Об утверждении Правил расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 23 января 2015 года № 46. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 февраля 2015 года № 10325.

В соответствии с подпунктом 61) пункта 1 статьи 12 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите", ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула – в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций.

2. Комитету по чрезвычайным ситуациям Министерства внутренних дел Республики Казахстан (Петров В.В.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа, его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әдiлет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства внутренних дел Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Министра внутренних дел Республики Казахстан Божко В.К.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр
генерал-лейтенант полиции	К. Касымов

Утверждены приказом Министра внутренних дел Республики Казахстан от 23 января 2015 года № 46

Правила
расследования аварий, бедствий, катастроф,
приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящие Правила расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 61) пункта 1 статьи 12 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите" и определяют порядок расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Целью расследования причин аварий бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций являются выявление причин, принятие мер по устранению их последствий, проведение необходимых мероприятий по их предупреждению и определение объема материального ущерба.

Глава 2. Расследование аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций

Сноска. Заголовок главы 2 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Расследование аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций, проводится при объявлении чрезвычайной ситуации комиссией по расследованию причин аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций (далее – комиссия).

Чрезвычайные ситуации глобального и регионального масштабов расследуются комиссией, создаваемой уполномоченным органом в сфере гражданской защиты.

В состав комиссии входят представители уполномоченного органа в сфере гражданской защиты, с привлечением представителей заинтересованных государственных органов и их территориальных органов в зависимости от характера аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций, а также представителей местных исполнительных органов и руководителей организаций.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Орган, создавший комиссию, в зависимости от масштаба чрезвычайной ситуации, определяет сроки проведения расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций.

5. Председатель комиссии по мере необходимости назначает техническую, экономическую и иные экспертизы по вопросам, касающимся расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций.

В ходе расследования комиссия получает письменные и устные объяснения от очевидцев происшедшего, должностных и других лиц, выясняет обстоятельства, предшествовавшие аварии, бедствию, катастрофе, устанавливает ее причины, характер нарушений условий эксплуатации технических устройств, технологических процессов, нарушений требований пожарной и промышленной безопасности, определяет мероприятия по ликвидации последствий и предотвращению подобных аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций и причиненный материальный ущерб.

6. Комиссия в течение десяти рабочих дней со дня окончания расследования составляет акт расследования причин аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций, по форме согласно приложению к настоящим Правилам.

7. Комиссия по результатам расследования чрезвычайной ситуации оформляет материалы расследования и информирует в течение пяти рабочих дней соответствующие государственные органы и организации.

8. Материалы расследования включают:

1) правовой акт о назначении комиссии;

2) акт расследования;

3) протокол осмотра места возникновения чрезвычайной ситуации, планы, схемы, эскизы, фотоснимки;

4) решение председателя комиссии о назначении технической, экономической и иной экспертизы;

5) заключение экспертной комиссии о причинах аварии, результаты лабораторных и других исследований, экспериментов, анализов;

6) докладные записки руководителей подразделений сил гражданской защиты, если эти подразделения вызывались для ликвидации чрезвычайной ситуации;

7) протоколы опроса и объяснения свидетелей, лиц, причастных к аварии, а также должностных лиц, ответственных за соблюдение установленных мер безопасности;

8) сведения об ущербе, а также другие материалы (справки, выписки), характеризующие обстоятельства и причины чрезвычайной ситуации.

9. В случае выявления противоправных действий или бездействий должностных лиц и граждан, материалы расследования передаются комиссией в соответствующие органы для привлечения виновных лиц к ответственности в соответствии с действующим законодательством.

10. Заинтересованные государственные органы и их территориальные органы, а также местные исполнительные органы и организации обеспечивают изучение и анализ обстоятельств, причин чрезвычайной ситуации, принимают меры по реализации предложенных комиссией мероприятий по ее предупреждению.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 27.08.2025 № 362 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Расследование аварий на опасных производственных объектах проводится уполномоченным органом в области промышленной безопасности в соответствии с главой 15 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите".

Приложение к Правилам расследования аварий, бедствий, катастроф, приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций

Форма

Акт
расследования аварий, бедствий, катастроф,
приведших к возникновению чрезвычайных ситуаций

1. Наименование области (города), места происшедшей

чрезвычайной ситуации (далее – ЧС), название организации, ее

организационно-правовая форма, форма собственности и адрес: _________

_____________________________________________________________________

2. Состав комиссии:

Председатель комиссии: ________________________________________

(фамилия, инициалы, должность)

Члены комиссии:

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

3. Характеристика организации (кратко), объекта, участка,

территории, места ЧС ________________________________________________

В этом разделе, наряду с другими сведениями, необходимо

указать: режим работы объекта, оборудования до ЧС (утвержденный,

фактический, проектный), дать заключение о состоянии объекта перед

аварией, соблюдении правил технической эксплуатации; указать, были ли

ранее на данном объекте аналогичные ЧС, разрабатывались ли

мероприятия по их предупреждению (когда, кем и какие, как они

выполнялись).

