О внесении изменений и дополнений в приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 7 августа 2019 года № 4 "Об утверждении Методики оценки ненаблюдаемой экономики"

Приказ Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан от 21 августа 2025 года № 24. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 25 августа 2025 года № 36672

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.01.2026

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 7 августа 2019 года № 4 "Об утверждении Методики оценки ненаблюдаемой экономики" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за № 19215) следующие изменения и дополнения:

преамбулу указанного приказа изложить в следующей редакции:

"В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике", подпунктом 34) пункта 15 Положения об Агентстве по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, утвержденного Указом Президента Республики Казахстан от 5 октября 2020 года № 427 и подпунктом 20) пункта 15 Положения о Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, утвержденного приказом Председателя Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 9-нқ, ПРИКАЗЫВАЮ:";

в Методике оценки ненаблюдаемой экономики, утвержденной указанным приказом:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Методика оценки ненаблюдаемой экономики (далее – Методика) относится к статистической методологии, формируемой в соответствии с международными стандартами и утверждаемой в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственной статистике" (далее – Закон).";

подпункт 1) пункта 14 изложить в следующей редакции:

"1) ВДС малых предприятий по видам экономической деятельности, рассчитанная на основе выпусков малых предприятий;";

заголовок параграфа 2 главы 3 изложить в следующей редакции:

"Параграф 2. Расчет по типу N3 – объем выпуска производителей, которые в соответствии с законодательством не должны регистрироваться";

пункты 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23 и 24 изложить в следующей редакции:

"16. Периодичность типа N3– годовая.

Источниками информации для проведения расчета являются следующие данные неформального сектора (домашних хозяйств), предоставляемые Бюро:

1) в сельском, лесном и рыбном хозяйстве объем производства домашними хозяйствами, осуществляющие выращивание одно- или двухлетних и многолетних культур, а также разведение сельскохозяйственных животных, которые производят сельскохозяйственную продукцию в личных подсобных хозяйствах для собственного потребления, продажи или обмена, но не зарегистрированы из-за малого объема производства, недостаточного для обязательной регистрации в качестве предприятия. Источниками информации для проведения расчета являются выборочные статистические наблюдения в сфере сельского хозяйства;

2) в обрабатывающей промышленности – объем продукции, произведенной домашними хозяйствами для собственного конечного потребления, продажи или обмена на рынке. Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств;

3) в строительстве – объем произведенных работ по строительству дачных домов и других надворных построек на дачных и садовых участках, гаражей и других объектов физическими лицами. Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств;

4) в оптовой и розничной торговле, ремонте автомобилей и мотоциклов – объем реализации товаров и услуг домашними хозяйствами. В качестве выпуска торговли применяется торговая наценка. По техобслуживанию и ремонту автотранспортных средств учитывается доход домашних хозяйств от оказанных услуг по техническому ремонту и мойке личных транспортных средств. Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств.

Доход физических лиц, осуществляющих импорт товаров в коммерческих целях для последующей перепродажи, оценивается на основе данных Национального Банка Республики Казахстан, с учетом анализа частоты поездок казахстанских граждан в приграничные страны (Российская Федерация, Республика Узбекистан, Кыргызская Республика и Китайская Народная Республика) и с учетом среднего объҰма ввозимых товаров на одну поездку;

5) в транспорте – доход домашних хозяйств от оказанных услуг по перевозкам пассажиров и грузов. Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств.

17. Досчеты производятся на индивидуальные услуги:

1) по операциям с недвижимым имуществом – доходы от неофициальной сдачи жилья (за исключением условного проживания в собственном жилище), нежилых помещений и парковочных мест в аренду физическими лицами.

Оценка доходов от сдачи в аренду квартир и индивидуальных жилых домов физическими лицами осуществляется на основе официальной статистической информации:

- данных статистического регистра жилищного фонда;

- статистики цен на рынке жилья.

В расчет включаются доходы, получаемые от неофициальной (незарегистрированной) сдачи жилья в аренду, то есть без государственной регистрации как предпринимательской деятельности.

