Об утверждении Программы по управлению коммунальными отходами в Казталовском районе Западно - Казахстанской области на 2026 - 2030 гг

Решение Казталовского районного маслихата Западно-Казахстанской области от 9 декабря 2025 года № 34-2

      В соответствии с подпунктами 1) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, подпунктом 15 пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", маслихат Казталовского района РЕШИЛ:

      1. Утвердить Программу по управлению коммунальными отходами в Казталовском районе на 2026 - 2030 гг. согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата С. Мулдашев

  Приложение
к решению Казталовского
районного маслихата
от 9 декабря 2025 года № 34 - 2

ПРОГРАММА по управлению коммунальными отходами в Казталовском районе Западно - Казахстанской области на 2026 - 2030 гг.

      Казталовский район 2025

      СОДЕРЖАНИЕ

1

Паспорт программы

2

Введение

3

Анализ текущей ситуации, расчет и обоснование объемов образования твердых бытовых отходов

4

Требования к управлению утилизацией отходов в районе и морфологический состав ТБО

5

Обзор зарубежного опыта

6

Основные направления, пути достижения целей и задач программы, соответствующие меры

7

План мероприятий по реализации программы до 2030 года

8

Меры взаимодействия и коммуникации с населением

9

Описание Плана передачи полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа

10

Необходимые ресурсы

11

Приложения

1. ПАСПОРТ ПРОГРАММЫ

Наименование

Программа по управлению коммунальными отходами в Казталовском районе Западно - Казахстанской области на 2026 - 2030 гг

Основания для разработки

1.Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI;
2.Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 июня 2021 года № 206 "Об утверждении методики расчета лимитов накопления отходов и лимита захоронения отходов";
3.Приказ и. о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 19 июля 2021 года № 261 "Об утверждении Правил разработки и утверждения лимита накопления отходов и лимитов захоронения отходов, предоставления и контроля отчетности об управлении отходами";
4.Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2024 года № 1019 "Об утверждении Плана мероприятий по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике" на 2024 – 2030 годы и признании утратившими силу некоторых решений Правительства Республики Казахстан";
5.Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления""
6.Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235 "Об утверждении Типовых правил благоустройства территорий городов и населенных пунктов и Правил оказания государственной услуги "Выдача разрешения на вырубку деревьев""
7.Государственные нормативные документы в сфере архитектурной, градостроительной
и строительной деятельности, жилищных отношений и коммунального хозяйства СНРК 1.04-15-2013 полигоны для твердых бытовых отходов

Государственный орган, ответственный за реализацию программы

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

Цели

Организация рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей раздельный сбор, хранение, регулярный вывоз, переработку, утилизацию и обезвреживание опасных компонентов коммунальных отходов, а также очистку территории Казталовского района

Задачи

1)Формирование организационно - правовых и экономических оснований для комплексного управления отходами Казталовского района;
2)Модернизация и совершенствование системы сбора и транспортировки разных видов отходов, включая опасные отходы;
3)Внедрение раздельного сбора отходов с организацией объектов инфраструктуры
4)Обеспечение глубины переработки ТБО до 10% в 2028 году;
5)Экологическое просвещение населения в сфере раздельного сбора ТБО
6)проведение конкурсного отбора региональных операторов;
строительство и реконструкция объектов обращения с твердыми коммунальными отходами;
сокращение объемов захоронения отходов;
вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно - эпидемиологического законодательства;
оказание государственной поддержки инвестиционным проектам в сфере обращения с отходами, заключение договоров (соглашений) с целью строительства и (или) реконструкции объектов системы обращения с отходами;
7)организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения района

Сроки и этапы реализации Программы

2026 – 2030 годы

Целевые индикаторы

1)Охват населения услугами по сбору и транспортировке отходов - 100%;
2)Доля утилизации твердых бытовых отходов к их образованию – 2026 год – 6%
2030 год – 10%;
3)Увеличение количества пунктов приема вторичных ресурсов от населения: 2026 год – 15 ед.; 2030 год - 50 ед.
4)доля обработанных твердых коммунальных отходов в общем объеме твердых коммунальных отходов – 50% с 2026 года;
5)доля утилизированных твердых коммунальных отходов в общем объеме твердых коммунальных отходов – 12% с 2026 года;
6)доля твердых коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме твердых коммунальных отходов – 88% с 2026 года;
7)процент охвата населения планово - регулярной системой очистки – 70% с 2026 года;
8)доля ликвидированных мест несанкционированного размещения отходов в общем количестве выявленных мест несанкционированного размещения отходов – 100% с 2026 года;
9)доля граждан, имеющих доступ к информации в сфере обращения с отходами – 100%

Источник и объемы финансирования Программы

Местный бюджет
Частные инвестиции

2. ВВЕДЕНИЕ

      Программа управления отходами – важный программный документ, представляющий информацию о текущем состоянии системы сбора, хранения, транспортировки, утилизации и переработки отходов на предприятии, а также устанавливающий цели, задачи и показатели по совершенствованию данной системы и мероприятия по их достижению.

      Управление отходами – это деятельность по планированию, внедрению, контролю и анализу мероприятий по управлению производственными и потребительскими отходами.

      В соответствии с 335-й статьей Экологического кодекса Республики Казахстан от 02.01.2021 операторы объектов I и (или) II категории, а также лица, осуществляющие операции по сортировке и переработке отходов, включая обезвреживание, восстановление и (или) уничтожение, обязаны разрабатывать программу управления отходами в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Программа разрабатывается в соответствии с установленным сроком разрешения на выбросы и является его неотъемлемой частью (не более десяти лет (до 2028 года), возможные корректировки в случае внесения любых изменений и дополнений.

      Разработка программы для внесения положительных изменений в модели производства и потребления:

      1. Совершенствование производственных процессов, в том числе за счет внедрения технологий с минимальными отходами;

      2. Повторное использование отходов или передача их заинтересованным физическим и юридическим лицам;

      3. Обработка, переработка или утилизация отходов с использованием лучших доступных технологий или других разумных методов;

      4. Рекультивация земель, занятых отходами, в соответствии с утвержденными рекультивационными проектами.

      Программа коммунального управления была выполнена в соответствии с следующими нормативными документами:

      1. Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400 - VI;

      2. Земельный кодекс Республики Казахстан от от 20 июня 2003 года № 442.;

      3. Водный кодекс Республики Казахстан от 9 апреля 2025 года № 178-VIII;

      4. Об утверждении Правил разработки программы управления отходами Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 августа 2021 года № 318;

      5. Об утверждении Инструкции по организации и проведению экологической оценки Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 30 июля 2021 года № 280;

      6. Об утверждении Классификатора отходов Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 6 августа 2021 года № 314.

      7. Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020.

      8. Методические указания по определению уровня загрязнения компонентов окружающей среды токсичными веществами отходов производства и потребления

      Государственная политика Казахстана в области обращения с отходами определена в Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой" экономике и направлена на внедрение раздельного сбора отходов, развитие сектора переработки отходов с получением продукции из вторсырья с привлечением инвестиций, в том числе через государственно-частное партнерство. Согласно Концепции, к 2030 году доля переработки отходов должна быть доведена до 40%, к 2050 году – до 50%. В целях развития сферы переработки твердых бытовых отходов (далее – ТБО) совершенствована нормативная правовая база. В частности, внесены поправки в Экологический кодекс:

      ●с 2016 года запрещено захоронение на полигонах ртутьсодержащих ламп и приборов; лома металлов; отработанных масел и жидкостей; батарей; электронных отходов;

      ●с 1 января 2019 года – запрещено захоронение на полигонах пластмассы; макулатуры, картона и отходов бумаги, стекла;

      ●с 2021 года – захоронение строительных и пищевых отходов.

      Введение данных норм позволило стимулировать и развивать малый и средний бизнес в сфере переработки отходов.

      В соответствии с действующим законодательством и тенденциями развития мировой практики Программа по управлению отходами Казталовского района базируется на решении следующих основных задач:

      ●минимизации затрат на санитарную очистку района;

      ●внедрении раздельного сбора отходов для максимально возможного вовлечения отходов в хозяйственный оборот;

      ●минимизации количества образующихся отходов;

      ●изыскании и внедрении экологически безопасных методов переработки отходов с наименьшими экономическими затратами;

      ●постепенном переходе от полигонного захоронения ТБО к их промышленной переработке;

      ●проведении широкой информационно-разъяснительной работы с населением для повышения экологической осведомленности населения и вовлечения их в процесс раздельного сбора ТБО;

      ●налаживании сотрудничества и привлечении инвестиций.

      Реализация Программы позволит перейти к комплексному управлению отходами, что включает в себя организацию их сбора, удаления (транспортировки), сортировки, переработки и захоронения, а также реализацию мероприятий по уменьшению количества отходов, направляемых на переработку и захоронение. Вовлечение населения в раздельный сбор отходов, снятие социального напряжения в приграничных к Казталовскому району, где расположены полигоны для захоронения отходов, куда направляются собранные с территории района отходы. Развитие предприятий малого и среднего бизнеса, занятых в сфере сбора и переработки вторичного сырья.

      Данная Программа предназначена для выполнения следующих задач:

      ●− совершенствование системы управления отходами;

      ●− разработка организационных схем и процедур реализации экологической политики компании в целях достижения целевых показателей Программы управления отходами к обозначенным срокам;

      ●− контроль, мониторинг, анализ и корректирующие действия для обеспечения соответствия программы управления отходами требованиям экологической политики компании, обозначенным в ней задачам и целям;

      ●− организация системы обучения персонала в сфере обращения с отходами.

      Настоящая программы управления отходами разработана в соответствии с принципом иерархии (п. 3 статьи 335 Экологического Кодекса), согласно которому образователи и владельцы отходов применяют следующие меры по предотвращению образования отходов и управлению образовавшимися отходами:

      ●1. предотвращение образования отходов;

      ●2. подготовка отходов к повторному использованию;

      ●3. переработка отходов;

      ●4. утилизация отходов;

      ●5. удаление отходов.

3. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ В РЕГИОНЕ

      Казталовка — административный центр Казталовского района Западно-Казахстанской области, 330 км к юго-западу от г. Уральск. центр Казталовского овцеводческого хозяйства. Село расположено на левом берегу реки Малый Узень. Через село проходит автомобильная дорога республиканского значения Уральск — Казталовка — Жанибек.

      По данным на 1 января 2025 года население села составляло 27 972 человек, население проживает в сельской местности.

      Утверждены нормы образования и накопления коммунальных отходов 1 жителя в год 1,2 (неблагоустроенного домовладения) и 1,1 (благоустроенного домовладения).

Наименование округа

количество жителей

Объем ТБО жителей по норме , куб.м. ( за 12 месяцев)

1

Казталовский сельский округ

5 017,6

6 021,1

2

Акпатерский сельский округ

1 069,3

1 283,2

3

Березинский сельский округ

952,0

1 142,4

4

Болашакский сельский округ

1 588,7

1 906,4

5

Бостандыкский сельский округ

1 732,3

2 078,8

6

Бирикский сельский округ

1 162,8

1 395,4

7

Жалпакталский сельский округ

4 190,5

5 028,6

8

Жанажолский сельский округ

1 538,5

1 846,2

9

Коктерекский сельский округ

1 627,8

1 953,3

10

Караобинский сельский округ

1 295,4

1 554,5

11

Караузенский сельский округ

1 377,9

1 653,4

12

Карасуский сельский округ

1 710,2

2 052,2

13

Кошанколский сельский округ

1 465,4

1 758,5

14

Талдыапанский сельский округ

1 459,5

1 751,3

15

Талдыкудукский сельский округ

825,4

990,4

16

Теренколский сельский округ

958,8

1 150,6


Итого

27 972

33 566

      Ежегодно в Казталовском районе образуется отходов потребления и производства более 35 тыс. куб. м. от населения.

      Основным направлением производства в районе всегда было и остается сельское хозяйство.

      В настоящее время в Казталовском районе на системном уровне не налажен раздельный сбор ТБО "у источника" образования отходов, поэтому сложно проводить комплексную экономическую оценку по всему региону систем разделения отходов у источника, раздельного вывоза отходов, переработки и продажи восстановленных материалов.

      По состоянию на октябрь 2023 года в Казталовском районе действует 1 объект размещения коммунальных отходов.

      Полигон по захоронению твердых бытовых отходов расположен в Казталов.

      Вблизи полигона отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно-профилактические учреждения, зоны отдыха, водозаборы поверхностных и подземных вод, сельскохозяйственные угодья и другие природоохранные объекты. Полигон ТБО предназначен для приема и захоронения твердых бытовых отходов и золошлака.

      На территории Казталовского района практически все отходы вывозятся на мусорные свалки для захоронения, при этом, на сегодняшний день, кроме действующего полигона в п. Казталов, ни одна свалка ТБО не соответствует требованиям санитарных правил и экологическим стандартам захоронения.

      Вблизи полигона отсутствуют заповедники, памятники архитектуры, санитарно - профилактические учреждения, зоны отдыха, водозаборы поверхностных и подземных вод, сельскохозяйственные угодья и другие природоохранные объекты. Полигон ТБО предназначен для приема и захоронения твердых бытовых отходов и золошлака.

      На территории Казталовского района практически все отходы вывозятся на мусорные свалки для захоронения,

      Практически все полигоны в поселках исчерпали свой срок действия, требуются их рекультивация, сбор свалочного газа, при условии экономической целесообразности, а также строительство новых региональных инженерных полигонов. В районе не функционируют мусороперегрузочные (сортировочные) станции, где можно было проводить глубокую сортировку отходов с целью извлечения вторичных материальных ресурсов, а также биологически разлагаемой фракции для утилизации последней с производством "зеленой" энергии и компоста. Наконец, практически неразвитой остается система раздельного сбора отходов и (или) сортировки у источников образования ТБО.

      Морфологический состав отходов в сельских районах не отличается от такового в других районах области (нет золы). В нем доминируют органические отходы и меньшая доля пластмассы, упаковочных материалов, бумаги и картона. Следует отметить, что в сельских районах органическая часть отходов обычно не размещается на полигоне или свалках. Значительная доля органических отходов скармливаются животным или компостируются в домашних условиях. Кроме того, дерево и другие материалы могут сжигаться с целью отопления. Оба этих вида деятельности оказывают влияние на состав и объемы образующихся отходов.

4. ТРЕБОВАНИЯ К УПРАВЛЕНИЮ УТИЛИЗАЦИЕЙ ОТХОДОВ В РАЙОНЕ И МОРФОЛОГИЧЕСКИЙ СОСТАВ ТБО

      Вблизи полигонов должны отсутствовать заповедники, памятники архитектуры, санитарно - профилактические учреждения, зоны отдыха, водозаборы поверхностных и подземных вод, сельскохозяйственные угодья и другие природоохранные объекты.

      Полигон ТБО предназначен для приема и захоронения твердых бытовых отходов и золошлака.

      Полигон является специальным сооружением, предназначенным для изоляции и обезвреживания твердых бытовых отходов. Организация складирования отходов и ведение работ гарантирует санитарную надежность в охране окружающей среды и эпидемиологическую безопасность для населения. На полигоне обеспечивается статистическая устойчивость ТБО с учетом динамики уплотнения, минерализации, газовыделения.

      Высота складирования в уплотненном виде – 10 м (2 м над землей и 8 м – под землей). На участке расположения полигона подземные воды не вскрыты.

      Организация работ на полигоне определяется технологической схемой эксплуатации полигона. Технологическая схема представляет собой генплан полигона, определяющий с учетом сезонов года последовательность выполнения работ, размещения площадей для складирования ТБО и разработки изолирующего грунта.

      Основным документом планирования работ на полигоне является график эксплуатации, в котором ежемесячно планируется: количество принимаемых отходов с указанием № карт, на которой складируются отходы, разработка грунта для изоляции отходов.

      Основное сооружение полигона – участок складирования ТБО, представляющий собой котлован глубиной 8 м и занимающий до 95% площади полигона. В основании полигона имеется плотная глинистая подушка, препятствующая фильтрации загрязняющих веществ с полигона в подземные воды.

      На уплотненный тонкий слой накладывается следующий слой, наращивая толщину рабочего слоя до 2м.

      Рабочий слой уплотненных отходов покрывается промежуточным изолирующим слоем высотой не менее 0,25м, промежуточный изолирующий слой должен защищать окружающую природную среду от разноса ветром легких фракций отходов, газов, запахов. Для промежуточной изоляции используется золошлак.

      Для соблюдения санитарных требований необходимо не позже, чем через сутки после доставки ТБО на полигон (в теплое время года), уложить их на отведенной площади, уплотнить и изолировать слоем грунта. В зимнее время изоляцию допускается проводить с интервалом не более трех суток. Для промежуточной изоляции используется золошлак. Окончательная изоляция осуществляется грунтом, вынутым при строительстве водоотводной канавы.

      Для контроля высоты отсыпаемого 2 - метрового слоя ТБО, на каждой карте установлен мерный столб - репер. Соблюдение заданной высоты слоя отсыпки обеспечивает равномерность осадки толщи полигона. С помощью репера контролируется степень уплотнения твердых бытовых отходов.

      Все работы по складированию, уплотнению, изоляции ТБО на полигоне выполняются механизировано. Отходы на полигон поступают в мусоровозах, складирование и формирование изолирующего материала (золошлака и грунта) осуществляется бульдозером. Во избежание воспламенения ТБО от выхлопных газов на выхлопную трубу бульдозера надет искрогаситель.

      Бульдозер укомплектован огнетушителем. На полигоне организуется бесперебойная разгрузка мусоровоза.

      Прибывающий на полигон мусоровоз разгружается у рабочей карты. Не допускается беспорядочное складирование ТБО на всей площади полигона.

      На выезде с полигона располагается дезинфицирующая ванна с дезинфицирующим раствором (лизол), для обработки колес мусоровозов. Для перехвата дождевых и паводковых вод по границе участка имеется водоотводная канава. На расстоянии 2 метров от водоотводной канавы по периметру участка имеется ограждение вокруг полигона.

      В засушливые жаркие периоды ТБО требуют специального увлажнения, для лучшей уплотняемости и снижения уровня пожароопасности. В пожароопасные периоды предусмотрено увлажнение ТБО. Расход воды на полив принимается 10 л на 1 м3 ТБО.

      Для этих целей используется привозная вода. Хранится в цистерне, объемом 2 000 литров.

      Согласно строительным нормам СН РК 1.04 – 15 - 2013 (ПОЛИГОНЫ ДЛЯ ТВЕРДЫХ БЫТОВЫХ ОТХОДОВ)

      Разработан План приема ТБО и рекультивации на полигоне. ПриҰм ТБО.

      1. Уплотнение уложенных отходов слоями по 0,5 метра выполняется бульдозерами массой минимум 14 тонн. Уплотнение выполняется двух-четырех кратным проходом бульдозера по одному месту. За два раза прохода бульдозер уплотняет отходы до значения 570-670 кг/м3, коэф. 0,67 (данные с сайта экологии) Среднемесячный объҰм приҰма ТБО составляет 67тн. При складировании межслоя высотой 3м формула V*0,67(коэф)= m., срок заполнения 2,8 мес. Общий объем складирования отходов на карте при высоте слоя 6 м формула расчҰта S*h=V) или ( V*0,67(коэф)= m)

      2.Рекультивация. Для предотвращения возгораний и соблюдения норм экологического кодекса РК Статья 356(п.4), применяется технология послойной изоляции грунтом. Уплотненный слой отходов, высотой 2 метра изолируется слоем грунта толщиной 0,3 метра по всей площади уложенного ТБО. Для рекультивации 54 416м2 при высоте слоя 0,3м потребуется 16324м3 грунта (расчҰт S*h = V) Или в переводе в массу 16324м3*1,5(коэф)=24487 тонн грунта. Всего слоҰв рекультивации при общей высоте ТБО 6м составит 3 слоя.

      Прием твердых бытовых отходов производится в неуплотненном состоянии (т.е. в том же физическом состоянии, в котором отходы поступают от населения и организаций).

      На полигоне ТБО для взвешивания машин с отходами имеется весовая. Отметка о принятом количестве ТБО делается в "Журнале приема твердых бытовых отходов".

      Дозиметрический контроль поступающих на полигон отходов проводится.

      Сбор твердых бытовых отходов предусмотрено осуществлять в металлические контейнеры с последующим вывозом автотранспортом на Полигон ТБО.

      Вывоз будет осуществляться по мере накопления, организацией, выполняющей услуги по вывозу ТБО.

      Кроме объектов размещения отходов на территории района существует места для размещения отходов – полигоны в каждом сельском округе.

      На территории района на сегодняшний день объекты по обработке коммунальных отходов отсутствует, что не позволяет обработать образовавшиеся коммунальные отходы.

      Таким образом, для достижения целей государственной политики в области обращения с отходами требуется реорганизация существующей системы обращения с отходами в целях обеспечения максимального использования исходных сырья и материалов, предотвращения образования отходов, снижения класса опасности отходов в источниках их образования, обработки, утилизации и обезвреживания, а также безопасного захоронения отходов.

      Согласно экспертным данным морфологический состав ТБО в среднем выглядит следующим образом:

      ●пищевые отходы – 24%;

      ●бумага и картон-16%;

      ●полимеры (пластик, пластмасса) -17%;

      ●стекло-11%;

      ●черные металлы- 10%;

      ●цветные металлы – 1%;

      ●текстиль – 3%;

      ●дерево – 4%;

      ●опасные отходы – 1%;

      ●кости, кожа, резина – 2%;

      ●прочие остатки отходов – 10%;

      ●другое – 9%.

      Летом и осенью в рационе питания населения увеличивается количество потребляемых фруктов и овощей в связи с особенностями сезона года. Также наблюдается сокращение содержания пластика в холодное время года, что можно объяснить сокращением в рационе употребления освежительных напитков, которые, как известно, в большей части реализуются в таре из пластика. Также можно отметить сокращение бумажной продукции, стекла и металла.

      Исходя из результатов исследования морфологического состава ТБО, проведенного видно, что основная доля отходов приходится на пищевые отходы (34%). Также большую часть отходов составляют бумажная продукция (23%) и отходы пластика (23%). Доля перерабатываемых отходов (пластик, стекло, металл, бумага) составляет от общего объема 57% (рисунок 3).

      В отходах встречаются опасные составляющие – отходы 1 класса опасности – батарейки. Они составляют около 1% ТБО. Кроме того, в твердых бытовых отходах встречаются медицинские отходы класса А и остатки бытовых приборов.

5. ОБЗОР ЗАРУБЕЖНОГО ОПЫТА

      В настоящее время управление отходами является одной из наиболее актуальных тем для мирового сообщества, так как объем образуемых отходов ежегодно увеличивается в результате регулярного роста численности населения.

      На сегодня действующие системы управления отходами направлены на минимизацию объемов образования и захоронения отходов, на увеличение вторичного использования сырья и переработка с использованием наилучших имеющихся технологий.

      В странах ЕС еще в 70 - е годы 20 - го века начали создавать единую систему и внедрять инструменты регулирования, в том числе Директиву по управлению отходами. Первая Директива № 75/442/ЕЭС об отходах (рамочная директива) была принята в 15 июля 1975 года, в дальнейшем в 1991 году в нее были внесены поправки (Директива 91/156/EEC от 18 марта 1991 г.). В 2008 году она была переработана в действующую Директиву ЕС "Об отходах и замене некоторых Директив" (№ 2008/98/ЕС от 19 ноября 2008 г.), которая является рамочным документом, определяющим обращение с отходами в странах ЕС. Основной целью требований является минимизация объемов образования и захоронения отходов, увеличение вторичного использования сырья и переработка с использованием наилучших имеющихся технологий.

      Япония начала внедрять систему управления отходами после стремительного роста экономического развития и индустриализации в 1970 - е года. По причине небольшой площади в стране имеется ограниченное количество и небольшая емкость полигонов для захоронения. Система по управлению отходами в Японии в первую очередь направлена на минимизацию объемов образования и захоронения отходов.

      Для применения в Казталовском районе в сфере управления отходами имеющегося зарубежного опыты актуальными являются совершенствование сбора и транспортировки отходов, внедрение сбора и утилизации биоразлагаемых отходов, в том числе пищевых отходов, переработки иловых осадков.

      Сбор отходов является начальным этапом управления отходами. Эффективность сбора характеризуется объемом собранных отходов от общего объема образованных отходов.

      В разных странах существуют и используются разные схемы сбора отходов:

      • "От двери к двери". Компания-перевозчик собирает отходы от каждого домовладения индивидуально. Данный вариант характеризуется высокими тарифами за услугу вывоза.

      • "Общие контейнерные площадки". Контейнерные площадки располагаются в определенных точках района в зависимости от окрестности (в каждом дворе или для каждого жилого комплекса). Жители приносят и складируют ТБО в контейнерах, расположенных на контейнерных площадках. Местные исполнительные органы организуют сбор и вывоз ТБО согласно установленному графику.

      • "Сбор у обочины". Жители оставляют ТБО у тротуара перед своими домами согласно графику, установленному местными исполнительными органами.

      • "Самовывоз". Жители привозят отходы в специализированные пункты сбора или станции перегрузки. Данный вариант подходит для крупногабаритных и отдельных видов отходов.

      • "Вывоз по договору". Физические лица заключают договора на вывоз ТБО напрямую с компаниями-перевозчиками.

      Выбор метода сбора отходов определяется местными исполнительными органами на основе местных требований законодательства. В мировой практике функционируют смешанный и раздельный методы сбора.

      Распространен раздельный сбор следующих видов отходов:

      • Макулатура;

      • Отходы пластика (включая PET)

      • Стеклобой; • Металлолом; • Пищевые (органические) отходы, включая садовые отходы; • Отходы упаковки.

      Например, раздельный сбор отходов ведется в некоторых странах ЕС (в том числе Германия, Великобритания, Австрия), Японии, некоторых штатах США. В Германии ведется раздельный сбор отходов упаковки, макулатуры, пищевых отходов. Для этого используется 4 вида контейнеров разных цветов. Зеленые контейнеры для сбора пищевых отходов, синие - для отходов бумаги, желтые - для отходов упаковки и черные контейнеры для прочих отходов.

