Об утверждении Требований к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 февраля 2022 года № 20. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 марта 2022 года № 27113.

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 80 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с абзацем третьим части первой пункта 3-2 статьи 11 Закона Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 02.12.2025 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 80 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Юридическим лицам, осуществляющим деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой, привести внутреннюю документацию в соответствие с настоящим постановлением в течение трех месяцев со дня введения в действие настоящего постановления.

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 80 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Департаменту наличного денежного обращения (Кажмуратов Ж.Т.) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом (Касенов А.С.) государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Вагапова Д.В.

5. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Правления Национального Банка Республики Казахстан

Г. Пирматов

СОГЛАСОВАНО
Агентство Республики Казахстан
по финансовому мониторингу

Утверждены постановлением

Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой

Сноска. Требования - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 02.12.2025 № 92 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Требования к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой, (далее – Требования) разработаны в соответствии с абзацем третьим части первой пункта 3-2 статьи 11 Закона Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения" (далее – Закон о ПОД/ФТ/ФРОМУ) и распространяются на юридические лица, осуществляющие деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой (далее – организации).

2. Если Требованиями не предусмотрено иное, то понятия, применяемые в Требованиях, используются в значениях, указанных в Законе о ПОД/ФТ/ФРОМУ.

Для целей Требований используются следующие основные понятия:

1) необычная операция (сделка) – операция (сделка), подлежащая обязательному изучению в соответствии с пунктом 4 статьи 4 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ с учетом признаков подозрительной операции, определенных уполномоченным органом, осуществляющим финансовый мониторинг и принимающим иные меры по противодействию легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма, финансированию распространения оружия массового уничтожения (далее – уполномоченный орган по финансовому мониторингу) в соответствии с пунктом 2 статьи 10 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ, а также разработанных организацией самостоятельно;

2) бенефициарный собственник – физическое лицо:

которому прямо или косвенно принадлежат более двадцати пяти процентов долей участия в уставном капитале либо размещенных (за вычетом привилегированных и выкупленных обществом) акций клиента – юридического лица или иностранной структуры без образования юридического лица;

осуществляющее контроль над клиентом иным образом;

в интересах которого клиентом совершаются операции с деньгами и (или) иным имуществом;

3) выделенный канал связи – способ электронного взаимодействия организации путем регистрации на платформе уполномоченного органа по финансовому мониторингу;

4) разовая операция (сделка) – отношения по предоставлению организацией услуг в виде покупки, продажи или обмена клиентом наличной иностранной валюты, покупки и (или) продажи аффинированного золота в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан через обменный пункт;

5) публичное должностное лицо:

лицо, занимающее ответственную государственную должность;

должностное лицо;

лицо, уполномоченное на выполнение государственных функций;

лицо, исполняющее управленческие функции в государственной организации или субъекте квазигосударственного сектора;

лицо, назначаемое или избираемое, занимающее какую-либо должность в законодательном, исполнительном, административном, судебном органах или вооруженных силах иностранного государства;

лицо, выполняющее какую-либо публичную функцию для иностранного государства;

лицо, занимающее руководящую должность в организациях, созданных государствами на основе соглашений, которые имеют статус международных договоров;

6) личный кабинет – профиль пользователя (субъекта финансового мониторинга) на выделенных каналах связи уполномоченного органа по финансовому мониторингу в информационно-телекоммуникационной сети Интернет, обеспечивающий электронное взаимодействие его пользователей (субъектов финансового мониторинга) с уполномоченным органом по финансовому мониторингу;

7) риски ОД/ФТ/ФРОМУ – риски преднамеренного или непреднамеренного вовлечения организации в процессы легализации (отмывания) доходов, полученных преступным путем, финансирования терроризма и финансирования распространения оружия массового уничтожения (далее – ОД/ФТ/ФРОМУ) или иную преступную деятельность;

8) управление рисками ОД/ФТ/ФРОМУ – совокупность принимаемых организацией мер по выявлению, оценке, мониторингу рисков ОД/ФТ/ФРОМУ, а также их минимизации (в отношении услуг, клиентов, а также совершаемых клиентами операций);

9) подозрительная деятельность клиента, подлежащая финансовому мониторингу, – совокупность двух и более подозрительных операций клиента с деньгами и (или) иным имуществом, в отношении которых у субъекта финансового мониторинга возникают подозрения о том, что деньги и (или) иное имущество, используемые для их совершения, являются доходом от преступной деятельности, финансирования терроризма и финансирования распространения оружия массового уничтожения;

10) безупречная деловая репутация - наличие фактов, подтверждающих профессионализм, добросовестность, включая отсутствие фактов совершения лицом противоправных действий (бездействия), которые привели к неплатежеспособности, повлекшей принудительную ликвидацию финансовой организации, либо к отнесению банка к категории неплатежеспособных банков, отсутствие неснятой или непогашенной судимости, в том числе отсутствие вступившего в законную силу судебного акта о применении уголовного наказания в виде лишения права занимать должность руководящего работника финансовой организации, банковского и (или) страхового холдинга и являться крупным участником (крупным акционером) финансовой организации пожизненно, а также отсутствие отношений с третьими лицами (контроля и влияния третьих лиц), действия которых способствовали легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения, на основании сведений уполномоченного органа по финансовому мониторингу;

11) скоринговый модуль - автоматизированная система, содержащая в себе информацию из разных источников данных для риск-идентификации клиента (его представителя), используемая субъектами финансового мониторинга на добровольной основе;

12) пороговая операция – операция с деньгами и (или) иным имуществом, подлежащая финансовому мониторингу в соответствии со статьей 4 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ и равная либо превышающая установленную Законом о ПОД/ФТ/ФРОМУ пороговую сумму;

13) деловые отношения - отношения с клиентами, возникающие в процессе осуществления субъектом финансового мониторинга профессиональной деятельности.

3. Внутренний контроль в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения (далее – ПОД/ФТ/ФРОМУ) осуществляется организацией в целях:

1) обеспечения выполнения организацией требований Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ;

2) поддержания эффективности системы внутреннего контроля организации на уровне, достаточном для управления рисками легализации ОД/ФТ/ФРОМУ и сопряженными рисками (операционного, репутационного);

3) исключения вовлечения организации, ее должностных лиц и работников в процессы ОД/ФТ/ФРОМУ.

4. В рамках организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ в организации разрабатываются и принимаются органом управления или исполнительным органом организации правила внутреннего контроля, включающие требования к проведению независимого аудита в случае наличия решения органа управления или исполнительного органа организации на проведение независимого аудита, службой внутреннего аудита организации либо иным органом, уполномоченным на проведение внутреннего аудита, оценки эффективности внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ.

Правила внутреннего контроля включают в себя программы, предусмотренные статьей 11 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ, которые разрабатываются организацией самостоятельно в соответствии с Требованиями и являются внутренним документом организации либо совокупностью таких документов.

Глава 2. Организация внутренней системы ПОД/ФТ/ФРОМУ и программа организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ

5. В порядке, установленном внутренними документами организации, в организации назначается должностное лицо, ответственное за реализацию и соблюдение правил внутреннего контроля (далее – ответственный работник), а также определяются работники, ответственные за реализацию и соблюдение правил внутреннего контроля, либо подразделение организации, в компетенцию которого входят вопросы ПОД/ФТ/ФРОМУ (далее – подразделение по ПОД/ФТ/ФРОМУ).

6. Требованиями к ответственному работнику являются:

1) наличие высшего образования;

2) наличие стажа работы в финансовых организациях не менее двух лет (за исключением опыта работы на должностях технического или вспомогательного персонала);

3) наличие безупречной деловой репутации;

4) наличие подтверждающего документа о прохождении тестирования в соответствии c требованиями к субъектам финансового мониторинга по подготовке и обучению в сфере ПОД/ФТ/ФРОМУ, утверждаемыми уполномоченным органом по финансовому мониторингу по согласованию с государственными органами, осуществляющими в пределах своей компетенции государственный контроль за соблюдением субъектами финансового мониторинга законодательства РК о ПОД/ФТ/ФРОМУ.

7. Программа организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ включает, но не ограничивается:

1) описание функций подразделения по ПОД/ФТ/ФРОМУ, в том числе, порядок взаимодействия с другими подразделениями и персоналом организации, филиалами при осуществлении внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ, а также функций, полномочий ответственного работника, порядок взаимодействия ответственного работника с уполномоченными органами и должностными лицами организации;

2) сведения об автоматизированных информационных системах и программном обеспечении, используемых для осуществления внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ и передачи сообщений в уполномоченный орган по финансовому мониторингу по выделенным каналам связи, в том числе сведения об их разработчиках;

3) порядок фиксирования сведений, а также хранения документов и информации, полученных в ходе реализации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ с учетом возможности их использования в качестве доказательства в суде, чтобы они могли быть своевременно доступны уполномоченному органу по финансовому мониторингу, а также иным государственным органам в соответствии с их компетенцией;

4) порядок информирования работниками организации, в том числе ответственным работником, уполномоченных органов и должностных лиц организации о ставших им известными фактах нарушения Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ, а также правил внутреннего контроля, допущенных работниками организации;

5) описание требований по ПОД/ФТ/ФРОМУ (при наличии), установленных юридическим лицом, которое имеет контроль над организацией;

6) порядок подготовки и представления уполномоченным органам и должностным лицам организации управленческой отчетности по результатам оценки эффективности внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ службой внутреннего аудита организации либо иным органом, уполномоченным на проведение внутреннего аудита;

7) порядок принятия решений ответственным работником, уполномоченными органами и (или) должностными лицами организации об установлении, продолжении либо прекращении деловых отношений с клиентами, о приостановлении либо отказе в проведении операций с деньгами и (или) с аффинированным золотом в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан, в случаях, предусмотренных Законом о ПОД/ФТ/ФРОМУ и в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

8) порядок оценки, определения, документального фиксирования и обновления результатов оценки рисков ОД/ФТ/ФРОМУ;

9) порядок регистрации и работы в личном кабинете, применения автоматизированных информационных систем и программных обеспечений, используемых для осуществления внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ.

8. Функции ответственного работника и работников подразделения по ПОД/ФТ/ФРОМУ в соответствии с программой организации внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ включают, но не ограничиваются:

1) обеспечение соблюдения требований гражданского, налогового, банковского законодательства Республики Казахстан и законодательства о ПОД/ФТ/ФРОМУ;

2) организация представления и контроль за представлением сообщений в уполномоченный орган по финансовому мониторингу в соответствии с законодательством о ПОД/ФТ/ФРОМУ;

3) обеспечение передачи в уполномоченный орган по финансовому мониторингу информации, сведений и документов о клиентах и о совершаемых ими операциях в соответствии с Законом о ПОД/ФТ/ФРОМУ без извещения клиентов и иных лиц;

4) принятие решений о признании подозрительными операций клиентов и (или) их деятельности, и предоставлении в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сведений и информации, которые содержат информацию об операциях и деятельности клиента в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

5) принятие либо согласование с уполномоченным органом по финансовому мониторингу или должностным лицом организации решений об отказе клиенту в проведении операции с деньгами и (или) с аффинированным золотом в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан, и (или) в установлении деловых отношений, в случаях, предусмотренных Законом о ПОД/ФТ/ФРОМУ, и в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

6) обеспечение невовлечения организации в противоправную деятельность, в том числе связанную с ОД/ФТ/ФРОМУ;

7) направление запросов исполнительному органу организации для принятия решения об установлении, продолжении либо прекращении деловых отношений с клиентами в случаях и порядке, предусмотренных Законом о ПОД/ФТ/ФРОМУ и (или) внутренними документами организации;

8) информирование уполномоченных органов и должностных лиц организации о выявленных нарушениях правил внутреннего контроля в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

9) подготовка и согласование с исполнительным органом организации информации о результатах реализации правил внутреннего контроля и рекомендуемых мерах по улучшению систем управления рисками и внутреннего контроля в целях ПОД/ФТ/ФРОМУ для формирования отчетов уполномоченным органам организации;

10) обеспечение наличия разработанных и согласованных с исполнительным органом организации правил внутреннего контроля и (или) изменений (дополнений) к ним, а также мониторинга за их соблюдением в организации.

