Суаратын суды пайдалану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің м.а. 2025 жылғы 29 мамырдағы № 101-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 4 маусымда № 36208 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 10.06.2025 бастап қолданысқа енгізіледі

Қазақстан Республикасы Су кодексінің 23-бабы 1-тармағының 38) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Суаратын суды пайдалану қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің Тарифтік саясат департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты ресми жариялағаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2025 жылғы 10 маусымнан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің м.а.

Е. Ибрайханов

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің м.а. 2025 жылғы 29 мамырдағы № 101-НҚ бұйрығымен бекітілген

Суаратын суды пайдалану қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Суаратын суды пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Су кодексінің 23-бабы 1-тармағының 38) тармақшасына сәйкес (бұдан әрі – Кодекс) әзірленді және суару суын пайдалану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар мен терминдер қолданылады:

1) суды пайдалану жоспары – суармалы егіс алқаптарының құрылымын, ауыл шаруашылығы дақылдарын суару режимдерін және ирригациялық желілердің техникалық сипаттамаларын ескере отырып, су тұтынушыларға суармалы су беру көлемін, тәртібі мен мерзімдерін белгілейтін құжат;

2) суды есепке алу аспабы – нормаланған метрологиялық сипаттамалары бар, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен суды коммерциялық есепке алу үшін қолдануға рұқсат етілген су көлемін (ауызсу, техникалық, сарқынды және басқа да су түрлерін) өлшеуге арналған техникалық құрал;

3) су тұтынушы – су беру бойынша су шаруашылығы ұйымдарының немесе су пайдаланушылардың көрсетілетін қызметтерін пайдаланатын не ортақ су пайдалану тәртібімен су объектілерінен су тұтынатын жеке немесе заңды тұлға;

4) қосалқы тұтынушы – су тұтынушының инженерлік желілеріне тікелей қосылған тұтынушы;

5) өлшеу құралы – өлшеуге арналған және метрологиялық сипаттамалары бар техникалық құрал;

6) су тұтынудың үлестік нормасы – өндірілетін өнімнің бірлігіне тұтынылатын судың белгіленген мөлшері (орындалатын жұмыстың немесе көрсетілетін қызметтің белгілі бір көлеміне);

7) тариф – реттелетін қызмет құнының ақшалай көрінісі;

8) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігі;

9) уәкілетті органның ведомствасы – Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің Су ресурстарын реттеу, қорғау және пайдалану комитеті және бассейндік су инспекциялары;

10) суаратын суды беру қызметтері (бұдан әрі – Қызметтер көрсету) – суды сутартқыштар (каналдар, құбыржолдар) арқылы тасымалдау мен бөлу және оны су пайдаланушыларға, оның ішінде суару үшін беру;

11) су пайдаланушы – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен су пайдалану құқығын иеленетін және оны іске асыратын жеке немесе заңды тұлға;

12) бөлу орны – су пайдаланушыдан су тұтынушыға су ресурстарын беру орны;

13) шаруашылықішілік суару жүйелері – бір суару каналынан немесе оның бөлінген нүктесінен сумен қамтамасыз етілетін екі және одан да көп жер пайдаланушылардың немесе жер учаскелерінің меншік иелерінің ауыл шаруашылығы учаскелерін суару үшін су ресурстарын пайдалануды реттеуге арналған гидротехникалық құрылысжайлар;

14) пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасы – тараптардың келісімімен белгіленетін, сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінің элементтерін міндеттер (оларды пайдаланғаны үшін жауапкершілік) белгісі бойынша бөлу шегі. Мұндай келісім болмаған кезде пайдалану жауапкершілігінің шекарасы баланстық тиесілікті бөлу шекарасы бойынша белгіленеді;

15) баланстық тиесілілікті бөлу шекарасы – иеленушілер арасында сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінің элементтерін меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару белгісі бойынша бөлу шегі.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де анықтамалар мен терминдер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

2-тарау. Суаратын суды пайдалану тәртібі

3. Суармалы егіншілік үшін су беру жөніндегі қызметтерді көрсету Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, су тұтынушылар мен су пайдаланушылардың арасында жасалатын Реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынудың үлгілік шарттарымен Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің 2025 жылғы 11 сәуірдегі № 59-НҚ бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тіркелімінде № 35972 болып тіркелген), су пайдалану жоспарларын (бұдан әрі – жоспарлар) және су пайдаланудың рұқсат етілген көлемдерін ескерумен жүзеге асырылады.

4. Су тұтынушылар жоспарларды құру кезінде Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес әзірленетін ауыл шаруашылығы дақылдарын кезектестіру (ротациялау) схемаларын ескереді.

5. Су пайдаланушылар түзетілген жоспарлар негізінде бассейндік су инспекцияларына су пайдаланудың рұқсат етілген көлемін (лимитін) алуға жыл сайынғы өтінімдер береді. Бассейндік су инспекциялары Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жасайтын жылдың сулы болу болжамын және Кодекстің 40-бабын, сондай-ақ су пайдаланушының су ысырабын азайту жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуын ескере отырып, су пайдаланушыға тиісті жылға су пайдаланудың рұқсат етілген көлемін (лимитін) белгілейді.

