мемлекеттік тұрғын үй қорындағы тұрғын үй-жайларын пайдалану құқығы немесе жергілікті атқарушы органдардың жеке меншік тұрғын үй қорынан жалға алған тұрғын үй-жайларын пайдалану құқығы болып табылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 8-б.).

33

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу және ғимараттарды, құрылысжайларды және (немесе) олардың құрамдастарын мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау үшін тіркеуші орган өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары кім белгілейді?

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды, оның ішінде жеделдетілген тәртіппен мемлекеттік тіркегені және ғимараттарды, құрылысжайларды және (немесе) олардың құрамдастарын мемлекеттік техникалық зерттеп-қарағаны үшін тіркеуші орган өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары уәкілетті органмен және монополияға қарсы органмен келісу бойынша "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органның шешімімен белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 10-б. 2-т.).

34

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрдың құрамына не кіреді?

Құқықтық кадастр:

1) тіркеуге келіп түсетін құжаттарды есепке алу кітабынан;

2) тіркеу парақтарынан;

3) құқықтық кадастрдан мәліметтер беруге сұрау салуларды есепке алу кітабынан;

4) тіркеу істерінен;

6) ақпараттық жүйеден тұрады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 12-б.).

35

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрдан алынған мәліметтер кімге қолжетімді?

Жылжымайтын мүліктің нақты объектісі бойынша ақпарат және жеке немесе заңды тұлғаның тіркеуші орган куәландырған, өзіндегі жылжымайтын мүлік объектілеріне құқықтары (құқықтар ауыртпалықтары) туралы жинақталған деректер құқық иесінің (уәкілетті өкілдің) сауалдары бойынша және:

1) адвокаттардың;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес жүргізуінде жатқан қылмыстық, азаматтық, әкімшілік істер бойынша құқық қорғау, сот органдарының;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес жүргізуінде жатқан атқарушылық құжаттар бойынша сот орындаушыларының;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес мемлекеттік кіріс органдарының және басқа да мемлекеттік органдардың;

5) нотариустардың, мұрагерлердің;

6) оңалту және банкроттық рәсімдері шеңберінде уақытша, банкроттықты және оңалтуды басқарушылардың, мәжбүрлеп таратылатын заңды тұлғаның тарату комиссиясының (таратушының);

6-1) Қазақстан Республикасы азаматының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру немесе сот арқылы банкроттығы рәсімдерінің шеңберінде қаржы басқарушыларының;

7) қорғаншылық және қамқоршылық органдарының;

8) егер осы баптың 3-1 және 3-2-тармақтарында өзгеше көзделмесе, құқық иесінің жазбаша келісімімен өзге де тұлғалардың уәжді сауалдары бойынша беріледі (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 17-б.3-т.).

36

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрда қандай мәліметтер тіркелуге жатады?

Құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге:

1) осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, жылжымайтын мүлік объектісінің құқықтық кадастрды жүргізу үшін қажетті сәйкестендіру сипаттамаларының өзгеруі;

2) құқықтық кадастрдың тіркеу парағында қамтылған құқық иесі туралы мәліметтердің өзгеруі;

3) заңнамалық актінің негізінде құқық түрінің өзгеру жағдайын қоспағанда, құқық түрінің өзгеруі;

4) егер олар тіркеу парағында қамтылған мәліметтерге қатысты болса, жылжымайтын мүлік объектісіне белгіленген құқықтардың көлеміне әсер етсе немесе олар тараптардың келісімі бойынша тіркелуге тиіс болса, шарттар талаптарының өзгеруі жатады;

5) егер, бұл осы Заңда, өзге де заңнамалық актілерде немесе тараптардың келісімінде көзделсе, өзге өзгерістер құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге жатады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 6-б.1-т.).

37

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Мемлекеттік органдардың шешімі бойынша болған жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының өзгерістері тіркелуге жатады ма?

Жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының өзгеруі мемлекеттік органдардың шешімі бойынша болған жағдайда, оның ішінде елді мекендердің атауы, көшелердің аты, сондай-ақ үйлер мен өзге де құрылыстардың реттік нөмірлері (мекенжайы) өзгерген кезде немесе Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысын реформалауға байланысты кадастрлық нөмірлер өзгерген кезде мұндай өзгерістерді тіркеу құқық иеленушіге жүктеле алмайды және өтеусіз жүзеге асырылады.

Жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының мемлекеттік органдардың шешімі бойынша, оның ішінде елді мекендердің атауы, көше аттары, сондай-ақ ғимараттар мен өзге де құрылыстардың реттік нөмірі (мекенжайы) өзгерген кезде болған өзгерістерін мемлекеттік тіркеу мемлекеттік ақпараттық жүйелерді интеграциялау арқылы жүзеге асырылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 6-б.2-т.).

38

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтар қай сәттен бастап пайда болады?

Осы Заңның 4, 5 және 6-баптарына сәйкес құқықтық кадастрда міндетті мемлекеттік тіркеуге жататын жылжымайтын мүлікке құқықтар (құқықтар ауыртпалықтары), егер осы Заңда және өзге де заңнамалық актілерде өзгеше көзделмесе, олар мемлекеттік тіркелген сәттен бастап туындайды.

Егер тіркеуден бас тартылмаса, мемлекеттік тіркеу сәті болып өтініш берген сәт танылады.

Электрондық тіркеу кезінде жылжымайтын мүлікке құқықты (құқық ауыртпалығын) мемлекеттік тіркеу кезі тіркеуші органның жүргізілген тіркеу туралы хабарлама жіберуі арқылы оның туындауын, өзгеруін немесе тоқтатылуын растау кезі болып табылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 7-б.1-т.).

39

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы уәкілетті органның құзыретіне не кіреді?

Уәкілетті орган:

1) тіркеуші органның қызметіне мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

2) құқықтық кадастрды қолдауға қойылатын талаптарды және құқықтық кадастрға қол жеткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4) жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы статистикалық және өзге де есептік ақпаратты беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4-1) жылжымайтын мүлік объектілерін мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

4-2) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша жылжымайтын мүлік объектісінің кадастрлық паспортының нысанын әзірлейді және бекітеді;

4-3) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен бірлесіп, жылжымайтын мүліктің бірыңғай мемлекеттік кадастрының ақпараттық жүйесін жүргізу және пайдалану тәртібін әзірлейді және бекітеді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 18-1-б).

40

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы тіркеуші органның құзыретіне не кіреді?

Тіркеуші орган:

1) құқықтық кадастрды қолдауға қойылатын талаптардың және құқықтық кадастрға қол жеткізу қағидаларының сақталуын қамтамасыз етеді;

2) уәкілетті органға қағидаларға сәйкес жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы статистикалық және өзге де есептік ақпаратты береді;

енгiзiледi) Заңымен;
4) құқықтық кадастрға мәліметтерді енгізудің анықтығын қамтамасыз етеді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 18-2-б).

№

Қызмет бағыты

Сұрақ

Жауап

1

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке шарты дегеніміз не?

Некеге (ерлі-зайыптылыққа) кіретін адамдардың келісімі немесе ерлі-зайыптылардың некеде (ерлі-зайыптылықта) және (немесе) ол бұзылған жағдайда мүліктік құқықтары мен міндеттерін айқындайтын ерлі-зайыптылардың келісімі неке шарты деп танылады. Неке шарты некеде (ерлі-зайыптылықта) туылған немесе асырап алынған балалардың мүліктік құқықтарын көздей алады. Неке шарты жазбаша нысанда жасалады және міндетті нотариаттық куәландыруға жатады(Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 39-б. 2-т.).

2

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Әкелікті таныту қалай жүзеге асады?

Баланың анасымен некеде тұрмаған (ерлі-зайыпты болмаған) адамның әке болуы баланың әкесі мен анасы бірлесіп тіркеуші органға өтініш беру жолымен белгіленеді. Анасы қайтыс болған, оны әрекетке қабілетсіз деп таныған, анасының тұрған жерін белгілеу мүмкін болмаған жағдайларда немесе оны ата - ана құқықтарынан айырған жағдайда - қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның келісімімен баланың әкесінің өтініші бойынша, мұндай келісім болмаған кезде-сот шешімі бойынша. Бала бір-бірімен некеде тұрмайтын (ерлі-зайыпты болмайтын) ата-анада туылған жағдайда және ата-анасының немесе баланың әкесінің бірлескен өтініші болмаған кезде баланың нақты адамнан (әке болудан) шығу тегі баланың ата-анасының бірінің, қорғаншысының немесе қамқоршысының өтініші бойынша немесе бала асырауында болатын адамның өтініші бойынша сот тәртібімен белгіленеді, сондай-ақ баланың өзі кәмелетке толғаннан кейін оның өтініші бойынша. Бұл ретте сот баланың нақты адамнан шыққанын растайтын дәлелдемелерді назарға алады (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 47-б. 5-т.).

