ИПС "Әділет"

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жоғарыда көрсетілген нормативтік қаулысына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) 8-тармақ мынадай мазмұндағы бесінші абзацпен толықтырылсын:

"Адвокат берген апелляциялық (кассациялық, жеке) шағымға апелляциялық (кассациялық, жеке) шағым беру және оған қол қою құқығы көзделген сенімхат, куәлік және оның істі жүргізуге өкілеттігін растайтын қорғау (өкілдік ету) туралы жазбаша хабарлама қоса берілуге тиіс. Қосымшада көрсетілген кез келген құжаттың болмауы АПК-нің 407-бабы бірінші бөлігінің 4) тармақшасы, 442-бабы бірінші бөлігінің 1) тармақшасы негізінде оны қайтаруға әкеп соғады.";

2) 12-1-тармақта:

екінші абзацтағы "АПК-нің 165-бабының бірінші бөлігі" деген сөздер "АПК-нің 165-бабының 1) тармақшасы" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) 13-тармақта:

екінші абзацтағы "ғана" деген сөз алып тасталсын;

мынадай мазмұндағы төртінші абзацпен толықтырылсын:

"АПК-нің 198-бабында көзделген істі талқылауды кейінге қалдыру жағдайларының тізбесі түпкілікті болып табылмайды.";

4) мынадай мазмұндағы 14-1-тармақпен толықтырылсын:

"14-1. Соттар талап қоюшының талап қою ісін жүргізу істері бойынша талап қоюдан бас тарту құқығын арыз берушінің ерекше іс жүргізудегі істер бойынша мәлімделген талапты қолдамау құқығынан ажыратуы тиіс.

Талап қоюшы талап қоюдың негізін немесе нысанасын өзгертуге, талап қою талаптарының мөлшерін көбейтуге немесе азайтуға немесе талап қоюдан бас тартуға құқылы (АПК-нің 48-бабының бірінші бөлігі). Сот талап қоюшының талап қоюдан бас тартуын қабылдаған кезде АПК-нің 277-бабы 4) тармақшасының негізінде іс бойынша іс жүргізу тоқтатылуға жатады және АПК-нің 278-бабының екінші бөлігінде көзделген салдарлар туындайды.

Арыз берушінің ерекше іс жүргізудегі істер бойынша келтірілген нормаларға сәйкес өз талаптарынан бас тартуға құқығы жоқ, сонымен қатар ол мәлімделген талапты қолдамауға құқылы. Мұндай жағдайда арыз АПК-нің 279-бабы 8) тармақшасының негізінде қараусыз қалдырылуға жатады. Сот, егер істі ерекше іс жүргізуде қарау кезінде талап қою ісін жүргізуде қаралуға жататын, соттың ведомстволығындағы құқық туралы даудың бар екені анықталса, мәлімделген талаптарды да қараусыз қалдырады (АПК-нің 279-бабының 13) тармақшасы). Арызды қараусыз қалдыру АПК-нің 280-бабының үшінші бөлігінде көзделген салдарларға әкеп соғады.";

5) 21-тармақта:

бірінші абзацтағы "сот отырысында" деген сөздер алып тасталсын;

екінші абзацтағы "мерзімін қалпына келтіруден" деген сөздер "үшін өткізіп алған процестік мерзімді қалпына келтіруден" деген сөздермен ауыстырылсын;

6) 26-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:

"Егер сот шешімінің күшін жоюға АПК-нің 277-бабының 1) тармақшасында көрсетілген мән-жайлар негіз болса, апелляциялық сатыдағы сот іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға міндетті және мәлімделген талаптың мәні бойынша қаулы шығаруға құқылы емес. АПК-нің 427-бабы бірінші бөлігінің 4) тармақшасын бұза отырып шығарылған мұндай қаулының күшін кассациялық сатыдағы сот АПК-нің 451-бабы екінші бөлігінің 6) тармақшасына сәйкес жоюға тиіс.";

7) 28-тармақта:

"28-1" деген цифрлар "27-2" деген цифрлармен ауыстырылсын;

"өтінішхаттар бойынша" деген сөздер "кассациялық шағымдар бойынша" деген сөздермен ауыстырылсын;

8) 29-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"29. АПК-нің 436-бабының бірінші бөлігіне сәйкес апелляциялық сатыдағы соттың ұйғарымдары, қаулылары заңды күшіне енген күннен бастап алты ай iшiнде оларға кассациялық шағым, наразылық берілуі мүмкін. Көрсетілген мерзімнің өтуі апелляциялық сатының сот актісі жария етілген күннен кейінгі күні басталады (АПК-нің 122-бабының екінші бөлігі).

Алты айлық мерзім өткізіліп берілген кассациялық шағым, АПК-нің 442-бабы бірінші бөлігінің 3) тармақшасына және 124-бабының екінші бөлігіне сәйкес қалпына келтіру туралы арыз болмаған кезде, оны берген адамға қараусыз кері қайтарылады.