6. Кодексте көзделген негіздер бойынша белгіленген су пайдаланудың рұқсат етілген көлемі өзгерген жағдайда, су пайдалану жоспарлары түзетіледі және су пайдаланудың жаңадан белгіленген рұқсат етілген көлемдеріне (лимитіне) сәйкес кетіріледі.

Су пайдаланушылар мен су тұтынушылар түзетілген су пайдалану жоспары негізінде, су тұтынушылардың су ысырабын азайту жөніндегі іс-шаралар жоспарларын орындауына байланысты суаратын су беру бойынша қызметтер көрсету жөніндегі шарттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді.

7. Шарт су тұтынушылармен жеке тәртіппен жасалады.

Шарт жасаспай қызмет көрсетуге жол берілмейді.

8. Шарт жасасу үшін құжаттарды абоненттік (шарттық) бөлімдердің мекенжайлары мен олардың жұмыс режимін көрсете отырып, "бір терезе" қағидаты бойынша су пайдаланушының кеңсесі немесе шарттық бөлімі (өндірістік учаске немесе филиал) қабылдайды.

9. Шарт жасасу үшін қажетті құжаттар тізбесі:

1) заңды тұлғалар үшін:

осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес өтініш;

су тұтынушының тұтынатын қондырғыларын реконструкциялауға немесе кеңейтуге байланысты және бұрын қолданыстағы техникалық шарттарға сәйкес келмейтін объектіні қосуға, бұрын қосылмаған объектіні желілерге қосуға, сыртқы жабдықтау схемасын өзгертуге арналған техникалық шарттар (жаңа суарау алаңдары немесе су пайдаланушы үшін);

құқық белгілейтін құжаттар – көшірмелер (түпнұсқалар салыстыру үшін):

жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар туралы құжат немесе объектіге құқық белгілейтін құжаттың көшірмесі (жылжымайтын мүлікке меншік құқығын мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер, пайдалану, несие, мүлікті сенімгерлік басқару шарты);

заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы анықтаманың (куәліктің) немесе дара кәсіпкер куәлігінің көшірмесі;

қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қою туралы куәлік немесе кәсіпорынның салық төлеуші болып табылмайтындығы және салықтық есепте тұрмайтындығы туралы куәлігі;

басшыны тағайындау (лауазымға кірісу) туралы бұйрықтың көшірмесі;

кәсіпорынның жарғысы немесе соңғы жылы Жарғыға өзгерістер енгізілмегені туралы анықтама;

меншік иесінің немесе меншік иесі өкілінің жеке басын куәландыратын құжат және сенімхат, сондай-ақ жеке деректерді жинауға және өңдеуге жазбаша келісім;

банк деректемелері.

2) жеке тұлғалар үшін:

осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес өтініш;

су тұтынушының тұтынатын қондырғыларын реконструкциялауға немесе кеңейтуге байланысты және бұрын қолданыстағы техникалық шарттарға сәйкес келмейтін объектіні қосуға, бұрын қосылмаған объектіні желілерге қосуға, сыртқы жабдықтау схемасын өзгертуге арналған техникалық шарттар (жаңа суарау алаңдары немесе су пайдаланушы үшін);

құқық белгілейтін құжаттар – көшірмелер (түпнұсқалар салыстыру үшін):

жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар туралы құжат немесе объектіге құқық белгілейтін құжаттың көшірмесі (жылжымайтын мүлікке меншік құқығын мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер, жер актісі, пайдалану, несие, мүлікті сенімгерлік басқару шарты);

меншік иесінің (меншік иелерінің) немесе өкілінің жеке басын куәландыратын құжат және сенімхат, сондай-ақ жеке деректерді жинауға және өңдеуге жазбаша келісім.

10. Құжаттар толық болған жағдайда шарт жасалған және қабылданған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде су тұтынушыға беріледі.

11. Су пайдаланушы реттеліп көрсетілетін қызметтерді тұтынушылардың шарттарын тіркеу журналын жүргізеді, ол нөмірленеді және тігіледі.

12. Шарт жасасу кезінде оған шарттың ажырамас бөлігі болып табылатын мынадай қосымшалар жасалады:

1) пайдалану жауапкершілігін бөлу шекараларының актісі немесе екі тарап қол қоятын теңгерімдік тиесілікті бөлу актісі;

2) су тұтынудың үлестік нормаларын ескере отырып, көрсетілетін қызметтер көлемін есептеуі.

13. Пайдалану жауапкершілігін бөлу шекарасы тараптардың келісімімен белгіленеді. Мұндай келісім болмаған кезде пайдалану жауапкершілігінің шекарасы баланстық тиесілікті бөлу шекарасы бойынша белгіленеді.

