"Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 24 шiлдедегi № 875 бұйрығы

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданысқа енгізілу тәртібін 5-тармақтан қараңыз

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29856 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Тәрбие және идеологиялық жұмыстар департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2023 жылғы 11 шілдедегі № 472 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізілімін, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерiнiң эталондық бақылау банкiн жүргiзу қағидалары 10-тармағының талаптарына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33059 болып тіркелген) қол қойылған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

2) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларының орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жіберуді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің тәрбие және идеологиялық жұмыс жөніндегі орынбасарына жүктелсін.

4. Осы бұйрық мүдделі лауазымды адамдарға және құрылымдық бөлімшелерге жеткізілсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң, бірақ 2025 жылғы 16 қыркүйектен ерте емес қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі авиация генерал-лейтенанты

Д. Қосанов

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 24 шілдедегі № 875 бұйрығына қосымша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен (бұдан әрі – ҚР ҚК) шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру тәртібін айқындайды.

2. ҚР ҚК-ден шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеу (бұдан әрі – әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдар) жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу қайта даярлауды және психологиялық сүйемелдеуді қамтиды.

3. "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 50-бабының 2-тармағына сәйкес ҚР ҚК-ден шығарылған кезде:

1) әскери қызметте болудың шекті жасына толуы бойынша, денсаулық жағдайы бойынша ҚР ҚК-ден шығарылған, әскери қызмет міндеттерін орындауға байланысты ауру тапқан, сондай-ақ әскери қызметте жиырма және одан көп еңбек сіңірген жылдары бар адамдар, оның ішінде әскери қызмет өткерген кезеңде азаматтық мамандықтарды меңгеру мақсатында;

2) офицерлер, аға немесе жоғары сержанттар құрамы лауазымдарында әскери қызмет өткерген, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі және кемінде он жыл сіңірген еңбегі бар ҚР ҚК-ден шығарылатын адамдар (әскери қызметке қайта кіру құқығынсыз теріс себептер бойынша шығарылатын адамдарды қоспағанда) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне (бұдан әрі – ҚР ҚМ) ведомстволық бағынысты әскери оқу орындарында өтеусіз негізде педагогикалық қайта даярлаудан өту мақсатында әлеуметтік бейімделумен қамтамасыз етіледі.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын, әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарды қайта даярлау

4. Әскери бөлімнің (мекеменің) кадр органы әлеуметтік бейімдеуге жататын адамды қызметтен шығарылғанға дейін 6 ай бұрын, соның ішінде әскери қызмет өткерген кезеңде азаматтық мамандықты меңгеру және (немесе) ҚР ҚМ ведомстволық бағынысты әскери оқу орындарында өтеусіз негізде педагогикалық қайта даярлау мақсатында әлеуметтік бейімделуді қамтамасыз ету құқығы бар екені туралы жазбаша хабардар етеді.

5. Әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарды қайта даярлау жөніндегі іс-шаралар екі бағыт бойынша жүзеге асырылады:

1) осы Қағидалардың 3-тармағының 1-тармақшасында көрсетілген адамдар үшін өз қаражаты есебінен қызмет өткеру орнында немесе қашықтан оқу нысаны арқылы жүзеге асырылатын, әскери қызмет өткеру кезеңінде жұмыстың белгілі бір түрін орындау үшін қажет жаңа немесе өзгертілген кәсіптік дағдыларды меңгеру үшін тұлғаны дамытуға бағытталған азаматтық мамандық бойынша кәсіби даярлау (бұдан әрі – кәсіби даярлау);

2) осы Қағидалардың 3-тармағының 2-тармақшасында көрсетілген адамдар үшін онлайн режимде ҚР ҚМ ведомстволық бағынысты әскери оқу орындарында өтеусіз негізде педагогикалық даярлау (бұдан әрі – педагогикалық қайта даярлау).

6. Әлеуметтік бейімделуге жататын және кәсіби даярлықтан өтуге ниет білдірген адам хабарламаны алғаннан кейін әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) атына оны әлеуметтік бейімделуге тізімге енгізу және 40 тәуліктен аспайтын мерзіммен оқу үшін қызметтік міндеттерін орындаудан босату туралы баянат береді. Баянатқа оқу мерзімі көрсетілген әскери қызметші мен оқыту ұйымы арасында жасалған оқыту бойынша қызметтер көрсету туралы шарт қоса беріледі.

