ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 174-2) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 "Вопросы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые описание, знаки различия, а также правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты.

2. Департаменту кадровой и воспитательной работы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) направление копии настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан после его официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан и Департамент кадровой и воспитательной работы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр генерал-майор

Ч. Аринов

Утверждены
приказом Министра
по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 4 июля 2025 года № 266

Описание, знаки различия, а также правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Раздел 1. Общие положения

1. Настоящие описание, знаки различия, а также правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты разработаны в соответствии с подпунктом 174-2) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 "Вопросы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан" и определяет описание, знаки различия, а также порядок ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты (далее - сотрудники).

2. В настоящих описаниях, знаках различиях, а также правилах ношения форменной одежды сотрудников используются следующие понятия:

1) форменная одежда – форменное и специальное обмундирование установленного образца: одежда, обувь, амуниция, фурнитура;

2) знаки различия – элементы снаряжения форменной одежды, обозначающие специальные звания и принадлежность к Министерству по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее - МЧС);

3) знаки отличия – государственные и ведомственные награды, нагрудные знаки, которыми награждается сотрудник;

4) погоны – знаки различия на форменной одежде сотрудников, обозначающие соответствующие специальные звания;

5) шевроны – нарукавные знаки различия, отличающиеся между собой цветовыми сочетаниями, изображениями и надписями, определяющие принадлежность сотрудника к МЧС;

6) нагрудные нашивки – знаки различия, различающиеся между собой содержанием текстовыми надписями и цветовыми сочетаниями.

3. Виды форменной одежды сотрудников:

высшего, старшего и среднего начальствующего состава - парадная, повседневная и специальная;

рядового и младшего начальствующего состава, курсантов – парадная и специальная.

4. Каждая из видов форменной одежды подразделяется на летнюю и зимнюю.

Раздел 2. Описание форменной одежды сотрудников

Глава 1. Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

5. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 1):

фуражка цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

мундир двубортный серого цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 1 и 2):

шапка из каракуля серого цвета;

куртка утепленная цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

мундир двубортный серого цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне парадное цвета темной полыни.

6. Повседневная форменная одежда:

1) летняя (рисунки 3 и 4):

фуражка цвета темной полыни;

китель и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

рубашка с короткими рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртки с короткими и длинными рукавами цвета темной полыни, брюки цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

футболка белого цвета;

2) зимняя (рисунки 2 и 4):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка из каракуля серого цвета;

китель и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртка с длинными рукавами и брюки цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

7. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 5):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор летний камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 6):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки.

Глава 2. Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

8. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 7):

фуражка цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета (для полковников);

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 7, 8 и 9):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка из каракуля серого цвета (для полковников);

шапка-ушанка цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета (для полковников);

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

9. Повседневная форменная одежда:

1) летняя (рисунки 10 и 11):

фуражка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

рубашка с короткими рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртки с короткими и длинными рукавами цвета темной полыни, брюки цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

футболка белого цвета;

2) зимняя (рисунки 8, 9, 10 и 11):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка из каракуля серого цвета (для полковников);

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртка с длинными рукавами и брюки цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

10. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 12):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 13):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки.

Глава 3. Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

11. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 14):

головной убор (шляпа) цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета (для полковников);

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 14, 15 и 16):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка из каракуля серого цвета (для полковников);

шапка ушанка цвета темной полыни;

мундир двубортный серого цвета и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета (для полковников);

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

12. Повседневная форменная одежда:

1) летняя (рисунки 17, 18 и 19):

головной убор (шляпа) цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

рубашка с короткими рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртки с короткими и длинными рукавами цвета темной полыни, юбка цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

футболка белого цвета;

2) зимняя (рисунки 15, 16, 17, 18 и 19):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка из каракуля серого цвета (для полковников);

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинными рукавами цвета светлой полыни;

обувь черного цвет;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

бейсболка цвета темной полыни;

куртка с длинными рукавами и юбка цвета темной полыни (офисная форма);

футболка оливкового цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

13. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 20):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 21):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки.

Глава 4. Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

14. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 22):

фуражка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 22 и 23):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

15. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 24):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 25):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки;

перчатки утепленные черного цвета.

Глава 5. Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

16. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 26):

головной убор (шляпа) цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 26 и 27):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

17. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 28):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 29):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки;

перчатки утепленные черного цвета.

Глава 6. Форменная одежда курсантов организаций образования

Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

18. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 30):

фуражка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 30 и 31):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и брюки цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

19. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 32):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 33):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки;

перчатки утепленные черного цвета.

Глава 7. Форменная одежда курсантов-девушек организаций образования

Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

20. Парадная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 34):

головной убор (шляпа) цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки белого цвета;

2) зимняя (рисунки 34 и 35):

куртка утепленная цвета темной полыни;

шапка-ушанка цвета темной полыни;

китель однобортный и юбка цвета темной полыни с кантами крапового цвета;

рубашка с длинным рукавом белого цвета;

обувь черного цвета;

аксельбант золотистого цвета;

пояс золотистого цвета;

галстук цвета темной полыни;

зажим для галстука золотистого цвета;

перчатки утепленные черного цвета;

кашне цвета темной полыни.

21. Специальная форменная одежда:

1) летняя (рисунок 36):

куртка и брюки камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь с низкими берцами установленного цвета;

обувь с высокими берцами установленного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

2) зимняя (рисунок 37):

куртка удлиненная и брюки (полукомбинезон) камуфляжной расцветки;

футболка оливкового цвета;

обувь черного цвета;

головной убор камуфляжной расцветки;

балаклава камуфляжной расцветки;

перчатки утепленные черного цвета.

Раздел 3. Правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Глава 1. Общие положения

22. Существенными признаками форменной одежды сотрудников являются сочетание расцветок и конструкций, а также знаков различия и декоративных элементов, в том числе погон и фурнитуры.

23. Форменная одежда сотрудниками носится:

1) парадная – при выполнении церемониальных ритуалов проведении торжественных мероприятий, при участии в парадах, вручении сотрудникам государственных, ведомственных наград и присвоении специального звания, принятии присяги, на торжественных построениях, в дни государственных и профессиональных праздников, при возложении венков к памятникам и могилам погибших сотрудников;

2) повседневная – при несении повседневной службы, на служебных совещаниях и собраниях, межведомственных рабочих заседаниях, при выступлениях в средствах массовой информации по служебным вопросам;

3) специальная – при проведении мероприятий по ликвидации чрезвычайных ситуаций, на учениях, боевых и оперативных дежурствах, занятиях в учебных центрах, занятиях с боевой техникой, при выполнении специальных задач, а также при повседневной деятельности по указанию Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее – Министр) или руководителей территориальных органов областей, городов республиканского значения и столицы.

24. Специальная форменная одежда носится сотрудниками рядового и младшего начальствующего состава, а также курсантами при повседневной деятельности.

25. Детальные технические характеристики предметов форменной одежды, используемые ткани и материалы, их составы, цвета и содержание определяются подразделением тылового обеспечения МЧС совместно с заинтересованными подразделениями МЧС в виде технического описания непосредственно на каждый предмет форменной одежды.

26. Ношение форменной одежды является обязательным для сотрудников при исполнении служебных обязанностей и регламентируется требованиями настоящих Правил.

27. Форменная одежда для строевых смотров, построений, служебных совещаний и собраний объявляется должностными лицами, ответственными за проведение этих мероприятий.

28. Форменная одежда для прохождения аттестации (очередная, внеплановая и внеочередная):

для высшего, старшего и среднего начальствующего состава – повседневная китель и брюки/юбки;

для рядового и младшего начальствующего состава – специальная форменная одежда.

29. Переход на летнюю или зимнюю форменную одежду устанавливается приказом Министра.

30. При временном пребывании сотрудника в другом гарнизоне, носится форменная одежда по сезону, установленная для данного гарнизона.

31. Допускается ношение ранее действовавших предметов форменной одежды до истечения их сроков носки и обеспечения аналогичными предметами форменной одежды нового образца.

32. Не допускается ношение:

1) предметов форменной одежды и знаков различия измененных и (или) не установленных образцов;

2) смешанных предметов форменной одежды, с учетом специфики службы и сезонности (форменной одежды старого образца с форменной одеждой нового образца и другие возможные варианты ношения), а также с гражданской и со специальной форменной одеждой;

3) гражданской одежды, при исполнении служебных обязанностей;

4) сумки ярких расцветок;

5) ярких, броских украшений;

6) поверх форменного обмундирования зимней и иной верхней одежды;

7) поврежденных, загрязненных, выцветших и измятых с растянутой горловиной и неустановленного цвета предметов форменной одежды;

8) движение сотрудника за пределами административных зданий и территории подразделений органов гражданской защиты (далее – ОГЗ) без головного убора;

9) форменной одежды приталенных, утянутых, облегающих, укороченных и т.д.;

10) одежды со знаками различия и (или) символикой, а также форменной одежды и специального обмундирования лицам не состоящим на довольствий в ОГЗ;

11) одежды со знаками различия и (или) символикой, а также форменной одежды и специального обмундирования ОГЗ гражданскими лицами в различных мероприятиях без согласования с МЧС.

33. Форменная одежда должна быть вычищена и выглажена. Клапана накладных и прорезных карманов выпускаются наружу. Не допускается смешивание форменной одежды с гражданской и ношение не установленных видов форменной одежды.

34. Хранение форменной одежды в служебных помещениях разрешается в шкафах (при наличии) или гардеробных, создающих должные условия хранения.