      В Японии ведется раздельный сбор пищевых отходов и отходов упаковки (тара и контейнеры из стекла, пластика, бумаги, картона, алюминия и стали, а также ПЭТ бутылки). В Австрии (Вене) ведется раздельный сбор отходов бумаги, стекла, металла, пластика, пищевых и зеленых (садовых) отходов.

      Преимуществами раздельного сбора являются:

      • вторичное использование материалов или использование отходов в качестве вторичного сырья для производства новых материалов;

      • раздельный сбор предполагает более высокое качество отобранных утильных фракций и соответственно наиболее высокую цену, и разнообразие вариантов производства вторичных материалов и изделий.

      Недостатками раздельного сбора являются:

      • дополнительные затраты на закупку контейнеров для каждого вида сортируемых отходов и специализированного транспорта для вывоза;

      • необходимость строительства дополнительной инфраструктуры;

      • затраты и дополнительные расходы на транспортировку за счет увеличения количества транспорта и маршрутов;

      • существуют сложности по обеспечению высокого качества сортировки у источника – в результате недобросовестности или необразованности населения в контейнеры для определенного типа отходов могут размещаться другие виды, что существенно влияет на эффективность раздельного сбора, а также влечет дополнительные затраты на последующую сортировку;

      • необходимость в регулярном контроле и мониторинге за качеством раздельного сбора также влечет значительные дополнительные затраты;

      • сложность сбора отходов в квартирах, так как по строительным нормам площадь кухонных помещений часто не предусматривает достаточно места для раздельного сбора в отдельных контейнерах.

      Согласно Директиве ЕС об управлении отходами (975/442/ЕЕС) раздельный сбор внедряют, только если это технически, экологически и экономически обоснованно. "Технически обоснованно" означает, что раздельный сбор будет внедрен используя систему, которая уже разработана и успешно функционирует. "Экологически обоснованно" означает, что добавленная польза для окружающей среды обосновывает возможное негативное влияние системы раздельного сбора на окружающую среду (например, эмиссии от дополнительной транспортировки). "Экономически обоснованно" означает, что затраты на внедрение раздельного сбора (с учетом добавленной стоимости вторичного сырья) будут сравнимы с переработкой смешанных отходов.

      Частота вывоза ТБО устанавливается местными исполнительными органами согласно существующим санитарно-эпидемиологическим требованиям. Вывоз отходов осуществляется с необходимой частотой, зависящей от климатических условий местности, культурных особенностей населения и темпа накопления отходов. Например, в Шанхае предлагается вывоз ТБО три раза в день из-за высокой плотности населения и высокого темпа накопления отходов.

      Сбор ТБО ведется отдельно от сбора крупногабаритных отходов, также существуют индивидуальные требования для приема и сбора строительных и отдельных видов отходов (медицинские отходы, отходы электронного и электрического оборудования, отходы автомобильных шин, ртутьсодержащие отходы, отходы люминесцентных ламп, отработанные батареи и аккумуляторы, отработанные масла).

      Процесс транспортировки отходов в странах мира различается по организации маршрутов мусоровозов, по видам используемого транспорта, участникам данного процесса и регулировании процесса транспортировки.

      Некоторые факторы оказывают прямое воздействие и на экологическую, и на экономическую составляющую системы транспортировки отходов за счет экономии топлива, и, соответственно, снижения выбросов выхлопных газов в атмосферу. Таким фактором является оптимизация маршрутов перевозки. Чем дальше конечный пункт назначения отходов от точки образования или сбора, тем выше транспортные затраты.

      Для обеспечения эффективности транспортировки немаловажен правильный выбор размеров и типов мусоровозов. В большинстве современных районов транспортировку отходов до точек последующей переработки или захоронения осуществляют грузовики, оборудованные устройствами дробления и прессовки. Тип используемых мусоровозов и контейнеров определяет оптимальное число работников на смену и продолжительность смены в сутки. Зачастую эффективным оказывается использование различных типов транспортных средств в различных условиях района. К примеру, сбор отходов в маленькие грузовики и даже ручные тележки в странах Европы и Китая позволяет оптимизировать расходы на топливо и иногда является единственным способом доступа к узким улицам и переулкам района.

      Кроме того, мусоровозы могут иметь различные способы загрузки и компрессии отходов и массы подъемников и прессов (последние два показателя влияют на количество потребляемого топлива).

      Для сбора сортированных отходов могут использоваться два вида специализированных транспортных средств: • Мусоровоз, заменяющий контейнер с отходами на опустошенный; • Мусоровоз с отдельными секциями для разных видов отходов, который выгружает разные виды отходов в соответствующие секции.

      Примерно такая система работает в г. Мангейме (Германия): в системе взаимозаменяемых контейнеров для сбора остаточных отходов последние доставляют на специальный полигон на инсинерацию в том же контейнере. В контейнерном терминале в Карлсруэ контейнеры выгружают для доставки в Мангейм. С помощью крана контейнеры загружаются в грузовики, которые перевозят контейнеры на разгрузку к мусорному бункеру. После опустошения контейнеры возвращаются по железной дороге в Карлсруэ, где процесс повторяется.

      Важным аспектом в процессе регулирования вывоза отходов являются контроль и отслеживание мусоровывозящих транспортных средств. В настоящее время в мире широко стали использоваться (совместно или индивидуально) системы радиочастотной идентификации, RFID, и системы глобального позиционирования, GPS. Внедренная система GPS помогает не только вести наблюдение за действиями водителей и отклонениями от маршрутов, но и предотвращать случаи несанкционированного захоронения/размещения отходов, и, следовательно, сократить расходы. Так, система GPS в Западной Австралии используется для отслеживания как локации транспорта, так и объема перевозимых жидких отходов. Эта система позволяет избегать расходов в размере $800 000 ежегодно за счет предотвращения оказания вреда окружающей среде от несанкционированного захоронения.

      В добавок, по данным консалтинговой фирмы AberdeenGroup (США), внедрение GPS позволяет сократить затраты на топливо в среднем на 13,2% и на сверхурочные работы на 13,4%.

      Транспортировка любых видов отходов должна отвечать адекватным требованиям безопасности. Транспортные средства, перевозящие отходы, должны быть оборудованы так, чтобы предотвратить потенциальное нанесение вреда людям и окружающей среде. Они должны иметь надежную защиту от утечек, распространения запахов и проникновения внутрь насекомых.

      В большинстве развитых стран вывоз отходов осуществляется частными компаниями, что позволяет снизить тариф и улучшить качество сервиса.

      Кроме технологий термической переработки отходов распространены биологические методы переработки, которые эффективно применять для переработки биологически разлагающихся видов отходов – пищевых и зеленых отходов, отходов иловых осадков сточных вод. В рамках программы были изучены и проанализированы два устоявшихся биологических метода переработки пищевых отходов – компостирование и анаэробное сбраживание. Технологии биологической переработки чаще всего используются в совместительстве с внедренными практиками раздельного сбора пищевых и зеленых садовых отходов.

Компостирование

      Компостирование – это процесс частичного биологического разложения отходов микроорганизмами в присутствии кислорода (аэробный метод переработки). Процесс компостирования занимает длительное время – 4 - 6 недель. Компост, образующийся в результате процесса, может использоваться в качестве удобрения при соответствии требованиям качества по содержанию тяжелых металлов и других соединений. Качество и цена компоста напрямую зависят от качества сырья. Хотя ТБО и подлежит компостированию, наиболее качественный компост производится в результате компостирования сортированных органических отходов.

      Многие страны, в особенности страны Европейского Союза, имеют богатый опыт раздельного сбора органических отходов и применения данных технологий для их переработки на специализированных заводах. Около 15% органических отходов, образуемых в странах Европейского Союза, собирается раздельно и перерабатывается биологическими методами. Раздельный сбор и переработка органических отходов наиболее развиты в таких странах, как Германия, Нидерланды и Австрия, на их долю приходится 77% от всех раздельно собранных органических отходов.

      Для стабильного процесса компостирования отходов необходимы поддержание теплой температуры и дополнительная аэрация, что требует затрат электроэнергии. Технология очень проста и отличается невысокими капитальными и операционными расходами. Для компостирования используются либо открытые (ветряные) кучи, покрытые пленкой или брезентом, либо реакторы с подводом воздуха.

      При низких температурах, например, в зимние периоды, биологическое разложение органических веществ замедляется или останавливается, поэтому в погодно-климатических условиях г. Астаны применение компостирования для переработки ТБО является нецелесообразным.

Анаэробное сбраживание

      Анаэробное сбраживание – процесс биологического сбраживания в отсутствии кислорода. Процесс проходит в закрытых биореакторах и является более сложным в сравнении с компостированием. Капитальные и операционные расходы данной технологии выше, хотя анаэробное сбраживание не требует дополнительного притока электроэнергии для аэрации.

      В процессе анаэробного сбраживания образуется биогаз, с помощью утилизации которого можно вырабатывать электроэнергию, в среднем 3 - 5,5 МВт. Биогаз также может быть использован в качестве натурального газа или транспортного биотоплива. Мощность технологии 20 - 240 000 тонн отходов/год, длительность процесса в среднем составляет 20 - 30 дней.

      Процесс достаточно сложно оперировать стабильно, к тому же данный вариант требует высоких капитальных затрат на реакторы анаэробного сбраживания.

Сбор отходов

      По результатам обзора зарубежного опыта было подтверждено существование множества вариантов организации сбора отходов и методов сбора, используемых в странах с развитой системой управления отходами. Для сбора отходов используются контейнеры из различных материалов (металлические, пластиковые) и разного объема в зависимости от вида отходов и метода их сбора.

      • Пластиковые контейнеры более легкие и могут обслуживаться одним человеком, но менее износо- и огнеустойчивые.

      • Металлические контейнеры более тяжелые, требуется двое человек для погрузки/выгрузки, более подвержены коррозии, однако являются более износоустойчивыми.

      Несмотря на то, что во многих странах ЕС распространен раздельный сбор отходов (бумага, пластик, стекло, пищевые отходы), в последние годы наблюдается тенденция отказа от раздельного сбора для физических лиц, что в значительной степени связано с доступностью современных технических решений, обеспечивающих эффективную переработку смешанных отходов. Опасные отходы собираются раздельно либо в специализированных контейнерах, либо в пунктах сбора.

Транспортировка

      В мировой практике для транспортировки отходов используются различные мусоровозы в зависимости от объема и типа контейнеров для сбора отходов, а также вида сбора (раздельный или смешанный сбор). Многие страны используют мусоровозы, оснащенные системой GPS трекинга, а для организации маршрутов и оптимального парка мусоровозов распространено компьютерное моделирование.

Сортировка

      В настоящее время получило развитие применение автоматизированной механизированной сортировки взамен ручной, в результате которой выделяется наибольший объем утильных фракций. Утильные фракции чаще всего отправляются на производство продуктов с высокой добавленной стоимостью и сбыт на ближайших рынках. Также широко распространено производство RDF в результате сортировки и его продажа и использование RDF в качестве топлива в смежных отраслях (например, в цементной отрасли).

Переработка

      В мировой практике распространены, как и технологии термической переработки, так и биологические методы переработки отходов. Выбор метода в основном зависит от вида, состава и объема отходов. Была выявлена тенденция развития технологий термической переработки ТБО и тенденция перехода от технологии инсинерации (сжигания) к технологиям газификации и пиролиза. Технологии термической переработки являются дорогостоящими, и проекты с их использованием характеризуются длительными сроками окупаемости.

6. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ ПРОГРАММЫ, СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

      Целями Программы являются создание эффективной региональной системы обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами, обеспечивающей снижение загрязнения окружающей среды отходами производства и потребления; предупреждение и сокращение образования отходов, их вовлечение в повторный хозяйственный оборот.

      Достижение указанных целей обеспечивается путем реализации мероприятий, предусмотренных Территориальной схемой обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами, на территории Казталовского района, утвержденный настоящей Программой.

      Достижение поставленной цели планируется за счет решения следующих задач:

      Задача 1. Создание эффективных механизмов управления в области обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами.

      Решение задачи 1 направлено на формирование необходимой нормативно-правовой и информационно - технической базы для решения проблем, связанных с обращением отходами производства и потребления на территории Казталовского района.

      Задача 2. Создание и развитие инфраструктуры экологически безопасной обработки, утилизации и размещения отходов.

      Решение задачи 2 способствует достижению целевого показателя Программы "процент охвата населения регулярной системой очистки".

      Задача 3. Увеличение объемов обработки и утилизации отходов.

      Решение задачи 3 способствует достижению целевых показателей Программы:

      "доля обработанных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля утилизированных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме коммунальных отходов".

      Задача 4. Обеспечение экологической безопасности при хранении и захоронении отходов и проведение работ по экологическому восстановлению территорий, занятых под объектами размещения отходов, после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства.

      Решение задачи 4 способствует достижению целевого показателя Программы "доля ликвидированных мест несанкционированного размещения отходов в общем количестве выявленных мест несанкционированного размещения отходов".

      Задача 5. Создание условий для привлечения инвесторов в отрасль промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов.

      Решение задачи 5 способствует строительству и вводу в эксплуатацию новых объектов обращения с отходами, за счет чего достигаются следующие целевые показатели Программы:

      "доля обработанных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля утилизированных коммунальных отходов в общем объеме коммунальных отходов";

      "доля коммунальных отходов, направляемых на размещение (захоронение), в общем объеме коммунальных отходов".

      Задача 6. Формирование экологической культуры населения в области обращения с отходами.

      Решение задачи 6 способствует достижению целевого показателя Программы "увеличение доли граждан, имеющих доступ к информации в сфере обращения с отходами".

      Основными принципами государственной политики в области обращения с отходами являются:

      •охрана здоровья человека, поддержание или восстановление благоприятного состояния окружающей среды и сохранение биологического разнообразия;

      •научно обоснованное сочетание экологических и экономических интересов общества в целях обеспечения устойчивого развития общества;

      •использование наилучших доступных технологий при обращении с отходами;

      •комплексная переработка материально-сырьевых ресурсов в целях уменьшения количества отходов;

      •использование методов экономического регулирования деятельности в области обращения с отходами в целях уменьшения количества отходов и вовлечения их в хозяйственный оборот;

      •доступ в соответствии с законодательством к информации в области обращения с отходами;

      •участие в международном сотрудничестве в области обращения с отходами.

      Образователи и владельцы отходов должны применять следующую иерархию мер по предотвращению образования отходов и управлению образовавшимися отходами в порядке убывания их предпочтительности в интересах охраны окружающей среды и обеспечения устойчивого развития Республики Казахстан:

      •предотвращение образования отходов;

      •подготовка отходов к повторному использованию;

      •переработка отходов;

      •утилизация отходов;

      •удаление отходов.

      При осуществлении операций по повторному использованию, переработке, утилизации и удалении отходов, владельцы отходов вправе при необходимости выполнять вспомогательные операции по сортировке, обработке и накоплению.

      Под предотвращением образования отходов понимаются меры, предпринимаемые до того, как вещество, материал или продукция становятся отходами, и направленные на:

      •сокращение количества образуемых отходов (в том числе путем повторного использования продукции или увеличения срока ее службы);

      •снижение уровня негативного воздействия образовавшихся отходов на окружающую среду и здоровье людей;

      •уменьшение содержания вредных веществ в материалах или продукции.

      Под повторным использованием понимается любая операция, при которой еще не ставшие отходами продукция или ее компоненты используются повторно по тому же назначению, для которого такая продукция или ее компоненты были созданы. При невозможности снижения негативного воздействия отходы подлежат восстановлению. Отходы, которые не могут быть подвергнуты восстановлению, подлежат удалению безопасными методами, которые должны соответствовать требованиям статьи 327 ЭК РК. При применении принципа иерархии должны быть приняты во внимание принцип предосторожности и принцип устойчивого развития, технические возможности и экономическая целесообразность, а также общий уровень воздействия на окружающую среду, здоровье людей и социально-экономическое развитие страны. Согласно ст. 330 ЭК РК образовавшиеся отходы должны подлежать восстановлению или удалению как можно ближе к источнику их образования, если это обосновано с технической, экономической и экологической точки зрения. На основании ст. 331 ЭК РК субъекты предпринимательства, являющиеся образователями отходов, несут ответственность за обеспечение надлежащего управления такими отходами с момента их образования до момента передачи в соответствии с пунктом 3 статьи 339 ЭК РК во владение лица, осуществляющего операции по восстановлению или удалению отходов на основании лицензии. Лимиты накопления и лимиты захоронения отходов устанавливаются в целях обеспечения охраны окружающей среды и благоприятных условий для жизни и (или) здоровья человека, уменьшения количества подлежащих захоронению отходов и стимулирования их подготовки к повторному использованию, переработки и утилизации.

      Обоснование лимитов накопления и размещения отходов

      В соответствии со статьей 41 Экологического кодекса "Лимиты накопления и захоронения отходов обосновываются операторами объектов І и II категорий в программе управления отходами при получении экологического разрешения. Лимиты накопления и захоронения отходов устанавливаются для каждого конкретного места накопления отходов, входящего в состав объектов І и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для складирования в соответствующем месте накопления, в пределах срока, установленного в соответствии с настоящим Кодексом

      Под накоплением отходов понимается временное складирование отходов в специально установленных местах в течение сроков, утвержденных кодексом и санитарными требованиями.

      Места накопления отходов предназначены для: 1) временного складирования отходов на месте образования на срок не более шести месяцев до даты их сбора (передачи специализированным организациям) или самостоятельного вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению.

      Размещение отходов планируется на полигонах. Согласно ЭК РК все отходы по возможности должны пройти сортировку, обработку для снижения отходов, снижения опасных свойств.

      Все отходы принимающие на полигон по мере необходимости и возможности проходят обработку.

      Основные направления Программы и соответствующие меры:

      - Качественные показатели (экологическая безопасность):

      − Совершенствование производственных процессов, в том числе за счҰт внедрения малоотходных технологий;

      − Оптимизация системы учҰта и контроля на всех этапах технологического цикла обращения с отходами;

      − Минимизация образования отходов (предотвращение образования, уменьшение количества, снижение токсичности, вторичная переработка) с поддержанием в надлежащем состоянии существующих и созданием новых мощностей переработки и утилизации отходов производства с требующимися для этого техническими и экономическими возможностями;

      − Минимизация загрязнения окружающей среды отходами и материальных затрат на устранение его последствий;

      − Поиск и заключение договоров с подрядными организациями, осуществляющими деятельность в сфере использования отходов производства и потребления в качестве вторичного сырья и утилизацию отходов с применением наилучших технологий;

      − Экологически безопасное удаление отходов;

      − Организация эффективной системы подготовки, переподготовки, повышения квалификации персонала в области обращения с отходами;

      − Строгое соблюдение персоналом нормативных актов и правил, регламентирующих порядок обращения с отходами, обеспечивающий экологическую безопасность района расположения предприятия.

      Количественные показатели (ресурсосбережение):

      − Максимально возможное использование обезвреженных отходов в качестве вторичных материальных ресурсов;

      − Уменьшение объема размещения отходов производства и потребления на полигонах сторонних организаций.

      Некоторые качественные показатели более подробно изложены ниже.

      Обеспечение учета и контроля на всех этапах технологического цикла обращения с отходами согласно экологическим, санитарно-эпидемиологическим требованиям, требованиям внутренних документов объекта. Для ведения полноценного учета и контроля

      необходимо:

      − соблюдать требования, установленные действующим законодательством РК, внутренними документами в области обращения с отходами, принимать необходимые организационно-технические и технологические меры по безопасному сбору, временному хранению, повторному использованию и передаче на переработку, утилизацию или захоронение образовавшихся отходов;

      − в установленные сроки получать Разрешения на эмиссии в окружающую среду;

      − иметь паспорта опасных отходов, зарегистрированные уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в установленные сроки;

      − проводить инвентаризацию отходов (объемы образования, повторного использования и передачи сторонним организациям, качественный состав, места хранения, размещения);

      − вести планирование всех видов отходов, регулярный учет образующихся и перемещаемых отходов;

      − составлять планы экологического мониторинга и проводить его в установленном порядке для оценки эффективности обращения с отходами на территории промышленных объектов и в санитарно - защитной зоне предприятия;

      − предоставлять в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, информацию, связанную с обращением отходов, уполномоченному органу в области ООС (охрана окружающей среды), в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      − соблюдать требования по предупреждению аварий, которые могут привести к загрязнению окружающей среды отходами предприятия и принимать неотложные меры по их ликвидации;

      − в случае возникновения аварии, связанной с обращением с отходами, немедленно информировать об этом уполномоченный органы в области ООС (охрана окружающей среды), санитарно - эпидемиологического надзора;

      − производить визуальный осмотр отходов на местах их временного размещения;

      − проводить учҰт отходов, подлежащих повторному использованию, утилизации;

      − проводить регулярную проверку мест временного хранения отходов и тары для их складирования на герметичность и соответствие экологическим требованиям;

      − составлять и хранить письменную документацию по отходам в соответствии с требованиями нормативно - правовых актов РК и внутренних документов и технологических инструкций предприятия.

      - минимизация образования отходов (предотвращение образования, уменьшение количества, снижение токсичности, вторичная переработка).

      Меры, направленные на максимальное сокращение количества отходов в местах их образования, а также на отделение отходов, имеющих потенциальную ресурсную ценность, обеспечивают наиболее существенное снижение воздействий на окружающую среду, так как в них заложен принцип "предотвращения и сокращения".

      К первичным мерам предотвращения образования отходов можно отнести подход, при котором не всҰ, что остаҰтся в процессе производства и потребления, является отходом.

      На данном этапе выполнения Программы мероприятия по минимизации образования отходов устанавливаются, исходя из существующей практики обращения с отходами.




      Обустройство контейнерных площадок в районе, в соответствии с требованиями СТ РК 3780 - 2022

7. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ ДО 2028 ГОДА

      В соответствии с принятыми целями и поставленными задачами необходимо дальнейшее совершенствование системы управления отходами. Перед акиматом, как государственного органа - актуальны следующие задачи: строительство и модернизация контейнерных площадок (КП), обновление парка контейнеров, организация сети площадок современного типа, организация площадок для сбора строительных и крупногабаритных отходов, содействие МСБ (малый и средний бизнес) в развитии сети пунктов приема вторсырья, внедрение сбора "сухого" и "мокрого" ТБО, экопросвещение населения. Необходимо регулирование правовых вопросов, для соблюдения баланса интересов населения, организаций МСБ (малый и средний бизнес), занятых в сфере сбора утильных фракций, и интересов частного партнера.

      Для обеспечения оплачиваемости услуг МВО по вывозу отходов необходимо интегрировать имеющиеся базы данных по услугополучателям.

      Необходимо внедрение имеющихся норм Правил технической эксплуатации жилищного фонда, Правил благоустройства в части обеспечения подъезда для специального автотранспорта, осуществляющего вывоз отходов. В успешной реализации поставленных задач важную роль будет играть широкое вовлечение всех слоев населения в раздельный сбор отходов, в проведение различных экологический акций, повышение экологической культуры.

      Программные мероприятия представляют собой систему мер, которые сгруппированы по задачам Программы,

      скоординированы по срокам и ответственным исполнителям.

      Для решения поставленных в Программе задач определены первоочередные мероприятия.

      Для решения задач запланирована реализация комплекса мер, направленных на формирование необходимой нормативно-правовой и информационно - технической баз для решения проблем, связанных с обращением с отходами производства и потребления на территории Казталовского района:

      Разработка и принятие нормативных правовых актов, направленных на регулирование системы обращения с отходами на территории Казталовского района.

      Проведение конкурсного отбора региональных операторов по обращению с коммунальными отходами. Конкурсной отбор региональных операторов по обращению с коммунальными отходами осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках на конкурсной основе.

      Утверждение предельных тарифов в сфере обращения коммунальных отходов.

      Утверждение предельных тарифов в сфере обращения с коммунальными отходами осуществляется маслихатом Казталовского района в соответствии с Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, утвержденный приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

      Утверждение инвестиционных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами.

      Утверждение производственных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами.

      Создание производственных мощностей в отрасли обращения с отходами (в том числе с отходами от использования товаров):

      в сфере обработки отходов;

      в сфере утилизации отходов;

      в сфере размещения отходов.

      Строительство и (или) реконструкция объектов обращения с коммунальными отходами. Данное мероприятие осуществляется операторами по обращению с коммунальными отходами.

      Строительство и (или) реконструкция объектов обращения с коммунальными отходами осуществляется в случае дефицита соответствующих производственных мощностей, эксплуатация которых предусмотрена Планом развития района.

      Сведения об основных характеристиках планируемых к строительству объектов обращения с отходами приведены в приложении 1 к Программе.

      Сведения об основных характеристиках планируемых к реконструкции объектов обращения с отходами приведены в приложении 2 к Программе.

      Для решения задач запланирована реализация комплекса мер, направленных на стимулирование утилизации отходов и сокращение объемов захоронения отходов:

      Создание системы раздельного накопления коммунальных отходов на территории района.

      Организация раздельного накопления коммунальных отходов позволит сократить количество захораниваемых коммунальных отходов и повысить объемы возврата в производство полезных фракций.

      Создание пунктов приема вторичного сырья от населения на территориях муниципальных образований района.

      Разработка и внедрение системы накопления ртутьсодержащих отходов, отходов электронного и электрического оборудования.

      Для решения задачи 4 запланирована реализация комплекса мер, направленных на выявление мест несанкционированного размещения отходов и предупреждение причинения вреда окружающей среде при размещении бесхозяйных отходов, в том числе коммунальные отходы, выявление случаев причинения такого вреда и ликвидацию его последствий, ликвидацию прошлого экологического ущерба:

      Выявление и ликвидация вновь образованных мест несанкционированного размещения отходов.