7. Әлеуметтік бейімделуге жататын және педагогикалық қайта даярлаудан өтуге ниет білдірген адам хабарламаны алғаннан кейін әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) атына оны әлеуметтік бейімдеуге арналған тізімдерге енгізу туралы баянат береді. Баянатқа мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) Қазақстан Республикасы азаматы жеке куәлігінің көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқасы);

2) жоғары білім туралы құжаттың көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқасы);

3) әскери бөлімнің (мекеменің) кадр органы берген әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз ету құқығы туралы хабарлама.

8. Тоқсан сайын ҚР ҚМ, ҚР ҚК Бас штабы құрылымдық бөлімшелерінің, ҚР ҚК бас басқармаларының бастықтары, ҚР ҚК түрлерінің бас қолбасшылары, жергілікті әскери басқару органдарының бастықтары ҚР ҚК-де тәрбие, әлеуметтік-құқықтық, психологиялық және идеологиялық жұмысты ұйымдастыру мәселелеріне жетекшілік ететін ҚР ҚМ құрылымдық бөлімшесіне (бұдан әрі – құрылымдық бөлімше) кәсіби даярлауға және педагогикалық қайта даярлауға бағытталған әлеуметтік бейімделуге жататын адамдардың тізімін ұсынады.

9. Педагогикалық қайта даярлауға жататын адамдардың қорытынды тізімін Қорғаныс министрінің тәрбие және идеологиялық жұмыс жөніндегі орынбасары бекітеді және ол педагогикалық қайта даярлауды өткізу күні мен уақытын көрсете отырып, ҚР ҚМ ресми сайтында жарияланады.

10. Әлеуметтік бейімделуге жататын және педагогикалық қайта даярлаудан өтуге ниет білдірген әскери қызметші ҚР ҚМ ресми сайтындағы жарияланым негізінде оны педагогикалық қайта даярлауды жүргізу кезеңіне қызметтік міндеттерін орындаудан босату туралы әскери бөлім (мекеме) командирінің (бастығының) атына баянат береді.

11. Әлеуметтік бейімделуге жататын адамдарды педагогикалық қайта даярлауды осы Қағидалардың 9-тармағына сәйкес бекітілген тізімдер негізінде жарты жылда бір реттен сиретпей әскери білім беру мәселелеріне жетекшілік ететін ҚР ҚМ құрылымдық бөлімшесі ұйымдастырады.

12. Әскери қызметші еркін нысанда бас тарту туралы баянат бере отырып, әлеуметтік бейімделуге қатысудан толық не оның жеке бағыттарынан бас тарта алады.

13. ҚР ҚК әскери бөлімдері мен мекемелерінде ҚР ҚК-ден шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыруды командирлердің (бастықтардың) тәрбие және идеологиялық жұмыс жөніндегі орынбасарлары жүзеге асырады.

3-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын, әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарды психологиялық сүйемелдеу

14. Әлеуметтік бейімделуге жататын әскери қызметшілерге кәсіби бағдар беру үшін психологиялық консультация беруден өту мүмкіндігі беріледі, ол қызметтен шығарылатын адамның жеке басын, оның мүдделерін, бейімделуін, өзі үшін болашақ мамандықтың әртүрлі сипаттамаларының, кәсіби қабілетінің, бар білімі мен дағдыларының, физикалық мүмкіндіктерінің қолайлылығын дербес пайымдауын алдын ала зерделеу нәтижесіне негізделеді.

15. Психологиялық консультация беруді әскери бөлімнің (мекеменің) психологиялық жұмыс мамандары жұмыстан шығарылатын әрбір әскери қызметші үшін жеке курс нысанында жүргізеді. Курс әрбір консультацияның ұзақтығы кемінде 60 минут болатын кемінде 3 (үш) консультация беруді қамтиды. Консультацияның мазмұны міндетті түрде мынадай бағыттарды қамтиды:

1) жеке тұлғаның өзекті психоэмоциялық жай-күйі мен бейімделу әлеуетінің деңгейін диагностикалау;

2) әскери қызметшінің мүдделерін, бейімділігі мен кәсіби қабілеттерін зерделеуге негізделген кәсіптік бағдарлау;

3) психикалық тұрақтылықты сақтау және күйзелісті жеңу үшін психологиялық өзін-өзі реттеу әдістеріне, аутотренингке және психотехникалық әдістерге оқытып-үйрету.

