Об утверждении Правил определения размера и порядка расчета взносов банков второго уровня, уплачиваемых в гарантийный фонд

Приказ и.о. Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 октября 2025 года № 114. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 ноября 2025 года № 37325

В соответствии с пунктом 4 статьи 95-1 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила определения размера и порядка расчета взносов банков второго уровня, уплачиваемых в гарантийный фонд.

2. Департаменту государственной поддержки и защиты предпринимательства Министерства национальной экономики Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его размещение на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан после дня его первого официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

исполняющий обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан

А. Амрин

"СОГЛАСОВАН"
Агентство Республики Казахстан
по регулированию и развитию
финансового рынка

Утверждены приказом исполняющий обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 октября 2025 года № 114

Правила определения размера и порядка расчета взносов банков второго уровня, уплачиваемых в гарантийный фонд

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила определения размера и порядка расчета взносов банков второго уровня, уплачиваемых в гарантийный фонд (далее – Правила), разработаны в соответствии с пунктом 4 статьи 95-1 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан и определяют размер и порядок расчета взносов банков второго уровня (далее – БВУ), уплачиваемых в гарантийный фонд.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) лимит гарантирования – установленная финансовым агентством для БВУ предельная сумма гарантий, в пределах которой БВУ вправе принимать решение о предоставлении предпринимателям гарантии финансового агентства без процедур согласования с финансовым агентством;

2) гарантийный фонд – совокупность средств, формируемых за счет республиканского бюджета, местных бюджетов, собственных средств финансового агентства, взносов БВУ и иных юридических лиц, а также сумм комиссий за выпуск гарантии от предпринимателей, предназначенных для предоставления гарантий по кредитам/финансовому лизингу/условным обязательствам/форвардным договорам для проектов с объемом финансирования не более 7 (семь) миллиардов тенге;

3) финансовое агентство – акционерное общество "Фонд развития предпринимательства "Даму";

4) уполномоченный орган – уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Глава 2. Порядок расчета взносов банков второго уровня в гарантийный фонд

3. Размер обязательного взноса БВУ рассчитывается по следующей формуле:

Размер обязательного взноса = 0,1 % × кредитный портфель.

где:

размер обязательного взноса – сумма, уплачиваемая БВУ в гарантийный фонд;

кредитный портфель – общая сумма кредитного портфеля субъектов малого и среднего предпринимательства каждого БВУ по состоянию на начало года, в котором осуществляется взнос. Размер (сумма) кредитного портфеля субъектов малого и среднего предпринимательства определяется на основании данных уполномоченного органа.

4. Размер добровольного взноса БВУ определяется по следующей формуле:

Размер добровольного взноса = (планируемый объем гарантирования / 2 –лимит гарантирования за счет взноса БВУ) / 10.

где:

размер добровольного взноса – сумма, подлежащая уплате БВУ в гарантийный фонд в целях увеличения лимита гарантирования;

планируемый объем гарантирования – сумма гарантий финансового агентства, которую БВУ планирует использовать в течение финансового года;

лимит гарантирования за счет взноса БВУ – лимит, рассчитанный исходя из обязательного взноса, умноженного на 10.

При необходимости увеличения планируемого объема гарантирования в течение финансового года БВУ вносит дополнительный добровольный взнос, после чего финансовое агентство обеспечивает пропорциональное увеличение лимита гарантирования за счет собственных средств, выделяемых в качестве софинансирования.

5. Лимит гарантирования на БВУ устанавливается по следующей формуле:

Лимит гарантирования на БВУ = (взносы БВУ + софинансирование финансового агентства) × 10.

где:

взносы БВУ – сумма обязательного и добровольного взносов, уплачиваемых БВУ в гарантийный фонд;

софинансирование финансового агентства – сумма собственных средств финансового агентства, направляемая на паритетной основе в размере, равном совокупным взносам БВУ, для целей установления лимита гарантирования на данный БВУ.

Лимит гарантирования формируется на условиях софинансирования за счет совокупного участия средств БВУ и финансового агентства.

6. Обязательство БВУ по уплате обязательного взноса в соответствии с пунктом 3 настоящих Правил возникает с года, следующего за годом введения системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства, за исключением БВУ, заключивших двустороннее соглашение с финансовым агентством в году введения системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства.