4. Квалификация обслуживающего персонала (где и когда проходил

обучение и инструктаж по технике безопасности, проверку знаний в

квалификационной комиссии) _________________________________________.

5. Обстоятельства ЧС (в конце этого раздела указать характер

ЧС) _________.

6. Организационные и технические причины ЧС (после каждой

причины указать, какие требования законодательных и нормативных

правовых актов не выполнялись или были нарушены) ___________________.

7. Мероприятия по устранению причин ЧС (изложить меры по

ликвидации последствий ЧС и предупреждению их повторения с указанием

сроков исполнения) _________________________________________________.

8. Заключения о юридических и физических лицах, ответственных в

допущении ЧС и предложенные меры их наказания (указать, какие

требования законодательных и нормативных правовых актов не выполнены

или нарушены ими, дать оценку действиям местных исполнительных

органов, оперативного обслуживающего персонала в момент ЧС) ________.

9. Итоговая величина убытка от ЧС, всего ________________ тысяч тенге.

10. Иная информация (при необходимости)

Расследование проведено и составлен акт: ______________________

(число, месяц, год)

Приложения: материалы расследования на _____ листах.

Председатель комиссии:

Члены комиссии:

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 23 қаңтардағы № 46 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 24 ақпанда № 10325 тіркелді.

"Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12 - бабы 1-тармағының 61) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса берiлiп отырған Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидалары бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Төтенше жағдайлар комитеті (В.В. Петров) заңнамада белгiленген тәртiппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеудi;

2) осы бұйрықты мемлекеттiк тiркегеннен кейін күнтiзбелiк он күн iшiнде оны мерзiмдi баспа басылымдарында және "Әдiлет" ақпараттық-құқықтық жүйесiнде ресми жариялауға жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсiн.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары В.К. Божкоға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр
полиция генерал-лейтенанты	Қ. Қасымов

Қазақстан Республикасы

Ішкі істер министрінің

2015 жылғы 23 қаңтардың

№ 46 бұйрығымен

бекiтiлді

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды,
зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру
қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Осы төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп – тексеру қағидалары (бұдан әрі-Қағидалар) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 1-тармағының 61) тармақшасына сәйкес әзірленді және төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Аварияларды, зілзаларды, апаттарды тергеп-тексерудің мақсаты төтенше жағдайдға әкеп-соққан себептерді анықтау, олардың салдарларын жоюға шаралар қолдану, оларды алдын алу және материалдық шығындарды анықтау іс-шараларын жүргізу болып табылады.

2-тарау. Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеу

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия (бұдан әрі – комиссия) төтенше жағдайды жариялаған кезде жүргізіледі.

Ғаламдық және өңірлік ауқымдағы төтенше жағдайларды азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi орган құратын комиссия тергеп-тексереді.

Жергiлiктi ауқымдағы төтенше жағдайларды азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi органның аумақтық органқұратын комиссия тергеп-тексередi.

Комиссия құрамына мүдделі мемлекеттік органдарды және төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалалардың сипатына байланысты олардың аумақтық органдарын, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдардың өкілдері мен ұйымдардың басшыларын тарта отырып, азаматтық қорғау саласындағы уәкiлеттi органның өкілдері кiредi.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Комиссияны құрған орган төтенше жағдайдың ауқымына байланысты төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру мерзімін айқындайды.

5. Комиссия төрағасының төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеруге қатысты мәселелер бойынша техникалық, экономикалық және басқа да сараптамалар тағайындауға құқығы бар.

Комиссия тергеп-тексеру барысында оқиғаны көргендерден, лауазымды және басқа адамдардан жазбаша және ауызша түсiнiктемелер алады, аварияларға, зілзалаларға, апаттарға дейінгі мән-жайларды, оның себептерін, техникалық құрылғыларды пайдалану шарттарының, технологиялық процестерді бұзу, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын бұзу сипатын анықтайды, осындай төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалалардың, апаттардың салдарын жою және алдын алу жөніндегі іс-шараларды, осы оқиғалармен келтірілген материалдық залалдарды айқындайды.

6. Комиссия тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін он жұмыс күні iшiнде осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан авариялардың, зілзалалардың, апаттардың себептерін тергеп-тексеру актiсiн жасайды.

7. Комиссия төтенше жағдайды тергеп-тексеру нәтижесі бойынша тергеп-тексеру материалдарын әзірлейді және белгіленген тәртіппен 5 жұмыс күні ішінде тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдарды хабардар етедi.