Учитываются случаи, когда физическое лицо владеет более чем пятью квартирами, предполагается, что первые две используются владельцем или его родственниками, а начиная с третьей – квартиры сдаются в аренду неофициально. Из общего оцененного дохода 67 % отнесено к ненаблюдаемой экономике.

Также, в расчетах предполагается, что около 5% индивидуальных жилых домов в городских населенных пунктах сдаются в аренду без официальной регистрации соответствующей деятельности.

Источником информации для оценки доходов от сдачи в аренду нежилых помещений (в том числе коммерческих помещений и парковочных мест) физическими лицами являются административные данные и информация о средних ценах на нежилые помещения из альтернативных, общедоступных источников.

В расчетах предполагается, что 10 % коммерческих помещений и 10 % парковочных мест, находящихся в собственности физических лиц, сдаются в аренду неофициально. Из общего объема сдаваемых объектов исключаются случаи легальной (официально зарегистрированной) аренды;

2) по предоставлению прочих индивидуальных видов услуг – доход от оказанных услуг домашними хозяйствами по пошиву одежды, обуви и ее ремонту, ремонту бытовых приборов и металлоизделий, а также от деятельности в парикмахерских и салонах красоты. Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств;

3) по деятельности домашних хозяйств, нанимающих домашнюю прислугу и производящих товары и услуги для собственного потребления –доход от оказанных услуг домашними хозяйствами по прочим индивидуальным услугам (домработница, повар, водитель, пастух). Источником информации для проведения расчета являются данные обследования домашних хозяйств;

4) в образовании – досчеты на репетиторов и другие образовательные услуги, связанные с данной отраслью. Стоимость услуг, оказанных репетиторами, рассчитывается по формуле:

(11)

где,

Vr – выпуск, тенге;

Rs – численность школьников, человек;

Н – общая продолжительность учебного года, в неделях;

Т – количество занятий в неделю, единиц;

Р – стоимость одного часа занятий с репетитором, тенге.

При оценке выпуска используется 10 % из численности школьников 6, 9, 11, 12 классов;

5) в здравоохранении – досчеты на медицинский персонал, оказывающий неформальную деятельность по оказанию медицинских услуг. Дополнительный доход медицинского персонала рассчитывается по формуле:

E = U х Y х D х F (12)

где,

E – выпуск, тенге;

U – численность медицинского персонала;

Y – количество оказанных услуг в неделю, единиц;

D – средняя стоимость медицинских услуг, тенге;

F – количество рабочих недель в году, единиц.

При оценке выпуска используется 20 % из численности медсестер участковой службы;

6) по отрасли искусство – досчеты на услуги деятелей в области искусства и развлечений (музыканты, артисты, тамады, выступающие на неофициальных частных мероприятиях). Дополнительный доход рассчитывается по формуле:

E= A х B х C (13)

где,

E – выпуск тенге;

А – наличие сети объектов по предоставлению продуктов питания и напитков по категории ресторана, единиц;

B – количество мероприятий в году, единиц;

С – стоимость услуги, тенге.

При оценке выпуска используется 80% из всех ресторанов и 20% из всех мероприятий в году;

7) по инфлюенсерам (блогер) – доходы от коммерческой онлайн-рекламы на онлайн-платформах адресованной неопределенному кругу лиц, в целях предпринимательской деятельности. Источником информации для проведения соответствующих расчетов являются административные данные Комитета государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан;

8) по иностранным гражданам, работающих на территории Казахстана – доход, оцениваемый на основе административных данных о привлечении иностранной рабочей силы и трудовых иммигрантов с нарушением законодательства Республики Казахстан, а также официальных статистических данных о среднемесячной номинальной заработной плате одного работника.

18. Промежуточное потребление видов экономической деятельности типа N3 составляет около 25-30 % от дохода, так как часть деятельности осуществляется в неформальном секторе экономики. ВДС рассчитывается как разница между выпуском и промежуточным потреблением.

