О Программе формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза

Решение Высшего Евразийского экономического Совета от 26 декабря 2016 года № 20.

В соответствии со статьями 81 и 104 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года Высший Евразийский экономический совет решил:

1. Утвердить прилагаемую Программу формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза.

2. Государствам – членам Евразийского экономического союза совместно с Евразийской экономической комиссией подготовить и представить для рассмотрения Евразийским межправительственным советом:

до 1 апреля 2017 г. – предложения об использовании существующих в государствах-членах торговых площадок, в том числе об их модернизации (при необходимости), или о создании новых торговых площадок для организации централизованной торговли электрической энергией в рамках общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза, а также о механизме привлечения внебюджетных источников для финансирования модернизации или создания таких торговых площадок;

до 1 мая 2017 г. – предложения о финансировании мероприятий по формированию общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза (за исключением мероприятий по формированию системы информационного обмена, обеспечивающей взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза) с указанием предварительных объемов финансирования по соответствующим источникам финансирования;

до 1 января 2018 г. – предложения о возможности использования интегрированной информационной системы Евразийского экономического союза и (или) иных (в том числе существующих) механизмов для формирования системы информационного обмена, обеспечивающей взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза, а также предложения о финансировании мероприятий по формированию такой системы информационного обмена.

Члены Высшего Евразийского экономического совета:

От Республики Армения	От Республики Беларусь	От Республики Казахстан	От Кыргызской Республики	От Российской Федерации

УТВЕРЖДЕНА Решением Высшего Евразийского экономического совета от 26 декабря 2016 г. № 20

Программа
формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза

Введение

Общий электроэнергетический рынок Евразийского экономического союза (далее – Союз) – это система отношений между субъектами внутренних оптовых электроэнергетических рынков государств – членов Союза (далее – государства-члены) на основе параллельно работающих электроэнергетических систем, связанная с куплей-продажей электрической энергии (мощности), действующая на основании актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза, и соответствующих договоров между субъектами общего электроэнергетического рынка Союза.

Формирование общего электроэнергетического рынка Союза осуществляется на основании принципов, указанных в пункте 5 Протокола об обеспечении доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая основы ценообразования и тарифной политики (приложение № 21 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года).

В соответствии со статьями 81 и 104 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года (далее – Договор) Решением Высшего Евразийского экономического совета от 8 мая 2015 г. № 12 утверждена Концепция формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза (далее – Концепция).

Настоящая Программа разработана на основе Концепции в соответствии с пунктом 2 статьи 81 Договора.

Пунктом 2 статьи 104 Договора определены следующие сроки формирования общего электроэнергетического рынка Союза:

утверждение настоящей Программы – до 1 июля 2016 г.;

выполнение мероприятий настоящей Программы – до 1 июля 2018 г.

Целями выполнения настоящей Программы являются обеспечение готовности государств-членов к участию субъектов электроэнергетических рынков государств-членов в общем электроэнергетическом рынке Союза и создание условий для эффективного функционирования общего электроэнергетического рынка Союза.

Настоящая Программа включает комплекс взаимоувязанных организационных, технологических и других мероприятий, обеспечивающих формирование общего электроэнергетического рынка Союза, последовательность действий, сроки их реализации, исполнителей, источники финансирования, а также разработку актов органов Союза, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза.

В результате выполнения мероприятий настоящей Программы будут сформированы субъектный состав, методическая, организационная, инфраструктурная, технологическая и правовая основы общего электроэнергетического рынка Союза.

Понятия, используемые в настоящей Программе, применяются в значениях, определенных в Договоре и Концепции.

I. Этапы формирования общего электроэнергетического рынка Союза. Формирование субъектного состава общего электроэнергетического рынка Союза

1. Этапы формирования

общего электроэнергетического рынка Союза

Разделом XIII Концепции определены следующие этапы формирования общего электроэнергетического рынка Союза:

этап I (2015 год – I и II кварталы 2016 г.) – разработка и утверждение настоящей Программы;

этап II (III и IV кварталы 2016 г. – I и II кварталы 2018 г.) – выполнение мероприятий настоящей Программы. Основным результатом данного этапа должно стать создание всех необходимых правовых, институциональных, технологических и других условий, обеспечивающих функционирование общего электроэнергетического рынка Союза.

На данном этапе необходимо в том числе:

сформировать технологическую основу общего электроэнергетического рынка Союза;

разделить в вертикально интегрированных структурах конкурентные и монопольные виды деятельности;

разработать акты, регулирующие общий электроэнергетический рынок Союза, в соответствии с планом мероприятий по формированию общего электроэнергетического рынка Союза согласно приложению;

этап III (III и IV кварталы 2018 г. – I и II кварталы 2019 г.) – обеспечение функционирования технологической основы общего электроэнергетического рынка Союза, вступление в силу международного договора о формировании общего электроэнергетического рынка Союза, содержащего в том числе единые правила доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики (далее – международный договор).

После 1 июля 2019 г. развитие и функционирование общего электроэнергетического рынка Союза регулируются международным договором, актами органов Союза и законодательством государств-членов.

2. Формирование субъектного состава

общего электроэнергетического рынка Союза

Субъектный состав общего электроэнергетического рынка Союза определяется поэтапно:

до создания общего рынка газа Союза субъектный состав общего электроэнергетического рынка Союза определяется в соответствии с разделом VI Концепции, пунктом 2 Решения Высшего Евразийского экономического совета от 8 мая 2015 г. № 12 и законодательством государств-членов;

после создания общего рынка газа Союза субъектный состав общего электроэнергетического рынка Союза функционирует в соответствии с законодательством государств-членов и положениями международного договора.

Переходные положения, касающиеся этапов развития и функционирования общего электроэнергетического рынка Союза, будут включены в международный договор.

Права и обязанности субъектов общего электроэнергетического рынка Союза устанавливаются законодательством государств-членов в сфере электроэнергетики и предусмотренными разделом VIII настоящей Программы актами, регулирующими общий электроэнергетический рынок Союза, включая:

правила взаимной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза, содержащие в том числе порядок доступа на общий электроэнергетический рынок Союза (далее – правила взаимной торговли электрической энергией);

правила информационного обмена.

Государствами-членами при формировании субъектного состава общего электроэнергетического рынка Союза обеспечивается разделение конкурентных и монопольных видов деятельности в вертикально интегрированных структурах.

