Об утверждении Правил оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 19 сентября 2025 года № 278. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 сентября 2025 года № 36919

В соответствии с абзацем тридцать седьмым подпункта 5) статьи 12 Социального кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту методологии и совершенствования медико-социальной экспертизы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение трех рабочих дней после исполнения подпунктов 1) и 2) пункта 2 настоящего приказа представление информации в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

С. Жакупова

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

Приложение к приказу Министр труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 19 сентября 2025 года № 278

Правила оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью (далее – Правила), разработаны в соответствии с абзацем тридцать седьмым подпункта 5) статьи 12 Социального кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения (далее – средства реабилитации) и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью (далее – услуги реабилитации).

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) специальные средства передвижения – вид технической помощи, обеспечивающей передвижение лица с инвалидностью;

2) медико-социальная экспертиза (далее – МСЭ) – оценка ограничений жизнедеятельности освидетельствуемого лица, вызванных стойким расстройством функций организма, с установлением (неустановлением) инвалидности и (или) степени утраты трудоспособности, а также определение его потребностей в мерах социальной защиты;

3) подразделение медико-социальной экспертизы (далее – подразделение, отдел МСЭ) – структурное подразделение уполномоченного государственного органа, проводящее МСЭ;

4) медицинское освидетельствование – обследование физического лица с целью установления или подтверждения факта наличия или отсутствия у него заболевания, определения состояния здоровья;

5) мультидисциплинарная группа – группа различных специалистов, формируемая в зависимости от характера нарушения функций и структур организма пациента, тяжести его клинического состояния;

6) индивидуальная программа абилитации и реабилитации лица с инвалидностью (далее – индивидуальная программа) – документ, определяющий конкретные объемы, виды и сроки проведения абилитации и реабилитации лица с инвалидностью на основе его индивидуальных потребностей;

7) реабилитационный потенциал лица с инвалидностью – показатель реальных возможностей восстановления нарушенных функций организма и способностей лица на основании анализа медицинских, психологических и социальных факторов;

8) реабилитационный прогноз – предполагаемая вероятность реализации реабилитационного потенциала и предполагаемый уровень интеграции лица с инвалидностью в общество;

9) реабилитационно-экспертная диагностика – оценка реабилитационного потенциала, реабилитационного прогноза;

10) протезно-ортопедическая помощь – специализированный вид медико-технической помощи по обеспечению лиц с инвалидностью протезно-ортопедическими средствами и обучение пользованию ими;

11) санаторно-курортное лечение – вид медицинской реабилитации, проводимой в условиях временного пребывания лиц в санаторно-курортной организации;

12) технические вспомогательные (компенсаторные) средства:

протезно-ортопедические средства – средства, замещающие отсутствующие конечности или другие части тела, компенсирующие нарушенные или утраченные функции организма вследствие заболевания или повреждения здоровья;

сурдотехнические средства – технические средства для коррекции и компенсации нарушений слуха, а также усиливающие звук средства связи и передачи информации;

тифлотехнические средства – технические средства, направленные на коррекцию и компенсацию утраченных возможностей лиц с инвалидностью в результате нарушения зрения;

обязательные гигиенические средства – средства, предназначенные для отправления естественных физиологических нужд и потребностей;

13) ограничение жизнедеятельности – полная или частичная утрата лицом способности или возможности осуществлять самообслуживание, самостоятельно передвигаться, ориентироваться, общаться, контролировать свое поведение, обучаться и заниматься трудовой деятельностью.