3

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Бала қай жаста өз пікірін білдіруге құқылы?

Бала отбасында оның мүдделерін қозғайтын кез келген мәселені шешкен кезде өз пікірін білдіруге, сондай-ақ кез келген сот немесе әкімшілік талқылау барысында тыңдалуға құқылы. Он жасқа толған баланың пікірін ескеру, оның мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда, міндетті болып табылады. Осы Кодексте көзделген жағдайларда қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдар немесе сот шешімді он жасқа толған баланың келісімімен және заңды өкілдерінің қатысуымен ғана қабылдай алады. Баланың пікірі баланың орналасқан жері бойынша ата-анасының немесе басқа да заңды өкілдерінің қатысуымен қабылданған қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның шешімімен ресімделеді (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 62-б.).

4

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Егер ата-аналар бөлек тұрса, басқа ата-ананың келісімінсіз баланың тегін өзгертуге бола ма?

Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдемей, бөлек тұрса не балаға қатысты әке болу анықталса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүдделеріне байланысты және нотариалды ресімделген басқа ата-ананың пікірін ескере отырып шешеді. Ата-ананың пікірін есепке алу оның тұрған жерін анықтау, ата-ана құқықтарынан айыру не шектеу, әрекетке қабілетсіз деп тану мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ ата-ана баланы күтіп-бағудан және тәрбиелеуден дәлелді себептерсіз жалтарған жағдайларда міндетті емес. Егер ата-аналар тіркеуші органда некені (ерлі-зайыптылықты) бұзуды ресімдеп, бөлек тұрса және бала бірге тұратын ата-ана оған өз тегін бергісі келсе, тіркеуші орган бұл мәселені баланың мүддесі үшін басқа ата-ананың пікірін ескермей шешеді. Он жасқа толған баланың атын және (немесе) тегін өзгерту заңды өкілдерінің (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 64-б.).

5

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Азаматтық хал актілерінің жазбасын қалай жоюға болады?

Азаматтық хал актілері жазбаларының күшін жою туралы өтінішті арыз берушінің қалауы бойынша сотқа немесе Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органға, ал шетелде тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасының тіркеуші органдарында азаматтық хал актілерін тіркеген және шетелде тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелері арқылы тіркеуші органға береді. күшін жоюға жататын акт жазбасын сақтау орны бойынша орган. Азаматтық хал актілерінің жазбаларын жою өтініш берушінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген тіркеуші органда жүргізіледі (Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 185-б. 2,3-т.).

6

Неке және отбасылық қатынастар туралы

Неке құқығы туралы анықтаманы кім береді?

Некелік құқық қабілеттілігі туралы анықтаманы кез келген тіркеуші орган акт жазбаларын мемлекеттік тіркеуге арналған ақпараттық жүйенің мәліметтері негізінде береді. Неке қиюды (ерлі-зайыптылықты) мемлекеттік тіркеу туралы актілік жазбаның болуын тексеру он алты жастан бастап жүргізіледі. Анықтама алу үшін өтініш беруші мынадай құжаттарды ұсынады: жеке басын куәландыратын құжат, некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу туралы куәлік немесе сот шешімі не егер өтініш беруші бұрын некеде (ерлі-зайыптылықта) тұрса, Қазақстан Республикасынан тыс жерде берілген жұбайының қайтыс болуы туралы куәлік(Қазақстан Республикасы 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодексінің 232-б. 2-т.).

7

Еңбек қатынастары

Қоса атқарылатын жұмыс дегеніміз не?

Қоса атқару-қызметкердің негізгі жұмыстан бос уақытында еңбек шарты талаптарында басқа тұрақты ақы төленетін жұмысты орындауы(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 1-б. 1-т. 56)-т.).

8

Еңбек қатынастары

Қызметкердің еңбек қызметін қандай құжаттармен растауға болады?