14. Су пайдаланушы мен су тұтынушы шаруашылықаралық, шаруашылықішілік ирригациялық жүйелер, каналдар, су шаруашылық құрылысжайларда олардың қалыпты техникалық жай-күйін әрқайсысы өзінің пайдалану жауапкершілігі немесе баланстық тиістілік шекаралары шегінде қамтамасыз етеді, олар мынадай талаптарды қамтиды:

1) жыл ішінде жоспарлы-алдын алу жұмыстарын жүргізу;

2) вегетациялық, жазғы және қысқы кезеңге дайындау жөніндегі іс-шаралар;

3) жөндеу және профилактикалық жұмыстарды тұрақты негізде жүргізу және тұтастықта және тиісті техникалық жағдайда ұстауды қамтамасыз ету;

4) аварияларды жою;

5) апаттылықты, судың техникалық және тікелей ысыраптарын, сондай-ақ оны ұтымсыз пайдалануды азайту жөніндегі іс-шаралар;

6) жүргізілген жұмыстардан кейін бұзылған абаттандыруды қалпына келтіру.

15. Суармалы жерлер азаматтық нормаларына сәйкес жаңа су тұтынушыға берілген кезде жаңа су тұтынушы осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген құжаттарды қоса бере отырып, пайдалану құқығы берілген күннен бастап күнтізбелік 10 (он) күн ішінде су пайдаланушыға шарт жасасуға өтініш жасайды.

16. Су пайдаланушы шартпен бірге жаңа тұтынушыға пайдалану жауапкершілігін бөлу шекаралары туралы жаңартылған актіні немесе баланстық меншікті бөлу туралы актіні және су тұтынудың үлестік нормаларын ескере отырып (оның ішінде егіс дақылын ауыстыру кезінде) қызметтер көлемін есептеуін береді.

17. Алдыңғы су тұтынушы суармалы жерлердің жаңа су тұтынушысы өзгерген (берген) күніне есепке алу аспаптарының (өлшеу құралдарының) көрсеткіштері бойынша не су тұтынудың үлестік нормалары бойынша айқындалған суармалы судың тұтынылған көлемі үшін түпкілікті есеп жүргізеді.

Меншік иесі өзгерген, иесі өзгерген кезде бұрын берілген техникалық шарттарды қайта ресімдеу жүргізілмейді.

18. Су тұтынушыларды реттеліп көрсетілетін қызметтерге қосуға техникалық шарттар беру Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін жүзеге асыру қағидаларымен Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің міндетін атқарушының 2025 жылғы 30 сәуірдегі № 84-НҚ бекітілген бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тіркелімінде № 36054 болып тіркелген) сәйкес айқындалады.

19. Жүргізген іс-әрекеттер туралы және тексеру кезінде қызметтерді пайдалану тәртібін бұзу фактілері, суармалы судың негізсіз жоғалуы анықталғанда су пайдаланушымен су тұтынушылардың қатысуымен тараптар қол қоятын тиісті акт жасалады.

20. Ауызсудың, қоршаған ортаның ластануына, жасанды құрылысжайлардың, каналдардың жұмысының бұзылуына әкеп соғуы және халықтың денсаулығына нұқсан келтіруі мүмкін шаруашылықаралық, шаруашылықішілік каналдарда және шаруашылықішілік суару жүйелерінде, су шаруашылығы құрылысжайларында, пайдалану жауапкершілігі шекаралары бөлімі шегінде пайдаланылатын барлық зақымданулар немесе ақаулар туралы су тұтынушы су пайдаланушыға хабарлайды.

21. Қосалқы тұтынушылар су тұтынушының келісімімен тікелей су пайдаланушымен шарт жасасады.

Су тұтынушы қосалқы тұтынушыны суармалы сумен қамтамасыз етудің техникалық мүмкіндігі болған кезде қосалқы тұтынушының шаруашылықішілік суару жүйелеріне, каналға қосылуына және қосалқы тұтынушының су пайдаланушымен шарт жасасуына кедергі келтірмейді.

22. Су пайдаланушының техникалық талаптарын бұза отырып немесе олар болмаған кезде қосылған су тұтынушылардың су құбыры жүйесін (канал, құбыржолы), сондай-ақ шарт жасасу мерзімі өткеннен кейін көрсетілетін қызметтерге шартсыз пайдаланылатын су тұтынушы – заңды тұлғалардың су құбыры жүйесін (канал, құбыржолы) пайдалануға жол берілмейді.

23. Жіберілген қызметтің саны өлшеу бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің тізіліміне енгізілген есепке алу аспаптарының не су пайдаланушы, не су тұтынушының өлшеу аспаптары мен қондырғыларының көрсеткіштері бойынша бөлу нүктесінде айқындалады.

24. Қызмет көрсетуді су пайдаланушының және су тұтынушының бірлескен бақылауымен тәуліктің келісілген мерзімінде, су пайдаланушының бақылау журналдарында тіркей отырып, үзіліссіз тәулік бойы режимінде жүргізіледі.

25. Есепке алу аспаптары болмаған кезде жіберілген суармалы судың мөлшері су тұтынудың үлестік нормаларын ескере отырып, есептік жолмен айқындалады.

Бұл ретте шаруашылықішілік каналдар бойынша су ысырабының көлемі су тұтынушылар арасында олардың суармалы жер учаскелерінің аудандарына пропорционалды түрде бөлінеді.

