Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі N 296 Заңы.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасы астанасының жұмыс істеуі саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, оның қызметінің құқықтық, экономикалық және ұйымдық негіздерін айқындайды.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Қазақстан Республикасының астанасы

1. Астана Қазақстан Республикасының Конституциясында айқындалған.

2. Қазақстан Республикасының астанасы (бұдан әрі – астана):

1) мемлекеттің саяси және әкімшілік орталығы;

2) Қазақстан Республикасы Президентінің "Ақорда" Резиденциясында сақталатын Қазақстан Республикасы Конституциясы мәтінінің түпнұсқасы, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы мен Мемлекеттік елтаңбасының эталондары орналасқан жер болып табылады.

3. Астанада Қазақстан Республикасы Президентінің "Ақорда" Резиденциясы, Қазақстан Республикасының Парламенті, Үкіметі, Жоғарғы Соты және өзге де орталық мемлекеттік органдары орналасқан.

Жекелеген орталық мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының астанасынан тыс жерде орналасуы мүмкін.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Астананың мәртебесі туралы заңнама

1. Астананың мәртебесі туралы заңнама Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта, осы Заңда көзделгеннен өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-бап. Астананың өңірлік рәміздемесі

Ескерту. 3-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Астананың өз өңірлік рәміздемесі бар.

Өңірлік рәміздеменің сипаттамасын және оларды пайдалану тәртібін астананың мәслихаты айқындайды.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қаланың атақтары және ынталандырымдары

1. Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға астананың экономикасын, әлеуметтік саласын, ғылымы мен мәдениетін дамытудағы ерекше еңбегі үшін астана әкімінің ұсынуы бойынша мәслихат "Астана қаласының құрметті азаматы" атағын беруі мүмкін.

2. Астананың жергілікті өкілді органы (мәслихаты) мен жергілікті атқарушы органы (әкімдігі) ынталандырудың өзге де түрлерін белгілеуге және қолдануға құқылы.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап. Астананың аумағы және қала маңы аймағы

1. Астананың аумағын жергілікті өкілді және атқарушы органдардың пікірін ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін және өзгертетін, астананың әкімшілік-аумақтық бірліктерінің шекарасындағы жер, су объектілері құрайды.

2. Қаламен біртұтас әлеуметтік, табиғи және шаруашылық аумақты құрайтын қала шегінен тыс жерлер астананың қала маңы аймағын құрайды, оның көлемі мен шекарасын астананың мәслихаты мен әкімдігінің және аумағы қала маңы аймағына қосылған облыс мәслихаты мен әкімдігінің бірлескен ұсыныстары бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді және өзгертеді.

Қала маңы аймағын қосылған жерлерді пайдаланудың тәртібі мен режимін астананың мәслихаты мен әкімдігінің аумағы қала маңы аймағына қосылған облыс мәслихатымен және әкімдігімен келісілген ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Ескерту. 6-бап алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. Астанадағы жергілікті мемлекеттік басқарудың ерекшеліктері

7-бап. Астананың жергілікті мемлекеттік басқару органдарының міндеттері

Астананың жергілікті мемлекеттік басқару органдарының қаланың Қазақстан Республикасының астанасы функцияларын жүзеге асыруды қамтамасыз етуі жөніндегі міндеттері:

1) астананың Қазақстан Республикасының саяси, әкімшілік, мәдени және экономикалық орталығының рөлін орындауы үшін жағдай жасау;

2) астананың әлемдегі басқа астаналар арасындағы бәсекелестік мүмкіндіктерін арттыру, орнықты дамыған қаланы құру;

3) астананы халықаралық қатынастар орталығы ретінде дамыту;

4) Қазақстан Республикасы Президентінің, Парламенттің, Үкіметтің, Жоғарғы Соттың, өзге де орталық мемлекеттік органдардың, сондай-ақ шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінің қызметін жүзеге асыру үшін жағдай жасау;

5) жалпымемлекеттік және халықаралық іс-шараларды ұйымдастыру мен өткізу үшін жағдай жасау;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыруы болып табылады.

8-бап. Астана мәслихатының өкілеттіктері

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктермен қатар, астананың мәслихаты өз құзыреті шегінде:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа мемлекеттердің жергілікті өкілді органдарымен халықаралық байланыстар орнатады;

2) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) мыналарды:

астананы дамытудың экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларының жоспарларын, астананың бюджетін және оның орындалуы туралы есептерді;

астана аумағындағы көші-қон процестерін реттеу қағидаларын;

мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек көрсетудің мөлшері мен тәртібін;

астананың бас жоспарын іске асыру үшін әзірленетін астана аумағының қала құрылысын игеру схемаларын;

астана аумағының қала құрылысы регламентін;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3) тармақшаның жетінші абзацына өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 26.06.2025 № 198-VIII (01.01.2026 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3) тармақшаны жетінші абзацпен толықтыру көзделген – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (01.10.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

астана аумағында тұрғылықты жері және уақытша болатын (тұратын) жері бойынша тіркеу нормативтерін бекітеді;

4) жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қоюға байланысты жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті иеліктен шығару туралы шарттардың жобаларын келіседі.

Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.01.2019 № 215-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Астананың жергілікті атқарушы органының өкілеттігі

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктермен қатар, астананың жергілікті атқарушы органы өз құзыреті шегінде:

1) коммуналдық заңды тұлғаларға бекітілмеген коммуналдық мүліктің тізбесін бекітеді, республикалық меншікке жатқызылған заңды тұлғаларды қоспағанда, астана аумағында тіркелген акционерлік қоғамдар акцияларының және жауапкершілігі шектеулі серіктестіктердің қатысу үлестерінің мемлекеттік пакеттерін иеленуді, пайдалануды және оларға билік етуді жүзеге асырады;

2) астананың коммуналдық меншігін иеленуді, пайдалануды және оған билік етуді жүзеге асырады;

3) астананың коммуналдық меншігін жекешелендіру жөніндегі қатынастарды реттейтін қаулылар шығарады;

4) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
5) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
6) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

7) Қазақстан Республикасының бюджеті заңнамасына сәйкес қарыз алуды жүзеге асырады;

8) астананың аумағында және қала маңы аймағында қолданылатын мемлекеттік сәулет, қала құрылысы және құрылыс саясатын әзірлеуге қатысады;

9) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген астананы дамыту мен салудың бас жоспарын, астананың қала маңы аймағына жатқызылған іргелес аумақтардың қала құрылысын жоспарлаудың кешенді схемасын (аудандық жоспарлау жобасын) іске асыру жөніндегі субъектілердің қызметін үйлестіреді;

10) астана және қала маңы аймағы аумақтарын дамыту мен салудың бас жоспарының жобасын әзірлеуді ұйымдастырады;

11) алып тасталды - ҚР 28.10.2015 № 366-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

12) астананың қала құрылысы кеңесі үшін алдын ала қорытындылардың материалдарын дайындайды;

13) реконструкциялау объектілерін жобалау, салу және пайдалануға беру мерзіміне бақылау жасауды жүзеге асырады;

14) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

15) мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек көрсетудің мөлшері мен тәртібін әзірлейді;

16) астанада еңбек мәселелерін үйлестіреді және халықты жұмыспен қамту саясатының іске асырылуын қамтамасыз етеді;

17) астананы дамыту мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

18) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен астанада жалпымемлекеттік және халықаралық іс-шараларды өткізу үшін жағдайлар жасайды;

18-1) қызметінің негізгі нысанасы – астананың әлеуметтік-экономикалық дамуына, іскерлік туризмнің дамуына жәрдемдесу, сондай-ақ астананы халықаралық көрмеге даярлау болып табылатын, жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлғаны айқындайды;