Глава 2. Порядок проведения оценки потребностей лиц с инвалидностью в средствах и услугах реабилитации

3. Оценка потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью (далее – Классификатор), проводится путем рассмотрения документов лица с инвалидностью, его осмотра (при обращении), определения степени нарушений функций организма и ограничений жизнедеятельности, реабилитационного прогноза и потенциала с учетом медицинских, медико-социальных показаний и противопоказаний в соответствии с:

правилами предоставления услуг индивидуального помощника для лиц с инвалидностью первой группы, имеющих затруднение в передвижении в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью, утвержденными приказом Заместителя Премьер-Министра - Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 288 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32994);

правилами предоставления услуг специалиста жестового языка для лиц с инвалидностью по слуху в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью, утвержденными приказом Заместителя Премьер-Министра - Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 286 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32992);

правилами обеспечения лиц с инвалидностью протезно-ортопедической помощью, техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами, специальными средствами передвижения в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью, включая сроки их замены, утвержденными приказом Заместителя Премьер-Министра - Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 287 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32993);

правилами предоставления санаторно-курортного лечения лицам с инвалидностью и детям с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью, утвержденными приказом Заместителя Премьер-Министра - Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 283 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32988).

4. Оценка потребностей в средствах и услугах реабилитации лица с инвалидностью согласно классификатору осуществляется:

в медицинских организациях лечащим врачом и (или) мультидисциплинарной группой при наличии стойких нарушений функций организма, приводящих к ограничению жизнедеятельности, направлении пациента на МСЭ в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 апреля 2022 года № ҚР ДСМ – 34 "Об утверждении Положения о деятельности врачебно-консультативной комиссии" (зарегистрирован в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 27505), а также заполнении санаторно-курортной карты непосредственно перед санаторно-курортным лечением;

специалистами отделов МСЭ территориальных подразделений уполномоченного государственного органа при проведении МСЭ и реабилитационно-экспертной диагностики для разработки индивидуальной программы.

5. На основе проведенной оценки потребностей лица с инвалидностью лицами, указанными в пункте 4 настоящих Правил, формируются рекомендации в средствах и услугах реабилитации согласно классификатору, которые отражаются в индивидуальной программе.

При оценке потребностей детей с инвалидностью в средствах и услугах реабилитации учитывается уровень их психофизического и психо-речевого развития.

6. Потребность лица с инвалидностью в средствах и услугах реабилитации оценивается с учетом возможности восстановления или компенсации утраченных способностей к выполнению бытовой, общественной, профессиональной деятельности в соответствии с его потребностями, а также реальными возможностями их применения с учетом состояния здоровья.

7. При определении потребностей лица с инвалидностью в протезно-ортопедических средствах и протезно-ортопедической помощи оцениваются:

1) структура и функции верхних конечностей, в том числе использование кистей рук;

2) структура и функции нижних конечностей, в том числе степень ограничения ходьбы, ходьбы на короткие расстояния, передвижения в пределах жилища;

3) контроль простых и сложных произвольных движений, равновесия при стоянии и ходьбе;

4) статодинамические функции позвоночника;

5) статико-кинетические функции;

6) анатомические дефекты;

7) функции зрения;

8) интеллектуальные функции;

9) функции сознания, ориентированности и глобальных психосоциальных функций;

10) функции сердечно-сосудистой системы, дыхательной системы, мочеполовой системы и нарушений обмена веществ;

11) антропометрические данные.

8. При определении потребностей лица с инвалидностью в сурдотехнических средствах оцениваются:

1) интеллектуальные функции;

2) базовые навыки письма и чтения с учетом возрастных физиологических особенностей;

3) функции зрения;

4) показания к слухопротезированию, его проведение и эффективность;

5) проведение операции кохлеарной имплантации и ее эффективность.

9. При определении потребностей лица с инвалидностью в тифлотехнических средствах оцениваются:

1) интеллектуальные функции;

2) функции сознания, ориентированности и глобальных психосоциальных функций;

3) навыки письма и чтения, в том числе по Брайлю;

4) функция слуха;

5) структура и функции верхних конечностей, в том числе использование кистей рук, осязание пальцев рук и осуществление точных движений;

6) структура и функции нижних конечностей;

7) вестибулярные функции;

8) функции углеводного обмена;

9) функции артериального давления;

10) функции структур, примыкающих к глазу.