Кассациялық сатыдағы сот, егер алты айлық мерзiм өткізіліп берiлген кассациялық шағымға оны қалпына келтiру туралы арыз қоса берiлсе, сот отырысын тағайындайды және АПК-нің 445-бабының бірінші бөлігінде көзделген әрекеттерді орындайды.

АПК-нің 450-бабының бірінші бөлігінде көзделген талаптарды орындағаннан кейін кассациялық сатыдағы сот арыз берушінің кассациялық шағым берудің өткізіп алынған мерзімін қалпына келтіру немесе қалпына келтіруден бас тарту туралы мәселені шешеді.

Кассациялық шағым беру мерзімін өткізіп алудың дәлелді себептері болған кезде кассациялық сатыдағы сот істі мәні бойынша қарауға кіріседі. Соттың істі қарау нәтижелері бойынша қаулысында өткізіп алынған мерзімнің қалпына келтірілгені көрсетіліп, мұндай шешімді қабылдаудың уәждері келтірілуі тиіс.

Көрсетілген сот, егер мұндай мерзімді қалпына келтіруге негіздер жоқ деп түйін жасаса, шағымды берген адамға оны қараусыз қайтарады. Бұл жағдайда арыз берушінің кассациялық шағым беру құқығы жүзеге асырылған болып есептеледі (АПК-нің 124-бабының бірінші бөлігі).

Кассациялық сатыдағы сот осыған ұқсас тәртіппен прокурордың наразылық келтіру мерзімін қалпына келтіру туралы мәселені қарайды.";

9) 32, 33-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"32. Іс бойынша шығарылған сот актісінің (актілерінің) күші жойылып, іс бірінші не апелляциялық сатыдағы сотқа жаңадан соттың қарауына жіберілген кассациялық сатының сот актісіне өтінішхат беру процестік әрекет болып табылады. Ұсыну енгізуге немесе наразылық келтіруге құқығы бар лауазымды адамдар осындай істі талап етіп алдыртқан кезде бірінші не апелляциялық сатыдағы сот Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотында АПК-нің 54-1-тарауында көзделген тәртіппен дау айтылған сот актісін қайта қарау туралы мәселе шешілгенге дейін АПК-нің 198-бабына сәйкес істі қарауды кейінге қалдырады.

33. АПК-нің 448, 454-3-баптарында санамаланған лауазымды адамдар заңды күшіне енген сот актілерінің орындалуын, егер келіп түскен кассациялық шағым, өтінішхат бойынша азаматтық істі соттан талап етіп алдыртқан жағдайда ғана тоқтата тұруы мүмкін.";

10) 35-тармақтағы "Кассациялық сатыдағы сот" деген сөздерден кейін "және Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты" деген сөздермен толықтырылсын;

11) 40-тармақтағы "Кассациялық сатыдағы сот" деген сөздерден кейін ", Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты" деген сөздермен толықтырылсын;

12) мынадай мазмұндағы 40-1-тармақпен толықтырылсын:

"40-1. Судьяға, екі және одан да көп судьяға немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының алқалы құрамының барлық судьясына мәлімделген қарсылық білдіруді (өздігінен бас тарту) сол сот АПК-нің 41-бабының төртінші, бесінші, алтыншы, жетінші бөліктеріне ұқсастық бойынша қарайды.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) туралы арызды қарау нәтижелері бойынша ұйғарымы түпкілікті болып табылады және шағым жасауға, наразылық келтіруге жатпайды.".

2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, жалпыға бірдей міндетті болып табылады және алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы	А. Мерғалиев
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьясы, жалпы отырыс хатшысы	Г. Әлмағамбетова

1. Внести в вышеуказанное нормативное постановление Верховного Суда Республики Казахстан следующие изменения и дополнения:

1) пункт 8 дополнить абзацем пятым следующего содержания:

"К поданной адвокатом апелляционной (кассационной, частной) жалобе должны быть приложены доверенность, в которой предусмотрено право на подачу апелляционной (кассационной, частной) жалобы и ее подписание, удостоверение и письменное уведомление о защите (представительстве), подтверждающие его полномочия на ведение дела. Отсутствие в приложении любого из указанных документов влечет ее возвращение на основании подпункта 4) части первой статьи 407, подпункта 1) части первой статьи 442 ГПК.";

2) в пункте 12-1:

в абзаце втором слова "часть первая статьи 165 ГПК" заменить словами "подпункт 1) статьи 165 ГПК";

3) в пункте 13:

в абзаце втором слово "только" исключить;

дополнить абзацем четвертым следующего содержания:

"Перечень случаев отложения разбирательства дела, приведенный в статье 198 ГПК, не является исчерпывающим.";

4) дополнить пунктом 14-1 следующего содержания:

"14-1. Судам следует различать право истца отказаться от иска по делам искового производства от права заявителя не поддержать заявленное требование по делам особого производства.

Истец вправе изменить основание или предмет иска, увеличить или уменьшить размер исковых требований или отказаться от иска (часть первая статьи 48 ГПК). При принятии судом отказа истца от иска, производство по делу подлежит прекращению на основании подпункта 4) статьи 277 ГПК с наступлением последствий, предусмотренных частью второй статьи 278 ГПК.