19) жылумен, энергиямен, сумен, газбен жабдықтау жүйесінің, кәріздің және су қашыртудың, жол қызметінің, астаналық көлік пен байланыстың барлық түрлерінің, абаттандырудың, көгалдандырудың, қаланы санитарлық тазартудың, сондай-ақ тұрғын үй қорын инженерлік қамтамасыз етудің, пайдалану мен жөндеудің тиімді жұмыс істеуі саласындағы қызметті үйлестіреді;

19-1) астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған, жөндеуге жататын көп пәтерлі тұрғын үйлердің тізбесін айқындайды;

19-2) жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша құрылған, жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлғалардың арасынан астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуді ұйымдастыратын уәкілетті ұйымды айқындайды;

19-3) астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған, астананың көп пәтерлі тұрғын үйлерін жөндеуді ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын бекітеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
19-4) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-4) астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуге байланысты үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелеріне шығыстарды өтеу қағидаларын бекітеді;

19-5) астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуге байланысты үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелеріне шығыстарды уәкілетті ұйым арқылы жергілікті бюджет қаражаты есебінен толық өтеуді жүзеге асырады;

19-6) авариялық көппәтерлі тұрғын үйлерді бұзуды ұйымдастырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
19-7) тармақша жаңа редакцияда көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-7) "Тұрғын үй қатынастары туралы" және "Жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы" Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына сәйкес жергілікті бюджет қаражаты есебінен пайдаланудағы көппәтерлі тұрғын үйлерге мемлекеттік техникалық зерттеп-қарау (кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін айқындай отырып) жүргізуді, сондай-ақ көппәтерлі тұрғын үй пәтерлерінің, тұрғын емес үй-жайлардың меншік иелерінен тиісті өтініш келіп түскен жағдайда көппәтерлі тұрғын үй пәтерлерінің, тұрғын емес үй-жайлардың меншік иелері жиналысының шешімі негізінде көппәтерлі тұрғын үйге және үй жанындағы жер учаскесіне жылжымайтын мүлік объектісінің кадастрлық паспортын дайындауды және дайындау жөніндегі шығыстарды өтеуді қамтамасыз етеді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
19-8) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-8) жергілікті бюджет қаражаты болған кезде көппәтерлі тұрғын үй пәтерлері, тұрғын емес үй-жайлары меншік иелерінің қаражатты қайтаруын қамтамасыз ету шартымен, көппәтерлі тұрғын үйлерді күрделі жөндеуді ұйымдастыруды және қаржыландыруды жүзеге асыруға құқылы;

19-9) жергілікті бюджет қаражаты болған кезде көппәтерлі тұрғын үй пәтерлері, тұрғын емес үй-жайлары меншік иелерінің қаражатты қайтаруын қамтамасыз ету шартымен, көппәтерлі тұрғын үйлердегі лифтілерді жөндеу мен ауыстыруды ұйымдастыруды және қаржыландыруды жүзеге асыруға құқылы;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
19-10) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-10) пәтерлер, тұрғын емес үй-жайлар меншік иелерінің лифтілерді жөндеуге және ауыстыруға, көппәтерлі тұрғын үйді күрделі жөндеуге байланысты ақшаны қайтаруын қамтамасыз ету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

19-11) елді мекендер шекараларының шегінде тұрғын үй қорын басқару, газ және газбен жабдықтау салаларындағы әлеуметтік инфрақұрылым объектілерінде бақылау субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру бойынша тұрғын үй инспекциясының жұмысын ұйымдастырады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
19-12) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 24.06.2025 № 196-VIII (01.01.2026 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-12) елді мекендер шекараларының шегінде қауіпті техникалық құрылғыларды қауіпсіз пайдалану талаптарының сақталуына өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы әлеуметтік инфрақұрылым объектілерінде қадағалау субъектілеріне қатысты мемлекеттік қадағалауды жүзеге асыру бойынша тұрғын үй инспекциясының жұмысын ұйымдастырады;

19-13) жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын астана тұрғындарының тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету жүйесінің қалалық операторын айқындайды;

19-14) жергілікті бюджет қаражаты болған кезде астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауға бағытталған көппәтерлі тұрғын үйлердің сыртқы қабырғаларын, шатырларын реконструкциялау, ағымдағы немесе күрделі жөндеу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруды және қаржыландыруды жүзеге асыруға құқылы;

19-15) жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын, астанада арнаулы трассаларды және автомобиль жолдарының оларға іргелес жатқан жекелеген учаскелерін, көшелерді және көше-жол желісін жинау және санитариялық тазарту жөніндегі заңды тұлғаны айқындайды;

20) астана аумағында медициналық қызметтер көрсететін медициналық ұйымдардың қызметін үйлестіреді;

21) ішкі сауда және тұрмыстық қызмет көрсету объектілерін дамыту мен олардың жұмыс істеуі саласындағы саясатты іске асырады;

22) қалалық шаруашылық объектілерінің, қаланы абаттандыру мен дамыту элементтерінің біртұтастығы мен сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды жүзеге асырады;

23) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

24) мүдделі мемлекеттік органдармен келісім бойынша транзиттік автомобиль көлігі қозғалысының схемалары мен тәртібін айқындайды;

25) ақылы автотұрақтар (автомобиль қоятын орындар) ұйымдастырады;

26) мыналарды:

астана көшелерінің тізбесін;

автотұрақтарды (автомобиль қоятын орындарды, паркингтерді) ұйымдастыру және олардың санаттарын айқындау қағидаларын;

коммуналдық ақылы автомобиль қоятын орындарды (паркингтерді) пайдалану қағидаларын;

көлік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша астанада автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларын;

мүдделі орталық уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша жеке және заңды тұлғалардың астана аумағында сауда, ойын-сауық, қонақүй қызметтерін, медициналық және өзге де қызметтерді көрсету қағидаларын бекітеді;

27) Қазақстан Республикасының Жер кодексінде және "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен жер учаскесін мемлекет мұқтаждығы үшін алып қоюға байланысты жер учаскелерін және (немесе) өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп иеліктен шығаруды жүзеге асырады;

27-1) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп алып қоюды, оларды үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатуды қамтамасыз ету саласындағы шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорынды құру, қайта ұйымдастыру, тарату туралы шешім қабылдайды, сондай-ақ оның қызметін үйлестіреді;

28) астана аумағында мақсатқа сай пайдаланылмайтын жер учаскелерін мәжбүрлеп алып қою туралы, жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қоюға байланысты жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп иеліктен шығару туралы сотқа талап-арыз береді.