Қызметкердің еңбек қызметін растайтын құжат мыналардың кез келгені болуы мүмкін: еңбек кітапшасы, оның тоқтатылған күні мен негізі туралы жұмыс берушінің белгісі бар еңбек шарты, еңбек шартын жасасу және (немесе) тоқтату негізінде еңбек қатынастарының туындағанын және (немесе) тоқтатылғанын растайтын жұмыс берушінің актілерінен үзінді көшірме, қызметкерлерге жалақы беру ведомосінен үзінді көшірме. қол қойылған және жұмыс берушінің мөрімен расталған қызметтік тізім (қызметкердің жұмысы, еңбек қызметі туралы мәліметтер тізбесі) (ол болған кезде), аударылған міндетті зейнетақы жарналары туралы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан үзінді көшірмелер, жүргізілген әлеуметтік аударымдар туралы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан мәліметтер, дуальді оқыту туралы шарт, қызметкердің еңбек қызметі туралы мәліметтерді қамтитын мұрағаттық анықтама, еңбек қатынастарының болуын растайтын заңды фактіні анықтау туралы заңды күшіне енген сот шешімі (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 35-б.).

9

Еңбек қатынастары

Аптасына қанша сағат жұмыс уақыты болуы керек?

Жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы аптасына 40 сағаттан аспауға тиіс (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 68-б. 1-т.).

10

Еңбек қатынастары

Әскери қызмет өткеру кезеңінде жұмыс орны сақтала ма?

Мерзімді әскери қызметке немесе әскери жиындарға шақырылуға жататын қызметкерлердің медициналық комиссияны өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы), жергілікті әскери басқару органдарына шақыру туралы шақыру қағазы болған кезде жұмыс орны бойынша жалақысы сақталады, ал мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталады. Мерзімді әскери қызметті немесе әскери жиындарды өткеру кезеңінде жұмыс орны (лауазымы) сақталған қызметкер әскери қызметтен босатылуына немесе әскери жиындардың аяқталуына байланысты әскери бөлім тізімінен шығарылған күннен бастап бір айдан кешіктірмей өзінің еңбек міндеттеріне кірісуге міндетті(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 124-б. 3-т.).

11

Еңбек қатынастары

Мүгедектер аптасына қанша сағат жұмыс істеуі керек?

Бірінші және екінші топтағы мүгедек қызметкерлерге жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы аптасына 36 сағаттан аспайтыны белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 69-б. 3-т.).

12

Еңбек қатынастары

Мереке және демалыс күндері жұмыс қалай төленеді?

Мереке және демалыс күндеріндегі жұмысқа ақы төлеу еңбек немесе ұжымдық шарттардың және (немесе) жұмыс берушінің актісінің талаптарына сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің күндік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде жүргізіледі(Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 109-б.).

13

Еңбек қатынастары

Түнгі жұмыс қалай төленеді?

Түнгі уақыттағы жұмыстың әрбір сағаты жұмыс берушінің шарттарына, еңбек немесе ұжымдық шарттарына және (немесе) актісіне сәйкес жоғары мөлшерде, бірақ қызметкердің тәуліктік (сағаттық) мөлшерлемесіне сүйене отырып, бір жарым мөлшерден төмен емес мөлшерде төленеді. Жұмыстың түнгі уақыты мереке немесе демалыс күнімен сәйкес келген кезде еңбекке ақы төлеу осы баптың бірінші бөлігіне сәйкес Түнгі сағаттар үшін және осы Кодекстің 109-бабына сәйкес мереке немесе демалыс күндері сағаттары үшін қызметкердің күндізгі (сағаттық) мөлшерлемесіне (ст.) сүйене отырып, кемінде бір жарым мөлшерде жүргізіледі. (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 110-б.).

14

Еңбек қатынастары

Жалақыны бір айға сақтамай демалыс алуға бола ма?

Жалақысы сақталмайтын демалыстың ұзақтығы қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы келісім бойынша айқындалады.

Жұмыс беруші қызметкердің хабарламасы негізінде: некені тіркеу, баланың тууы, жақын туыстарының, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) және (немесе) олардың жекжаттарының (ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері, ата-аналары (ата-анасы), балалары, атасы, әжесі, ата-анасы) қайтыс болған кезде жалақысы сақталмайтын демалысты күнтізбелік бес күнге дейін беруге міндетті. немерелері), еңбек, ұжымдық шарттарда көзделген өзге де жағдайларда (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 97-б. 2,3-т.).

15

Еңбек қатынастары

Оқу демалысы ақылы ма?

Оқу демалысына ақы төлеу келісімдермен, ұжымдық, еңбек шарттарымен, оқу шартымен айқындалады (Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V Еңбек Кодексінің 98-б. 2-т.).

16

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тілін қалай таңдауға болады?