II. Формирование технологической основы общего электроэнергетического рынка Союза

1. Информационно-технологическое обеспечение торговли электрической энергией

С целью создания условий для функционирования общего электроэнергетического рынка Союза:

разрабатываются правила информационного обмена, предусматривающие порядок обмена технологической информацией в объеме, достаточном для годового, месячного, суточного и внутрисуточного планирования режимов работы электроэнергетических систем, формирования расчетных моделей энергосистем и взаимодействия системных операторов в процессе планирования, управления режимами параллельной работы электроэнергетических систем государств-членов, выполнения необходимых функций по технологическому обеспечению функционирования общего электроэнергетического рынка Союза, а также порядок взаимного обмена и раскрытия государствами-членами информации о субъектном составе общего электроэнергетического рынка Союза;

формируется система информационного обмена, обеспечивающая взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза на основе данных о функционировании электроэнергетических систем и электроэнергетических рынков государств-членов;

формируется электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованных торгов по срочным контрактам;

формируется электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованных торгов на сутки вперед;

разрабатываются технические требования к системам коммерческого учета электрической энергии, информационным системам обмена данными и каналам связи, обеспечивающим взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза, а также обеспечивается исполнение указанных требований.

Обеспечение надежной параллельной работы электроэнергетических систем государств-членов должно осуществляться в соответствии с Договором об обеспечении параллельной работы электроэнергетических систем государств – участников Содружества Независимых Государств от 25 ноября 1998 года в рамках принятых государством-членом обязательств и двусторонними договорами об обеспечении параллельной работы электроэнергетических систем государств-членов.

2. Разработка механизма распределения пропускной способности межгосударственных линий электропередачи

Разработка механизма распределения пропускной способности межгосударственных линий электропередачи (далее – пропускная способность) предусмотрена абзацем пятым раздела V Концепции.

Пропускная способность может использоваться в том числе для обеспечения взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза, межгосударственной передачи электрической энергии, а также для обеспечения устойчивой работы электроэнергетических систем государств-членов.

С целью создания механизма распределения пропускной способности разрабатываются правила определения и распределения пропускной способности, предусматривающие:

порядок распределения и использования пропускной способности;

порядок взаимодействия инфраструктурных организаций с целью взаимного обмена информацией о пропускной способности и об объемах заключенных договоров;

порядок определения наличия технических возможностей, учитывающий следующую приоритетность определения технической возможности межгосударственной передачи электрической энергии (мощности), установленную пунктом 7 Протокола об обеспечении доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая основы ценообразования и тарифной политики (приложение № 21 к Договору):

обеспечение внутренних потребностей в электрической энергии (мощности) государства-члена, через электроэнергетическую систему которого планируется осуществление межгосударственной передачи;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) из одной части электроэнергетической системы государства-члена в другую ее часть через электроэнергетическую систему сопредельного государства-члена;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетическую систему государства-члена из электроэнергетической системы одного государства-члена в электроэнергетическую систему другого государства-члена;

обеспечение межгосударственной передачи электрической энергии (мощности) через электроэнергетическую систему государства-члена в целях исполнения обязательств в отношении субъектов электроэнергетики третьих государств.

3. Развитие межгосударственных электрических сетей

Существующие межгосударственные линии электропередачи позволяют организовать функционирование общего электроэнергетического рынка Союза после вступления в силу международного договора.

Развитие инфраструктуры общего электроэнергетического рынка Союза в интересах его участников и взаимодействие государств-членов по вопросам развития межгосударственных электрических сетей осуществляются в соответствии с разделом Х Концепции.

С целью развития межгосударственных электрических сетей разрабатывается положение о развитии межгосударственных электрических сетей, предусматривающее:

порядок подготовки предложений по согласованию сроков и параметров сооружения межгосударственных линий электропередачи;

механизм развития межгосударственных электрических сетей;

определение организаций государств-членов, уполномоченных на подготовку предложений по развитию межгосударственных электрических сетей, согласованию сроков и параметров сооружения межгосударственных линий электропередачи.

III. Развитие взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза по свободным двусторонним договорам

Развитие взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза по свободным двусторонним договорам (далее – взаимная торговля электрической энергией по свободным двусторонним договорам) осуществляется в соответствии с абзацами вторым и шестым раздела V Концепции.

Для развития взаимной торговли электрической энергией по свободным двусторонним договорам:

формируется состав участников взаимной торговли электрической энергией по свободным двусторонним договорам в соответствии с подразделом 2 раздела I настоящей Программы;

в правилах взаимной торговли электрической энергией, разрабатываемых с учетом особенностей электроэнергетических рынков государств-членов, предусматриваются:

порядок и процедуры доступа участников общего электроэнергетического рынка Союза к осуществлению взаимной торговли по свободным двусторонним договорам;

механизмы взаимодействия между субъектами общего электроэнергетического рынка Союза при взаимной торговле электрической энергией по свободным двусторонним договорам;

порядок заключения, регистрации и учета договоров между участниками общего электроэнергетического рынка Союза при взаимной торговле электрической энергией по свободным двусторонним договорам;

формируется технологическая основа взаимной торговли электрической энергией по свободным двусторонним договорам, в том числе в правилах определения и распределения пропускной способности предусматривается механизм учета пропускной способности и ее распределения между участниками взаимной торговли электрической энергией по свободным двусторонним договорам.

Объемы заключенных свободных двусторонних договоров должны регистрироваться и учитываться на внутренних рынках электрической энергии государств-членов в соответствии с законодательством государств-членов.

IV. Организация взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза на централизованных торгах

1. Способы осуществления взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза на централизованных торгах

Организация взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза на централизованных торгах осуществляется в соответствии с абзацами третьим и седьмым раздела V Концепции.

Взаимная торговля электрической энергией на централизованных торгах осуществляется с использованием электронной системы торговли следующими способами:

торговля по срочным контрактам купли-продажи (поставки) электрической энергии с использованием электронной системы торговли (далее – централизованная торговля по срочным контрактам);

торговля почасовыми объемами электрической энергии на сутки вперед (далее – централизованная торговля на сутки вперед) с использованием согласованного государствами-членами алгоритма.

2. Организация централизованной торговли по срочным контрактам

Для организации централизованной торговли по срочным контрактам в целях предоставления заинтересованным участникам общего электроэнергетического рынка Союза возможности участия на добровольной основе в торгах:

определяется возможность использования существующих в государствах-членах площадок для централизованной торговли по срочным контрактам или необходимость создания новых площадок;

формируется состав участников централизованной торговли по срочным контрактам в соответствии с подразделом 2 раздела I настоящей Программы;

в правилах взаимной торговли электрической энергией, разрабатываемых с учетом особенностей электроэнергетических рынков государств-членов, предусматриваются:

порядок и процедуры доступа участников общего электроэнергетического рынка Союза к централизованным торгам по срочным контрактам;

порядок проведения торгов и определения цены купли-продажи (поставки) электрической энергии с учетом особенностей электроэнергетических рынков государств-членов, а также условия заключения договоров (контрактов) при централизованной торговле по срочным контрактам;

порядок учета договоров между участниками общего электроэнергетического рынка Союза при централизованной торговле по срочным контрактам;

требования к торговым площадкам и регламент их работы;

формируется технологическая основа централизованной торговли по срочным контрактам, в том числе электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованных торгов по срочным контрактам;

в правилах определения и распределения пропускной способности предусматривается механизм учета пропускной способности и ее распределения между участниками централизованной торговли по срочным контрактам;

в правилах информационного обмена предусматривается механизм информационного обмена, обеспечивающий взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза при централизованной торговле по срочным контрактам.

