Об утверждении Правил использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 октября 2025 года № 348. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 октября 2025 года № 37040

В соответствии с подпунктом 35) статьи 9-1 Закона Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии.

2. Комитету рыбного хозяйства Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр сельского хозяйства Республики Казахстан

А. Сапаров

Утверждены приказом Министр сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 октября 2025 года № 348

Правила использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 35) статьи 9-1 Закона Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" (далее – Закон) и определяют порядок использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) биологическое обоснование – научно обоснованное заключение на пользование животным миром, определение допустимого объема изъятия объектов животного мира, а также на деятельность, способную повлиять на объекты животного мира и среду их обитания;

2) биологические отходы – биологические отходы-материалы, вещества, остатки животного, растительного и минерального происхождений (трупы животных, абортированные и мертворожденные плоды, ветеринарные конфискаты, кормовые отходы), образующиеся в результате гибели животных, ветеринарной практической и научной деятельности и экспериментов с живыми организмами и биологическими тканями (материалами), а также возникающие в процессе деятельности объектов производства, осуществляющих выращивание животных, заготовку (убой), хранение, переработку и реализацию животных, продукции и сырья животного происхождения, организаций по производству, хранению и реализации ветеринарных препаратов, кормов и кормовых добавок;

3) специалист в области ветеринарии – работник подразделений государственных органов, осуществляющих деятельность в области ветеринарии, государственных ветеринарных организаций с высшим, послесредним или техническим и профессиональным образованием по специальностям ветеринарии;

4) изъятие объектов животного мира (далее – изъятие рыб и и других водных животных) – извлечение (добывание, лов, отстрел, сбор, бой) из среды обитания животных, обитающих в состоянии естественной свободы, их частей и дериватов на основании разрешения на пользование животным миром или разрешения на пользование рыбными ресурсами и другими водными животными;

5) эпизоотический мониторинг – система сбора количественных данных о распространении болезней животных, включая эпизоотологическое обследование и информацию о закономерностях развития конкретной болезни животных, природно-географических и экономических (хозяйственных) условиях территорий их обитания (содержания, разведения), проводимых ветеринарных мероприятиях, и последующая их статистическая обработка для анализа эффективности ветеринарных мероприятий и прогнозирования возникновения, развития и ликвидации эпизоотии или панзоотии.

Глава 2. Порядок использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии

3. Порядок использования рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии включает:

1) идентификацию проблемы на выявление вспышки или угрозы заболевания среди рыб или других водных животных, а также сбор данных о пораженных особях, возможных путях распространения, состоянии среды обитания в соответствии с подпунктом 17) статьи 1 Закона "О ветеринарии";

2) подготовку биологического обоснования на пользование рыбными ресурсами и другими водными животными в соответствии с подпунктом 10) статьи 9-1 Закона;

3) изъятие рыб и других водных животных для отбора проб биологического материала согласно Правилам выдачи разрешений на пользование рыбными ресурсами и другими водными животными в соответствии с подпунктом 27) статьи 9-1 Закона;

4) мониторинг в соответствии с подпунктом 39-1) статьи 1 Закона "О ветеринарии".

4. Рыбы и другие водные животные, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии используются при проведении следующих мероприятий:

1) зарыблении водоемов видами-биофильтраторами (толстолобик, белый амур) для снижения органической нагрузки и патогенной микрофлоры;

2) использовании рыб-санитаров (щука, судак) для регулирования численности ослабленных и больных особей;

3) фильтрация и очистка воды путем использования фильтраторов (моллюсков);

4) регуляции численности путем изъятия чрезмерно разросшихся видов, а также регулирования перенаселения;

5) формирование устойчивого рыбного населения путем заселения водоемов видами, устойчивыми к определенным болезням, а также вытеснения или уменьшении доли носителей возбудителей инфекции;

6) поддержании биоразнообразия гибрионтов.

В целях проведения мероприятий, указанных подпунктами 1), 2), 3), 4, 5) и 6) настоящего пункта применяется зарыбление водоемов в соответствии с подпунктом 21) статьи 9-1 Закона;

7) ветеринарно-санитарного контроля в соответствии с Правилами выдачи ветеринарных документов и требований к их бланкам, утвержденными приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 мая 2015 года № 7-1/453 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11898).