Атқарушылық іс жүргізу және оны жүргізуге байланысты іс жүргізу тілі сот шешімінің немесе орындалуға жататын өзге де құжаттың тілі ескеріле отырып белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 8 – б.).

17

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Сот орындаушысы өз санкциясын қай мерзімде өндіріп ала алады?

Сот орындаушысының атқарушылық іс – әрекеттер жасау кезінде шеккен шығыстарды өтеу туралы қаулысын ұсыну мерзімі-үш жыл ішінде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1 – т.).

18

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық парағы қашан орындауға берілуі мүмкін?

Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген құжаттарды қоспағанда, атқарушылық құжаттар заңды күшіне енгеннен кейін бес жұмыс күнінен ерте емес мәжбүрлеп орындауға ұсынылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 11 – б. 1-1 – т.).

19

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық құжат бойынша өндіріп алу мерзімін қалпына келтіруге бола ма?

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алған өндіріп алушы сот актісін шығарған сотқа немесе орындалған жері бойынша сотқа өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Сот атқару парағын, сот бұйрығын орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алу себептерін дәлелді деп таныған жағдайда, мерзім қалпына келтірілуі мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 13 – б. 1,2 – т.).

20

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Мәжбүрлеп орындау шараларын хабарламастан қашан қолдануға болады?

Атқарушылық құжат дереу орындалуға жататын жағдайларда, сондай-ақ мүлікке тыйым салу және қамтамасыз етудің өзге де шараларын қабылдау кезінде сот орындаушысы Атқарушылық іс жүргізуге қатысушыларды бұл туралы алдын ала хабардар етпей атқарушылық іс-әрекеттер жасауға және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261 «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» заңының 27 – б. 1 – т.).

21

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тілі қалай белгіленеді?

Атқарушылық іс жүргізу және оны жүргізумен байланысты іс-қағаздарын жүргізу тілі сот шешімінің немесе орындауға жататын өзге де құжаттың тілі ескеріле отырып белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 8- б.).

22

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс-әрекеттер жасау кезінде келтірілген шығыстарды өтеу туралы сот орындаушысының қаулысын ұсыну мерзімі қандай?

Атқарушылық іс – әрекеттер жасау кезінде шеккен шығыстарды өтеу туралы сот орындаушысының қаулысын ұсыну мерзімі-үш жыл ішінде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-т. 8)-т.).

23

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қылмыстық теріс қылық және (немесе) қылмыс үшін атқару парақтары қандай мерзімде көрсетілуі мүмкін?

Қылмыстық теріс қылық және (немесе) қылмыс үшін айыппұл өндіріп алу туралы атқару парақтары үкім заңды күшіне енгеннен кейін: қылмыстық теріс қылық үшін сотталған кезде бір жыл ішінде; ауырлығы аз қылмыс үшін сотталған кезде үш жыл ішінде; ауырлығы орташа қылмыс үшін сотталған кезде алты жыл ішінде; он жыл ішінде орындалуы мүмкін ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған кезде; он бес жыл ішінде аса ауыр қылмыс жасағаны үшін сотталған кезде (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-т. 11)-т.).

24

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Заңды күшіне енгеннен кейін атқарушылық құжаттар мәжбүрлеп орындау үшін қандай мерзімде ұсынылуы мүмкін?

Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген құжаттарды қоспағанда, атқарушылық құжаттар заңды күшіне енгеннен кейін бес жұмыс күнінен ерте емес мәжбүрлеп орындауға ұсынылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 11-б. 1-1-т.).

25

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін өткізіп алған мерзімді қалпына келтіруге бола ма?

Атқарушылық құжатты орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алған өндіріп алушы сот актісін шығарған сотқа немесе орындалған жері бойынша сотқа өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Сот атқару парағын, сот бұйрығын орындауға ұсыну үшін мерзімді өткізіп алу себептерін дәлелді деп таныған жағдайда, мерзім қалпына келтірілуі мүмкін (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 13- б. 1,2-т.).

26

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізу тараптарының өкілдері қандай өкілеттіктерге ие?

Атқарушы іс жүргізудегі өкіл өкілдік берілген атынан сенімхатпен берілген өкілеттіктер шегінде атқарушылық іс жүргізуге байланысты барлық әрекеттерді жасайды. Өкілге берілетін сенімхатта өкілдің мынадай әрекеттерді жасауға өкілеттігі арнайы айтылуға тиіс:

1) атқарушылық құжатты ұсыну және кері қайтарып алу;

2) өкілеттіктерді басқа адамға беру (қайта сенім білдіру);

3) сот орындаушысының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) немесе шешімдеріне шағымдану;

4)берілген мүлікті (оның ішінде ақшаны) алу;

5) бітімгершілік келісім жасасу (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 19- б. 1,2-т.).