Оценка типа "N3 – объем выпуска производителей, которые в соответствии с законодательством не должны регистрироваться" позволяет оценить производство товаров и услуг, произведенных единицами, работающими при низком уровне организации с небольшим или отсутствующим разделением труда и капитала как факторов производства, а также в небольшом масштабе. Так как в рамках домашнего хозяйства могут осуществляться различные виды производственной деятельности, данная оценка не может характеризовать фактическую ситуацию и не подлежит использованию для контрольных мероприятий налоговых органов.

19. Периодичность типа N6 – годовая.

Источниками информации для проведения расчета являются:

1) доход от реализации (далее – доход) налогоплательщика согласно формам налоговой отчетности;

2) налоговые поступления за отчетный период;

3) данные по промежуточному потреблению по видам экономической деятельности, принятые для расчетов национальных счетов в отчетном периоде.

20. Данные, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 19 настоящей Методики, предоставляются Комитетом государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан в Бюро ежегодно.

21. Теневая экономика (теневой оборот) рассчитывается как разница среднеотраслевого дохода в разрезе субъектности и районов от дохода налогоплательщика с учетом уровня уплаты налогов.

При расчете исключаются следующие налогоплательщики:

1) налогоплательщики, имеющие налоговые поступления с отрицательным значением;

2) налогоплательщики, по которым отсутствуют данные по коду налогового органа, размерности и вида деятельности;

3) налогоплательщики, подлежащие мониторингу, по списку, который определяется Министерством финансов Республики Казахстан;

4) налогоплательщики, применившие налоговые льготы согласно налоговому законодательству;

5) налогоплательщики, по которым отношение налоговых поступлений в бюджет к доходу составляет более 50 %;

6) налогоплательщики, имеющие доходы с превышением в пять и более раз в разрезе каждого вида деятельности с учетом размерности и района.

22. Описание алгоритма и метода расчета:

1) рассчитывается уровень уплаты налогов для каждого налогоплательщика:

(14)

где:

УН – уровень уплаты налогов предприятия, %;

НП – сумма налогов поступлений в бюджет, тенге;

Д – доход налогоплательщика, тенге;

2) среднеотраслевой уровень уплаты налогов по видам экономической деятельности и размерности предприятий (крупный, средний, малый) рассчитывается на уровне района по следующей формуле:

(15)

где:

– среднеотраслевое значение уровня уплаты налогов, тенге;

–уровни уплаты налогов налогоплательщиков соответствующего вида экономической деятельности, тенге;

n – количество налогоплательщиков соответствующего вида экономической деятельности, единиц;

3) среднеотраслевой доход по видам экономической деятельности и размерности предприятий (крупный, средний, малый) принимаемый в качестве валового выпуска рассчитывается на уровне района по следующей формуле:

(16)

где:

– среднеотраслевой доход налогоплательщиков, тенге;

– доход налогоплательщиков соответствующего вида экономической деятельности, тенге;

n – количество налогоплательщиков соответствующего вида экономической деятельности по размерности предприятий, единиц.

По предприятиям с уровнем уплаты налогов ниже среднеотраслевого показателя и с доходом ниже среднеотраслевого показателя проводится досчет.

Досчет, который определен в качестве выпуска, рассчитывается как разница между среднеотраслевым доходом и доходом налогоплательщика.

Досчет по типу N6 не производится по следующим отраслям:

- горнодобывающая промышленность;

- электроснабжение, подача газа, водоснабжение, канализационная система, контроль над отходами;

- финансовая деятельность;

- государственное управление и оборона;

- образование;

- здравоохранение.

23. Промежуточное потребление соответствует принятой доле промежуточного потребления соответствующих видов экономической деятельности национальных счетов в отчетном периоде, вместе с тем данная доля может отличаться ввиду того, что часть деятельности осуществляется в теневом секторе экономики.