      Мониторинг состояния объектов размещения отходов позволит оперативно получать достоверную информацию о текущем состоянии объектов размещения отходов, в том числе о:

      геометрических параметрах объектов размещения отходов;

      объеме накопленных отходов, площади захоронений отходов;

      внутренней структуре объектов размещения отходов и состоянии отдельных участков полигонов;

      соответствии правилам размещения, проектирования, эксплуатации и рекультивации объектов размещения отходов;

      компонентном составе поверхности объектов размещения отходов (морфология отходов);

      эффективности рекультивации территории;

      прогнозировании развития негативных явлений и процессов на объектах размещения отходов (повреждение травяного покрова по периферии, наличие стоков с территории, самовозгорание, горение, тление).

      Вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения коммунальных отходов после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства, в том числе:

      разработка проектно-сметной документации по рекультивации объектов размещения твердых коммунальных отходов.

      вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов после завершения их эксплуатации.

      Согласно статье 356 Экологического кодекса РК после закрытия полигона (части полигона) оператор полигона осуществляет рекультивацию территории и проводит мониторинг выбросов свалочного газа и фильтрата в течение тридцати лет для полигонов 1 класса, двадцати лет для полигонов 2 класса, пяти лет для полигонов 3 класса. Средства на проведение рекультивации нарушенных земель и последующего мониторинга поступают из ликвидационного фонда полигона.

      Рекультивация мест размещения коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства.

      В соответствии со статьей 140 Земельного кодекса РК собственники земельных участков и землепользователи обязаны проводить мероприятия, направленные на рекультивацию нарушенных земель, восстановление их плодородия и других полезных свойств земли и своевременное вовлечение ее в хозяйственный оборот.

      Для решения задач предусмотрено оказание государственной поддержки инвестиционным проектам в сфере обращения с отходами за счет:

      предоставления инвесторам налоговых льгот в соответствии с действующим Налоговым кодексом РК;

      предоставления инвесторам земельных участков в аренду на упрощенной основе под строительство объектов обращения с отходами в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      предоставления финансовых мер стимулирования в рамках действующего законодательства Республики Казахстан.

      Также в рамках данного мероприятия предполагается заключение соглашений о государственно - частном партнерстве, договор аренды с инвестиционными обязательствами с целью строительства и (или) реконструкции объектов обращения с отходами.

      Для решения задачи 6 запланирована реализация комплекса мер, направленных на обеспечение доступа к информации в сфере обращения с отходами:

      Организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения Казталовского района.

      Организация постоянного информирования граждан о реформировании системы управления отходами.

      Мониторинг и анализ материалов в республиканских и региональных средствах массовой информации. Мероприятие планируется проводить с целью изучения общественного мнения и нивелирования рисков, возникающих при реализации государственной политики в сфере обращения с отходами.

      План мероприятий Программы со сроками их исполнения, ответственными исполнителями и источниками финансирования :

№ п/п

Наименование мероприятий Программы

Срок реализации

Источник финансирования

Ответственный исполнитель

1

2

3

4

5

Задача 1 Создание эффективных механизмов управления в области обращения с отходами, в том числе с коммунальными отходами

1.1

Пересмотр текущего механизма обращения с отходами, в том числе коммунальными отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

1.2

Разработка и принятие нормативных правовых актов, направленных на регулирование отрасли обращения с отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

1.3

Проведение конкурсного отбора для выбора регионального оператора по обращению с коммунальными отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

1.4

Утверждение предельных тарифов в области обращения с коммунальными отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

1.5

Утверждение инвестиционных программ операторов по обращению с коммунальными отходами, осуществляющих регулируемые виды деятельности в области обращения с коммунальными отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

1.6

Утверждение производственных программ операторов по обращению с твердыми коммунальными отходами, осуществляющих реглируемые виды деятельности в области обращения с твердыми коммунальными отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

Задача 2. Создание и развитие инфраструктуры экологически безопасной обработки, утилизации и размещения отходов

2.1

Создание производственных мощностей в отрасли промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов, в том числе отходов от использования товаров

2026 - 2030 гг.

внебюджетные источники

оператор по обращению с отходами

2.1.1

Строительство мусоросортировочной станции

2028 г.

внебюджетные источники

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

Задача 3. Увеличение объемов обработки и утилизации отходов

3.1

Создание системы раздельного накопления отходов на территории района

2026 – 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

3.2

Создание пунктов приема вторичного сырья от населения на территории района

2026 – 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

3.3

Разработка и внедрение системы сбора и накопления ртутьсодержащих отходов, отходов электронного и электрического оборудования

2026 – 2030 гг.

внебюджетные источники

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

Задача 4. Обеспечение экологической безопасности при хранении и захоронении отходов и проведение работ по экологическому восстановлению территорий, занятых под объектами размещения отходов, после завершения их эксплуатации или не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства

4.1

Выявление и ликвидация вновь образованных мест несанкционированного размещения отходов

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами, МИО

4.2

Мониторинг состояния объектов размещения отходов. Оперативное получение достоверной информации о текущем состоянии объектов размещения отходов

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами, МИО

4.3

Вывод из эксплуатации и рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов, не соответствующих требованиям природоохранного и санитарно-эпидемиологического законодательства

2026 - 2030 гг.

внебюджетные источники

Собственники земельных участков, на которых выявлены данные объекты

4.4

Рекультивация объектов размещения твердых коммунальных отходов после завершения их эксплуатации

2026 - 2030 гг.

внебюджетные источники

Собственники объектов размещения отходов, а также лица, во владении или в пользовании которых находятся данные объекты размещения отходов

Задача 5. Создание условий для привлечения инвесторов в отрасль промышленности по обработке, утилизации, обезвреживанию отходов

5.1

Рассмотрение инвестиционных проектов в сфере обращения с отходами в целях предоставления права на получение земельного участка в аренду в упрощенном порядке

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

5.2

Рассмотрение инвестиционных проектов в сфере обращения с отходами в целях предоставления налоговых льгот инвесторам, реализующим приоритетные инвестиционные проекты

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района"

5.3

Рассмотрение возможности заключения соглашений о государственно-частном партнерстве с инвестиционными обязательствами с целью строительства и (или) реконструкции объектов системы обращения с отходами

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Казталовского района

Задача 6. Формирование экологической культуры населения в области обращения с отходами

6.1

Организация и проведение экологических акций и мероприятий среди населения

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Казталовского района, ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

6.2

Организация постоянного информирования граждан о реформировании системы управления отходами (введение раздельного сбора ТБО и т.д.)

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Казталовского района, ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

6.3

Мониторинг и анализ материалов (статьи, заметки, публикации, видеоматериалы по вопросам обращения с отходами) в республиканских и региональных СМИ

2026 - 2030 гг.

в пределах средств на обеспечение текущей деятельности

Акимат Казталовского района, ГУ "Отдел жилищно - коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района", операторы по обращению с отходами

8. МЕРЫ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ И КОММУНИКАЦИИ С НАСЕЛЕНИЕМ

      Для устойчивой работы системы обращения с ТБО необходимо построение политики тарифообразования, которая будет одновременно соответствовать платежеспособности населения и обеспечению привлекательности данного сектора для частных инвесторов.

      Работа по формированию устойчивой финансовой системы в сфере управления ТБО должна быть направлена на обеспечение полного возмещения затрат на оказываемые услуги по сбору, вывозу, сортировке, утилизации, переработке и захоронению ТБО. Функционирование системы будет осуществляться за счет:

      1) тарифов за сбор, переработку и захоронение отходов. Отдел ЖКХ и маслихат района будут устанавливать тарифы, исходя из затрат на сбор, переработку и захоронение отходов, но не выше порога доступности услуг по обращению с отходами для населения. В соответствии с принятой международной практикой порог доступности услуги по обращению с отходами для населения равен 1 % от среднего дохода. Тарифы будут повышаться ежегодно пропорционально росту доходов населения. Тарифы для юридических лиц будут определяться с учетом полного возмещения затрат и получения дополнительной прибыли;

      2) доходов от продажи производимой продукции (вторичного сырья, электроэнергии, биогаза, компоста);

      3) за счет средств производителей и импортеров тары и товаров, оказывающих отрицательное воздействие на окружающую среду после утраты их потребительских свойств.

      Для сбора тарифов с населения необходимо производить внедрение объединенного расчетного центра.

      Внедрение механизмов экономического стимулирования сектора ТБО напрямую связано с решением таких вопросов, как удаление отходов со свалок, развитие звена раздельного сбора отходов, сортировки/переработки, и утилизации.

      Для привлечения общественности в развитие системы раздельного сбора необходимо внедрять инструменты поощрения населения за раздельный сбор, вводить дифференцированные тарифы. Информирование широкой общественности играет немаловажную роль в управлении ТБО. Информирование будет включаться в планирование системы управления ТБО на самом раннем этапе.

      В краткосрочной перспективе основное внимание будет сосредоточено на задачах по значимости наличия эффективной системы управления ТБО:

      обсуждение отрицательного влияния неправильного обращения с отходами;

      популяризация успешного практического опыта в области обращения с отходами;

      узнаваемость системы обращения отходами в районе (изображение логотипа на мусорных контейнерах/урнах и машинах для сбора отходов);

      определение обязанностей общественности и других участников системы для достижения задач Программы;

      демонстрация преимуществ раздельного сбора и использования вторичных материальных ресурсов;

      своевременное информирование населения об изменениях в системе обращения с отходами и о целях таких изменений;

      повышение информированности о необходимых инвестициях в эффективно работающую систему обращения с отходами.

      Первоочередное внимание будет сосредоточено на ключевых группах заинтересованной общественности:

      население (работающее и неработающее (домохозяйки, пенсионеры, дети, безработные);

      учителя, волонтеры, группы активистов и негосударственные организации.

      Мероприятия по информированию общественности будут предусмотрены в плане информационной работы с населением по обращению с отходами и будут включать:

      публикации в местных газетах;

      информационные материалы о вторичном использовании материальных ресурсов для распространения в школах, среди широкой общественности;

      брошюры о домашнем компостировании зеленых отходов;

      организацию ознакомительных визитов на полигоны для школьников и студентов;

      конкурсы рисунков, фотографий среди школьников на тему отходов;

      проведение интерактивных семинаров на тему "Отходы там, где я живу" для школьников, студентов и негосударственных организаций.

      Важнейшим элементом в успешной реализации масштабных схем раздельного сбора ТБО является вовлечение и участие в них населения.

      Ключевым вопросом жизнеспособности раздельного сбора является поддержка его населением на начальном этапе. Результаты эксперимента показали, что до 25 % граждан готовы участвовать в сортировке ТБО сразу, как только будут установлены специальные контейнеры. Естественно, параллельно с их установкой необходимо обеспечить хотя бы минимальное информирование, например вывешивать плакаты, баннеры или распространять листовки. Исходя из правила информационно-разъяснительная работа в первую очередь должна производиться в среде дворников и водителей мусоровозов и подкрепляться экономической заинтересованностью. Информация о переходе на раздельный сбор должна быть доступна для граждан на всех этапах. По мере распространения раздельного сбора на весь район необходимо переходить к широкомасштабным рекламным акциям через СМИ и наружную рекламу. Ежегодно должны выделяться средства на рекламные мероприятия. Можно также задействовать положенные администрации квоты социальной рекламы.

9. ОПИСАНИЕ ПЛАНА ПЕРЕДАЧИ ПОЛИГОНА ПО ПРИЕМУ ТБО В ДОВЕРИТЕЛЬНОЕ УПРАВЛЕНИЕ БЕЗ ПРАВА ВЫКУПА

      Имеется в законодательстве возможность передачи полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа.

      Обоснования целесообразности передачи объекта в доверительное управление

      освобождает государственный орган от выполнения несвойственных ему функции:

      - сокращает расходы государственного органа на содержание персонала, специальной техники и недвижимого имущества предназначенных для содержания и обслуживания инженерных коммуникаций;

      - сохраняет право собственности на имущество.

      - своевременное обеспечение жителей района качественными услугами – услуги полигона

      Предложения по установлению условий передачи объекта в доверительное управление с правом или без права последующего выкупа и требований к участникам тендер

      Организация следующих мероприятий:

      - Устройство на площади 2 га, разделҰнных резервной территорией, заглубленных полигонов ТБО и навозохранилища с устройством противофильтрационного покрытия дна, устройством земляного вала по периметру и водоотводной (нагорной) канавы с внешней стороны вала; обустройство административно- хозяйственной зоны с КПП(контрольно - пропускной пункт), бытовое здание, склад, дезинфицирующей ванной; туалетом, монтажом противопожарного резервуара, электроосвещением в соответствии с СНИП (строительные нормы и правила).

      Предложения по установлению предельного размера вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя): при передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа устанавливает предельный размер вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя), составляющий не более 10% при необходимости вложения в содержание объекта.

      Предложения по установлению источника возмещения необходимых расходов доверительного управляющего при осуществлении им доверительного управления в соответствии с пунктом Правил:

      Собственные или привлечение заемных средств доверительного управляющего без передачи в залог объекта (полигона). Доверительный управляющий не имеет права передавать в залог Полигон твердых бытовых отходов.

      Согласно приказа Министра национальной экономики РК от 24.12.2021 № 107 возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, осуществляется.

      По объектам, переданным в доверительное управление без права последующего выкупа, за счет доходов от использования доверенного имущества или за счет средств, предусмотренных в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      При передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, за счет бюджетных средств осуществляются соответствующими администраторами бюджетных программ в порядке, установленном бюджетным законодательством РК.

      Однако это не означает, что администратор бюджетных программ обязан возмещать расходов доверительного управляющего, возмещение возможно только если предусмотрены в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      Об утверждении Правил передачи государственного имущества в доверительное управление и Типового договора доверительного управления государственным имуществом

      В соответствии с Приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 января 2015 года № 17. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 января 2015 года № 10111 доверительный управляющий имеет право на возмещение необходимых расходов, произведенных им при доверительном управлении государственным имуществом, в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан и договором доверительного управления государственным имуществом.

      Предложения по установлению предельного размера вознаграждения (в процентном соотношении к чистому доходу от доверительного управления учредителя):

      - вознаграждение в размере 10% от чистой прибыли от управления объектом

      Предложения по установлению источника возмещения необходимых расходов доверительного управляющего при осуществлении им доверительного управления без права последующего выкупа согласно приказа Министра национальной экономики РК от 24.12.2021 № 107 возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, осуществляется:

      По объектам, переданным в доверительное управление без права последующего выкупа, за счет доходов от использования доверенного имущества или за счет средств, предусмотренных в бюджете по текущей бюджетной программе соответствующего администратора бюджетной программы.

      При передаче объекта в доверительное управление без права последующего выкупа возмещение необходимых расходов доверительного управляющего, произведенных им при доверительном управлении имуществом, за счет бюджетных средств осуществляются соответствующими администраторами бюджетных программ в порядке, установленном бюджетным законодательством РК

      Требования к участникам тендера:

      1. Объект передается в доверительное управление Доверительному управляющему в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан и Договором доверительного управления.

      2. Доверительный управляющий осуществляет доверительное управление Объектом без права отчуждения и передачи его в залог.

      3. Доверительный управляющий должен иметь в наличии специализированную технику для проведения обслуживания, содержания (круглосуточно, круглогодично) и выполнения текущих ремонтов в весенне-летний период согласно Приложения 2. (План приема ТБО и рекультивации на полигоне (СНиП 1.04.-15-2013);

      4. Доверительный управляющий должен иметь в наличии штат инженерно - технических работников и рабочего персонала, имеющих квалификацию и аттестацию согласно выполняемого вида работ;

      В случае признания конкурса о передаче в доверительное управление объекта состоявшимся, победителю конкурса необходимо

      1. провести работы по согласованию тарифов на услуги полигона - предоставляемые коммунальные услуги в Департаменте комитета по регулированию естественных монополий, защите конкуренции и прав потребителей по области согласно действующего законодательства.

      2. Обеспечить гарантийный взнос для участия в тендере или закрытом тендере устанавливается для каждого объекта отдельно, в случае передачи объекта в доверительное управление:

      с правом последующего выкупа в размере пятнадцати процентов от его начальной цены;

      без права последующего выкупа в размере трех процентов от его балансовой стоимости.

      Об утверждении Правил передачи государственного имущества в доверительное управление и Типового договора доверительного управления государственным имуществом на основании Приказа Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 января 2015 года № 1

      3. Доверительный управляющий содержать объект доверительного управления, а также прилегающую территорию к объекту в соответствии с действующими санитарно - гигиеническими нормами, обеспечить дезинфекцию и дератизацию;

      4. Доверительный управляющий содержать объект доверительного управления, а также прилегающую территорию к объекту в соответствии с действующими санитарно - гигиеническими нормами, обеспечить дезинфекцию и дератизацию;

      5. Доверительный управляющий во время доверительного управления обязан обеспечить учет и сохранность имущества объекта в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, в случае его повреждения или уничтожения обязан заменить равноценным имуществом;

      6. Доверительный управляющий имеет право допускать действий, способных вызвать повреждение объекта или расположенных в нем инженерных и коммуникационных сетей, и в случае необходимости обеспечивать к ним доступ эксплуатирующим организациям;

      7. Доверительный управляющий должен обеспечить строгое соблюдение правил противопожарной безопасности и по охране окружающей среды;

      8. Доверительный управляющий обязан обеспечить исполнение всех договорных обязательств по объекту доверительного управления, согласно нормативным актам;

      9. Доверительный управляющий обязан заключить договора на коммунальные и иные услуги с поставщиками напрямую; совершать сделки с переданным в доверительное управление Объектами от своего имени, указывая при этом, что он действует в качестве Доверительного управляющего.

10. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ И ИСТОЧНИКИ ФИНАНСИРОВАНИЯ

      Программа финансируется за счет средств республиканского, областного бюджета, районского бюджета и внебюджетных источников.

      Программа финансируется из средств республиканского и областного бюджета в пределах сумм целевых трансфертов на развитие, предусмотренных на реализацию ее мероприятий, утвержденных в республиканском и (или) областном бюджете.

      Средства местных бюджетов, направляемые на софинансирование мероприятий Программы, определяются нормативными правовыми актами органов местного самоуправления района.

      В ходе реализации Программы объемы финансирования подлежат ежегодному уточнению с учетом реальных возможностей областного и районского бюджетов.

      Главным распорядителем денежных средств областного бюджета, направляемых на реализацию мероприятий Программы, является ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог Казталовского района".

      Фактические объемы финансирования по реализации мероприятий Программы на 2026 - 2030 года будут определены, исходя из фактических расчетов при составлении местного бюджета соответствующего года, в том числе в рамках реализации проектов по обоснованию инвестиций модернизации сектора ТБО, разработанных в рамках 040 бюджетной программы Министерства экологии Республики Казахстан "Обоснование инвестиций к проектам модернизации системы управления твердыми бытовыми отходами".

      Также будут привлекаться денежные средства инвесторов при реализации проектов на условиях государственного-частного партнерства, а также за счет средств международных финансовых институтов.

      При передаче полигона по приему ТБО в доверительное управление без права выкупа Программ частично будет финансироваться за счет доверительного управляющего.

11. Приложения:

  Приложение 1.

Новые стандарты в сфере управления отходами

      Новые стандарты в сфере управления отходами. Новые стандарты разработаны с учетом последних экологических требований.

      1) СТ РК 3823 - 2022 "Отходы. Управление отходами упаковки от напитков. Требования к переработке";

      2) СТ РК 3784 - 2022 "Отходы. Отходы бумаги и картона. Требования безопасности при управлении";

      3) СТ РК 3782 - 2022 "Проектирование, строительство и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа на высоконагружаемых полигонах 3 - класса для твердых бытовых отходов".

      В таблице приведены наименования, обозначения стандартов, область применения, а также дана ссылка, где можно ознакомиться с текстом стандарта.


Обозначение /номер/ наименование и ссылка на текст национального стандарта

 Область применения

 1

СТ РК 3823-2022 "Отходы. управление отходами упаковки от напитков требования к переработке"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3823-​2022/?​sphrase_​id=15909

Стандарт устанавливает требования к операциям по управлению отходами упаковки от напитков.
Стандарт распространяется на следующие виды упаковки:
-Бумажная и картонная упаковка;
-Полимерная упаковка;
-Металлическая упаковка;
-Стеклянная упаковка;
-Комбинированная упаковка (из комбинированных материалов).

 2

СТ РК 3784-2022 "Отходы. Отходы бумаги и картона. Требования безопасности при управлении" http://​shop.​ksm.​kz/​index.​php?​dis​patc​h=pro​duct​s.​view&​amp;product_id=373379

Стандарт распространяется на отходы бумаги и картона и устанавливает требования безопасности при управлении ими на следующих этапах жизненного цикла: сбор, накопление, транспортировка, восстановление и удаление.

  3

СТ РК 3782-2022 "Проектирование, строительство и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа на высоконагружаемых полигонах 3-класса для твердых бытовых отходов" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3782-​2022/

Стандарт устанавливает порядок проектирования, строительства и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа на высоконагружаемых полигонах 3-класса для твердых бытовых отходов.

  4

 СТ РК 3783-2022 "Отходы. Базовые показатели для обеспечения экологической безопасности при управлении отходами" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3783-​2022/

Стандарт устанавливает требования, касающиеся внедрения базовых показателей для обеспечения экологической безопасности при управлении отходами на предприятиях по утилизации и переработке отходов.

  5

СТ РК 3826-2022 "Отходы. Управление отходами. Трансграничная перевозка опасных отходов" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3826-​2022/?​sphrase_​id=15888

 Стандарт устанавливает требования и принципы трансграничной перевозки опасных отходов в соответствии с Базельской конвенции о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением. Распространяется на опасные отходы.

  6

СТ РК 3822-2022 "Отходы. Оборудование по уничтожению и обезвреживанию опасных медицинских отходов. Общие технические требования" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3822-​2022/?​sphrase_​id=15919

Стандарт устанавливает общие технические требования к оборудованию по уничтожению и обезвреживанию опасных медицинских отходов.
Распространяется на инсинераторы по типу печей с колосниковой решеткой, роторные на основе барабанной печи, крематоры, стерилизаторы.
Стандарт не распространяется на оборудование по проведению операций с опасными медицинскими отходами класса Д, инсинераторы на основе подовой печи, циклонно-вихревой печи, на основе сжигания в кипящем слое, а также на оборудование по микроволновой обработке ОМО.

 7

СТ РК 3787-2022 "Отходы. Отработанные нефтепродукты. Требования безопасности при управлении" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3787-​2022/?​sphrase_​id=15926

Стандарт устанавливает требования по безопасному управлению отходами отработанных нефтепродуктов в целях ресурсосбережения, защиты жизни и здоровья людей, животных, растений и охраны окружающей среды.
Не распространяется на:
-группу масел моторных отработанных;
-группу масел индустриальных отработанных, в соответствии с ГОСТ 21046 и СТ РК 3129.

 8

СТ РК 3792-2022 "Отходы. Требования по управлению строительными отходами. Основные положения" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3792-​2022/?​sphrase_​id=15927

Стандарт устанавливает:
-порядок сбора и учета строительных отходов;
-правила управления и осуществления операций со строительными отходами;
-правила использования строительных отходов для производства некоторых видов вторичной продукции.
Стандарт не распространяется на радиоактивные строительные отходы.

 9

СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3780-​2022/?​sphrase_​id=15932

Стандарт устанавливает порядок и регулируют отношения в части обустройства и содержания площадок для размещения контейнеров для сбора отходов.
Стандарт является обязательным для всех юридических и физических лиц, в управлении которых находятся контейнерные площадки, обслуживающих контейнера, независимо от формы собственности.

 10

СТ РК 3781-2022 "Объект энергетической утилизации отходов. Общие требования" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3781-​2022/?​sphrase_​id=15934

Стандарт устанавливает общие требования к объектам энергетической утилизации отходов методом сжигания в колосниковых печах, в том числе в отношении выбора мест размещения таких объектов, используемых материалов и технологических решений.

 11

СТ РК EN 16190:2022 "Почва, биоотходы и ил. Определение содержания диоксинов, фуранов и диоксиноподобных полихлорированных бифенилов методом газовой хроматографии с масс-селективным обнаружением высокого разрешения" https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​EN_​16190-​2022/?​sphrase_​id=159​42#

Стандарт устанавливает метод количественного определения 17 2,3,7,8-хлорзамещенных ксатен-п-диоксинов и дибензофуранов, а также диоксиноподобных полихлорированных бифенилов в иле, обработанных биологических отходах и почве с использованием методов очистки жидкостной хроматографической колонки и методом газовой хроматографии с высокоэффективным масс-селективным детектором (HRGC-HRMS).

 12

СТ РК EN 17503:2022 "Почва, обработанные биоотходы и ил. Определение содержания полициклических ароматических углеводородов с использованием газовой хроматографии и жидкостной хроматографии высокого разрешения" https://​ksm.​kz/​public-​dis​cuss​ion/​sta​ndar​ds/​dis​cuss​ion-​of-​draft-​of-​st-​rk/​102775/

Стандарт устанавливает количественное определение 16 многоядерных ароматических углеводородов. Настоящий стандарт применим к таким отходам, как: загрязненная почва, щебень, битум или отходы содержащие битум.

  Приложение 2

Рекомендуемая расчетная годовая норма накопления коммунальных отходов

Виды объектов накопления коммунальных отходов

Расчетная единица

Годовая утвержденная норма накопления коммунальных отходов, м3

Рекомендуемая расчетная годовая утвержденная норма накопления коммунальных отходов, м3

1.