27

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Атқарушылық іс жүргізуде кім өкіл бола алмайды?

Он сегіз жасқа толмаған немесе қорғаншылықта немесе қамқоршылықта тұрған адамдар атқарушылық іс жүргізуде өкіл бола алмайды. Судьялар, прокурорлар, құқық қорғау органдарының қызметкерлері, өкілді органдардың депутаттары, уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Аппаратының қызметкерлері, сондай-ақ олардың жақын туыстары, жұбайы (зайыбы) тиісті ұйымдардың уәкілетті өкілдері немесе заңды өкілдері ретінде атқарушылық іс жүргізуге қатысқан жағдайларды қоспағанда, атқарушылық іс жүргізуде өкіл бола алмайды. Егер осы іс бойынша мүдделері өкілдіктің мүдделеріне қайшы келетін адамдарға, сондай-ақ егер ол сот орындаушысының жұбайы (зайыбы) немесе жақын туысы болып табылса, адам өкіл бола алмайды (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 20- б. 1,2-т.).

28

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қандай жағдайларда атқарушылық іс жүргізуге қатысушылар атқарушылық іс-әрекеттер туралы алдын ала хабардар етілмейді?

Атқарушылық құжат дереу орындалуға жататын жағдайларда, сондай-ақ мүлікке тыйым салу және өзге де қамтамасыз ету шараларын қабылдау кезінде сот орындаушысы Атқарушылық іс жүргізуге қатысушыларды бұл туралы алдын ала хабардар етпей атқарушылық іс-әрекеттер жасауға және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 27-б. 1-т.).

29

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Борышкерді қалай іздеуге салуға болады?

Борышкердің болатын жері белгісіз болған кезде сот орындаушысы ішкі істер органдары, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, экономикалық тергеу қызметі арқылы борышкерге іздеу салуды жариялау туралы қаулымен атқарушылық құжат орындалатын жердегі прокуратура органдарына жүгінуге міндетті. Борышкерге іздеу салу жарияланған және оның өндіріп алуды қолдануға болатын мүлкі болмаған кезде атқарушылық іс жүргізу тоқтатыла тұрады.

Борышкердің орналасқан жері белгілі болған немесе оның мүлкі анықталған кезде атқарушылық іс жүргізу қайта басталады.

Борышкерге iздеу салуды прокурордың санкциясымен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен iшкi iстер органдары, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет, экономикалық тергеу қызметі жүзеге асырады.

Борышкерге iздеу салу жөнiндегi шығыстар атқарушылық әрекеттер жасау жөнiндегi шығыстарға жатады және борышкерден мемлекеттік бюджетке сот арқылы өндiрiп алынуға тиiс.

Борышкерге iздеу салу жөнiндегi шығыстар іздеу салуды жүзеге асыратын органдардың өтініші негізінде айқындалады (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 45-б.).

30

Атқарушылық iс жүргiзу туралы

Қайтарылған атқару құжатын өндіріп алуға қайта беруге бола ма?

Атқарушылық құжатты өндiрiп алушыға қайтару заңда белгiленген атқарудың ескіру мерзiмi шегiнде осы құжатты орындауға қайталап ұсынуға кедергi болып табылмайды (Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 2 сәуірдегі № 261-IV «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» Заңының 48-б. 2-т.).

31

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке қандай ауыртпалықтар мемлекеттік тіркеуге жатады?

Жылжымайтын мүлікке құқықтардың мынадай ауыртпалықтары құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге жатады:1) кемінде бір жыл мерзімге пайдалану құқығы, соның ішінде жалға беру, өтеусіз пайдалану, сервитуттар, өмір бойы қарауында ұстау құқығы, рента;

2) сенімгерлікпен басқару құқығы, оның ішінде қорғаншылық, қамқоршылық кезінде, мұралық құқық қатынастарында, банкроттықта және басқаларында сенімгерлікпен басқару құқығы;

3) кепіл;

4) тыйым салу;

5) мемлекеттік органдардың өз құзыреті шегінде жылжымайтын мүлікті пайдалануға, оған билік етуге немесе белгілі бір жұмыстарды орындауға шектеу қоюы (тыйым салуы);

6) басым мүдделерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жылжымайтын мүлікке құқықтардың өзге ауыртпалықтары (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 5-б.).