24. ВДС рассчитывается как разница между выпуском и промежуточным потреблением.";

пункт 28 изложить в следующей редакции:

"28. Досчеты валового выпуска по неотчитавшимся предприятиям, обследуемым сплошным методом производятся по каждому виду деятельности по следующей формуле:

(17)

где:

– валовой выпуск предприятий, обследуемых сплошным методом по соответствующему виду деятельности и размерности, не представивших отчеты, миллион тенге;

– средняя величина валового выпуска предприятий, обследуемых сплошным методом, приходящегося на одно предприятие соответствующего вида деятельности и размерности, миллион тенге;

– количество предприятий, не представивших отчеты, обследуемых сплошным методом по соответствующему виду деятельности и размерности, единиц.";

дополнить пунктами 29, 30 и 31 следующего содержания:

"29. Досчеты по неотчитавшимся предприятиям, обследуемым выборочным методом производятся по каждому виду деятельности по следующей формуле:

(18)

где:

– валовой выпуск предприятий, обследуемых выборочным методом по соответствующему виду деятельности и размерности, не представивших отчеты (миллион тенге);

– средняя величина валового выпуска предприятий, обследуемых выборочным методом, приходящегося на одно предприятие, соответствующего вида деятельности и размерности, миллион тенге;

– количество предприятий, не представивших отчеты, обследуемых выборочным методом по соответствующему виду деятельности и размерности, единиц.

30. Для оценки "чаевых" в отраслях пассажирские перевозки (такси) и общественное питание (рестораны и бары) применяется фиксированная доля, составляющая 5 % от валового выпуска соответствующих отраслей.

31. Также производятся досчеты "чаевых" на индивидуальные услуги по следующим отраслям:

1) в образовании стоимость "чаевых" рассчитывается по формуле:

(19)

где,

Q – общая сумма "чаевых", тенге;

J – численность педагогов, человек;

W – количество праздников, единиц;

I – средняя стоимость "чаевых", тенге.

2) в здравоохранении стоимость "чаевых" рассчитывается по формуле:

(20)

где,

Q – общая сумма "чаевых", тенге;

J –количество медицинских случаев (количество родившихся детей в году и количество проведенных операций в году), единиц;

I – средняя стоимость "чаевых", тенге.".

2. Департаменту национальных счетов совместно с Юридическим Департаментом Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан после его официального опубликования.

3. Департаменту национальных счетов Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных и территориальных подразделений Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан для руководства и использования в работе.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Руководителя Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2026 года и подлежит официальному опубликованию.

Руководитель Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан

М. Турлубаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство финансов
Республики Казахстан

"Бақыланбайтын экономиканы бағалау әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2019 жылғы 7 тамыздағы № 4 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы Басшысының 2025 жылғы 21 тамыздағы № 24 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 25 тамызда № 36672 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.01.2026 ж. бастап қолданысқа енгізіледі

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Бақыланбайтын экономиканы бағалау әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2019 жылғы 7 тамыздағы № 4 бұйрығына (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19215 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықтың кіріспесі мынадай редакцияда жазылсын:

"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Президентінің 2020 жылғы 5 қазандағы № 427 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі туралы ереженің 15-тармағы 34) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Төрағасының 2020 жылғы 23 қазандағы № 9-нқ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы туралы ереженің 15-тармағы 20) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:";

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Бақыланбайтын экономиканы бағалау әдістемесінде:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1.Бақыланбайтын экономиканы бағалау әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) халықаралық стандарттарға сәйкес қалыптастырылатын және "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес бекітілетін статистикалық әдіснамаға жатады.";

14-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) шағын кәсіпорындардың шығарылымдары негізінде есептелген экономикалық қызмет түрлері бойынша шағын кәсіпорындардың ЖҚҚ;";

3-тарау 2-параграфтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"2-параграф. N3 типі бойынша есептеу – заңнамаға сәйкес тіркелмеуі тиіс өндірушілердің шығарылым көлемі";

16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23 және 24-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"16. N3 типінің кезеңділігі – жылдық.

Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі бейресми сектор кәсіпорындары (үй шаруашылықтары) бойынша Бюро ұсынатын келесі деректерболып табылады:

1) ауыл, орман және балық шаруашылығында жеке қосалқы шаруашылықтарда ауыл шаруашылығы өнімдерін өз тұтынуы, сату немесе айырбастау үшін өндіретін, бірақ өндіріс көлемінің аздығынан кәсіпорын ретінде міндетті тіркеуге жеткіліксіз болғандықтан тіркелмеген, бір жылдық немесе екі жылдық және көпжылдық дақылдарды өсірумен, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарларын өсірумен айналысатын үй шаруашылықтарының өндіріс көлемі. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көздері ауыл шаруашылығы саласындағы іріктемелі статистикалық байқаулар болып табылады;

2) өңдеу өнеркәсібінде – үй шаруашылықтары өздерінің түпкілікті тұтынуы, сату немесе нарықта айырбастау үшін өндірген өнім көлемі. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады;

3) құрылыста – жеке тұлғалардың саяжайлар мен бау-бақша учаскелерінде, гараждарда және басқа да объектілерде саяжай үйлері және басқа да аула құрылыстарын салу бойынша атқарылған жұмыс көлемі. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады;

4) көтерме және бөлшек саудада, автомобильдер мен мотоциклдерді жөндеуде – үй шаруашылықтарының тауарлар мен қызметтерді сату көлемі. Саудада шығарылым ретінде сауда белгісі қолданылады. Автокөлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу үшін жеке көлік құралдарын техникалық жөндеу және жуу бойынша көрсетілетін қызметтерден түскен үй шаруашылығының кірістері есепке алынады. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады.

Коммерциялық мақсатта тауарларды кейіннен қайта сату үшін импорттайтын жеке тұлғалардың кірістері қазақстандық азаматтардың шекаралас елдерге (Ресей Федерациясы, Өзбекстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Қытай Халық Республикасы) бару жиілігін және бір сапарда әкелінетін тауарлардың орташа көлемін талдауды ескере отырып, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің деректері негізінде бағаланады;

5) көлікте – үй шаруашылықтарының жолаушылар мен жүктерді тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтен түскен табыстары. Есептеу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады.

17. Жеке көрсетілетін қызметтерге жете есептеулер жүргізіледі:

1) жылжымайтын мүлікпен жасалатын операциялар бойынша – жеке тұлғалардың тұрғын үйдi (өз үйiнде шартты түрде тұруын қоспағанда), тұрғын емес үй-жайларды және автотұрақтарды бейресми жалға беруден түскен кірістер.

Жеке тұлғалардың пәтерлер мен жеке тұрғын үйлердi жалға беруден түсетiн кiрiстерiн бағалау ресми статистикалық ақпараттың негiзiнде жүзеге асырылады:

- тұрғын үй қорының статистикалық тіркелімінің деректері;

- тұрғын үй нарығындағы бағалар статистикасы.

Есепке тұрғын үйді бейресми (тіркелмеген) жалға беруден, яғни кәсіпкерлік қызмет ретінде мемлекеттік тіркеусіз алынған кірістер кіреді.

Жеке тұлғаның меншігінде бес пәтерден артық болса, алғашқы екеуін меншік иесі немесе оның туыстары пайдаланатын болса, ал үшіншіден бастап пәтерлер бейресми түрде жалға беріледі деп есептелетін жағдайлар ескеріледі. Жалпы есептелген кірістің 67% бақыланбайтын экономикаға тиесілі.

Сондай-ақ, есептеулер қалалық жерлерде жеке тұрғын үйлердің шамамен 5% тиісті қызметті ресми тіркеусіз жалға береді деп болжайды.

Жеке тұлғалардың тұрғын емес үй-жайларды (соның ішінде коммерциялық үй-жайларды және автотұрақтарды) жалға беруден түсетін кірістерін бағалау үшін ақпарат көзі әкімшілік деректер және баламалы, жалпыға қолжетімді деректердегі тұрғын емес үй-жайлардың орташа бағалары туралы ақпарат болып табылады.