10. При определении потребностей лица с инвалидностью в специальных средствах передвижения и обязательных гигиенических средствах (кресло-стул с санитарным оснащением, опорные откидные поручни для туалетных комнат, поручни для ванных комнат) в случае абсолютных и (или) тяжелых нарушений функций передвижения оцениваются:

1) наличие заболеваний и травм, а также их последствий, при которых нагрузка по оси позвоночника (положение сидя) приводит к прогрессированию патологического процесса;

2) степень ограничения способности к самостоятельному передвижению;

3) интеллектуальные функции и функции мотивации;

4) функции и мышечный тонус верхних конечностей;

5) функции зрения лучше видящего глаза;

6) контроль за позой сидя и равновесия, произвольных и непроизвольных двигательных функций;

7) наличие эпилептических (судорожных) припадков с нарушением сознания;

8) функции слуха;

9) барьеры, связанные с дизайном, характером проектирования, строительством жилья и обустройством окружающей среды (доступность окружения для использования кресло-коляски);

10) опыт пациента в области пользования кресло-коляской с рычажным приводом с целью преодоления больших расстояний;

11) образ жизни в активных сферах жизнедеятельности: образование, работа, отдых и досуг;

12) физиологические параметры:

расстояние от края ягодицы до внутреннего сгиба колена;

расстояние между костными выступами тазобедренных суставов;

расстояние от пятки до уровня согнутого бедра (по задней поверхности);

расстояние от поверхности сиденья до требуемого уровня высоты спинки;

расстояние от поверхности сиденья до локтя, согнутого под углом 90 градусов;

антропометрические данные (вес, объем талии и бедер).

11. При определении потребностей лиц с инвалидностью в обязательных гигиенических средствах (мочеприемник, уроприемник, калоприемник, подгузник, впитывающая простынь (пеленка), катетер, паста-герметик для защиты и выравнивания кожи вокруг стомы, крем для защиты и ухода за кожей вокруг стомы, порошок (пудра) абсорбирующий для защиты и ухода за кожей вокруг стомы, нейтрализатор запаха, очиститель для ухода и обработки кожи вокруг стомы или в области промежности), при нарушениях функций тазовых органов по типу недержания мочи и/или кала, обусловленных заболеваниями и (или) последствиями травм, оцениваются:

1) степень нарушения функций мочеиспускания и дефекаций;

2) функции сознания, ориентированности, глобальных психосоциальных функций;

3) способность к самостоятельному передвижению;

4) нейромышечные, скелетные и связанные с движением функции (двигательные ограничения), функции внутренних органов (соматические заболевания);

5) при стомах – форма и место наложения;

6) кожные покровы вокруг стомы;

7) способность самостоятельного опорожнения мочевого пузыря;

8) антропометрические данные (вес, объем талии и бедер).

12. При оценке потребностей лиц с инвалидностью в санаторно-курортном лечении учитывается наличие медицинских показаний, противопоказаний к санаторно-курортному лечению, определяемых на основе оценки состояния здоровья пациента, анализа объективного состояния, результатов предшествующего лечения (амбулаторного, стационарного), данных лабораторных, функциональных, рентгенологических и других исследований.

При решении вопроса выбора профиля санаторно-курортной организации помимо заболевания, в соответствии с которым пациенту рекомендовано санаторно-курортное лечение, учитываются наличие сопутствующих заболеваний, условия поездки на курорт, контрастность климатогеографических условий и особенности природных лечебных факторов.

13. При оценке потребностей лиц с инвалидностью в услугах индивидуального помощника учитываются выраженность нарушений функций организма и ограничений к самостоятельному передвижению.

14. При оценке потребностей лиц с инвалидностью в услугах специалиста жестового языка учитываются выраженность нарушений функций слуха и речи, а также навыки владения жестовым языком.

Мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 19 қыркүйектегі № 278 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 24 қыркүйекте № 36919 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Әлеуметтік кодексінің 12-бабы 5) тармақшасының отыз жетінші абзацына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес қоса беріліп отырған Мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Әдістеме және медициналық-әлеуметтік сараптаманы жетілдіру департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықтың 2-тармағының 1) және 2) тармақшалары орындалғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде ақпаратты Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі

С. Жакупова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Денсаулық сақтау министрлігі

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі 2025 жылғы 19 қыркүйектегі № 278 бұйрығына қосымша

Мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексі (бұдан әрі – Кодекс) 12-бабының 5) тармақшасының отыз жетінші абзацына сәйкес әзірленді және мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының (бұдан әрі – оңалту құралдары) және көрсетілетін қызметтердің (бұдан әрі – оңалту қызметтерін көрсету) сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) арнаулы жүріп-тұру құралдары – мүгедектігі бар адамның жүріп-тұруын қамтамасыз ететін техникалық көмек түрі;

2) медициналық-әлеуметтік сараптама (бұдан әрі – МӘС) – мүгедектікті және (немесе) еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесін белгілеп (белгілемей), куәландырылатын адамның организмі функцияларының тұрақты бұзылуынан туындаған тыныс-тіршілігінің шектелуін бағалау, сондай-ақ оның әлеуметтік қорғау шараларын қажетсінуін айқындау;

3) медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі (бұдан әрі – МӘС бөлімшесі, бөлімі) – уәкілетті мемлекеттік органның МӘС жүргізетін құрылымдық бөлімшесі;

4) медициналық куәландыру – жеке тұлғаны оның ауруы болу немесе болмау фактісін анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын айқындау мақсатында зерттеп-қарау;

5) мультипәндік топ – пациент организмінің функциялары мен құрылымдарының бұзылу сипатына, оның клиникалық жай-күйінің ауырлығына байланысты қалыптастырылатын әртүрлі мамандар тобы;

6) мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасы (бұдан әрі – жеке бағдарлама) – мүгедектігі бар адамды абилитациядан және оңалтудан өткізудің нақты көлемін, түрлері мен мерзімдерін оның жеке қажеттіліктері негізінде белгілейтін құжат;

7) мүгедектігі бар адамның оңалу әлеуеті – медициналық, психологиялық және әлеуметтік факторларды талдау негізінде адам организмінің бұзылған функциялары мен қабілеттерін нақты қалпына келтіру мүмкіндіктерінің көрсеткіші;

8) оңалту болжамы – оңалту әлеуетін іске асырудың болжамды ықтималдығы және мүгедектігі бар адамның қоғамға интеграциялануының болжамды деңгейі;

9) оңалту-сараптамалық диагностика – оңалту әлеуетін, оңалту болжамын бағалау;

10) протездік-ортопедиялық көмек – мүгедектігі бар адамдарды протездік-ортопедиялық құралдармен қамтамасыз ету жөніндегі медициналық-техникалық көмектің мамандандырылған түрі және оларды пайдалануды үйрету;

11) санаторийлік-курорттық емдеу – адамдардың санаторийлік-курорттық ұйымда уақытша болуы жағдайында жүргізілетін медициналық оңалту түрі;

12) техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар:

протездік-ортопедиялық құралдар – аяқ-қолдың жоқтығын немесе дененің басқа да мүшелерін алмастыратын, аурудың немесе денсаулыққа зақым келудің салдарынан организмнің бұзылған немесе жоғалтқан функцияларының орнын толтыратын құралдар;

сурдотехникалық құралдар – есту қабілетінің бұзылуын түзеуге және оның орнын толтыруға арналған техникалық құралдар, сондай-ақ дыбысты күшейтетін байланыс және ақпарат беру құралдары;

тифлотехникалық құралдар – мүгедектігі бар адамдардың көру қабілетінің бұзылуы салдарынан жоғалтқан мүмкіндіктерін түзеуге және олардың орнын толтыруға бағытталған құралдар;

міндетті гигиеналық құралдар – табиғи физиологиялық мұқтаждықтарды және қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған құралдар;

13) тыныс-тіршіліктің шектелуі – адамның өзіне-өзі қызмет көрсету, өздігінен жүріп-тұру, бағдарлай алу, қарым-қатынас жасау, өзінің мінез-құлқын бақылау, оқу және еңбекпен айналысу қабілетінен немесе мүмкіндігінен толық немесе ішінapa айырылуы.