Глава 2. Ношение отдельных предметов форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Параграф 1. Головные уборы

35. Головные уборы в соответствии с установленными формами одежды разрешается носить:

1) фуражка парадная – с парадным мундиром, кителем, утепленной курткой, рубашкой с длинными рукавами белого цвета;

2) фуражка повседневная – с кителем, утепленной курткой, рубашкой с длинными и короткими рукавами цвета светлой полыни;

3) бейсболка – с курткой с короткими и длинными рукавами (офисная форма), утепленной курткой (внутренней курткой);

4) шапка из каракуля (для высшего начальствующего состава и полковников) – с утепленной курткой;

5) шапка ушанка – с утепленной курткой;

6) головной убор (шляпа) – с парадным мундиром, кителем, утепленной курткой, рубашкой с длинными рукавами белого цвета, рубашкой с длинными и короткими рукавами цвета светлой полыни;

7) головной убор камуфляжной расцветки – со специальной форменной одеждой.

36. Все головные уборы надеваются прямо без наклона и носятся так, чтобы нижний край находился на расстоянии одного – двух пальцев горизонтально приложенных над бровями, а козырьки фуражек и бейсболок – на уровне бровей. Центр кокарды должен находится над переносицей.

37. Внутри административных зданий ОГЗ, в транспортных средствах, разрешается ношение форменной одежды без головного убора.

38. Снятые головные уборы аккуратно вешаются на вешалку задней частью околыша, либо ложатся на полку, поверхность подходящей мебели, либо носятся на левой руке в горизонтальном положении.

Параграф 2. Верхняя одежда

39. Утепленную куртку разрешается носить без внутренней куртки в соответствии с погодными условиями.

40. Утепленную куртку или внутреннюю куртку разрешается носить в летнее и зимнее время с парадной и повседневной форменной одеждой при соответствующих погодных условиях.

41. Утепленная куртка застегивается на застежку "молния", с ветрозащитным клапаном. Ветрозащитный клапан застегивается потайной застежкой на все пуговицы на правую, у сотрудников (курсантов)-женщин – на левую сторону.

42. В теплую погоду допускается носить утепленную куртку не застегивая верхнюю пуговицу и (или) без капюшона.

43. Снятые куртки аккуратно вешаются на вешалку за петельку, либо аккуратно сложенные лицевой стороной наружу, носятся на левой руке.

44. Мундир или китель парадный с брюками/юбкой носится с рубашкой белого цвета с парадным галстуком, перчатками, фуражкой и аксельбантом и застегивается на все пуговицы на правую, у сотрудников (курсантов) - женщин – на левую стороны.

45. Китель повседневный с брюками /юбкой носится с рубашкой цвета светлой полыни с длинными рукавами, с галстуками и фуражками, и застегивается на все пуговицы на правую, у сотрудников (курсантов) -женщин – на левую стороны.

46. Куртка с длинными или короткими рукавами и брюками/юбкой (офисная форма) носятся с футболкой оливкового цвета и бейсболкой, оборудованной нагрудными знаками (знак классной квалификации, образования и планкой наград) и погонами.

47. В служебном кабинете при отсутствии посетителей разрешается находиться в футболках оливкового цвета с брюками/юбкой от курток с длинными или короткими рукавами (офисная форма).

48. Специальная форменная одежда носится с футболкой оливкового цвета и головным убором камуфляжной расцветки. В жаркую погоду (+20 °С) рукава куртки допускается закатывать на 2 – 4 сантиметра (далее – см.) выше локтевого сгиба.

Параграф 3. Рубашки, галстук, футболка и перчатки

49. Рубашки с длинным рукавом застегиваются на все пуговицы на правую сторону, у сотрудников (курсантов)-женщин на левую сторону и носятся с погонами и галстуком. При надетом мундире, кителе воротник рубашки находится сзади на одном уровне с верхним краем воротника мундира, кителя или выступает над ним не выше чем на 0,5 см.

50. В жаркую погоду (+20 °С) разрешается ношение рубашек без футболок, вместо футболок одевать майки.

51. Рубашки разрешается носить отдельно от верхней одежды:

1) белого цвета с длинными рукавами – при летней парадной форменной одежде, с парадной фуражкой, головным убором (шляпой) и брюками/юбкой с кантами крапового цвета, с галстуком и зажимом;

2) повседневные с короткими рукавами цвета светлой полыни – при летней повседневной форменной одежде, с повседневной фуражкой, головным убором (шляпой) и брюками/юбкой с кантами крапового цвета, без галстука;

3) повседневные с длинными рукавами цвета светлой полыни – при повседневной форменной одежде, с повседневной фуражкой, головным убором (шляпой) и брюками/юбкой с кантами крапового цвета, с галстуком и зажимом.

52. Рубашки носятся установленных образцов и цветов, чистыми, тщательно подогнанными и отутюженными, с правильно подобранными погонами. Носить выцветшие и неотутюженные рубашки, рубашки с деформированными и загрязненными погонами, а также заглаживать складки на спинке и передних полочках рубашки не допускается.

53. Галстук носится с рубашкой с длинными рукавами белого цвета или цвета светлой полыни, и прикрепляется к ней зажимом золотистого цвета, между третьей и четвертой пуговицами сверху. Галстук носится всегда чистым. Носить выцветшие и неопрятные галстуки не допускается.

54. Футболка носится:

белого цвета - под рубашкой повседневной с короткими рукавами цвета светлой полыни;

оливкового цвета - под курткой с длинными или короткими рукавами (офисная форма) цвета темной полыни, под специальной форменной одеждой камуфляжной расцветки.

55. Перчатки парадные носятся с парадной форменной одежды. Перчатки черного цвета носятся с утепленной курткой, а также разрешается ношение в холодную погоду с внутренней курткой цвета темной полыни.

При выполнении приветствия перчатки не снимаются. При зимней форменной одежде в теплую погоду перчатки разрешается не носить.

Перчатки разрешается носить гражданского типа, а также из кожи полностью черного цвета.

Параграф 4. Обувь, носки, чулки и колготки, ремни, аксельбант

56. При ношении форменной одежды обувь носится установленного образца, в исправном состоянии и всегда вычищенной. Ботинки с высоким берцем должны быть аккуратно зашнурованы. Носить обувь с поврежденным верхом или изношенными каблуками не допускается.

57. Разрешается ношение гражданской обуви (без шнурков) с аналогичным дизайном и материалами установленного образца.

58. Носки с форменной обувью носятся темного (черного) цвета с высокой посадкой, без узоров, надписей, рисунков и т.д.

59. Женское белье чулки/колготки носятся телесного цвета, не допускается ношение белья чулков/колготок сетчатые, с узорами, рисунками и других цветов.

60. Пояс парадный на мундирах, парадных кителях опирается спереди между третьей и четвертой пуговицей. Пряжка пояса при ношении находится спереди по середине.

При этом на мундире вне строя (высшего начальствующего состава) пояс парадный не носится.

61. Аксельбант носится при парадной форменной одежде (мундир и парадный китель) и крепится под правым погоном.

Край первого шнура перевязи аксельбанта пришивается на расстоянии 5 миллиметров (далее – мм.) от края погона направленного к рукаву, сам шнур проходит под рукавом. Остальная связка шнуров крепится на воздушную петлю и пуговицу пришитую в нижней части лацкана воротника. При этом воздушная петля не должна быть видна из-за лацкана, а конец наконечника должен находится на уровне верхней части второй пуговицы сверху.

Аксельбант носится:

1) высшим, старшим и средним начальствующим составом – золотистого цвета с двумя наконечниками;

2) рядовым, младшим начальствующим составом и курсантами – золотистого цвета с одним наконечником.

При этом на мундире вне строя (высшего начальствующего состава) аксельбант не носится.

Глава 3. Знаки различия и отличия форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Параграф 1. Знаки различия (погоны, нарукавные и нагрудные знаки различия) форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

62. Нашивные погоны носятся на парадном мундире (рисунки 38, 39, 40, 41, 42, 43 и 44).

Съемные погоны носятся на кителях (повседневных и парадных) (рисунки 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46 и 47).

Погоны на муфтах носятся на утепленной куртке (внутренней куртке), куртке с длинными или короткими рукавами (офисная форма) (рисунки 55, 56, 57, 58, 59, 60 и 61), рубашках (рисунки 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 62, 63 и 64).

63. Нагрудные нашивки с указанием Ф.И.О. и надписи "KAZAKHSTAN" носятся на куртке с длинными или короткими рукавами (офисная форма) (рисунок 72).

Нагрудная нашивка с указанием Ф.И.О. носится на левой стороне, а надпись "KAZAKHSTAN" на правой стороне.

Нагрудные нашивки по специальному званию и с указанием группы крови носятся на специальной форменной одежде (рисунки 65, 66, 67, 68, 69, 70 и 71).

Нагрудная нашивка по специальному званию носится на правой стороне, а группа крови на левой стороне.

64. Шевроны, указывающие на принадлежность сотрудников к МЧС нашиваются на левом рукаве мундира, кителя (повседневная и парадная), куртки с длинными и короткими рукавами (офисная форма), а также специальной форменной одежды на расстоянии 12 см. от верхней точки рукава (рисунок 74).

Нарукавные знаки, указывающие на принадлежность сотрудников к аппарату, ведомствам и территориальным органам МЧС нашиваются на правом рукаве мундира, кителя (повседневная и парадная), куртки с длинными и короткими рукавами (офисная форма), а также специальной форменной одежды на расстоянии 12 см. от верхней точки рукава (рисунок 75).

Нагрудная нашивка с указанием символа МЧС носятся на левой стороне куртки с длинными или короткими рукавами (офисная форма) и утепленной куртки (внутренней куртки) (рисунок 73).

65. Знак обозначающий государственную принадлежность (с изображением Государственного Флага Республики Казахстан) носится на левой стороне куртки с длинными и короткими рукавами (офисная форма) (рисунок 76).