Есептеулер жеке тұлғаларға тиесілі коммерциялық үй-жайлардың 10% және автотұрақтардың 10% бейресми түрде жалға беріледі деп болжайды. Жалға алынған мүліктің жалпы көлемінен заңды (ресми тіркелген) жалдау жағдайлары алынып тасталады;

2) көрсетілетін қызметтердің өзге де жеке түрлерін ұсыну бойынша – үй шаруашылықтары киім, аяқ киім тігу және оларды жөндеу, тұрмыстық құралдар мен металл бұйымдарын жөндеу бойынша көрсеткен қызметтерден, сондай-ақ шаштараздар мен сұлулық салондарындағы қызметтен түсетін кірістер. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады;

3) үй қызметшісін жалдайтын және өз тұтынуы үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіретін үй шаруашылықтарының қызметі бойынша – үй шаруашылықтарының басқа да жеке қызметтері (үй күтуші, аспаз, жүргізуші, бақташы) бойынша көрсеткен қызметтерінен түсетін кірістер. Есептеу жүргізу үшін ақпарат көзі үй шаруашылығын зерттеу деректері болып табылады;

4) білім беруде – репетиторларға және осы саламен байланысты басқа білім беру қызметтеріне жете есептеулер. Репетиторлардың көрсеткен қызметтерінің құны мына формула бойынша есептеледі:

(11)

мұндағы:

Vr – шығарылым, теңге;

Rs – мектеп оқушыларының саны, адам;

H – оқу жылының жалпы ұзақтығы, апта;

Т – аптадағы сабақ саны, бірлік;

P – репетитормен бір сағаттық сабақтың құны, теңге.

Шығарылымды бағалау кезінде 6, 9, 11, 12 сынып оқушыларының жалпы санының 10% пайдаланылады;

5) денсаулық сақтауда – медициналық қызметтер көрсету бойынша бейресми қызметті жүзеге асыратын медициналық персоналға жете есептеулер. Медициналық персоналдың қосымша табысы мына формула бойынша есептеледі:

E = U х Y х D х F (12)

мұндағы:

E – шығарылым, теңге;

U – медициналық персонал саны;

Y – аптасына көрсетілген қызметтердің саны, бірлік;

D – медициналық қызметтердің орташа құны, теңге;

F – жылына жұмыс апталарының саны, бірлік.

Шығарылымды бағалау кезінде учаскелік медбикелер санының 20% пайдаланылады;

6) өнер саласы бойынша – өнер саласы бойынша – өнер және ойын-сауық саласындағы қайраткерлер (ресми емес жеке іс-шараларда өнер көрсететін музыканттар, әртістер, асабалар) көрсететін қызметтерге жете есептеулер. Қосымша табыс мына формула бойынша есептеледі:

E= A х B х C (13)

мұндағы:

Е – шығарылым, теңге;

А – мейрамхана санатындағы тамақ пен сусындар ұсынатын объектілердің саны, бірлік;

B – жылдағы іс-шаралар саны, бірлік;

С – қызмет көрсету құны, теңге.

Шығарылымды бағалау барлық мейрамханалардың 80% және жылдағы барлық оқиғалардың 20% пайдаланады;

7) инфлюенсер (блогер) бойынша – кәсіпкерлік қызмет мақсатында тұлғалардың беймәлім тобына бағытталған онлайн-платформалардағы кәсіпкерлік қызмет мақсаттағы онлайн-жарнамалардан түсетін кірістер. Сәйкес есептеулерді жүргізу үшін ақпарат көзі Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің әкімшілік деректері болып табылады;

8) Қазақстан аумағында жұмыс істейтін шетел азаматтары бойынша – Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып, шетелдік жұмыс күшін және еңбек иммигранттарын тарту бойынша әкімшілік деректердің, сондай-ақ бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы туралы ресми статистикалық деректердің негізінде есептелген кірістер.