9. Для выполнения возложенных функций ответственный работник и работники подразделения по ПОД/ФТ/ФРОМУ наделяются следующими полномочиями, включая, но не ограничиваясь:

1) получение доступа ко всем помещениям организации, информационным системам, средствам телекоммуникаций, документам и файлам в пределах, позволяющих осуществлять свои функции в полном объеме, и в порядке, предусмотренном внутренними документами организации;

2) обеспечение конфиденциальности информации, полученной при осуществлении своих функций;

3) обеспечение сохранности получаемых от подразделений организации документов и файлов.

10. При наличии в филиалах организации работников, на которых полностью или частично возложены функции и полномочия, предусмотренные пунктами 8 и 9 Требований, координацию деятельности таких работников осуществляет ответственный работник.

11. Функции ответственного работника, а также работников организации, на которых возложены функции, предусмотренные пунктом 8 Требований, не совмещаются с функциями службы внутреннего аудита либо иного органа, уполномоченного на проведение внутреннего аудита, а также функциями подразделений, осуществляющих операционную (текущую) деятельность организации.

Глава 3. Программа управления рисками ОД/ФТ/ФРОМУ, учитывающая риски клиентов и риски использования услуг в преступных целях, включая риск использования технологических достижений

12. В целях организации управления рисками ОД/ФТ/ФРОМУ организация разрабатывает программу управления рисками (оценки рисков) ОД/ФТ/ФРОМУ.

Программа управления рисками ОД/ФТ/ФРОМУ включает, но не ограничивается:

1) порядок организации управления рисками ОД/ФТ/ФРОМУ организации в разрезе его структурных подразделений;

2) методику оценки рисков ОД/ФТ/ФРОМУ с учетом основных категорий рисков (по типу клиента, страновому риску и риску услуг/продуктов) в отношении уровня риска клиента, а также степени подверженности услуг (продуктов) организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ;

3) порядок осуществления регулярного мониторинга, анализа и контроля за рисками клиентов и степенью подверженности продуктов (услуг) организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ, предусматривающий перечень предупредительных мероприятий, порядок и сроки их проведения, контроль за результатами в соответствии с принятыми мерами;

4) порядок присвоения, сроки и основания для пересмотра уровней рисков клиентов.

13. Организация на ежегодной основе осуществляет оценку степени подверженности услуг (продуктов) организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ с учетом отчета оценки рисков ОД/ФТ/ФРОМУ и, как минимум, следующих специфических категорий рисков: риск по типу клиентов, страновой (географический) риск, риск услуги (продукта) и (или) способа ее (его) предоставления (далее – Ежегодная оценка).

Оценка степени подверженности услуг (продуктов) организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ сопровождается описанием возможных мероприятий, направленных на минимизацию выявленных рисков, включая изменение процедур идентификации и мониторинга операций клиентов, установление лимитов на проведение операций, изменение условий предоставления услуг (продуктов), отказ от предоставления услуг (продуктов).

Организация осуществляет оценку риска ОД/ФТ/ФРОМУ в случае наличия подозрений о том, что деловые отношения используются клиентом в рамках противоправной деятельности, а также в отношении клиентов, чей статус и (или) чья деятельность имеет высокий риск ОД/ФТ/ФРОМУ или связана с иной преступной деятельностью.

Итоги (результаты) Ежегодной оценки документируются в соответствии с внутренними документами и процедурами организации и направляются в уполномоченный орган по финансовому мониторингу и Национальный Банк Республики Казахстан по их письменному запросу.

14. Типы клиентов, чей статус и (или) чья деятельность подвержены высокому уровню риска ОД/ФТ/ФРОМУ, включают, но не ограничиваются:

1) иностранцы;

2) публичные должностные лица, их супруг (супруга) и близкие родственники, а также их представители;

3) лица, расположенные (зарегистрированные) в иностранных государствах, указанных в пункте 16 Требований, а также расположенные в Республике Казахстан филиалы и представительства таких лиц.

15. Типы контрагентов, чей статус и (или) чья деятельность понижают риск ОД/ФТ/ФРОМУ, включают, но не ограничиваются:

1) Национальный Банк Республики Казахстан;

2) банки второго уровня – резиденты Республики Казахстан.

16. Организация осуществляет оценку странового (географического) риска, связанного с предоставлением услуг (продуктов) клиентам из иностранных государств, указанных в настоящем пункте, и осуществлением операций с деньгами и (или) иным имуществом с участием таких иностранных государств.

Иностранными государствами, операции с которыми повышают риск ОД/ФТ/ФРОМУ, являются:

1) иностранные государства (территории), включенные в перечень государств (территорий), не выполняющих либо недостаточно выполняющих рекомендации Группы разработки финансовых мер борьбы с отмыванием денег (ФАТФ), составляемый уполномоченным органом по финансовому мониторингу;

2) иностранные государства (территории), в отношении которых применяются международные санкции (эмбарго), принятые резолюциями Совета Безопасности ООН;

3) следующие иностранные государства и (или) части территорий иностранных государств, характеризующихся как оффшорные зоны:

Соединенные Штаты Америки (только в части территорий Американских Виргинских островов, штата Вайоминг, острова Гуам и Содружества Пуэрто-Рико);

Княжество Андорра;

Государство Антигуа и Барбуда;

Содружество Багамских островов;

Государство Барбадос;

Королевство Бахрейн;

Государство Белиз;

Государство Бруней Даруссалам;

Объединенная Республика Танзания;

Республика Вануату;

Республика Гватемала;

Государство Гренада;

Республика Джибути;

Содружество Доминики;

Доминиканская Республика;

Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ);

Испания (только в части территории Канарских островов);

Федеральная Исламская Республика Коморские Острова;

Кооперативная Республика Гайана;

Республика Коста-Рика;

Китайская Народная Республика (только в части территорий специального административного района Аомынь (Макао) и Сянган (Гонконг));

Республика Колумбия;

Республика Либерия;

Ливанская Республика;

Республика Маврикий;

Исламская Республика Мавритания;

Малайзия (только в части территории анклава Лабуан);

Мальдивская Республика;

Республика Мальта;

Марианские острова;

Республика Маршалловы острова;

Княжество Монако;

Королевство Марокко (только в части территории города Танжер);

Союз Мьянма;

Республика Науру;

Федеративная Республика Нигерия;

Нидерланды (только в части территории острова Аруба и зависимых территорий Антильских островов);

Республика Палау;

Республика Панама;

Португалия (только в части территории островов Мадейра);

Независимое Государство Самоа;

Республика Сан-Марино;

Республика Сейшельские острова;

Государство Сент-Винсент и Гренадины;

Федерация Сент-Китс и Невис;

Государство Сент-Люсия;

Республика Суринам;

Королевство Тонга;

Республика Тринидад и Тобаго;

Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части территорий Острова Ангилья, Бермудских островов, Британских Виргинских островов, Гибралтара, Каймановых островов, острова Монтсеррат, Нормандских островов (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни), Острова Южная Георгия, Южных Сандвичевых островов, островов Теркс и Кайкос, остров Чагос, остров Мэн);

Суверенная Демократическая Республика Фиджи;

Республика Филиппины;

Французская Республика (только в части территорий Острова Кергелен, Французской Гвианы и Французской Полинезии);

Республика Черногория;

Демократическая Республика Шри-Ланка;

Ямайка;

4) иностранные государства (территории), определенные организацией в качестве представляющих высокий риск ОД/ФТ/ФРОМУ на основе других факторов (сведения об уровне коррупции, незаконного производства, оборота и (или) транзита наркотиков, сведения о поддержке международного терроризма и другое).

17. Услуги (продукты) организации, а также способы их предоставления, подверженные высокому риску ОД/ФТ/ФРОМУ, включают (не ограничиваясь) операции по покупке, продаже, обмену наличной иностранной валюты через обменные пункты на сумму, превышающую 2 000 000 тенге, либо сумму в иностранной валюте, превышающую эквивалент 2 000 000 тенге.

18. При оценке степени подверженности услуг (продуктов) организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ в соответствии с категориями и факторами рисков, указанными в пунктах 14, 16 и 17 Требований, организацией учитываются дополнительные сведения, влияющие на итоговую степень риска, включая, но не ограничиваясь:

1) количество направленных организацией в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сообщений о подозрительных операциях клиентов;

2) количество направленных организацией в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сообщений о пороговых операциях клиентов с наличными деньгами.

19. В рамках реализации программы управления рисками (оценки рисков) ОД/ФТ/ФРОМУ организацией принимаются меры по классификации клиентов с учетом категорий и факторов рисков, указанных в пунктах 14, 16 и 17 Требований, а также иных категорий и факторов рисков, устанавливаемых организацией.

Уровень риска клиента (группы клиентов) устанавливается организацией по результатам анализа сведений о клиенте (клиентах), полученных в рамках процедур по идентификации и мониторингу операций клиентов, и оценивается по шкале определения уровня риска, которая не может состоять менее чем из двух уровней.

Пересмотр уровня риска клиента (группы клиентов) осуществляется организацией по мере обновления сведений о клиенте (группе клиентов).

20. Организации определяют и оценивают риски ОД/ФТ/ФРОМУ, которые могут возникнуть в связи с:

1) разработкой новых продуктов и новой деловой практикой, включающие новые механизмы передачи информации;

2) использованием новых или развивающихся технологий как для новых, так и для уже действующих продуктов;

3) подозрительной деятельностью клиентов, уровнем риска клиентов и рисков использования услуг (продуктов).

При реализации программы управления рисками ОД/ФТ/ФРОМУ организация на постоянной основе проводит анализ уровня риска клиента и его бизнес-профиля, а также учитывает опубликованную информацию из отчета рисков ОД/ФТ/ФРОМУ в соответствии с пунктом 7 статьи 11-1 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ.

Глава 4. Программа идентификации клиентов

21. В целях реализации требований Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ по надлежащей проверке клиента организация разрабатывает программу идентификации клиентов (их представителей) и бенефициарных собственников.

Надлежащая проверка клиента (его представителя), бенефициарного собственника осуществляется на основе информации и (или) документов, предоставляемых клиентом (его представителем) либо полученных из иных источников, в том числе по итогам проверки в скоринговом модуле.

Идентификация клиента (его представителя) и бенефициарного собственника заключается в проведении организацией мероприятий по фиксированию и проверке достоверности сведений о клиенте (его представителе), выявлению бенефициарного собственника и фиксированию сведений о нем, установлению и фиксированию предполагаемой цели деловых отношений или разовой операции (сделки), а также получению и фиксированию иных предусмотренных Требованиями сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике.

Для выявления бенефициарного собственника, сведения, представленные клиентом (его представителем) и бенефициарным собственником, сверяются со сведениями, отраженными в реестре бенефициарных собственников юридических лиц в соответствии с порядком ведения, определяемым уполномоченным органом по финансовому мониторингу.

В зависимости от уровня риска клиента, степень проводимых организацией мероприятий выражается в упрощенных либо усиленных мерах по надлежащей проверке клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, проводимых согласно приложению к Требованиям.

22. С учетом требований пунктов 2 и 3 статьи 5 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ организация проводит идентификацию клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, а также устанавливает предполагаемую цель деловых отношений или разовой операции (сделки) в случаях:

1) установления деловых отношений с клиентом;

2) совершения клиентом разовой операции (сделки) на сумму, превышающую 500 000 (пятьсот тысяч) тенге, либо сумму в иностранной валюте, превышающую эквивалент 500 000 (пятьсот тысяч) тенге, в том числе, путем совершения за один календарный день нескольких операций (сделок) в виде покупки, продажи или обмена наличной иностранной валюты и (или) покупки, продажи аффинированного золота в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан, через обменный пункт;

3) совершения клиентом пороговой операции (сделки);

4) выявления подозрительной операции (сделки) клиента;

5) наличия оснований для сомнения в достоверности ранее полученных данных о физическом и юридическом лицах.

При совершении клиентом операции в рамках установленных деловых отношений, идентификация клиента (его представителя) и бенефициарного собственника не проводится, если она проводилась при установлении таких деловых отношений, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 3) и 4) части первой настоящего пункта, а также необходимости обновления ранее полученных либо получения дополнительных сведений в соответствии с уровнем риска клиента и Требованиями.

23. Сведения, полученные в соответствии с пунктом 21 Требований, вносятся (включаются) организацией в досье клиента, которое хранится в организации на протяжении всего периода деловых отношений с клиентом и не менее пяти лет со дня их окончания либо совершения разовой операции (сделки).

Организацией ведутся досье по физическим и юридическим лицам, а также по иным группам клиентов в соответствии с внутренними документами организации.

Документы и сведения об операциях с деньгами и (или) иным имуществом, в том числе подлежащих финансовому мониторингу, подозрительных операциях, а также результаты изучения сложных, необычно крупных и других необычных операций подлежат хранению организациями не менее пяти лет после совершения операции.

24. Упрощенная идентификация проводится организацией при:

1) совершении клиентом-физическим лицом покупки, продажи или обмена наличной иностранной валюты и (или) покупки, продажи аффинированного золота в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан, через обменный пункт, если сумма такой операции превышает 500 000 (пятьсот тысяч) тенге, либо сумму в иностранной валюте, эквивалентную 500 000 (пятьсот тысяч) тенге;

2) присвоении клиенту пониженного уровня риска ОД/ФТ/ФРОМУ.

При наличии подозрения на высокий риск ОД/ФТ/ФРОМУ организацией не применяется упрощенная идентификация.

25. Усиленная идентификация проводится организацией:

1) при присвоении клиенту высокого уровня риска;

2) при выявлении в процессе мониторинга и изучения операций клиента подозрительной операции (сделки) либо попытки ее совершения, за исключением ситуаций, при которых усиленная идентификация приведет к его непреднамеренному информированию о направлении сообщения о такой операции в уполномоченный орган по финансовому мониторингу;

3) при наличии сомнений в достоверности представленных клиентом сведений;

4) в случаях, установленных внутренними документами организации, в том числе по решению ответственного работника;

5) при установлении деловых отношений с юридическими лицами, созданными в организационно-правовой форме государственных учреждений или государственных предприятий, а также национальным управляющим холдингом либо юридическими лицами, сто процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежат национальному управляющему холдингу.

26. В процессе идентификации клиента (выявления бенефициарного собственника) организацией проводится проверка на наличие такого клиента (бенефициарного собственника) в перечне организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, получаемом в соответствии со статьей 12 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ (далее – Перечень ФТ), перечне организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, получаемом в соответствии со статьей 12-1 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ (далее – Перечень ФРОМУ).

В отношении иностранцев, иных лиц, в отношении которых у организации имеются сведения о наличии у них гражданства иностранного государства, а также лиц без гражданства организацией в процессе идентификации клиента (выявления бенефициарного собственника) проводится проверка на принадлежность такого клиента (бенефициарного собственника) к публичному должностному лицу, его супруге (супругу) и близким родственникам.

27. Документы, представляемые клиентом (его представителем) в целях подтверждения сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике, проверяются на их действительность.

28. Программа идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника включает, но не ограничивается:

1) порядок принятия клиентов на обслуживание, включая порядок и основания для отказа в установлении деловых отношений и (или) в проведении операции, а также прекращения деловых отношений;

2) порядок идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, в соответствии со статьей 6 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ, в том числе особенности процедур упрощенных и усиленных мер по надлежащей проверке клиента;

3) описание мер, направленных на выявление среди физических лиц, находящихся на обслуживании или принимаемых на обслуживание, публичных должностных лиц, их супругов и близких родственников, и принятие таких клиентов на обслуживание (с письменного разрешения должностных лиц организации в соответствии с подпунктом 3) пункта 1 статьи 8 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ);

4) порядок проверки клиента (его представителя) и бенефициарного собственника на наличие в Перечне ФТ и Перечне ФРОМУ;

5) особенности обмена сведениями, полученными в процессе идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника, в рамках выполнения требований по ПОД/ФТ/ФРОМУ, установленных юридическим лицом, которое имеет контроль над организацией (при наличии);

6) описание дополнительных источников информации, в том числе предоставляемых государственными органами, в целях идентификации клиента (его представителя) и бенефициарного собственника;

7) порядок проверки достоверности сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике;

8) требования к форме, содержанию и порядку ведения досье клиента, обновления сведений, содержащихся в досье, с указанием периодичности обновления сведений;

9) порядок обеспечения доступа работников организации к информации, полученной при проведении идентификации;

10) порядок оценки уровня риска клиента, основания оценки такого риска;

11) процедуру надлежащей проверки клиента (его представителя) и бенефициарного собственника на наличие сведений и информации в информационных системах, обеспечивающих выявление и принятие мер в соответствии с внутренними процедурами организации, в том числе с учетом характеристик, соответствующих типологиям, схемам и способам ОД/ФТ/ФРОМУ уполномоченного органа по финансовому мониторингу, связанных с:

ОД/ФТ/ФРОМУ;

незаконным производством, оборотом и (или) транзитом наркотиков;

организацией деятельности финансовых пирамид;

мошенничеством;

коррупцией;

операциями государств (территорий), не выполняющих либо недостаточно выполняющих рекомендации Группы разработки финансовых мер борьбы с отмыванием денег (ФAТФ), составляемый уполномоченным органом по финансовому мониторингу;

операциями лиц, резидентов или находящихся в государствах, в отношении которых применяются международные санкции в соответствии с резолюциями Совета Безопасности Организации Объединенных Наций;

незаконным выводом средств за рубеж, в том числе в офшорные зоны;

категорией лиц в возрасте от четырнадцати до двадцати пяти лет, при наличии одного либо в совокупности следующих условий:

совершением операций по покупке, продаже или обмену наличной иностранной валюты и (или) покупки, продажи аффинированного золота в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан на сумму, превышающую 500 000 (пятьсот тысяч) тенге, либо сумму в иностранной валюте, превышающую эквивалент 500 000 (пятьсот тысяч) тенге;

осуществлением систематических операций, в том числе, путем совершения за один календарный день нескольких операций (сделок) в виде покупки, продажи или обмена наличной иностранной валюты и (или) покупки, продажи аффинированного золота в слитках, выпущенных Национальным Банком Республики Казахстан;

осуществлением подозрительных операций, нехарактерных для указанной категории (группы) клиентов;

иной преступной деятельностью.

Глава 5. Программа мониторинга и изучения операций клиентов, включая изучение сложных, необычно крупных и других необычных операций клиентов

29. В целях реализации требований Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ по надлежащей проверке клиента, а также по выявлению и направлению в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сообщений о пороговых и подозрительных операциях, организация разрабатывает программу мониторинга и изучения операций клиентов.

30. В рамках программы мониторинга и изучения операций клиентов организацией проводятся мероприятия по обновлению и (или) получению дополнительных сведений о клиентах (их представителях) и бенефициарных собственниках, а также по изучению операций клиентов и выявлению пороговых, необычных и подозрительных операций.

Частота, глубина и интенсивность изучения операций клиента определяется с учетом уровня риска клиента, на основе анализа сведений о размере, значимости, характере, масштабе и сложности деятельности клиента, а также сведений об источнике финансирования совершаемых клиентом операций и (или) степени подверженности услуг, которыми пользуется клиент, рискам ОД/ФТ/ФРОМУ, совершения (попытки совершения) клиентом операций (операции), подлежащих финансовому мониторингу, а также с учетом имеющихся у организации сценариев (схем) ОД/ФТ/ФРОМУ и (или) признаков необычных и подозрительных операций.

Результаты мониторинга и изучения операций клиентов используются организацией для ежегодной оценки степени подверженности услуг организации рискам ОД/ФТ/ФРОМУ, а также для пересмотра уровней рисков клиентов.

Полученные в рамках реализации программы мониторинга и изучения операций клиента сведения вносятся в досье клиента, предусмотренное пунктом 22 Требований и (или) хранятся в организации на протяжении всего периода деловых отношений с клиентом и не менее пяти лет со дня их окончания либо совершения разовой операции (сделки).

31. Периодичность обновления и (или) необходимость получения дополнительных сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике устанавливаются организацией с учетом уровня риска клиента (группы клиентов) и (или) степени подверженности услуг организации, которыми пользуется клиент, рискам ОД/ФТ/ФРОМУ.

В случаях, предусмотренных пунктом 24 Требований, организацией проводится усиленная идентификация клиента.

Обновление сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике с высоким уровнем риска осуществляется не реже одного раза в год.

Проверка наличия клиента (бенефициарного собственника) в Перечне ФТ и Перечне ФРОМУ (включения в Перечень ФТ и Перечень ФРОМУ) не зависит от уровня риска клиента и осуществляется по мере внесения изменений в Перечень ФТ и Перечень ФРОМУ (обновления Перечня ФТ и Перечня ФРОМУ).

32. Программа мониторинга и изучения операций клиентов включает, но не ограничивается:

1) перечень признаков необычных и подозрительных операций, составляемый на основе признаков, определенных уполномоченным органом по финансовому мониторингу в соответствии с пунктом 2 статьи 10 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ, а также разработанных организацией самостоятельно;

2) распределение обязанностей между подразделениями (работниками) организации по обновлению ранее полученных и (или) получению дополнительных сведений о клиенте (его представителе) и бенефициарном собственнике в случаях, предусмотренных Требованиями;

3) распределение обязанностей между подразделениями (работниками) организации по выявлению и передаче между подразделениями (работниками) сведений о пороговых, необычных и подозрительных операциях;

4) описание механизма взаимодействия подразделений при выявлении пороговых, необычных и подозрительных операций;

5) порядок, основания и срок принятия ответственным работником решения о квалификации операции клиента;

6) порядок взаимодействия подразделений (работников) по принятию решения об отказе в проведении операции клиента (за исключением отказа в связи с нахождением клиента, бенефициарного собственника в Перечне ФТ и Перечне ФРОМУ), а также о прекращении деловых отношений с клиентом;

7) порядок взаимодействия подразделений (работников) по выявлению клиентов и бенефициарных собственников, находящихся в Перечне ФТ и Перечне ФРОМУ, а также по отказу в проведении операций, обслуживании таких клиентов либо прекращению деловых отношений с ними;

8) порядок фиксирования (в том числе способы фиксирования) и хранения сведений о результатах изучения необычных операций, а также сведений о пороговых и подозрительных операциях (в том числе сумма операции, валюта операции);

9) порядок представления в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сообщений о пороговых и подозрительных операциях;

10) порядок информирования (при необходимости) уполномоченных органов и должностных лиц организации о выявлении пороговой и подозрительной операции;

11) порядок принятия и описание мер, принимаемых в отношении клиента и его операций в случае осуществления клиентом систематически и (или) в значительных объемах необычных и (или) подозрительных операций.

33. При выявлении пороговой, необычной или подозрительной операции, работник организации, выявивший указанную операцию, направляет сообщение о такой операции ответственному работнику (в подразделение по ПОД/ФТ/ФРОМУ) в порядке, в форме и в сроки, установленные внутренними документами организации.

В одном сообщении допускается информация о нескольких операциях.

Сообщения об операциях, указанных в части первой настоящего пункта, а также результаты их изучения, хранятся организацией не менее пяти лет со дня прекращения деловых отношений с клиентом либо совершения разовой операции (сделки).