2-тарау. Мүгедектігі бар адамдардың оңалту құралдары мен көрсетілетін қызметтерін қажетсінуіне бағалау жүргізу тәртібі

3. Мүгедектігі бар адамдарға ұсынылатын техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына (бұдан әрі – Сыныптауыш) сәйкес мүгедектігі бар адамның қажеттіліктерін бағалау:

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 30 маусымдағы № 288 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32994 болып тіркелген) Мүгедектігі бар адамды абилитациялау мен оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес жүріп-тұруы қиын бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін жеке көмекшінің қызметтерін ұсыну қағидаларына;

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 30 маусымдағы № 286 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32992 болып тіркелген) Мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес есту кемістігі бар мүгедектігі бар адамдар үшін ымдау тілі маманының қызметтерін ұсыну қағидаларына;

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 30 маусымдағы № 287 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32993 болып тіркелген) Мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектігі бар адамдарды протездік-ортопедиялық көмекпен, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен, арнаулы жүріп-тұру құралдарымен, оларды ауыстыру мерзімдерін қоса алғанда, қамтамасыз ету қағидаларына;

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 30 маусымдағы № 283 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32988 болып тіркелген) Мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектігі бар адамдар мен мүгедектігі бар балаларға санаторийлік-курорттық емдеуді ұсыну қағидаларына сәйкес медициналық, медициналық-әлеуметтік көрсетілімдер мен қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, мүгедектігі бар адамның құжаттарын қарау, оны қарап-тексеру (жүгінген кезде), организм функцияларының бұзылу және тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесін, оңалту болжамы мен әлеуетін айқындау жолымен жүргізіледі.

4. Сыныптауышқа сәйкес мүгедектігі бар адамдардың оңалту құралдарын және көрсетілетін қызметтерді қажетсінуін бағалауды:

медициналық ұйымдарда емдеуші дәрігер және (немесе) мультипәндік топ тыныс-тіршілігінің шектелуіне әкелетін организм функциялары тұрақты бұзылған және пациентті "Дәрігерлік-консультациялық комиссияның қызметі туралы ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 7 сәуірдегі № ҚР ДСМ-34 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 27505 болып тіркелген) сәйкес МӘС-ке жіберген кезде, сондай-ақ санаторийлік-курорттық емдеу алдында санаторийлік-курорттық картаны толтыру кезінде;

жеке бағдарламаны әзірлеу үшін оңалту-сараптамалық диагностика және МӘС жүргізу кезінде уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің МӘС бөлімдерінің мамандары жүзеге асырады.

5. Мүгедектігі бар адамның қажеттіліктеріне жүргізілген бағалау негізінде осы Қағидалардың 4-тармағында көрсетілген тұлғалар Сыныптауышқа сәйкес оңалту құралдарына және көрсетілетін қызметтеріне ұсынымдар қалыптастырады, олар жеке бағдарламада көрсетіледі.

Мүгедектігі бар балалардың оңалту құралдарын және көрсетілетін қызметтерді қажетсінуін бағалаған кезде олардың психофизикалық және психикалық-тілдік даму деңгейі ескеріледі.

6. Мүгедектігі бар адамның оңалту құралдары мен көрсетілетін қызметтерді қажетсінуі оның қажеттіліктеріне сәйкес бойындағы жоғалтқан тұрмыстық, қоғамдық, кәсіптік қызметті орындау қабілеттерін қалпына келтіру немесе орнын толтыру мүмкіндігі, сондай-ақ денсаулық жағдайын ескере отырып, оларды нақты пайдалану мүмкіндіктері ескеріле отырып бағаланады.