5. Использование рыб и других водных животных, кроме редких и находящихся под угрозой исчезновения, в целях предотвращения эпизоотии осуществляется путем проведения эпизоотического мониторинга по особо опасным болезням рыб и других водных животных, включенным в Перечень особо опасных болезней животных, профилактика, диагностика и ликвидация которых осуществляются за счет бюджетных средств, утвержденный приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 октября 2014 года № 7-1/559 "Об утверждении нормативных правовых актов в области ветеринарии" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 9891), который включает в себя:

1) ежегодное проведение эпизоотического мониторинга в период прилета диких птиц по миграционным путям, в местах их первичных посадок, в целях оценки риска заноса особо опасных болезней, по следующим направлениям:

с африканских и южно-европейских зимовок;

с пакистанских зимовок;

с индийских зимовок;

2) ежегодное проведение отбора проб биологического материала (биологических отходов) у восприимчивых рыб и других водных животных в местах их обитания с целью осуществления прижизненной диагностики.

6. Эпизоотический мониторинг проводится в соответствии с приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 ноября 2014 года № 7-1/618 "Об утверждении Правил проведения эпизоотического мониторинга" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 10021).

7. Объектами эпизоотического мониторинга являются:

1) изъятые рыбы и другие водные животные;

2) биологические отходы.

8. Отбор проб биологического материала (биологических отходов) и доставка его в государственную ветеринарную организацию, созданную в соответствии с подпунктом 3) пункта 1 статьи 11 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", проводятся специалистами в области ветеринарии в соответствии с приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 апреля 2015 года № 7-1/393 "Об утверждении Правил отбора проб перемещаемых (перевозимых) объектов и биологического материала" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11618).

Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2025 жылғы 1 қазандағы № 348 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 2 қазанда № 37040 болып тіркелді

"Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-1-бабы 35) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Балық шаруашылығы комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі

А. Сапаров

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі 2025 жылғы 1 қазандағы № 348 бұйрығымен бекітілген

Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Жануарлар дүниесін қорғау, өсiмін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 9-1-бабы 35) тармақшасына сәйкес әзірленді және эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) биологиялық негiздеме – жануарлар дүниесiн пайдалануға, жануарлар дүниесi объектілерінің жол берілетін аулау мөлшерін анықтауға, сондай-ақ жануарлар дүниесiнiң объектiлерi мен олардың мекендеу ортасына ықпал етуге қабілетті қызметке арналған ғылыми негiзделген қорытынды;

2) биологиялық қалдықтар – жануарлардың өлімі, тірі организмдермен және биологиялық тіндермен (материалдармен) ветеринариялық практикалық және ғылыми қызмет пен эксперименттер нәтижесінде түзілген, сондай-ақ жануарларды өсіруді, дайындауды (союды), жануарларды, жануарлардан алынатын өнімдер мен шикізатты сақтауды, қайта өңдеу мен өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілерінің, ветеринариялық препараттарды, жемшөп және жемшөп қоспаларын өндіру, сақтау және өткізу жөніндегі ұйымдардың қызметі процесінде пайда болатын материалдар, заттар, малдан, өсімдіктерден және минералдардан қалған қалдықтар (жануарлардың өлекселері, абортталған және өлі туған төлдер, ветеринариялық конфискаттар, жемшөп қалдықтары);

3) ветеринария саласындағы маман – ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар бөлiмшелерiнің, мемлекеттiк ветеринариялық ұйымдардың ветеринария мамандықтары бойынша жоғары, орта білімнен кейiнгi немесе техникалық және кәсiптiк бiлiмi бар қызметкерi;

4) жануарлар дүниесі объектілерін алу (бұдан әрі – балық және басқа да су жануарларын алып қою) – табиғи еркіндік жағдайында мекендейтін жануарларды, олардың бөліктері мен дериваттарын мекендеу ортасынан жануарлар дүниесін пайдалануға арналған рұқсаттың немесе балық ресурстарын және басқа да су жануарларын пайдалануға арналған рұқсаттың негізінде алу (ұстап алу, аулау, атып алу, жинау, соғып алу);

5) эпизоотиялық мониторинг – эпизоотологиялық зерттеуді және жануарлардың нақты ауруларының өршу заңдылықтары, олар мекендеген (ұсталған, өсірілген) аумақтардың табиғи-географиялық және экономикалық (шаруашылық) жағдайлары, жүргізілетін ветеринариялық іс-шаралар туралы ақпаратты қоса алғанда, жануарлар ауруларының таралуы туралы сандық деректерді жинау жүйесі және оларды кейіннен ветеринариялық іс-шаралардың тиімділігін талдау және эпизоотиялардың немесе панзоотиялардың пайда болуын, өршуін және жойылуын болжау үшін статистикалық өңдеу.