Жүргізілген консультациялар нәтижесі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 13 қазандағы № 911 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жеке құрамымен тәрбие, әлеуметтік-құқықтық, психологиялық және идеологиялық жұмысты ұйымдастыру қағидаларына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 30165 болып тіркелген) психологиялық жұмыс маманының жеке және топтық жұмыс нысанын есепке алу журналында есепке алынады.

О внесении изменения в приказ Министра обороны Республики Казахстан от 26 сентября 2022 года № 834 "Об утверждении Правил по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан"

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 24 июля 2025 года № 875

Примечание ИЗПИ!
Введение в действие см. п. 5.

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра обороны Республики Казахстан от 26 сентября 2022 года № 834 "Об утверждении Правил по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 29856) следующее изменение:

Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан, утвержденные указанным приказом, изложить в новой редакции, согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту воспитательной и идеологической работы Министерства обороны Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) направление настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан в электронном виде в течение пяти рабочих дней со дня его подписания на казахском и русском языках в соответствии с требованиями пункта 10 Правил ведения Государственного реестра нормативных правовых актов Республики Казахстан, Эталонного контрольного банка нормативных правовых актов Республики Казахстан, утвержденных приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 11 июля 2023 года № 472 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33059);

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан после его первого официального опубликования;

3) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении подпунктов 1) и 2) настоящего пункта в течение десяти календарных дней после дня первого официального опубликования настоящего приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Министра обороны Республики Казахстан по воспитательной и идеологической работе.

4. Настоящий приказ довести до заинтересованных должностных лиц и структурных подразделений.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования, но не ранее 16 сентября 2025 года.

Министр обороны Республики Казахстан генерал-лейтенант авиации

Д. Косанов

	Приложение к приказу Министра обороны Республики Казахстан от 24 июля 2025 года № 875
	Утверждены приказом Министра обороны Республики Казахстан от 26 сентября 2022 года № 834

Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила по организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – Правила), определяют порядок организации социальной адаптации лиц, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее – ВС РК).

2. Организация и проведение мероприятий по социальной адаптации лиц, увольняемых из ВС РК (далее – подлежащие социальной адаптации) включают в себя переподготовку и психологическое сопровождение.

3. В соответствии с пунктом 2 статьи 50 Закона Республики Казахстан "О воинской службе и статусе военнослужащих" при увольнении из ВС РК социальной адаптацией обеспечиваются:

1) лица, увольняемые из ВС РК по достижении предельного возраста состояния на воинской службе, по состоянию здоровья, получившие заболевание в связи с исполнением обязанностей воинской службы, а также имеющие выслугу двадцать и более лет, в том числе с целью приобретения гражданских специальностей в период прохождения воинской службы;

2) лица, увольняемые из ВС РК (за исключением лиц, увольняемых по отрицательным мотивам без права повторного поступления на воинскую службу), проходившие воинскую службу на должностях офицерского, старшего или высшего сержантского составов, имеющие высшее и (или) послевузовское образование и выслугу не менее десяти лет, в целях прохождения педагогической переподготовки на безвозмездной основе в военных учебных заведениях подведомственных Министерству обороны Республики Казахстан (далее – МО РК).

Глава 2. Переподготовка лиц подлежащих социальной адаптации, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

4. Лицо, подлежащее социальной адаптации, за 6 месяцев до увольнения письменно уведомляется кадровыми органами воинской части (учреждения) о праве на обеспечение социальной адаптации, в том числе с целью приобретения гражданской специальности в период прохождения воинской службы и (или) педагогической переподготовки на безвозмездной основе в военных учебных заведениях подведомственных МО РК.

5. Мероприятия по переподготовке лиц, подлежащих социальной адаптации, осуществляются по двум направлениям:

1) профессиональная подготовка по гражданской специальности, направленная на развитие личности для приобретения новых или измененных профессиональных навыков, необходимых для выполнения определенного вида работ в период прохождения воинской службы, осуществляемая за свой счет для лиц указанных в подпункте 1 пункта 3 настоящих Правил в организациях образования по месту прохождения службы или в дистанционной форме (далее – профессиональная подготовка);

2) педагогическая подготовка на безвозмездной основе в военных учебных заведениях подведомственных МО РК в онлайн режиме для лиц, указанных в подпункте 2 пункта 3 настоящих Правил (далее – педагогическая переподготовка).