7. Мүгедектігі бар адамның протездік-ортопедиялық құралдарды және протездік-ортопедиялық көмекті қажетсінуін айқындау кезінде:

1) қолының құрылымы мен функциялары, оның ішінде қолының ұшын пайдалануы;

2) аяқтарының құрылымы мен функциялары, оның ішінде жүруінің, қысқа қашықтыққа жүруінің, тұрғын жай шегінде жүріп-тұруының шектелу дәрежесі;

3) қарапайым және күрделі еркін қимылын, тұру және жүру кезіндегі тепе-теңдігін бақылау;

4) омыртқаның статодинамикалық функциялары;

5) статикалық-кинетикалық функциялар;

6) анатомиялық кемістіктері;

7) көру функциялары;

8) зияткерлік функциялары;

9) ақыл-ес, бағдарлану функциялары және жаһандық психоәлеуметтік функциялар;

10) жүрек-қантамыр жүйесінің, тыныс алу жүйесінің, несеп-жыныс жүйесі функциялары және зат алмасуының бұзылуы;

11) антропометриялық деректер бағаланады.

8. Мүгедектігі бар адамның сурдотехникалық құралдарды қажетсінуін айқындау кезінде:

1) зияткерлік функциялары;

2) жас және физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, базалық жазу және оқу дағдылары;

3) көру функциялары;

4) құлақ протезіне көрсеткіштер, оны жүргізу және тиімділігі;

5) кохлеарлық имплантация операциясын жүргізу және оның тиімділігі бағаланады.

9. Мүгедектігі бар адамдардың тифлотехникалық құралдарды қажетсінуін айқындау кезінде:

1) зияткерлік функциялары;

2) ақыл-ес, бағдарлану функциялары және жаһандық психоәлеуметтік функциялар;

3) жазу және оқу дағдылары, оның ішінде Брайль бойынша;

4) есту функциясы;

5) қол құрылымы мен функциялары, оның ішінде қолының ұшын пайдалануы, қол саусақтарын сезінуі және дәл қимылдарды жүзеге асыруы;

6) аяғының құрылымы мен функциялары;

7) вестибулярлық функциялар;

8) көмірсу алмасу функциялары;

9) артериялық қысым функциялары;

10) көзге қабысатын құрылымдардың функциялары бағаланады.

10. Жүріп-тұру функциялары абсолютті және (немесе) күрделі бұзылу жағдайында мүгедектігі бар адамның арнаулы жүріп-тұру құралдарын және міндетті гигиеналық құралдарды (санитариялық жарақтандырылған кресло-орындық, дәретхана бөлмелеріне арналған қайырмалы тіреуіш тұтқалар, ванна бөлмелеріне арналған тұтқалар) қажетсінуін айқындау кезінде:

1) омыртқа осіне (отырған күйде) түсетін салмақ патологиялық процестің өршуіне әкелетін аурулар мен жарақаттардың, болуы сондай-ақ салдары;

2) өздігінен жүріп-тұру қабілетінің шектелу дәрежесі;

3) зияткерлік функциялар және мотивация функциялары;

4) қол функциялары және бұлшық ет тонусы;

5) жақсырақ көретін көздің көру функциясы;

6) отырғандағы және тепе-теңдікті ұстау қалпын, еркін және еріксіз қозғалыс функцияларын бақылау;

7) ақыл-есі бұзылатын эпилептикалық (құрысу) ұстамалардың болуы;

8) есту функциялары;

9) тұрғын үй дизайнына, жобалау сипатына, салынуына байланысты және қоршаған ортаны жайластырудағы кедергілер (кресло-арбаны пайдалану үшін қоршаған ортаның қолжетімділігі);