26. Су тұтынушының кінәсінен емес есептің уақытша бұзылуы кезінде қызметтер үшін есеп алдыңғы есептік кезеңнің орташа тәуліктік шығысы немесе су тұтынудың үлестік нормалары бойынша жүргізіледі.

Мұндай жағдайда есепке алуды соңғы тексеру жүргізілген күннен бастап бұзушылық анықталған немесе жойылған сәтке дейінгі кезең есептік кезең болып есептеледі.

27. Су тұтынушының өз бетінше су алуына жол берілмейді. Су пайдаланушының хабарынсыз суды өз бетінше алу кезінде уәкілетті органның ведомствасымен келісілген су тұтынудың үлестік нормаларында белгіленген екі еселенген мөлшердегі сомада су тұтынушымен төленеді.

28. Су тұтынушының кінәсінен көрсетілген қызмет көлемдерінің есебін бұзу фактілері анықталған жағдайда, су пайдаланушы соңғы тексеру жүргізілген күннен бастап анықталған күнге дейін, бірақ 1 (бір) айдан аспайтын мерзімге, тәулігіне 24 (жиырма төрт) сағат ішінде әрекет еткен кезде каналдың есепке алу торабына дейінгі толық өткізу қабілеттілігі есебінен қызметті тұтыну көлемдерін қайта есептеуді жүргізеді.

29. Су пайдаланушы есептік айдан кейінгі күнтізбелік айдың 15 (он бес) күніне дейінгі мерзімде тараптар қол қоятын орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актісін ұсынады.

30. Шартқа қол қойылғаннан кейін су пайдаланушының келісімінсіз ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастыру түрін өзгертуге жол берілмейді.

Ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастыру түрі су пайдаланушының келісімінсіз бастапқы түрінен өзгерген жағдайда, нақты түрге келісілген су тұтынудың үлестік нормалары бойынша және – 1,5 коэффициентін қолдана отырып, белгіленген тариф бойынша көрсетілетін қызметтер көлемін қайта есептеу жүргізіледі.

31. Егіс алаңы бойынша даулы мәселелер туындаған жағдайда тараптар бірлескен өлшем жүргізеді, оның қорытындысы бойынша өлшеу актісі жасалады және тараптар қол қояды.

32. Су тұтынушының меншігіндегі ирригациялық желілерде (каналдарда) суармалы судың нормативтен тыс ағуын су пайдаланушы айқындайды және актіде су тұтынушының қатысуымен тіркеледі. Су тұтынушы актімен келіспеген жағдайда тараптар жергілікті атқарушы органдарға немесе сотқа жүгінеді.

33. Егер тараптардың келісімінде өзгеше белгіленбесе, су тұтынушының ирригациялық желілеріндегі (каналдардағы) суармалы судың ысыраптары олар мен қосалқы тұтынушылар арасында олардың су тұтыну үлесі, желінің (каналдардың) ұзындығы мен техникалық сипаттамасы бойынша бөлінеді.

34. Қызметтер көрсету бойынша су беру, сондай-ақ су беруді тоқтата тұру су тұтынушымен жасалған шартқа сәйкес жүргізіледі.

35. Су беру қызметтері бойынша толық тоқтату шартты бұзу кезінде жүзеге асырылады.

36. Қызмет көрсетуді тоқтата тұру мынадай жағдайларда жүргізіледі:

1) авариялық жағдайда не азаматтардың өмірі мен қауіпсіздігіне қауіп-қатер төнгенде;

2) су пайдаланушынің каналдарына және ирригациялық жүйелеріне өз бетінше қосылғанда;

3) қарыз өтелгенге дейін есептік кезеңнен кейінгі бір немесе одан да көп ай ішінде қызметтер үшін ақы төленбегенде;

4) су пайдаланушы өкілдерін есепке алу аспаптарына не өлшеу аспаптары мен қондырғыларына жібермегенде;

5) су пайдаланушының анықталған ақаулар мен бұзушылықтарды жою жөніндегі жазбаша талаптары орындалмағанда;

6) Қазақстан Республикасының су саласындағы және табиғи монополиялар саласындағы заңнамаларымен көзделген өзге де жағдайларда.

37. Осы Қағидалардың 36-тармағындағы 3), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген жағдайларда қызмет беру тоқтатылғанға дейін кемінде 15 (он бес) күн бұрын су тұтынушыға хабарланады.

Осы Қағидалардың 36-тармағындағы 1), 4), 5), 6) тармақшаларында көрсетілген жағдайда, қызмет көрсетуді су пайдаланушы қалпына келтіру және (немесе) туындаған бұзушылықтарды жойғаннан кейін жүргізіледі.

Осы Қағидалардың 36-тармағынының 2) тармақшасында көрсетілген жағдайда, су тұтынушыны қайта қосу су пайдаланушының жүйелеріне өз бетімен қосылғаны үшін айыппұл төлегеннен кейін, су пайдаланушының жүйелеріне қосылуға техникалық талаптарды орындағаннан кейін және қосылу үшін төлем енгізгеннен кейін күнтізбелік 2 (екі) күн ішінде жүргізіледі.