Глава 6. Программа подготовки и обучения работников организации по вопросам ПОД/ФТ/ФРОМУ

34. Программа подготовки и обучения работников организации по вопросам ПОД/ФТ/ФРОМУ разрабатывается в соответствии с требованиями по подготовке и обучению работников, утверждаемыми уполномоченным органом по финансовому мониторингу в соответствии с пунктом 8 статьи 11 Закона о ПОД/ФТ/ФРОМУ.

Приложение к Требованиям к Правилам внутреннего контроля в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, финансированию терроризма и финансированию распространения оружия массового уничтожения для юридических лиц, осуществляющих деятельность исключительно через обменные пункты на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан на обменные операции с наличной иностранной валютой

Требования к содержанию досье клиента - физического лица

Сведения	Меры по надлежащей проверке клиента
	Упрощенная	Усиленная
1. Общие сведения о физическом лице
Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	✓✓	✓✓
Дата и место рождения	✓✓	✓✓
Гражданство (при наличии)	✓✓	✓✓
Индивидуальный идентификационный номер (при его наличии)	✓✓	✓✓
Вид документа, удостоверяющего личность, номер, серия (при ее наличии)	✓	✓
Наименование органа, выдавшего документ, удостоверяющий личность, дата его выдачи и срок действия	✓	✓
Адрес места жительства (регистрации) или места пребывания (государство/юрисдикция, почтовый индекс, населенный пункт, улица/район, номер дома и при наличии номер квартиры)	✓	✓✓
Номер контактного телефона		✓✓
Место работы, должность		✓
Адрес электронной почты (при его наличии)		✓
2. Дополнительные сведения о физическом лице - иностранце
Номер, дата выдачи, срок действия визы (заграничного паспорта) (за исключением граждан государств, въезжающих в Республику Казахстан в безвизовом порядке)	✓✓	✓✓
Номер, дата выдачи, срок действия миграционной карточки (в случае представления в качестве документа, удостоверяющего личность, заграничного паспорта) (для граждан государств, въезжающих в Республику Казахстан в безвизовом порядке)	✓✓	✓✓
Принадлежность лица к публичным должностным лицам или связанным с ними лицам (их супруги, близкие родственники, а также представители)	✓	✓
3. Сведения о представителе физического лица
Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	✓✓	✓✓
Дата и место рождения	✓✓	✓✓
Гражданство (при наличии)	✓✓	✓✓
Индивидуальный идентификационный номер (при его наличии)	✓✓	✓✓
Вид документа, удостоверяющего личность, номер, серия (при ее наличии)	✓	✓
Наименование органа, выдавшего документ, удостоверяющий личность, дата его выдачи и срок действия	✓	✓
Адрес места жительства (регистрации) или места пребывания (государство/юрисдикция, почтовый индекс, населенный пункт, улица/район, номер здания)	✓	✓✓
Номер контактного телефона		✓✓
Номер, дата выдачи (подписания), срок действия (при наличии) документа (доверенности, договора, удостоверения опекуна (попечителя), иного документа) на совершение юридически значимых действий от имени физического лица (в том числе, открытие счета, распоряжение счетом) либо отметка об осуществлении представительства по закону		✓✓
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) нотариуса, удостоверившего подпись клиента на доверенности, выданной представителю клиента, номер и дата выдачи лицензии на осуществление нотариальной деятельности либо наименование органа, выдавшего документ		✓
Номер, дата выдачи, срок действия визы (в случае представления в качестве документа, удостоверяющего личность, заграничного паспорта) (за исключением граждан государств, въезжающих в Республику Казахстан в безвизовом порядке)	✓✓	✓✓
Номер, дата выдачи, срок действия миграционной карточки (в случае представления в качестве документа, удостоверяющего личность, заграничного паспорта)	✓✓	✓✓
4. Сведения о бенефициарном собственнике
Фамилия, имя, отчество (при наличии) физического лица (лиц), в интересах которого устанавливаются деловые отношения (совершаются операции)		✓✓
Гражданство (при наличии) бенефициарного собственника		✓
Индивидуальный идентификационный номер (при его наличии) бенефициарного собственника		✓✓
Вид документа, удостоверяющего личность, номер, серия (при ее наличии) бенефициарного собственника		✓
Наименование органа, выдавшего документ, удостоверяющий личность бенефициарного собственника, дата его выдачи и срок действия		✓
Номер контактного телефона (при наличии) бенефициарного собственника		✓
Принадлежность бенефициарного собственника – иностранца к публичным должностным лицам или связанным с ними лицам (их супруги, близкие родственники, а также представители)		✓
5. Сведения об источниках финансирования совершаемых операций
Источники доходов физического лица, финансирования совершаемых операций (заработная плата, дивиденды, доход от предпринимательской деятельности, иное)		✓✓
Счета в других банках/финансовых организациях (при наличии) (наименование банка/финансовой организации, в которой имеется счет)		✓
Характеристика финансового состояния (недвижимое имущество, ценности, доля в капитале/процент акций юридического лица)		✓
6. Результаты мониторинга операций и служебная информация
Отметка о нахождении клиента, его бенефициарного собственника в перечне лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма уполномоченного органа по финансовому мониторингу	✓	✓
Отметка о нахождении клиента, его бенефициарного собственника в перечне организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения уполномоченного органа по финансовому мониторингу	✓	✓
Результаты последнего мониторинга операций, в том числе мер по проверке достоверности источника финансирования совершаемых операций		✓
Уровень риска	✓	✓
Дата получения (обновления) сведений о клиенте	✓	✓

Примечание:

✓ – необходимость фиксирования соответствующих сведений;

✓✓ – необходимость фиксирования соответствующих сведений и проверки их достоверности.

Требования к содержанию досье клиента:

1. Перечень документов, удостоверяющих личность, на основании которых совершаются гражданско-правовые сделки для граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства определяется в соответствии с требованиями пункта 3 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О документах, удостоверяющих личность".

2. Проверка достоверности представленных сведений осуществляется путем сверки с данными оригиналов или нотариально удостоверенных копий соответствующих документов, представленных клиентом (его представителем), сверки с данными из доступных источников (базами данных), проверки сведений другими способами, включая выезд по адресу. В рамках проверки достоверности сведений, необходимых для идентификации личности, также проводится визуальное сличение фотографии, размещенной на документе, удостоверяющем личность, с клиентом (представителем клиента).

3. Сведения о миграционных карточках не требуются в отношении граждан государств, входящих в Евразийский экономический союз.

Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптарды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2022 жылғы 28 ақпандағы № 20 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 15 наурызда № 27113 болып тіркелді.

Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 80 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 11-бабының 3-2-тармағы бірінші бөлігінің үшінші абзацына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 02.12.2025 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 80 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғалар осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап үш ай ішінде ішкі құжаттаманы осы қаулыға сәйкес келтірсін.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 80 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Қолма-қол ақша айналысы департаменті (Ж.Т. Қажымұратов) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп (А.С. Касенов) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.В. Вагаповқа жүктелсін.

5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының Төрағасы	Г. Пирматов
КЕЛІСІЛДІ Қазақстан Республикасының Қаржылық мониторинг агенттігі

Қаулымен бекітілді

Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар

Ескерту. Талаптар жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 02.12.2025 № 92 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заң) 11-бабының 3-2-тармағы бірінші бөлігінің үшінші абзацына сәйкес әзірленді және қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға (бұдан әрі – ұйымдар) қолданылады.

2. Егер Талаптарда өзгеше көзделмесе, онда Талаптарда қолданылатын ұғымдар КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңда көрсетілген мәндерде пайдаланылады.

Талаптардың мақсаты үшін мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) әдеттегіден тыс операция (мәміле) – қаржы мониторингін жүзеге асыратын және қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға, жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл бойынша өзге де шараларды қабылдайтын уәкілетті орган (бұдан әрі – қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 10-бабының 2-тармағына сәйкес айқындаған, сондай-ақ ұйым дербес әзірлеген күдікті операциялар белгілері ескеріле отырып, КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 4-бабының 4-тармағына сәйкес міндетті зерделенуге жататын операция (мәміле);

2) бенефициарлық меншік иесі – бұл:

клиенттің - заңды тұлғаның немесе заңды тұлға құрмайтын шетелдік құрылымның жарғылық капиталына қатысу үлестерінің не орналастырылған акцияларының (артықшылықты және қоғам сатып алған акциялары шегеріле отырып) жиырма бес пайызынан астамы тікелей немесе жанама түрде тиесілі;

клиентті өзгеше түрде бақылауды жүзеге асыратын;

оның мүддесінде клиент ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен операциялар жасайтын жеке тұлға;

3) бөлінген байланыс арнасы – қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның платформасында тіркелу арқылы ұйымның электрондық өзара іс-қимыл тәсілі;

4) біржолғы операция (мәміле) – ұйымның клиенттің қолма-қол шетел валютасын сатып алуы, сатуы немесе айырбастауы, айырбастау пункті арқылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған құймалардағы аффинирленген алтынды сатып алуы және (немесе) сатуы түріндегі қызметтерді ұсынуы жөніндегі қарым-қатынастар;

5) жария лауазымды адам:

жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам;

лауазымды адам;

мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам;

мемлекеттік ұйымда немесе квазимемлекеттік сектор субъектісінде басқарушылық функцияларды орындайтын адам;

шет мемлекеттiң заң шығарушы, атқарушы, әкiмшiлiк, сот органдарына немесе қарулы күштеріне тағайындалатын немесе сайланатын, онда қандай да бiр лауазымды атқаратын адам;

шет мемлекет үшiн қандай да бiр жария функцияны орындайтын адам;

халықаралық шарттар мәртебесі бар келісімдер негізінде мемлекеттер құрған ұйымдарда басшы лауазымын атқаратын адам;

6) жеке кабинет – пайдаланушының (қаржы мониторингі субъектісінің) уәкілетті органның Интернет ақпараттық-телекоммуникациялық желісінде бөлінген байланыс арналарындағы, оның пайдаланушыларының (қаржы мониторингі субъектілерінің) уәкілетті органмен электрондық өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін профилі;

7) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдері – ұйымды қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыру (жылыстату), терроризмдi қаржыландыру және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыру (бұдан әрі – КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ) процестеріне немесе өзге қылмыстық қызметке қасақана тарту немесе қасақана тартпау тәуекелдері;

8) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару – ұйымның КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін анықтау, бағалау, мониторингтеу, сондай-ақ оларды барынша азайту бойынша қабылдайтын шараларының жиынтығы (көрсетілетін қызметтерге, клиенттерге, сондай-ақ клиенттер жасайтын операцияларға қатысты);

9) клиенттің қаржы мониторингіне жататын күдікті қызметі – қаржы мониторингі субъектісінде күдікті операцияларды жасау үшін пайдаланылатын ақша және (немесе) өзге де мүлік қылмыстық әрекеттен, терроризмді қаржыландырудан және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырудан түскен кіріс болып табылады деген күдік туындайтын, клиенттің ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен жасалатын екі және одан көп күдікті операцияларының жиынтығы;

10) мінсіз іскерлік бедел – адамның қаржы ұйымын мәжбүрлеп таратуға алып келген төлем қабілетсіздігіне не банкті төлемге қабілетсіз банктер санатына жатқызуға алып келген құқыққа қайшы әрекеттер (әрекетсіздік) жасауы фактілерінің болмауын, алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығының болмауын, оның ішінде қаржы ұйымының, банк және (немесе) сақтандыру холдингінің басшы қызметкері лауазымын атқару және қаржы ұйымының ірі қатысушысы (ірі акционері) болу құқығынан өмір бойына айыру түрінде қылмыстық жаза қолдану туралы заңды күшіне енген сот актісінің болмауын, сондай-ақ қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның мәліметтері негізінде әрекеттері қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға ықпал еткен үшінші тұлғалармен қарым-қатынасының (үшінші тұлғалардың бақылауы мен ықпалының) болмауын қоса алғанда, кәсіпқойлықты, адалдықты растайтын фактілердің болуы;

11) скорингтік модуль – клиентті (оның өкілін) сәйкестендіру тәуекелі үшін әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты қамтитын, қаржы мониторингі субъектілері ерікті негізде пайдаланатын автоматтандырылған жүйе;

12) шекті операция – КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 4-бабына сәйкес қаржы мониторингі жүргізілуге жататын және КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңда белгіленген шекті сомаға тең не одан асатын ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен жасалатын операция;

13) іскерлік қатынастар – қаржы мониторингі субъектісінің кәсіптік қызметті жүзеге асыруы процесінде туындайтын клиенттермен қатынастар.

3. Ұйым қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау (бұдан әрі – КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ) мақсатында ішкі бақылауды:

1) ұйымның КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның талаптарын орындауын қамтамасыз ету;

2) ұйымның ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ заңдастыру тәуекелдерін және қатар жүретін тәуекелдерді (операциялық, бедел) басқару үшін жеткілікті деңгейде ұстап тұру;

3) ұйымды, оның лауазымды адамдары мен қызметкерлерін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ процестеріне тартуды болдырмау мақсатында жүзеге асырады.

4. Ұйымда КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру шеңберінде ұйымның басқару органының немесе атқарушы органының ұйымның ішкі аудит қызметінің не ішкі аудит, КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылау тиімділігін бағалау жүргізуге уәкілетті өзге органының тәуелсіз аудит жүргізуге шешімі болған жағдайда, ұйымның басқару органы немесе атқарушы органы тәуелсіз аудит жүргізуге қойылатын талаптар қамтылатын ішкі бақылау қағидаларын әзірлейді және қабылдайды.

Ішкі бақылау қағидалары КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 11-бабында көзделген бағдарламаларды қамтиды, оларды ұйым Талаптарға сәйкес дербес әзірлейді және олар ұйымның ішкі құжаты не осындай құжаттардың жиынтығы болып табылады.

2-тарау. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ ішкі жүйесін ұйымдастыру және КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасы

5. Ұйымның ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен ұйымда ішкі бақылау қағидаларын іске асыруға және сақтауға жауапты лауазымды адам (бұдан әрі – жауапты қызметкер) тағайындалады, сондай-ақ ішкі бақылау қағидаларын іске асыруға және сақтауға жауапты қызметкерлер не құзыретіне КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мәселелері кіретін ұйымның бөлімшесі (бұдан әрі – КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ жөніндегі бөлімше) айқындалады.

6. Жауапты қызметкерге қойылатын талаптар:

1) жоғары білімінің болуы;

2) қаржы ұйымдарында кемінде екі жыл жұмыс стажы болуы (техникалық немесе көмекші қызметкер лауазымдарында жұмыс тәжірибесін қоспағанда);

3) мінсіз іскерлік беделінің болуы;

4) қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган өз құзыреті шегінде қаржы мониторингі субъектілерінің КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңнаманы сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдармен келісу бойынша бекітілетін қаржы мониторингі субъектілеріне КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ саласында даярлау және оқыту бойынша қойылатын талаптарға сәйкес тестілеуден өткені туралы растайтын құжаттың болуы.

7. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасында мыналар:

1) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ жөніндегі бөлімшенің функцияларын, оның ішінде КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды жүзеге асыру кезінде ұйымның басқа бөлімшелерімен және қызметкерлерімен, филиалдарымен өзара әрекет ету тәртібін, сондай-ақ жауапты қызметкердің функцияларын, өкілеттіктерін, жауапты қызметкердің ұйымның уәкілетті органдарымен және лауазымды адамдарымен өзара әрекет ету тәртібін сипаттау;

2) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды жүзеге асыру және бөлінген байланыс арналары бойынша қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға хабарламаларды беру үшін пайдаланылатын автоматтандырылған ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық қамтамасыз ету туралы мәліметтер, оның ішінде оларды әзірлеушілер туралы мәліметтер;

3) қаржылық мониторинг жөніндегі уәкілетті органға, сондай-ақ өз құзыретіне сәйкес өзге де мемлекеттік органдарға уақтылы қол жетімді болуы үшін оларды сотта дәлел ретінде пайдалану мүмкіндігін ескере отырып, КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды іске асыру барысында алынған мәліметтерді тіркеу, сондай-ақ құжаттар мен ақпаратты сақтау тәртібі;

4) ұйым қызметкерлерінің, оның ішінде жауапты қызметкердің ұйымның уәкілетті органдарын және лауазымды адамдарын өздеріне белгілі болған ұйым қызметкерлері жол берген КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңды, сондай-ақ ішкі бақылау қағидаларын бұзу фактілері туралы хабардар ету тәртібі;

5) ұйымды бақылайтын заңды тұлға белгілеген КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ бойынша талаптарды сипаттау (бар болса);

6) ұйымның ішкі аудит қызметінің не ішкі аудитті жүргізуге уәкілетті өзге органның КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылаудың тиімділігін бағалау нәтижелері бойынша басқару есептілігін дайындау және ұйымның уәкілетті органдарына және лауазымды адамдарына ұсыну тәртібі;

7) ұйымның жауапты қызметкерінің және (немесе) лауазымды адамдарының, уәкілетті органдарының КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңда көзделген жағдайларда және ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен клиенттермен іскерлік қатынастарды орнату, жалғастыру не тоқтату туралы, ақшамен және (немесе) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған құймалардағы аффинирленген алтынмен операцияларды жүргізуді тоқтата тұру не бас тарту туралы шешімдер қабылдау тәртібі;

8) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін бағалау, айқындау, құжаттамалық тіркеу және бағалау нәтижелерін жаңарту тәртібі;

9) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын жеке кабинетте тіркелу және жұмыс істеу, автоматтандырылған ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық қамтылымдарды қолдану тәртібі қамтылады, бірақ олармен шектелмейді.

8. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылауды ұйымдастыру бағдарламасына сәйкес КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ жөніндегі жауапты қызметкердің және бөлімше қызметкерлерінің функцияларына мыналар:

1) Қазақстан Республикасының азаматтық, салық, банк заңнамасының және КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңнамасының талаптарын сақтауды қамтамасыз ету;

2) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңнамаға сәйкес қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға хабарлар ұсынуды ұйымдастыру және олардың ұсынылуын бақылау;

3) клиенттерге және өзге тұлғаларға хабарламай, қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңға сәйкес клиенттер туралы және олар жасайтын операциялар туралы ақпаратты, мәліметтер мен құжаттарды беруді қамтамасыз ету;

4) клиенттердің операцияларын және (немесе) олардың қызметін күдікті деп тану және қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен клиенттің операциялары мен қызметі туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер мен ақпаратты беру туралы шешімдер қабылдау;

5) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңда көзделген жағдайларда және ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен клиенттердің ақшамен және (немесе) құймалардағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған аффинирленген алтынмен операцияларын жүргізуден бас тарту туралы шешімдер қабылдау не қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органмен немесе ұйымның лауазымды адамымен келісу;

6) ұйымның құқыққа қарсы қызметке, оның ішінде КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ байланысты қызметке тартылмауын қамтамасыз ету;

7) ұйымның атқарушы органына КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңда және (немесе) ұйымның ішкі құжаттарында көзделген жағдайларда және тәртіппен клиенттермен іскерлік қарым-қатынастарды орнату, жалғастыру не тоқтату туралы шешім қабылдау үшін сұратулар жіберу;

8) ұйымның уәкілетті органдарын немесе лауазымды адамдарын ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен анықталған ішкі бақылау қағидаларын бұзу туралы хабардар ету;

9) ұйымның уәкілетті органдарына есептерді қалыптастыру үшін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мақсатында ішкі бақылау қағидаларын іске асыру нәтижелері және тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйелерін жақсарту жөніндегі ұсынылып отырған шаралар туралы ақпаратты дайындау және ұйымның атқарушы органымен келісу;

10) ұйымда әзірленген және атқарушы органымен келісілген ішкі бақылау қағидаларының және (немесе) оларға өзгерістердің (толықтырулардың), сондай-ақ ұйымда олардың сақталуына мониторингтің болуын қамтамасыз ету кіреді, бірақ олармен шектелмейді.

9. Жауапты қызметкерге және КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ жөніндегі бөлімше қызметкерлеріне жүктелген функцияларды орындау үшін мынадай:

1) өз функцияларын толық көлемде және ұйымның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен жүзеге асыруға мүмкіндік беретін шекте ұйымның барлық үй-жайларына, ақпараттық жүйелеріне, телекоммуникация құралдарына, құжаттары мен файлдарына қолжетімділікті алу;

2) өз функцияларын жүзеге асыру кезінде алынған ақпараттың жасырындылығын қамтамасыз ету;

3) ұйымның бөлімшелерінен алынатын құжаттар мен файлдардың сақталуын қамтамасыз ету өкілеттіктері беріледі, бірақ олармен шектелмейді.

10. Ұйымның филиалдарында Талаптардың 8 және 9-тармақтарында көзделген функциялар мен өкілеттіктер толығымен немесе ішінара жүктелген қызметкерлер болған кезде осындай қызметкерлердің қызметін үйлестіруді жауапты қызметкер жүзеге асырады.

11. Жауапты қызметкердің, сондай-ақ Талаптардың 8-тармағында көзделген функциялар жүктелген ұйым қызметкерлерінің функциялары ішкі аудит қызметінің не ішкі аудит жүргізуге уәкілетті өзге органның функцияларымен, сондай-ақ ұйымның операциялық (ағымдағы) қызметін жүзеге асыратын бөлімшелердің функцияларымен қоса атқарылмайды.

3-тарау. Технологиялық жетістіктерді пайдалану тәуекелін қоса алғанда, клиенттердің тәуекелдерін және көрсетілетін қызметтерді қылмыстық мақсаттарда пайдалану тәуекелдерін ескеретін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару бағдарламасы

12. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқаруды ұйымдастыру мақсатында ұйым КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару (тәуекелдерді бағалау) бағдарламасын әзірлейді.

КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару бағдарламасында мыналар:

1) ұйымның құрылымдық бөлімшелері бөлігінде КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқаруды ұйымдастыру тәртібі;

2) клиенттің тәуекел деңгейіне қатысты тәуекелдердің негізгі санаттарын (клиент түрі, елдік тәуекел және қызметтер/өнімдер тәуекелі бойынша), сондай-ақ ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін ескере отырып, КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін бағалау әдістемесі;

3) алдын алу іс-шараларының тізбесі, оларды жүргізу тәртібі мен мерзімдері, қабылданған шараларға сәйкес нәтижелерді бақылау көзделетін клиенттердің тәуекелдерін және ұйым өнімдерінің (қызметтерінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін тұрақты мониторингтеу, талдау және бақылау тәртібі;

4) клиенттер тәуекелдерінің деңгейлерін беру тәртібі, қайта қарау мерзімдері мен негіздері қамтылады, бірақ олармен шектелмейді.

13. Ұйым КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін бағалау есебін ескере отырып, жыл сайынғы негізде ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін және, кем дегенде, тәуекелдердің мынадай ерекше санаттарын: клиенттердің типі бойынша тәуекелді, елдік (географиялық) тәуекелді, қызмет (өнім) және (немесе) оны ұсыну тәсілінің тәуекелін бағалауды (бұдан әрі – Жыл сайынғы бағалау) жүзеге асырады.

Ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін бағалау клиенттердің операцияларын сәйкестендіру және оларға мониторинг жүргізу рәсімдерін өзгертуді, операциялар жүргізуге лимиттер белгілеуді, қызметтерді (өнімдерді) ұсыну талаптарын өзгертуді, қызметтерді (өнімдерді) ұсынудан бас тартуды қоса алғанда, анықталған тәуекелдерді барынша азайтуға бағытталған ықтимал іс-шараларды сипаттаумен қатар жүреді.

Ұйым іскерлік қатынастарды клиент құқыққа қарсы қызметі шеңберінде, сондай-ақ мәртебесі және (немесе) қызметі КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ жоғары тәуекелі бар не өзге де қылмыстық қызметпен байланысты клиенттерге қатысты пайдаланады деген күдік болған жағдайда, КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелін бағалауды жүзеге асырады.

Жыл сайынғы бағалаудың қорытындылары (нәтижелері) ұйымның ішкі құжаттары мен рәсімдеріне сәйкес құжатталады және қаржылық мониторинг жөніндегі уәкілетті органға және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне олардың жазбаша сұратуы бойынша жіберіледі.

14. Мәртебесі және (немесе) қызметі КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелінің жоғары деңгейіне ұшырағыш клиенттердің типтеріне мыналар:

1) шетелдіктер;

2) жария лауазымды адамдар, олардың жұбайы (зайыбы) және жақын туыстары, сондай-ақ олардың өкілдері;

3) Талаптардың 16-тармағында көрсетілген шет мемлекеттерде орналасқан (тіркелген) тұлғалар, сондай-ақ осындай тұлғалардың Қазақстан Республикасында орналасқан филиалдары мен өкілдіктері кіреді, бірақ олармен шектелмейді.

15. Мәртебесі және (немесе) қызметі КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелін төмендететін контрагенттердің типтеріне мыналар:

1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі;

2) Қазақстан Республикасының резиденті екінші деңгейдегі банктер кіреді, бірақ олармен шектелмейді.

16. Ұйым осы тармақта көрсетілген шет мемлекеттердің клиенттеріне қызметтерді (өнімдерді) көрсетуге және осындай шет мемлекеттердің қатысуымен ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен операцияларды жүзеге асыруға байланысты елдік (географиялық) тәуекелді бағалауды жүзеге асырады.

Операциялар жасасу КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелін арттыратын шет мемлекеттер мыналар:

1) қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган жасайтын Ақшаны жылыстатуға қарсы күрестің қаржылық шараларын әзірлеу тобының (ФАТФ) ұсынымдарын орындамайтын не жеткілікті түрде орындамайтын мемлекеттердің (аумақтардың) тізбесіне енгізілген шет мемлекеттер (аумақтар);

2) БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің қарарларымен қабылданған халықаралық санкциялар (эмбарго) қолданылатын шет мемлекеттер (аумақтар);

3) оффшорлық аймақтар ретінде сипатталатын мынадай шет мемлекеттер және (немесе) шет мемлекеттер аумақтарының бөліктері:

Америка Құрама Штаттары (Америкалық Виргин аралдары, Вайоминг штаты, Гуам аралы және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлігінде ғана);

Андорра Князьдігі;

Антигуа және Барбуда мемлекеті;

Багам аралдары Достастығы;

Барбадос мемлекеті;

Бахрейн Корольдігі;

Белиз мемлекеті;

Бруней Даруссалам мемлекеті;

Біріккен Танзания Республикасы;

Вануату Республикасы;

Гватемала Республикасы;

Гренада мемлекеті;

Джибути Республикасы;

Доминика Достастығы;

Доминикан Республикасы;

Жаңа Зеландия (Кук және Ниуэ аралдарының аумағы бөлігінде ғана);

Испания (Канар аралдары аумағы бөлігінде ғана);

Комор Аралдары Федералды Ислам Республикасы;

Гайана Кооперативтік Республикасы;

Коста-Рика Республикасы;

Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкімшілік ауданының аумақтары бөлігінде ғана);

Колумбия Республикасы;

Либерия Республикасы;

Ливан Республикасы;

Маврикий Республикасы;

Мавритания Ислам Республикасы;

Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлігінде ғана);

Мальдив Республикасы;

Мальта Республикасы;

Мариан аралдары;

Маршалл аралдары Республикасы;

Монако Князьдігі;

Марокко Корольдігі (Танжер қаласы аумағының бөлігінде ғана);

Мьянма Одағы;

Науру Республикасы;

Нигерия Федеративтік Республикасы;

Нидерланды (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелді аумақтары бөлігінде ғана);

Палау Республикасы;

Панама Республикасы;

Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана);

Самоа Тәуелсіз Мемлекеті;

Сан-Марино Республикасы;

Сейшел аралдары Республикасы;

Сент-Винсент және Гренадин мемлекеті;

Сент-Китс және Невис Федерациясы;

Сент-Люсия мемлекеті;

Суринам Республикасы;

Тонга Корольдігі;

Тринидад және Тобаго Республикасы;

Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі (Ангилья аралы, Бермуд аралдары, Британдық Виргин аралдары, Гибралтар, Кайман аралдары, Монтсеррат аралы, Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары), Оңтүстік Георгия аралы, Оңтүстік Сэндвич аралдары, Теркс және Кайкос аралдары, Чагос аралы, Мэн аралы аумақтары бөлігінде ғана);

Фиджи Егеменді Демократиялық Республикасы;

Филиппин Республикасы;

Француз Республикасы (Кергелен аралдары, Француз Гвианасы мен Француз Полинезиясы аумақтары бөлігінде ғана);

Черногория Республикасы;

Шри-Ланка Демократиялық Республикасы;

Ямайка;

4) ұйым басқа факторлардың (сыбайлас жемқорлық, есірткілердің заңсыз өндірілуі, айналымы және (немесе) транзиті деңгейі туралы мәліметтер, халықаралық терроризмді қолдау туралы мәліметтер және басқалары) негізінде КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ жоғары тәуекелін көрсетуші ретінде айқындаған шет мемлекеттер (аумақтар).

17. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ жоғары тәуекеліне ұшыраған ұйымның қызметтері (өнімдері), сондай-ақ оларды ұсыну тәсілдері айырбастау пункттері арқылы 2 000 000 теңгеден асатын сомаға не 2 000 000 теңге баламасынан асатын шетел валютасындағы сомаға қолма-қол шетел валютасын сатып алу, сату, айырбастау бойынша операцияларды қамтиды (шектелмей).

18. Ұйым қызметтерінің (өнімдерінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырағыштық дәрежесін Талаптардың 14, 16 және 17-тармақтарында көрсетілген тәуекелдердің санаттары мен факторларына сәйкес бағалау кезінде ұйым тәуекелдің жиынтық дәрежесіне ықпал ететін:

1) ұйымның қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға клиенттердің күдікті операциялары туралы жіберген хабарларының санын;

2) ұйымның қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға клиенттердің қолма-қол ақшамен шекті операциялары туралы жіберген хабарларының санын қамтитін, бірақ олармен шектелмейтін қосымша мәліметтерді ескереді.

19. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару (тәуекелдерін бағалау) бағдарламасын іске асыру шеңберінде ұйым Талаптардың 14, 16 және 17-тармақтарында көрсетілген санаттар мен тәуекелдер факторларын, сондай-ақ ұйым белгілейтін өзге де санаттар мен тәуекелдер факторларын ескере отырып, клиенттерді жіктеу шараларын қолданады.

Ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін клиенттердің операцияларын сәйкестендіру және мониторингтеу рәсімдері шеңберінде алынған клиент (клиенттер) туралы мәліметтерді талдаудың нәтижелері бойынша белгілейді және тәуекел деңгейін айқындаудың кемінде екі деңгейден тұратын шкаласы бойынша бағалайды.

Ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін қайта қарауды клиент (клиенттер тобы) туралы мәліметтерді жаңартуға қарай жүзеге асырады.

20. Ұйымдар мыналарға:

1) жаңа өнімдерді әзірлеуге және ақпаратты берудің жаңа тетіктерін қамтитын жаңа іскерлік практикаға;

2) жаңа сияқты қолданыстағы өнімдер үшін де жаңа немесе дамып келе жатқан технологияларды қолдануға;

3) клиенттердің күдікті қызметіне, клиенттердің тәуекелі және қызметтерді (өнімдерді) пайдалану тәуекелдері деңгейіне байланысты туындауы мүмкін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін айқындайды және бағалайды.

КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдерін басқару бағдарламасын іске асыру кезінде ұйым тұрақты негізде клиенттің және оның бизнес-бейінінің тәуекел деңгейіне талдау жүргізеді, сондай-ақ КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 11-1-бабының 7-тармағына сәйкес КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдері есебінен жарияланған ақпаратты ескереді.

4-тарау. Клиенттерді сәйкестендіру бағдарламасы

21. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның клиентті тиісінше тексеру бойынша талаптарын іске асыру мақсатында ұйым клиенттерді (олардың өкілдерін) және бенефициарлық меншік иелерін сәйкестендіру бағдарламасын әзірлейді.

Клиентті (оның өкілін), бенефициарлық меншік иесін тиісінше тексеру клиент (оның өкілі) ұсынатын не өзге де көздерден алынған, оның ішінде скорингтік модульде тексеру қорытындылары бойынша алынған ақпарат және (немесе) құжаттар негізінде жүзеге асырылады.

Ұйымның клиент (оның өкілі) туралы мәліметтерді тіркеу және дәйектілігін тексеру, бенефициарлық меншік иесін анықтау және ол туралы мәліметтерді тіркеу, іскерлік қарым-қатынастардың немесе бір жолғы операцияның (мәміленің) болжанатын мақсатын белгілеу және тіркеу, сондай-ақ Талаптарда көзделген клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы өзге де мәліметтерді алу және тіркеу бойынша іс-шараларды жүргізуі клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру болып табылады.

Бенефициарлық меншік иесін анықтау үшін клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі ұсынған мәліметтер қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын жүргізу тәртібіне сәйкес заңды тұлғалардың бенефициарлық меншік иелерінің тізілімінде көрсетілген мәліметтермен салыстырылып тексеріледі.

Клиенттің тәуекел деңгейіне қарай ұйым жүргізетін іс-шаралар дәрежесі Талаптарға қосымшаға сәйкес жүргізілетін клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін тиісінше тексеру жөніндегі жеңілдетілген не күшейтілген шараларда көрініс табады.

22. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 5-бабы 2 және 3-тармақтарының талаптарын ескере отырып, ұйым клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіреді, сондай-ақ мына:

1) клиентпен іскерлік қарым-қатынастар орнатқан;

2) клиент 500 000 (бес жүз мың) теңгеден асатын сомаға не 500 000 (бес жүз мың) теңге баламасынан асатын шетел валютасындағы сомаға, оның ішінде күнтізбелік бір күнде айырбастау пункті арқылы қолма-қол шетел валютасын сатып алу, сату немесе айырбастау және (немесе) құймалардағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған аффинирленген алтынды сатып алу, сату түрінде бірнеше операциялар (мәмілелер) жасау жолымен бір жолғы операция (мәміле) жасаған;

3) клиент шекті операцияны (мәмілені) жасаған;

4) клиенттің күдікті операциясы (мәмілесі) анықталған;

5) жеке және заңды тұлғалар туралы бұрын алынған деректердің дәйектілігіне күмән туғызатын негіздер болған жағдайларда, іскерлік қарым-қатынастардың немесе бір жолғы операцияның (мәміленің) болжанатын мақсатын анықтайды.

Егер клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру осы тармақтың бірінші бөлігінің 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, осындай іскерлік қарым-қатынастар орнатылған, сондай-ақ клиенттің тәуекел деңгейіне және Талаптарға сәйкес бұрын алынған мәліметтерді жаңарту не қосымша мәліметтерді алу қажеттілігі кезінде жүргізілсе, клиент орнатылған іскерлік қарым-қатынастар шеңберінде операциялар жүргізген кезде клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру жүргізілмейді.

23. Ұйым Талаптардың 21-тармағына сәйкес алынған мәліметтерді клиенттің досьесіне енгізеді, ол клиентпен іскерлік қарым-қатынастардың бүкіл кезеңі ішінде және олар аяқталғаннан не бір жолғы операция (мәміле) жасалған күннен бастап кем дегенде бес жыл ұйымда сақталады.

Ұйымның ішкі құжаттарына сәйкес ұйым жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ клиенттердің өзге топтары бойынша досье жүргізеді.

Ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен жасалатын операциялар, оның ішінде қаржы мониторингіне жататын операциялар, күдікті операциялар туралы құжаттар мен мәліметтер, сондай-ақ күрделі, әдеттегіден тыс ірі және басқа да әдеттегіден тыс операцияларды зерделеу нәтижелерін ұйымдар операция жасалғаннан кейін кемінде бес жыл сақтауға тиіс.

24. Ұйым жеңілдетілген сәйкестендіруді:

1) клиент-жеке тұлға айырбастау пункті арқылы қолма-қол шетел валютасын сатып алуды, сатуды немесе айырбастауды және құймалардағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған аффинирленген алтынды сатып алуды, сатуды жүргізген кезде, егер мұндай операция сомасы 500 000 (бес жүз мың) теңгеден не 500 000 (бес жүз мың) теңге баламасындағы шетел валютасындағы сомадан асатын болса;

2) клиентке КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелінің төмендетілген деңгейін беру кезінде жүргізеді.

КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ жоғары тәуекеліне күдік болған кезде ұйым жеңілдетілген сәйкестендіруді қолданбайды.

25. Ұйым мынадай:

1) клиентке жоғары тәуекел деңгейі тағайындалған;

2) күшейтілген сәйкестендіру қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға осындай операция туралы хабарламаның жіберілуі туралы оның абайсызда хабардар болуына апаратын жағдайларды қоспағанда, мониторинг жүргізу және клиенттің операцияларын зерделеу барысында күдікті операцияны (мәмілені) не оны жасау мүмкіндігін анықтаған;

3) клиент ұсынған мәліметтердің дәйектілігінде күмән болған;

4) ұйымның ішкі құжаттарында белгіленген жағдайларда, оның ішінде жауапты қызметкердің шешімі бойынша;

5) мемлекеттік мекемелердің немесе мемлекеттік кәсіпорындардың ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған заңды тұлғалармен, сондай-ақ ұлттық басқарушы холдингпен не дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) жүз пайызы ұлттық басқарушы холдингке тиесілі заңды тұлғалармен іскерлік қатынастар орнату кезінде күшейтілген сәйкестендіруді жүргізеді.

26. Ұйым клиентті сәйкестендіру (бенефициарлық меншік иесін анықтау) процесінде осындай клиенттің (бенефициарлық меншік иесінің) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 12-бабына сәйкес алынатын терроризмді және экстремизмді қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесінде (бұдан әрі – ТҚ тізбесі), КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 12-1-бабына сәйкес алынатын жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесінде (бұдан әрі – ЖҚҚТҚ тізбесі) болуына тексеру жүргізеді.

Шетелдіктерге, ұйымда шет мемлекетінің азаматтығы болуы туралы мәліметтер бар болған өзге де адамдарға, сондай-ақ азаматтығы жоқ адамдарға қатысты ұйым клиентті сәйкестендіру (бенефициарлық меншік иесін анықтау) процесінде осындай клиенттің (бенефициарлық меншік иесінің), оның зайыбының (жұбайының) және жақын туыстарының жария лауазымды адамға жатуын тексереді.

27. Клиент (оның өкілі) ұсынатын құжаттар клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтерді растау мақсатында шынайы болуына тексеріледі.

28. Клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру бағдарламасында мыналар:

1) іскерлік қарым-қатынастар орнатудан және (немесе) операция жүргізуден бас тарту, сондай-ақ іскерлік қарым-қатынастарды тоқтату тәртібі мен негізін қоса, қызмет көрсетуге клиенттер қабылдау тәртібі;

2) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 6-бабына сәйкес клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру тәртібі, оның ішінде клиентті тиісінше тексеру бойынша жеңілдетілген және күшейтілген шаралардың ерекшеліктері;

3) қызмет көрсетілетін немесе қызмет көрсетуге қабылданатын жеке тұлғалардың арасында жария лауазымды адамдарды, олардың жұбайы-зайыптарын және жақын туыстарын анықтауға және осындай клиенттерді қызмет көрсетуге қабылдауға бағытталған шаралардың сипаттамасы (КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 8-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес ұйымның лауазымды адамдарының жазбаша рұқсатымен);

4) клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін ТҚ тізбесінде және ЖҚҚТҚ тізбесінде болуын тексеру тәртібі;

5) ұйымды (бар болса) бақылайтын заңды тұлға белгілеген КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ бойынша талаптарды орындау аясында клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру процесінде алынған мәліметтермен алмасу ерекшеліктері;

6) клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін сәйкестендіру мақсатында қосымша, оның ішінде мемлекеттік органдар ұсынатын ақпарат көздерінің сипаттамасы;

7) клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтердің дәйектілігін тексеру тәртібі;

8) клиенттің досьесін жүргізудің, мәліметтерді жаңарту кезеңділігін көрсете отырып, досьедегі мәліметтерді жаңартудың нысанына, мазмұнына және тәртібіне қойылатын талаптар;

9) ұйым қызметкерлерінің сәйкестендіру жүргізу кезінде алынған ақпаратқа рұқсат беруді қамтамасыз ету тәртібі;

10) клиенттің тәуекел деңгейін бағалау тәртібі, осындай тәуекелді бағалау негіздері;

11) мыналармен:

КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ;

есірткіні заңсыз өндіруге, оның айналымына және (немесе) транзитіне;

қаржы пирамидаларының қызметін ұйымдастыруға;

алаяқтыққа;

сыбайлас жемқорлыққа;

қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган жасайтын Ақшаны жылыстатуға қарсы күрестің қаржылық шараларын әзірлеу тобының (ФАТФ) ұсынымдарын орындамайтын не жеткіліксіз орындайтын мемлекеттердің (аумақтардың) операцияларына;

Біріккен Ұлттар Ұйымы Қауіпсіздік Кеңесінің қарарларына сәйкес оларға қатысты халықаралық санкциялар қолданылатын адамдардың, резиденттердің немесе мемлекеттердегі адамдардың операцияларына;

шетелге, оның ішінде оффшорлық аймақтарға қаражатты заңсыз әкетуге;

мынадай:

500 000 (бес жүз мың) теңгеден асатын сомаға не 500 000 (бес жүз мың) теңге баламасынан асатын шетел валютасындағы сомаға қолма-қол шетел валютасын сатып алу, сату немесе айырбастау және құймалардағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған аффинирленген алтынды сатып алу, сату жөніндегі операцияларды жасау;

жүйелі операцияларды, оның ішінде күнтізбелік бір күнде қолма-қол шетел валютасын сатып алу, сату немесе айырбастау және құймалардағы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған аффинирленген алтынды сатып алу, сату түрінде бірнеше операциялар (мәмілелер) жасау жолымен жүзеге асыру;

клиенттердің көрсетілген санатына (тобына) тән емес күдікті операцияларды жүзеге асыру шарттарының біреуі не жиынтығы болған кезде он төрт жастан бастап жиырма бес жасқа дейінгі адамдар санатымен;

өзге қылмыстық әрекетке байланысты ұйымның ішкі рәсімдеріне сәйкес, оның ішінде қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ типологияларына, схемалары мен тәсілдеріне сәйкес келетін сипаттамаларды ескере отырып, шараларды анықтауды және қабылдауды қамтамасыз ететін ақпараттық жүйелерде мәліметтер мен ақпараттың болуына клиентті (оның өкілін) және бенефициарлық меншік иесін тиісінше тексеру рәсімі қамтылады, бірақ олармен шектелмейді.

5-тарау. Клиенттердің күрделі, әдеттегіден тыс ірі және басқа да әдеттегіден тыс операцияларын зерделеуді қоса алғанда, клиенттердің операцияларына мониторингтеу және зерделеу бағдарламасы

29. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның клиентті тиісінше тексеру, сондай-ақ шекті және күдікті операцияларды анықтау және олар туралы хабарларды қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға жіберу талаптарын іске асыру мақсатында ұйым клиенттердің операцияларын мониторингтеу мен зерделеу бағдарламасын әзірлейді.

30. Клиенттердің операцияларын мониторингтеу мен зерделеу бағдарламасы шеңберінде ұйым клиенттер (олардың өкілдері) және бенефициарлық меншік иелері туралы қосымша мәліметтерді жаңарту және (немесе) алу бойынша, сондай-ақ клиенттердің операцияларын зерделеу және шекті, әдеттегіден тыс және күдікті операцияларды анықтау бойынша іс-шаралар жүргізеді.

Клиент операцияларын зерделеудің жиілігі, тереңдігі және қарқындылығы клиент тәуекелінің деңгейін ескере отырып, клиент қызметінің мөлшері, маңыздылығы, сипаты, ауқымы мен күрделілігі туралы мәліметтерді, сондай-ақ клиент жасайтын операцияларды қаржыландыру көзі туралы мәліметтерді және (немесе) клиент пайдаланатын қызметтердің КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін, клиенттің қаржы мониторингіне жататын операцияларды (операцияны) жасасуын (жасауға әрекет жасауы) талдау, сондай-ақ ұйымда бар КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ сценарийлерін (схемаларын) және (немесе) ерекше және күдікті операциялардың белгілерін ескере отырып айқындалады.

Ұйым клиенттердің операцияларын мониторингтеу мен зерделеу нәтижелерін ұйым қызметтерінің КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін жыл сайын бағалау, сондай-ақ клиенттер тәуекелдерінің деңгейін қайта қарау үшін пайдаланады.

Клиенттің операцияларын мониторингтеу мен зерделеу бағдарламасын іске асыру шеңберінде алынған мәліметтер Талаптардың 22-тармағында көзделген клиенттің досьесіне енгізіледі және (немесе) ұйымда клиентпен іскерлік қарым-қатынастардың барлық кезеңі ішінде және олар аяқталған не бір жолғы операция (мәміле) жасалған күннен бастап кемінде бес жыл бойы сақталады.

31. Ұйым клиенттің (клиенттер тобының) тәуекел деңгейін және (немесе) клиент пайдаланатын ұйым қызметінің КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚ тәуекелдеріне ұшырау дәрежесін ескере отырып, клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы қосымша мәліметтерді жаңарту кезеңділігін және (немесе) алу қажеттілігін белгілейді.

Талаптардың 24-тармағында көзделген жағдайларда, ұйым клиентке күшейтілген сәйкестендіру жүргізеді.

Тәуекелдің жоғары деңгейі бар клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтерді жаңарту жылына бір реттен сиретпей жүзеге асырылады.

Клиенттің (бенефициарлық меншік иесінің) ТҚ тізбесінде және ЖҚҚТҚ тізбесінде болуын тексеру (ТҚ тізбесіне және ЖҚҚТҚ тізбесіне қосу) клиенттің тәуекел деңгейіне байланысты емес және ТҚ тізбесі мен ЖҚҚТҚ тізбесіне (ТҚ тізбесін және ЖҚҚТҚ тізбесін жаңарту) өзгерістер енгізілуіне қарай жүзеге асырылады.