По делам особого производства заявитель не вправе отказаться от своих требований в соответствии с приведенными нормами, вместе с тем он вправе не поддержать заявленное требование. В этом случае заявление подлежит оставлению без рассмотрения на основании подпункта 8) статьи 279 ГПК. Суд также оставляет заявленные требования без рассмотрения, если при рассмотрении дела в особом производстве установлено наличие спора о праве, подведомственного суду, подлежащего рассмотрению в исковом производстве (подпункт 13) статьи 279 ГПК). Оставление заявления без рассмотрения влечет последствия, предусмотренные частью третьей статьи 280 ГПК.";

5) в пункте 21:

в абзаце первом слова "в судебном заседании" исключить;

в абзаце втором слова "в восстановлении срока" заменить словами "в восстановлении пропущенного процессуального срока";

6) пункт 26 дополнить абзацем третьим следующего содержания:

"Если основанием для отмены решения суда послужили обстоятельства, указанные в подпункте 1) статьи 277 ГПК, суд апелляционной инстанции обязан прекратить производство по делу и не вправе выносить постановление по существу заявленного требования. Такое постановление, как вынесенное с нарушением подпункта 4) части первой статьи 427 ГПК, судом кассационной инстанции подлежит отмене в соответствии с подпунктом 6) части второй статьи 451 ГПК.";

7) в пункте 28:

цифры "28-1" заменить цифрами "27-2";

слова "по ходатайствам" заменить словами "по кассационным жалобам";

8) пункт 29 изложить в следующей редакции:

"29. Согласно части первой статьи 436 ГПК кассационная жалоба, протест на определения, постановления суда апелляционной инстанции могут быть поданы в течение шести месяцев со дня их вступления в законную силу. Течение указанного срока начинается на следующий день после оглашения акта суда апелляционной инстанции (часть вторая статьи 122 ГПК).

Кассационная жалоба, поданная с пропуском шестимесячного срока, при отсутствии заявления о его восстановлении в соответствии с подпунктом 3) части первой статьи 442 и частью второй статьи 124 ГПК возвращается без рассмотрения лицу, ее подавшему.

Если к кассационной жалобе, поданной с пропуском шестимесячного срока, приложено заявление о его восстановлении, суд кассационной инстанции назначает судебное заседание и выполняет действия, предусмотренные частью первой статьи 445 ГПК.

После выполнения требований, предусмотренных частью первой статьи 450 ГПК, суд кассационной инстанции разрешает вопрос о восстановлении или отказе в восстановлении пропущенного заявителем срока подачи кассационной жалобы.

При наличии уважительных причин пропуска срока подачи кассационной жалобы суд кассационной инстанции приступает к рассмотрению дела по существу. В постановлении суда по результатам рассмотрения дела должно быть указано о восстановлении пропущенного срока и приведены мотивы принятия такого решения.

Указанный суд возвращает без рассмотрения жалобу лицу, ее подавшему, если придет к выводу о том, что оснований для восстановления такого срока не имеется. В этом случае право заявителя на подачу кассационной жалобы считается реализованным (часть первая статьи 124 ГПК).

В аналогичном порядке суд кассационной инстанции рассматривает вопрос о восстановлении срока принесения протеста прокурором.";

9) пункты 32 и 33 изложить в следующей редакции:

"32. Подача ходатайства на акт суда кассационной инстанции, которым вынесенный по делу судебный акт (акты) отменен с направлением дела на новое судебное рассмотрение в суд первой или апелляционной инстанций, является процессуальным действием. При истребовании такого дела должностными лицами, обладающими правом внесения представления или протеста, суд первой или апелляционной инстанции в соответствии со статьей 198 ГПК откладывает его рассмотрение до разрешения вопроса о пересмотре оспариваемого судебного акта в Верховном Суде Республики Казахстан в порядке, предусмотренном главой 54-1 ГПК.

33. Исполнение вступивших в законную силу судебных актов может быть приостановлено должностными лицами, перечисленными в статьях 448, 454-3 ГПК, только в том случае, если по поступившей кассационной жалобе, ходатайству гражданское дело истребовано из суда.";

10) в пункте 35 после слов "суд кассационной инстанции" дополнить словами "и Верховный Суд Республики Казахстан";

11) в пункте 40 после слов "суд кассационной инстанции" дополнить словами ", Верховный Суд Республики Казахстан";

12) дополнить пунктом 40-1 следующего содержания:

"40-1. Отвод (самоотвод), заявленный судье, двум и более судьям или всем судьям коллегиального состава Верховного Суда Республики Казахстан, рассматривается этим же судом по аналогии с частями четвертой, пятой, шестой, седьмой статьи 41 ГПК.

Определение Верховного Суда Республики Казахстан по результатам рассмотрения заявления об отводе (самоотводе) является окончательным и обжалованию, опротестованию не подлежит.".

2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, является общеобязательным и вводится в действие со дня первого официального опубликования.

Председатель Верховного Суда Республики Казахстан	А. Мергалиев
Судья Верховного Суда Республики Казахстан, секретарь пленарного заседания	Г. Альмагамбетова