Осы Қағидалардың 36-тармағынының 3) тармақшасында көзделген бұзушылықтар үшін тұтынушыға көрсетілетін қызмет тоқтатылған жағдайда, қосу борышты өтегеннен кейін және қосылу үшін төлемақы енгізгеннен кейін күнтізбелік 2 (екі) күн ішінде жүргізіледі.

38. Су тұтынушыға рұқсат етілмейді:

1) су пайдаланушының келісімінсіз құрылысжайлар жүйелері мен есепке алу аспаптарын не өлшеу аспаптарын қайта жабдықтауға;

2) қызметтерді есепке алудың қолда бар схемаларын бұзуға;

3) су пайдаланушының келісімінсіз бастапқыда мәлімделген дақыл түрінің орналасу түрін өзгертуге;

4) су пайдаланушының рұқсатынсыз каналдар мен ирригациялық жүйелерге қосылуға;

5) мәлімделген көлемге және мерзімдерге сәйкес су қабылдамауға;

6) суды өз бетінше алуға;

7) қоршаған ортаны және су ресурстарын ластауға;

8) көрсетілген қызмет көлемдерінің есебін бұзуға.

39. Су пайдаланушыға рұқсат етілмейді:

1) жосықсыз тұтынушылардың пайдаланған қызметтер көлеміне ақы төлемеуіне байланысты, адал тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынудан бас тартуға;

2) ұсынылған қызметтер үшін уәкілетті орган белгілеген төлемнен асатын төлем алуға;

3) тиісті төлем құжаттарын ұсынбай су тұтынушыдан көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуді талап етуге;

4) мемлекеттік органдар өздерінің құзыреті шегінде белгілеген реттеліп көрсетілетін қызметтер сапасының талаптарына сай келмейтін, ұсынылған реттеліп көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуді талап етуге тыйым салынады.

40. Осы Қағидалардың 38 және 39-тармақтарында көрсетілген бұзушылықтар тиісті актілермен ресімделеді және тараптар қол қояды.

41. Су пайдаланушылар мен су тұтынушылар арасында туындайтын даулар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен шешіледі.

	Суаратын суды пайдалану қағидаларына 1-қосымша
	Су пайдаланушыға _________________________ тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) және лауазымы Су тұтынушы _________________________ жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) немесе заңды тұлғаның атауы Мекенжайы, телефоны, факс және электрондық поштасы: _________________________ _________________________ 20 __ жылғы "___" ________

Шарт жасасуға өтініш

Сізден _____________ каналының (канал атауы) километрінен/пикетінен, ___________су бөлу нүктесінен, мынадай ___________________ ауыл шаруашылығы дақылдарын суару үшін _________ текше метр көлемінде, жалпы алаң _________ гектар суды каналдар арқылы беру, суару үшін су беру көрсетілетін қызметтері бойынша шарт жасасуыңызды сұраймын.

Көрсетілген қызметтердің құнын уақтылы өтеуге міндеттенемін.

__________________ (күні)

__________________(қолы)

Об утверждении Правил пользования поливной водой

Приказ и.о. Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 29 мая 2025 года № 101-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 июня 2025 года № 36208

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 10.06.2025

В соответствии с подпунктом 38) пункта 1 статьи 23 Водного кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила пользования поливной водой.

2. Департаменту тарифной политики Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан после его официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 10 июня 2025 года и подлежит официальному опубликованию.

и.о. Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан

Е. Ибрайханов

Утверждены приказом и.о. Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 29 мая 2025 года № 101-НҚ

Правила пользования поливной водой

Глава 1. Общие положение

1. Настоящие Правила пользования поливной водой (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 38) пункта 1 статьи 23 Водного кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок пользования поливной воды.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия и термины:

1) план водопользования – документ, устанавливающий объем, порядок и сроки подачи поливной воды водопотребителям, с учетом структуры орошаемых посевных площадей, режимов орошения сельскохозяйственных культур и технических характеристик ирригационных сетей;

2) прибор учета воды – техническое средство для измерения объема воды (питьевой, технической, сточной и других видов вод), имеющее нормированные метрологические характеристики, разрешенное к применению для коммерческого учета воды в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

3) водопотребитель – физическое или юридическое лицо, пользующееся услугами водохозяйственных организаций по подаче воды или водопользователей, либо потребляющее воду из водных объектов в порядке общего водопользования;

4) субпотребитель – потребитель, непосредственно подключенный к инженерным сетям водопотребителя;

5) средство измерений – техническое средство, предназначенное для измерений и имеющее метрологические характеристики;

6) удельная норма водопотребления – установленное количество потребляемой воды на единицу производимой продукции (на определенный объем выполняемой работы или оказываемой услуги);

7) тариф – денежное выражение стоимости регулируемой услуги;

8) уполномоченный орган – Министерство водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан;

9) ведомство уполномоченного органа – Комитет по регулированию, охране и использованию водных ресурсов Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан и бассейновые водные инспекции по охране и регулированию использования водных ресурсов;