29) астананың әкімшілік-аумақтық шекарасы шегінде Есіл өзенінің кеме қатынасы учаскесінде су жолы жұмыстарын жүргізуді қамтамасыз етеді;

30) астананың қоғамдық көлігінде қолданылатын тарифтік саясатты әзірлейді және бекітеді;

31) астананың көліктік инфрақұрылымы объектілерін басқаруға беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

32) астананың көліктік инфрақұрылымы объектілерін басқару функцияларын жүзеге асыратын компанияны айқындайды;

32-1) жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын, астанада жол жүрісін ұйымдастыруға, орынтұрақ кеңістігін басқаруға жауап беретін заңды тұлғаны (бұдан әрі – жол жүрісін ұйымдастыру орталығы) айқындайды;

33) астананың көліктік инфрақұрылымы объектілерін басқаруға беру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

34) Жол жүрісін басқарудың автоматтандырылған жүйелерін ендіру және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

35) Көліктік инфрақұрылымды басқару және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

36) алып тасталды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

37) халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітетін облыстардағы, республикалық маңызы бар қалалардағы және астанадағы көші-қон процестерін реттеудің үлгілік қағидаларына сәйкес астана аумағындағы көші-қон процестерін реттеу қағидаларын әзірлейді;

38) астана аумағының қала құрылысы регламентін әзірлейді;

39) астананың және қала маңы аймағының аумағында қолданылатын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы мемлекеттік нормативтердің жобаларын (мемлекеттік нормативтік құжаттарды) келіседі;

40) астананың бас жоспарын іске асыру үшін әзірленетін астана аумағының қала құрылысын игеру схемаларын әзірлейді;

41) арнайы экономикалық аймақтардың басқарушы компанияларының қызметін үйлестіруді қамтамасыз етеді;

42) жазғы алаңдарды, қоғамдық тамақтану объектілерін, қызметтер көрсету саласы объектілерін орнату қағидаларын әзірлейді және бекітеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
43), 44) тармақшаларға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 26.06.2025 № 198-VIII (01.01.2026 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
9-бапты 43), 44) тармақшалармен толықтыру көзделген – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (01.10.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

45) астана аумағында тұрғылықты жері және уақытша болатын (тұратын) жері бойынша тіркеу нормативтерін әзірлейді;

46) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 16-бабы 2-тармағының 4-1) тармақшасына сәйкес жер учаскелерін береді;

47) астанада ұлттық қолөнерді және оның инфрақұрылымын құру және дамыту жөніндегі қызметті үйлестіреді.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2015 № 312-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 362-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 60-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.03.2023 № 207-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.11.2024 № 138-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-1-бап. Астананың әлеуметтік-экономикалық дамуына, іскерлік туризмді дамытуға, сондай-ақ астананы халықаралық көрмеге даярлауға жәрдемдесетін ұйым

Ескерту. 9-1-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Астананың әлеуметтік-экономикалық дамуына, іскерлік туризмді дамытуға, сондай-ақ астананы халықаралық көрмеге даярлауға жәрдемдесетін ұйым:

1) астананың брендін ілгерілетуге бағытталған іс-шараларды өткізу жөнінде ұсыныстар әзірлеуді және оларды астана әкімдігінің қарауына енгізуді және осы іс-шараларды іске асыруды жүзеге асырады;

2) астананың брендін ілгерілету бойынша астананың әкімдігіне қызметтер көрсетеді;

3) инвестициялар тартуды және туристік дестинацияны дамыту шеңберінде жобаларды іске асыруды жүзеге асырады;

4) жаңартылатын энергия көздері саласында өнеркәсіптік-инновациялық қызметті дамытуды жүзеге асырады;

5) астанада іскерлік туризмді дамытуға ықпал ететін іс-шараларды ілгерілетеді;

6) жергілікті және шетелдік туристерге астана туралы қажетті ақпарат береді;

7) туризм саласында инновациялық шешімдер іздеуді, зерделеуді, тартуды және енгізуді жүзеге асырады;

8) астананың туристік әлеуетін дамыту жөнінде ұсыныстар енгізеді;

9) астананың әкімдігі айқындайтын өзге де қызметті жүзеге асырады.

Ескерту. 2-тарау 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 362-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-2-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп алып қоюды, оларды үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатуды қамтамасыз ету саласындағы шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын

1. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп алып қоюды, оларды үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатуды қамтамасыз ету саласындағы шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес:

1) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесінің алып қойылуына байланысты жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті мәжбүрлеп иеліктен шығарудың басталғаны туралы меншік иелерінің немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушыларды хабардар етуді қамтамасыз етеді;

2) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесінің алып қойылуына байланысты иеліктен шығарылатын жер учаскесінің немесе өзге де жылжымайтын мүліктің нарықтық құнын айқындауды қамтамасыз етеді, өтем мөлшерін айқындайды;

3) алып қойылатын жер учаскелерін үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатудың сметалық құнын дайындауды қамтамасыз етеді;

4) алып қойылатын мүліктің меншік иелерімен немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушылармен келіссөздер, келісу рәсімдерін жүргізуді қамтамасыз етеді;

5) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін немесе өзге де мүлікті мәжбүрлеп алып қою мәселелері бойынша соттарда астана әкімдігінің мүдделерін білдіреді;

6) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесінің алып қойылуына байланысты жер учаскесінің немесе өзге де жылжымайтын мүліктің құнын және өтелуге жататын шығындарды өтеу төлемдерін бюджет қаражаты есебінен төлеуді қамтамасыз етеді;

7) жер учаскелерін үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатуды қамтамасыз етеді.

2. Астананың жергілікті атқарушы органы осы баптың 1-тармағында айқындалған мемлекеттік кәсіпорыннан мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп алып қоюды, оларды үйлерден (құрылыстардан, ғимараттардан) босатуды қамтамасыз ету саласында көрсетілетін қызметтер мен жұмыстарды сатып алады.

Ескерту. 2-тарау 9-2-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 362-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

9-3-бап. Жол жүрісін ұйымдастыру орталығы

1. Жол жүрісін ұйымдастыру орталығы:

1) көше, шеткері және коммуналдық автомобиль тұрақтарын (орынтұрақтар, паркингтер), арнаулы (күзетілетін) үй-жайларды, алаңдар мен орынтұрақ кеңістіктерін ұйымдастыру мен басқаруды;

2) паркингтердің және орынтұрақтардың пайдаланылуын мониторингтеуді;

3) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес ұсталған көлік құралдарын арнаулы алаңдар мен тұрақтарға жеткізуге (эвакуациялауға), оларды уақытша сақтауға, жеткізу (эвакуациялау) және сақтау құнының ақысын төлеуге, әкімшілік құқық бұзушылық жасалған кезде көлік құралдарын, тасталған немесе иесіз көлік құралын, заттай дәлелдемелер деп танылған көлік құралдарын, сондай-ақ тыйым салу қолданылған көлік құралдарын арнаулы (күзетілетін) үй-жайларда, алаңдар мен тұрақтарда қайтаруға байланысты қызметті ұйымдастыруды;

4) бағдаршамдарды басқаруды;

5) жол жүрісін ұйымдастыру жобалары мен схемаларын әзірлеуді;

6) көлік ағындарын талдауды, болжауды және басқаруды;

7) интеллектуалдық көлік жүйелерінің жұмыс істеуін ұйымдастыруды;

8) көлік инфрақұрылымы объектілерін басқаруды;

9) жол жүрісін ұйымдастыру және аумақтық-көліктік жоспарлау жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруды;

10) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша есептер дайындауды;

11) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша ұсынымдар әзірлеуді;

12) жолдарда жол жүрісін ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеуді және іске асыруды;

13) қала құрылысы құжаттамасының аумақтық-көліктік жоспарлау және жол жүрісін ұйымдастыру бөліміне ұсынымдар әзірлеуді;

14) жол-көлік оқиғаларынан болған шығындарды және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жұмсалған бюджеттік шығындарды, сондай-ақ жолдардағы авариялылық деңгейін төмендетуге қабылданатын шаралардың тиімділігін мониторингтеуге қатысуды;

15) мыналар:

жол жүрісін ұйымдастырудың кешенді схемаларын және көлік жүйесін кешенді дамыту бағдарламаларын әзірлеу;

қалалардағы жол жүрісін ақпараттық қамтамасыз ету арқылы елді мекендерге көлік жүктемесін төмендету бойынша шараларды орындауды;

16) ауыр салмақты және ірі габаритті жүк көлігінің жүруін ұйымдастыруды, оның ішінде оның көше-жол желісі бойынша жүруін әкімшілендіруді;

17) бұқаралық мәдени, спорттық және өзге де іс-шараларға көліктік қызмет көрсету схемаларын келісуді;

18) қоғамдық көлік қозғалысының маршруттары мен параметрлерін және аялдама пункттерінің орналасуын келісуді жүзеге асырады.

2. Осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген көлік құралдарын жеткізуді (эвакуациялауды), сақтауды жол жүрісін ұйымдастыру орталығы жол жүрісі қағидаларында реттелмеген бөлігінде Астана, Алматы қалаларында жол жүрісін ұйымдастыру қағидаларына сәйкес ақылы негізде жүзеге асырады.

Ескерту. 9-3-баппен толықтырылды – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Астананың әкімі

Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктермен қатар, астана әкімі өз құзыреті шегінде:

1) Қазақстан Республикасының Президентімен, Қазақстан Республикасының Парламентімен, Үкіметімен, өзге де орталық мемлекеттік органдарымен, халықаралық ұйымдармен және шет мемлекеттер өкілдерімен қатынастарда астананың атынан өкілдік етеді;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, тікелей астана мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің жобаларын келіседі;

3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына астананың жұмыс істеуі мен оны дамыту мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілердің жобаларын және басқа да ұсыныстар енгізеді;

4) астанада жалпымемлекеттік және халықаралық сипаттағы іс-шараларды өткізу туралы мәселелерді шешуге қатысады;

5) тиісті мемлекеттік органдарға астана аумағында орналасқан республикалық меншіктегі, қаланың астана функцияларын орындауын қамтамасыз ету үшін зор маңызы бар объектілерді қаланың коммуналдық меншігіне беру туралы ұсыныстар енгізеді.

11-бап. Астананың коммуналдық меншігі

Астананың коммуналдық меншігі Қазақстан Республикасы мемлекеттік меншігінің құрамдас бөлігі болып табылады және мыналардан:

1) жеке меншіктегі жер учаскелерін қоспағанда, астана аумағындағы жер учаскелеріне меншіктен;

2) астана әкімдігі акционері (қатысушысы) ретінде болатын акционерлік қоғамдардағы акцияларға, жауапкершілігі шектеулі серіктестердегі қатысу үлестеріне меншік құқықтарынан;

3) астана көшелерінен, жылжымайтын мүлікке меншіктен;

4) астана әкімдігі меншік иесі ретінде болатын мемлекеттік мекемелердің және коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындардың мүлкінен;

5) өзге де мүлік пен құқықтардан, оның ішінде мүліктік құқықтардан, активтерден тұрады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Астанадағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі

1. Астананың аумағында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі астананың бас жоспарына, қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасына, мемлекеттік нормативтерге (мемлекеттік нормативтік құжаттарға), астананың бірыңғай сәулеттік келбетіне, дизайн-кодына қойылатын талаптарға сәйкес және Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

2. Алып тасталды - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Астана аумағының құрылыс салу мәселелерін қарау және үйлестіру үшін астана әкімі астананың қала құрылысы кеңесін құрады.

Астананың қала құрылысы кеңесін астана әкімі басқарады.

Астананың қала құрылысы кеңесінің құрамына астана құрамына астана әкімдігінің өкілдері, сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі жергілікті атқарушы органының, астананың мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы мен қадағалауының басшысы, жетекші сәулетшілер кіреді. Қала құрылысы кеңесінің жұмысына қоғамдық бірлестіктердің, қауымдастықтардың өкілдері және өзге де адамдар тартылуы мүмкін.

Астананың қала құрылысы кеңесі:

1) астана аумағындағы және қала маңы аймағындағы сәулет-қала құрылысы жобаларын қарайды;

2) астананы монументті-көркем безендіру мәселелері бойынша ұсыныстарды қарайды және енгізеді;

3) қала құрылысы кеңесі туралы ережеге сәйкес өзге де міндеттерді жүзеге асырады.

Қала құрылысы кеңесі отырысының мерзімділігін астана әкімі айқындайды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беру мақсатында жергілікті атқарушы орган көп пәтерлі тұрғын үйлерге техникалық зерттеп-қарауды жүргізеді.

Техникалық зерттеп-қарау актілерінің негізінде астананың жергілікті атқарушы органы астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге бағытталған, жөндеуге жататын үйлердің тізбесін айқындайды.

Астананың жергілікті атқарушы органы үйлердің тізбесін айқындағаннан кейін үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелерінің жиналысы:

уәкілетті ұйымды тарта отырып, астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге бағытталған жөндеуді жүргізу туралы;

мердігер ұйымды таңдау туралы;

астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуге байланысты шығыстарды толық өтеу жөніндегі өтінішті кондоминиум объектілерін басқару органы арқылы беру туралы шешім қабылдайды.

Үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелері жиналысы шешімінің негізінде кондоминиум объектісін басқару органы уәкілетті ұйыммен жөндеуді жүргізуді ұйымдастыруға арналған шарт жасасады.

Кондоминиум объектісін басқару органымен жасасқан шарт және үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелері жиналысы шешімінің негізінде уәкілетті ұйым мердігер ұйыммен шарт жасасады.

Жұмыстар аяқталғаннан кейін уәкілетті ұйым кондоминиум объектісін басқару органымен бірге мердігер ұйымнан жұмыстардың нәтижелерін қабылдайды.

Кондоминиум объектісін басқару органы үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелері жиналысы шешімінің негізінде астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуге байланысты шығыстарды үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелеріне толық өтеу туралы өтінішпен жергілікті атқарушы органға жүгінеді.

Уәкілетті ұйым мердігер ұйымға орындалған жұмыстарының көлемі үшін ақы төлеуді астананың жергілікті атқарушы органынан алған және көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуге байланысты шығыстарды үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелеріне толық өтеуге арналған қаражат есебінен жүзеге асырады.

5. Астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беру және оның дизайн-кодын сақтауды қамтамасыз ету үшін уәкілетті ұйымға:

1) астанаға бірыңғай сәулеттік келбет беруге және оның дизайн-кодын сақтауды қамтамасыз етуге бағытталған, көп пәтерлі тұрғын үйлерді жөндеуді ұйымдастыру;

2) мыналармен:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2) тармақшаның екінші абзацы жаңа редакцияда көзделген – ҚР 15.07.2025 № 207-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

кондоминиум объектісін басқару органымен;

мердігер ұйыммен шарттар жасасу;

3) орындалған жұмыстарға ақы төлеу;

4) кондоминиум объектісінің ортақ мүлкіне қатысты мердігер ұйымдардың орындайтын жұмыстарына мониторинг және бақылау жасау өкілеттіктері берілген.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 366-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VIІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-1-бап. Астананың бірыңғай сәулеттік келбеті мен дизайн-коды

1. Астананың бірыңғай сәулеттік келбеті мен дизайн-кодына қойылатын талаптар дизайн-код объектілеріне қолданылады, оларға астананың ғимараттары мен құрылысжайлары, инженерлік және көлік коммуникациялары, стационарлық емес объектілері, инфрақұрылым объектілері, астананың тұрғын, қоғамдық, өнеркәсіптік, рекреациялық және басқа да функционалдық аймақтарындағы олардың кешендері, аяқталмаған құрылыс объектілері, көше-жол желісі, сондай-ақ сыртқы безендіру, жарықтандыру және иллюминация объектілері, жарнама объектілері, маңдайшалар мен нұсқағыштар да жатады.

2. Астана аумағын дамыту мен құрылысын салуды ұйымдастыру, қала құрылысын жоспарлау астананың бірыңғай сәулеттік келбеті мен дизайн-кодына қойылатын талаптар ескеріле отырып жүзеге асырылады.