Параграф 2. Знаки отличия форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

66. Сотрудниками допускается ношение на форменной одежде:

наград в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных наградах Республики Казахстан", Указом Президента Республики Казахстан от 30 сентября 2011 года № 155 "О вопросах государственных символов и геральдики ведомственных и иных, приравненных к ним, наград некоторых государственных органов, непосредственно подчиненных и подотчетных Президенту Республики Казахстан, Конституционного Суда Республики Казахстан, правоохранительных органов, судов, Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований" и Указами Президента Республики Казахстан в связи с празднованием государственных и национальных праздников Республики Казахстан;

юбилейных медалей и нагрудных знаков, награждение которых осуществлялось приказом Министра в связи с празднованием профессиональных праздников;

орденов, медалей, нагрудных знаков, награждение которых осуществлялось нормативными правовыми актами правительств, приказами руководителей государственных органов зарубежных стран и решениями международных организаций;

орденов, медалей, нагрудных знаков за выполнения интернационального долга в Демократической Республике Афганистан и других стран.

67. Ношение орденов и медалей – на мундирах и парадных кителях, орденских лент и лент медалей на планках – на кителях, мундире вне строя (высшего начальствующего состава) и куртках с длинными и короткими рукавами (офисная форма) и других знаков отличия является обязательным.

68. Знаки высшей степени отличия (особого отличия) – орден "Алтын Қыран", медаль "Халық қаhарманы", орден "Отан", а также нагрудные знаки к почетным званиям носятся на левой стороне груди над орденами и медалями при всех парадных форменной одежды.

69. Ношение знаков особого отличия, орденов и медалей бывшего Союза Советских Социалистических Республик (далее – СССР), Содружеств независимых государств и иностранных государств, а также их орденских лент и лент к медалям носятся после наград Республики Казахстан в последовательности, соответствующей их статусу.

70. При парадной (мундир и парадный китель) и повседневной форменной одежды (китель и офисная форма) носятся:

знаки высшей степени отличия особого отличия;

ордена и медали;

почетные знаки лауреатов;

нагрудные знаки к почетным званиям;

нагрудные знаки: "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Почетный сотрудник органов гражданской защиты), "Азаматтық қорғау жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін" (За вклад в развитие системы гражданской защиты), "Құтқару операцияларына белсенді қатысқаны үшін" (За активное участие в спасательных операциях), "Төтенше жағдайдағы ерлігі үшін" (За героизм в чрезвычайных ситуациях), "Құтқарушы" (Спасатель);

другие отличительные знаки, учрежденные указами Президента Республики Казахстан, постановлениями Правительства Республики Казахстан, приказами Министра.

71. При парадной (мундир (за исключением мундира вне строя) и китель парадный) и специальной форменной одежды орденские ленты и ленты медалей на планках не носятся.

72. Ордена и медали Республики Казахстан, носятся на левой стороне груди и размещаются в следующем порядке:

1) ордена:

"Отан" (Отечество);

"Барыс" (Барс);

"Даңқ" (Слава);

"Айбын" (Доблесть);

"Парасат" (Благородство);

"Достық" (Дружба);

"Құрмет" (Почет);

"Ел бірлігі" (Единство народа);

"Еңбек Даңқы" (Трудовая Слава).

При ношении знаков орденов "Барыс" (Барс) I степени, "Даңқ" (Слава) I степени, "Достық" (Дружба) I степени на плечевых лентах, которые проходят через правое плечо, звезды этих орденов располагаются на левой стороне груди слева от орденов. Орден "Барыс" (Барс) III степени носится на шейной ленте;

2) медали:

"Ерлігі үшін" (За мужество);

"Жауынгерлік ерлігі үшін" (За воинскую доблесть);

"Ерен еңбегі үшін" (За трудовое отличие);

"Шапағат" (Милосердие).

Вместо орденов Республики Казахстан награжденные лица могут носить установленного образца символы орденов.

73. При ношении на левой стороне груди двух и более орденов, а также при ношении медалей вместе с указанными орденами их колодочки соединяются в ряд справа налево в установленном порядке. Ордена и медали одного наименования размещаются рядом в порядке времени награждения. Ордена и медали, не умещающиеся в один ряд (не более 5), переносятся во второй и последующие ряды, располагаемые ниже первого, и размещаются в них также справа налево в установленной очередности.

74. Размещение орденов и медалей на левой стороне груди производится так, чтобы верхний край общей планки (колодочки) первого ряда располагался на мундирах (кителях) ниже уровня угла лацкана на 70 мм.

Общая планка колодочки орденов и медалей второго ряда должна заходить под планку колодочки орденов и медалей первого ряда, третий и последующий ряды размещаются в аналогичном порядке.

75. Медали "Өртте көрсеткен қайсарлығы үшін" (За отвагу на пожаре), "Мінсіз қызметі үшін" (За безупречную службу) I, ІІ, III степеней, "Суға батқандарды құтқарғаны үшін" (За спасение утопающих), "Төтенше жағдайлардың алдын алуда және жоюда үздік шыққаны үшін" (За отличие в предупреждении и ликвидации чрезвычайных ситуаций) носятся ниже орденов и медалей, а при отсутствии орденов и медалей – на их месте.

При награждении сотрудника медалями различных ведомств, они носятся справа налево, в порядке степени значимости, после медалей МЧС.

76. Размещение орденов Республики Казахстан на левой стороне груди производится так, чтобы верхний край колодочек орденов или верхние концы звезд орденов первого ряда размещались на уровне, установленном для колодочки (общей планки) первого ряда орденов и медалей, размещаемых на левой стороне груди.

Ордена и медали, ленты орденов бывшего СССР, СНГ и иных иностранных государств носятся после орденов и медалей Республики Казахстан. Ордена и медали, прикрепленные на лентах, размещаются на левой стороне груди, а без лент и колодочек – на правой стороне груди. Размещение орденов и медалей бывшего СССР на левой стороне груди производится так, чтобы верхний край колодочки (общей планки) первого ряда располагался на мундирах ниже уровня угла лацкана на 70 мм.

77. Орденские ленты и ленты медалей на планках носятся на левой стороне груди на кителе, мундире вне строя (высшего начальствующего состава) и куртке с длинными и коротким рукавами (офисная форма) – ниже уровня угла лацкана на 70 мм..

Орденские ленты и ленты медалей на планках размещаются справа налево. Размер планки составляет 25 х 8,5 мм.

78. Почетные знаки лауреатов, нагрудные знаки к почетным званиям носятся на правой стороне груди и располагаются выше орденов и медалей.

79. Нагрудные знаки "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Почетный сотрудник органов гражданской защиты), "Құтқарушы" (Спасатель) носятся на правой стороне груди, при ношении орденов и медалей на мундире и парадном кителе – на 10 мм. ниже их, а при отсутствии орденов и медалей – на их месте.

Нагрудные знаки "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Почетный сотрудник органов гражданской защиты) и "Құтқарушы" (Спасатель) располагаются в один ряд с нагрудным знаком об окончании высшего (среднего) учебного заведения, справа нагрудный знак "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" и слева нагрудный знак "Құтқарушы" на одном уровне, на 10 мм. ниже нагрудного знака "Классной квалификации".

80. Нагрудный знак "Классной квалификации" носится на правой стороне груди на мундире, кителе (повседневная и парадная), куртке с длинными и короткими рукавами (офисная форма) ниже уровня угла лацкана на 70 мм., на одном уровне с орденскими лентами и лентами медалей на планках с левой стороны.

81. Нагрудный знак об окончании учебного заведения (высшее, послевузовское) МЧС или иного высшего (среднего) учебного заведения размещается на мундире, кителе (повседневная и парадная), куртке с длинными и короткими рукавами (офисная форма) горизонтально в один ряд с нагрудными знаками "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" и "Құтқарушы" (при наличии) по центру на 10 мм. ниже нагрудного знака "Классной квалификации".

Не допускается ношение нескольких нагрудных знаков об окончании учебного заведения, также нагрудных знаков об окончании обучения по программам дополнительного образования, в том числе курсов повышения квалификации.

При наличии у сотрудника нагрудных знаков об окончании учебного заведения (высшее, послевузовское) МЧС или иного высшего и среднего учебного заведения носится только один нагрудный знак более высокого уровня.

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 1.

Парадная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 2.

Зимняя форменная одежда

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 3.

Повседневная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 4.

Повседневная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 5.

Летняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Рисунок 6.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Для полковников

Рисунок 7.

Парадная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 8.

Зимняя форменная одежда (для полковников)

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 9.

Зимняя форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 10.

Повседневная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 11.

Повседневная офисная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 12.

Летняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 13.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Для полковников

Рисунок 14.

Летняя парадная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 15.

Зимняя форменная одежда (для полковников)

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 16.

Зимняя форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 17.

Повседневная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 18.

Повседневная офисная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 19.

Повседневная офисная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 20.

Летняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Рисунок 21.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 22.

Парадная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 23.

Зимняя форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 24.

Летняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 25.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 26.

Парадная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 27.

Зимняя форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 28.

Летняя специальная форменная одежда

Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

Рисунок 29.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда курсантов организаций образования Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

Рисунок 30.

Парадная форменная одежда

Рисунок 31.

Зимняя форменная одежда

Рисунок 32.

Летняя специальная форменная одежда

Рисунок 33.

Зимняя специальная форменная одежда

Форменная одежда курсантов-девушек организаций образования Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

Рисунок 34.

Парадная форменная одежда

Форменная одежда курсантов-девушек организаций образованияМинистерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

Рисунок 35.

Зимняя форменная одежда

Рисунок 36.

Летняя специальная форменная одежда

Рисунок 37.

Зимняя специальная форменная одежда

Погоны

Генерал-майор

Рисунок 38.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Подполковник

Полковник

Майор

Рисунок 39.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Капитан

Старший
лейтенант

Лейтенант

Младший
лейтенант

Рисунок 40.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Старший прапорщик

Прапорщик

Старшина

Рисунок 41.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Старший сержант

Сержант

Младший сержант

Рядовой

Рисунок 42.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Курсант со званием
"старшина"

Курсант со званием
"старший сержант"

Курсант со званием
"сержант"

Рисунок 43.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Курсант со званием
"младший сержант"

Курсант со званием
"рядовой"

Рисунок 44.

