Об утверждении Правил по организации деятельности службы горюче-смазочных материалов в воинских частях гражданской обороны

Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 27 ноября 2025 года № 508

      В соответствии с подпунктом 60-19) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 "Вопросы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан", ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые Правила по организации деятельности службы горюче-смазочных материалов в воинских частях гражданской обороны.

      2. Комитету по гражданской обороне и воинским частям Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

      1) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

      2) направление настоящего приказа на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Исполняющий
обязанности министра
К. Турсынбаев

  Утверждены
приказом исполняющего
обязанности Министра
по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан
от 27 ноября 2025 года № 508

Правила по организации деятельности службы горюче-смазочных материалов в воинских частях гражданской обороны

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила по организации деятельности службы горюче-смазочных материалов в воинских частях гражданской обороны (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 60-19) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 и определяют порядок организации деятельности службы горюче-смазочных материалов в воинских частях гражданской обороны (далее – воинские части).

      2. Горюче-смазочные материалы (далее – ГСМ) являются одним из основных видов материально-технических средств, предназначеных для обеспечения эксплуатации, ремонта и хранения вооружения и военной техники.

      3. К техническим средствам службы ГСМ относятся:

      1) средства транспортировки и заправки;

      2) оборудование для перекачки, хранения и подогрева;

      3) средства очистки и контроля качества;

      4) подвижные ремонтные мастерские, полевые магистральные складские трубопроводы.

      4. Обеспечение воинских частей ГСМ и специальными жидкостями осуществляется по годовым заявкам воинских частей, в пределах выделенных лимитов финансиварования.

      5. Функции службы ГСМ включают:

      1) планирование, организацию и контроль обеспечения ГСМ и оборудованием;

      2) разработку норм запасов и порядка их хранения;

      3) накопление, хранение, учет, освежение и рациональное использование запасов;

      4) контроль качества и техническое обслуживание оборудования;

      5) подготовку личного состава;

      6) формирование заявок и представление данных в Комитет по гражданской обороне и воинским частям Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее - КГОиВЧ);

      7) организацию рационального расходования и экономии ГСМ;

      8) обеспечение мер безопасности и пожарной защиты;

      9) взаимодействие с другими службами тыла;

      10) ведение учета и отчетности

      6. Общее руководство деятельностью службы ГСМ осуществляет КГОиВЧ.

      7. Органы управления службы ГСМ:

      1) на уровне Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее – МЧС РК) – КГОиВЧ;

      2) на уровне воинских частей – начальник службы ГСМ;

      Если должность не предусмотрена – назначается офицер приказом командира части.

      8. К подразделениям службы ГСМ относятся:

      1) подразделения подвоза и заправки;

      2) склады (базы) ГСМ;

      3) ремонтные мастерские;

      4) лаборатории контроля качества;

      5) пункты заправки.

      Служба ГСМ выполняет возложенные на нее задачи во взаимодействии с соответствующими службами части.

      Органы управления службы ГСМ представляют информацию, предусмотренную табелем отчетности в КГОиВЧ и порядка предоставления информации по табелю отчетности.

      9. Начальник службы ГСМ подчиняется заместителю командира по тылу и:

      1) готовит службу к обеспечению;

      2) своевременно снабжает части;

      3) соблюдает лимиты и правила учета;

      4) организовывает хранение и контроль качества;

      5) готовит личный состав;

      6) обеспечивает безопасность и пожарную защиту;

      7) ведет учет и отчетность.

      10. Обеспечение ГСМ и оборудованием осуществляется по схеме: КГОиВЧ – воинская часть – подразделение.

      Отдельные воинские части с небольшим расходом ГСМ могут прикрепляться на правах подразделений на обеспечение к одной из ближайших воинских частей, имеющих самостоятельную службу ГСМ. В этих случаях личный состав службы ГСМ (младшие специалисты) прикрепляемый на обеспечение воинских частей привлекается к работе по специальности.

      Основанием для зачисления воинской части на обеспечение является приказ Министра по чрезвычайным ситуация Республики Казахстан.

Глава 2. Обеспечение ГСМ

      11. ГСМ отпускаются воинским частям на основании годовых заявок, утвержденных командирами и согласованных с КГОиВЧ.

      12. Лимит расхода ГСМ устанавливается КГОиВЧ на основании анализа потребности, фактического расхода и выделенного финансирования.

      Расчет потребности в ГСМ осуществляется исходя из норм расхода топлива и количества техники.

Глава 3. Определение потребности в ГСМ

      13. Годовая потребность в ГСМ определяется на основании заявок воинских частей и утверждается КГОиВЧ с учетом средних рыночных цен по двум и более источникам.