3. Организация централизованной торговли электрической энергией на сутки вперед

Для организации централизованной торговли на сутки вперед:

разрабатываются общие подходы к модели централизованной торговли на сутки вперед;

разрабатываются механизм и порядок проведения централизованных торгов на сутки вперед, а также порядок определения цены на электрическую энергию;

определяется порядок использования пропускной способности участниками двусторонней и централизованной торговли электрической энергией, включая централизованную торговлю на сутки вперед.

По результатам выполнения указанных мероприятий определяется возможность использования существующих в государствах-членах площадок для централизованной торговли на сутки вперед или целесообразность создания новой площадки.

На соответствующем этапе формирования общего электроэнергетического рынка Союза при условии экономической целесообразности централизованной торговли на сутки вперед:

формируется состав участников централизованной торговли на сутки вперед в соответствии с подразделом 2 раздела I настоящей Программы;

в правилах взаимной торговли электрической энергией предусматриваются:

порядок и процедуры доступа участников общего электроэнергетического рынка Союза к централизованным торгам на сутки вперед;

алгоритм координации торгов на сутки вперед в государствах-членах;

механизм и порядок проведения скоординированных торгов, а также порядок определения цены на электрическую энергию;

порядок учета договоров между участниками общего электроэнергетического рынка Союза при централизованной торговле на сутки вперед;

порядок проведения финансовых расчетов при централизованной торговле на сутки вперед;

формируется технологическая основа централизованной торговли на сутки вперед, в том числе электронная система торговли, обеспечивающая проведение централизованных торгов на сутки вперед;

в правилах определения и распределения пропускной способности предусматривается механизм учета пропускной способности и ее распределения между участниками централизованной торговли на сутки вперед;

в правилах информационного обмена предусматривается механизм информационного обмена, обеспечивающий взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза при централизованной торговле на сутки вперед.

V. Формирование системы урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений

Система урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений формируется в соответствии с абзацем четвертым и восьмым раздела V Концепции с целью обеспечения физического урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии по межгосударственным линиям электропередачи (межгосударственным сечениям) от плановых значений, если это не противоречит законодательству государств-членов и правилам функционирования электроэнергетических рынков государств-членов, между энергосистемами которых должны быть урегулированы указанные отклонения, и финансового урегулирования почасовых отклонений сальдо-перетоков электрической энергии, возникающих в операционные сутки между фактическими и плановыми величинами, включенными в суточный график взаимных поставок электрической энергии.

В целях формирования системы урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений и соблюдения взаимосогласованных плановых графиков поставок:

уполномочиваются системные операторы в качестве ответственных за формирование и выполнение суточного почасового графика сальдо-перетоков между электроэнергетическими системами государств-членов или сальдо-перетоков энергосистем государств-членов (включая распределение по межгосударственным сечениям (при необходимости));

определяются организации, уполномоченные на финансовое урегулирование почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений;

в правилах взаимной торговли электрической энергией предусматриваются:

порядок определения почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений;

механизм физического урегулирования отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений;

механизм финансового урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений;

механизм ценообразования при финансовом урегулировании почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений, предусматривающий обеспечение равноправия участников общего электроэнергетического рынка Союза и электроэнергетических рынков государств-членов, компенсацию затрат уполномоченных организаций при финансовом урегулировании почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков от плановых значений и прозрачность ценообразования;

перечень договорных отношений, необходимых для урегулирования почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений, а также порядок разработки и заключения договоров между уполномоченными организациями государств-членов;

механизмы взаимодействия между субъектами общего электроэнергетического рынка Союза при урегулировании почасовых отклонений фактических сальдо-перетоков электрической энергии от плановых значений.

VI. Регулирование общего электроэнергетического рынка Союза

В соответствии с разделом VII Концепции регулирование общего электроэнергетического рынка Союза включает в себя:

регулирование деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики на основе права Союза и в соответствии с законодательством государств-членов;

антимонопольное регулирование, осуществляемое в соответствии с разделом XVIII Договора с учетом особенностей, установленных разделами XIX и XX Договора и законодательством государств-членов.

1.Регулирование деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики

Регулирование деятельности субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики осуществляется в соответствии с разделом XIX Договора.

Государствами-членами совместно с Евразийской экономической комиссией (далее – Комиссия) разрабатываются единые правила доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики для применения в рамках общего электроэнергетического рынка Союза.

2.Антимонопольное регулирование

Антимонопольное регулирование общего электроэнергетического рынка Союза осуществляется в соответствии с разделом XVIII Договора с учетом особенностей, установленных разделами XIX и XX Договора и законодательством государств-членов.

Государствами-членами совместно с Комиссией проводится оценка целесообразности и необходимости установления особенностей применения общих правил конкуренции на общем электроэнергетическом рынке Союза в соответствии с пунктом 11 Протокола об общих принципах и правилах конкуренции (приложение № 19 к Договору).

VII. Управление общим электроэнергетическим рынком Союза и обеспечение его функционирования

Организация управления общим электроэнергетическим рынком Союза и обеспечение его функционирования осуществляются в соответствии с разделом VIII Концепции.

Для формирования общего электроэнергетического рынка Союза государствами-членами обеспечивается взаимодействие государственных органов государств-членов, уполномоченных на регулирование в сфере электроэнергетики, инфраструктурных организаций и участников электроэнергетических рынков государств-членов.

Целью взаимодействия является скоординированное выполнение мероприятий настоящей Программы, в том числе разработка проектов актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза.

VIII. Система актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза

Государствами-членами совместно с Комиссией разрабатываются акты, регулирующие общий электроэнергетический рынок Союза, обеспечивающие формирование и функционирование общего электроэнергетического рынка Союза.

Система актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза, включает в себя:

международный договор;

свод правил общего электроэнергетического рынка Союза, включающий в том числе:

правила взаимной торговли электрической энергией;

правила определения и распределения пропускной способности;

положение о развитии межгосударственных электрических сетей;

правила информационного обмена;

иные акты, регулирующие общий электроэнергетический рынок Союза.

Порядок принятия свода правил общего электроэнергетического рынка Союза определяется международным договором.

IХ. Реализация настоящей Программы

1. Механизм реализации настоящей Программы

Государствами-членами принимаются планы по реализации мероприятий настоящей Программы.

Координация взаимодействия государств-членов по реализации настоящей Программы и мониторинг выполнения настоящей Программы осуществляются Комиссией.

Государствами-членами совместно с Комиссией обеспечивается выполнение мероприятий настоящей Программы.