3. Дизайн-код объектілерін салу, кеңейту, жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру, реконструкциялау, реставрациялау, жөндеу, консервациялау және кейіннен кәдеге жарату, уақытша немесе тұрақты орналастыру, сондай-ақ осы жұмыс түрлерін ұйымдастыру, аумақты инженерлік тұрғыдан дайындау, абаттандыру, көгалдандыру және сыртқы безендіру астананың бірыңғай сәулеттік келбеті мен дизайн-кодына қойылатын талаптарға сәйкес астананың дизайн-кодын әкімшілендіру қағидаларында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Астананың бірыңғай сәулеттік келбеті мен дизайн-кодына қойылатын талаптардың сақталуын бағалауды астананың дизайн-кодын қалыптастыру мен әкімшілендіруге жауапты ұйым жүзеге асырады.

5. Қалалық инфрақұрылымды ұйымдастыру кезінде жол жүрісіне қатысушыларды, мүгедектігі бар адамдарды, кәмелетке толмағандар мен зейнеткерлерді қоса алғанда, азаматтардың барлық санаттарының оған жайлы қол жеткізуін қамтамасыз ететін астананың жол-көлік және әлеуметтік инфрақұрылымының тиісті жай-күйінен көрінетін қолжетімді орта қамтамасыз етілуге тиіс.

Ескерту. 12-1-баппен толықтырылды – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
12-2-бап жаңа редакцияда көзделген – ҚР 26.06.2025 № 198-VIII (01.01.2026 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
12-2-баппен толықтыру көзделген – ҚР 17.07.2025 № 213-VIII (01.10.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13-бап. Астананың инфрақұрылымы

Астананың инфрақұрылымы:

1) инженерлік инфрақұрылымды;

2) көліктік инфрақұрылымды;

3) тұрғын үй қорын, денсаулық сақтау, білім беру және ішкі сауда объектілерін инженерлік қамтамасыз ету, пайдалану және жөндеу жүйесін;

4) абаттандыру және көгалдандыру жүйесін;

5) астананың жұмыс істеуі үшін қажетті басқа да объектілер мен жүйелерді қамтиды.

13-1-бап. Астана бюджеті

Ескерту. 13-1-бап алып тасталды – ҚР 15.03.2025 № 172-VIII (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. Қорытынды ережелер

Ескерту. 3-тараудың атауына өзгерту енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-бап. Мемлекет мұқтаждары үшін жер учаскелерін алып қою ерекшеліктері

Ескерту. 14-бап алып тасталды - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

2. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. "Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы" 1998 жылғы 20 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 7-8, 79-құжат; 2001 ж., № 15-16, 228, 229-құжат; 2002 ж., № 6, 75-құжат; 2003 ж. № 24, 178-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасының Президенті

О статусе столицы Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан от 21 июля 2007 года № 296.

Оглавление

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области функционирования столицы Республики Казахстан, определяет правовые, экономические и организационные основы ее деятельности.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Столица Республики Казахстан

1. Столица определена Конституцией Республики Казахстан.

2. Столица Республики Казахстан (далее – столица) является:

1) политическим и административным центром государства;

2) местом нахождения оригинала текста Конституции Республики Казахстан, эталонов Государственного Флага и Государственного Герба Республики Казахстан, которые хранятся в Резиденции Президента Республики Казахстан "Акорда".

3. В столице находятся Резиденция Президента Республики Казахстан "Акорда", Парламент, Правительство, Верховный Суд и иные центральные государственные органы Республики Казахстан.

Отдельные центральные государственные органы в соответствии с законодательством Республики Казахстан могут находиться вне столицы.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство о статусе столицы

1. Законодательство о статусе столицы основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Региональная символика столицы

Сноска. Заголовок статьи 3 в редакции Закона РК от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Столица имеет свою региональную символику.

Описание и порядок использования региональной символики определяются маслихатом столицы.

Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными Законом РК от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Звания и поощрения города

1. Гражданам Республики Казахстан, иностранцам и лицам без гражданства за особые заслуги в развитии экономики, социальной сферы, науки и культуры столицы маслихатом по представлению акима столицы может присваиваться звание "Астана қаласының құрметті азаматы".

2. Местный представительный орган (маслихат) и местный исполнительный орган (акимат) столицы вправе устанавливать и применять иные виды поощрений.

Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Территория и пригородная зона столицы

1. Территорию столицы составляют земля, водные объекты в границах административно-территориальных единиц столицы, устанавливаемых и изменяемых Правительством Республики Казахстан с учетом мнения местных представительных и исполнительных органов.

2. Земли за пределами городской черты, составляющие с городом единую социальную, природную и хозяйственную территорию, образуют пригородную зону столицы, размеры и границы которой устанавливаются и изменяются Правительством Республики Казахстан по совместным предложениям маслихата и акимата столицы и маслихата и акимата области, территория которой включена в пригородную зону.

Порядок и режим использования земель, включенных в пригородную зону, определяются Правительством Республики Казахстан по совместным предложениям маслихата и акимата столицы, согласованным с маслихатом и акиматом области, территория которой включена в пригородную зону.

Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 86-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Сноска. Статья 6 исключена Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Особенности местного государственного управления в столице

Статья 7. Задачи органов местного государственного управления столицы

Задачами органов местного государственного управления столицы по обеспечению осуществления городом функций столицы Республики Казахстан являются:

1) создание условий для выполнения столицей роли политического, административного, культурного и экономического центра Республики Казахстан;

2) повышение конкурентных возможностей столицы среди других столиц мира, создание города с устойчивым развитием;

3) развитие столицы как центра международных отношений;

4) создание условий для осуществления деятельности Президента Республики Казахстан, Парламента, Правительства, Верховного Суда, иных центральных государственных органов, а также дипломатических представительств иностранных государств;

5) создание условий для организации и проведения общегосударственных и международных мероприятий;

6) осуществление иных функций, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Статья 8. Полномочия маслихата столицы

Наряду с полномочиями, установленными законодательством Республики Казахстан, маслихат столицы в пределах своей компетенции:

1) устанавливает международные связи с местными представительными органами других государств в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) исключен Законом РК от 28.10.2015 № 366-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 3) предусматривается изменение Законом РК от 26.06.2025 № 198-VIII (вводится в действие с 01.01.2026).

3) утверждает:

планы экономических и социальных программ развития столицы, бюджета столицы и отчеты о его исполнении;

правила регулирования миграционных процессов на территории столицы;

размеры и порядок оказания социальной помощи отдельным категориям нуждающихся граждан;

схемы градостроительного освоения территории столицы, разрабатываемые в реализацию генерального плана столицы;

градостроительный регламент территории столицы;

Примечание ИЗПИ!
Подпункт 3) предусматривается абзацем седьмым в соответствии с Законом РК от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие с 01.10.2025).

нормативы регистрации по месту жительства и месту временного пребывания (проживания) на территории столицы;

4) согласовывает проекты договоров об отчуждении земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд.

Сноска. Статья 8 с изменениями, внесенными законами РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 28.10.2015 № 366-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.01.2019 № 215-VІ (вводится в действие по истечении трех месяцев после дня его первого официального опубликования); от 21.01.2019 № 217-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9. Полномочия местного исполнительного органа столицы

Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Наряду с полномочиями, установленными законодательством Республики Казахстан, местный исполнительный орган столицы в пределах своей компетенции:

1) утверждает перечень коммунального имущества, не закрепленного за коммунальными юридическими лицами, осуществляет владение, пользование и распоряжение государственными пакетами акций акционерных обществ и долями участия товариществ с ограниченной ответственностью, зарегистрированных на территории столицы, за исключением юридических лиц, отнесенных к республиканской собственности;

2) осуществляет владение, пользование и распоряжение коммунальной собственностью столицы;

3) издает постановления, регулирующие отношения по приватизации коммунальной собственности столицы;

4) исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
5) исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
6) исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

7) осуществляет заимствование в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан;

8) участвует в выработке государственной архитектурной, градостроительной и строительной политики, применяемой на территории столицы и пригородной зоны;

9) координирует деятельность субъектов по реализации утвержденного в установленном законодательством Республики Казахстан порядке генерального плана развития и застройки столицы, комплексной схемы градостроительного планирования прилегающих территорий (проекта районной планировки), отнесенных к пригородной зоне столицы;

10) организует разработку проекта генерального плана развития и застройки территории столицы и пригородной зоны;

11) исключен Законом РК от 28.10.2015 № 366-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

12) подготавливает материалы предварительных заключений для градостроительного совета столицы;

13) осуществляет контроль за сроком проектирования, строительства и ввода в эксплуатацию объектов реконструкции;

14) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

15) разрабатывает размеры и порядок оказания социальной помощи отдельным категориям нуждающихся граждан;

16) координирует вопросы труда и обеспечивает реализацию политики занятости населения в столице;

17) осуществляет международное сотрудничество по вопросам развития столицы;

18) создает условия для проведения общегосударственных и международных мероприятий в столице в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

18-1) определяет юридическое лицо со стопроцентным участием государства в уставном капитале, основными предметами деятельности которого являются содействие социально-экономическому развитию столицы, развитию делового туризма, а также подготовка столицы к международной выставке;

19) координирует деятельность в области эффективного функционирования систем тепло- энерго-, водо-, газоснабжения, канализации и водоотведения, дорожной деятельности, всех видов столичного транспорта и связи, благоустройства, озеленения, санитарной очистки города, а также инженерного обеспечения, эксплуатации и ремонта жилищного фонда;

19-1) определяет перечень многоквартирных жилых домов, подлежащих ремонту, направленному на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

19-2) из числа юридических лиц со стопроцентным участием государства в уставном капитале, созданных по решению местного исполнительного органа столицы, определяет уполномоченную организацию по организации ремонта многоквартирных жилых домов, направленного на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

19-3) утверждает правила организации и проведения ремонта многоквартирных жилых домов столицы, направленного на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 19-4) предусматривается изменение Законом РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19-4) утверждает правила компенсации собственникам помещений (квартир) затрат, связанных с ремонтом многоквартирных жилых домов, направленным на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

19-5) осуществляет через уполномоченную организацию за счет средств местного бюджета полную компенсацию собственникам помещений (квартир) затрат, связанных с ремонтом многоквартирных жилых домов, направленным на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

19-6) организует снос аварийных многоквартирных жилых домов;

Примечание ИЗПИ!
Подпункт 19-7) предусматривается в редакции Закона РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19-7) обеспечивает проведение за счет средств местного бюджета государственного технического обследования функционирующих многоквартирных жилых домов (с определением общего имущества объекта кондоминиума), а также изготовление и возмещение расходов по изготовлению кадастрового паспорта объекта недвижимости на многоквартирный жилой дом и придомовой земельный участок в случае поступления соответствующего обращения от собственников квартир, нежилых помещений многоквартирного жилого дома на основании решения собрания собственников квартир, нежилых помещений многоквартирного жилого дома в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан "О жилищных отношениях" и "О государственной регистрации прав на недвижимое имущество";

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 19-8) предусматривается изменение Законом РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19-8) вправе при наличии средств местного бюджета осуществлять организацию и финансирование капитального ремонта многоквартирных жилых домов с условием обеспечения возвратности средств собственниками квартир, нежилых помещений многоквартирных жилых домов;

19-9) вправе при наличии средств местного бюджета осуществлять организацию и финансирование ремонта и замены лифтов в многоквартирных жилых домах с условием обеспечения возвратности средств собственниками квартир, нежилых помещений многоквартирных жилых домов;

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 19-10) предусматривается изменение Законом РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19-10) разрабатывает и утверждает правила обеспечения возвратности денег собственниками квартир, нежилых помещений, связанных с ремонтом и заменой лифтов, капитальным ремонтом многоквартирного жилого дома;

19-11) организует работу жилищной инспекции по осуществлению государственного контроля в отношении субъектов контроля в пределах границ населенных пунктов на объектах социальной инфраструктуры в сферах управления жилищным фондом, газа и газоснабжения;

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 19-12) предусматривается изменение Законом РК от 24.06.2025 № 196-VIII (вводится в действие с 01.01.2026).

19-12) организует работу жилищной инспекции по осуществлению государственного надзора в отношении субъектов надзора в пределах границ населенных пунктов на объектах социальной инфраструктуры в области промышленной безопасности за соблюдением требований безопасной эксплуатации опасных технических устройств;

19-13) определяет городского оператора системы жизнеобеспечения жителей столицы со стопроцентным участием государства в уставном капитале;

19-14) вправе при наличии средств местного бюджета осуществлять организацию и финансирование мероприятий по реконструкции, текущему или капитальному ремонту наружных стен, кровли многоквартирных жилых домов, направленных на придание единого архитектурного облика и соблюдение дизайн-кода столицы;

19-15) определяет юридическое лицо со стопроцентным участием государства в уставном капитале по уборке и санитарной очистке в столице специальных трасс и прилегающих к ним отдельных участков автомобильных дорог, улиц и улично-дорожной сети;

20) координирует деятельность медицинских организаций, оказывающих медицинские услуги на территории столицы;

21) реализует политику в области развития и функционирования объектов внутренней торговли и бытового обслуживания;

22) осуществляет меры по обеспечению единства и сохранности объектов городского хозяйства, элементов благоустройства и развитию города;

23) исключен Законом РК от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

24) по согласованию с заинтересованными государственными органами определяет схемы и порядок движения транзитного автомобильного транспорта;

25) организует платные автостоянки (автопарковки);

26) утверждает:

перечень улиц столицы;

правила организации автостоянок (автопарковок, паркингов) и определения их категорий;

правила пользования коммунальными платными автопарковками (паркингами);

по согласованию с уполномоченным государственным органом в области транспорта правила перевозки пассажиров и багажа автомобильным транспортом в столице;

по согласованию с заинтересованными центральными уполномоченными государственными органами правила предоставления физическими и юридическими лицами торговых, развлекательных, гостиничных, медицинских и иных услуг на территории столицы;

27) осуществляет принудительное отчуждение земельных участков и (или) иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд в порядке, установленном Земельным кодексом Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе";

27-1) принимает решение о создании, реорганизации, ликвидации государственного предприятия на праве хозяйственного ведения в сфере обеспечения принудительного изъятия земельных участков для государственных нужд, их освобождения от зданий (строений, сооружений), а также координирует его деятельность;

28) предъявляет иски в суд о принудительном изъятии земельных участков, не используемых по назначению на территории столицы, о принудительном отчуждении земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд;

29) обеспечивает проведение путевых работ на судоходном участке реки Есиль в пределах административно-территориальной границы столицы;

30) разрабатывает и утверждает тарифную политику, применяемую на общественном транспорте столицы;

31) разрабатывает и утверждает правила передачи в управление объектов транспортной инфраструктуры столицы;

32) определяет компанию, осуществляющую функции управления объектами транспортной инфраструктуры столицы;

32-1) определяет юридическое лицо со стопроцентным участием государства в уставном капитале, отвечающее за организацию дорожного движения, управление парковочным пространством в столице (далее – центр организации дорожного движения);

33) осуществляет мероприятия по передаче в управление объектов транспортной инфраструктуры столицы;

34) разрабатывает и утверждает Правила внедрения и эксплуатации автоматизированных систем управления дорожным движением;

35) разрабатывает и утверждает Правила управления и эксплуатации транспортной инфраструктуры;

36) исключен Законом РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37) разрабатывает правила регулирования миграционных процессов на территории столицы в соответствии с типовыми правилами регулирования миграционных процессов в областях, городах республиканского значения и столице, утверждаемыми уполномоченным органом по вопросам миграции населения;

38) разрабатывает градостроительный регламент территории столицы;

39) согласовывает проекты государственных нормативов (государственные нормативные документы) в области архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, применяемых на территории столицы и пригородной зоны;

40) разрабатывает схемы градостроительного освоения территории столицы, разрабатываемые в реализацию генерального плана столицы;

41) обеспечивает координацию деятельности управляющих компаний специальных экономических зон;

42) разрабатывает и утверждает правила установки летних площадок, объектов общественного питания, объектов сферы услуг.