      14. Заявки представляются в сроки, установленные КГОиВЧ, в соответствии с табелем отчетности.

      15. Годовые расчеты и заявки на ГСМ составляются на основании:

      1) данных о численности военной техники по видам, типам, группам эксплуатации и маркам машин;

      2) годовых норм эксплуатации военной техники (моторесурсов);

      3) планов накопления запасов;

      4) норм расхода и таблиц применения ГСМ на военной технике;

      5) расчетов потребности в ГСМ для заправки, обкатки и опробования военной техники неприкосновенного запаса в соответствии с установленными нормами;

      6) расчетов-заявок начальников служб (командиров подразделений) на ГСМ для производственно-технических и хозяйственных нужд;

      7) данных о фактическом расходе, наличии ГСМ и об использовании моторесурсов по видам военной техники.

      Основанием для составления расчетов и заявок на ГСМ являются:

      1) предварительные расчеты к планам боевой подготовки на планируемый год;

      2) планы ремонта военной техники.

      Для составления годовых заявок на ГСМ используются заявки воинских частей на год, предшествующий планируемому году.

      16. Годовые заявки и расчеты потребности в ГСМ составляются на списочное наличие техники по состоянию на 31 декабря предшествующего года.

      17. Потребность уточняется на основании анализа фактического расхода и возможностей экономии.

Глава 4. Порядок обеспечения воинских частей ГСМ

      18. Обеспечение воинских частей ГСМ осуществляется по централизованному плану КГОиВЧ либо самостоятельно на основании утвержденных заявок и лимитов.

      19. КГОиВЧ или воинская часть организует заключение договоров и поставку ГСМ в установленные сроки, контролируя своевременность доставки и качество поставляемого топлива.

      20. Командиры воинских частей утверждают планы обеспечения ГСМ и обеспечивают контроль за их исполнением в установленные сроки.

      21. Поставка ГСМ осуществляется автомобильным и железнодорожным транспортом в зависимости от удаленности и условий размещения частей.

      22. Получение, хранение и отпуск ГСМ производятся с оформлением установленных документов (актов, накладных, карточек учета).

      23. Начальник службы ГСМ отвечает за правильность хранения, выдачу и сохранность ГСМ.

Глава 5. Хранение ГСМ

      24. Хранение ГСМ осуществляется на складах и базах, оборудованных резервуарами и емкостями, соответствующими требованиям пожарной безопасности и технического регламента.

      25. Не допускается хранение различных сортов топлива в одной емкости и смешение их остатков.

      26. Учет и хранение масел осуществляются отдельно от топлива, с указанием сорта и даты поступления.

      27. На складах ГСМ проводится регулярная дератизация, дезинсекция и проверка герметичности оборудования. Ответственный – начальник склада.

Глава 6. Организация заправки военной техники ГСМ

      28. Заправка техники организуется начальником службы ГСМ под руководством заместителя командира части по тылу. Командир части отвечает за безопасность и своевременность заправки.

      29. Заправка техники производится при выключенных двигателях, наличии средств пожаротушения и соблюдении мер безопасности.

      30. К заправке допускаются лица, прошедшие инструктаж и проверку знаний требований безопасности.

      31. За организацию заправки отвечает начальник службы ГСМ. Контроль за исполнением – на заместителя командира по тылу.

      32. При заправке запрещается курить, использовать открытый огонь, оставлять топливо без присмотра. Все операции фиксируются в журнале учета заправок.

      33. При перевозке воинских частей и подразделений по железной дороге, все машины до их погрузки в эшелон заправляются ГСМ с учетом условий перевозки. В состав эшелонов включаются штатные средства заправки и транспортирования, заполненные ГСМ.

      34. За подготовку к заполнению баков машин и цистерн ГСМ (заправке), сохранность и качество ГСМ с момента налива его в баки машин и цистерны отвечают командиры подразделений и заместитель командира части по технике и вооружению.

Глава 7. Применение, нормирование и расходование ГСМ

      35. Нормы расхода топлива и масел устанавливаются приказами командиров воинских частей для всех видов техники, оборудования и механизмов.

      36. Контроль за соблюдением норм расхода осуществляют командиры частей и начальники служб ГСМ. Проверки проводятся ежеквартально, результаты фиксируются в акте.

      37. Заместители командиров воинских частей по технике и вооружению (технической части) контролируют качество и правильность применения ГСМ на военной технике в соответствии с нормативной технической документацией.

      Результаты контроля анализируются начальником службы ГСМ, предложения по экономии направляются заместителю командира по тылу.

      38. При сезонной смене топлива и масел начальник службы ГСМ организует полную замену остатков и промывку емкостей. Порядок проведения – по инструкции.