Домовладения благоустроенные

1 житель

1,1

2,2

Домовладения неблагоустроенные

1 житель

1,2

2,4

2

Общежития, интернаты, детские дома, дома престарелых и другие подобные

1 место

1,13

2,3

3

Гостиницы, санатории, дома отдыха

1 место

1,13

2,3

4

Детские сады, ясли и другие дошкольные учреждения

1 место

0,4

0,8

5

Учреждения, организации, офисы, конторы, банки, отделения связи

1 сотрудник

0,62

1,2

6

Поликлиники, медицинские центры

1 посещение

0,04

0,1

7

Больницы, прочие лечебно - профилактические учреждения

1 койко-место

2,06

4,2

8

Школы и другие учебные заведения

1 учащийся

0,13

0,3

9

Рестораны, кафе, прочие увеселительные заведения и учреждения общественного питания

1 посадочное место

1,16

2,3

10

Театры, кинотеатры, концертные залы, ночные клубы, казино, залы игровых автоматов, интернет - кафе, компьютерные клубы

1 посадочное место

0,2

0,4

11

Музеи, выставки

1 м2 общей площади

0,8

1,6

12

Спортивные, танцевальные и игровые залы

1 м2 общей площади

0,26

0,5

13

Продовольственные и промышленно-товарные магазины, смешанные магазины

1 м2 торговой площади

0,8

1,6

14

Рынки, торговые павильоны, киоски, лотки

1 м2 торговой площади

0,8

1,6

15

Дома быта: обслуживание населения

1 м2 общей площади

0,41

0,8

16

Аптеки

1 м2 торговой площади

0,44

0,9

17

Автостоянки, автомойки, автозаправочные станции

1 машино-место

0,11

0,2

18

Автомастерские

1 рабочее место

2,3

4,6

19

Парикмахерские, косметические салоны

1 м2 общей площади

0,23

0,5

20

Прачечные, химчистки, ремонт бытовой техники, швейные ателье

1 м2 общей площади

0,13

0,3

21

Бани, сауны

1 м2 общей площади

0,26

0,5

  Приложение 3.

Анализ существующей нормативно правовой базы в области управления отходами

      На сегодня область управления отходами регулируется следующими кодексами, законами и подзаконными нормативно - правовыми актами.

Название документа

Регулируемые вопросы

1

Внесены изменения и дополнения в Экологический кодекс Республики Казахстан.

• Общие положения;
• Экологические требования при обращении с отходами

2

Кодекс Республики Казахстан "Об административных правонарушениях" (КоАП).

• Административная ответственность за правонарушения в области охраны окружающей среды (в частности, при обращении с отходами) (ст.505)

3

Кодекс Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

• Налоги и другие обязательные платежи в бюджет

4

Предпринимательский кодекс Республики Казахстан.

• Осуществление предпринимательской деятельности;
• Государственный контроль и надзор

5

Земельный кодекс Республики Казахстан.

• Земельные отношения

6

Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть).

• Общие положения;
• Место жительства и юридический адрес гражданина

7

Закон Республики Казахстан от 23 января 2001 года № 148 "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" (Закон о местном государственном управлении).

• Компетенция и функции местных исполнительных органов, в т.ч. в области обращения с отходами

8

Закон Республики Казахстан от 16 мая 2014 года № 202-V "О разрешениях и уведомлениях".

• Разрешения и уведомления;
• Виды деятельности, осуществляемые в разрешительном или уведомительном порядке

9

Закон Республики Казахстан от 16 апреля 1997 года № 94 "О жилищных отношениях".

• Государственный контроль в сфере управления жилищным фондом

10

Закон Республики Казахстан от 4 июля 2009 года № 165-IV "О поддержке использования возобновляемых источников энергии".

• Поддержка использования возобновляемых источников энергии

11

Типовые правила содержания и охраны зелҰных насаждений, правила благоустройства территорий городов и населҰнных пунктов, а также правила предоставления государственной услуги "Разрешение на вырубку деревьев", утверждҰнные приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235.

• Организация уборки с территорий города;
• Сбор и вывоз ТБО с территорий города

12

Постановление Правительства Республики Казахстан от 27 марта 2014 года № 271 "Об утверждении правил определения фиксированных тарифов и предельных аукционных цен".

• Порядок расчета фиксированного ("зеленого") тарифа

13

Приказ исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 "Об утверждении санитарных правил “Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления”".

• Санитарно-эпидемиологические требования при обращении с отходами различных классов (ТБО, медицинские, отходы на производственных объектах);
• Санитарно-эпидемиологические требования к устройству, содержанию и эксплуатации полигонов;
• Перечень отходов производства, принимаемых на полигоне ТБО

14

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 июля 2022 года № ҚР ДСМ-67 "Об утверждении санитарных правил “Санитарно-эпидемиологические требования к объектам коммунального назначения”".

• Порядок сбора отходов в зданиях коммунального назначения

15

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 16 июня 2022 года № ҚР ДСМ-52 "Об утверждении санитарных правил “Санитарно-эпидемиологические требования к административным и жилым зданиям”".

• Порядок сбора отходов в административных и жилых зданиях

16

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 7 сентября 2021 года № 361 "Об утверждении перечня видов отходов, подлежащих захоронению на полигонах различных классов".

• Перечень отходов для размещения на полигонах различных классов;
• Запрещенные для захоронения виды отходов;
• Наиболее опасные компоненты отходов;
• Свойства отходов, которые определяют отходы опасными

17

Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 6 августа 2021 года № 314 "Об утверждении классификатора отходов".

• Классификация отходов по 20 показателям

18

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347 "Об утверждении типовых правил расчҰта норм образования и накопления коммунальных отходов".

• Расчетные единицы норм образования и накопления коммунальных отходов для разных помещений и видов деятельности;
• Порядок расчета норм образования и накопления коммунальных отходов

19

Приказ Агентства Республики Казахстан по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства от 29 декабря 2010 года № 606 "Правила технической эксплуатации жилищного фонда".

• Требования к содержанию жилищного фонда (подъездная площадка)

20

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 235 "Об утверждении типовых правил благоустройства территорий городов и населҰнных пунктов и правил предоставления государственной услуги “Разрешение на вырубку деревьев”".

• Порядок уборки и обеспечение чистоты территории города в разное время года;
• Сбор, временное хранение, вывоз и утилизация отходов, образуемых на территории города

21

Приказ и.о. Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 29 апреля 2020 года № 249 "Об утверждении перечня коммунальных услуг и типовых правил предоставления коммунальных услуг".

• Порядок оплаты, условия предоставления коммунальных услуг;
• Ответственность участвующих лиц;
• Права и обязанности Потребителя и Услугодателя

22

ГОСТ Республики Казахстан. Передвижные мусорные контейнеры. Общие технические условия. ҚР СТ 1231-2004 (Стандарт на контейнеры для твҰрдых отходов).

• Общие технические требования;
• Требования безопасности к эксплуатации контейнеров

23

ҚР СТ 2187-2012. Утилизация. Автомобильные шины. Требования безопасности при переработке.

• Требования к сбору и хранению отходов автотранспортных шин;
• Порядок передачи, транспортировки и приемки отходов автотранспортных шин;
• Переработка отходов изношенных автотранспортных шин, камер шин и прочих резиновых изделий

24

Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 "Об утверждении правил управления коммунальными отходами".

• Определения права собственности на отходы производства и потребления;
• Указания к обращению с отходами

25

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 748 "Об утверждении правил проведения и применения анализа регуляторного воздействия".

• Порядок проведения и использования анализа регуляторного воздействия вводимых и действующих регуляторных инструментов

26

Постановление Правительства Республики Казахстан от 25 октября 2021 года № 763 "Об утверждении правил реализации расширенных обязательств производителей (импортҰров)".

• Деятельность оператора РОП;
• Правила взаиморасчетов в рамках РОП;
• Освобождение от РОП

27

Приказ и.о. Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 13 октября 2023 года № 283 "О внесении изменений в приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 ноября 2022 года № 689 “Об утверждении перечня отдельных видов продукции (товаров), по которым физические и юридические лица обеспечивают сбор, транспортировку, подготовку к повторному использованию, сортировку, переработку, утилизацию и (или) обезвреживание отходов после утраты потребительских свойств”".

• Перечень продукции (товаров), на которые распространяется РОП

28

Приказ и.о. Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 695 "О внесении изменений и дополнений в приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 19 февраля 2015 года № 108 “Об утверждении правил содержания общего имущества объекта кондоминиума”".

• Содержание общего имущества объекта кондоминиума (придомовые участки, дворы), расходы

29

Приказ и.о. Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 30 марта 2020 года № 166 "Об утверждении методики расчҰта годовой сметы расходов на управление объектом кондоминиума, а также методики расчҰта минимального размера взносов на управление объектом кондоминиума".

• Статьи расходов на содержание общего имущества объекта кондоминиума

30

Приказ Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 29 апреля 2020 года № 246 "Об утверждении порядка проведения капитального ремонта общего имущества объекта кондоминиума".

• Порядок расчета сметы расходов

31

Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377 "Об утверждении методики расчҰта тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твҰрдых бытовых отходов".

• Порядок расчета тарифа

32

Постановление Правительства Республики Казахстан от 1 декабря 2011 года № 1427 "Об утверждении правил регистрации внутренних мигрантов и внесении изменений в некоторые решения Правительства Республики Казахстан"

• Правила приема уведомлений, перечень государственных органов, осуществляющих прием уведомлений
• Порядок регистрации внутренне перемещенных лиц
• Общие положения
• Основные задачи, функции, права и обязанности
• Порядок организации мероприятий

33

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 29 декабря 2015 года № 1095 "Об утверждении правил организации деятельности участковых инспекторов полиции, ответственных за работу пунктов участковых инспекторов полиции, участковых инспекторов полиции и их помощников".

• Правила, касающиеся участковых инспекторов, их функции и полномочия
• Полномочия и функции миграционной (переселенческой) полиции

  Приложение 5.

Плановые показатели

№ п/п

Наименование показателя

Ед.изм.

Плановый период

Исх.значение

2026

2027

2028

2029

2030

1

Организация мобильных пунктов приема вторсырья в районе

шт

0

1

2

3

4

5

2

Информационные сообщения о важности разумного потребления с целью уменьшения образования отходов в местных и региональных СМИ

минута эфирного времени в неделю

0

15

15

15

15

15

3

Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

мероприятие на 1 учебное заведение области в семестр

0

2

2

2

2

2

4

Оформление правоустановливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе

шт

0

2

3

5

8

9

5

Информационные сообщения о важности разумного потребления с целью уменьшения образования отходов в местных и региональных СМИ

банеры

0

15

20

25

30

30

6

Обустройство контейнерных площадок, в соответствии с требованиями СТ РК 3780 - 2022 в районе

шт

0

50

100

150

200

250

7

Утилизация органических и пищевых отходов на полигонах ТБО в районе с помощью бтокомпостирования или переработки на биогаз или энергетической утилизации

% от всего объема органических и пищевых отходов

0

10

15

20

25

30

8

Организация *горячей линии* на сайте акимата по информированию о стихийных свалках в районе

шт

0

1

-

-

-

-

9

Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

% от обнаруженных

99

100

100

100

100

100

10

Уменьшение депонирования отходов за счет использования и передачи на переработку

% от депонирования от всего поступившего объема отходов

32,8

32

30

27

25

22

11

Переработка и использование строительных отходов

%

-

30

40

50

60

70

12

Оснащение контейнерных площадок района контейнерами для сбора крупногабаритных отходов

шт

0

10

50

100

200

300

13

Обеспечение населения района организованным, постоянным вывозом коммунальных отходов

%

60

65

70

75

80

85

14

Установка контейнеров для опасных отходов (ртутьсодержающих ламп и прибиров и батареек) о всех районах района

шт

-

40

65

100

110

120

15

Организация контейнерных площадок и вывоза коммунальных отходов с мест неорганизованного отдыха населения в черте района

%

0

20

40

60

80

100

  Приложение 6

Дополнительные задачи, необходимые для реализации Программы управления отходами

№ п/п

Наименование задач

Форма завершения

ответственные за исполнение

срок исполнения

Предпологаемые расходы (тыс. тенге)/ дополнительные источники (тыс. тенге)

Ожидаемый экологический эффект от мероприятия*

2026 г

2027 г

2028 г

2029 г

2030 г

1

Организация мобильных пунктов приема второсырья для округов не охваченных приемом второсырья

акт ввода в экспуатацию

предприятия осуществляющие прием вторсырья у населения

2026 – 2030

согласно смете

уменьшение количества коммунальных отходов *у источника*

2

Разработка пакета информационных материалов и размешение в СМИ и соц сетях о раздельном сборе отходов

пакет информационных материалов

акимат района

2026

согласно смете





подготовительная работа для организации раздельного сбора отходов *у источника*

3

Разработка и проведение мероприятий о раздельном сборе отходов и *разумном потреблении* для детей и подростков

отчет

акимат района

2026 – 2030






информационная работа для детей

4

Оформление правоустановливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе

пакет документов

акимат района

2026 – 2030







5

Приобретение, маркировка и установка контейнеров для раздельного сбора на фракции *сухое*/*мокрое*, в соответствии с законодательством и техническими требования на вывоз на контейнерных площадках

акт установки

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

выполнение требований законодательства, обеспечение раздельного сбора мусора

6

Приобретение, маркировка и установка контейнеров для раздельного сбора на фракции *сухое*/*мокрое*, в соответствии с законодательством и техническими требования на вывоз на контейнерных площадках района

акт установки

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

выполнение требований законодательства, обеспечение раздельного сбора мусора

7

Организация *горячей линии* на сайте акимата района по сообщению об обнаружении несанкционированных свалок коммунальных отходов

веб-страница

акимат района

2026






выявление несанкционированных свалок

8

Заключение договоров на вывоз отходов с частными домовладениями

договора

акимат района

2026 – 2030







9

Организация контейнерных площадок в частном секторе с постоянным вывозом коммунальных отходов и раздельным сбором

акт приема в эксплуатацию

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

охват частного сектора организованным и постоянным вывозом отходов

10

установка контейнеров для опасных отходов

акт установки

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

исключение смешивания опасных отходов с остальными фракциями

11

организация информационной компаний по использованию контейнеров для опасных отходов

пакет информационных материалов

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

информирование населения о том какие отходы собираются в данные контейнеры поможет сократить случаи кандализма

12

Заключение договора с лицензированными предприятиями на обслуживание контейнеров для опасных отходов

договора

акимат района

2026 – 2030







13

обустройство контейнерных площадок и установка контейнеров в местах отдыха населения

акт приема в эксплуатацию

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

организация вывоза отходов с мест неорганизованного отдыха населения снизит количество несанкционированных свалок и улучшит санитарное состояние мест отдыха

14

заключение договора с мусоровывозящими организациями на вывоз отходов данных площадок

договора

акимат района

2026 – 2030






15

установка контейнеров для крупногабаритных отходов на контейнерных площадках

акт установки

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

уменьшение количества неорганизованного складирования крупногабаритных отходов

16

заключение договора на вывоз крупногабаритных отходов с контейнерных площадок

договора

акимат района

2026 – 2030







17

ликвидация стихийных свалок

акт

акимат района

2026 – 2030

согласно смете

ликвидация стихийных свалок

18

проведение НИР и выбор метода утилизации несортированных орг отходов

отчет

акимат района

2026

согласно смете





выбор способа утилизации несортированных органических отходов

19

Имициирование поправок в Экологическое и Налоговое законодательство по учету коммунальных отходов


акимат района

2026 – 2030






поможет сделать учет объемов образования отходов более достоверным и прозрачным

20

строительство компостных установок для пищевых отходов на полигонах

акт приема в эксплуатацию

Управляющая компания на полигоне

2026 - 2028






компостирование пищевых отходов

21

приобретение или переоснащение имеющейся техники мусоровывозящих компаний для вывоза раздельнособранных фракций коммунальных отходов

акт приема в эксплуатацию

Управляющая компания на полигонах

2026 – 2030

согласно смете

не смешивание раздельно собранных фракций отходов пригодных для переработки

22

привлечение предпринимателей для организации переработки стеклобоя, организация линии по переработке стекла

акт приема в эксплуатацию

акимат района

2026 - 2028






использование вторсырья

23

приобретение дробильных установок для строительных отходов на полигоны ТБО

акт приема в эксплуатацию

Управляющая компания на полигоне

2026 - 2028






переработка строительных отходов


Батыс Қазақстан облысының Казталов ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі 2026 - 2030 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы

Батыс Қазақстан облысы Казталов аудандық мәслихатының 2025 жылғы 9 желтоқсандағы № 34-2 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365 - бабы 3 - тармағының 1) тармақшаларына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін - өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6 - бабы 1 - тармағының 15 - тармақшасына сәйкес, Казталов аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Батыс Қазақстан облысының Казталов ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі 2026 - 2030 жылдарға арналған бағдарлама осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы С. Мулдашев

  Аудандық мәслихатының
2025 жылғы 9 желтосандағы
№ 34 - 2 шешіміне қосымша

2026 - 2030 жылдарға арналған Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару БАҒДАРЛАМАСЫ

      Казталов ауданы 2025

      МАЗМҰНЫ

1

Бағдарлама төл құжаты

2

Кіріспе

3

Аймақтағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың қазіргі жағдайы туралы, қатты тұрмыстық қалдықтардың түзілу көлемін есептеу және негіздеу

4

Ауданда қалдықтарды кәдеге жаратуды басқаруға қойылатын талаптар және ҚТҚ морфологиялық құрамы

5

Шетелдік тәжірибеге шолу

6

Бағдарламаның негізгі бағыттары, мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу жолдары, тиісті шаралар

7

2030 жылға дейінгі бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс - шаралар жоспары

8

Халықпен өзара іс - қимыл және коммуникация шаралары

9

Сатып алу құқығынсыз қатты тұрмыстық қалдықтарды сенімгерлік басқаруға қабылдау полигонын беру жоспарының сипаттамасы

10

Қажетті ресурстар

11

Қосымша

1. Бағдарлама төлқұжаты

Бағдарламаның атауы

2026 - 2030 жылдарға арналған Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы

Бағдарламаны әзірлеудің себептері

1. Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экология № 400-VI Кодексі
2. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 22 маусымдағы "Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесін бекіту туралы" № 206 бұйрығы
3. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 19 шiлдедегі "Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен қалдықтарды көму лимиттерін әзірлеу және бекіту, қалдықтарды басқару туралы есептілікті ұсыну және бақылау қағидаларын бекіту туралы" № 261 бұйрығы
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 қарашадағы "Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі 2024 – 2030 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарын бекіту және Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп тану туралы" № 1019 қаулысы
5. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы ""Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы
6. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы "Қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандырудың үлгілік қағидаларын және "Ағаштарды кесуге рұқсат беру" мемлекеттік қызмет көрсету қағидаларын бекіту туралы" № 235 бұйрығы.
7. Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі, тұрғын үй қатынастары және коммуналдық шаруашылық саласындағы мемлекеттік нормативтік құжаттар қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар ҚР ҚН 1.04-15-2013

Жауапты орындаушы

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" ММ

Бағдарлама мақсаттары

Коммуналдық қалдықтарды жинаудың рационалды және экологиялық қауіпсіз жүйесін ұйымдастыру, оның ішінде бөлек жинау, сақтау, тұрақты шығару, қайта өңдеу, утилизациялау және коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жою, сондай-ақ Казталов ауданының аумағын тазарту.

Бағдарламаның негізгі іс - шаралары

1) Казталов ауданының қалдықтарын кешенді басқару үшін ұйымдық-құқықтық және экономикалық негіздерді қалыптастыру;
2) қауіпті қалдықтарды қоса алғанда, қалдықтардың әртүрлі түрлерін жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту және жетілдіру;
3) инфрақұрылым объектілерін ұйымдастырумен қалдықтарды бөлек жинауды енгізу
4) 2028 жылы ҚТҚ өңдеу тереңдігін 10% - ға дейін қамтамасыз ету;
5) ҚТҚ бөлек жинау саласындағы халықты экологиялық ағарту
6) өңірлік операторларды конкурстық іріктеуді жүргізу;
қатты коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу объектілерін салу және реконструкциялау;
қалдықтарды көму көлемін азайту;
табиғат қорғау және санитариялық - эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін қатты коммуналдық қалдықтарды орналастыру объектілерін пайдаланудан шығару және рекультивациялау;
қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы инвестициялық жобаларға мемлекеттік қолдау көрсету, қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында шарттар (келісімдер) жасасу;
7) аудан тұрғындары арасында экологиялық акциялар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;

Бағдарламаны іске асыру мерзімі

2026 – 2030 жылдар

Бағдарламаны іске асырудың күтілетін түпкілікті нәтижелері

1) халықты қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі қызметтермен қамту - 100%;
2) қатты тұрмыстық қалдықтардың пайда болуына оларды кәдеге жарату үлесі - 2026 жыл – 6%
2030 жыл - 10%;
3) халықтан қайталама ресурстарды қабылдау пункттерінің санын ұлғайту: 2026 жыл – 15 бірлік; 2030 жыл - 50 бірлік.
4) қатты коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі - 2026 жылдан бастап 50%;
5) қатты коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі – 2026 жылдан бастап 12%;
6) қатты коммуналдық қалдықтарды орналастыруға (көмуге) жіберілетін қатты коммуналдық қалдықтардың үлесі – 2026 жылдан бастап 88%;
7) халықты жоспарлы - тұрақты тазарту жүйесімен қамту пайызы-2026 жылдан бастап 70%;
8) қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың анықталған орындарының жалпы санындағы қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың жойылған орындарының үлесі-2026 жылдан бастап 100%;
9) қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қолжетімділігі бар азаматтардың үлесі – 100%

Бағдарламаны қаржыландыру көздері көлемі

Жергілікті бюджет
Жеке инвестициялар

2. КІРІСПЕ

      Қалдықтарды басқару бағдарламасы-кәсіпорындағы қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау, кәдеге жарату және қайта өңдеу жүйесінің ағымдағы жағдайы туралы ақпаратты ұсынатын, сондай-ақ осы жүйені жетілдіру бойынша мақсаттарды, міндеттер мен көрсеткіштерді және оларға қол жеткізу жөніндегі іс-шараларды белгілейтін маңызды бағдарламалық құжат.

      Қалдықтарды басқару – өндірістік және тұтыну қалдықтарын басқару жөніндегі іс-шараларды жоспарлау, енгізу, бақылау және талдау қызметі.

      Қазақстан Республикасының 02.01.2021 жылғы Экологиялық кодексінің 335 - бабына сәйкес I және (немесе) II санаттағы объектілердің операторлары, сондай - ақ қалдықтарды сұрыптау, өңдеу жөніндегі, оның ішінде залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеуге міндетті.

      Бағдарлама шығарындыларға рұқсаттың берілген мерзіміне әзірленуде және оның ажырамас бөлігі болып табылады (он жылданаспайтын (2028 жылға дейін), кез келген өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда мүмкін болатын түзетулер.

      Бағдарламаны әзірлеу өндіріс пен тұтыну үлгілеріне оң өзгерістер енгізу үшін:

      1. Өндірістік процестерді, оның ішінде қалдығы аз технологияларды енгізу есебінен жетілдіру;

      2. Қалдықтарды қайта пайдалану немесе оларды пайдалануға мүдделі жеке және заңды тұлғаларға беру;

      3. Ең жақсы қолжетімді технологияларды немесе басқа ақылға қонымды әдістерді пайдалана отырып, қалдықтарды өңдеу, қайта өңдеу немесе кәдеге жарату;

      4. Бекітілген рекультивациялық жобаларға сәйкес қалдықалаңдарын рекультивациялау арқылы экономикалық немесе басқа тетіктерді пайдалана отырып, қалдықтарды азайтудың жедел саясатын әзірлеу мақсатында қалдықтардың көлемі мен құрамында болып жатқан өзгерістерді бағалау рәсімдерінің тиімділігін арттыруға бағытталған.

      Коммуналдық басқару бағдарламасы келесі нормативтік құжаттарға сәйкес орындалды:

      1. Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400 - VI Экология кодексі;

      2. Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы № 442 Жер кодексі;

      3. Қазақстан Республикасының 2025 жылғы 9 сәуірдегі №178 - VIII Су кодексі;

      4. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 9 тамыздағы № 318 "Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы" бұйрығы;

      5. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 30 шiлдедегі № 280 "Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және өткізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" бұйрығы;

      6. Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 6 тамыздағы № 314 "Қалдықтар сыныптауышын бекіту туралы" бұйрығы;

      7. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ - 331/2020 "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық - эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" бұйрығы;

      8. Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлігінің 1997 жылдың 29 тамызындағы РНҚ 03.3.0.4.01. - 96. "Қоршаған орта компоненттерінің өндіріс және тұтыну қалдықтарының уытты заттарымен ластану деңгейін анықтау жөніндегі әдістемелік нұсқаулық".

      Қазақстан Республикасының қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясаты "жасыл" экономикаға көшу Концепциясында айқындалған және қалдықтарды бөлек жинауды енгізуге, қалдықтарды қайта өңдеу секторын дамытуға, инвестициялар тарту арқылы, соның ішінде мемлекеттік-жекеменшік әріптестік арқылы екінші шикізаттан өнім алуға бағытталған. Концепцияға сәйкес, 2030 жылға қарай қалдықтарды қайта өңдеу үлесі 40%-ға жеткізілуі тиіс, 2050 жылға – 50%.

      Атап айтқанда, Экологиялық кодекске өзгерістер енгізілді:

      • 2016 жылдан бастап сынап қалдықтары бар шамдар мен құралдарды; металл сынықтарын; пайдаланылған майлар мен сұйықтықтарды; батареяларды; электрондық қалдықтарды қоқыс алаңдарына көмуге тыйым салынды;

      • 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап – пластмассаны; макулатураны, картонды және қағаз қалдықтарын, шыныны қоқыс алаңдарына көмуге тыйым салынды;

      • 2021 жылдан бастап – құрылыс және тамақ қалдықтарын көмуге тыйым салынды.

      Осы нормалардың енгізілуі қалдықтарды қайта өңдеу саласында шағын және орта бизнесті ынталандыруға және дамытуға мүмкіндік берді.