Примечание ИЗПИ!
В подпункты 43), 44) предусматриваются изменения Законом РК от 26.06.2025 № 198-VIII (вводится в действие с 01.01.2026).
Примечание ИЗПИ!
Статью 9 предусматривается дополнить подпунктами 43), 44) в соответствии с Законом РК от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие с 01.10.2025).

45) разрабатывает нормативы регистрации по месту жительства и месту временного пребывания (проживания) на территории столицы;

46) предоставляет земельные участки в соответствии с подпунктом 4-1) пункта 2 статьи 16 Земельного кодекса Республики Казахстан;

47) координирует деятельность по созданию и развитию национального ремесленничества столицы и ее инфраструктуры.

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2015 № 312-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 362-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2015 № 366-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2016 № 28-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2021 № 60-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.03.2023 № 207-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.04.2023 № 221-VII (вводится в действие с 01.07.2023); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.11.2024 № 138-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9-1. Организация, оказывающая содействие социально-экономическому развитию столицы, развитию делового туризма, а также подготовке столицы к международной выставке

Сноска. Заголовок с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Организация, оказывающая содействие социально-экономическому развитию столицы, развитию делового туризма, а также подготовке столицы к международной выставке:

1) осуществляет выработку и внесение на рассмотрение акимата столицы предложений по проведению мероприятий, направленных на продвижение бренда столицы, и реализацию данных мероприятий;

2) оказывает услуги акимату столицы по продвижению бренда столицы;

3) осуществляет привлечение инвестиций и реализацию проектов в рамках развития туристской дестинации;

4) осуществляет развитие промышленно-инновационной деятельности в области возобновляемых источников энергии;

5) продвигает мероприятия, способствующие развитию делового туризма в столице;

6) предоставляет необходимую информацию о столице местным и зарубежным туристам;

7) осуществляет поиск, изучение, привлечение и внедрение инновационных решений в области туризма;

8) вносит предложения по развитию туристского потенциала столицы;

9) осуществляет иную деятельность, определяемую акиматом столицы.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-1 в соответствии с Законом от 27.10.2015 № 362-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9-2. Государственное предприятие на праве хозяйственного ведения в сфере обеспечения принудительного изъятия земельных участков для государственных нужд, их освобождения от зданий (строений, сооружений)

1. Государственное предприятие на праве хозяйственного ведения в сфере обеспечения принудительного изъятия земельных участков для государственных нужд, их освобождения от зданий (строений, сооружений) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе":

1) обеспечивает уведомление собственников или негосударственных землепользователей о начале принудительного отчуждения земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд;

2) обеспечивает определение рыночной стоимости земельного участка или иного недвижимого имущества, отчуждаемого в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд, определяет размер возмещения;

3) обеспечивает подготовку сметной стоимости освобождения изымаемых земельных участков от зданий (строений, сооружений);

4) обеспечивает проведение переговоров, согласительных процедур с собственниками изымаемого имущества или негосударственными землепользователями;

5) представляет интересы акимата столицы в судах по вопросам принудительного изъятия земельных участков или иного имущества для государственных нужд;

6) обеспечивает за счет бюджетных средств выплату возмещения стоимости земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд и убытков, подлежащих возмещению;

7) обеспечивает освобождение земельных участков от зданий (строений, сооружений).

2. Местный исполнительный орган столицы приобретает услуги и работы в сфере обеспечения принудительного изъятия земельных участков для государственных нужд, их освобождения от зданий (строений, сооружений) у государственного предприятия, определенного в пункте 1 настоящей статьи.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-2 в соответствии с Законом от 27.10.2015 № 362-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9-3. Центр организации дорожного движения

1. Центр организации дорожного движения осуществляет:

1) организацию и управление уличными, перехватывающими и коммунальными автомобильными стоянками (парковками, паркингами), специальными (охраняемыми) помещениями, площадками и стоянками, парковочными пространствами;

2) мониторинг использования паркингов и парковок;

3) организацию деятельности, связанной с доставлением (эвакуацией) транспортных средств, задержанных в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях, на специальные площадки и стоянки, их временным хранением, оплатой стоимости доставления (эвакуации) и хранения, возвратом транспортных средств при совершении административных правонарушений, брошенного или бесхозяйного транспортного средства, транспортных средств, признанных вещественными доказательствами, а также транспортных средств, на которые наложен арест в специальных (охраняемых) помещениях, площадках и стоянках;

4) управление светофорами;

5) разработку проектов и схем организации дорожного движения;

6) анализ, прогноз и управление транспортными потоками;

7) организацию функционирования интеллектуальных транспортных систем;

8) управление объектами транспортной инфраструктуры;

9) организацию мероприятий по организации дорожного движения и территориально-транспортному планированию;

10) подготовку отчетов по вопросам обеспечения безопасности дорожного движения;

11) выработку рекомендаций по обеспечению безопасности дорожного движения;

12) разработку и реализацию мероприятий по организации дорожного движения на дорогах;

13) разработку рекомендаций в раздел по территориально-транспортному планированию и организации дорожного движения градостроительной документации;

14) участие в мониторинге потерь от дорожно-транспортных происшествий и бюджетных затрат на обеспечение безопасности дорожного движения, а также эффективности принимаемых мер на снижение уровня аварийности на дорогах;

15) выполнение мер по снижению транспортной нагрузки на населенные пункты путем:

разработки комплексных схем организации дорожного движения и программ комплексного развития транспортной системы;

информационного обеспечения дорожного движения в городах;

16) организацию движения грузового тяжеловесного и крупногабаритного транспорта, в том числе администрирование его движения по улично-дорожной сети;

17) согласование схем транспортного обслуживания массовых культурных, спортивных и иных мероприятий;

18) согласование маршрутов и параметров движения общественного транспорта и расположения остановочных пунктов.

2. Доставка (эвакуация), хранение транспортных средств, указанных в подпункте 3) пункта 1 настоящей статьи, осуществляются центром организации дорожного движения на платной основе в соответствии с правилами организации дорожного движения в городах Астане, Алматы в части, не урегулированной правилами дорожного движения.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-3 в соответствии с Законом от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Аким столицы

Наряду с полномочиями, установленными законодательством Республики Казахстан, аким столицы в пределах своей компетенции:

1) представляет столицу в отношениях с Президентом Республики Казахстан, Парламентом, Правительством, иными центральными государственными органами Республики Казахстан, международными организациями и представителями иностранных государств;

2) согласовывает проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, непосредственно затрагивающих интересы столицы, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) вносит на рассмотрение Правительства Республики Казахстан проекты нормативных правовых актов и другие предложения по вопросам функционирования и развития столицы;

4) принимает участие в решении вопросов проведения в столице мероприятий общегосударственного и международного характера;

5) вносит в соответствующие государственные органы предложения о передаче в коммунальную собственность города объектов, находящихся в республиканской собственности, расположенных на территории столицы, имеющих важное значение для обеспечения выполнения городом функций столицы.

Статья 11. Коммунальная собственность столицы

Коммунальная собственность столицы является составной частью государственной собственности Республики Казахстан и состоит из:

1) собственности на земли, находящиеся на территории столицы, за исключением земельных участков, находящихся в частной собственности;

2) прав собственности на акции в акционерных обществах, долей участия в товариществах с ограниченной ответственностью, где акимат столицы выступает в качестве акционера (участника);

3) улиц столицы, собственности на недвижимость;

4) имущества государственных учреждений и коммунальных государственных предприятий, где акимат столицы выступает в качестве собственника;

5) иного имущества и прав, в том числе имущественных, активов.

Сноска. Статья 11 с изменением, внесенным Законом РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Архитектурная, градостроительная и строительная деятельность в столице

1. На территории столицы архитектурная, градостроительная и строительная деятельность должна осуществляться в соответствии с генеральным планом столицы, градостроительной и архитектурно-строительной документацией, государственными нормативами (государственными нормативными документами), требованиями к единому архитектурному облику, дизайн-коду столицы и в соответствии с законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан.

2. Исключен Законом РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Для рассмотрения и координации вопросов застройки территории столицы аким столицы создает градостроительный совет столицы.

Градостроительный совет столицы возглавляет аким столицы.

В состав градостроительного совета столицы входят представители акимата столицы, руководитель местного исполнительного органа по делам архитектуры, градостроительства и строительства, государственного архитектурно-строительного контроля и надзора столицы, ведущие архитекторы. К работе градостроительного совета могут привлекаться представители общественных объединений, ассоциаций и иные лица.

Градостроительный совет столицы:

1) рассматривает архитектурно-градостроительные проекты на территории столицы и пригородной зоны:

2) рассматривает и вносит рекомендации по вопросам монументально-художественного оформления столицы;

3) осуществляет иные функции в соответствии с положением о градостроительном совете.

Периодичность заседания градостроительного совета определяется акимом столицы.

Примечание ИЗПИ!
Пункт 4 предусматривается в редакции Закона РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. В целях придания единого архитектурного облика столице местный исполнительный орган столицы проводит технические обследования многоквартирных жилых домов.

На основании актов технических обследований местный исполнительный орган столицы определяет перечень домов, подлежащих ремонту, направленному на придание единого архитектурного облика столице.

После определения местным исполнительным органом столицы перечня домов собрание собственников помещений (квартир) принимает решение:

о проведении ремонта, направленного на придание единого архитектурного облика столице, с привлечением уполномоченной организации;

о выборе подрядной организации;

об обращении через орган управления объектом кондоминиума за полной компенсацией затрат, связанных с ремонтом многоквартирных жилых домов, направленным на придание единого архитектурного облика столице.

На основании решения собрания собственников помещений (квартир) орган управления объектом кондоминиума заключает с уполномоченной организацией договор на организацию проведения ремонта.

На основании заключенного договора с органом управления объектом кондоминиума и решения собрания собственников помещений (квартир) уполномоченная организация заключает договор с подрядной организацией.

По окончании работ уполномоченная организация совместно с органом управления объектом кондоминиума принимает от подрядной организации результаты работ.

Орган управления объектом кондоминиума на основании решения собственников помещений (квартир) обращается в местный исполнительный орган столицы за полной компенсацией собственникам помещений (квартир) затрат, связанных с ремонтом многоквартирных жилых домов, направленным на придание единого архитектурного облика столице.

Оплата подрядной организации за выполненный объем работ осуществляется уполномоченной организацией за счет средств, полученных от местного исполнительного органа столицы и предназначенных для полной компенсации собственникам помещений (квартир) затрат, связанных с ремонтом многоквартирных жилых домов.

5. Для придания единого архитектурного облика и обеспечения соблюдения дизайн-кода столицы уполномоченная организация наделена следующими полномочиями:

1) организация ремонта многоквартирных жилых домов, направленного на придание единого архитектурного облика и обеспечения соблюдения дизайн-кода столицы;

2) заключение договоров с:

Примечание ИЗПИ!
Абзац второй подпункта 2) предусматривается в редакции Закона РК от 15.07.2025 № 207-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

органом управления объектом кондоминиума;

подрядной организацией;

3) оплата выполненных работ;

4) мониторинг и контроль выполняемых работ подрядными организациями в отношении общего имущества объекта кондоминиума.

Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.10.2015 № 366-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Примечание ИЗПИ!
Статья 12-2 предусматривается в редакции Закона РК от 26.06.2025 № 198-VIII (вводится в действие с 01.01.2026).

Статья 12-1. Единый архитектурный облик и дизайн-код столицы

1. Требования к единому архитектурному облику и дизайн-коду столицы распространяются на объекты дизайн-кода, к которым в том числе относятся здания и сооружения, инженерные и транспортные коммуникации, нестационарные объекты, объекты инфраструктуры столицы, их комплексы в жилых, общественных, промышленных, рекреационных и других функциональных зонах столицы, объекты незавершенного строительства, улично-дорожная сеть, а также объекты внешнего оформления, освещения и иллюминации, объекты рекламы, вывески и указатели.

2. Организация, градостроительное планирование развития и застройки территории столицы осуществляются с учетом требований к единому архитектурному облику и дизайн-коду столицы.

3. Строительство, расширение, модернизация, техническое перевооружение, реконструкция, реставрация, ремонт, консервация и постутилизация, временное или постоянное размещение объектов дизайн-кода, а также организация данных видов работ, инженерная подготовка территории, благоустройство, озеленение и внешнее оформление осуществляются в соответствии с требованиями к единому архитектурному облику и дизайн-коду столицы в порядке, предусмотренном правилами администрирования дизайн-кода столицы.

4. Оценку соблюдения требований к единому архитектурному облику и дизайн-коду столицы осуществляет организация, ответственная за формирование и администрирование дизайн-кода столицы.

5. При организации городской инфраструктуры должна обеспечиваться доступная среда, выражающаяся в надлежащем состоянии дорожно-транспортной и социальной инфраструктуры столицы, обеспечивающей комфортный доступ к ней всех категорий граждан, включая участников дорожного движения, лиц с инвалидностью, несовершеннолетних и пенсионеров.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 12-1 в соответствии с Законом от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Примечание ИЗПИ!
Главу 2 предусматривается дополнить статьей 12-2 в соответствии с Законом РК от 17.07.2025 № 213-VIII (вводится в действие с 01.10.2025).

Статья 13. Инфраструктура столицы

Инфраструктура столицы включает:

1) инженерную инфраструктуру;

2) транспортную инфраструктуру;

3) систему инженерного обеспечения, эксплуатации и ремонта жилищного фонда, объектов здравоохранения, образования и внутренней торговли;

4) систему благоустройства и озеленения;

5) другие объекты и системы, необходимые для функционирования столицы.

Статья 13-1. Бюджет столицы

Сноска. Статья 13-1 исключена Законом РК от 15.03.2025 № 172-VIII (вводится в действие с 01.01.2025).

Глава 3. Заключительные положения

Сноска. Заголовок главы 3 в редакции Закона РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Особенности изъятия земельных участков для государственных нужд

Сноска. Статья 14 исключена Законом РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие со дня его официального опубликования.

2. Исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 20 мая 1998 г "О статусе столицы Республики Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г, N 7-8, ст. 79; 2001 г., N 15-16, ст. 228, 229; 2002 г., N 6, ст. 75; 2003 г., N 24. ст, 178; 2004г., N 23, ст. 142)

Сноска. Статья 15 с изменением, внесенным Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Президент Республики Казахстан