6. Лицо, подлежащее социальной адаптации и желающее пройти профессиональную подготовку, после получения уведомления подает рапорт на имя командира (начальника) воинской части (учреждения) о включении его в списки на социальную адаптацию и освобождения от исполнения служебных обязанностей для обучения со сроком не более 40 суток. К рапорту прилагается договор об оказании услуг по обучению заключенный между военнослужащим и обучающей организацией с указанием сроков обучения.

7. Лицо, подлежащее социальной адаптации и желающее пройти педагогическую переподготовку, после получения уведомления подает рапорт на имя командира (начальника) воинской части (учреждения) о включении его в списки на социальную адаптацию. К рапорту прилагаются следующие документы:

1) копия удостоверения личности гражданина Республики Казахстан (подлинник для сверки).

2) копию документа о высшем образовании (подлинник для сверки).

3) уведомление, выданное кадровыми органами воинской части (учреждения) о праве на обеспечение социальной адаптации.

8. Ежеквартально начальники структурных подразделений МО РК, Генерального штаба ВС РК, главных управлений ВС РК, главнокомандующие видами ВС РК, начальники местных органов военного управления представляют в структурное подразделение МО РК, курирующее вопросы организации воспитательной, социально-правовой, психологической и идеологической работы в ВС РК (далее – структурное подразделение) список лиц, подлежащих социальной адаптации, направленных на профессиональную подготовку и педагогическую переподготовку.

9. Итоговый список лиц, подлежащих педагогической переподготовке, утверждается заместителем Министра обороны по воспитательной и идеологической работе и опубликовывается на официальном сайте МО РК с указанием даты и времени проведения педагогической переподготовки.

10. Военнослужащий, подлежащий социальной адаптации и желающий пройти педагогическую переподготовку, на основании публикации на официальном сайте МО РК подает рапорт на имя командира (начальника) воинской части (учреждения) об освобождении его от исполнения служебных обязанностей на период проведения педагогической переподготовки.

11. Педагогическая переподготовка лиц, подлежащих социальной адаптации, организовывается структурным подразделением МО РК, курирующим вопросы военного образования на основании утвержденных списков согласно пункту 9 настоящих Правил не реже одного раза в полугодие.

12. Военнослужащий может отказаться от участия в социальной адаптации полностью либо от отдельных ее направлений, подав рапорт об отказе в произвольной форме.

13. В воинских частях и учреждениях ВС РК организация социальной адаптации лиц, увольняемых из ВС РК, осуществляется заместителями командиров (начальников) по воспитательной и идеологической работе.

Глава 3. Психологическое сопровождение лиц, подлежащих социальной адаптации, увольняемых из Вооруженных Сил Республики Казахстан

14. Военнослужащим, подлежащим социальной адаптации, предоставляется возможность прохождения психологического консультирования, для профессиональной ориентации которое основывается на результатах предварительного изучения личности увольняемого лица, его интересов, наклонностей, индивидуальных видений приемлемости для себя различных характеристик будущей профессии, профессиональных способностей, уже имеющихся знаний, умений и навыков, физических возможностей.

15. Психологические консультирования проводятся специалистами психологической работы воинской части (учреждения) в форме индивидуального курса для каждого увольняемого военнослужащего. Курс включает проведение не менее 3 (трех) консультаций, с продолжительностью каждой консультации не менее 60 минут. Содержание консультаций в обязательном порядке охватывает следующие направления:

1) диагностика актуального психоэмоционального состояния и уровня адаптационного потенциала личности;

2) профессиональная ориентация, основанная на изучении интересов, наклонностей и профессиональных способностей военнослужащего;

3) обучение методам психологической саморегуляции, аутотренингу и психотехническим упражнениям для сохранения психической устойчивости и преодоления стресса.

Результаты проведенных консультаций учитываются в журнале учета индивидуальных и групповых форм работы специалиста психологической в соответствии с Правилами организации воспитательной, социально-правовой, психологической и идеологической работы с личным составом Вооруженных Сил Республики Казахстан утвержденными приказом Министра обороны Республики Казахстан от 13 октября 2022 года № 911 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 29856).