Нашивные погоны (парадные)

Погоны

Генерал-майор

Рисунок 45.

Съемные погоны (на кителях)

Погоны

Полковник

Подполковник

Майор

Рисунок 46.

Съемные погоны (на кителях)

Погоны

Капитан

Старший лейтенант

Лейтенант

Младший лейтенант

Рисунок 47.

Съемные погоны (на кителях)

Погоны

Генерал-майор

Рисунок 48.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Полковник

Подполковник

Майор

Рисунок 49.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Капитан

Старший лейтенант

Лейтенант

Младший лейтенант

Рисунок 50.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Старший прапорщик

Прапорщик

Старшина

Рисунок 51.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Старший сержант

Сержант

Младший сержант

Рядовой

Рисунок 52.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Курсант со званием "старшина"

Курсант со званием "старший сержант"

Курсант со званием "сержант"

Рисунок 53.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Курсант со званием "младший сержант"

Курсант со званием "рядовой"

Рисунок 54.

Погоны на муфтах (на рубашках белого цвета)

Погоны

Генерал-майор

Рисунок 55.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Полковник

Подполковник

Майор

Рисунок 56.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Капитан

Старший лейтенант

Лейтенант

Младший лейтенант

Рисунок 57.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Старший прапорщик

Прапорщик

Старшина

Рисунок 58.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Старший сержант

Сержант

Младший сержант

Рядовой

Рисунок 59.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Курсант со званием "старшина"

Курсант со званием "старший сержант"

Курсант со званием "сержант"

Рисунок 60.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Курсант со званием "младший сержант"

Курсант со званием "рядовой"

Рисунок 61.

Погоны на муфтах (повседневные)

Погоны

Генерал-майор

Рисунок 62.

Погоны на муфтах (на повседневных рубашках)

Погоны

Полковник

Подполковник

Майор

Рисунок 63.

Погоны на муфтах (на повседневных рубашках)

Погоны

Капитан

Старший лейтенант

Лейтенант

Младший лейтенант

Рисунок 64.

Погоны на муфтах (на повседневных рубашках)

Нагрудные нашивки

Генерал-майор

Полковник

Подполковник

Майор

Рисунок 65.

Нагрудные нашивки по специальному званию (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Капитан

Старший лейтенант

Лейтенант

Младший лейтенант

Рисунок 66.

Нагрудные нашивки по специальному званию (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Старший прапорщик

Прапорщик

Старшина

Старший сержант

Рисунок 67.

Нагрудные нашивки по специальному званию (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Сержант

Младший сержант

Рядовой

Рисунок 68.

Нагрудные нашивки по специальному званию (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Курсант со званием "Старшина"

Курсант со званием "Старший сержант"

Курсант со званием "Сержант"

Курсант со званием "Младший сержант"

Курсант со званием "рядовой"

Рисунок 69.

Нагрудные нашивки по специальному званию (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Группа крови первая положительная

Группа крови первая отрицательная

Группа крови вторая положительная

Группа крови вторая отрицательная

Рисунок 70.

Нагрудные нашивки с указанием группы крови (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Группа крови третья положительная

Группа крови третья отрицательная

Группа крови четвертая положительная

Группа крови четвертая отрицательная

Рисунок 71.

Нагрудные нашивки с указанием группы крови (на специальной форменной одежде)

Нагрудные нашивки

Нашивается на левую часть груди

Нашивается на правую часть груди

Рисунок 72.

Нагрудные нашивки на куртке с длинными или короткими рукавами (офисная форма)

Нагрудные нашивки

Нагрудная нашивка

Рисунок 73.

Нагрудная нашивка на утепеленной куртке (внутренней куртки) и куртке с длинными или короткими рукавами (офисная форма)

Шевроны

Для парадной
форменной одежды

Для повседневной
форменной одежды

Для специальной
форменной одежды

Рисунок 74.

Шевроны

Нарукавные знаки

Для повседневной
форменной одежды

Для специальной
форменной одежды

Рисунок 75.

Нарукавные знаки

Нарукавные знаки

Рисунок 76.

Знак обозначающий государственную принадлежность

"Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің мәселелері" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 174-2) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімінің сипаттамасы, айырым белгілері, сондай-ақ оны киіп жүру қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Кадр және тәрбие жұмысы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықтың көшірмесін "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

2) ресми жариялағаннан кейін осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министріне және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Кадр және тәрбие жұмысы департаментіне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр генерал-майор

Ш. Әрінов

Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар
министрінің
2025 жылғы 4 шілдедегі
№ 266 бұйрығымен
бекітілген

Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімі сипаттамасы, айырым белгілері, сондай-ақ оны киіп жүру қағидалары

1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің сипаттамасы, айырым белгілері, сондай-ақ нысанды киім кию қағидалары "Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің мәселелері" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 174-2) тармақшасына сәйкес әзірленді және азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің (бұдан әрі-қызметкерлер) сипаттамасын, айырым белгілерін, сондай-ақ нысанды киімін кию тәртібін айқындайды.

2. Осы сипаттамаларда, айырым белгілерінде, сондай-ақ қызметкерлердің нысанды киімін кию қағидаларында мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) нысанды киім – белгіленген үлгідегі нысанды және арнайы киім-кешек: киім, аяқ киім, амуниция, фурнитура;

2) айырым белгілері – Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігіне (бұдан әрі-ТЖМ) арнаулы атақтар мен тиесілікті білдіретін нысанды киім жарағының элементтері;

3) айырым белгілері – қызметкер марапатталатын мемлекеттік және ведомстволық наградалар, төсбелгілер;

4) погондар – тиісті арнаулы атақтарды белгілейтін қызметкерлердің нысанды киіміндегі айырым белгілері;

5) шеврондар – қызметкердің ТЖМ тиесілігін айқындайтын, түрлі-түсті комбинациялармен, суреттермен және жазулармен ерекшеленетін жеңдік айырым белгілері;

6) төсбелгілер – мәтіндік жазулармен және түс комбинацияларымен бір-бірінен ерекшеленетін айырым белгілері.

3. Қызметкерлердің нысанды киімдерінің түрлері:

жоғары, аға және орта басшы құрамның - салтанатты, күнделікті және арнайы;

қатардағы және кіші басшы құрамның, курсанттардың – салтанатты және арнайы.

4. Нысанды киімдердің әрқайсысы жазғы және қысқы болып бөлінеді.

2-бөлім. Қызметкерлердің нысанды киімінің сипаттамасы

1-тарау. Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

5. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (1-сурет):

қара жусан түсті фуражка;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (1 және 2-суреттер):

сұр түсті қаракөл құлақшын;

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғаптар;

қара жусанның түсті – салтанатты кашне.

6. Күнделікті нысанды киім:

1) жазғы (3 және 4-суреттер):

қара жусан түсті фуражка;

қара жусан түсті китель мен күрең түсті жиектері бар шалбар;

ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

ақшыл жусан түсті қысқа жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

қара жусан түсті қысқа және ұзын жеңді күртелер, қара жусан түсті шалбар (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

ақ түсті футболка;

2) қысқы (2 және 4-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті қаракөл құлақшын;

қара жусан түсті китель мен күрең түсті жиектері бар шалбар;

ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

ұзын жеңді күрте және қара жусан түсті шалбар (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті жылы қолғаптар;

қара жусан түсті кашне.

7. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (5-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті жазғы бас киім;

2) қысқы (6-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава.

2 тарау. Аға және орта басшы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

8. Салтанатты нысанды киім:

1) Жазғы (7-сурет):

қара жусан түсті фуражка;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және қара жусан түсті шалбар (полковниктер үшін);

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (7, 8 және 9-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті қаракөл құлақшын (полковниктер үшін);

қара жусан түсті құлақшын;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және қара жусан түсті шалбар (полковниктер үшін);

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғаптар;

қара жусан түсті кашне.

9. Күнделікті нысанды киім:

1) жазғы (10 және 11-суреттер):

қара жусан түсті фуражка;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

ақшыл жусан түсті қысқа жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

қара жусан түсті қысқа және ұзын жеңді күртеше, қара жусан түсті шалбар (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

ақ түсті футболка;

2) қысқы (8, 9, 10 және 11-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті қаракөл құлақшын (полковниктер үшін);

қара жусан түсті құлақшын;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

ұзын жеңді күрте және қара жусан түсті шалбар (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті жылы қолғаптар;

қара жусан түсті кашне.

10. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (12-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (13-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон) ;

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава.

3-тарау. Аға және орта басшы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

11. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (14-сурет):

қара жусан түсті бас киім (шляпа) ;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және қара жусан түсті белдемше (полковниктер үшін);

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (14, 15 және 16-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті қаракөл құлақшын (полковниктер үшін);

қара жусан түсті құлақшын;

сұр түсті екі қатар түймелі мундир және қара жусан түсті белдемше (полковниктер үшін);

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғаптар;

қара жусан түсті кашне.

12. Күнделікті нысанды киім:

1) жазғы (17, 18 және 19-суреттер):

қара жусан түсті бас киім (шляпа) ;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

ақшыл жусан түсті қысқа жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

қара жусан түсті қысқа және ұзын жеңді күртеше, қара жусан түсті белдемше (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

ақ түсті футболка;

2) қысқы (15, 16, 17, 18 және 19-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

сұр түсті қаракөл құлақшын (полковниктер үшін);

қара жусан түсті құлақшын;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

жеңіл жусан түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара жусан түсті бейсболка;

ұзын жеңді күрте және қара жусан түсті белдемше (кеңсе формасы);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті жылы қолғап;

қара жусан түсті кашне.

13. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (20-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (21-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон) ;

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава.

4-тарау. Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

14. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (22-сурет):

қара жусан түсті фуражка;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (22 және 23-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

қара жусан түсті құлақшын;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғап;

қара жусан түсті кашне.

15. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (24-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (25-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава;

қара түсті жылы қолғап.

5-тарау. Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

16. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (26-сурет):

қара жусан түсті бас киім (шляпа) ;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (26 және 27-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

қара жусан түсті құлақшын;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғап;

қара жусан түсті кашне.

17. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (28-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (29-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава;

қара түсті жылы қолғап.

6-тарау. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің білім беру ұйымы курсанттарының нысанды киімі

18. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (30-сурет):

қара жусан түсті фуражка;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (30 және 31-суреттер):

қара жусан түсті жылы күрте;

қара жусан түсті құлақшын;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті шалбар;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғап;

қара жусан түсті кашне.

19. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (32-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (33-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава;

қара түсті жылы қолғап.

7-тарау. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің

білім беру ұйымының курсант-қыздарының нысанды киімдері

20. Салтанатты нысанды киім:

1) жазғы (34-сурет):

қара жусан түсті бас киім (шляпа) ;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

ақ түсті қолғап;

2) қысқы (34 және 35-суреттер):

жылы күрте қара жусан түстері;

қара жусан түсті құлаққап;

бір қатар түймелі китель және күрең түсті жиектері бар қара жусан түсті белдемше;

ақ түсті ұзын жеңді жейде;

қара түсті аяқ киім;

алтын түсті аксельбант;

алтын түсті белбеу;

қара жусан түсті галстук;

алтын түсті галстук қыстырғыш;

қара түсті жылы қолғап;

қара жусан түсті кашне.

21. Арнайы нысанды киім:

1) жазғы (36-сурет):

бүркеніш түсті күрте мен шалбар;

зәйтүн түсті футболка;

белгіленген түстегі қысқа қонышты аяқ киім;

белгіленген түстегі биік қонышты аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

2) қысқы (37-сурет):

ұзартылған күрте және бүркеніш түсті шалбар (жартылай комбинезон);

зәйтүн түсті футболка;

қара түсті аяқ киім;

бүркеніш түсті бас киім;

бүркеніш түсті балаклава;

қара түсті жылы қолғап.

3-бөлім. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімін кию қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

22. Қызметкерлердің нысанды киімдерінің маңызды белгілері түстер мен конструкциясы, сондай-ақ айырым белгілері мен сәндік элементтердің, оның ішінде погондар мен фурнитуралардың үйлесімі болып табылады.

23. Қызметкерлер нысандық киімді:

1) салтанатты – салтанатты рәсімдерді орындау кезінде салтанатты іс-шараларды өткізу кезінде, шерулерге қатысу, қызметкерлерге мемлекеттік, ведомстволық наградалар тапсыру және арнаулы атақ беру, ант қабылдау кезінде, салтанатты сапқа тұру, мемлекеттік және кәсіптік мереке күндерінде, қаза тапқан қызметкерлердің ескерткіштері мен қабірлеріне гүл шоқтарын қою кезінде;

2) күнделікті – күнделікті қызмет атқару кезінде, қызметтік кеңестер мен жиналыстарда, ведомствоаралық жұмыс отырыстарында, қызметтік мәселелер бойынша бұқаралық ақпарат құралдарында сөз сөйлеу кезінде;

3) арнаулы – төтенше жағдайларды жою бойынша іс-шараларды жүргізу кезінде, оқу-жаттығуларда, жауынгерлік және жедел кезекшілікте, оқу орталықтарындағы сабақтарда, жауынгерлік техникамен сабақтарда, арнайы міндеттерді орындау кезінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің (бұдан әрі - Министр) немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың аумақтық органдары басшыларының нұсқауы бойынша күнделікті қызмет кезінде киеді.

24. Арнайы нысанды киімді қатардағы және кіші басшы құрамның қызметкерлері, сондай-ақ курсанттар күнделікті қызмет атқару кезінде киеді.

25. Нысанды киім заттарының егжей-тегжейлі техникалық сипаттамаларын, пайдаланылатын маталар мен материалдарды, олардың құрамдарын, түстері мен мазмұнын ТЖМ тылдық қамтамасыз ету бөлімшесі ТЖМ мүдделі бөлімшелерімен бірлесіп, нысанды киімнің әрбір затына тікелей техникалық сипаттама түрінде айқындайды.

26. Қызметтік міндеттерін атқару кезінде қызметкерлер үшін нысанды киім кию міндетті болып табылады және осы Қағидалардың талаптарымен регламенттеледі.

27. Саптық байқауларға, сапқа тұруларда, қызметтік кеңестер мен жиналыстарға арналған нысанды киімді осы іс-шараларды өткізуге жауапты лауазымды адамдар жариялайды.

28. Аттестаттаудан өтуге арналған нысанды киім (кезекті, жоспардан тыс және кезектен тыс):

жоғары, аға және орта басшы құрам үшін – күнделікті китель және шалбар/белдемше;

қатардағы және кіші басшы құрам үшін- арнайы нысанды киім.

29. Жазғы немесе қысқы нысанды киімге көшу Министрдің бұйрығымен белгіленеді.

30. Қызметкер басқа гарнизонда уақытша болған кезде осы гарнизон үшін белгіленген маусымдық нысанды киім киіледі.

31. Бұрын қолданыста болған нысанды киімдерді кию мерзімдері өткенге дейін және жаңа үлгідегі нысанды киімді ұқсас заттармен қамтамасыз еткенге дейін киюге жол беріледі.

32.Киімдерді:

1) өзгертілген және (немесе) белгіленбеген үлгілердің нысанды киім заттары мен айырым белгілерімен киюге;

2) қызметтің ерекшелігі мен маусымдылығын ескере отырып, нысанды киімдерді (жаңа үлгідегі нысанды киіммен ескі үлгідегі нысанды киімді және басқа да киім киюдің ықтимал нұсқаларын), сондай-ақ азаматтық және арнайы нысанды киіммен араластырып киюге;

3) қызметтік міндеттерін атқару кезінде азаматтық киімді киюге;

4) ашық түсті сөмкелерді ұстауға;

5) жарқыраған, тартымды әшекейлер тағуға;

6) қысқы және өзге де сыртқы киімдерді нысанды киім-кешек үстінен киюге;

7) жыртылған, ластанған, түсі оңған және мойны созылған қыртысталған және белгіленбеген түстегі нысанды киімдерді киюге;

8) қызметкердің АҚО әкімшілік ғимараттары мен бөлімшелерінің аумағынан тыс жерде бас киімсіз жүрулеріне;

9) денеге жабысып, тартылып, тырысып тұратын, қысқартылған және т.б. нысанды киімді киюге;

10) АҚО қамтамасыздандыруына кірмейтін тұлғалардың айырым белгілері және (немесе) рәміздері бар киім, сондай-ақ нысанды киім мен арнайы киім-кешек киюлеріне;

11) ТЖМ келісімінсіз әртүрлі іс-шараларда айырым белгілері және (немесе) рәміздері бар киімдер, сондай-ақ азаматтық тұлғалардың нысанды киімдері мен арнайы киім-кешектерін киюге жол берілмейді.

33. Нысанды киім таза және үтіктелген болуы керек. Сыртқы және ойылған қалталардың клапандары сыртқа шығарылады. Нысанды киімді азаматтық киіммен араластыруға және нысанды киімнің белгіленбеген түрлерін киюге жол берілмейді.

34. Нысанды киімді қызметтік үй-жайларда сақтауға тиісті сақтау жағдайларын қамтамасыз ететін шкафтарда (бар болса) немесе гардеробтарда сақтауға рұқсат етіледі.

2 тарау. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің жекелеген нысанды киімдерін кию

1-параграф. Бас киімдер

35. Белгіленген киім нысандарына сәйкес бас киімдерді:

1) салтанатты фуражка – ақ түсті ұзын жеңді жейдесі бар салтанатты мундирмен, кительмен, жылы күртемен;

2) күнделікті фуражка – кительмен, жылы күртемен, ашық жусан түсті ұзын және қысқа жеңді жейдемен;

3) бейсболка – қысқа және ұзын жеңді күртемен (кеңсе формасы), жылы күртемен;

4) қаракөлден жасалған құлақшын (жоғары басшы құрам мен полковниктер үшін) – жылы күртемен;

5) құлақшын – жылы күртемен;

6) бас киім (шляпа) – салтанатты мундирмен, кительмен, жылы күртемен, ақ түсті ұзын жеңді жейдемен, ақшыл жусан түсті ұзын және қысқа жеңді жейдемен;

7) бүркеніш түсті бас киім – арнайы нысанды киіммен киюге рұқсат етіледі.

36. Барлық бас киімдер қисайтылмай тіке киіледі, ал төменгі жиегі қастардың үстінде бір немесе екі саусақ көлденең, ал фуражканың күнқағары мен бейсболка қас деңгейінде болатындай етіп киіледі. Кокарданың ортасы мұрын сүйегінің үстінде болуы керек.

37. АҚО әкімшілік ғимараттарының ішінде, көлік құралдарында бас киімсіз нысанды киім киюге жол беріледі.

38. Шешілген бас киімдер артқы жағымен ілгішке ұқыпты ілінеді, сөреге, қолайлы жиһаздың бетіне қойылады немесе сол қолында көлденең күйде ұсталынады.

2-параграф. Сыртқы киім

39. Жылы күртешені ауа райына сәйкес ішкі қабатынсыз (ішкі күртеше) киюге рұқсат етіледі.