7. БВУ, заключившие двустороннее соглашение с финансовым агентством об установлении лимита гарантирования в году введения системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства, уплачивают обязательный взнос в размере равном сумме выделенных финансовым агентством собственных средств для установления лимита гарантирования на данный БВУ либо в размере 0,286 % х общую сумму кредитного портфеля субъектов малого и среднего предпринимательства по состоянию на начало года, на основании данных уполномоченного органа только в году введения системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства. В последующие годы размер обязательного взноса рассчитывается в соответствии с пунктом 3 настоящих Правил.

8. Суммы, подлежащие уплате в качестве обязательных взносов от БВУ, уплачиваются единовременно либо несколькими платежами в порядке, предусмотренном двусторонним соглашением между БВУ и финансовым агентством. При этом лимит гарантирования увеличивается пропорционально фактически уплаченным суммам.

9. Размеры обязательных взносов БВУ, уплачиваемых в гарантийный фонд, подлежат корректировке в сторону увеличения по итогам финансового года в случае наличия одного или нескольких из следующих факторов риска:

№ п/п	Основание для корректировки	Пороговое значение	Размер надбавки к ставке взноса
1	Превышение объема выплаченных финансовым агентством требований БВУ по портфельным гарантиям от остатка задолженности гарантийного портфеля	свыше 7 % до 10 % включительно	+0,02 %
		свыше 10 % до 15 % включительно	+0,05%
		свыше 15 %	+0,10 %
2	Превышение доли NPL90+ по кредитам, выданным с гарантией финансового агентства, от остатка задолженности по основному долгу	свыше 7 % до 10 % включительно	+0,02 %
		свыше 10 % до 20 % включительно	+0,05 %
		свыше 20 %	+0,10 %
3	Превышение доли кредитов, использованных не по целевому назначению, от общей суммы кредитов, выданных под гарантию финансового агентства	свыше 20 % до 30 % включительно	+0,05 %
		свыше 30 %	+0,10 %

10. В случае наличия у БВУ одновременно нескольких факторов риска, предусмотренных пунктом 9 настоящих Правил, размеры надбавок суммируются.

При этом совокупный размер корректировки не может превышать 0,15 процентного пункта к ставке взноса, определенной в соответствии с пунктом 3 настоящих Правил.

Финансовое агентство уведомляет БВУ о выявленных факторах риска, влияющих на увеличение размера взноса, в течение 30 (тридцать) рабочих дней с момента их выявления. БВУ при необходимости предоставляет возражения относительно указанных факторов в течение 10 (десять) рабочих дней с момента получения соответствующего уведомления от финансового агентства.

11. При устранении БВУ выявленных факторов риска и приведении показателей в соответствие с установленными пороговыми значениями до конца финансового года, размер взноса в следующем финансовом году определяется без применения надбавок, указанных в пункте 9 настоящих Правил.

Если факторы риска, устраненные в предыдущем периоде, возникают вновь в последующих периодах, надбавки применяются в общем порядке, независимо от их временного устранения в предыдущем периоде.

12. При частичном или полном неиспользовании БВУ установленного лимита гарантирования до конца финансового года возврат части взноса не осуществляется.

13. Неиспользованный лимит гарантирования, в году введения системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства и установленный за счет взноса, уплаченного БВУ, переносится на следующий финансовый год.

Екінші деңгейдегі банктердің кепілдік қорына төлейтін жарналарының мөлшері мен есептеу тәртібін айқындау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2025 жылғы 31 қазандағы № 114 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 3 қарашада № 37325 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік Кодексінің 95-1-бабы 4-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Екінші деңгейдегі банктердің кепілдік қорына төлейтін жарналарының мөлшері мен есептеу тәртібін айқындау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және қорғау департаменті заңнамада белгіленген тәртіпте осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді және алғашқы ресми жарияланған күннен кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушы

А. Амрин

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Қаржы нарығын реттеу
және дамыту агенттігі

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушы 2025 жылғы 31 қазандағы № 114 Бұйрықпен бекітілген