2. Финансирование мероприятий настоящей Программы

Финансовое обеспечение реализации мероприятий настоящей Программы осуществляется Комиссией в соответствии с ее полномочиями за счет средств бюджета Союза, уполномоченными органами государств-членов за счет средств бюджетов государств-членов в соответствии с законодательством этих государств. Для финансирования мероприятий, предусмотренных разделом III плана мероприятий по формированию общего электроэнергетического рынка Союза (приложение к настоящей Программе), могут привлекаться внебюджетные источники.

3. Мониторинг выполнения настоящей Программы

Мониторинг выполнения настоящей Программы осуществляется Комиссией.

В целях мониторинга выполнения настоящей Программы государственными органами государств-членов, уполномоченными на регулирование в сфере электроэнергетики, не реже 1 раза в год совместно рассматривается ход выполнения настоящей Программы.

Коллегия Комиссии не реже 1 раза в год представляет доклад о ходе выполнения настоящей Программы на рассмотрение Совета Комиссии.

Приложение к Программе формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза

ПЛАН
мероприятий по формированию общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза

Наименование мероприятия		Срок реализации	Исполнитель	Источник финансирования	Результат
	I. Формирование системы актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Евразийского экономического союза
1. Разработка проекта международного договора о формировании общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза (далее соответственно – международный договор, Союз), содержащего в том числе единые правила доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики, включая:		1 июля 2018 г.
проект международного договора			государства – члены Союза (далее – государства-члены), Евразийская экономическая комиссия (далее – Комиссия)	бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти), бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии)	проект международного договора
проект единых правил доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики			государства-члены, Комиссия	бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти), бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии)	проект единых правил доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики
2. Разработка свода правил общего электроэнергетического рынка Союза, в том числе:		1 июля 2018 г.
проекта правил взаимной торговли электрической энергией на общем электроэнергетическом рынке Союза			Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти)	проект правил взаимной торговли электрической энергией на общем электроэнергети-ческом рынке Союза
проекта правил определения и распределения пропускной способности межгосударственных линий электропередачи			Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти)	проект правил определения и распределения пропускной способности межгосударствен-ных линий электропередачи
проекта положения о развитии межгосударственных электрических сетей			Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти)	проект положения о развитии межгосударственных электрических сетей
проекта правил информационного обмена			Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти)	проект правил информационного обмена
3. Принятие актов, регулирующих общий электроэнергетический рынок Союза, в том числе:
международного договора		1 июля 2019 г.	государства-члены, Комиссия		международный договор
единых правил доступа к услугам субъектов естественных монополий в сфере электроэнергетики		1 июля 2019 г.	государства-члены, Комиссия		международный договор
свода правил общего электроэнергетического рынка		в соответствии с международ-ным договором	государства-члены, Комиссия		в соответствии с международным договором
	II. Подготовка к организации взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза на централизованных торгах на сутки вперед
1. Подготовка предложений по организации взаимной торговли электрической энергией между участниками общего электроэнергетического рынка Союза на централизованных торгах на сутки вперед в части, касающейся: общих подходов к модели централизованной торговли на сутки вперед механизма и порядка проведения централизованных торгов на сутки вперед и определения цены на электрическую энергию определения порядка использования пропускной способности межгосударственных линий электропередачи участниками двусторонней и централизованной торговли электрической энергией, включая централизованную торговлю на сутки вперед определения возможности использования существующих в государствах-членах площадок для централизованной торговли на сутки вперед и необходимости создания новых площадок		до 1 апреля 2017 г.	Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти)	предложения по организации централизованной торговли на сутки вперед
	III. Формирование технологической основы функционирования общего электроэнергетического рынка Союза
1. Формирование системы информационного обмена, обеспечивающей взаимодействие субъектов общего электроэнергетического рынка Союза		в соответствии с международ-ным договором	Комиссия, государства-члены	бюджет Союза (средства бюджетной сметы Комиссии), бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти) и (или) внебюджетные источники	система информационного обмена субъектов общего электроэнергети-ческого рынка Союза
2. Разработка электронной системы торговли, обеспечивающей проведение централизованных торгов по срочным контрактам		в соответствии с международ-ным договором	государства-члены	бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти) и (или) внебюджетные источники	электронная система торговли по проведению торгов по срочным контрактам
3. Разработка электронной системы торговли, обеспечивающей проведение скоординированных торгов на сутки вперед		в соответствии с международ-ным договором	государства-члены	бюджеты государств-членов (средства на обеспечение деятельности уполномоченных органов государственной власти) и (или) внебюджетные источники,	электронная система торговли по проведению скоординирован-ных торгов на сутки вперед
	IV. Обеспечение реализации Программы формирования общего электроэнергетического рынка Евразийского экономического союза
1. Принятие планов по реализации Программы в государствах-членах		в течение 3 месяцев с даты утверждения Программы	государства-члены		акт государства-члена
2. Мониторинг выполнения Программы		не реже 1 раза в год	Комиссия, государства-члены		представление доклада для рассмотрения Советом Комиссии

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бағдарламасы туралы

Жоғары Еуразиялық экономикалық Кеңестің 2016 жылғы 26 желтоқсандағы № 20 шешімі.

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 81 және 104-баптарына сәйкес Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес шешті:

1. Қоса беріліп отырған Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бағдарламасы бекітілсін.

2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер Еуразиялық экономикалық комиссиямен бірлесіп:

2017 жылғы 1 сәуірге дейін – мүше мемлекеттерде қолданыстағы сауда алаңдарын пайдалану туралы, соның ішінде оларды жаңғырту (қажет болған кезде) туралы немесе Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы шеңберінде электр энергиясының орталықтандырылған саудасын ұйымдастыру үшін жаңа сауда алаңдарын құру туралы, сондай-ақ бюджеттен тыс көздерді осындай сауда алаңдарын жаңғыртуды немесе құруды қаржыландыру үшін тарту механизмдері туралы ұсыныстар;

2017 жылғы 1 мамырға дейін – тиісті қаржыландыру көздері бойынша қаржыландырудың алдын ала көлемдерін көрсете отырып, Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру туралы ұсыныстар (Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу жүйесін қалыптастыру жөніндегі іс-шараларды қоспағанда);

2018 жылғы 1 қаңтарға дейін – Еуразиялық экономикалық одақтың интеграцияланған ақпараттық жүйесін және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу жүйесін қалыптастыру үшін өзге де механизмдерді (соның ішінде қолданыстағы) пайдалану мүмкіндіктері туралы ұсыныстар, сондай-ақ мұндай ақпаратпен алмасу жүйесін қалыптастыру жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру туралы ұсыныстар дайындасын және Еуразиялық үкіметаралық кеңестің қарауына ұсынсын.

Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес мүшелері:

Армения Республикасынан

Беларусь Республикасынан

Қазақстан Республикасынан

Қырғыз Республикасынан

Ресей Федерациясынан

Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2016 жылғы 26 желтоқсандағы № 20 шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру БАҒДАРЛАМАСЫ

Кіріспе

Еуразиялық экономикалық одақтың (бұдан әрі – Одақ) ортақ электр энергетикалық нарығы – бұл қатар жұмыс істейтін электрлік-энергетикалық жүйелер негізінде, электр энергиясын (қуатты) сатып алу-сатумен байланысты, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілер және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілері арасындағы тиісті шарттар негізінде әрекет ететін, Одаққа мүше мемлекеттердің (бұдан әрі – мүше мемлекеттер) ішкі көтерме электр энергетикалық нарықтары субъектілері арасындағы қарым-қатынастар жүйесі.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру Баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету туралы хаттаманың (2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 21 қосымша) 5-тармағында көрсетілген қағидаттар негізінде жүзеге асырылады.

2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың (бұдан әрі – Шарт) 81 және 104-баптарына сәйкес Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2015 жылғы 8 мамырдағы № 12 шешімімен Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) бекітілген.

Осы Бағдарлама Шарттың 81-бабы 2-тармағына сәйкес Тұжырымдама негізінде әзірленген.

Шарттың 104-бабы 2-тармағында Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастырудың мынадай мерзімдері айқындалған:

осы Бағдарламаны бекіту – 2016 жылғы 1 шілдеге дейін;

осы Бағдарламаның іс-шараларын орындау – 2018 жылғы 1 шілдеге дейін.

Осы Бағдарламаны орындау мақсаттары мүше мемлекеттердің Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарық субъектілерінің қатысуына дайындығын қамтамасыз ету және Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының тиімді жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасау болып табылады.

Осы Бағдарлама Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыруды, іс-қимылдардың дәйектілігін, оларды іске асыру мерзімдерін, орындаушыларды, қаржыландыру көздерін, сондай-ақ Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін Одақ органдарының актілерін әзірлеуді қамтамасыз ететін өзара байланысты, ұйымдастырушылық, технологиялық және басқа да іс-шаралар кешенін қамтиды.

Осы Бағдарламаның іс-шараларын орындау нәтижесінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъективті құрамы, әдіснамалық, ұйымдастырушылық, инфрақұрылымдық, технологиялық және құқықтық негіздері қалыптасатын болады.

Осы Бағдарламада пайдаланылатын ұғымдар Шартта және Тұжырымдамада айқындалған мәндерде қолданылады.

І. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру кезеңдері.Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъективті құрамын қалыптастыру

1. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру кезеңдері

Тұжырымдаманың ХІІІ бөлімінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастырудың мынадай кезеңдері айқындалған:

І кезең (2015 жыл – 2016 жылғы І және ІІ тоқсан) – осы Бағдарламаны әзірлеу және бекіту;

ІІ кезең (2016 жылғы ІІІ және IV тоқсан – 2018 жылғы І және ІІ тоқсан) – осы Бағдарламаның іс-шараларын орындау. Осы кезеңнің негізгі нәтижесі Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыруды қамтамасыз ететін барлық қажетті құқықтық, институционалдық, технологиялық және басқа да шарттарды құру болуы тиіс.

Осы кезеңде:

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының технологиялық негізін қалыптастыру;

интеграцияланған құрылымдарда бәсекелес және монополиялық қызмет түрлерін тік бөлу;

қосымшаға сәйкес Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сай Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілерді әзірлеу қажет;

ІІІ кезең (2018 жылғы ІІІ және IV тоқсан – 2019 жылғы І және ІІ тоқсан) – Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының технологиялық негізінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету, оның ішінде электр энергетика саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларын қамтитын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың (бұдан әрі – халықаралық шарт) күшіне енуі.

2019 жылғы 1 шілдеден кейін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының дамуы мен жұмыс істеуі халықаралық шартпен, Одақ органдарының актілерімен және мүше мемлекеттер заңнамаларымен реттеледі.

2.Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілік құрамын қалыптастыру

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілік құрамы кезең-кезеңмен айқындалады:

Одақтың ортақ газ нарығы құрылғанға дейін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілік құрамы Тұжырымдаманың VI бөліміне, Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2015 жылғы 8 мамырдағы № 12 шешімінің 2-тармағына және мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес айқындалады;

Одақтың ортақ газ нарығы құрылғаннан кейін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъективті құрамы мүше мемлекеттер заңнамасына және халықаралық шарт ережелеріне сәйкес жұмыс істейді.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының даму және жұмыс істеу кезеңдеріне қатысты көшпелі ережелер халықаралық шартқа енгізілетін болады.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің құқықтары мен міндеттері электр энергетика саласындағы мүше мемлекеттердің заңнамасында және осы Бағдарламаның VIII бөлімдерінде көзделген Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілермен белгіленеді,олар мыналарды қамтиды:

оның ішінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қол жеткізу тәртібін қамтитын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығындағы электр энергиясының өзара саудасы қағидалары (бұдан әрі – электр энегияның өзара саудасы қағидалары);

ақпаратпен алмасу қағидалары.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілік құрамын қалыптастыру кезінде мүше мемлекеттер бәсекелестік және монополиялық қызмет түрлерін интеграцияланған құрылымдарға бөлуді қамтамасыз етеді.

ІІ. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының технологиялық негіздерін қалыптастыру

1. Электр энергиясы саудасын ақпараттық-технологиялық қамтамасыз ету

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру үшін жағдай жасау мақсатында:

электр энергетикалық жүйелердің жұмыс режимдерін жылдық, айлық, тәуліктік және тәулікішілік жоспарлау үшін жеткілікті көлемде технологиялық ақпаратпен алмасу, энергия жүйелерінің есептік модельдерін қалыптастыру және мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің қатарлас жұмыс режимдерін жоспарлау, басқару процесінде жүйелік операторлардың өзара іс-қимыл жасауы, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыруды технологиялық қамтамасыз ету бойынша қажетті функцияларды орындау тәртібін, сондай-ақ мүше мемлекеттердің Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілік құрамы туралы ақпаратпен өзара алмасу және оны ашу тәртібін көздейтін ақпаратпен алмасу қағидалары әзірленеді;

электр энегетикалық жүйелердің және мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуі туралы деректер негізінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу жүйелері қалыптасады;

жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда-саттықты жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі қалыптасады;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттықты жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі қалыптасады;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін электр энергияны коммерциялық есепке алу жүйелеріне, деректермен алмаудың ақпараттық жүйелеріне және байланыс арналарына қойылатын техникалық талаптар әзірленеді.

Мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің сенімді қатарлас жұмысын қамтамасыз ету мүше мемлекеттер қабылдаған міндеттемелер шеңберінде 1998 жылғы 25 қарашадағы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің қатарлас жұмысын қамтамасыз ету туралы шартқа және мүше мемлекеттердің электрлік-энергетикалықжүйелерінің қатарлас жұмысын қамтамасыз ету туралы екіжақты шарттарға сәйкес жүзеге асырылуы тиіс.

2. Мемлекетаралық электр беру желілерінің өткізу қабілетін бөлу механизмдерін әзірлеу

Мемлекетаралық электр беру желілерінің өткізу қабілетін (бұдан әрі – өткізу қабілеті) бөлу механизмдерін әзірлеу Тұжырымдаманың V бөлімі бесінші абзацымен көзделген.

Өткізу қабілеті оның ішінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасында электр энергиясының өзара саудасын қамтамасыз ету, мемлекетаралық электр энергияны беру үшін, сондай-ақ мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелерінің тұрақты жұмысын қамтамасыз ету үшін пайдаланылуы мүмкін.

Өткізу қабілетін бөлу механизмдерін құру мақсатында мыналарды көздейтін өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидалары әзірленеді:

өткізу қабілетін бөлу және пайдалану тәртібі;

өткізу қабілеті туралы және жасасылған шарттар көлемдері туралы ақпаратпен өзара алмасу мақсатында инфрақұрылымдық ұйымдардың өзара іс-қимыл тәртібі;

баға белгілеу мен тарифтік саясат негіздерін қоса алғанда, электрлік-энергетика саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету туралы хаттаманың (Шартқа № 21 қосымша) 7-тармағында белгіленген электр энергиясын (қуатын) мемлекетаралық берудің техникалық мүмкіндігін айқындау мынадай басымдылықтарды ескеретін, техникалық мүмкіндіктердің болуын айқындау тәртібі:

электр энергетикалық жүйе арқылы мемлекетаралық беруді жүзеге асыру жоспарланып отырған мүше мемлекеттің электр энергиясына (қуатына) деген ішкі қажеттілігін қамтамсыз ету;

электр энергиясын (қуатын) мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесінің бір бөлігінен оның басқа бөлігіне шектес мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету;

электр энергиясын (қуатын) бір мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесінен басқа мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесіне шектес мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету;

үшінші мемлекеттердің электр энергетикасы субъектілеріне қатысты міндеттемелерді орындау мақсатында электр энергиясын (қуатын) мүше мемлекеттің электр энергетикалық жүйесі арқылы мемлекетаралық беруді қамтамасыз ету.

3. Мемлекетаралық электр желілердің дамуы

Қолданыстағы мемлекеттік электр беру желілері халықаралық шарт күшіне енгеннен кейін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы инфрақұрылымының дамуы оның қатысушыларының мүддесінде және мемлекетаралық электр желілерінің даму мәселелері бойынша мүше мемлекеттердің өзара іс-қимылы Тұжырымдаманың Х бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

Мемлекетаралық электр желілері дамыту мақсатында мыналарды көздейтін мемлекетаралық электр желілерін дамыту туралы ережелер әзірленеді:

мемлекетаралық электр беру желілерін құру мерзімдері мен параметрлерін келісу бойынша ұсыныстар дайындау тәртібі;

мемлекетаралық электр желілерін дамыту механизмдері;

мүше мемлекеттердің мемлекетаралық электр желілерін дамыту, мемлекетраралық электр беру желілерін құру мерзімдері мен параметрлерін келісу бойынша ұсыныстар дайындауға уәкілетті ұйымдарын айқындау.

ІІІ. Еркін екіжақты шарттар бойынша Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасында электр энергиясының өзара саудасын дамыту

Еркін екіжақты шарттар бойынша Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасында электр энергиясының өзара саудасын дамыту (бұдан әрі - еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасы) Тұжырымдаманың V бөлімі екінші және алтыншы абзацтарына сәйкес жүзеге асырылады.

Еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасын дамыту үшін:

осы Бағдарламаның І бөлімі 2-кіші бөліміне сәйкес еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасына қатысушылар құрамы қалыптасады;

мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарықтарының ерекшеліктерін ескере отырып әзірленетін электр энергиясының өзара саудасы қағидаларында мыналар көзделеді:

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы қатысушыларының еркін екіжақты шарттар бойынша өзара сауданы жүзеге асыруға қол жеткізу тәртібі мен рәсімдері;

еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасы кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілері арасындағы өзара іс-қимыл механизмдері;

еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасы кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасындағы шарттарды жасасу, тіркеу және есепке алу тәртібі;

еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасының технологиялық негізі қалыптасады, оның ішінде өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидаларында өткізу қабілетін есепке алу және оны еркін екіжақты шарттар бойынша электр энергиясының өзара саудасына қатысушылар арасында бөлу механизмдері көзделеді.

Жасасылған еркін екіжақты шарттар көлемі мүше мемлекеттер заңнамасына сәйкес мүше мемлекеттердің ішкі электр энергиясы нарықтарында тіркелуі және есепке алынуы тиіс.

IV. Орталықтандырылған сауда-саттықта Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасындағы электр энергиясының өзара саудасын ұйымдастыру

1. Орталықтандырылған сауда-саттықта Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасындағы электр энергиясының өзара саудасын жүзеге асыру тәсілдері

Орталықтандырылған сауда-саттықта Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасындағы электр энергиясының өзара саудасын ұйымдастыру Тұжырымдаманың V бөлімінің үшінші және жетінші абзацтарына сәйкес жүзеге асырылады.

Орталықтандырылған сауда-саттықта электр энергиясының өзара саудасы мынадай тәсілдерді электрондық сауда жүйелерінде пайдалана отырып жүзеге асырылады:

электрондық сауда жүйесін пайдалана отырып, электр энергиясын сатып алу-сатудың (жеткізудің) жедел келісімшарттары бойынша сауда (бұдан әрі – жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда);

мүше мемлекеттермен келісілген алгоритмдерді пайдалана отырып, бір тәулік бұрын электр энергиясының сағаттық көлемінің саудасы (бұдан әрі – бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда).

2. Жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауданы ұйымдастыру

Жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауданы ұйымдастыру үшін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының мүдделі қатысушыларына сауда-саттыққа еркін негізде қатысу мүмкіндігін беру мақсатында:

жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда үшін мүше мемлекеттердің қолда бар алаңдарын пайдалану мүмкіндігі және жаңа алаңдарды жасау қажеттілігі айқындалады;

осы Бағдарламаның І бөлімі 2-кіші бөліміне сәйкес жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда қатысушыларының құрамы қалыптасады;

мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарықтарының ерекшеліктерін ескере отырып, әзірленетін электр энергиясының өзара саудасы қағидаларында мыналар көзделеді:

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда-саттыққа қол жеткізу тәртібі мен рәсімдері;

мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарықтарының ерекшеліктерін ескере отырып, электр энергиясы сауда-саттығын жүргізу және сатып алу-сату (жеткізу) бағаларын айқындау тәртібі, сондай-ақ жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда кезінде шарттар (келісімшарттар) жасасу талаптары;

жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасында шарттарды есепке алу тәртібі;

сауда алаңдарына қойылатын талаптар және олардың жұмыс регламенттері;

жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауданың технологиялық негізі, оның ішінде жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауданы өткізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі қалыптасады;

өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидаларында өткізу қабілетін есепке алу және оны жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған саудаға қатысушылар арасында бөлу механизмі көзделеді;

ақпаратпен алмасу қағидаларында жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу механизмі көзделеді.