8. Тергеп-тeкcepy материалдары:

1) комиссияны тағайындау туралы құқықтық актіні;

2) тергеп-тексеру актiсiн;

3) төтенше жағдайлардың туындауы орнын қарау хаттамасын, жоспарларды, схемаларды, нобайларды, фотосуреттерді;

4) комиссия төрағасының техникалық және экономикалық және басқа да сараптаманы тағайындау туралы шешiмiн;

5) авария себептерін, зертханалық және басқа да зерттеулердiң, эксперименттердің, талдаулардың нәтижелері туралы сараптама комиссиясының қорытындысын;

6) азаматтық қорғау бөлімшелері басшыларының, егер бұл қызметтер төтенше жағдайларды жоюға шақырылған болса, баяндама жазбахаттарын;

7) куәгерлерден, төтенше жағдайлар туындауына қатысы бар адамдардан, сондай-ақ қауіпсіздік талаптарының сақталуына жауапты лауазымды адамдардан жауап және түсiнiктеме алу хаттамаларын;

8) нұқсан туралы мәлiметтерді, сондай-ақ төтенше жағдайлардың мән-жайлары мен себептерін сипаттайтын басқа да материалдарды (анықтамалар, көшiрмелер) қамтиды.

9. Лауазымды адамдар мен азаматтардың заңсыз iс-әрекетi немесе әрекетсiздiгi анықталған жағдайда, комиссия тергеп-тексеру материалдарын кiнәлi адамдарды жауапкершілікке тарту үшiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес, тиiстi органдарға жібереді.

10. Мүдделі мемлекеттік органдар олардың аумақтық органдары, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар мен ұйымдар төтенше жағдайдың мән-жайларын, себептерiн зерделеуді және талдауды қамтамасыз етеді, олардың алдын алу бойынша комиссия ұсынған iс-шараларды iске асыру жөнiнде шаралар қабылдайды.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 27.08.2025 № 362 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Қауiптi өндiрiстiк объектiлердегi аварияларды тергеп-тексеру өндірістік қауіпсіздік саласы уәкілетті органдарымен "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-тарауына сәйкес жүргізіледі.

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды, зілзалаларды, апаттарды тергеп-тексеру қағидаларына қосымша

Нысан

Төтенше жағдайлардың туындауына әкеп соққан аварияларды,
зiлзалаларды және апаттарды тергеп-тексеру
актiсi

1. Төтенше жағдайлар (бұдан әрi – ТЖ) болған облыстың (қаланың)

орынның атауы, ұйымның атауы, оның ұйымдық-құқықтық

нысаны, меншiк нысаны және мекенжайы: _______________________________

_____________________________________________________________________

2. Комиссия құрамы:

Комиссия төрағасы:_____________________________________________

(тегі, аты-жөні, лауазымы)

Комиссия мүшелерi:

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. Ұйымның, объектiнiң, учаскенiң, аумақтың, ТЖ орнының

сипаттамасы (қысқаша) _______________________________________________

_____________________________________________________________________

Бұл бөлiмде басқа мәлiметтермен бiрге: объектiнiң ТЖ-ға дейiнгi

жұмыс режимiн, жабдықтарды көрсету (бекiтiлген, нақты, жобалық),

объектiнiң авария алдындағы жай-күйі, техникалық пайдалану

қағидаларының сақталуы туралы қорытынды беру; осы объектiде бұрын

осыған ұқсас ТЖ болған-болмағанын, олардың алдын алу жөнiнде

iс-шаралар әзiрленген-әзірленбегенін (қашан, кiм және қандай, олар

қалай орындалды) көрсету қажет.

4. Қызмет көрсетушi персоналдың бiлiктiлiгi (қауiпсiздiк

техникасы бойынша қайда және қашан оқу-жаттығудан және нұсқама

алудан, бiлiктiлiк комиссиясында бiлiмiн тексеруден өттi)

_____________________________________________________________________

5. ТЖ мән-жайлары (осы бөлiмнiң соңында ТЖ сипатын көрсету

керек) ______________________________________________________________

6. ТЖ-ның ұйымдастырушылық және техникалық себептерi (Әрбiр

себептен кейiн заңнамалық және нормативтiк құқықтық актілердiң қандай

талаптарының орындалмағаны немесе бұзылғанын көрсету керек)

_____________________________________________________________________

7. ТЖ-ның себептерiн жою жөнiндегi iс-шаралар (ТЖ зардаптарын

жою және орындау мерзiмiн көрсете отырып, олардың қайталануының алдын

алу жөнiндегi шараларды жазу керек) _________________________________

8. ТЖ-ға жол бергенi үшiн жауапты заңды және жеке тұлғалар

туралы қорытындылар және оларды жазалаудың ұсынылған шаралары

(заңнамалық және нормативтiк құқықтық актілердiң қандай талаптарының

орындалмағаны немесе олардың бұзылғаны көрсетілсін, ТЖ болған сәттегi

жергiлiктi атқарушы органдардың, жедел қызмет көрсетушi персоналдың

iс-қимылдарына баға беру керек) _____________________________________

9. ТЖ-дан келген зиянның жиынтық көлемi, барлығы ___ мың теңге.

10. Өзге ақпарат (қажет болған кезде).

Тергеп-тексеру жүргiзiлдi және акт жасалды: ___________________

(жылы, айы, күнi)

Қосымша: тергеп-тексеру материалы ______________________ парақ.

Комиссия төрағасы:

Комиссия мүшелерi: