Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2025 жылғы 30 шiлдедегi № 73 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылы 30 шiлдеде № 36542 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Су кодексінің 25-бабының 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу қағидалары бекітілсін.

2. "Су объектiсiн ауыз сумен жабдықтау көздерiне жатқызу қағидаларын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 739 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12686 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушы

Т. Мұратов

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушы 2025 жылғы 30 шілдедегі № 73 Бұйрығымен бекітілген

Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Су кодексінің 25-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді және су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай анықтамалар пайдаланылды:

1) гигиеналық норматив – "Ауыз су және шаруашылық-тұрмыстық суды пайдалану қауіпсіздігі көрсеткіштерінің гигиеналық нормативтерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 24 қарашадағы № ҚР ДСМ-138 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 30713 болып тіркелген);

2) санитариялық қорғау аймағы (бұдан әрі – СҚА) – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары белгілеген, ауызсумен жабдықтау, халықтың емдік, курорттық және өзге де сауықтыру қажеттіліктері үшін пайдаланылатын суды қорғау мақсатында олардың жай-күйін күзетудің және бақылаудың арнайы режимі сақталатын ауызсумен жабдықтау көздерінің (жерүсті немесе жерасты) айналасындағы аумақ;

3) санитариялық қағидалар – Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 ақпандағы № 26 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 31934 болып тіркелген) бекітілген "Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары;

4) су объектісі – сарқынды суларды жинақтағыштарды қоспағанда, шекаралары, табиғи немесе реттелетін су режимі бар, құрлықтың табиғи немесе жасанды бедерінде не жер қойнауында судың тұрақты немесе уақытша шоғырлануы;

5) су пайдаланушы – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен су пайдалану құқығын иеленген және оны іске асыратын жеке немесе заңды тұлға.

2-тарау. Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу тәртібі

3. Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу санитариялық қағидалар мен гигиеналық нормативке сәйкес келетін ауызсуды алу мүмкіндігін ескере отырып, жүзеге асырылады.

4. Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету санитариялық қағидаларға және гигиеналық нормативке сәйкес шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздері ретінде пайдаланылуы мүмкін су объектілерін сәйкестендіру және жіктеу жолымен жүзеге асырылады.

5. Су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызу үшін мыналар:

1) санитариялық қағидаларға сәйкес әзірленген СҚА жобасы;

2) "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік қызметтерді көрсетудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22004 болып тіркелген) сәйкес сумен жабдықтау көзіне эпидемиологиялық мәні жоғары объектінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы негіздеме болып табылады.

6. Су объектілері халықтың ауызсумен және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау мақсатында су айдындарының акватория учаскелерін (су қоймалары, өзендер, көлдер, теңіздер), жағалаудағы құрлық жолағын, сондай-ақ санитариялық қорғау аймақтарын (су айдындары ауызсу және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау көздері ретінде пайдаланылған жағдайда) пайдалануы үшін ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызылған кезде мыналар:

1) дауыл, су айдынына құятын өзендердің тасуы (жайылуы) кезіндегі су айдынының гидрологиялық және гидрохимиялық деректері;

2) халықты сумен жабдықтау үшін суды неғұрлым көп жинау кезіндегі судың құрамы мен қасиеттерінің көрсеткіштері;

3) дауыл, су айдынына құятын өзендердің тасуы (жайылуы) кезінде нормаланатын заттар шоғырлануының орташа арифметикалық мәні;

4) басым жағалау ағыстары;

5) айдау-қума желдер ескеріледі.

7. Ауызсумен жабдықтау үшін суының сапасы белгіленген экологиялық нормативке сәйкес келетін, ластанудан және қоқыстанудан қорғалған жерүсті және жерасты су объектілері пайдаланылады. Ауызсумен жабдықтау көздерінде Қазақстан Республикасының су заңнамасына және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес оларды күзету және олардың жай-күйін бақылаудың арнайы режимі белгіленеді.

8. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған жағдайда Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес ауызсумен жабдықтау көздерін резервтеу жүзеге асырылады.

Ауызсумен жабдықтау көздерін резервтеу мүмкіндігі болмаған кезде гигиеналық нормативке сәйкес ауызсудың нормативтік сапасы қамтамасыз етілген жағдайда суының сапасы белгіленген экологиялық нормативке сәйкес келмейтін су объектілері қаралады.

9. Сумен жабдықтаудың өзге көздері болмаған және осы жерасты сулары ауызсумен жабдықтаудың баламасыз көзі болып табылмайтын жағдайларды қоспағанда, ауызсумен жабдықтауға жарамды жерасты суларын өзге мақсаттар үшін пайдалануға жол берілмейді.

10. СҚА жобасы, эпидемиологиялық мәні жоғары объектінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы негізінде облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары Қазақстан Республикасының Су кодексіне және осы Қағидаларға сәйкес су объектілерін халықты ауызсумен қамтамасыз ету көздеріне жатқызады.

Об утверждении Правил отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения

Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 июля 2025 года № 73. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 июля 2025 года № 36542

В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 25 Водного кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые правила отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения.

2. Признать утратившим силу приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 ноября 2015 года № 739 "Об утверждении Правил отнесения водного объекта к источникам питьевого водоснабжения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 12686).

3. Комитету санитарно-эпидемиологического контроля Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан

Т. Мұратов

Утверждены приказом Исполняющий обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 июля 2025 года № 73

Правила отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 25 Водного кодекса Республики Казахстан и определяют порядок отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения.

2. В настоящих Правилах использованы следующие определения:

1) гигиенический норматив – приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 24 ноября 2022 года № ҚР ДСМ-138 "Об утверждении Гигиенических нормативов показателей безопасности хозяйственно-питьевого и культурно-бытового водопользования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 30713);

2) зона санитарной охраны (далее - ЗСО) – установленная местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы территория вокруг источников питьевого водоснабжения (поверхностного или подземного), на которой соблюдается специальный режим охраны и контроля за их состоянием в целях охраны вод, используемых для питьевого водоснабжения, лечебных, курортных и иных оздоровительных нужд населения.

3) санитарные правила - санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов", утвержденные приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 февраля 2023 года № 26 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 31934);

4) водный объект – постоянное или временное сосредоточение вод в естественных или искусственных рельефах суши либо в недрах, имеющее границы, естественный или регулируемый водный режим, за исключением накопителей сточных вод;

5) водопользователь – физическое или юридическое лицо, которое в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обладает правом водопользования и реализует его.

Глава 2. Порядок отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения

3. Отнесение водного объекта к источникам питьевого водообеспечения населения осуществляется с учетом возможности получения питьевой воды, соответствующей санитарным правилам и гигиеническому нормативу.

4. Отнесение водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения и обеспечение санитарно-эпидемиологического благополучия населения осуществляется путем идентификации и классификации водных объектов, которые могут быть использованы как источники хозяйственно-питьевого водоснабжения в соответствии с санитарными правилами и гигиеническому нормативу.

5. Основанием для отнесения водных объектов к источникам питьевого водообеспечения населения является наличие:

1) проекта ЗСО, разработанного в соответствии с санитарными правилами;

2) санитарно-эпидемиологического заключения объекта высокой эпидемиологической значимости на источник водоснабжения в соответствии приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-336/2020 "О некоторых вопросах оказания государственных услуг в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 22004).

6. При отнесении водных объектов к источникам питьевого водообеспечения для использования населением в целях питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения участков акватории водоемов (водохранилища, реки, озера, моря), прибрежной полосы суши, а также зоны санитарной охраны (при использовании водоемов в качестве источников питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения) учитываются:

1) гидрологические и гидрохимические данные водоема в период шторма, паводка (половодья) рек, впадающих в водоем;

2) показатели состава и свойств воды в период ее наибольшего забора для водоснабжения населения;

3) среднее арифметическое значение концентрации нормируемых веществ в период шторма, паводка (половодья) рек, впадающих в водоем;

4) преобладающие береговые течения;

5) сгонно-нагонный ветра.

7. Для питьевого водоснабжения используются защищенные от загрязнения и засорения поверхностные и подземные водные объекты, качество воды в которых соответствует установленным экологическим нормативам. На источниках питьевого водоснабжения устанавливается специальный режим охраны и контроля за их состоянием в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

8. На случай возникновения чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера осуществляется резервирование источников питьевого водоснабжения, в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан.

При отсутствии возможности резервирования источников питьевого водоснабжения рассматриваются водные объекты, качество воды в которых не соответствует установленным экологическим нормативам, при условии обеспечения нормативного качества питьевой воды в соответствии с гигиеническому нормативу.

9. Использование подземных вод, пригодных для питьевого водоснабжения, для иных целей не допускается, за исключением случаев, когда отсутствуют иные источники водоснабжения и когда данные подземные воды не являются безальтернативным источником питьевого водоснабжения.

10. На основании проекта ЗСО, санитарно-эпидемиологического заключения объекта высокой эпидемиологической значимости местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы относят водные объекты к источникам питьевого водообеспечения населения в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан и настоящими Правилами.