18. N3 типті Экономикалық қызмет түрлерін аралық тұтыну табыстың шамамен 25-30% құрайды, қызметтің бір бөлігі экономиканың бейресми секторында жүзеге асырылады. ЖҚҚ шығарылым мен аралық тұтыну арасындағы айырмашылық ретінде есептеледі.

"N3– заңнамаға сәйкес тіркелмеуі тиіс өндірушілердің шығарылым көлемі" типін бағалау ұйымның төмен деңгейінде еңбек және капитал бөлінісі аз немесе мүлдем бөлінбейтін бірліктер өндіретін тауарлар мен қызметтерді өндіріс факторлары ретінде, сондай-ақ шағын ауқымда бағалауға мүмкіндік береді. Үй шаруашылығында өндірістік қызметтің әртүрлі түрлері жүзеге асырылуы мүмкін болғандықтан, бұл бағалау нақты жағдайды сипаттай алмайды және салық органдарының бақылау шаралары үшін пайдаланыла алмайды.

19. N6 типінің кезеңділігі –жылдық.

Есептеу жүргізу үшін ақпарат көздері:

1) салық есептілігі нысандарына сәйкес салық төлеушінің сатудан түскен кірісі (бұдан әрі – кіріс);

2) есепті кезеңдегі салықтық түсімдер;

3) есепті кезеңде ұлттық шоттарды есептеу үшін қабылданған, экономикалық қызмет түрлері бойынша аралық тұтыну бойынша деректер.

20. Осы Әдістеменің 19-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген деректерді Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті Бюроға жыл сайын жолдайды.

21. Көлеңкелі экономика (көлеңкелі айналым) салық төлеу деңгейін ескере отырып, субъект және аймақ бойынша орташа салалық кірістің салық төлеушінің кірісінен айырмасы ретінде есептеледі.

Есептеу кезінде мынадай салық төлеушілер алынып тасталады:

1) салықтық түсімдері теріс мәнге ие салық төлеушілер;

2) салық органының коды, мөлшері мен қызмет түрі бойынша деректері жоқ салық төлеушілер;

3) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі айқындайтын тізім бойынша мониторингке жататын салық төлеушілер;

4) салық заңнамасына сәйкес салық жеңілдіктерін қолданған салық төлеушілер;

5) бюджетке түсетін салықтық түсімдерінің табысқа қатынасы 50% асатын салық төлеушілер;

6) әрбір қызмет түрі бойынша кірістері өлшемі мен ауданын ескере отырып, бес және одан да көп есе асатын салық төлеушілер.

22. Есептеу алгоритмі мен әдісінің сипаттамасы:

1) әр салық төлеуші үшін салық төлеу деңгейі есептеледі:

(14)

мұндағы:

СТД – кәсіпорынның салық төлеу деңгейі,%;

СМТ – бюджетке төленген салық төлемдердің сомасы, теңге;

К – салық төлеушінің кірісі, теңге;

2) экономикалық қызмет түрлері мен кәсіпорындардың көлемі (ірі, орта, шағын) бойынша салық төлеудің салалық орташа деңгейі мынадай формула бойынша аудандық деңгейде есептеледі:

(15)

мұндағы:

– салық төлеу деңгейінің орташа салалық мәні, теңге;

– тиісті экономикалық қызмет түрі бойынша салық төлеушілердің салық төлеу деңгейлері, теңге;

n – тиісті экономикалық қызмет түрі бойынша салық төлеушілер саны, бірлік;

3) жалпы өнім ретінде қабылданған экономикалық қызмет түрлері мен кәсіпорындардың (ірі, орта, шағын) көлемі бойынша орташа салалық кіріс мынадай формула бойынша аудандық деңгейде есептеледі:

(16)

мұндағы:

– салық төлеушілердің орташа салалық кірісі, теңге;

– тиісті экономикалық қызмет түрі бойынша салық төлеушілердің кірісі, теңге;

n – тиісті экономикалық қызмет түрі, кәсіпорындардың көлемі бойынша салық төлеушілердің саны, бірлік.