2-тарау. Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану тәртібі

3. Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану тәртібі мыналарды қамтиды:

1) "Ветеринария туралы" Заңның 1-бабының 17) тармақшасына сәйкес балықтар немесе басқа су жануарлары арасындағы аурудың өршуін немесе қатерін анықтау мәселесін айқындау, сондай-ақ зақымданған дарақтар туралы деректерді, ықтимал таралу жолдарын, тіршілік ету ортасының жай-күйі;

2) Заңның 9-1-бабының 10) тармақшасына сәйкес балық ресурстарын және басқа да су жануарларын пайдалануға биологиялық негіздеме дайындау;

3) Заңның 9-1-бабының 27) тармақшасына сәйкес балық ресурстарын және басқа да су жануарларын пайдалануға рұқсаттар беру қағидаларына сәйкес биологиялық материал сынамаларын алу үшін балық және басқа да су жануарларын алып қою;

4) "Ветеринария туралы" Заңның 1-бабының 39-1) тармақшасына сәйкес мониторинг.

4. Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарлары мынадай іс-шараларды жүргізу кезінде пайдаланылады:

1) су айдындарына органикалық жүктемені және патогендік микроағзаларды азайту мақсатында биофильтратор түрлерін (дөңмаңдай, ақ амур) жіберу;

2) әлсіреген және ауру дарақтардың санын реттеу мақсатында санитар балықтарды (шортан, көксерке) пайдалану;

3) фильтраторларды (моллюскаларды) пайдалану арқылы суды сүзу және тазарту;

4) шамадан тыс көбейген түрлерді алып қою, сондай-ақ артық қоныстануды реттеу арқылы балықтардың санын реттеу;

5) су айдындарына белгілі бір ауруларға төзімді түрлерді жіберу, сондай-ақ инфекция қоздырғыштарын тасымалдаушыларды ығыстыру немесе олардың үлесін азайту арқылы тұрақты балық популяциясын қалыптастыру;

6) гибрионттардың биоалуантүрлілігін сақтау.

Осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген іс-шараларды жүргізу мақсатында Заңның 9-1-бабының 21) тармақшасына сәйкес су айдындарына балық жіберу қолданылады;

7) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 21 мамырдағы № 7-1/453 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11898 болып тіркелген) бекітілген Ветеринариялық құжаттарды беру қағидаларына және олардың бланкілеріне қойылатын талаптарға сәйкес ветеринариялық-санитариялық бақылау.

5. Эпизоотияны болғызбау мақсатында сирек кездесетіндерден және жойылып кету қаупі төнгендерден басқа, балықтар мен басқа да су жануарларын пайдалану "Ветеринария саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 қазандағы № 7-1/559 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9891 болып тіркелген) бекітілген Профилактикасы, диагностикасы мен жойылуы бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылатын жануарлардың аса қауiптi ауруларының тізбесіне енгізілген балықтардың және басқа да су жануарларының аса қауіпті аурулары бойынша эпизоотиялық мониторинг жүргізу жолымен жүзеге асырылады, ол мыналарды қамтиды:

1) жабайы құстардың қоныс аудару жолымен ұшып келу кезеңінде, олардың алғашқы қону орындарында, аса қауіпті аурулардың әкеліну қаупін бағалау мақсатында мынадай бағыттар бойынша жыл сайын эпизоотиялық мониторинг жүргізу:

африкалық және оңтүстік еуропалық қыстаулардан;

пәкістандық қыстаулардан;

үндістандық қыстаулардан;

2) ауруға бейім балық және басқа да су жануарларының тіршілік етуі кезінде диагностика жасaу мақсатында, олардың мекендеу орындарында жыл сайын биологиялық материалдың (биологиялық қалдықтардың) сынамаларын іріктеп алуды жүргізу.

6. Эпизоотиялық мониторинг "Эпизоотиялық мониторинг жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 27 қарашадағы № 7-1/618 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10021 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

7. Эпизоотиялық мониторингтің объектілері:

1) алып қойылған балық және басқа да су жануарлары;

2) биологиялық қалдықтар болып табылады.

8. Биологиялық материалдың (биологиялық қалдықтардың) сынамаларын іріктеу және оны "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес құрылған мемлекеттік ветеринариялық ұйымға жеткізуді "Орны ауыстырылатын (тасымалданатын) объектілердің және биологиялық материалдың сынамаларын алу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 30 сәуірдегі № 7-1/393 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11618 болып тіркелген) сәйкес ветеринария саласындағы мамандар жүзеге асырады.