10) услуги подачи поливной воды (далее – Услуги) – транспортировка и распределение воды по водоводам (каналам, трубопроводам), и ее подача водопотребителям, в том числе для орошения;

11) водопользователь – физическое или юридическое лицо, которое в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обладает правом водопользования и реализует его;

12) точка выдела – место передачи водных ресурсов от водопользователя к водопотребителю;

13) внутрихозяйственные ирригационные системы – гидротехнические сооружения для регулирования использования водных ресурсов для орошения сельскохозяйственных участков двух и более землепользователей или собственников земельных участков, обеспечиваемых водой из одного оросительного канала или из его точки выдела;

14) граница раздела эксплуатационной ответственности – линия раздела элементов систем водоснабжения и водоотведения по признаку обязанностей (ответственности за их эксплуатацию), устанавливаемая соглашением сторон. При отсутствии такого соглашения граница эксплуатационной ответственности устанавливается по границе раздела балансовой принадлежности;

15) граница раздела балансовой принадлежности – линия раздела элементов систем водоснабжения и водоотведения между владельцами по признаку собственности, хозяйственного ведения или оперативного управления.

Иные определения и термины, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Порядок пользования поливной водой

3. Оказание услуг осуществляется в соответствии с Типовыми договорами предоставления регулируемых услуг (далее – Договор), утвержденными приказом Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 11 апреля 2025 года № 59-НҚ (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 35972), заключаемого между водопотребителями и водопользователями с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о естественных монополиях с учетом планов водопользования (далее – планы) и разрешенных объемов водопользования.

4. Водопотребители при составлении планов учитывают схемы чередования (ротации) сельскохозяйственных культур, разрабатываемые в соответствии с требованиями, установленными земельным законодательством Республики Казахстан.

5. Водопользователи на основе скорректированного плана подают в бассейновые водные инспекции ежегодные заявки на получение разрешенного объема (лимита) водопользования. Бассейновые водные инспекции с учетом прогноза водности года, составляемого Национальной гидрометеорологической службой, и положений статьи 40 Кодекса, а также выполнения водопользователем плана мероприятий по сокращению потерь воды устанавливают водопользователю разрешенный объем (лимит) водопользования на соответствующий год.

6. В случае изменения разрешенного объема (лимита) водопользования, установленного водопользователю по основаниям, предусмотренным Кодексом, планы водопользования корректируются и приводятся в соответствие с вновь установленными разрешенными объемами (лимитами) водопользования.

На основе скорректированного плана водопользования водопользователи и водопотребители вносят изменения и дополнения в договоры по оказанию услуг по подаче поливной воды в зависимости от выполнения водопотребителями планов мероприятий по сокращению потерь.

7. Договор с водопотребителями заключается в индивидуальном порядке.

Предоставление услуги без заключения договора не допускается.

8. Документы для заключения договора принимаются канцелярией или договорным отделом (производственный участок либо филиал) водопользователя по принципу "одного окна" с указанием адресов абонентских (договорных) отделов и их режима работы.

9. Перечень документов, необходимых для заключения договора:

1) для юридических лиц:

заявление согласно приложению 1 к настоящем Правилам;

технические условия на присоединение объекта, связанного с реконструкцией или расширением потребляющих установок водопотребителя и не соответствующего ранее действующим техническим условиям, присоединения к сетям ранее не присоединенного объекта, изменения схемы внешнего снабжения (для новых площадей орошения или водопотребителей);

правоустанавливающие документы – копии (оригиналы для сверки):

документ о зарегистрированных правах или копия правоустанавливающего документа (сведения о государственной регистрации права собственности, договор пользования, ссуды, доверительного управления имуществом);

копия справки о государственной регистрации юридического лица (свидетельства) или свидетельства индивидуального предпринимателя;

копия приказа о назначении (вступлении в должность) руководителя;

копии устава предприятия или справка о том, что в последний год изменения в Устав не вносились;

документ, удостоверяющий личность собственника или представителя собственника и доверенность, также письменное согласие на сбор и обработку персональных данных;

банковские реквизиты.

2) для физических лиц:

заявление согласно приложению 1 к настоящем Правилам;

технические условия на присоединение объекта, связанного с реконструкцией или расширением потребляющих установок водопотребителя и не соответствующего ранее действующим техническим условиям, присоединения к сетям ранее не присоединенного объекта, изменения схемы внешнего снабжения (для новых площадей орошения или водопотребителей);

правоустанавливающие документы – копии (оригиналы для сверки) документ о зарегистрированных правах на недвижимое имущество или копию правоустанавливающего документа (сведения о государственной регистрации права собственности, акт на землю, договор пользования, ссуды, доверительного управления имуществом);

документ, удостоверяющий личность собственника (собственников) или представителя и доверенность, также письменное согласие на сбор и обработку персональных данных.

10. В случае полноты документов заключается договор и передается водопотребителю в течение 3 (три) рабочих дней с момента их принятия.

11. Водопользователь ведет журнал регистрации договоров водопотребителей регулируемых услуг, который пронумеровывается и прошнуровывается.