32

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрда қандай ауыртпалықтар міндетті мемлекеттік тіркеуге жатпайды?

Құқықтық кадастрда міндетті мемлекеттік тіркеуге жатпайтын басым мүдделер:

1) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген жалпы ережелер мен тыйым салулар ретіндегі ауыртпалықтар;

2) нормативтік құқықтық актілердің негізінде туындайтын құқықтар (құқықтар ауыртпалықтары), оның ішінде жалпыға қолжетімді жабық емес жер учаскелерінде болу және олардан жаяу өту құқығы, жария сервитуттар;

3) кемінде бір жыл мерзімге жер пайдалану құқығы;

4) бөтен жылжымайтын мүлікті бір жылдан аз мерзімге пайдалану құқығы, соның ішінде бір жылдан аз мерзімге жалдау, өтеусіз пайдалану құқығы, сервитуттар;

5) электр беру желілеріне, телефон және телеграф желілеріне және бағандарға, құбырларға, геодезиялық пункттерге және қоғамдық мұқтаждарға байланысты басқа да коммуникациялық желілерге адамдардың қол жеткізу және көлік өту құқығы;

6) иелену мерзімінің ескіруіне орай іс жүзіндегі иесінің жылжымайтын мүлікке меншік құқығын белгіленген тәртіппен танығанға дейін құқық иесі болып табылмайтын адамдардың жылжымайтын мүлікті іс жүзінде иеленуі;

7) мемлекеттік тұрғын үй қорындағы тұрғын үй-жайларын пайдалану құқығы немесе жергілікті атқарушы органдардың жеке меншік тұрғын үй қорынан жалға алған тұрғын үй-жайларын пайдалану құқығы болып табылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 8-б.).

33

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу және ғимараттарды, құрылысжайларды және (немесе) олардың құрамдастарын мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау үшін тіркеуші орган өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары кім белгілейді?

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды, оның ішінде жеделдетілген тәртіппен мемлекеттік тіркегені және ғимараттарды, құрылысжайларды және (немесе) олардың құрамдастарын мемлекеттік техникалық зерттеп-қарағаны үшін тіркеуші орган өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары уәкілетті органмен және монополияға қарсы органмен келісу бойынша "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органның шешімімен белгіленеді (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 10-б. 2-т.).

34

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрдың құрамына не кіреді?

Құқықтық кадастр:

1) тіркеуге келіп түсетін құжаттарды есепке алу кітабынан;

2) тіркеу парақтарынан;

3) құқықтық кадастрдан мәліметтер беруге сұрау салуларды есепке алу кітабынан;

4) тіркеу істерінен;

6) ақпараттық жүйеден тұрады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 12-б.).

35

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрдан алынған мәліметтер кімге қолжетімді?

Жылжымайтын мүліктің нақты объектісі бойынша ақпарат және жеке немесе заңды тұлғаның тіркеуші орган куәландырған, өзіндегі жылжымайтын мүлік объектілеріне құқықтары (құқықтар ауыртпалықтары) туралы жинақталған деректер құқық иесінің (уәкілетті өкілдің) сауалдары бойынша және:

1) адвокаттардың;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес жүргізуінде жатқан қылмыстық, азаматтық, әкімшілік істер бойынша құқық қорғау, сот органдарының;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес жүргізуінде жатқан атқарушылық құжаттар бойынша сот орындаушыларының;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреттеріне сәйкес мемлекеттік кіріс органдарының және басқа да мемлекеттік органдардың;

5) нотариустардың, мұрагерлердің;

6) оңалту және банкроттық рәсімдері шеңберінде уақытша, банкроттықты және оңалтуды басқарушылардың, мәжбүрлеп таратылатын заңды тұлғаның тарату комиссиясының (таратушының);

6-1) Қазақстан Республикасы азаматының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру немесе сот арқылы банкроттығы рәсімдерінің шеңберінде қаржы басқарушыларының;

7) қорғаншылық және қамқоршылық органдарының;

8) егер осы баптың 3-1 және 3-2-тармақтарында өзгеше көзделмесе, құқық иесінің жазбаша келісімімен өзге де тұлғалардың уәжді сауалдары бойынша беріледі (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 17-б.3-т.).

36

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Құқықтық кадастрда қандай мәліметтер тіркелуге жатады?

Құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге:

1) осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, жылжымайтын мүлік объектісінің құқықтық кадастрды жүргізу үшін қажетті сәйкестендіру сипаттамаларының өзгеруі;

2) құқықтық кадастрдың тіркеу парағында қамтылған құқық иесі туралы мәліметтердің өзгеруі;

3) заңнамалық актінің негізінде құқық түрінің өзгеру жағдайын қоспағанда, құқық түрінің өзгеруі;

4) егер олар тіркеу парағында қамтылған мәліметтерге қатысты болса, жылжымайтын мүлік объектісіне белгіленген құқықтардың көлеміне әсер етсе немесе олар тараптардың келісімі бойынша тіркелуге тиіс болса, шарттар талаптарының өзгеруі жатады;

5) егер, бұл осы Заңда, өзге де заңнамалық актілерде немесе тараптардың келісімінде көзделсе, өзге өзгерістер құқықтық кадастрда мемлекеттік тіркеуге жатады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 6-б.1-т.).

37

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Мемлекеттік органдардың шешімі бойынша болған жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының өзгерістері тіркелуге жатады ма?

Жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының өзгеруі мемлекеттік органдардың шешімі бойынша болған жағдайда, оның ішінде елді мекендердің атауы, көшелердің аты, сондай-ақ үйлер мен өзге де құрылыстардың реттік нөмірлері (мекенжайы) өзгерген кезде немесе Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысын реформалауға байланысты кадастрлық нөмірлер өзгерген кезде мұндай өзгерістерді тіркеу құқық иеленушіге жүктеле алмайды және өтеусіз жүзеге асырылады.

Жылжымайтын мүліктің сәйкестендіру сипаттамаларының мемлекеттік органдардың шешімі бойынша, оның ішінде елді мекендердің атауы, көше аттары, сондай-ақ ғимараттар мен өзге де құрылыстардың реттік нөмірі (мекенжайы) өзгерген кезде болған өзгерістерін мемлекеттік тіркеу мемлекеттік ақпараттық жүйелерді интеграциялау арқылы жүзеге асырылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 6-б.2-т.).

38

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтар қай сәттен бастап пайда болады?

Осы Заңның 4, 5 және 6-баптарына сәйкес құқықтық кадастрда міндетті мемлекеттік тіркеуге жататын жылжымайтын мүлікке құқықтар (құқықтар ауыртпалықтары), егер осы Заңда және өзге де заңнамалық актілерде өзгеше көзделмесе, олар мемлекеттік тіркелген сәттен бастап туындайды.

Егер тіркеуден бас тартылмаса, мемлекеттік тіркеу сәті болып өтініш берген сәт танылады.

Электрондық тіркеу кезінде жылжымайтын мүлікке құқықты (құқық ауыртпалығын) мемлекеттік тіркеу кезі тіркеуші органның жүргізілген тіркеу туралы хабарлама жіберуі арқылы оның туындауын, өзгеруін немесе тоқтатылуын растау кезі болып табылады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 7-б.1-т.).

39

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы уәкілетті органның құзыретіне не кіреді?

Уәкілетті орган:

1) тіркеуші органның қызметіне мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

2) құқықтық кадастрды қолдауға қойылатын талаптарды және құқықтық кадастрға қол жеткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4) жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы статистикалық және өзге де есептік ақпаратты беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4-1) жылжымайтын мүлік объектілерін мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

4-2) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша жылжымайтын мүлік объектісінің кадастрлық паспортының нысанын әзірлейді және бекітеді;

4-3) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органмен бірлесіп, жылжымайтын мүліктің бірыңғай мемлекеттік кадастрының ақпараттық жүйесін жүргізу және пайдалану тәртібін әзірлейді және бекітеді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 18-1-б).

40

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы

Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы тіркеуші органның құзыретіне не кіреді?

Тіркеуші орган:

1) құқықтық кадастрды қолдауға қойылатын талаптардың және құқықтық кадастрға қол жеткізу қағидаларының сақталуын қамтамасыз етеді;

2) уәкілетті органға қағидаларға сәйкес жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу саласындағы статистикалық және өзге де есептік ақпаратты береді;

енгiзiледi) Заңымен;
4) құқықтық кадастрға мәліметтерді енгізудің анықтығын қамтамасыз етеді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады (Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 26 шілдедегі № 310 «Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы» Заңының 18-2-б).