40. Жылы күртешені немесе оның ішкі қабатын (ішкі күртешені) жазғы және қысқы уақытта тиісті ауа райы жағдайларында салтанатты және күнделікті нысанды киіммен киюге рұқсат етіледі.

41. Жылы күртеше желден қорғайтын клапанмен "сыдырғымен" бекіткішіне салынады. Желден қорғайтын клапан оң жақтағы барлық түймелерге, қызметкерлерде (курсанттарда)-әйелдерде – сол жаққа жасырын бекіткішпен салынады.

42. Жылы ауа райында жылы күртешені үстіңгі түймені салмай және (немесе) күләпарасыз киюге рұқсат етіледі.

43. Шешілген күртешелер ілгішке ілмек арқылы ұқыпты ілінеді немесе ішкі жағына қарай ұқыпты бүктілген күйде, сол қолда ұсталады.

44. Шалбары/белдемшесі бар салтанатты мундир немесе китель салтанатты галстукпен, фуражкамен және аксельбантпен ақ түсті жейдемен киіледі және барлық түймелері оң жаққа, әйел-қызметкерлерде (курсанттарда) - сол жаққа түймеленеді.

45. Шалбар/белдемшесі бар күнделікті китель ұзын жеңді ашық жусан түсті жейдемен, галстукпен және фуражкамен киіледі және барлық түймелері оң жаққа, әйел-қызметкерлерде (курсанттарда) - сол жаққа түймеленеді.

46. Ұзын немесе қысқа жеңді күртеше және шалбар/белдемше (кеңсе формасы) зәйтүн түсті футболкамен және төсбелгілермен (сыныптық біліктілік, білім беру белгісі және марапаттар жолағы) және погондармен жабдықталған бейсболкамен киіледі.

47. Қызметтік кабинетте келушілер болмаған кезде ұзын немесе қысқа жеңді күртешелердің шалбарымен/белдемшемен (кеңсе нысаны) зәйтүн түсті футболкаларда болуға рұқсат етіледі.

48. Арнайы нысанды киім зәйтүн түсті футболкамен және бүркеніш түсті бас киіммен киіледі. Ыстық ауа райында (+20 °С) күртешенің жеңдерін шынтақ бүктемесінен 2 – 4 сантиметрге (бұдан әрі - см.) жоғары қайыруға рұқсат етіледі.

3-параграф. Жейделер, галстук, футболка және қолғап

49. Жейделердің барлық түймелері оң жаққа, әйел-қызметкерлерде (курсанттарда) сол жаққа түймеленеді және погондармен және галстукпен тағылады. Мундирді, кительді киген кезде жейденің жағасы артқы жағында мундир жағасының, кительдің жоғарғы жиегімен бір деңгейде орналасады немесе оның үстінен 0,5 см. жоғары емес шығып тұрады.

50. Ыстық ауа райында (+20 °C) жейделерді футболкаларсыз, футболканың орнына майка киюге рұқсат етіледі.

51. Жейделерді:

1) ұзын жеңді ақ түсті жейдені – жазғы салтанатты нысанды киім кезінде, салтанатты фуражкамен, бас киіммен (шляпасы) және күрең түсті жиектері бар шалбармен/белдемшемен, галстукпен және қысқышпен;

2) ашық жусан түсті қысқа жеңді күнделікті – жазғы күнделікті нысанды киіммен, күнделікті фуражкамен, бас киіммен (шляпамен) және күрең түсті жиектері бар шалбармен/ белдемшемен, галстуксыз;

3) ашық жусан түсті ұзын жеңді күнделікті – күнделікті нысанды киіммен, күнделікті фуражкамен, бас киіммен (шляпамен) және күрең түсті жиектері бар шалбармен/белдемшемен, галстукпен және қысқышпен киюге рұқсат етіледі.

52. Жейделер белгіленген үлгілер мен түстерде, таза, тура келтірілген және үтіктелген, дұрыс таңдалған погондармен киіледі. Өңсіз және үтіктелмеген жейделерді, деформацияланған және ластанған погондары бар жейделерді киюге, сондай-ақ жейденің артқы және алдыңғы жақтарына сызықтар салуға жол берілмейді.

53. Галстук ақ немесе ақшыл жусан түсті ұзын жеңді жейдемен киіледі және алтын түсті қысқышпен, үстіңгі жағындағы үшінші және төртінші түймелердің арасына бекітіледі. Галстук әрқашан таза киіледі. Өңсіз және қыртысталған галстук тағуға жол берілмейді.

54. Футболка:

ақ түсті футболка - ақшыл жусан түсті қысқа жеңді күнделікті жейденің астына;

зәйтүн түсті - қара жусан түсті ұзын немесе қысқа жеңді күртешенің астына (кеңсе формасы), бүркеніш түсті арнайы нысанды киім астына киіледі.

55. Салтанатты қолғаптар салтанатты нысанды киімнен киіледі. Қара түсті қолғаптар жылы күртешемен киіледі, сондай-ақ суық мезгілде қара жусан түсті ішкі күртешемен киюге рұқсат етіледі.

Сәлемдесу кезінде қолғаптарды шешпейді. Жылы ауа райында қысқы киім киген кезде қолғап кимеуге рұқсат етіледі.

Азаматтық үлгіде, сондай-ақ қара түсті былғарыдан жасалған қолғапты киюге рұқсат етіледі.

4-параграф. Аяқ киім, шұлық, әйелдердің шұлығы және колготкілер, белбеу, аксельбант

56. Нысанды киім киген кезде аяқ киім белгіленген үлгіде, жөндетілген және үнемі тазаланған күйде киіледі. Ұзын қонышты бәтеңке толық байланған болуы қажет. Үстіңгі жағы сырылған немесе өкшесі тозған аяқ киімді киюге жол берілмейді.

57. Ұқсас дизайндағы және белгіленген үлгідегі материалдан жасалған азаматтық аяқ киімді (баусыз) киюге рұқсат етіледі.

58. Нысанды аяқ киіммен қара (қара) түсті, ұзын қонышты, өрнектерсіз, жазуларсыз, суреттерсіз және т. б. шұлықтар киіледі.

59. Әйелдер денемен түстес шұлықтар/колготкалар киеді, өрнектері, суреттері және басқа түстері бар торлы шұлықтар/колготкалар киюге жол берілмейді.

60. Салтанатты белбеу мундирде, салтанатты кительдердің алдыңғы жағынан жоғарыдан үшінші түйме тұсына тағылады. Белдіктің ілгегі киген кезде алдыңғы жағында ортасында болады.

Дегенмен саптан тыс мундирде (жоғары басшы құрам) салтанатты белбеу тағылмайды.

61. Аксельбант салтанатты нысанды киіммен (форма және салтанатты китель) киіледі және оң жақ погонның астына бекітіледі.

Аксельбант таңғышының бірінші бауының шеті жеңге бағытталған погонның шетінен 5 миллиметр (бұдан әрі – мм.) қашықтықта тігіледі, баудың өзі жеңнің астынан өтеді. Баулардың қалған бөлігі ілмекке және төменгі жағаның түбіне тігілген түймеге бекітіледі. Бұл жағдайда ілмек астыңғы жаға асытынан көрінбеуі керек, ал ұштықтың ұшы жоғарыдан екінші түйменің жоғарғы бөлігінің деңгейінде болуы керек.

Аксельбантты:

1) жоғары, аға және орта басшы құраммен – екі ұшы бар алтын түспен;

2) қатардағы, кіші басшы құрам, курсанттар – бір ұшы бар алтын түспен тағады.

Бұл ретте саптан тыс мундирде (жоғары басшы құрам) аксельбант киілмейді.

3-тарау. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің ерекшелік және айырым белгілері

1-параграф. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің айырым белгілері (погондар, жеңдік және айырым төсбелгілері)

62. Тігілген погондар салтанатты мундирге тағылады (38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-сурет).

Алынбалы погондар кительдерге (күнделікті және салтанатты) тағылады (38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46 және 47-сурет).

Муфталардағы погондар жылы күртешемен (ішкі күртешемен), ұзын немесе қысқа жеңді күртешемен (кеңсе нысаны) (55, 56, 57, 58, 59, 60 және 61-суреттер), жейделермен тағылады (48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 62, 63 және 64 сурет).

63. Т.А.Ә. және "KAZAKHSTAN" жазуы көрсетілген төсбелгілер ұзын немесе қысқа жеңді күртешеге тағылады (кеңсе нысаны) (72-сурет).

Т.А. Ә. көрсетілген төсбелгі сол жағына, ал "KAZAKHSTAN" деген жазу оң жағына тағылады.

Арнайы атақ бойынша және қан тобы көрсетілген төсбелгілер арнайы нысанды киімге тағылады (65, 66, 67, 68, 69, 70 және 71-сурет).

Арнайы атағы бойынша төсбелгі оң жағына, ал қан тобы сол жағына тағылады.

64. Қызметкерлердің ТЖМ тиесілігін көрсететін шеврондар форманың, кительдің (күнделікті және салтанатты) сол жеңіне, ұзын және қысқа жеңді күртешелерге (кеңсе нысаны), сондай-ақ жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 см қашықтықта арнайы нысанды киімге тігіледі (74-сурет).

Қызметкерлердің ТЖМ аппаратына, ведомстволарына және аумақтық органдарына тиесілілігін көрсететін жеңдік белгілер жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 см қашықтықта мундирдің, кительдің (күнделікті және салтанатты), ұзын және қысқа жеңді күртешелердің (кеңсе нысаны), сондай-ақ арнайы нысанды киімдердің оң жеңіне тігіледі.

Қызметкерлердің ТЖМ аппаратына, ведомстволары мен аумақтық органдарына тиесілігін көрсететін жеңдік белгілер мундирдің, кительдің (күнделікті және салтанатты) оң жеңіне, ұзын және қысқа жеңді күртешелерге (кеңсе нысаны), сондай-ақ жеңнің жоғарғы нүктесінен 12 см қашықтықта арнайы нысанды киімдерге тігіледі (75-сурет).