12. При заключении договора составляются следующие приложения к нему, которые являются неотъемлемой частью договора:

1) акт границ раздела эксплуатационной ответственности или акт раздела балансовой принадлежности, подписываемый обеими сторонами;

2) расчет объемов услуг с учетом удельных норм водопотребления.

13. Границы эксплуатационной ответственности устанавливаются соглашением сторон и прописываются в договоре. При отсутствии такого соглашения граница эксплуатационной ответственности устанавливается по границе раздела балансовой принадлежности.

14. Водопользователь и водопотребитель обслуживают межхозяйственные, внутрихозяйственные ирригационные системы, каналы, водохозяйственные сооружения и обеспечивают их нормальное техническое состояние каждый в пределах своих границ раздела эксплуатационной ответственности или границ раздела балансовой принадлежности, которые включают следующие требования:

1) проведение планово-предупредительных работ в течение года;

2) мероприятия по подготовке к вегетационному, летнему и зимнему периоду;

3) проведение ремонтных и профилактических работ на постоянной основе и обеспечение содержания в целостности и надлежащем техническом состоянии;

4) ликвидацию аварий;

5) мероприятия по снижению аварийности, технических и прямых потерь воды, также нерационального его использования;

6) восстановление нарушенного благоустройства после проведенных работ.

15. При переходе орошаемых земель к новому водопотребителю в соответствии с нормами гражданского законодательства, для заключения договора новый водопотребитель обращается водопользователю в течение 10 (десять) календарных дней со дня права пользования с приложением документов, указанных в пункте 9 настоящих Правил.

16. Водопользователь вместе с договором выдает новому водопотребителю уточненный акт границ раздела эксплуатационной ответственности или акт раздела балансовой принадлежности и расчет объемов услуг с учетом удельных норм водопотребления (в том числе при смене культуры посева).

17. Предыдущий водопотребитель производит окончательный расчет за потребленный объем поливной воды, определенного по показаниям приборов учета (средствами измерений) либо по удельным нормам водопотребления на день изменения (передачи) новому водопотребителю орошаемых земель.

Переоформление раннее выданных технических условий при изменении владельца, смене собственника не производится.

18. Выдача технических условий на подключение к услугам водопотребителей определяется в соответствии с Правилами осуществления деятельности субъектов естественных монополии, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 30 апреля 2025 года № 84-НҚ (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 36054).

19. О произведенных действиях и обнаруженных во время осмотра фактах нарушений порядка пользования услугами, необоснованных потерях поливной воды водопользователем с участием водопотребителей составляется соответствующий акт, подписываемый сторонами.

20. Обо всех повреждениях или неисправностях на используемых в межхозяйственных, внутрихозяйственных каналах и внутрихозяйственных ирригационных системах, водохозяйственных сооружениях, в пределах раздела границ эксплуатационной ответственности или границ раздела балансовой принадлежности, которые могут повлечь загрязнение питьевой воды, окружающей среды, нарушение работы искусственных сооружении, каналов и нанести ущерб здоровью населения, водопотребитель сообщает водопользователю.

21. Субпотребитель заключает договор непосредственно с водопользователем с согласия водопотребителя.

Водопотребитель, при имеющейся технической возможности обеспечивает поливной водой субпотребителя, не препятствует подключению субпотребителя внутрихозяйственной ирригационной системе, каналу и заключению субпотребителя договора с водопользователем.

22. Не допускаются к эксплуатации системы водовода (канал, трубопровод) водопотребители, присоединенные с нарушением технических условий водопользователя или при их отсутствии, а также системы водовода (канал, трубопровод) водопотребителей – юридических лиц, используемые без договора на услуги, в том числе после истечения срока заключения договора.

23. Количество отпущенной услуги определяется в точке выдела по показаниям приборов учета либо измерительных приборов и установок водопользователя, либо водопотребителя, внесенных в реестр государственной системы обеспечения единства измерений.

24. Оказание услуги производится совместным наблюдением водопользователя и водопотребителя, в согласованные сроки суток, без перерыва в круглосуточным режиме с фиксированием в журналах наблюдения водопользователя.

25. При отсутствии приборов учета, количество отпущенной поливной воды определяется расчетным путем с учетом удельных норм водопотребления.

При этом объемы потерь по внутрихозяйственным каналам распределяются между водопотребителями пропорционально площадям их орошаемых земельных участков.

26. При временном нарушении учета не по вине водопотребителя расчет за услуги производится по среднесуточному расходу предыдущего расчетного периода или удельными нормами водопотребления.

В таком случае расчетным периодом считается период со дня проведения последней проверки учета до момента обнаружения или устранения нарушения.

27. Произведение водопотребителем самовольного забора воды не допускается. При самовольном заборе воды водопользователя, водопотребителем оплачивается сумма в двухкратном размере установленных удельными нормами водопотребления, согласованных ведомством уполномоченного органа.

28. При обнаружении фактов нарушения учета объемов оказанной услуги по вине водопотребителя, водопользователь производит перерасчет объемов потребления услуги со дня проведения последней проверки до дня обнаружения, но не более 1 (один) месяца, из расчета полной пропускной способности канала до узла учета при действии его в течение 24 (двадцать четыре) часов в сутки.