10) пациенттің ұзақ қашықтықты еңсеру мақсатында иінтіректі жетегі бар кресло-арбаны пайдалану саласындағы тәжірибесі;

11) тыныс-тіршіліктің белсенді салаларындағы өмір салты: білім, жұмыс, демалыс және бос уақыт;

12) физиологиялық параметрлер:

бөксенің шетінен тізенің ішке бүгілетін жеріне дейінгі аралық;

жамбас буындарының сүйек доғалары арасындағы аралық;

өкшеден бүгілген жамбас деңгейіне дейінгі аралық (артқы жағы бойынша);

орындық бетінен арқалық биіктігінің талап етілетін деңгейіне дейінгі аралық;

орындық бетінен 90 градус бұрышпен бүгілген шынтаққа дейінгі аралық;

антропометриялық деректер (салмақ, бел және жамбас көлемі) бағаланады.

11. Ауруларға және (немесе) жарақаттардың салдарына байланысты зәрді және/немесе нәжісті ұстамау типі бойынша жамбас органдарының функциялары бұзылған кезде мүгедектігі бар адамдардың міндетті гигиеналық құралдарды (несеп қабылдағыш, уроқабылдағыш, нәжіс қабылдағыш, жөргек, сіңіргіш жайма (жаялық), катетер, стоманың айналасындағы теріні қорғау мен тегістеуге арналған герметик-паста, стоманың айналасындағы теріні қорғау мен күтуге арналған қорғаныш крем, стома айналасындағы теріні қорғауға мен күтуге арналған сіңіргіш ұнтақ (опа), иісті бейтараптандырғыш, стома айналасындағы немесе санның ортасындағы теріні күтуге және өңдеуге арналған тазартқыш) қажетсінуін айқындау кезінде:

1) зәр шығару және дефекация функцияларының бұзылу дәрежесі;

2) ақыл-ес, бағдарлану функциялары, жаһандық психоәлеуметтік функциялар;

3) өздігінен жүріп-тұру қабілеті;

4) нейробұлшық ет, қаңқа және қозғалысқа байланысты функциялар (қозғалыс шектеулері), ішкі ағзалардың функциялары (соматикалық аурулар);

5) стомалар кезінде – салған жері мен түрі;

6) стома айналасындағы тері;

7) қуықтың өздігінен босау қабілеті;

8) антропометриялық деректер (салмағы, бел және жамбас көлемі) бағаланады.

12. Мүгедектігі бар адамдардың санаторийлік-курорттық емдеуді қажетсінуін бағалау кезінде пациенттің денсаулық жағдайын бағалау, объективті жай-күйін, алдыңғы емдеу (амбулаториялық, стационарлық) нәтижелерін, зертханалық, функционалдық, рентгенологиялық және басқа да зерттеулердің деректерін талдау негізінде айқындалатын санаторийлік-курорттық емдеуге медициналық көрсетілімдердің, оған қарсы көрсетілімдердің бар-жоғы ескеріледі.

Санаторийлік-курорттық ұйымның бейінін таңдау мәселесін шешу кезінде санаторийлік-курорттық емдеу ұсынылған пациенттің ауруынан басқа ілеспе аурулардың бар-жоғы, курортқа бару шарттары, климаттық-географиялық жағдайлардың қарама-қайшылығы және табиғи емдік факторлардың ерекшеліктері ескеріледі.

13. Мүгедектігі бар адамдардың жеке көмекшінің көрсетілетін қызметтерін қажетсінуін бағалау кезінде организм функцияларының бұзылуы мен өздігінен жүріп-тұруының шектелуінің айқын көрінуі ескеріледі.

14. Мүгедектігі бар адамдардың ымдау тілі маманының көрсетілетін қызметтерін қажетсінуін бағалау кезінде есту және сөйлеу функциялары бұзылуының айқын көрінуі, сондай-ақ ымдау тілін меңгеру дағдылары ескеріледі.