32. Клиенттердің операцияларын мониторингтеу мен зерделеу бағдарламасында мыналар:

1) КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 10-бабының 2-тармағына сәйкес қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган айқындаған, сондай-ақ ұйым дербес әзірлеген белгілердің негізінде жасалатын әдеттегіден тыс және күдікті операциялар белгілерінің тізбесі;

2) ұйым бөлімшелері (қызметкерлері) арасында Талаптарда көзделген жағдайларда клиент (оның өкілі) және бенефициарлық меншік иесі туралы бұрын алынған қосымша мәліметтерді жаңарту және (немесе) оларды алу жөніндегі міндеттерді бөлу;

3) ұйым бөлімшелері (қызметкерлері) арасында шекті, әдеттегіден тыс және күдікті операциялар туралы мәліметтерді анықтау және бөлімшелер (қызметкерлер) арасында бір-біріне беру жөніндегі міндеттерді бөлу;

4) бөлімшелердің шекті, әдеттегіден тыс және күдікті операцияларды анықтаған кезде өзара әрекет ету тетіктерін сипаттау;

5) жауапты қызметкердің клиент операциясының түрі туралы шешімді қабылдау тәртібі, негіздемесі және мерзімі;

6) бөлімшелердің (қызметкерлердің) клиент операциясын жүргізуден бас тарту жөніндегі (клиент, бенефициарлық меншік иесі ТҚ тізбесінде және ЖҚҚТҚ тізбесінде тұруына байланысты бас тартуды қоспағанда), сондай-ақ клиентпен іскерлік қарым-қатынастарды тоқтату жөніндегі шешімді қабылдау бойынша өзара әрекет ету тәртібі;

7) ТҚ тізбесіндегі және ЖҚҚТҚ тізбесіндегі клиенттерді және бенефициарлық меншік иелерін анықтау бойынша, сондай-ақ операциялар жүргізуден, осындай клиенттерге қызмет көрсетуден бас тарту не олармен іскерлік қарым-қатынастарды тоқтату бойынша өзара әрекет ету тәртібі;

8) әдеттегіден тыс операцияларды зерделеу нәтижелері туралы мәліметтерді, сондай-ақ шекті және күдікті операциялар туралы мәліметтерді (оның ішінде операция сомасын, операция валютасын) тіркеу (оның ішінде тіркеу әдістері) және сақтау тәртібі;

9) қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға шекті және күдікті операциялар туралы хабарларды ұсыну тәртібі;

10) ұйымның уәкілетті органдарына және лауазымды адамдарына шекті және күдікті операциялар анықталғаны туралы хабарлау (қажеттілігіне қарай) тәртібі;

11) клиент әдеттегіден тыс және (немесе) күдікті операцияларды жүйелі және (немесе) елеулі көлемде жүзеге асырған жағдайда, клиент пен оның операцияларына қатысты қабылданатын шараларды қабылдау тәртібі және сипаттау қамтылады, бірақ олармен шектелмейді.

33. Шекті, әдеттегіден тыс немесе күдікті операция анықталған кезде, көрсетілген операцияны анықтаған ұйым қызметкері осындай операция туралы хабарды ұйымның ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен, нысанда және мерзімде жауапты қызметкерге (КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ жөніндегі бөлімшеге) жібереді.

Бір хабарда бірнеше операция туралы ақпараттың болуына рұқсат етіледі.

Ұйым осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген операциялар туралы хабарды, сондай-ақ оларды зерттеудің нәтижелерін клиентпен іскерлік қарым-қатынастарды тоқтатқан не бір жолғы операцияны (мәмілені) жасаған күннен бастап кемінде бес жыл сақтайды.

6-тарау. Ұйым қызметкерлерін КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мәселелері бойынша даярлау және оқыту бағдарламасы

34. КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ мәселелері бойынша ұйым қызметкерлерін даярлау және оқыту бағдарламасы КЖ/ТҚ/ЖҚҚТҚҚІ туралы заңның 11-бабының 8-тармағына сәйкес қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган бекітетін қызметкерлерді даярлау және оқыту жөніндегі талаптарға сәйкес әзірленеді.

Қызметін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қолма-қол шетел валютасымен айырбастау операцияларына арналған лицензиясы негізінде тек қана айырбастау пункттері арқылы жүзеге асыратын заңды тұлғаларға қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларына қойылатын талаптарға қосымша

Клиент-жеке тұлғаның досьесінің мазмұнына қойылатын талаптар

Мәліметтер	Клиентті тиісінше тексеру шаралары
	Жеңілдетілген	Күшейтілген
1. Жеке тұлға туралы жалпы мәліметтер
Тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Туған күні және туылған жері	✓✓	✓✓
Азаматтығы (болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Жеке сәйкестендіру нөмірі (ол болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Жеке басын куәландыратын құжаттың түрі, нөмірі, сериясы (ол болған жағдайда)	✓	✓
Жеке басты куәландыратын құжатты берген органның атауы, берілген күні және қолданылу мерзімі	✓	✓
Тұрғылықты (тіркелген) жерінің мекенжайы немесе келген жері (мемлекеті/юрисдикциясы, пошта индексі, елді мекені, көшесі/ауданы, үйінің нөмірі және бар болса пәтерінің нөмірі)	✓	✓✓
Байланыс телефонының нөмірі		✓✓
Жұмыс орны, лауазымы		✓
Электрондық пошта мекенжайы (ол болған жағдайда)		✓
2. Жеке тұлға шетелдік туралы қосымша мәліметтер
Визаның нөмірі, берілген күні, қолданылу мерзімі (шетелдік төлқұжат) (Қазақстан Республикасына визасыз тәртіпте кіретін мемлекеттердің азаматтарын қоспағанда)	✓✓	✓✓
Көші-қон карточкасының нөмірі, берілген күні, қолданылу мерзімі (жеке басты куәландыратын құжат ретінде шетелдік төлқұжатын ұсынған жағдайда) (Қазақстан Республикасына визасыз тәртіпте кіретін мемлекеттердің азаматтары үшін)	✓✓	✓✓
Адамның жария лауазымды адамдарға немесе олармен байланысқан адамдарға тиесілігі (олардың жұбайы-зайыбы, жақын туыстары, сондай-ақ өкілдері)	✓	✓
3. Жеке тұлғаның өкілі туралы мәліметтер
Тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Туған күні және туылған жері	✓✓	✓✓
Азаматтығы (болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Жеке сәйкестендіру нөмірі (ол болған жағдайда)	✓✓	✓✓
Жеке басын куәландыратын құжаттың түрі, нөмірі, сериясы (ол болған жағдайда)	✓	✓
Жеке басты куәландыратын құжатты берген органның атауы, оның берілген күні және қолданылу мерзімі	✓	✓
Тұрғылықты (тіркелген) жерінің мекенжайы немесе келген жері (мемлекеті/юрисдикциясы, пошта индексі, елді мекені, көшесі/ауданы, үйінің нөмірі)	✓	✓✓
Байланыс телефонының нөмірі		✓✓
Жеке тұлғаның атынан заңдық мәні бар іс-әрекеттер (оның ішінде шот ашу, шотты басқару) жасауға берілген құжаттың (сенімхаттың, шарттың, қорғаншының (қамқоршының) жеке куәлігінің, өзге де құжаттың) нөмірі, берілген (қол қойылған) күні, қолданылу мерзімі (болған жағдайда) не заң бойынша өкілдікті жүзеге асыру туралы белгі		✓✓
Клиент өкіліне берілген сенімхатқа клиенттің қолын куәландыратын нотариустың тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда), нотариат қызметін жүзеге асыруға берілген лицензияның нөмірі және берілген күні не құжатты берген органның атауы		✓
Визаның нөмірі, берілген күні, қолданылу мерзімі (жеке басты куәландыратын құжат ретінде шетелдік төлқұжатын ұсынған жағдайда) (Қазақстан Республикасына визасыз тәртіпте кіретін мемлекеттердің азаматтарын қоспағанда)	✓✓	✓✓
Көші-қон карточкасының нөмірі, берілген күні, қолданылу мерзімі (жеке басты куәландыратын құжат ретінде шетелдік төлқұжатты ұсынған жағдайда)	✓✓	✓✓
4. Бенефициарлық меншік иесі туралы мәліметтер
Мүддесі үшін іскерлік қарым-қатынастар орнатылатын (операциялар жасалатын) жеке тұлғаның (тұлғалардың) тегі, аты және әкесінің аты (ол болған жағдайда)		✓✓
Бенефициарлық меншік иесінің азаматтығы (болған жағдайда)		✓
Бенефициарлық меншік иесінің жеке сәйкестендіру нөмірі (болған жағдайда)		✓✓
Бенефициарлық меншік иесінің жеке басын куәландыратын құжаттың түрі, нөмірі, сериясы (ол болған жағдайда)		✓
Бенефициарлық меншік иесінің жеке басын куәландыратын құжатты берген органның атауы, оның берілген күні және қолданылу мерзімі		✓
Бенефициарлық меншік иесінің байланыс телефонының нөмірі (болған жағдайда)		✓
Шетелдік-бенефициарлық меншік иесінің жария лауазымды адамдарға немесе олармен байланысқан адамдарға тиесілігі (олардың жұбай-зайыбы, жақын туыстары, сондай-ақ өкілдері)		✓
5. Жасалатын операцияларды қаржыландыру көздері туралы мәліметтер
Жеке тұлға кірісінің, жасалатын операцияларды қаржыландыру көздері (жалақы, дивидендтер, кәсіпкерлік қызметінен түскен кіріс, өзгелері)		✓✓
Басқа да банктердегі/қаржы ұйымдарындағы шоттар (болған жағдайда) (шоты бар банктің /қаржы ұйымының атауы)		✓
Қаржылық жай-күйінің сипаттамасы (жылжымайтын мүлік, құндылықтар, заңды тұлғаның капиталындағы үлесі/ акциялар пайызы)		✓
6. Операциялар мониторингінің нәтижелері және қызметтік ақпарат
Клиенттің, оның бенефициарлық меншік иесінің қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның терроризм мен экстремизмді қаржыландыруға байланысты тұлғалар тізбесінде болуы туралы белгі	✓	✓
Клиенттің, оның бенефициарлық меншік иесінің қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органның жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландыруға байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесінде болуы туралы белгі	✓	✓
Операциялардың, оның ішінде жасалатын операциялардың қаржыландыру көзінің дәйектілігін тексеру шараларының соңғы мониторингінің нәтижелері		✓
Тәуекел деңгейі	✓	✓
Клиент туралы мәліметтерді алу (жаңарту) күні	✓	✓

Ескертпе:

✓ – тиісті мәліметтерді белгілеу қажеттілігі;

✓✓– тиісті мәліметтерді белгілеу және олардың дәйектілігін тексеру қажеттілігі.

Клиент досьесінің мазмұнына қойылатын талаптар:

1. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар үшін азаматтық-құқықтық мәмілелер жасауға негіз болатын жеке басты куәландыратын құжаттардың тізбесі "Жеке басты куәландыратын құжаттар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 3-тармағының талаптарына сәйкес айқындалады.

2. Ұсынылған мәліметтердің дәйектілігін тексеру клиент (оның өкілі) ұсынған тиісті құжаттар түпнұсқаларының және нотариат куәландырған көшірмелерінің деректерімен салыстырып тексеру, рұқсат етілген дереккөздерден (дерекқордан) алынған деректермен салыстырып тексеру, мекенжайы бойынша шығуды қосқанда, басқа да тәсілдермен мәліметтерді тексеру арқылы жүзеге асырылады. Жеке басты сәйкестендіру үшін қажетті мәліметтердің дәйектілігін тексеру шеңберінде жеке басты куәландыратын құжатта орналасқан суретті клиентпен (клиенттің өкілімен) көзбен салыстыру жүргізіледі.

3. Көші-қон карточкалары туралы мәліметтер Еуразиялық экономикалық одаққа кіретін мемлекеттердің азаматтарына қатысты талап етілмейді.