      При переводе техники:

      1) на летний период эксплуатации дизельное топливо зимних марок в баках машин на летние марки не заменяется;

      2) на зимний период эксплуатации дизельное топливо летних марок в баках машин подлежит замене на зимние марки.

      39. Смена сезонных смазочных материалов в двигателях, агрегатах трансмиссии в ходовой части производится:

      1) на учебно-боевых (учебных) и транспортных машинах – по мере отработки маслами эксплуатационных сроков, но не позже установленного срока перевода машин на сезонную эксплуатацию;

      2) на машинах, находящихся на хранении – при переводе их на сезонную эксплуатацию независимо от сроков работы масел и смазок.

      Для военной техники, находящейся на длительном хранении, используются по возможности всесезонные масла с консервационными присадками (рабоче-консервационные масла).

      Смена всесезонных смазочных материалов в двигателях и агрегатах машин всех групп эксплуатации производится после отработки ими установленных эксплуатационных сроков.

      40. Основаниями для списания ГСМ в расход являются:

      1) по бронемашинам, автомобильной, гусеничной и колесной техники – путевые листы;

      2) по специальным агрегатам – рабочий лист агрегата.

      В остальных случаях ГСМ списывается в расход по актам, утвержденным командиром воинской части.

      41. Списание масла производится:

      1) на эксплуатируемой военной технике – по выдаче на машины;

      2) на машинах находящихся в консервации – по фактическому расходу.

      Масла в системе смазки машин, находящихся в консервации, числятся в наличии.

      42. Списание этилового спирта и его смесей производится на регламентные работы, ремонт оборудования и другие цели – по актам в пределах количеств, положенных по нормам расхода.

      Этиловый спирт, используемый для приготовления водно-спиртовых, спиртоглицериновых и других смесей, списывается с учета по актам с оприходованием смесей.

      К актам на списание в расход этилового спирта, а также ядовитых технических жидкостей прилагается расчет возможного расхода их в соответствии с установленными нормами.

      43. Расходом охлаждающей низкозамерзающей жидкости считается количество этой жидкости израсходованной в течение зимнего периода на восполнение эксплуатационных потерь и промывку системы охлаждения двигателей. Списание охлаждающей низкозамерзающей жидкости в расход производится в пределах установленных норм.

      44. При заправке ГСМ военной техники боевой, строевой групп и длительного хранения разрешается использовать ГСМ неприкосновенного запаса.

      Перед плановыми выводами и контрольными пусками этих машин ГСМ неприкосновенного запаса, имеющееся в баках, переводится на текущее снабжение с одновременной закладкой в неприкосновенный запас равного количества ГСМ в резервуарах и таре.

      45. В целях предотвращения нецелесообразного расходования ГСМ не допускается:

      1) применять ГСМ не по прямому назначению или ГСМ высшей марки по сравнению с установленной маркой для данной военной техники;

      2) использовать жидкое топливо в котельных установках без разрешения, полученного в установленном порядке;

      3) использовать автотранспорт не по назначению, в том числе грузовые автомобили, вместо легковых;

      4) осуществлять перевозки личного состава, грузов и почты, а также использовать их для других целей в случаях, когда поставленная задача может быть выполнена в установленный срок с применением других видов транспорта;

      5) эксплуатировать сверхштатную военную технику;

      6) эксплуатировать неисправную военную технику, а также автомобили без спидометров и с неисправными спидометрами;

      7) производить смешение различных видов марок ГСМ, масел и специальных жидкостей.

Глава 8. Эксплуатация и ремонт технических средств службы ГСМ

      46. Правильная эксплуатация и техническое обслуживание технических средств являются основой их постоянной готовности и надежности.

      Постоянная готовность обеспечивается:

      1) квалификацией персонала, допускаемого к эксплуатации;

      2) своевременным проведением обслуживания и ремонтов по графику;

      3) соблюдением условий хранения и транспортировки.

      47. Право эксплуатировать технические средства имеют воинские части, которым они положены по штату (табелю).

      48. Командир воинской части вправе перераспределять расход моторесурса между однотипными техническими средствами в пределах годовой нормы, не превышая суммарный лимит.

      49. Эксплуатация организуется на основании годового, квартального и месячного планов эксплуатации и ремонта. Использование технических средств допускается только по прямому назначению.

      50. Техническое обслуживание оборудования, установленного на автомобильных шасси и прицепах, проводится одновременно с обслуживанием базового шасси.

      51. Новые и отремонтированные технические средства проходят обкатку в соответствии с требованиями завода-изготовителя и ставятся на хранение только после полной обкатки.