29. Водопользователь в срок до 15 (пятнадцать) числа календарного месяца, следующего за расчетным предоставляет акт выполненных работ (оказанных услуг) который подписывается сторонами.

30. После подписания договора, изменение вида размещения сельскохозяйственных культур и площади посева без согласования с водопользователем не допускается.

В случае изменения вида размещения сельскохозяйственных культур и площади посева от первоначального вида без согласования с водопользователем, проводится перерасчет объема услуг по удельным нормам водопотребления, согласованных на конкретную культуру и по установленному тарифу с применением коэффициента – 1,5.

31. В случае возникновения спорных вопросов по площади посева, стороны производит совместный замер, по итогам которого составляется акт замера и подписывается сторонами.

32. Сверхнормативная утечка поливной воды в ирригационных сетях (каналах), находящихся в собственности водопотребителя, определяется водопользователем и фиксируется в акте в присутствии водопотребителя. В случае несогласия водопотребителя с актом стороны обращаются в местные исполнительные органы или в суд.

33. Потери поливной воды в сетях (каналах) водопотребителя распределяются между ними и субпотребителями по их доле потребления воды, протяженности и технической характеристики ирригационных сети (каналов), если иное не установлено соглашением сторон.

34. Подача, а также приостановление подачи воды по услугам производится в соответствии с заключенным с водопотребителем договором.

35. Прекращение подачи воды по услугам осуществляется при расторжении договора.

36. Приостановление подачи услуг производится в случаях:

1) аварийной ситуации либо угрозы жизни и безопасности граждан;

2) самовольного забора воды из канала и ирригационных систем водопользователя;

3) отсутствия оплаты за услуги в течения одного или более месяцев, следующего за расчетным периодом, до погашения задолженности;

4) недопущения представителей водопользователя к приборам учета либо измерительным приборам и установкам;

5) невыполнения письменных требований водопользователя по устранению выявленных неисправностей и нарушений;

6) в иных случаях, предусмотренных законодательствами Республики Казахстан в водной отрасли и сфере естественных монополий.

37. В случаях, указанных в подпунктах 3), 4) и 5) пункта 36 настоящих Правил, водопотребитель извещается не менее чем за 15 (пятнадцать) календарных дней до прекращения подачи услуги.

В случаях, указанных в подпунктах 1), 4), 5), 6) пункта 36 настоящих Правил, восстановление подачи услуг производится после устранения и (или) ликвидации возникших нарушений.

В случае, указанном подпунктом 2) пункта 36 настоящих Правил, подключение водопотребителя производится в течение 2 (два) календарных дней после оплаты штрафа за самовольное присоединения к системам водопользователя, выполнения технических условий на подключение к системам водопользователя и внесения платы за подключение.

В случае приостановления предоставления услуг водопотребителю за нарушения, предусмотренные подпунктом 3) пункта 36 настоящих Правил, подключение производится в течение 2 (два) календарных дней после погашения долга и внесения платы за подключение.

38. Водопотребителю не разрешается:

1) переоборудовать сооружения систем и приборов учета либо измерительных приборов без согласования с водопользователем;

2) нарушать имеющиеся схемы учета услуг;

3) без согласования с водопользователем изменять размещение сельскохозяйственных культур от первоначально заявленного вида культур;

4) подключения без разрешения водопользователя каналам и ирригационным системам;

5) не принятия воды согласно заявленному объему и срокам;

6) самовольного забора воды;

7) загрязнять окружающую среду и водные ресурсы;

8) нарушать учет объемов оказанной услуги.

39. Водопользователю не разрешается:

1) отказывать в предоставлении услуг добросовестным водопотребителям в связи с неоплатой недобросовестного водопотребителя за использованный объем услуг;

2) взимать за предоставленную услугу плату, превышающую установленную уполномоченном органом;

3) требовать от водопотребителя оплаты услуг без предоставления соответствующих платежных документов;

4) требовать оплаты предоставленных услуг, не соответствующих требованиям качества услуг, установленным государственными органами в пределах их компетенции.

40. Нарушения, указанные в пунктах 38 и 39 настоящих Правил, оформляются актами сторон и подписываются сторонами.

41. Споры, возникающие между водопользователями и водопотребителями, решаются в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

Приложение 1 к Правилам пользования поливной водой водопользователю _________________________ фамилия, имя, отчество (при его наличии) и должность от водопотребителя __________________________ фамилия, имя, отчество (при его наличии) физического лица или наименование юридического лица Адрес, телефон, факс и электронная почта: _________________________ _________________________ "_____" ________ 20__ год

Заявление на заключение договора

Прошу Вас заключить договор по услугам подачи воды по каналам, подачи воды
для орошения с _________ километра/пикета канала ________________________
(наименование канала) __________ с точкой выдела на общую площадь _______
гектара орошаемых земель, для полива следующих сельскохозяйственных культур
________________________ в объеме ___________ кубический метр.
Обязуюсь своевременно оплачивать стоимость оказанных услуг.
_____________________ (дата)
__________________ (подпись)