3. Бір тәулік бұрын электр энергиясының орталықтандырылған саудасын ұйымдастыру

Бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданы ұйымдастыру үшін:

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда моделіне қойылатын жалпы қадамдар әзірленеді;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданы өткізу механизмдері мен тәртібі, сондай-ақ электр энергиясына бағаны айқындау тәртібі әзірленеді;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданы қоса алғанда, электр энергиясының екіжақты және орталықтандырылған саудасына қатысушылардың өткізу қабілетін пайдалану тәртібі айқындалады.

Көрсетілген іс-шараларды орындау нәтижелері бойынша бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда үшін мүше мемлекеттердің қолда бар алаңдарын пайдалану мүмкіндігі немесе жаңа алаңдар құру орындылығы айқындалады.

Бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданың экономикалық орындылығы шарты кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастырудың тиісті кезеңінде:

осы Бағдарламаның І бөлімі 2-кіші бөліміне сәйкес бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда қатысушыларының құрамы қалыптасады;

электр энергиясының өзара саудасы қағидаларында мыналар көзделеді:

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылардың бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттыққа қол жеткізу тәртібі мен рәсімдері;

мүше мемлекеттерде бір тәулік бұрын сауда-саттықты үйлестіру алгоритмі;

үйлестірілген сауда-саттықты өткізу механизмі мен тәртібі, сондай-ақ электр энергиясына бағаны айқындау тәртібі;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қатысушылары арасында шарттарды есепке алу тәртібі;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда кезінде қаржылық есеп айырысуды жүргізу тәртібі;

бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданың технологиялық негізі, оның ішінде бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданы өткізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі қалыптасады;

өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидаларында өткізу қабілетін есепке алу және оны бір тәулік бұрын орталықтандырылған саудаға қатысушылар арасында бөлу механизмі көзделеді;

ақпаратпен алмасу қағидаларында бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу механизмі көзделеді.

V. Электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу жүйесін қалыптастыру

Электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу жүйесі Тұжырымдаманың V бөлімі төртінші және сегізінші абзацтарына сәйкес электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының мемлекетаралық электр беру (мемлекетаралық қиылысу) желілері бойынша жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын физикалық реттеуді қамтамасыз ету мақсатында, егер бұл мүше мемлекеттердің заңнамасына және мүше мемлекеттердің энергия жүйелері арасында көрсетілген ауытқулар реттелуі тиіс электр энергетикалық нарықтарын қалыптастыру қағидаларына қайшы келмесе, және электр энергиясының өзара жеткізудің тәуліктік кестесіне енгізілген нақты және жоспарлы көлемдер арасындағы операциялық тәулікте туындайтын электр энергиясыныңсальдо-ағындарының сағаттық ауытқуларын қаржылық реттеу мақсатында қалыптасады.

Электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу жүйесін қалыптастыру және жеткізудің өзара келісілген жоспарлы кестелерін сақтау мақсатында:

жүйелік операторларға мүше мемлекеттердің электр энергетикалық жүйелері арасындағы сальдо-ағындарының немесе мүше мемлекеттердің энергия жүйелерінің сальдо-ағындарының (мемлекетаралық қиылысу бойынша бөлуді қоса алғанда (қажет болған кезде)) тәуліктік сағаттық кестесін қалыптастыру және орындау үшін жауапты ретінде уәкілеттік беріледі;

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын қаржылық реттеуге уәкілеттік берілген ұйымдар айқындалады;

электр энергиясының өзара саудасы қағидаларында мыналар көзделеді:

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын айқындау тәртібі;

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын физикалық реттеу механизмі;

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын қаржылық реттеу механизмі;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына және мүше мемлекеттер электр энергетикалық нарықтарына қатысушылардың тең құқығын қамтамасыз етуді,электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын қаржылық реттеу кезінде уәкілетті ұйымдардың шығындарын өтеуді және баға белгілеу ашықтығын көздейтін, электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын қаржылық реттеу кезінде баға белгілеу механизмі;

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу үшін қажетті шарттық қатынастар тізбесі, сондай-ақ мүше мемлекеттердің уәкілетті ұйымдары арасында шарттар әзірлеу және жасасу тәртібі;

электр энергиясының нақты сальдо-ағындарының жоспарлы мәндерден сағаттық ауытқуларын реттеу кезінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының субъектілері арасындағы өзара іс-қимыл механизмі.

VI. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттеу

Тұжырымдаманың VII бөліміне сәйкес Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттеу мыналарды қамтиды:

Одақ құқығы негізінде және мүше мемлекеттер заңнамасына сәйкес электрлік энергетика саласындағы табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттеу;

Шарттың ХІХ және ХХ бөлімдерімен мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, Шарттың XVIII бөліміне сәйкес жүзеге асырылатын монополияға қарсы реттеу.

1. Электрлік энергетика саласындағы табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттеу

Электрлік энергетика саласындағы табиғи монополия субъектілерінің қызметін реттеу Шарттың ХІХ бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

Мүше мемлекеттер Еуразиялық экономикалық комиссиямен (бұдан әрі – Комиссия) бірлесіп, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы шеңберінде қолдану үшін электрлік энергетика саласындағы табиғи монополия субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларын әзірлейді.

2. Монополияға қарсы реттеу

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын монополияға қарсы реттеу Шарттың ХІХ және ХХ бөлімдерімен мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, Шарттың XVIII бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

Мүше мемлекеттер Комиссиямен бірлесіп, Бәсекелестіктің жалпы қағидаттары мен қағидалары туралы хаттамаға (Шартқа № 19 қосымша) сәйкес Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығында бәсекелестіктің жалпы қағидаларын қолдану ерекшеліктерін белгілеудің орындылығы мен қажеттілігін жүргізеді.

VII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын басқару және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын басқаруды ұйымдастыру және оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету Тұжырымдаманың VIII бөліміне сәйкес жүзеге асырылады.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру үшін мүше мемлекеттердің электрлік энергетикасы саласын реттеуге уәкілетті мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдарының, инфрақұрылымдық ұйымдардың және мүше мемлекеттердің электр энергетикалық нарықтарына қатысушылардың өзара іс-қимылы қамтамасыз етіледі.

Өзара іс-қимыл мақсаты осы Бағдарламаның іс-шараларын үйлестіре орындау, оның ішінде Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілер жобаларын әзірлеу болып табылады.

VIII. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілер жүйесі

Мүше мемлекеттер Комиссиямен бірлесіп, Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыруды және оның жұмыс істеуін қамтамсыз ететін Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілерді әзірлейді.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілер жүйесі мыналарды қамтиды:

халықаралық шарт;

мыналарды қамтитын Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қағидалар жиыны:

электр энергиясының өзара саудасының қағидалары;

өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидалары;

мемлекетаралық электр желілерін дамыту туралы ереже;

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін өзге де актілер.

Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қағидалар жиынын қабылдау тәртібі халықаралық шартта айқындалады.

ІХ. Осы Бағдарламаны іске асыру

1. Осы Бағдарламаны іске асыру механизмі

Мүше мемлекеттер осы Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру жөніндегі жоспарларды қабылдайды.

Осы Бағдарламаны іске асыру бойынша мүше мемлекеттердің өзара іс-қимылын үйлестіруді және осы Бағдарламаның орындалу мониторингін Комиссия жүзеге асырады.

Мүше мемлекеттер Комиссиямен бірлесіп, осы Бағдарламаның іс-шараларын орындауды қамтамасыз етеді.

2. Осы Бағдарламаның іс-шараларын қаржыландыру

Осы Бағдарламаның іс-шараларын қаржылық қамтамасыз етуді Комиссия өз өкілеттігіне сәйкес Одақ бюджетінің қаражаты есебінен, мүше мемлекеттердің мемлекеттік органдары осы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес мүше мемлекеттердің бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырады. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының (осы Бағдарламаға қосымша) ІІІ бөлімде көзделген іс-шараларды қаржыландыру үшін бюджеттен тыс көздер тартылуы мүмкін.

3. Осы Бағдарламаның орындалу мониторингі

Осы Бағдарламаның орындалу мониторингін Комиссия жүзеге асырады.

Осы Бағдарламаның орындалу мониторингі мақсатында мүше мемлекеттердің электрлік энергетика саласын реттеуге уәкілетті мемлекеттік органдары осы Бағдарламаның орындалу барысын бірлесіп жылына кемінде 1 рет қарастырады.

Комиссия Алқасы осы Бағдарламаның орындалу барысы туралы баяндаманы жылына кемінде 1 рет Комиссия Кеңесінің қарауына ұсынады.

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бағдарламасына ҚОСЫМША

Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру жөніндегі іс-шаралар ЖОСПАРЫ

Іс-шараның атауы	Іске асыру мерзімі	Орындаушы	Қаржыландыру көзі	Нәтиже
1. 1. Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілер жүйесін қалыптастыру
1. Электрлік энергетика саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларын қамтитын Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру туралы халықаралық шарттың (бұдан әрі тиісінше - Одақ, халықаралық шарт) жобасын әзірлеу, оның ішінде	2018 жылғы 1 шілде
халықаралық шарт жобасы		Одаққа мүше мемлекеттер (бұдан әрі – мүше мемлекеттер), Еуразиялық экономикалық комиссия (бұдан әрі – Комиссия)	мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат), Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты)	халықаралық шарт жобасы
электрлік энергетика саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларының жобасы		мүше мемлекеттер, Комиссия	мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат), Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты)	электр энергетикасы саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидаларының жобасы
2. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының қағидаларын жинақтауды әзірлеу, оның ішінде	2018 жылғы 1 шілде
Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының өзара саудасы қағидаларының жобасы		Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттер бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат)	Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының өзара саудасы қағидаларының жобасы
мемлекетаралық электр беру желілерін өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидаларының жобасы		Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге қаражат)	мемлекетаралық электр беру желілерін өткізу қабілетін айқындау және бөлу қағидаларының жобасы
мемлекетаралық электр желілерін дамыту туралы ереже жобасы		Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат)	мемлекетаралық электр желілерін дамыту туралы ереже жобасы
ақпаратпен алмасу қағидаларының жобасы		Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат)	ақпаратпен алмасу қағидаларының жобасы
3. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын реттейтін актілерді қабылдау, оның ішінде:
халықаралық шарттар	2019 жылғы 1 шілде	мүше мемлекеттер, Комиссия		халықаралық шарттар
электрлік энергетика саласындағы табиғи монополиялар субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізудің бірыңғай қағидалары	2019 жылғы 1 шілде	мүше мемлекеттер, Комиссия		халықаралық шарттар
ортақ электр энергетикалық нарығы қағидаларының жиынтығы	халықаралық шарттарға сәйкес	мүше мемлекеттер, Комиссия		халықаралық шарттарға сәйкес
ІІ. Бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттыққа Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында электр энергиясының өзара саудасын ұйымдастыруға қойылатын талаптар
1. Бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттыққа Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында электр энергиясының өзара саудасын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар дайындау, оның ішінде мыналарға қатысты:	2017 жылғы 1 сәуірге дейін	Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттер бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат)	бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттыққа Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығына қатысушылар арасында электр энергиясының өзара саудасын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар
бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда моделіне жалпы тәсілдер
бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда-саттықты өткізу және электр энергиясына бағаны айқындау механизмі мен тәртібі
бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауданы қоса алғанда, электр энергиясының екіжақты және орталықтандырылған саудасына қатысушылардың өткізу қабілетін пайдалану тәртібін айқындау
бір тәулік бұрын орталықтандырылған сауда үшін мүше мемлекеттердің қолда бар алаңдарын пайдалану мүмкіндігін және жаңа алаңдар құру қажеттілігін айқындау
ІІІ. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығының жұмыс істеуінің технологиялық негіздерін қалыптастыру
1. Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін ақпаратпен алмасу жүйесін қалыптастыру	халықаралық шартқа сәйкес	Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат)	Одақтың ортақ электр энергетикалық нарығы субъектілерінің ақпаратпен алмасу жүйесі
2. Жедел келісімшарттармен орталықтандырылған сауда-саттықты өткізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесін әзірлеу	Халықаралық шартқа сәйкес	Комиссия, мүше мемлекеттер	Одақ бюджеті (Комиссияның бюджеттік сметасының қаражаты), мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат) және (немесе) бюджеттен тыс көздер	жедел келісімшарттар бойынша орталықтандырылған сауда-саттықты өткізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі
3. Бір тәулік бұрын үйлестірілген сауда-саттықты жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесін әзірлеу	халықаралық шартқа сәйкес	мүше мемлекеттер	мүше мемлекеттердің бюджеттері (мемлекеттік биліктің уәкілетті органдарының қызметін қамтамасыз етуге арналған қаражат) және (немесе) бюджеттен тыс көздер	бір тәулік бұрын үйлестірілген сауда-саттықты жүргізуді қамтамасыз ететін электрондық сауда жүйесі
IV. Еуразиялық экономикалық одақтың ортақ электр энергетикалық нарығын қалыптастыру бағдарламасын іске асыруды қамтамасыз ету
1. Мүше мемлекеттерде Бағдарламаны іске асыру жөнінде жоспарлар қабылдау	Бағдарлама бекітілген күннен бастап 3 ай ішінде	мүше мемлекеттер		мүше мемлекеттердің актілері
2.Бағдарламаның орындалу мониторингі	жылына кемінде 1 рет	Комиссия, мүше мемлекеттер		Комиссия Кеңесінің қарауы үшін баяндаманы ұсыну