      Қазіргі қолданыстағы заңнамалар мен әлемдік тәжірибенің даму тенденцияларына сәйкес Казталов ауданының қалдықтарды басқару бағдарламасы келесі негізгі міндеттердің шешіміне негізделеді:

      • Аумақты санитарлық тазалау шығындарын азайту;

      • Қалдықтарды бөлек жинау енгізу арқылы қалдықтарды шаруашылық айналымына барынша тарту;

      • Қалдықтардың пайда болуын азайту;

      • Қалдықтарды өңдеудің экологиялық қауіпсіз әдістерін іздеу және енгізу, ең аз экономикалық шығындармен;

      • ҚТҚ-ны полигонды көмуді біртіндеп өнеркәсіптік өңдеуге көшу;

      • Халық арасында кең ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу арқылы экологиялық білім деңгейін арттыру және оларды ҚТҚ-ны бөлек жинау процесіне тарту;

      • ынтымақтастықты орнату және инвестициялар тарту.

      Бұл бағдарлама келесі тапсырмаларды орындауға арналған:

      - қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру;

      - экологиялық саясатты жүзеге асырудың ұйымдық схемалары мен процедураларын әзірлеу, қалдықтарды басқару бағдарламасының белгіленген мерзімдеріне сәйкес мақсатты көрсеткіштерге қол жеткізу;

      - бақылау, мониторинг, талдау және түзету шаралары компанияның экологиялық саясатына, оның міндеттері мен мақсаттарына сәйкес келуін қамтамасыз ету үшін қалдықтарды басқару бағдарламасының талаптарына сай болуын қамтамасыз ету;

      - қалдықтармен жұмыс істеу саласында персоналды оқыту жүйесін ұйымдастыру.

      Нағыз қалдықтарды басқару бағдарламасы иерархия принципіне (Экологиялық кодекстің 335-бабының 3-тармағы) сәйкес әзірленген, оған сәйкес қалдықтарды қалыптастырушылар мен иелері қалдықтардың пайда болуын болдырмау және пайда болған қалдықтарды басқару бойынша келесі шараларды қолданады:

      • 1. қалдықтардың пайда болуын алдын алу;

      • 2. қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      • 3. қалдықтарды қайта өңдеу;

      • 4. қалдықтарды жою;

      • 5. қалдықтарды шығару.

3. АЙМАҚТАҒЫ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ТУРАЛЫ, ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫҢ ТҮЗІЛУ КӨЛЕМІН ЕСЕПТЕУ ЖӘНЕ НЕГІЗДЕУ

      Казталовка — Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданындағы әкімшілік орталық, Орал қаласынан 330 км оңтүстік-батыста орналасқан. Казталов қой шаруашылығының орталығы. Ауыл Сарыөзен өзенінің сол жағалауында орналасқан. Ауыл арқылы республикалық маңызы бар Орал — Казталовка — Жәнібек автомобиль жолы өтеді.

      01.01.2025 жылға арналған статистика деректеріне сәйкес Казталов ауданының аумағында 27 972 адам тұрады, халық негізгі жеке секторда тұрады.

      Жыл сайын Казталов ауданында тұрғындардан 18,6 мың текше метр және заңды тұлғалардан астам тұтыну және өндіріс қалдықтары түзіледі.

Ауылдық округ атауы

Тұрғындар саны

Тұрғындардың ҚТҚ норма бойынша көлемі текше,м. (12 айда)

1

Казталов ауылдық округі

5 017,6

6 021,1

2

Акпатер ауылдық округі

1 069,3

1 283,2

3

Қайыңды ауылдық округі

952,0

1 142,4

4

Болашақ ауылдық округі

1 588,7

1 906,4

5

Бостандық ауылдық округі

1 732,3

2 078,8

6

Бірік ауылдық округі

1 162,8

1 395,4

7

Жалпақтал ауылдық округі

4 190,5

5 028,6

8

Жаңажол ауылдық округі

1 538,5

1 846,2

9

Көктерек ауылдық округі

1 627,8

1 953,3

10

Қараоба ауылдық округі

1 295,4

1 554,5

11

Қараөзен ауылдық округі

1 377,9

1 653,4

12

Қарасу ауылдық округі

1 710,2

2 052,2

13

Қошанкөл ауылдық округі

1 465,4

1 758,5

14

Талдыапан ауылдық округі

1 459,5

1 751,3

15

Талдықұдық ауылдық округі

825,4

990,4

16

Тереңкөл ауылдық округі

958,8

1 150,6


Барлығы

27 972

33 566

      Казталов ауданында жыл сайын халықтан 35 мың м³-ден астам өндіріс және тұтыну қалдықтары түзіледі.

      Аудандағы негізгі өндіріс бағыты әрқашан да ауыл шаруашылығы болып келген және солай болып қала береді.

      Қазіргі уақытта Қазталов ауданында қалдықтардың "түзілген жерінде" бөлек жиналу жүйесі жолға қойылмаған, сондықтан бүкіл өңір бойынша қалдықтарды көзінде бөлу, оларды бөлек шығару, қайта өңдеу және қалпына келтірілген материалдарды сату жүйелеріне кешенді экономикалық баға беру қиын.

      2023 жылдың қазанына жағдай бойынша Қазталов ауданында коммуналдық қалдықтарды орналастырудың 1 объектісі жұмыс істейді.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды көмуге арналған полигон Қазталов ауылында орналасқан.

      Полигон маңында қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-профилактикалық мекемелер, демалыс аймақтары, жер үсті және жер асты су алу орындары, ауыл шаруашылық алқаптары және өзге де табиғатты қорғау нысандары жоқ. ТБО полигоны қатты тұрмыстық қалдықтар мен күл-қожды қабылдауға және көмуге арналған.

      Казталов ауданы аумағында барлық дерлік қалдықтар көму үшін қоқыс төгінділеріне шығарылады, сонымен қатар бүгінгі таңда Қазталов ауылындағы жұмыс істеп тұрған полигоннан басқа бірде-бір ТБО полигоны санитарлық нормалар мен экологиялық стандарттардың талаптарына сай келмейді.

      Полигон маңында қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-профилактикалық мекемелер, демалыс аймақтары, су алу орындары, ауыл шаруашылық жерлері және басқа да қорғалатын нысандар жоқ. ТБО полигоны қатты тұрмыстық қалдықтар мен күл-қожды қабылдап, көмуге арналған.

      Казталов ауданы аумағында барлық дерлік қалдықтар қоқыс төгінділеріне көму үшін шығарылады.

      Ауылдардағы полигондардың көпшілігі өз қызмет ету мерзімін толықтай өтеген, оларды рекультивациялау, санитарлық газды жинау (экономикалық негізделген жағдайда), сондай-ақ жаңа өңірлік инженерлік полигондар салу қажет. Ауданда қалдықтарды терең сұрыптауға, қайталама материалдық ресурстарды алуға және биологиялық ыдырайтын фракцияларды "жасыл" энергия мен компост өндіру мақсатында өңдеуге мүмкіндік беретін қоқыс қабылдау (сұрыптау) станциялары жұмыс істемейді. Сондай-ақ, ТБО түзілу көздерінде қалдықтарды бөлек жинау және (немесе) сұрыптау жүйесі іс жүзінде дамымаған.

      Ауылдық аудандардағы қалдықтардың морфологиялық құрамы облыстың басқа аудандарындағы қалдықтардан ерекшеленбейді (күл жоқ). Құрамында негізінен органикалық қалдықтар басым, ал пластмасса, қаптама материалдары, қағаз және картон үлесі аз. Ауылдық жерлерде органикалық қалдықтар әдетте полигонға немесе қоқыс төгіндісіне жеткізілмейтіні атап өту керек. Органикалық қалдықтардың едәуір бөлігі малға жем ретінде пайдаланылады немесе тұрмыстық жағдайда компостталады. Сонымен қатар, ағаш және басқа да материалдар жылыту мақсатында жағылуы мүмкін. Бұл екі әрекет те түзіліп жатқан қалдықтардың құрамына және көлеміне әсер етеді.

4. АУДАНДА ҚАЛДЫҚТАРДЫ КӘДЕГЕ ЖАРАТУДЫ БАСҚАРУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР ЖӘНЕ ҚТҚ МОРФОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫ

      Полигонын маңында қорықтар, архитектура ескерткіштері, санитарлық-профилактикалық мекемелер, демалыс аймақтары, жер үсті және жер асты суларының суқабылдағыштары, ауыл шаруашылығы алқаптары және басқа да табиғатты қорғау нысандары болмауы тиіс.

      ТҚҚ полигоны қатты тұрмыстық қалдықтар мен күл-қожды қабылдау және көму үшін арналған.

      Полигон – қатты тұрмыстық қалдықтарды оқшаулау мен залалсыздандыруға арналған арнайы құрылыс. Қалдықтарды орналастыру және жұмыстарды жүргізу қоршаған ортаны санитарлық тұрғыдан қорғауды және халықтың эпидемиологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Полигонда ТҚҚ-ның тығыздалу, минералдану, газ бөліну динамикасын ескере отырып, олардың статикалық орнықтылығы қамтамасыз етіледі.

      Тығыздалған күйдегі қалдықтарды үйіп сақтау биіктігі – 10 м (2 м жер үстінде және 8 м жер астында). Полигон орналасқан учаскеде жер асты сулары анықталмаған.

      Полигондағы жұмыстарды ұйымдастыру технологиялық пайдалану сызбасымен реттеледі. Бұл сызба жыл мезгілдерін ескере отырып, жұмыстардың орындалу ретін, ТҚҚ үйілетін алаңдардың орналасуын және оқшаулаушы топырақты өндіру учаскелерін анықтайтын генпланды білдіреді.

      Жұмыстарды жоспарлаудың негізгі құжаты – пайдалану кестесі, онда ай сайын қабылданатын қалдықтардың көлемі, олардың қай картаға төгілетіні және қалдықтарды оқшаулауға арналған топырақтың әзірленуі көрсетіледі.

      Полигонның негізгі құрылысы – 8 м тереңдіктегі котлован болып табылатын және полигон аумағының 95%-ға дейінін алатын ТҚҚ үйінді учаскесі. Полигонның түбінде ластаушы заттардың жер асты суларына сіңуін болдырмайтын тығыз сазды қабат бар.

      Тығыздалған жұқа қабаттың үстіне келесі қабат төселіп, жұмыс қабатының қалыңдығы 2 м-ге дейін жеткізіледі.

      Тығыздалған қалдықтардың жұмыс қабаты кемінде 0,25 м биіктіктегі аралық оқшаулаушы қабатпен жабылады. Бұл қабат қалдықтардың жеңіл фракцияларының желмен таралуын, газдар мен иістердің шығуын болдырмауы тиіс. Аралық оқшаулау үшін күл-қож пайдаланылады.

      Санитарлық талаптарды сақтау үшін ТҚҚ полигонға жеткізілгеннен кейін (жылы мезгілде) тәуліктен кешіктірмей оларды бөлінген алаңға төсеу, тығыздау және топырақ қабатымен оқшаулау қажет. Қыста оқшаулауды үш тәуліктен асырмай жүргізуге болады. Аралық оқшаулауға күл-қож пайдаланылады. Қорытынды оқшаулау нөсер суларына арналған арық қазу кезінде алынған топырақпен жүргізіледі.

      2 метрлік ТҚҚ қабатының биіктігін бақылау үшін әр картада репер – өлшеу бағаны орнатылған. Бұл біркелкі шөгу мен қажетті тығыздық деңгейін қамтамасыз етеді.

      Барлық жұмыстар – қалдықтарды үйіп сақтау, тығыздау, оқшаулау – механикаландырылған. Қалдықтар полигонға қоқыс тасушылармен жеткізіледі, ал үйінді мен оқшаулаушы материалдарды (күл-қож және топырақ) бульдозер қалыптастырады. ТҚҚ-ның бульдозердің шығарындыларынан тұтануын болдырмау үшін оның шығару құбырына ұшқын сөндіргіш орнатылған.

      Бульдозер өрт сөндіргішпен жабдықталған. Полигонда қоқыс тасушының үздіксіз түсірілуі ұйымдастырылады.

      Полигонға келген қоқыс тасушы жұмыс картасының жанында түсіріледі. ТҚҚ-ны полигон аумағына ретсіз төгуге жол берілмейді.

      Полигон шығаберісінде дезинфекциялық ерітіндісі бар (лизол) ванна орнатылған, онда қоқыс тасушылардың доңғалақтары өңделеді. Алаң шекарасы бойынша нөсер және тасқын суларды бұруға арналған арық бар. Арықтан 2 метр қашықтықта полигон периметрі бойымен қоршау орнатылған.

      Құрғақ, ыстық кезеңдерде ТҚҚ-ны арнайы ылғалдандыру қажет, бұл тығыздауды жақсартады және өрт қауіптілігін төмендетеді. Пожар қаупі жоғары кезеңдерде ылғалдандыру міндетті. Су шығыны – 1 м³ ТҚҚ-ға 10 л.

      Бұл мақсатта жеткізілетін су пайдаланылады. Ол көлемі 2000 литр цистернада сақталады.

      Құрылыс нормалары СН РК 1.04–15–2013 (Қатты тұрмыстық қалдықтар полигондары) бойынша

      ТҚҚ қабылдау және рекультивация жоспары әзірленді.

      1. Қабылдау.

      Қалдықтар 0,5 м қабаттармен тығыздалады. Бұл жұмыс кемінде 14 тонна салмақтағы бульдозерлермен орындалады. Тығыздау бір жерде бульдозердің 2–4 рет өтуімен жасалады. 2 өтуде қалдықтардың тығыздығы 570–670 кг/м³ (коэфф. 0,67) жетеді. Орташа айлық қабылдау көлемі – 67 т. 3 м аралық қабатын қалыптастырғанда: V * 0,67 = m, толтыру мерзімі – 2,8 ай. 6 м қабат биіктігі бар картадағы жалпы жүктеме көлемі формула бойынша есептеледі: S * h = V немесе V * 0,67 = m.

      2. Рекультивация.

      Өрттің алдын алу және ҚР Экологиялық кодексі 356-бап (4-тармақ) талаптарын сақтау үшін топырақпен қабаттап оқшаулау технологиясы қолданылады. Тығыздалған 2 м қалдық қабаты 0,3 м топырақпен оқшауланады. 54 416 м² учаскені 0,3 м биіктікте рекультивациялау үшін 16 324 м³ топырақ (S * h = V) немесе массаға айналдырғанда 24 487 т (16 324 * 1,5) қажет. ТҚҚ жалпы биіктігі 6 м болғанда рекультивациялау 3 қабаттан тұрады.

      ТҚҚ қабылдау тығыздалмаған күйде жүзеге асырылады.

      Полигонда қалдықтары бар машиналарды өлшеуге арналған таразы бар. Қабылданған ТҚҚ көлемі "Қатты тұрмыстық қалдықтарды қабылдау журналына" тіркеледі.

      Полигонға келіп түсетін қалдықтарға дозиметрлік бақылау жүргізіледі.

      ТҚҚ жинау металл контейнерлерге жүзеге асырылады, кейін олар автокөлікпен полигонға жеткізіледі.

      Шығару – жинақталуына қарай ТҚҚ шығару қызметін көрсететін ұйыммен жүзеге асырылады.

      Ауданда әр ауылдық округте орналасқан қалдықтар полигондары бар.

      Алайда аудан аумағында коммуналдық қалдықтарды өңдеу объектілері жоқ, сондықтан қалдықтарды өңдеу мүмкіндігі болмай отыр.

      Осыған байланысты қалдықтармен жұмыс істеудің мемлекеттік саясатындағы мақсаттарға жету үшін бастапқы шикізат пен материалдарды барынша пайдалану, қалдықтардың түзілуін азайту, қауіптілік класын төмендету, қайта өңдеу, кәдеге жарату және зиянсыздандыруды қамтамасыз ете отырып, қалдықтарды қауіпсіз көмуге мүмкіндік беретін жүйені қайта ұйымдастыру қажет.

      Сарапшылар деректері бойынша ТҚҚ морфологиялық құрамы орташа есеппен келесідей:

      – тағамдық қалдықтар – 24%;

      – қағаз және картон – 16%;

      – полимерлер – 17%;

      – әйнек – 11%;

      – қара металдар – 10%;

      – түсті металдар – 1%;

      – тоқыма – 3%;

      – ағаш – 4%;

      – қауіпті қалдықтар – 1%;

      – сүйек, тері, резеңке – 2%;

      – басқа қалдықтар – 10%;

      – өзге – 9%.

      Жаз және күз айларында халықтың рационында жеміс-көкөніс көлемі артады. Суық мезгілде пластик қалдықтарының азаюы – сусындардың пластик ыдыста аз тұтынылуымен түсіндіріледі. Сонымен қатар қағаз, шыны және металл үлесі де төмендейді.

      Зерттеу нәтижелері бойынша негізгі үлес тағамдық қалдықтарға (34%) тиесілі. Сонымен қатар қағаз өнімдері (23%) және пластик қалдықтары (23%) да үлкен үлес алады. Қайта өңдеуге болатын қалдықтардың (пластик, әйнек, металл, қағаз) үлесі – 57%.

      Қалдықтардың ішінде 1-қауіптілік сыныбына жататын батарейкалар бар – шамамен 1%. Бұдан бөлек, ТҚҚ ішінде А класты медициналық қалдықтар мен тұрмыстық техника қалдықтары кездеседі.

5. ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕГЕ ШОЛУ

      Қазіргі уақытта қалдықтарды басқару – әлемдік қауымдастық үшін аса өзекті мәселелердің бірі, өйткені жыл сайын халық санының тұрақты өсімі қалдықтардың көлемінің артуына әкеледі.

      Бүгінгі таңда қолданыстағы қалдықтарды басқару жүйелері қалдықтардың түзілуі мен көмілу көлемдерін барынша азайтуға, қайталама пайдалануды арттыруға және ең озық қолжетімді технологияларды қолдана отырып қайта өңдеуге бағытталған.

      ЕО елдерінде қалдықтарды басқарудың бірыңғай жүйесін қалыптастыру және реттеуші құралдарды енгізу XX ғасырдың 70-жылдары басталды. 1975 жылы 15 шілдеде қалдықтар туралы алғашқы №75/442/ЕЭС Директивасы қабылданды, 1991 жылы оған өзгерістер енгізілді (91/156/EEC Директивасы, 1991 ж. 18 наурыз). 2008 жылы құжат қайта қаралып, қазіргі қолданылатын "Қалдықтар туралы және кейбір Директиваларды алмастыру туралы" №2008/98/ЕС Директивасына айналды. Бұл ЕО елдерінде қалдықтармен жұмыс істеудің негізгі қағидаларын айқындайтын негізгі құжат. Оның басты мақсаты – қалдықтардың түзілуі мен көмілуін азайту және қалдықтарды барынша тиімді қайта өңдеу.

      Жапония қалдықтарды басқару жүйесін шамамен 1970 жылдары жедел экономикалық даму мен индустрияландырудан кейін енгізе бастады. Ел аумағының шағын болуы себебінен қалдықтарды көмуге арналған полигондар саны мен сыйымдылығы шектеулі. Сондықтан Жапонияның қалдықтарды басқару жүйесі ең алдымен қалдықтардың түзілуі мен көмілуін барынша азайтуға бағытталған.

      Казталов ауданы үшін қалдықтарды басқару саласында шетелдік тәжірибені қолдануда қалдықтарды жинауды және тасымалдауды жетілдіру, биоыдырайтын қалдықтарды (әсіресе азық-түлік қалдықтарын) жинау және кәдеге жарату, сондай-ақ сарқынды сулардың тұнба шөгінділерін қайта өңдеу маңызды бағыттар болып табылады.

      Қалдықтарды жинау – қалдықтарды басқару жүйесінің бастапқы кезеңі. Жинау тиімділігі – жиналған қалдықтардың жалпы түзілу көлеміне қатынасымен бағаланады.

      Әлемнің әртүрлі елдерінде қалдықтарды жинаудың бірнеше жүйесі қолданылады:

      • "Үйден үйге" – тасымалдаушы компания әр үйден қалдықты жеке жинайды; тарифтері жоғары.

      • "Жалпы контейнер алаңдары" – контейнерлер арнайы орындарға қойылады, тұрғындар қалдықты осы алаңдарға әкеліп тастайды.

      • "Жол жиегінен жинау" – тұрғындар белгіленген күндерге сәйкес қалдықты үйінің алдына шығарып қояды.

      • "Өздігінен әкелу" – қалдықтар арнайы қабылдау пункттеріне өз күштерімен жеткізіледі.

      • "Шарт бойынша әкету" – тұрғындар тікелей тасымалдаушы компаниямен келісімшарт жасайды.

      Қалдықтарды жинау әдісін жергілікті атқарушы органдар айқындайды. Әлемде аралас және раздельный (бөлек) жинау жүйелері қолданылады.

      Көбінесе жеке жиналатын қалдық түрлері:

      • қағаз және картон;

      • пластик (оның ішінде ПЭТ);

      • шыны;

      • металл;

      • тағамдық және органикалық қалдықтар;

      • қаптама қалдықтары.

      Мысалы, Германияда төрт түрлі түсті контейнер жүйесі қолданылады:

      жасыл – органикалық қалдықтар;

      көк – қағаз;

      сары – қаптама;

      қара – жалпы қалдықтар.

      Жапонияда тағамдық қалдықтар мен түрлі қаптама материалдары бөлек жиналады. Венада (Австрия) қағаз, шыны, металл, пластик, тағамдық және жасыл (бау-бақша) қалдықтары бөлек жиналады.

      Бөлек жинаудың артықшылықтары:

      • қайталама шикізат ретінде пайдалану мүмкіндігі;

      • жоғары сапалы сұрыпталған материалдар;

      • қайта өңдеу өнімдерінің кең ассортиментін өндіруге жағдай жасайды.

      Кемшіліктері:

      • әр қалдық түріне арналған контейнерлер мен арнайы техника шығындары;

      • қосымша инфрақұрылым қажеттілігі;

      • тасымалдау шығындарының артуы;

      • тұрғындардың жеткіліксіз білімділігі себепті сұрыптау сапасының төмендеуі;

      • бақылау және мониторинг шығындары;

      • пәтерлердегі орын тапшылығы.

      ЕО қалдықтарды басқару Директивасы (75/442/ЕЕС) бойынша бөлек жинау тек техникалық, экологиялық және экономикалық жағынан негізделген жағдайда енгізіледі.

      Қалдықтарды шығару жиілігі климаттық жағдайларға, халықтың мәдени ерекшеліктеріне және қалдықтардың жиналу жылдамдығына байланысты белгіленеді. Мысалы, Шанхайда халық тығыздығы өте жоғары болғандықтан қалдықтар тәулігіне үш рет шығарылады.

      ТҚҚ жинау – ірі габаритті, құрылыс, медициналық, электрондық, ртутьқұрамды қалдықтардан бөлек жүргізіледі.

      Әлем елдерінде қалдықтарды тасымалдау тәсілдері – маршрутты жоспарлау, техника түрлері, процесті реттеу және тасымалдаушы тараптар бойынша әртүрлі.

      Отын үнемдеу және шығарындыларды төмендету үшін маршруттарды оңтайландыру маңызды рөл атқарады. Қалдықтарды шығару нүктесі мен өңдеу/көмілетін пункт арасы неғұрлым алыс болса, шығын соғұрлым жоғары болады.

      Сонымен қатар, тасымалдаудың тиімділігіне дұрыс таңдалған техника түрі ықпал етеді. Қазіргі аудандарда қалдықтар пресстеу және ұсату құрылғылары бар жүк машиналарымен тасымалданады. Кейбір елді мекендерде тар көшелер мен өткелдер үшін шағын көліктер немесе арбалар қолданылады.

      Сұрыпталған қалдықтарды тасымалдауға арналған екі негізгі транспорт түрі:

      • бос контейнерді толы контейнерге ауыстыратын машина;

      • әр түрлі қалдыққа арналған жеке бөлімдері бар машина.

      Мысалы, Германияның Мангейм қаласында қалдықтар контейнерлерде жиналып, Карлсруэ терминалы арқылы жеткізіледі. Контейнерлер кранмен жүк көлігіне тиеліп, ары қарай қоқыс бункеріне жеткізіледі, содан кейін теміржолмен Карлсруэге қайта оралады.

      Қалдықтарды шығару саласында GPS және RFID жүйелерін енгізу кең таралған. GPS жүргізушілердің қозғалысын бақылауға, заңсыз төгуді болдырмауға және шығындарды азайтуға мүмкіндік береді. Батыс Австралияда GPS сұйық қалдықтарды тасымалдауда жылына 800 000 доллар үнемдеуге көмектеседі. AberdeenGroup деректері бойынша GPS енгізу жанармай шығынын 13,2%-ға, артық жұмыс уақытын 13,4%-ға қысқартады.

      Қалдықтарды тасымалдау қауіпсіздігі талаптарына сәйкес көлік құралдары:

      • ағып кетуден қорғалған;

      • иістерді таратпайтын;

      • жәндіктердің енуінен қорғалған болуы тиіс.

      Көптеген дамыған елдерде қалдықтарды жеке компаниялар шығарады, бұл тарифтердің төмендеуіне және қызмет сапасының артуына әкеледі.

      Термиялық өңдеу технологияларынан бөлек, биоыдырайтын қалдықтарды – тағамдық, жасыл қалдықтарды, сарқынды сулар тұнбасын өңдеуге арналған биологиялық әдістер кеңінен қолданылады. Бағдарлама аясында екі әдіс қарастырылды: компосттау және анаэробты ашыту. Бұл технологиялар көбіне тағамдық және жасыл қалдықтарды бөлек жинаумен бірге қолданылады.

Компосттау

      Компосттау – бұл микроорганизмдер көмегімен қалдықтардың оттегінің қатысуында жартылай биологиялық ыдырау процесі (аэробтық өңдеу әдісі). Компосттау процесі ұзақ уақытты қажет етеді — 4–6 апта. Процесс нәтижесінде алынған компост ауыр металдар мен басқа да қосылыстардың құрамына қойылатын сапа талаптарына сәйкес келген жағдайда тыңайтқыш ретінде пайдаланылуы мүмкін. Компосттың сапасы мен бағасы тікелей бастапқы шикізаттың сапасына байланысты. ТҚҚ компосттауға жататын болғанымен, ең жоғары сапалы компост сұрыпталған органикалық қалдықтарды компосттау нәтижесінде алынады.