Екінші деңгейдегі банктердің кепілдік қорына төлейтін жарналарының мөлшері мен есептеу тәртібін айқындау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Екінші деңгейдегі банктердің кепілдік қорына төлейтін жарналарының мөлшері мен есептеу тәртібін айқындау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 95-1-бабы 4-тармағына сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің (бұдан әрі – ЕДБ) кепілдік қорына төлейтін жарналарының мөлшері мен есептеу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) кепілдік беру лимиті – қаржы агенттігі ЕДБ үшін белгілеген кепілдіктердің шекті сомасы, оның шегінде ЕДБ қаржы агенттігімен келісу рәсімдерінсіз кәсіпкерлерге қаржы агенттігі кепілдігін беру туралы шешім қабылдауға құқылы;

2) кепілдік қоры – қаржыландыру көлемі 7 (жеті) миллиард теңгеден аспайтын жобалар үшін кредиттер/қаржы лизингі/шартты міндеттемелер/форвардтық шарттар бойынша кепілдік беруге арналған, республикалық бюджет, жергілікті бюджеттер, қаржы агенттігінің меншікті қаражаты, ЕДБ мен өзге де заңды тұлғалардың жарналары, сондай-ақ кәсіпкерлерден кепілдік шығарғаны үшін комиссиялар сомалары есебінен қалыптастырылатын қаражат жиынтығы;

3) қаржы агенттігі – "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамы;

4) уәкілетті орган – қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган.

2-тарау. Екінші деңгейдегі банктердің кепілдік қорына төлейтін жарналарын есептеу тәртібі

3. ЕДБ міндетті жарнасының мөлшері мынадай формула бойынша есептеледі:

Міндетті жарна мөлшері = 0,1 % × кредиттік портфель.

мұнда:

міндетті жарна мөлшері – ЕДБ кепілдік қорына төлейтін сома;

кредиттік портфель – жарна жүзеге асырылатын жылдың басындағы жағдай бойынша әрбір ЕДБ-нің шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттік портфелінің жалпы сомасы. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттік портфелінің мөлшері (сомасы) уәкілетті органның деректері негізінде айқындалады.

4. ЕДБ ерікті жарнасының мөлшері мынадай формула бойынша айқындалады:

Ерікті жарнаның мөлшері = (кепілдендірудің жоспарланатын көлемі / 2 – ЕДБ жарнасы есебінен кепілдендірудің лимиті) / 10.

мұнда:

ерікті жарнаның мөлшері – кепілдік беру лимитін ұлғайту мақсатында кепілдік қорына ЕДБ төлеуге жататын сомасы;

кепілдендірудің жоспарланатын көлемі – ЕДБ қаржы жылы ішінде пайдалануды жоспарлап отырған қаржы агенттігінің кепілдіктері сомасы;

ЕДБ жарнасы есебінен кепілдендірудің лимиті – 10-ға көбейтілген міндетті жарна негізінде есептелген лимит.

Жоспарланатын кепілдік беру көлемін ұлғайту қажет болған кезде ЕДБ қаржы жылы ішінде қосымша ерікті жарна енгізеді, содан кейін қаржы агенттігі қ қаржыландыру ретінде бөлінетін өз қаражаты есебінен кепілдік беру лимитінің барабар ұлғаюын қамтамасыз етеді.

5. ЕДБ кепілдендіру лимиті мынадай формула бойынша белгіленеді:

ЕДБ кепілдендіру лимиті = (ЕДБ жарналары + қаржы агенттігін қоса қаржыландыруы) × 10.

мұнда:

ЕДБ жарналары – ЕДБ кепілдік қорына төлейтін міндетті және ерікті жарналардың сомасы;

қаржы агенттігін қоса қаржыландыруы – осы ЕДБ-ге кепілдік беру лимитін белгілеу мақсаттары үшін ЕДБ-нің жиынтық жарналарына тең мөлшерде тепе-тең негізде жіберілетін қаржы агенттігінің өз қаражатының сомасы.

Кепілдік беру лимиті ЕДБ мен қаржы агенттігі қаражатының жиынтық қатысуы есебінен қоса қаржыландыру шарттарында қалыптастырылады.

6. ЕДБ-нің осы Қағидалардың 3-тармағына сәйкес міндетті жарнаны төлеу жөніндегі міндеттемесі жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесі енгізілген жылы қаржы агенттігімен екіжақты келісім жасасқан ЕДБ қоспағанда, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесі енгізілген жылдан кейінгі жылдан бастап туындайды.

7. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесі енгізілген жылы кепілдік беру лимитін белгілеу туралы қаржы агенттігімен екіжақты келісім жасасқан ЕДБ осы ЕДБ-ге кепілдік беру лимитін белгілеу үшін қаржы агенттігі міндетті жарна бөлген өз қаражатының сомасына тең мөлшерде не 0,286 % мөлшерінде х жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесі енгізілген жылы ғана уәкілетті органның деректері негізінде жыл басындағы жағдай бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттік портфелінің жалпы сомасын төлейді. Келесі жылдары міндетті жарнаның мөлшері осы Қағидалардың 3-тармағына сәйкес есептеледі.

8. ЕДБ міндетті жарналары ретінде төленуге жататын сомалар ЕДБ мен қаржы агенттігі арасындағы екіжақты келісімде көзделген тәртіпте біржолғы не бірнеше төлеммен төленеді. Бұл ретте кепілдік беру лимиті нақты төленген сомаларға барабар ұлғайтылады.

9. Кепілдік қорына төленетін ЕДБ міндетті жарналарының мөлшерлері мынадай тәуекел факторларының біреуі немесе бірнешеуі болған жағдайда қаржы жылының қорытындысы бойынша ұлғаю жағына қарай түзетілуге жатады:

Р/с №	Түзету үшін негіз	Шекті мән	Жарна мөлшерлемесіне үстемеақы мөлшері
1	Портфельдік кепілдіктер бойынша қаржы агенттігі төлеген ЕДБ талаптары көлемінің кепілдік портфелінің берешек қалдығынан асып кетуі	7 %-дан жоғары 10 %-ға дейін қоса алғанда	+0,02%
		10 %-дан жоғары 15 %-ға дейін қоса алғанда	+0,05%
		15 %-дан жоғары	+0,10%
2	Қаржы агенттігі кепілдікпен берген кредиттер бойынша NPL90+ үлесінің негізгі борыш бойынша берешек қалдығынан асып кетуі	7 %-дан жоғары 10 %-ға дейін қоса алғанда	+0,02%
		10 %-дан жоғары 20 %-ға дейін қоса алғанда	+0,05%
		20 %-дан жоғары	+0,10%
3	Нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылмаған кредиттер үлесінің қаржы агенттігінің кепілдігімен берілген кредиттердің жалпы сомасынан асып кетуі	20 %-дан жоғары 30 %-ға дейін қоса алғанда	+0,05%
		30 %-дан жоғары	+0,10 %

10. Осы Қағидалардың 9-тармағында көзделген бірнеше тәуекел факторлары ЕДБ-де бір мезгілде болған жағдайда, үстемеақы мөлшерлері қосылады.

Бұл ретте осы Қағидалардың 3-тармағына сәйкес айқындалған жарна мөлшерлемесіне түзетулердің жиынтық мөлшері 0,15 пайыздық тармақтан аспауға тиіс.

Қаржы агенттігі жарна мөлшерінің ұлғаюына әсер ететін анықталған тәуекел факторлары туралы ЕДБ-ге олар анықталған сәттен бастап 30 (отыз) жұмыс күні ішінде хабарлайды. ЕДБ қажет болған жағдайда көрсетілген факторларға қатысты қарсылықты қаржы агенттігінен тиісті хабарлама алған сәттен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде береді.

11. ЕДБ анықталған тәуекел факторларын жойып, көрсеткіштерді қаржы жылы аяқталғанға дейін белгіленген шекті мәндерге сәйкес келтірген жағдайда, келесі қаржы жылындағы жарна мөлшері осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген үстемеақыларды қолданбай айқындалады.

Егер алдыңғы кезеңде жойылған тәуекел факторлары келесі кезеңдерде қайта туындаса, үстемеақылар алдыңғы кезеңде олардың уақытша жойылуына қарамастан жалпы тәртіпте қолданылады.

12. ЕДБ белгіленген кепілдік беру лимитін қаржы жылының соңына дейін ішінара немесе толық көлемде пайдаланбаған жағдайда жарнаның бір бөлігін қайтару жүзеге асырылмайды.

13. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесі енгізілген жылы пайдаланылмаған кепілдік беру лимиті және ЕДБ төлеген жарна есебінен белгіленген кепілдік беру лимиті келесі қаржы жылына ауыстырылады.