ТЖМ символы көрсетілген төсбелгі ұзын немесе қысқа жеңді күртешенің (кеңсе нысаны) және оқшауланған күртешенің (ішкі күртешенің) сол жағына тағылады (73-сурет).

65. Мемлекеттік тиесілігін білдіретін белгі (Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы бейнеленген) ұзын және қысқа жеңді күртешенің сол жағына (кеңсе нысаны) (76-сурет) тағылады.

2-параграф. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің айырым белгілері

66. Қызметкерлер нысанды киімде:

"Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, "Ведомстволық және оларға теңестірілген өзге де мемлекеттік рәміздер мен геральдика мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 30 қыркүйектегі № 155 Жарлығына, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін кейбір мемлекеттік органдардың, Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының, құқық қорғау органдарының наградаларына сәйкес органдардың, кемелердің, Қарулы Күштердің, және Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарымен Қазақстан Республикасының Мемлекеттік және ұлттық мерекелерін мерекелеуге байланысты наградаларын;

кәсіби мерекелерді мерекелеуге байланысты Министрдің бұйрығымен берілген мерейтойлық медальдар мен төсбелгілерді;

наградтау үкіметтердің нормативтік құқықтық актілерімен, шет елдердің мемлекеттік органдары басшыларының бұйрықтарымен және халықаралық ұйымдардың шешімдерімен жүзеге асырылған ордендерді, медальдарды, төсбелгілерді;

Ауғанстан Демократиялық Республикасында және басқа елдерде халықаралық борышын орындағаны үшін ордендерді, медальдарді, төсбелгілерді тағуға рұқсат етіледі.

67. Ордендер мен медальдарды – формалар мен салтанатты кительдерде, ордендік ленталар мен медаль ленталарын планкаларда – ұзын және қысқа жеңді кительдер мен к8ртешелерде (кеңсе нысаны) және басқа да айырым белгілерін кию міндетті болып табылады.

68. Жоғары дәрежелі айырым белгілері (айрықша айырым белгілері) – "Алтын Қыран" ордені, "Халық қаһарманы" медалі, "Отан" ордені, сондай-ақ құрметті атақтарға арналған төсбелгілер кеуденің сол жағында ордендер мен медальдардың үстіне тағылады.

69. Бұрынғы Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының (бұдан әрі – КСРО), Тәуелсіз мемлекеттер мен шет мемлекеттер достастықтарының ерекше айырым белгілерін, ордендері мен медальдарын, сондай-ақ олардың ордендік ленталары мен медальдарға арналған ленталарын тағу Қазақстан Республикасының наградаларынан кейін олардың мәртебесіне сәйкес келетін ретпен тағылады.

70. Салтанатты (мундир және салтанатты китель) және күнделікті нысанды киім (китель және кеңсе нысаны) кигенде:

ерекше айырмашылықтың жоғары дәрежелі белгілері;

ордендер мен медальдар;

лауреаттардың құрмет белгілері;

құрметті атақтарға арналған төсбелгілер;

төсбелгілер: "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері), "Азаматтық қорғау жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін" (Азаматтық қорғау жүйесін дамытуға қосқан үлесі үшін), "Құтқару операциясына белсенді қатысқаны үшін" (Құтқару операцияларына белсенді қатысқаны үшін), "Төтенше жағдайдағы ерлігі үшін" (Төтенше жағдайлардағы ерлігі үшін), "Құтқарушы" (құтқарушы);

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарымен, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларымен, Министрдің бұйрықтарымен белгіленген басқа да айырым белгілері тағылады.

71. Салтанатты (мундир (саптан тыс мундирді қоспағанда) және салтанатты китель) және арнайы нысанды киім кезінде орден ленталары мен медаль ленталары планкаларда тағылмайды.

72. Қазақстан Республикасының ордендері мен медальдары кеуденің сол жағына тағылады және мынадай тәртіппен орналастырылады:

1) ордендер:

"Отан" (Отан);

"Барыс" (Барыс);

"Даңқ" (Даңқ);

"Айбын" (Батылдық);

"Парасат" (Тектілік);

"Достық" (Достық);

"Құрмет" (Құрмет);

"Ел бірлігі" (Халық бірлігі);

"Еңбек Даңқы" (Еңбек Даңқы).

I дәрежелі "Барыс" (Барыс), I дәрежелі "Даңқ" (Даңқ), I дәрежелі "Достық" (Достық) ордендерінің белгілерін оң иықтан өтетін иық ленталарына тағу кезінде осы ордендердің жұлдыздары ордендердің сол жағында орналасады. III дәрежелі "Барыс" ордені мойын лентасына тағылады;

2) медальдар:

"Ерлігі үшін" (Ерлігі үшін);

"Жауынгерлік ерлігі үшін" (Әскери батылдығы үшін);

"Ерен еңбегі үшін" (Еңбекте үздік шыққан үшін);

"Шапағат" (Мейірімділік).

Марапатталған адамдар Қазақстан Республикасы ордендерінің орнына белгіленген үлгідегі орден рәміздерін тағуы мүмкін.

73. Кеуденің сол жағына екі және одан да көп ордендер тағылған, сондай-ақ медальдар көрсетілген ордендермен бірге тағылған кезде олардың қалыптары белгіленген тәртіппен оңнан солға қарай қатарға біріктіріледі. Бір атаудағы ордендер мен медальдар марапаттау уақыты тәртібімен қатар орналастырылады. Бір қатарға сыймайтын (5-тен аспайтын) ордендер мен медальдар бірінші қатардан төмен орналасқан екінші және кейінгі қатарларға көшіріледі және оларда да белгіленген кезектілікте оңнан солға орналастырылады.

74. Ордендер мен медальдарды кеуденің сол жағына орналастыру бірінші қатардағы жалпы жолақтың (қалыптың) жоғарғы шеті мундирлерде (кительдерде) лапель бұрышының деңгейінен 70 мм төмен орналасатындай етіп тағылады.

Екінші қатардағы ордендер мен медальдардың жалпы тақтайшасы бірінші қатардағы ордендер мен медальдардың тақтайшасының астына түсуі тиіс, үшінші және одан кейінгі қатарлар ұқсас тәртіппен орналастырылады.

75. "Өртте көрсеткен қайсарлығы үшін" (Өрттегі батылдығы үшін), "Мінсіз қызметі үшін" (Мінсіз қызметі үшін) I, ІІ, III дәрежелі, "Суға батқандарды құтқарғаны үшін" (Суға батқандарды құтқарғаны үшін), "Төтенше жағдайлардың алдын алуда және жоюда үздік шыққаны үшін" (Төтенше жағдайлардың алдын алу мен жоюдағы үздік шыққаны үшін) ордендер мен медальдардан төмен, ал ордендер мен медальдар болмаған кезде – олардың орнына тағылады.

Қызметкерді әртүрлі ведомстволардың медальдарымен марапаттау кезінде олар ТЖМ медальдарынан кейін маңыздылық дәрежесі бойынша оңнан солға қарай тағылады.

76. Қазақстан Республикасының ордендерін кеуденің сол жағына орналастыру ордендер қалыптарының жоғарғы жиегі немесе бірінші қатардағы ордендер жұлдыздарының жоғарғы ұштары кеуденің сол жағына орналастырылатын ордендер мен медальдардың бірінші қатарындағы қалыптарға (жалпы жолаққа) белгіленген деңгейде орналастырылатындай етіп тағылады.

Бұрынғы КСРО, ТМД және өзге де шет мемлекеттер ордендерінің ордендері мен медальдары, ленталары Қазақстан Республикасының ордендері мен медальдарынан кейін тағылады. Ленталарға бекітілген ордендер мен медальдар кеуденің сол жағына, ал ленталар мен қалыптарсыз кеуденің оң жағына орналастырылады. Бұрынғы КСРО-ның ордендері мен медальдарын кеуденің сол жағына орналастыру бірінші қатардағы қалыптың (жалпы жолақтың) жоғарғы шеті лапель бұрышының деңгейінен 70 мм төмен формаларда орналасатындай етіп тағылады.

77. Жолақтардағы орден ленталары мен медаль ленталары кеуденің сол жағында ұзын және қысқа жеңді китель мен күртешеде (кеңсе формасы) – лапель бұрышының деңгейінен 70 мм төмен тағылады.

Жолақтардағы орден ленталары мен медаль ленталары оңнан солға қарай орналастырылады. Жолақтың өлшемі 25 х 8,5 мм құрайды.

78. Лауреаттардың құрмет белгілері, құрметті атақтарға арналған төсбелгілер кеуденің оң жағында тағылады және ордендер мен медальдардан жоғары орналасады.

79. "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері), "Құтқарушы" (Құтқарушы) төсбелгілері кеуденің оң жағында, ордендер мен медальдарды киген кезде олардың астынан 10 мм төмен, ал ордендер мен медальдар болмаған кезде олардың орнында тағылады.

"Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" (Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері) және "Құтқарушы" (Құтқарушы) төсбелгілері жоғары (орта) оқу орнын бітіргені туралы төсбелгісімен бір қатарда, оң жақта "Азаматтық қорғау органдарының құрметті қызметкері" төсбелгісі және сол жақта "Құтқарушы" төсбелгісімен бір деңгейде, "сыныптық біліктілік" төсбелгісінен 10 мм төмен тағылады.

80. "Сыныптық біліктілік" төсбелгісі кеуденің оң жағында мундирде, кительде (күнделікті және салтанатты), ұзын және қысқа жеңді күртешеде (кеңсе нысаны) лапель бұрышының деңгейінен 70 мм төмен, ордендік ленталармен және медаль ленталарымен бір деңгейде сол жақтағы планкаларда тағылады.