      Еуропалық Одақ елдері, әсіресе Германия, Нидерланд және Австрия, органикалық қалдықтарды бөлек жинау және оларды арнайы зауыттарда өңдеу технологияларын қолдануда бай тәжірибеге ие. ЕО елдерінде түзілетін органикалық қалдықтардың шамамен 15%-ы бөлек жиналып, биологиялық әдістермен қайта өңделеді. Германия, Нидерланд және Австрияның үлесіне барлық бөлек жиналған органикалық қалдықтардың 77%-ы тиесілі.

      Тұрақты компосттау процесін қамтамасыз ету үшін жылы температураны ұстап тұру және қосымша аэрация қажет, бұл белгілі бір электр энергиясы шығындарын талап етеді. Технология өте қарапайым және күрделі емес капиталдық және операциялық шығындармен ерекшеленеді. Компосттау үшін әдетте үсті пленка немесе брезентпен жабылған ашық үйінділер немесе ауа берілетін реакторлар қолданылады.

      Төмен температура жағдайында, мысалы, қыс мезгілінде органикалық заттардың биологиялық ыдырауы баяулайды немесе мүлде тоқтайды. Осыған байланысты Астана қаласының климаттық жағдайында ТҚҚ-ны компосттау технологиясын қолдану тиімсіз болып табылады.

Анаэробты ашыту

      Анаэробты ашыту – оттегінің қатысуынсыз жүзеге асатын биологиялық ашыту процесі. Процесс жабық биореакторларда өтеді және компосттаумен салыстырғанда анағұрлым күрделі. Бұл технологияның капиталдық және операциялық шығындары жоғары, дегенмен анаэробты ашыту аэрация үшін қосымша электр энергиясын қажет етпейді.

      Анаэробты ашыту нәтижесінде биогаз түзіледі; оны пайдалану арқылы орта есеппен 3–5,5 МВт электр энергиясын өндіруге болады. Биогаз табиғи газдың немесе көлікке арналған биожанармайдың баламасы ретінде де қолданылуы мүмкін. Технологияның қуаттылығы – жылына 20–240 000 тонна қалдық, процесс ұзақтығы орта есеппен 20–30 күн.

      Процесті тұрақты әрі тиімді басқару айтарлықтай күрделі, сондай-ақ бұл әдіс анаэробты ашыту реакторларына жоғары капиталдық салымдарды талап етеді.

Қалдықтарды жинау

      Шетелдік тәжірибе қалдықтарды жинауды ұйымдастырудың көптеген тәсілдерінің бар екенін көрсетеді. Қалдықтарды жинауға әртүрлі материалдардан жасалған контейнерлер (металл, пластик) және түрлі көлемдер қолданылады — бұл қалдық түрі мен жинау әдісіне байланысты анықталады.

      • Пластик контейнерлер жеңіл, бір адам қызмет көрсете алады, бірақ тозуға және отқа төзімділігі төмен.

      • Металл контейнерлер ауыр, жүктеу/түсіру үшін екі адам қажет, коррозияға бейім, бірақ тозуға төзімділігі жоғары.

      ЕО елдерінің көпшілігінде қағаз, пластик, шыны, тағамдық қалдықтар сияқты фракцияларды бөлек жинау кең таралған. Алайда соңғы жылдары жеке тұлғалар үшін бөлек жинаудан бас тарту үрдісі байқалады. Бұған заманауи технологиялардың (сұрыптау және өңдеу) аралас қалдықтарды тиімді өңдеуге мүмкіндік беруі себеп.

      Қауіпті қалдықтар міндетті түрде бөлек жиналады – арнайы контейнерлерде немесе қабылдау пункттерінде.

Тасымалдау

      Әлемдік тәжірибеде қалдықтарды тасымалдауға қалдық жинау контейнерлерінің көлемі мен түріне, сондай-ақ жинау жүйесіне (аралас немесе бөлек) байланысты әртүрлі типтегі мусоровоздар қолданылады.

      Көптеген елдер GPS-трекерлері бар мусоровоздарды пайдаланады, ал маршруттарды жоспарлау және автопаркты оңтайландыру үшін компьютерлік модельдеу кең таралған.

Сұрыптау

      Қазіргі уақытта қол еңбегін механикаландырылған автоматтандырылған сұрыптау жүйелері алмастырып келеді; бұл тәсіл утильді фракциялардың ең үлкен көлемін бөліп алуға мүмкіндік береді.

      Утиль фракциялар көбіне жоғары қосылған құны бар өнімдер өндірісіне жіберіледі немесе жақын нарықтарға өткізіледі.

      RDF (Refuse Derived Fuel) – қалдықтардан алынатын отын – кеңінен өндіріледі және цемент өндірісі сияқты тораптарда отын ретінде қолданылады.

Қайта өңдеу

      Әлемде қалдықтарды термиялық өңдеу технологиялары да, биологиялық өңдеу әдістері де кең таралған. Әдісті таңдау қалдықтардың түрі, құрамы және көлеміне байланысты.

      ТҚҚ-ның термиялық өңдеу технологиялары даму үстінде, сондай-ақ инсинерациядан (жағу) газификация және пиролиз технологияларына көшу үрдісі байқалады.

      Термиялық өңдеу технологиялары қымбат болып саналады және мұндай жобалардың өтелім мерзімі ұзақ.

6. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІНЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ, ТИІСТІ ШАРАЛАР

      Бағдарламаның мақсаты өндіріс және тұтыну қалдықтарымен қоршаған ортаның ластануын азайтуды қамтамасыз ететін қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің тиімді өңірлік жүйесін құру; қалдықтардың пайда болуының алдын алу және қысқарту, оларды қайта шаруашылық айналымға тарту болып табылады.

      Аталған мақсаттарға қол жеткізу осы бағдарламамен бекітілген Казталов ауданының аумағында қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің аумақтық схемасында көзделген іс - шараларды іске асыру жолымен қамтамасыз етіледі.

      Қойылған мақсатқа қол жеткізу мынадай міндеттерді шешу есебінен жоспарланады:

      1 - міндет. Қалдықтармен, оның ішінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласында тиімді басқару тетіктерін құру.

      1 - міндеттің шешімі Казталов ауданының аумағында өндіріс және тұтыну қалдықтарының айналымына байланысты проблемаларды шешу үшін қажетті нормативтік-құқықтық және ақпараттық-техникалық базаны қалыптастыруға бағытталған.

      2 - міндет. Қалдықтарды экологиялық қауіпсіз өңдеу, кәдеге жарату және орналастыру инфрақұрылымын құру және дамыту.

      2 - міндеттің шешімі "халықты тұрақты тазарту жүйесімен қамту пайызы" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      3 - міндет. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту.

      3 - міндеттің шешімі бағдарламаның нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізуге ықпал етеді:

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемінде орналастыруға (көмуге) жіберілетін коммуналдық қалдықтардың үлесі".

      4. - міндет. Қалдықтарды сақтау және көму кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және оларды пайдалану аяқталғаннан кейін немесе табиғат қорғау және санитариялық - эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін қалдықтарды орналастыру объектілері орналасқан аумақтарды экологиялық қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды жүргізу.

      4 - міндеттің шешімі "қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың анықталған орындарының жалпы санындағы қалдықтарды рұқсатсыз орналастырудың жойылған орындарының үлесі" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      5 - міндет. Қалдықтарды өңдеу, кәдеге жарату, залалсыздандыру бойынша өнеркәсіп саласына инвесторларды тарту үшін жағдайлар жасау.

      5 - міндеттің шешімі қалдықтармен жұмыс істеудің жаңа объектілерін салуға және пайдалануға беруге ықпал етеді, соның есебінен бағдарламаның мынадай нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізіледі:

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі өңделген коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлеміндегі кәдеге жаратылған коммуналдық қалдықтардың үлесі";

      "коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемінде орналастыруға (көмуге) жіберілетін коммуналдық қалдықтардың үлесі".

      6 - міндет. Қалдықтармен жұмыс істеу саласында халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру.

      6 - міндеттің шешімі "қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қол жеткізе алатын азаматтардың үлесін ұлғайту" бағдарламасының нысаналы көрсеткішіне қол жеткізуге ықпал етеді.

      Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі қағидаттары:

      • адам денсаулығын сақтау, қоршаған ортаның қолайлы жағдайын сақтау немесе қалпына келтіру және биологиялық әртүрлілікті сақтау;

      • қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ету мақсатында Қоғамның экологиялық және экономикалық мүдделерінің ғылыми негізделген үйлесімі;

      • қалдықтарды өңдеу кезінде қол жетімді ең жақсы технологияларды пайдалану;

      • қалдықтар санын азайту мақсатында материалдық-шикізат ресурстарын кешенді қайта өңдеу;

      • қалдықтардың санын азайту және оларды шаруашылық айналымға тарту мақсатында қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қызметті экономикалық реттеу әдістерін пайдалану;

      • заңнамаға сәйкес қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ақпаратқа қол жеткізу;

      • қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысу.

      Қалдықтарды түзушілер мен иеленушілер қалдықтардың пайда болуын болдырмау және пайда болған қалдықтарды басқару жөніндегі шаралардың мынадай иерархиясын қоршаған ортаны қорғау және Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету мүддесінде олардың артықшылығының кему тәртібімен қолдануға тиіс:

      • қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      • қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      • қалдықтарды қайта өңдеу;

      • қалдықтарды кәдеге жарату;

      • қалдықтарды жою.

      Қалдықтарды қайта пайдалану, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыру кезінде қалдықтардың иелері қажет болған жағдайда сұрыптау, өңдеу және жинақтау жөніндегі қосалқы операцияларды орындауға құқылы.

      Қалдықтардың пайда болуын болдырмау деп зат, материал немесе өнім қалдыққа айналғанға дейін қабылданған және мыналарға бағытталған шаралар түсініледі:

      • түзілетін қалдықтардың санын азайту (оның ішінде өнімді қайта пайдалану немесе оның қызмет ету мерзімін ұзарту арқылы);

      • пайда болған қалдықтардың қоршаған ортаға және адамдардың денсаулығына теріс әсер ету деңгейін төмендету;

      • материалдардағы немесе өнімдердегі зиянды заттардың мөлшерін азайту.

      Қайта пайдалану деп қалдыққа айналмаған өнім немесе оның компоненттері осындай өнім немесе оның компоненттері жасалған мақсатқа сәйкес қайта пайдаланылатын кез келген операция түсініледі. Теріс әсерді азайту мүмкін болмаған жағдайда қалдықтар қалпына келтірілуі тиіс. Қалпына келтіруге болмайтын қалдықтар ҚР ЭК 327 - бабының талаптарына сәйкес келуі тиіс қауіпсіз әдістермен жойылуға жатады. Иерархия принципін қолдану кезінде сақтық принципі мен тұрақты даму принципі, техникалық мүмкіндіктер мен экономикалық орындылық, сондай-аққоршаған ортаға, адамдардың денсаулығына және елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына әсер етудің жалпы деңгейі. ҚР ЭК 330 - бабына сәйкес пайда болған қалдықтар, егер бұл техникалық, экономикалық және экологиялық тұрғыдан негізделген болса, олардың пайда болу көзіне мүмкіндігінше жақын қалпына келтірілуі немесе жойылуы тиіс. Ст негізінде. 331 ҚР ЭК қалдықтарды түзуші болып табылатын кәсіпкерлік субъектілері мұндай қалдықтарды олар пайда болған сәттен бастап ҚР ЭК 339 - бабының 3 - тармағына сәйкес лицензия негізінде қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғаның иелігіне берілген сәтке дейін тиісті басқаруды қамтамасыз етуге жауапты болады. Қалдықтарды жинақтау лимиттері мен көму лимиттері қоршаған ортаны қорғауды және адамның өмірі мен (немесе) денсаулығы үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету, көмуге жататын қалдықтардың санын азайту және оларды қайта пайдалануға, қайта өңдеуге және кәдеге жаратуға даярлауды ынталандыру мақсатында белгіленеді.

      Қалдықтарды жинақтау және орналастыру лимиттерінің негіздемесі

      Экологиялық кодекстің 41 - бабына сәйкес "қалдықтарды жинақтау және көму лимиттерін қалдықтарды басқару бағдарламасында І және II санаттағы объектілердің операторлары экологиялық рұқсат алған кезде негіздейді. Қалдықтарды жинақтау және көму лимиттері І және ІІ санаттағы объектілердің құрамына кіретін қалдықтардың жинақталуының әрбір нақты орны үшін тиісті жинақтау орнында қоймаға қоюға рұқсат етілген олардың түрлері бойынша қалдықтардың шекті саны (массасы) түрінде осы Кодекске сәйкес белгіленген мерзім шегінде белгіленеді"

      Қалдықтарды жинақтау деп кодекспен және санитарлық талаптармен бекітілген мерзімдер ішінде арнайы белгіленген орындарда қалдықтарды уақытша жинау түсініледі.

      Қалдықтарды жинақтау орындары: Қалдықтарды жинау (Мамандандырылған ұйымдарға беру) күніне дейін алты айдан аспайтын мерзімге түзілу орнында уақытша жинауға немесе осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге дербес әкетуге арналған.

      Қалдықтарды полигондарда орналастыру жоспарлануда. ҚР ЭК сәйкес барлық қалдықтар мүмкіндігінше қалдықтарды азайту, қауіпті қасиеттерін төмендету үшін сұрыптаудан, өңдеуден өтуі тиіс.

      Полигонға қабылдайтын барлық қалдықтар қажеттілігіне және мүмкіндігіне қарай өңделеді.

      Бағдарламаның тиісті шаралар және негізгі бағыттары:

      - Сапалық көрсеткіштер (экологиялық қауіпсіздік);

      - Өндірістік процестерді, оның ішінде енгізу есебінен жетілдіру қалдықтары аз технологиялар;

      - Технологиялық циклдің барлық кезеңдерінде есепке алу және бақылау жүйесін оңтайландыру қалдықтармен жұмыс;

      - Қалдықтардың пайда болуын азайту (түзілудің алдын алу, азайту саны, уыттылығын төмендету, қайта өңдеу) қолданыстағы және жаңа қайта өңдеу қуаттарын құрудың тиісті жай-күйі және өндіріс қалдықтарын кәдеге жарату үшін қажетті техникалық және экономикалық мүмкіндіктері;

      - Қоршаған ортаның қалдықтармен ластануын және материалдық шығындарды азайту және оның салдарын жою;

      - Мердігерлік ұйымдармен шарттарды іздеу және жасасу

      өндіріс және тұтыну қалдықтарын пайдалану саласындағы қызмет ең үздік технологияларды қолдана отырып, қайталама шикізат пен қалдықтарды кәдеге жарату;

      - Қалдықтарды экологиялық қауіпсіз жою;

      - Даярлаудың, қайта даярлаудың, арттырудың тиімді жүйесін ұйымдастыру

      қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы персоналдың біліктілігі;

      - Персоналдың нормативтік актілер мен ережелерді қатаң сақтауы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін қалдықтармен жұмыс істеу тәртібі және кәсіпорынның орналасқан жері.

      Сандық көрсеткіштер (ресурс үнемдеу):

      - Залалсыздандырылған қалдықтарды барынша пайдалану

      екінші материалдық ресурстар;

      - Полигондарда өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру көлемін азайту.

      Кейбір сапалық көрсеткіштер төменде толығырақ сипатталған.

      Айналыстың технологиялық циклінің барлық кезеңдерінде есепке алуды және бақылауды қамтамасыз ету экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес қалдықтармен, объектінің ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес. Толыққанды есепке алу және бақылау жүргізу үшін қажет:

      - ҚР қолданыстағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтау, қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы ішкі құжаттармен қауіпсіздік бойынша қажетті ұйымдастыру техникалық және технологиялық шаралар жинау, уақытша сақтау, қайта пайдалану және беру пайда болған қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату немесе көму;

      - белгіленген мерзімде қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алуға;

      - уәкілетті орган тіркеген қауіпті қалдықтардың паспорттары болуы тиіс қоршаған ортаны қорғау салалары белгіленген мерзімде қалдықтарды түгендеуді жүргізу (түзілу көлемі, қайта пайдалану және бөгде ұйымдарға беру, сапалы құрам, орындар сақтау, орналастыру);

      - қалдықтардың барлық түрлерін жоспарлауды, пайда болған қалдықтардың тұрақты есебін және өткізілетін қалдықтар;

      - экологиялық мониторинг жоспарларын жасау және оны белгіленген тәртіппен жүргізу, аумақта қалдықтармен жұмыс істеудің тиімділігін бағалау үшін өнеркәсіптік объектілерде және кәсіпорынның санитарлық - қорғау;

      - Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ұсынылсын, облыстағы уәкілетті органға қалдықтардың айналысына байланысты ақпарат ҚОҚ, халықтың санитариялық - эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      - апаттардың алдын алу бойынша талаптарды сақтау кәсіпорын қалдықтарымен қоршаған ортаны ластау және шұғыл оларды жою жөніндегі шаралар;

      - қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты авария туындаған жағдайда дереу бұл туралы ҚОҚ саласындағы уәкілетті органдарға хабарлау, санитарлық - эпидемиологиялық қадағалау;

      - қалдықтарды уақытша орналастыру орындарында оларды көзбен шолып тексеруді жүргізу;

      - қайта пайдалануға, кәдеге жаратуға жататын қалдықтардың есебін жүргізу;

      - қалдықтарды және олар үшін ыдыстарды уақытша сақтау орындарына тұрақты тексеру жүргізу, герметикалыққа және экологиялық талаптарға сәйкестікке қоймалау;

      - қалдықтарға қатысты жазбаша құжаттаманы Қазақстан Республикасының нормативтік-құқықтық актілерінің, сондай-ақ кәсіпорынның ішкі құжаттары мен технологиялық нұсқаулықтарының талаптарына сәйкес әзірлеу және сақтау.

      - қалдықтардың пайда болуын минимумға жеткізу (қалдықтардың пайда болуын болдырмау, көлемін азайту, уыттылығын төмендету, қайта өңдеу).

      Қалдықтардың пайда болған жерлерінде олардың көлемін мүмкіндігінше азайтуға, сондай-ақ ресурстық құндылығы бар қалдықтарды бөліп алуға бағытталған шаралар қоршаған ортаға әсерді едәуір төмендетеді, себебі бұл шараларда "алдын алу және қысқарту" қағидаты негізге алынады.

      Қалдықтардың пайда болуын болдырмаудың бастапқы шараларына өндіріс және тұтыну процесінде пайда болған барлық заттардың қалдық болып есептелмеуі тиіс деген көзқарас жатады.

      Бағдарламаны іске асырудың осы кезеңінде қалдықтардың пайда болуын азайтуға бағытталған іс-шаралар қалдықтармен жұмыс істеудің қолданыстағы тәжірибесіне сүйене отырып айқындалады.




      ҚР СТ 3780 - 2022 талаптарына сәйкес ауданда контейнерлік алаңдарды жайластыру

7. 2028 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС - ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

      Қабылданған мақсаттар мен қойылған міндеттерге сәйкес қалдықтарды басқару жүйесін одан әрі жетілдіру қажет.

      Акимат алдында мемлекеттік орган ретінде келесі өзекті міндеттер тұр: контейнерлік алаңдарды (КА) салу және жаңғырту, контейнерлер паркын жаңарту, заманауи типтегі алаңдар желісін ұйымдастыру, құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды жинау алаңдарын ұйымдастыру, екінші шикізатты қабылдау пункттерінің желісін дамытуда ШОБ-қа (шағын және орта бизнес) қолдау көрсету, "құрғақ" және "ылғалды" ТБО жинау жүйесін енгізу, халықты экологиялық ағартушылықтан өткізу.

      Халық, қалдықты жинаумен айналысатын ШОБ ұйымдары және жеке әріптес мүдделерінің тепе-теңдігін сақтау үшін құқықтық мәселелерді реттеу қажет.

      Қалдықтарды шығару бойынша МВО қызметтерінің төлемділігін қамтамасыз ету үшін қызмет алушыларға қатысты деректер базаларын біріктіру қажет.

      Тұрғын үй қорының техникалық пайдаланылуының қолданыстағы Қағидаларында, сондай-ақ қаланы абаттандыру Қағидаларында көзделген қалдық шығаратын арнайы автокөлікке кіруді қамтамасыз ету нормаларын енгізу керек. Қойылған міндеттердің табысты іске асырылуында халықтың барлық топтарын қалдықтарды бөлек жинауға, экологиялық акцияларға қатысуға, экологиялық мәдениетті арттыруға кеңінен тарту маңызды рөл атқарады.

      Бағдарлама іс-шаралары Бағдарлама міндеттері бойынша топтастырылған, мерзімдері мен жауапты орындаушылары бойынша үйлестірілген шаралар жүйесін білдіреді.

      Бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін бірінші кезектегі іс-шаралар айқындалған.

      Казталов ауданы аумағында өндіріс және тұтыну қалдықтарымен байланысты мәселелерді шешуге қажетті нормативтік-құқықтық және ақпараттық-техникалық базаны қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар кешенінің іске асырылуы жоспарланған:

      – Казталов ауданы аумағында қалдықтармен жұмыс істеу жүйесін реттеуге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау.

      – Коммуналдық қалдықтармен айналысатын өңірлік операторларды конкурстық іріктеу. Өңірлік операторларды конкурстық іріктеу Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес конкурстық негізде жүзеге асырылады.

      – Коммуналдық қалдықтар саласындағы шекті тарифтерді бекіту.

      Коммуналдық қалдықтар саласындағы шекті тарифтер Қазталов ауданы мәслихатымен тұрғындар үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифті есептеу әдістемесіне сәйкес бекітіледі (ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығы).

      – Коммуналдық қалдықтармен айналысатын операторлардың инвестициялық бағдарламаларын бекіту.

      – Коммуналдық қалдықтар саласында реттелетін қызмет түрлерін жүзеге асыратын операторлардың өндірістік бағдарламаларын бекіту.

      Қалдықтармен айналысу саласында (тауарларды пайдалану қалдықтарын қоса алғанда) өндірістік қуаттарды құру:

      – қалдықтарды өңдеу саласында;

      – қалдықтарды кәдеге жарату саласында;

      – қалдықтарды орналастыру саласында.

      Коммуналдық қалдықтар объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау. Бұл іс-шара коммуналдық қалдықтармен айналысатын операторлармен жүзеге асырылады.

      Коммуналдық қалдықтар объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау ауданды дамыту жоспарында көзделген тиісті өндірістік қуаттардың тапшылығы болған жағдайда жүзеге асырылады.

      Салынуы жоспарланған қалдықтармен айналысу объектілерінің негізгі сипаттамалары Бағдарламаның 1-қосымшасында көрсетілген.

      Реконструкциялауға жоспарланған объектілердің негізгі сипаттамалары 2-қосымшада көрсетілген.

      Қалдықтарды кәдеге жарату мен көму көлемдерін қысқартуға бағытталған іс-шаралар кешені:

      – Аудан аумағында коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау жүйесін құру.

      Бөлек жинау коммуналдық қалдықтарды көму көлемін қысқартып, қайта өндіріске қайтарылатын пайдалы фракциялар көлемін арттыруға мүмкіндік береді.

      – Ауданның елді мекендерінде халықтан екінші шикізатты қабылдау пункттерін құру.

      – Сынапқұрамды қалдықтарды, сондай-ақ электр және электрондық жабдық қалдықтарын жинау жүйесін әзірлеу және енгізу.

      Міндет 4 бойынша – рұқсат етілмеген қалдық орналастыру орындарын анықтау, иесіз қалдықтарды орналастыру кезінде қоршаған ортаға келтірілетін зиянның алдын алу, зиян фактілерін анықтау және салдарын жою, бұрынғы экологиялық залалды жою бойынша шаралар кешені көзделген:

      – Рұқсат етілмеген қалдық орналастыру орындарын анықтау және жою.

      – Қалдық орналастыру объектілерінің жай-күйін мониторингтеу, оның ішінде:

      * геометриялық параметрлерін;

      * жиналған қалдықтардың көлемін, көму алаңының көлемін;

      * объектілердің ішкі құрылымын және полигондардың жекелеген учаскелерінің жағдайын;

      * орналастыру, жобалау, пайдалану және рекультивациялау ережелеріне сәйкестігін;

      * қалдықтар морфологиясын;

      * рекультивация тиімділігін;

      * жағымсыз құбылыстардың даму болжамын (өздігінен жану, жану, шіру, шайындылар).

      – Пайдалану мерзімі аяқталған немесе экологиялық және санитарлық заңнама талаптарына сай келмейтін коммуналдық қалдықтар объектілерін пайдаланудан шығару және рекультивациялау, оның ішінде:

      * ТҚҚ орналастыру объектілерін рекультивациялауға арналған жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеу;

      * ТҚҚ орналастыру объектілерін пайдалану аяқталғаннан кейін оларды рекультивациялау.

      ҚР Экологиялық кодексінің 356-бабына сәйкес полигон жабылғаннан кейін (немесе оның бір бөлігі) оператор полигон аумағын рекультивациялап, 1-класс полигондары үшін 30 жыл, 2-класс үшін 20 жыл, 3-класс үшін 5 жыл бойы сүзінді мен газ шығарындыларына мониторинг жүргізеді. Рекультивацияға және кейінгі мониторингке арналған қаражат полигонның ликвидациялық қорынан бөлінеді.

      Қоршаған орта және санитарлық талаптарға сай келмейтін коммуналдық қалдықтар орналастыру орындарын рекультивациялау.

      ҚР Жер кодексінің 140-бабына сәйкес жер учаскесі иелері мен жер пайдаланушылар бұзылған жерлерді рекультивациялау, олардың құнарлылығын және пайдалы қасиеттерін қалпына келтіру, жерді уақытылы шаруашылық айналымына енгізу жөніндегі іс-шараларды жүргізуге міндетті.