Салық төлеу деңгейі салалық орташа көрсеткіштен төмен және табысы салалық орташа көрсеткіштен төмен кәсіпорындар бойынша жете есептеу жүргізіледі.

Шығарылым ретінде айқындалған жете есептеу салалық орташа кіріс пен салық төлеушінің кірісі арасындағы айырма ретінде есептеледі.

N6 типі бойынша жете есептеулер мынадай салалар бойынша жүргізілмейді:

- тау-кен өндіру өнеркәсібі;

- электрмен жабдықтау, газ беру, сумен жабдықтау, кәріз жүйесі, қалдықтарды бақылау;

- қаржылық қызмет;

- мемлекеттік басқару және қорғаныс;

- білім беру;

- денсаулық сақтау.

23. Аралық тұтыну есепті кезеңде ұлттық шоттардың тиісті экономикалық қызмет түрлерінің аралық тұтынуының қабылданған үлесіне сәйкес келеді, сонымен бірге бұл үлес қызметтің бір бөлігі экономиканың көлеңкелі секторында жүзеге асырылатындығына байланысты ерекшеленуі мүмкін.

24. ЖҚҚ шығарылым мен аралық тұтынудың айырмасы ретінде есептеледі.";

28-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"28. Жаппай әдіспен зерттелетін, есеп бермеген кәсіпорындар бойынша жалпы шығарылым жете есептеулер әр қызмет түрі бойынша мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(17)

мұндағы:

– есептерді ұсынбаған, тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша жаппай әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың жалпы шығарылымы, миллион теңге;

– тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша бір кәсіпорынға келетін жаппай әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың жалпы шығарылымның орташа мәні, миллион теңге;

– есептерді ұсынбаған, тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша жаппай әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың саны, бірлік.";

мынадай мазмұндағы 29, 30 және 31-тармақтармен толықтырылсын:

"29. Іріктеме әдісімен зерттелетін, есеп бермеген кәсіпорындар бойынша жете есептеу әр қызмет түрі бойынша мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(18)

мұндағы:

– есептерді ұсынбаған, тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша іріктемелі әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың жалпы шығарылымы, миллион теңге;

– тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша бір кәсіпорынға келетін іріктемелі әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың жалпы шығарылымның орташа мәні, миллион теңге;

– есептерді ұсынбаған, тиісті қызмет түрі мен өлшемділігі бойынша іріктемелі әдіспен зерттелетін кәсіпорындардың саны, бірлік.

30. Жолаушылар тасымалы (такси) және қоғамдық тамақтану (мейрамханалар мен барлар) салаларындағы "шайпұлды" бағалау үшін тиісті салалардағы жалпы шығарылымның 5% үлесін құрайтын тіркелген үлесі пайдаланылады.

31. Сондай-ақ, мынадай салалар бойынша жеке қызметтерге "шайпұлға" жете есептеулер жүргізіледі:

1) білім беруде "шайпұлдар" құны мынадай формула бойынша есептеледі:

(19)

мұндағы:

Q – "шайпұлдардың" жалпы сомасы, теңге;

J – педагогтар саны, адам;

W – мерекелер саны, бірлік;

I – бір "шайпұлдың" орташа құны, теңге;

2) денсаулық сақтауда "шайпұлдар" құны мынадай формула бойынша есептеледі:

(20)

мұндағы:

Q – "шайпұлдардың" жалпы сомасы, теңге;

J – медициналық жағдайлар саны (бір жылда туылған балалар саны және бір жылда жасалған операциялар саны), бірлік;

I – бір "шайпұлдың" орташа құны, теңге.".

2. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының Ұлттық шоттар департаменті Заң департаментімен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының Ұлттық шоттар департаменті осы бұйрықты басшылыққа алу және жұмыста пайдалану үшін Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросының құрылымдық және аумақтық бөлімшелеріне жеткізсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросы басшысының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға жатады.

Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының басшысы

М. Турлубаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Қаржы министрлігі