81. ТЖМ оқу орнын (жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі) немесе өзге де жоғары (орта) оқу орнын бітіргені туралы төсбелгі "Азаматтық қорғау органының құрметті қызметкері" және "Құтқарушы" төсбелгілерімен бір қатарға көлденеңінен мундирге, кительге (күнделікті және салтанатты), ұзын және қысқа жеңді күртеге (кеңсе нысаны) (бар болса) ортасына "сыныптық біліктілік" төсбелгісінен 10 мм төмен тағылады.

Оқу орнын бітіргені туралы бірнеше төсбелгіні, сондай-ақ қосымша білім беру бағдарламалары бойынша оқуды аяқтағаны туралы, оның ішінде біліктілікті арттыру курстарының төсбелгісін тағуға жол берілмейді.

Қызметкерде ТЖМ оқу орнын (жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі) немесе өзге де жоғары және орта оқу орнын бітіргені туралы төсбелгілер болған кезде жоғары деңгейдегі бір ғана төсбелгі тағылады.

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

1-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

2-сурет.

Қысқы нысанды киім

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

3-сурет.

Күнделікті нысанды киім

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

4-сурет.

Күнделікті нысанды киім

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

5-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

6-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Аға және орта басшы құрам қызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

Полковниктер үшін

7-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

8-сурет.

Қысқы нысанды киім (полковниктер үшін)

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

9-сурет.

Қысқы нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

10-сурет.

Күнделікті нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

11-сурет.

Күнделікті кеңселік нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

12-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (ерлердің) нысанды киімі

13-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

Полковниктер үшін

14-сурет.

Жазғы салтанатты нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

15-сурет.

Қысқы нысанды киім (полковниктер үшін)

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

16-сурет.

Қысқы нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

17-сурет.

Күнделікті нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

18-сурет.

Күнделікті кеңселік нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

19-сурет.

Күнделікті кеңселік нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

20-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Аға және орта басшы құрамқызметкерлердің (әйелдердің) нысанды киімі

21-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

22-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

23-сурет.

Қысқы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

24-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

25-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

26-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

27-сурет.

Қысқы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

28-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

29-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымдары курсанттарының нысанды киімі

30-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымдары курсанттарының нысанды киімі

31-сурет.

Қысқы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымдары курсанттарының нысанды киімі

32-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымдары курсанттарының нысанды киімі

33-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымының курсант-қыздардың нысанды киімі

34-сурет.

Салтанатты нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымының курсант-қыздардың нысанды киімікиімдері

35-сурет.

Қысқы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымының курсант-қыздардың нысанды киімі Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

36-сурет.

Жазғы арнайы нысанды киім

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі білім беру ұйымының курсант-қыздардың нысанды киімі

37-сурет.

Қысқы арнайы нысанды киім

Погондар

Генерал-майор

38-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

Полковник

Подполковник

Майор

39-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

Капитан

Аға
лейтенант

Лейтенант

Кіші
лейтенант

40-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

Аға
прапорщик

Прапорщик

Старшина

41-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

Аға
сержант

Сержант

Кіші
сержант

Қатардағы

42-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

"старшина"
атағы бар курсант

"аға сержант"
атағы бар курсант

"сержант"
атағы бар курсант

43-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

"кіші сержант"
атағы бар курсант

"қатардағы"
атағы бар курсант

44-сурет.

Тігілген погондар (салтанатты)

Погондар

Генерал-майор

45-сурет.

Алынбалы погондар (кительдерде)

Погондар

Полковник

Подполковник

Майор

46-сурет.

Алынбалы погондар (кительдерде)

Погондар

Капитан

Аға
лейтенант

Лейтенант

Кіші
лейтенант

47-сурет.

Алынбалы погондар (кительдерде)

Погондар

Генерал-майор

48-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

Полковник

Подполковник

Майор

49-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

Капитан

Аға
лейтенант

Лейтенант

Кіші
лейтенант

50-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

Прапорщик

Аға
прапорщик

Старшина

51-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

Аға
сержант

Сержант

Кіші
сержант

Қатардағы

52-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

"старшина"
атағы бар курсант

"аға сержант"
атағы бар курсант

"сержант"
атағы бар курсант

53-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

"кіші сержант"
атағы бар курсант

"қатардағы"
атағы бар курсанты

54-сурет.

Муфталардағы погондар (ақ түсті жейделерге)

Погондар

Генерал-майор

55-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

Полковник

Подполковник

Майор

56-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

Капитан

Аға
лейтенант

Лейтенант

Кіші
лейтенант

57-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

Аға
прапорщик

Прапорщик

Старшина

58-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

Аға
сержант

Сержант

Кіші
сержант

Қатардағы

59-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

"старшина"
атағы бар курсант

"аға сержант"
атағы бар курсант

"сержант"
атағы бар курсант

60-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

"кіші сержант"
атағы бар курсант

"қатардағы"
атағы бар курсант

61-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті)

Погондар

Генерал-майор

62-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті жейделерге)

Погондар

Полковник

Подполковник

Майор

63-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті жейделерге)

Погондар

Капитан

Аға
лейтенант

Лейтенант

Кіші
лейтенант

64-сурет.

Муфталардағы погондар (күнделікті жейделерге)

Кеуде жолақтары

Генерал-майор

Полковник

Подполковник

Майор

65-сурет.

Арнайы атағы бойынша кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолақтары

Капитан

Аға лейтенант

Лейтенант

Кіші лейтенант

66-сурет.

Арнайы атағы бойынша кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолақтары

Аға прапорщик

Прапорщик

Старшина

Аға сержант

67-сурет.

Арнайы атағы бойынша кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолақтары

Сержант

Кіші сержант

Қатардағы

68-сурет.

Арнайы атағы бойынша кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолақтары

"Старшина" атағы бар курсант

"Аға сержант" атағы бар курсант

"Сержант" атағы бар курсант

"Кіші сержант" атағы бар курсант

"қатардағы" атағы бар курсант

69-сурет.

Арнайы атағы бойынша кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолақтары

Бірінші оң қан тобы

Бірінші теріс қан тобы

Екінші оң қан тобы

Екінші теріс қан тобы

70-сурет.

Қан тобы көрсетілген кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолағы

Үшінші оң қан тобы

Үшінші теріс қан тобы

Төртінші оң қан тобы

Төртінші теріс қан тобы

71-сурет.

Қан тобы көрсетілген кеуде жолағы (арнайы нысанды киім)

Кеуде жолағы

Кеуденің сол жағына тігіледі

Кеуденің оң жағына тігіледі

72-сурет.

Ұзын немесе қысқа жеңді күртенің кеуде жолақтары

(кеңсе формасы)

Төсбелгі

73-сурет.

Жылы күртенің (ішкі күртенің) және ұзын немесе қысқа жеңді күртенің (кеңсе формасы) төсбелгісі

Шеврондар

Салтанатты
нысанды киім үшін

Күнделікті
нысанды киім үшін

Арнайы нысанды киім үшін

74-сурет.

Шеврондар

Қолға тағылатын белгілер

Күнделікті

нысанды киім үшін

Арнайы нысанды киім

75-сурет.

Қолға тағылатын белгілер

76-сурет.

Мемлекеттік тиесілігін білдіретін белгі

Об утверждении описания, знаков различия, а также правил ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Описание, знаки различия, а также правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Раздел 1. Общие положения

Раздел 2. Описание форменной одежды сотрудников

Глава 1. Форменная одежда сотрудников высшего начальствующего состава

Глава 2. Форменная одежда сотрудников (мужчин) старшего и среднего начальствующего состава

Глава 3. Форменная одежда сотрудников (женщин) старшего и среднего начальствующего состава

Глава 4. Форменная одежда сотрудников (мужчин) младшего начальствующего и рядового состава

Глава 5. Форменная одежда сотрудников (женщин) младшего начальствующего и рядового состава

Глава 6. Форменная одежда курсантов организаций образования

Глава 7. Форменная одежда курсантов-девушек организаций образования

Раздел 3. Правила ношения форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Ношение отдельных предметов форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Параграф 1. Головные уборы

Параграф 2. Верхняя одежда

Параграф 3. Рубашки, галстук, футболка и перчатки

Параграф 4. Обувь, носки, чулки и колготки, ремни, аксельбант

Глава 3. Знаки различия и отличия форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Параграф 1. Знаки различия (погоны, нарукавные и нагрудные знаки различия) форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Параграф 2. Знаки отличия форменной одежды сотрудников органов гражданской защиты

Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімінің сипаттамасын, айырым белгілерін, сондай-ақ оны киіп жүру қағидаларын бекіту туралы

Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімі сипаттамасы, айырым белгілері, сондай-ақ оны киіп жүру қағидалары

1-бөлім. Жалпы ережелер

2-бөлім. Қызметкерлердің нысанды киімінің сипаттамасы

1-тарау. Жоғары басшы құрам қызметкерлерінің нысанды киімі

2 тарау. Аға және орта басшы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

3-тарау. Аға және орта басшы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

4-тарау. Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (ерлердің) нысанды киімі

5-тарау. Кіші басшы және қатардағы құрам қызметкерлерінің (әйелдердің) нысанды киімі

6-тарау. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің білім беру ұйымы курсанттарының нысанды киімі

7-тарау. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің

3-бөлім. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімін кию қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2 тарау. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің жекелеген нысанды киімдерін кию

1-параграф. Бас киімдер

2-параграф. Сыртқы киім

3-параграф. Жейделер, галстук, футболка және қолғап

4-параграф. Аяқ киім, шұлық, әйелдердің шұлығы және колготкілер, белбеу, аксельбант

3-тарау. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің ерекшелік және айырым белгілері

1-параграф. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің айырым белгілері (погондар, жеңдік және айырым төсбелгілері)

2-параграф. Азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің нысанды киімдерінің айырым белгілері