      Міндеттерді шешу үшін қалдықтармен айналысу саласындағы инвестициялық жобаларды мемлекеттік қолдау көзделеді:

      – ҚР Салық кодексіне сәйкес инвесторларға салықтық жеңілдіктер беру;

      – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қалдықтармен айналысу объектілерін салу үшін инвесторларға жер учаскелерін жеңілдетілген тәртіппен жалға беру;

      – қолданыстағы заңнама шеңберінде қаржылық қолдау шараларын ұсыну.

      Бұл іс-шара аясында мемлекеттік-жеке меншік әріптестік туралы келісімдер, сондай-ақ объектілерді салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында инвестициялық міндеттемелері бар жалдау шарттарын жасау көзделеді.

      Міндет 6 бойынша қалдықтармен айналысу саласында ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар көзделген:

      – Казталов ауданы халқы арасында экологиялық акциялар мен іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу.

      – Қалдықтарды басқару жүйесін реформалау туралы халықты тұрақты ақпараттандыру.

      – Республикалық және өңірлік бұқаралық ақпарат құралдарындағы материалдарды мониторингтеу және талдау. Бұл іс-шара қалдықтар саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде туындайтын тәуекелдерді төмендету және қоғамдық пікірді зерделеу мақсатында жүргізіледі.

      Бағдарламаның орындалу мерзімдері, жауапты орындаушылар және қаржыландыру көздері бар іс - шаралар жоспары:

№ т/б

Бағдарлама әрекеттерінің атауы

Іске асыру мерзімі

Қаржыландыру көзі

Жауапты орындаушы

1

2

3

4

5

1тапсырма. Қалдықтарды, оның ішінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласында тиімді басқару тетіктерін құру

1.1

Қалдықтарды, соның ішінде коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы механизміне шолу

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

1.2

Қалдықтарды басқару саласын реттеуге бағытталған нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

1.3

Коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша аймақтық операторды таңдау бойынша конкурстық іріктеу өткізу

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

1.4

Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы шекті тарифтерді бекіту

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

1.5

Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы реттелетін қызметті жүзеге асыратын коммуналдық қалдықтарды басқару операторларының инвестициялық бағдарламаларын бекіту

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

1.6

Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару саласындағы қызметтің реттелетін түрлерін жүзеге асыратын ҚТҚ басқару жөніндегі операторлардың өндірістік бағдарламаларын бекіту

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

2 тапсырма. Қалдықтарды экологиялық қауіпсіз өңдеу, қайта өңдеу және кәдеге жарату инфрақұрылымын құру және дамыту

2.1

Өнеркәсіпте қалдықтарды, оның ішінде тауарларды пайдаланудан болған қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату және кәдеге жарату бойынша өндіріс орындарын құру

2026 - 2030 жж.

Бюджеттен тыс көздер

Қалдықтарды басқару операторы

2.1.1

Қалдықтарды сұрыптау станциясының құрылысы

2028 ж.

Бюджеттен тыс көздер

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

3 тапсырма. Қалдықтарды өңдеу және кәдеге жарату көлемін ұлғайту

3.1

Ауданда қалдықтарды бөлек жинақтау жүйесін құру

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

3.2

Ауданда халықтан қайталама шикізатты қабылдау пункттерін құру

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

3.3

Құрамында сынап бар қалдықтарды, электрондық және электр жабдықтарының қалдықтарын жинау және жинақтау жүйесін әзірлеу және енгізу

2026 - 2030 жж.

Бюджеттен тыс көздер

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

4 тапсырма. Қалдықтарды сақтау және көму кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қалдықтарды орналастыру объектілері орналасқан аумақтарды пайдалану аяқталғаннан кейін немесе экологиялық және санитарлық - эпидемиологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келмейтін аумақтарды экологиялық қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу

4.1

Рұқсат етілмеген қалдықтарды орналастырудың жаңадан пайда болған орындарын анықтау және жою

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы, ЖАО

4.2

Қалдықтарды орналастыру орындарының жағдайын бақылау. Қалдықтарды кәдеге жарату объектілерінің ағымдағы жағдайы туралы сенімді ақпаратты жедел алу

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы, ЖАО

4.3

Экологиялық және санитарлық - эпидемиологиялық заңнама талаптарына сәйкес келмейтін қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру орындарын пайдаланудан шығару және рекультивациялау

2026 - 2030 жж.

Бюджеттен тыс көздер

Осы объектілер анықталған жер учаскелерінің меншік иелері

4.4

Тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастыру орындарын пайдалану аяқталғаннан кейін қалпына келтіру

2026 - 2030 жж.

Бюджеттен тыс көздер

Қалдықтарды орналастыру объектілерінің иелері, сондай - ақ осы қалдықтарды орналастыру объектілерінің меншігінде немесе пайдаланатын тұлғалар

5 тапсырма. Өңдеу, қайта өңдеу және қалдықтарды кәдеге жарату үшін салаға инвесторларды тарту үшін жағдай жасау

5.1

Жеңілдетілген тәртіппен жалға жер учаскесін алу құқығын беру мақсатында қалдықтарды басқару саласындағы инвестициялық жобаларды қарау

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

5.2

Басым инвестициялық жобаларды іске асыратын инвесторларға салықтық жеңілдіктер беру мақсатында қалдықтарды басқару саласындағы инвестициялық жобаларды қарау

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

5.3

Қалдықтарды басқару жүйесі объектілерін салу және (немесе) реконструкциялау мақсатында инвестициялық міндеттемелер мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттарын жасасу мүмкіндігін қарау

2026-2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Казталов ауданының әкімдігі

6 тапсырма. Қалдықтарды басқару саласында халықтың экологиялық мәдениетін қалыптастыру

6.1

Халықарасында экологиялық науқандар мен іс - шараларды ұйымдастыру және өткізу

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

6.2

Қалдықтарды басқару жүйесін реформалау туралы азаматтарды үнемі хабардар етуді ұйымдастыру (қатты тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинауды енгізу және т. б.)

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

Казталов ауданының әкімдігі, "Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

6.3

Республикалық және өңірлік БАҚ - тағы материалдардың (қалдықтарды басқару мәселелері бойынша мақалалар, ескертулер, жарияланымдар, бейнероликтер) мониторингі және талдауы

2026 - 2030 жж.

Ағымдағы қызметті қолдауға арналған қаражат шегінде

"Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі, қалдықтарды басқару операторы

8. ХАЛЫҚПЕН ӨЗАРА ІС - ҚИМЫЛ ЖӘНЕ КОММУНИКАЦИЯ ШАРАЛАРЫ

      ҚТҚ - мен жұмыс істеу жүйесінің тұрақты жұмысы үшін халықтың төлем қабілеттілігіне және осы сектордың жеке инвесторлар үшін тартымдылығын қамтамасыз етуге бір мезгілде сәйкес келетін тариф белгілеу саясатын құру қажет.

      ҚТҚ басқару саласында тұрақты қаржы жүйесін қалыптастыру жөніндегі жұмыс ҚТҚ жинау, әкету, сұрыптау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму бойынша көрсетілетін қызметтерге арналған шығындардың толық өтелуін қамтамасыз етуге бағытталуы тиіс. Жүйенің жұмыс істеуі мыналардың есебінен жүзеге асырылатын болады:

      1) Қалдықтарды жинау, қайта өңдеу және көму тарифтері. ТКШ бөлімі мен аудан мәслихаты қалдықтарды жинауға, қайта өңдеуге және көмуге жұмсалған шығындарды негізге ала отырып, бірақ халық үшін қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметтердің қолжетімділік шегінен аспайтын тарифтерді белгілейтін болады. Қабылданған халықаралық практикаға сәйкес халық үшін қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметтің қолжетімділік шегі орташа табыстың 1% - на тең. Тарифтер жыл сайын халық табысының өсуіне пропорционалды түрде көтерілетін болады. Заңды тұлғалар үшін тарифтер шығындарды толық өтеу және қосымша пайда алу ескеріле отырып айқындалатын болады;

      2) өндірілетін өнімді (қайталама шикізат, электр энергиясы, биогаз, компост) сатудан түсетін кірістер;

      3) тұтыну қасиеттері жоғалғаннан кейін қоршаған ортаға теріс әсер ететін ыдыстар мен тауарларды өндірушілер мен импорттаушылардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Халықтан тарифтерді жинау үшін біріктірілген есеп айырысу орталығын енгізу қажет.

      ҚТҚ секторын экономикалық ынталандыру тетіктерін енгізу полигондардан қалдықтарды шығару, қалдықтарды бөлек жинау, сұрыптау/қайта өңдеу және кәдеге жарату буынын дамыту сияқты мәселелерді шешумен тікелей байланысты.

      Жұртшылықты бөлек алым жүйесін дамытуға тарту үшін халықты бөлек алым үшін көтермелеу құралдарын енгізу, сараланған тарифтерді енгізу қажет. Қалың жұртшылықты ақпараттандыру ҚТҚ басқаруда маңызды рөл атқарады. Ақпараттандыру ҚТҚ басқару жүйесін жоспарлауға ең ерте кезеңде енгізілетін болады.

      Қысқа мерзімді перспективада ҚТҚ басқарудың тиімді жүйесінің болуының маңыздылығы жөніндегі міндеттерге басты назар аударылатын болады:

      қалдықтарды дұрыс пайдаланбаудың теріс әсерін талқылау;

      қалдықтармен жұмыс істеу саласында табысты практикалық тәжірибені дәріптеу;

      аудандағы қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінің танылуы (қоқыс контейнерлеріндегі/урналардағы және қалдықтарды жинау машиналарындағы логотиптің суреті);

      бағдарламаның міндеттеріне қол жеткізу үшін қоғамның және жүйенің басқа қатысушыларының міндеттерін анықтау;

      қайталама материалдық ресурстарды бөлек жинау мен пайдаланудың артықшылықтарын көрсету;

      қалдықтармен жұмыс істеу жүйесіндегі өзгерістер туралы және осындай өзгерістердің мақсаттары туралы халықты уақтылы хабардар ету;

      қалдықтармен жұмыс істеудің тиімді жұмыс істейтін жүйесіне қажетті инвестициялар туралы хабардарлықты арттыру.

      Мүдделі жұртшылықтың негізгі топтарына басымдық беріледі:

      халық (жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін (үй шаруасындағы әйелдер, зейнеткерлер, балалар, жұмыссыздар);

      мұғалімдер, еріктілер, белсенді топтар және мемлекеттік емес ұйымдар.

      Жұртшылықты ақпараттандыру жөніндегі іс шаралар қалдықтармен жұмыс істеу бойынша халықпен ақпараттық жұмыс жоспарында көзделетін болады және мыналарды қамтитын болады:

      жергілікті газеттердегі басылымдар;

      мектептерде, жалпы жұртшылық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайталама пайдалану туралы ақпараттық материалдар;

      жасыл қалдықтарды үйде компосттау туралы брошюралар;

      оқушылар мен студенттер үшін полигондарға таныстыру сапарларын ұйымдастыру;

      оқушылар арасында қалдықтар тақырыбына суреттер, фотосуреттер конкурстары;

      оқушыларға, студенттерге және мемлекеттік емес ұйымдарға арналған "Мен тұратын жерде қалдықтар" тақырыбында интерактивті семинарлар өткізу.

      ҚТҚ - ны бөлек жинаудың ауқымды схемаларын табысты іске асырудың маңызды элементі халықты тарту және оларға қатысу болып табылады.

      Бөлек жинаудың өміршеңдігінің негізгі мәселесі - оның тұрғындарын бастапқы кезеңде қолдау. Эксперимент нәтижелері көрсеткендей, азаматтардың 25% - ы арнайы контейнерлер орнатылғаннан кейін ҚТҚ сұрыптауға қатысуға дайын. Әрине, оларды орнатумен қатар, плакаттарды, баннерлерді ілу немесе парақшаларды тарату сияқты ең аз ақпаратпен қамтамасыз ету қажет. Ережеге сүйене отырып, ақпараттық - түсіндіру жұмыстары, ең алдымен, қоқыс таситын көліктердің тазалаушылары мен жүргізушілері арасында жүргізіліп, экономикалық қызығушылықпен қамтамасыз етілуі керек. Бөлек алымға көшу туралы ақпарат барлық кезеңдерде азаматтар үшін қолжетімді болуы тиіс. Бөлек алым бүкіл қалаға тараған сайын, бұқаралық ақпарат құралдары мен сыртқы жарнамалар арқылы кең ауқымды жарнамалық акцияларға көшу қажет. Жыл сайын жарнамалық шараларға қаражат бөлінуі керек. Сондай - ақ, тиісті әкімшіліктерді әлеуметтік жарнама квоталарын пайдалануға болады.

9. САТЫП АЛУ ҚҰҚЫҒЫНСЫЗ ҚАТТЫ ТҰРМЫСТЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ СЕНІМГЕРЛІК БАСҚАРУҒА ҚАБЫЛДАУ ПОЛИГОНЫН БЕРУ ЖОСПАРЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ

      Заңнамада ҚТҚ қабылдау полигонын сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру мүмкіндігі бар.

      Объектіні сенімгерлік басқаруға берудің орындылығын негіздеу мемлекеттік органды өзіне тән емес функцияларды орындаудан босатады:

      - инженерлік коммуникацияларды ұстауға және оларға қызмет көрсетуге арналған персоналды, арнайы техниканы және жылжымайтын мүлікті ұстауға арналған мемлекеттік органның шығыстарын қысқартады;

      - мүлікке меншік құқығын сақтайды.

      - аудан тұрғындарын сапалы қызметтермен уақтылы қамтамасыз ету полигон қызметтері

      Объектіні кейіннен сатып алу құқығымен немесе құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру шарттарын және тендерге қатысушыларға қойылатын талаптарды белгілеу жөніндегі ұсыныстар

      Келесі іс - шараларды ұйымдастыру:

      - Резервтік аумақпен бөлінген 2 га алаңда ҚТҚ - ның көмілген полигондарын және түбін сүзгіге қарсы жабатын құрылғысы бар көң қоймасын, периметрі бойынша жер білігін және біліктің сыртқы жағынан су бұру (таулы) арығын орнату; БӨП (бақылау – өткізу пункт ) бар әкімшілік - шаруашылық аймағын, тұрмыстық ғимаратты, қойманы, дезинфекциялайтын ваннаны жайластыру; дәретхана, өртке қарсы резервуарды монтаждау, ҚНжЕ(құрылыс нормасы және ережесі) сәйкес электр жарығы.

      Сыйақының шекті мөлшерін белгілеу жөніндегі ұсыныстар (құрылтайшының сенімгерлік басқарудан түскен таза табысына пайыздық қатынаста): объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде сыйақының шекті мөлшерін (құрылтайшының сенімгерлік басқарудан түскен таза табысына пайыздық қатынаста) белгілейді, ол объектіні ұстауға инвестициялау қажет болған кезде 10% - дан аспайды.

      Қағидалардың тармағына сәйкес сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыру кезінде сенімгерлікпен басқарушының қажетті шығыстарын өтеу көзін белгілеу жөніндегі ұсыныстар:

      Объектіні (полигонды) кепілге бермей, сенімгерлік басқарушының меншікті немесе қарыз қаражатын тарту. Сенімгерлік басқарушының қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын кепілге беруге құқығы жоқ.

      ҚР Ұлттық экономика министрінің 24.12.2021 № 107 бұйрығына сәйкес, сенімгерлік басқарушының мүлікті сенімгерлікпен басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын өтеу жүзеге асырылады.

      кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға берілген объектілер бойынша, сенімгерлік мүлікті пайдаланудан түскен кірістер есебінен немесе тиісті бюджеттік бағдарлама әкімшісінің ағымдағы бюджеттік бағдарламасы бойынша бюджетте көзделген қаражат есебінен жүзеге асырылады.

      Объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде сенімгерлік басқарушының мүлікті сенімгерлік басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын бюджет қаражаты есебінен өтеуді бюджеттік бағдарламалардың тиісті әкімшілері ҚР бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Алайда, бұл бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі сенімгерлікпен басқарушының шығындарын өтеуге міндетті дегенді білдірмейді, егер тиісті бюджеттік бағдарлама әкімшісінің ағымдағы бюджеттік бағдарламасы бойынша бюджетте көзделген болса ғана өтеуге болады.

      Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларын және мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгілік шартын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 17 бұйрық. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 21 қаңтарда № 10111 болып тіркелген сенімгерлік басқарушының Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында және мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару шартында белгіленген тәртіппен мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару кезінде өзі жүргізген қажетті шығыстарды өтеуге құқығы бар.

      Сыйақының шекті мөлшерін белгілеу жөніндегі ұсыныстар (құрылтайшының сенімгерлік басқарудан түскен таза табысына пайыздық қатынаста):

      - объектіні басқарудан түскен таза пайданың 10% мөлшерінде сыйақы.

      Сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруды жүзеге асыру кезінде сенімгерлік басқарушының қажетті шығыстарын өтеу көзін белгілеу жөніндегі ұсыныстар. ҚР Ұлттық экономика министрінің 16.01.2015 ж. № 17 бұйрығына сәйкес сенімгерлік басқарушының мүлікті сенімгерлікпен басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын өтеу жүзеге асырылады:

      Сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға берілген объектілер бойынша, сенімгерлік мүлікті пайдаланудан түскен кірістер есебінен немесе тиісті бюджеттік бағдарлама әкімшісінің ағымдағы бюджеттік бағдарламасы бойынша бюджетте көзделген қаражат есебінен жүзеге асырылады.

      Объектіні кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде сенімгерлік басқарушының мүлікті сенімгерлік басқару кезінде жүргізген қажетті шығыстарын бюджет қаражаты есебінен өтеуді бюджеттік бағдарламалардың тиісті әкімшілері ҚР бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады

      Тендерге қатысушыларға қойылатын талаптар:

      1.Объект сенімгерлік басқаруға Қазақстан Республикасының заңнамасында және сенімгерлік басқару шартында көзделген тәртіппен және шарттарда Сенімгерлік басқарушыға беріледі.

      2. Сенімгерлік басқарушы Объектіні иеліктен шығару және оны кепілге беру құқығынсыз сенімгерлік басқаруды жүзеге асырады.

      3. Сенімгерлікпен басқарушының 2 - қосымшаға сәйкес көктемгі-жазғы кезеңде қызмет көрсету, күтіп-ұстау (тәулік бойы, жыл бойы) жүргізу және ағымдағы жөндеулерді орындау үшін мамандандырылған техникасы болуы тиіс. (Полигонында ҚТҚ қабылдау және рекультивациялау жоспарына сәйкес, ҚНжЕ 1.04.-15-2013);

      4. Сенімгерлікпен басқарушының №1 қосымшаға (шығыстарбюджеті) орындалатын жұмыс түріне сәйкес біліктілігі мен аттестаттауы бар инженерлік – техникалық қызметкерлер мен жұмыскер штаты болуытиіс.

      Объектіні сенімгерлік басқаруға беру туралы конкурс өткізілді деп танылған жағдайда, конкурс жеңімпазына

      1. қолданыстағы заңнамаға сәйкес облыс бойынша табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау Комитетінің департаментінде ұсынылатын коммуналдық қызметтер - полигон қызметтеріне тарифтерді келісу бойынша жұмыстар жүргізу.

      2. Тендерге қатысу үшiн кепiлдiк жарнаны ұсынуға немесе жабық тендерге қатысу объектiнi сенiмгерлiк басқаруға берген жағдайда әр объектiге жеке белгiленедi:

      оның бастапқы бағасының он бес пайызы мөлшерінде кейіннен сатып алу құқығымен;

      оның баланстық құнының үш пайызы мөлшерінде кейіннен сатып алу құқығынсыз.

      Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларын және мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгілік шартын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 17 бұйрығы негізінде

      3.Сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқару объектісін, сондай-ақ объектіге іргелес аумақты қолданыстағы санитариялық - гигиеналық нормаларға сәйкес ұстауға, дезинфекциялауды және дератизациялауды қамтамасыз етуге;

      4. Сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқару объектісін, сондай - ақ объектіге іргелес аумақты қолданыстағы санитариялық-гигиеналық нормаларға сәйкес ұстауға, дезинфекциялауды және дератизациялауды қамтамасыз етуге;

      5. Сенімгерлікпен басқарушы сенімгерлікпен басқару кезінде объектінің мүлкін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен есепке алуды және сақтауды қамтамасыз етуге міндетті, ол бүлінген немесе жойылған жағдайда баламалы мүлікпен ауыстыруға міндетті;

      6. Сенімгерлік басқарушы объектіге немесе онда орналасқан инженерлік және коммуникациялық желілерге зақым келтіруі мүмкін іс - әрекеттерге жол беруге және қажет болған жағдайда оларға пайдаланушы ұйымдардың қол жеткізуін қамтамасыз етуге құқылы;

      7. Сенімгерлік басқарушы өртке қарсы қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау ережелерін қатаң сақтауды қамтамасыз етуі тиіс;

      8. Сенімгерлік басқарушы нормативтік актілерге сәйкес сенімгерлік басқару объектісі бойынша барлық шарттық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуге міндетті;

      9. Сенімгерлік басқарушы жеткізушілермен тікелей коммуналдық және өзге де қызметтерге шарт жасасуға міндетті; сенімгерлік басқаруға берілген объектілермен оның сенімгерлік басқарушы ретінде әрекет ететінін көрсете отырып, өз атынан мәмілелер жасауға міндетті.

10. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Бағдарлама республикалық, облыстық бюджет, аудандық бюджет және бюджеттен тыс көздер есебінен қаржыландырылады.

      Бағдарлама республикалық және (немесе) облыстық бюджетте бекітілген оның іс - шараларын іске асыруға көзделген нысаналы даму трансферттерінің сомалары шегінде республикалық және облыстық бюджет қаражатынан қаржыландырылады.

      Бағдарламаның іс - шараларын қоса қаржыландыруға бағытталатын жергілікті бюджеттердің қаражаты қаланың жергілікті өзін-өзі басқару органдарының нормативтік құқықтық актілерімен айқындалады.

      Бағдарламаны іске асыру барысында қаржыландыру көлемі облыстық және қалалық бюджеттердің нақты мүмкіндіктерін ескере отырып, жыл сайын нақтылануға жатады.

      Бағдарлама іс-шараларын іске асыруға бағытталатын облыстық бюджет қаражатының бас басқарушысы "Казталов ауданының тұрғын үй - коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобильдер жолдары бөлімі" ММ болып табылады.

      2026 - 2030 жылдарға арналған бағдарламаның іс - шараларын іске асыру бойынша қаржыландырудың нақты көлемдері тиісті жылдың жергілікті бюджетін жасау кезінде, оның ішінде "қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жаңғырту жобаларына инвестицияларды негіздеу" Қазақстан Республикасы Экология министрлігінің 040 бюджеттік бағдарламасы шеңберінде әзірленген ҚТҚ секторын жаңғырту инвестицияларын негіздеу жөніндегі жобаларды іске асыру шеңберінде нақты есептерді негізге ала отырып айқындалатын болады.

      Сондай-ақ мемлекеттік - жекешелік әріптестік шарттарында, сондай - ақ халықаралық қаржы институттарының қаражаты есебінен жобаларды іске асыру кезінде инвесторлардың ақшалай қаражаты тартылатын болады.

      ҚТҚ қабылдау полигонын бағдарламаларды сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру кезінде ішінара сенімгерлік басқарушының есебінен қаржыландырылатын болады.

12. Қосымша:

  Қосымша 1.

Қалдықтарды басқарудағы жаңа стандарттар

      Қалдықтарды басқарудағы жаңа стандарттар. Жаңа стандарттар соңғы экологиялық талаптарды ескере отырып әзірленген.

      1) ҚР СТ 3823 - 2022 "Қалдықтар. Сусындардың қаптамасының қалдықтарын басқару. Өңдеу талаптары";

      2) ҚР СТ 3784 - 2022 "Қалдықтар. Қағаз бен картон қалдықтары. Басқаруға қойылатын қауіпсіздік талаптары";

      3) ҚР СТ 3782 - 2022 "Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған жоғары жүктемелі 3 - сыныпты полигондарда сілті және полигон газын жинау және көму жүйелерін жобалау, салу және пайдалану".

      Кестеде стандарттардың атаулары, белгіленуі, қолдану аясы көрсетілген, сонымен қатар стандарт мәтінімен танысуға болатын сілтеме берілген.


Белгі / нөмір / атауы және мәтінге сілтеме ұлттық стандарт

Қолдану саласы

 1

ҚР СТ 3823 - 2022 "Қалдықтар Сусындардан қалған буып - түю қалдықтарын басқару Қайта өңдеуге қойылатын талаптар"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3823-​2022/?​sphrase_​id=15909

Стандарт сусындардың қаптамасының қалдықтарын басқару операцияларына қойылатын талаптарды белгілейді.
Стандарт қаптаманың келесі түрлеріне қолданылады:
- Қағаз және картон қаптамалары;
- полимерлі қаптамалар;
- металл қаптамалар;
- шыны қаптама;
- аралас қаптама (құрама материалдардан).

 2

ҚР СТ 3784-2022 "Қалдықтар Қағаз бен картон қалдықтары. Көлік жүргізу кезіндегі қауіпсіздік талаптары"
http://​shop.​ksm.​kz/​index.​php?​dis​patc​h=pro​duct​s.​view&​amp;product_id=373379

Стандарт қағаз және картон қалдықтарына қолданылады және өмірлік циклдің келесі кезеңдерінде оларды басқаруға арналған қауіпсіздік талаптарын белгілейді: жинау, жинақтау, тасымалдау, қалпына келтіру және кәдеге жарату.

3

ҚР СТ 3782 - 2022 "Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған жоғары жүктемелі 3 - сыныпты полигондардағы сілтілер мен полигон газдарын жинау және көму жүйелерін жобалау, салу және пайдалану"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3782-​2022/

Стандарт қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған 3 – сыныптағы жоғары жүктемелі полигондарда сілті және полигон газын жинау және жою жүйелерін жобалау, салу және пайдалану тәртібін белгілейді.

  4

ҚР СТ 3783-2022 "Қалдықтар Қалдықтарды басқаруда экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі көрсеткіштері"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3783-​2022/

Стандарт қалдықтарды кәдеге жарату және кәдеге жарату кәсіпорындарында қалдықтарды басқару кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін негізгі көрсеткіштерді енгізуге қойылатын талаптарды белгілейді.

   5

ҚР СТ 3826-2022 "Қалдықтар Қалдықтарды басқару Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3826-​2022/?​sphrase_​id=15888

 Стандарт Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды орналастыруды бақылау туралы Базель конвенциясына сәйкес қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау талаптары мен қағидаттарын белгілейді. Қауіпті қалдықтарға қолданылады.

   6

ҚР СТ 3822-2022 "Қалдық Қауіпті медициналық қалдықтарды жоюға және залалсыздандыруға арналған жабдық Жалпы техникалық талаптар"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3822-​2022/?​sphrase_​id=15919

Стандарт қауіпті медициналық қалдықтарды жоюға және залалсыздандыруға арналған жабдыққа қойылатын жалпы техникалық талаптарды белгілейді.
Торлы пештер, барабанды пеш негізіндегі айналмалы пештер, крематорлар, стерилизаторлар сияқты иннераторларға қолданылады.
Стандарт D класындағы қауіпті медициналық қалдықтармен жұмыс істеуге арналған жабдықтарға, ошақ пеші негізіндегі иннераторларға, құйылған қабаттағы жағуға негізделген циклонды-құйынды пештерге, сондай-ақ ОМО микротолқынды пеште өңдеуге арналған жабдықтарға қолданылмайды.

 7

ҚР СТ 3787-2022 "Қалдықтар. Мұнай өнімдерінің қалдықтары. Көлік жүргізу кезіндегі қауіпсіздік талаптары"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3787-​2022/?​sphrase_​id=15926

Стандарт ресурстарды сақтау, адамдардың, жануарлардың, өсімдіктердің өмірі мен денсаулығын қорғау және қоршаған ортаны қорғау мақсатында мұнай өнімдерінің қалдықтарын қауіпсіз басқаруға қойылатын талаптарды белгілейді.
Мыналарға қолданылмайды:
- пайдаланылған мотор майларының тобы;
- ГОСТ 21046 және ҚР СТ 3129 сәйкес өндірістік қалдық майлар тобы.

 8

ҚР СТ 3792-2022 "Қалдық Құрылыс қалдықтарын өңдеуге қойылатын талаптар Негізгі ережелер"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3792-​2022/?​sphrase_​id=15927

Стандартта былай делінген:
-құрылыс қалдықтарын жинау және есепке алу тәртібі;
-құрылыс қалдықтарымен жұмыстарды басқару және жүзеге асыру ережелері;
-қайталама өнімдердің жекелеген түрлерін өндіру үшін құрылыс қалдықтарын пайдалану ережелері.
Стандарт радиоактивті құрылыс қалдықтарына қолданылмайды.

 9

ҚР СТ 3780 - 2022 "Қалдықтар Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру орындарына қойылатын жалпы талаптар"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3780-​2022/?​sphrase_​id=15932

Стандарт қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орналастыруға арналған алаңдарды орналастыру және күтіп ұстау тәртібін белгілейді және қатынастарды реттейді.
Стандарт меншік нысанына қарамастан контейнерлерге қызмет көрсететін контейнерлік алаңдарды басқаратын барлық заңды және жеке тұлғалар үшін міндетті болып табылады.

 10

ҚР СТ 3781 - 2022 "Қалдықтарды энергетикалық қайта өңдеу қондырғысы Жалпы талаптар"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​3781-​2022/?​sphrase_​id=15934

Стандарт торлы пештерде жану жолымен энергия қалдықтарын қалпына келтіру қондырғыларына қойылатын жалпы талаптарды белгілейді, оның ішінде мұндай қондырғыларды орналастыру орындарын таңдауға, қолданылатын материалдарға және технологиялық шешімдерге қатысты.

 11

ҚР СТ EN 16190:2022 "Топырақ, биоқалдықтар және шлам. Диоксиндердің, фурандар мен диоксин тәрізді полихлорлы бифенилдердің құрамын жоғары ажыратымдылықтағы массалық селективті анықтаумен газ хроматографиясы арқылы анықтау"
https://​new-​shop.​ksm.​kz/​catalog/​STRK_​EN_​16190-​2022/?​sphrase_​id=159​42#

Стандарт сұйық хроматография колонкасының көмегімен тұнбадағы, өңделген биологиялық қалдықтар мен топырақтағы 17 2,3,7,8-хлор алмастырылған хатен-п-диоксиндер мен дибензофурандардың, сондай-ақ диоксин тәрізді полихлорланған бифенилдердің сандық анықтау әдісін анықтайды. тазарту әдістері және жоғары өнімді массалық газ хроматографиясы әдістері - селективті детектор (HRGC - HRMS).

 12

ҚР СТ EN 17503:2022 "Топырақ, өңделген биоқалдықтар және шлам. Полициклді ароматты көмірсутектерді газ хроматографиясы және жоғары ажыратымдылықтағы сұйық хроматография көмегімен анықтау"
https://​ksm.​kz/​public-​dis​cuss​ion/​sta​ndar​ds/​dis​cuss​ion-​of-​draft-​of-​st-​rk/​102775/

Стандарт 16 көпядролық ароматты көмірсутектерді сандық анықтауды белгілейді. Бұл стандарт ластанған топырақ, қиыршық тас, битум немесе құрамында битум бар қалдықтар сияқты қалдықтарға қолданылады.

  Қосымша 2

Тұрмыстық қалдықтардың ұсынылатын жылдық жинақталу нормасы

Тұрмыстық қалдықтарды жинақтау объектілерінің түрлері

Есеп бірлігі

Тұрмыстық қалдықтардың жиналуының жылдық бекітілген нормасы, м3

Тұрмыстық қалдықтардың жинақталуының ұсынылатын есептік жылдық бекітілген нормасы, м3

1.

Үй шаруашылықтары жақсы жабдықталған

1 тұрғын

1.1

2.2

Үй шаруашылықтары жабдықталмаған

1 тұрғын

1.2

2.4

2

Жатақханалар, интернаттар, балалар үйлері, қарттар үйлері және т.б

1 орын

1.13

2.3

3

Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері

1 орын

1.13

2.3

4

Балабақшалар, балабақшалар және басқа да мектепке дейінгі мекемелер

1 орын

0,4

0,8

5

Мекемелер, ұйымдар, кеңселер, кеңселер, банктер, пошта бөлімшелері

1 қызметкер

0,62

1,2

6

Емханалар, медициналық орталықтар

1 келу

0,04

0,1

7

Ауруханалар, басқа емдеу мекемелері

1 төсек

2,06

4,2

8

Мектептер және басқа оқу орындары

1 оқушы

0,13

0,3

9

Мейрамханалар, кафелер, басқа да ойын-сауық және қоғамдық тамақтандыру мекемелері

1 орын

1,16

2,3

10

Театрлар, кинотеатрлар, концерттік залдар, түнгі клубтар, казинолар, ойын автоматтары залдары, интернет - кафелер, компьютерлік клубтар

1 орын

0,2

0,4

11

Мұражайлар, көрмелер

Жалпы ауданы 1 м2

0,8

1,6

12

Спорт, би және ойын залдары

Жалпы ауданы 1 м2

0,26

0,5

13

Азық - түлік және өнеркәсіп тауарлары дүкендері, аралас дүкендер

1 м2 сауда алаңы

0,8

1,6

14

Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, науалар

1 м2 сауда алаңы

0,8

1,6

15

Тұрмыстық қызметтер: мемлекеттік қызметтер

Жалпы ауданы 1 м2

0,41

0,8

16

Дәріханалар

1 м2 сауда алаңы

0,44

0,9

17

Автотұрақтар, көлік жуу орындары, жанармай құю бекеттері

1 тұрақ орны

0,11

0,2

18

Автокөлік жөндеу шеберханалары

1 жұмыс орны

2,3

4,6

19

Шаштараздар, сұлулық салондары

Жалпы ауданы 1 м2

0,23

0,5

20

Кір жуу, химиялық тазалау, тұрмыстық техника жөндеу, тігін ательелері

Жалпы ауданы 1 м2

0,13

0,3

21

Ванналар, сауналар

Жалпы ауданы 1 м2

0,26

0,5

  Қосымша 3.

Қалдықтарды басқару саласындағы қолданыстағы нормативтік құқықтық базаны талдау

      Бүгінгі таңда қалдықтарды басқару саласы келесі кодекстермен, заңдармен және нормативтік актілермен реттеледі.

Құжат атауы

Реттелетін мәселелер

1

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне өзгертулер мен толықтырулар енгізілді

Жалпы ережелер
Қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі экологиялық талаптар

2

Қазақстан Республикасының "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексі (ӘҚБ)

•Қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілік (атап айтқанда, қалдықтармен жұмыс істеу бойынша) (505-бап)

3

"Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі

• Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер

4

Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексі

• Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру
Мемлекеттік бақылау және қадағалау

5

Қазақстан Республикасының Жер кодексі

Жер қатынастары

6

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім)

• Жалпы ережелер;
• Азаматтың тұрғылықты жері және заңды мекенжайы

7

"Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы № 148 Заңы (Жергілікті мемлекеттік басқару туралы заң)

• Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті мен функциялары, оның ішінде. қалдықтарды басқару саласында

8

"Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 16 мамырдағы № 202-V Заңы (Рұқсаттар және хабарламалар туралы)

* Рұқсаттар мен хабарламалар
* Рұқсаттық немесе хабарламалық тәртіпте жүзеге асырылатын қызмет түрлері

9

"Тұрғын үй қатынастары туралы" 1997 жылғы 16 сәуірдегі № 94 Заңы (Тұрғын үй қатынастары туралы заң)

• Тұрғын үй қорыны басқару саласындағы мемлекеттік бақылау

10

"Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 шілдедегі № 165-IV Заңы (Жаңартылатын энергия көздері туралы заң)

• Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау

11

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің бұйрығымен бекітілген жасыл желектерді күтіп-ұстау мен қорғаудың үлгілік қағидалары, қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандыру қағидалары және "Ағаштарды кесуге рұқсат беру" мемлекеттік қызметін көрсету қағидалары. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 20 наурыздағы № 235 бұйрығы

• Қала аймақтарынан тазартуды ұйымдастыру;
• Қала аумақтарынан қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару

12

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 27 наурыздағы "Тіркелген тарифтерді және шекті аукциондық бағаларды айқындау қағидаларын бекіту туралы" №271 қаулысы

• тіркелген ("жасыл") тарифті есептеу тәртібі

13

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы

• Әртүрлі сыныптағы қалдықтармен (ТҚҚ, медициналық, өндірістік) жұмыс істеуге қатысты санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
• Полигондарды жобалауға, күтіп ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық - эпидемиологиялық талаптар;
• Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында қабылданған өндірістік қалдықтардың тізімі

14

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 26 шiлдедегi "Коммуналдық мақсаттағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы № ҚР ДСМ-67 бұйрығы

• Коммуналдық мақсаттағы ғимараттарда қалдықтарды жинау тәртібі

15

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 16 маусымдағы "Әкімшілік және тұрғын ғимараттарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы № ҚР ДСМ-52 бұйрығы

• Әкімшілік және тұрғын үйлердегі қалдықтарды жинау тәртібі

16

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 7 қыркүйектегі "Әртүрлі сыныптағы полигондарда көму үшін қалдықтар түрлерінің тізбесін бекіту туралы" № 361 бұйрығы

Әртүрлі сыныптағы полигондарға орналастыруға арналған қалдықтардың тізімі;
• Жоюға тыйым салынған қалдықтардың түрлері;
• Ең қауіпті қалдықтар компоненттері;
• Қалдықтарды қауіпті деп анықтайтын қалдықтардың қасиеттері

17

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 6 тамыздағы "Қалдықтар сыныптауышын бекіту туралы" № 314 бұйрығы

• Қалдықтарды 20 көрсеткіш бойынша жіктеу

18

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі "Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" № 347 бұйрығы

• Әр түрлі үй - жайлар мен қызмет түрлері үшін коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуы нормаларының есептік бірліктері;
• Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормаларын есептеу тәртібі

19

Қазақстан Республикасы Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігінің 2010 жылғы 29 желтоқсандағы 2011 жылғы 1 мамырдағы "Тұрғын үй қорын техникалық пайдалану ережесі" № 606 бұйрығы.

• Тұрғын үй қорын ұстауға қойылатын талаптар (кіреберіс алаңы)

20

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы "Қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандырудың үлгілік қағидаларын және "Ағаштарды кесуге рұқсат беру" мемлекеттік қызмет көрсету қағидаларын бекіту туралы" № 235 бұйрығы

• Аудан аумағын жылдың әр мезгілінде жинау және тазалықты қамтамасыз ету тәртібі;
• Аудан аумағында пайда болатын қалдықтарды жинау, уақытша сақтау, шығару және кәдеге жарату

21

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2020 жылғы 29 сәуірдегі "Коммуналдық көрсетілетін қызметтердің тізбесін және коммуналдық көрсетілетін қызметтерді ұсынудың үлгілік қағидаларын бекіту туралы" № 249 бұйрығы

• Төлем тәртібі, коммуналдық қызметтерді көрсету шарттары;
• Қатысушы тұлғалардың жауапкершілігі;
• Тұтынушының және қызмет көрсетушінің құқықтары мен міндеттері

22

Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандарты. Жылжымалы қоқыс контейнерлері. Жалпы техникалық шарттар ҚР СТ 1231-2004 (Қатты қалдықтарға арналған контейнерлерге арналған стандарт)

• Жалпы техникалық талаптар;
• Контейнерлердің жұмысына қойылатын қауіпсіздік талаптары

23

ҚР СТ 2187-2012. Жарату. Автокөлік шиналары. Өңдеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары

• Автокөлік шиналарының қалдықтарын жинауға және сақтауға қойылатын талаптар;
• Көлік құралдарының қалдық шиналарын беру, тасымалдау және қабылдау тәртібі;
• Пайдаланылған көлік шиналары, шина түтіктері және басқа да резеңке бұйымдардың қалдықтарын қайта өңдеу

24

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы "Коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы" № 508 бұйрығы

• Өндіріс және тұтыну қалдықтарының меншік құқығын айқындау;
• Қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі нұсқаулықтар

25

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы Реттеушілік әсерді талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларын бекіту туралы № 748 бұйрығы

Іс жүзіндегі және енгізілетін реттеуші құралдардың реттеушілік әсерін талдау жүргізу және оны пайдалану тәртібі

26

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 25 қазандағы "Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларын бекіту туралы" № 763 қаулысы

* ӨКМ операторының қызметі
* ӨКМ шеңберінде өзара есеп айырысу қағидалары
* ӨКМ-нен босатылу тәртібі

27

Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2023 жылғы 13 қазандағы "Тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, сұрыптауды, өңдеуді, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды қамтамасыз ететін жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының аумағында өндіретін және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелетін өнімнің (тауарлардың) жекелеген түрлерінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 9 қарашадағы № 689 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы" № 283 бұйрығы

• ӨКМ қолданылатын өнімдердің (тауарлардың) тізімі

28

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2020 жылғы 30 желтоқсандағы "Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 19 ақпандағы № 108 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" № 695 бұйрығы

• Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстау (үй учаскелері, аулалар), шығыстар

29

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2020 жылғы 30 наурыздағы "Кондоминиум объектісін басқаруға арналған шығыстардың жылдық сметасын есептеу әдістемесін, сондай-ақ кондоминиум объектісін басқаруға арналған жарналардың ең төмен мөлшерін есептеу әдістемесін бекіту туралы" №166 бұйрығы

• Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін ұстауға арналған шығындар баптары

30

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2020 жылғы 29 сәуірдегі "Кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу тәртібін бекіту туралы" № 246 бұйрығы

• Шығындар сметасын есептеу тәртібі

31

Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі "Халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмугеарналған тарифті есептеу әдістемесін бекіту туралы" № 377 бұйрығы

• Тарифті есептеу тәртібі

32

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 желтоқсандағы Ішкі көшіп-қонушыларды тіркеу қағидаларын бекіту және Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы № 1427 Қаулысы.

•Хабарламаларды қабылдау ережелері, хабарламаларды қабылдайтын мемлекеттік органдардың тізімі
• Ішкі көшіп - қонушыларды тіркеу тәртібі
• Жалпы ережелер;
• Негізгі міндеттері, функциялары, құқықтары мен міндеттері;
• Іс-шараларды ұйымдастыру тәртібі

33

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы "Учаскелік полиция пунктінің жұмысын ұйымдастыруға жауапты учаскелік полиция инспекторларының, учаскелік полиция инспекторлары мен олардың көмекшілерінің қызметін ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" № 1095 бұйрығы

• Учаскелік инспекторлар, функциялары, құзыреттері туралы ереже
• Көші - қон полициясының құзыреті мен функциялары

  Қосымша 5.

Жоспарлы көрсеткіштер

№ п/п

Көрсеткіштің атауы

Өлшем бірлігі

Жоспарлау кезеңі

Бастапқы мән

2026

2027

2028

2029

2030

1

Ауданда қоқыс жинайтын жылжымалы пункттерді ұйымдастыру

дана

0

1

2

3

4

5

2

Жергілікті және аймақтық бұқаралық ақпарат құралдарында қалдықтардың пайда болуын азайту үшін ақылды тұтынудың маңыздылығы туралы хабарламалар

аптасына минуттық эфир уақыты

0

15

15

15

15

15

3

Үй шаруашылығы деңгейінде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы балалар мен жасөспірімдерге арналған іс-шараларды әзірлеу және өткізу

семестрде облыс бойынша 1 білім беру мекемесіне арналған іс - шара

0

2

2

2

2

2

4

Аудан бойынша контейнерлік алаңшалар астындағы жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

дана

0

2

3

5

8

9

5

Жергілікті және аймақтық бұқаралық ақпарат құралдарында қалдықтардың пайда болуын азайту үшін ақылды тұтынудың маңыздылығы туралы хабарламалар

банер

0

15

20

25

30

30

6

Аудан бойынша ҚР СТ 3780-2022 талаптарына сәйкес контейнер алаңдарын орналастыру

дана

0

50

100

150

200

250

7

Қалдықтарды компосттау немесе биогазға қайта өңдеу немесе энергияны қалпына келтіру арқылы аймақтағы полигондарға органикалық және тағамдық қалдықтарды кәдеге жарату

органикалық және тамақ қалдықтарының жалпы көлемінің %

0

10

15

20

25

30

8

Аудандағы стихиялық полигондар туралы хабарлау үшін әкімдік сайтында *сенім телефонын* ұйымдастыру

дана

0

1

-

-

-

-

9

Коммуналдық қалдықтар мен олардың құрамдас бөліктерінің өздігінен пайда болатын үйінділерін анықтау және жою

%

99

100

100

100

100

100

10

Қолдану және қайта өңдеу арқылы қалдықтарды азайту

алынған қалдықтардың жалпы сомасының депозитінің %

32,8

32

30

27

25

22

11

Құрылыс қалдықтарын қайта өңдеу және пайдалану

%

-

30

40

50

60

70

12

Ауданның контейнерлік алаңдарын ірі көлемдегі қалдықтарды жинауға арналған контейнерлермен жабдықтау

дана

0

10

50

100

200

300

13

Облыс тұрғындарын коммуналдық қалдықтарды ұйымдасқан, тұрақты шығарумен қамтамасыз ету

%

60

65

70

75

80

85

14

Ауданның барлық аудандарында қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлер (құрамында сынап бар шамдар мен құрылғылар мен аккумуляторлар) орнату

дана

-

40

65

100

110

120

15

Аудан аумағында контейнерлік алаңдарды ұйымдастыру және халықтың ұйымдастырылмаған демалыс орындарынан коммуналдық қалдықтарды шығару

%

0

20

40

60

80

100

  6 - қосымша

Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру үшін қажетті қосымша тапсырмалар

№ п/п

Тапсырмалардың атауы

Аяқтау формасы

орындалуына жауапты

орындау уақыты

Сметалық шығындар (мың теңге) / қосымша көздер (мың теңге)

Оқиғаның күтілетін экологиялық әсері
*

2026

2027

2028

2029

2030


1

Қайта өңдеумен қамтылмаған аудандар үшін жылжымалы қайта өңдеу пункттерін ұйымдастыру

пайдалануға беру актісі

халықтан қайта өңделетін материалдарды қабылдайтын кәсіпорындар

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

коммуналдық қалдықтардың мөлшерін азайту *көзінде*

2

Ақпараттық материалдар пакетін әзірлеу және қалдықтарды бөлек жинау туралы бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде жариялау

ақпараттық материалдар пакеті

аудан әкімдігі

2026

бағалауға сәйкес





 
қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыруға дайындық жұмыстары *көзінде*

3

Балалар мен жасөспірімдер үшін қалдықтарды бөлек жинау және *ақылға қонымды тұтыну* бойынша іс-шараларды әзірлеу және өткізу

есеп беру

аудан әкімдігі

2026 - 2030






 
балаларға арналған ақпараттық жұмыс

4

Облыс бойынша контейнерлік алаңшалар астындағы жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

құжат пакеті

аудан әкімдігі

2026 - 2030







5

Контейнер алаңдарында экспортқа заңнамаға және техникалық талаптарға сәйкес *құрғақ*/*ылғалды* фракцияларға бөлек жинауға арналған контейнерлерді сатып алу, таңбалау және орнату

орнату сертификаты

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

заң талаптарын сақтау, қалдықтарды бөлек жинауды қамтамасыз ету

6

Облыстағы контейнерлік учаскелерде заңнамаға және экспортқа техникалық талаптарға сәйкес *құрғақ*/*ылғалды* фракцияларға бөлек жинауға арналған контейнерлерді сатып алу, таңбалау және орнату.

орнату сертификаты

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

заң талаптарын сақтау, қалдықтарды бөлек жинауды қамтамасыз ету

7

Аудан әкімдігінің сайтында рұқсат етілмеген тұрмыстық қалдықтар үйінділерінің табылғаны туралы хабарлау үшін *сенім телефонын* ұйымдастыру

веб парақ

аудан әкімдігі

2026


рұқсат етілмеген үйінділерді анықтау




рұқсат етілмеген полигондарды анықтау

8

Жеке үй шаруашылықтарымен қалдықтарды шығаруға келісім жасау

келісім

аудан әкімдігі

2026 - 2030







9

Жеке секторда коммуналдық қалдықтарды тұрақты шығарумен және бөлек жинаумен контейнер алаңдарын ұйымдастыру

пайдалануға беру актісі

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

жеке секторды қалдықтарды ұйымдасқан және тұрақты шығарумен қамту

10

қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерді орнату

орнату сертификаты

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

қауіпті қалдықтардың басқа фракциялармен араласуын жою

11

қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерді пайдалану бойынша ақпараттық науқандарды ұйымдастыру

ақпараттық материалдар пакеті

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

Бұл контейнерлерге қандай қоқыс жиналатыны туралы халықты ақпараттандыру келеңсіз жағдайларды азайтуға септігін тигізеді

12

Қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерге қызмет көрсетуге лицензиясы бар кәсіпорындармен келісім-шарт жасау

келісім

аудан әкімдігі

2026 - 2030







13

контейнерлік алаңдарды жайластыру және көпшілік демалыс орындарында контейнерлерді орнату

пайдалануға беру актісі

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

халықтың ұйымдастырылмаған демалыс орындарынан қалдықтарды шығаруды ұйымдастыру рұқсат етілмеген үйінділердің санын азайтады және демалыс орындарының санитарлық жағдайын жақсартады.

14

қалдықтарды шығаратын ұйымдармен осы учаскелерден қалдықтарды шығару туралы шарт жасасу

келісім

аудан әкімдігі

2026 - 2030







15

контейнер алаңдарында ірі көлемдегі қалдықтарға арналған контейнерлерді орнату

орнату сертификаты

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

ірі көлемдегі қалдықтарды ұйымдастырылмаған сақтау көлемін азайту

16

контейнерлік алаңдардан ірі көлемдегі қалдықтарды шығаруға келісім жасау

келісім

аудан әкімдігі

2026 - 2030







17

табиғи полигондарды жою

Акт

аудан әкімдігі

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

табиғи полигондарды жою

18

зерттеу жүргізу және сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды қайта өңдеу әдісін таңдау

есеп беру

аудан әкімдігі

2026

бағалауға сәйкес

сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды кәдеге жарату әдісін таңдау




сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды кәдеге жарату әдісін таңдау

19

Экологиялық және салық заңнамасына коммуналдық қалдықтарды есепке алу мәселелері бойынша өзгерістер енгізу бастамасы

пайдалануға беру актісі

аудан әкімдігі

2026 - 2030






қалдықтардың түзілу көлемін есепке алуды сенімдірек және ашық етуге көмектеседі

20

полигондарда тамақ қалдықтарына арналған компост зауыттарын салу

пайдалануға беру актісі

Полигондағы басқарушы компания

2026 - 2028






тамақ қалдықтарын компосттау

21

коммуналдық қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын шығару үшін қалдықтарды жинаушы компаниялардың қолданыстағы жабдықтарын сатып алу немесе қайта жарақтандыру

орнату сертификаты

Полигондардағы басқарушы компания

2026 - 2030

бағалауға сәйкес

қайта өңдеуге жарамды бөлек жиналған қалдықтардың фракцияларын араластырмау

22

куллеттерді қайта өңдеуді ұйымдастыруға кәсіпкерлерді тарту, шыны өңдеу желісін ұйымдастыру

пайдалануға беру актісі

аудан әкімдігі

2026 - 2028






қайта өңделген материалдарды пайдалану

23

полигондарға құрылыс қалдықтарын ұсақтау қондырғыларын сатып алу

пайдалануға беру актісі

Полигондағы басқарушы компания

2026 - 2028






құрылыс қалдықтарын қайта өңдеу