      52. Технические средства, не используемые более трех месяцев (в особых климатических условиях – одного месяца), ставятся на хранение приказом командира части.

      53. За правильную эксплуатацию и готовность технических средств отвечают командиры частей, их заместители по тылу и технике, а также начальники службы ГСМ.

      54. К эксплуатации технических средств допускаются лица, прошедшие специальную подготовку и инструктаж по безопасности.

      55. Контроль за состоянием и исправностью технических средств проводится командирами подразделений, их заместителями по тылу и технике, а также начальниками службы ГСМ в соответствии с установленными графиками и требованиями нормативных документов.

      56. Ремонт технических средств осуществляется с учетом межремонтных сроков, фактического технического состояния и данных эксплуатационного учета.

      57. Текущий и средний ремонт технических средств, включая базовое шасси, выполняется силами ремонтных подразделений воинских частей. Капитальный ремонт осуществляется специализированными мастерскими.

Глава 9. Организация ремонта технических средств службы ГСМ

      58. Потребность в ремонте технических средств воинских частей МЧС РК определяется и учитывается службой ГСМ по месту их дислокации. Ремонт выполняется в ремонтных мастерских, определенных КГОиВЧ.

      59. Определение технического состояния и объема ремонтных работ осуществляется комиссией, назначаемой командиром воинской части. По результатам осмотра составляется акт технического состояния (для техники, требующей среднего или капитального ремонта).

      Для технических средств, смонтированных на автомобильных шасси и прицепах, акты составляются отдельно – на шасси и на специальное оборудование.

      Акт, формуляр и сопроводительные документы направляются в службу ГСМ для оформления наряда на ремонт.

      При преждевременном выходе из строя прилагается справка о причинах неисправности и принятых мерах.

      60. Капитальный ремонт автомобильных средств заправки и транспортирования ГСМ выполняется по распоряжениям КГОиВЧ.

Глава 10. Ведение делопроизводства службы ГСМ

      61. Прием и сдача дел и должности начальника службы, начальника склада и ответственного исполнителя осуществляются в присутствии внутрипроверочной комиссии. Принимающий:

      1) сверяет фактические остатки материальных средств по книгам учета финансовой службы и службы ГСМ с данными складов и подразделений;

      2) подтверждает правильность записей подписью в книгах учета;

      3) проверяет наличие дел и подшитых документов по описи;

      4) принимает по описи исполненные приходно-расходные документы, штампы, печати и бланки учета.

      62. Перед сдачей дел и должности начальник службы, начальник склада или ответственный исполнитель:

      1) вносят все неучтенные операции в книги учета;

      2) подшивают исполненные документы в дела;

      3) составляют описи всех имеющихся книг, дел и неисполненных документов.

      63. К акту приема и сдачи дел и должности прилагаются:

      1) опись принятых дел и книг;

      2) опись неисполненных приходно-расходных документов;

      3) опись исполненных документов.

Глава 11. Организация учета и отчетности

      64. Все материальные средства, находящиеся в воинской части, подлежат обязательному учету. Учет заключается в оформлении первичных документов и в своевременных записях всех приходно-расходных операций в книгах (карточках) учета, согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

      65. Учет наличия и движения материальных средств ведется во всех службах, складах, мастерских и подразделениях по количественным и качественным показателям (категории, степень годности). Учет осуществляется непрерывным, документальным и достоверным способом.

      66. Данные учета отражают фактическое наличие, состояние и местонахождение материальных средств на каждый день, обеспечивая возможность определения степени обеспеченности подразделений и формирования отчетности установленной формы.

      67. Учетные документы в воинской части и подразделениях оформляются и ведутся по формам и в порядке, установленным действующими положениями, наставлениями и руководствами. Применение документов неустановленной формы не допускается.

      68. Книги учета пронумеровываются, прошнуровываются, скрепляются печатью и подписываются начальником соответствующей службы. Карточки учета заверяются подписью начальника службы и печатью. На всех учетных документах указывается наименование воинской части.

      В оглавлении книги учета записываются все наименования материальных средств и номера страниц. Каждому предмету отводится отдельная страница (или несколько страниц) в порядке установленной номенклатуры.

      Первоначальные записи выполняются по данным предыдущих книг, карточек учета и инвентаризационных описей. Последующие записи производятся на основании оформленных документов.

      69. Все записи в учетных книгах и карточках выполняются разборчиво, без подчисток и помарок. Неверная запись зачеркивается одной линией так, чтобы можно было прочитать зачеркнутое, над ней делается правильная запись с подписью лица, ведущего учет.

      70. На конец года, при инвентаризации или при приеме-сдаче должности материально-ответственными лицами выводятся остатки материальных средств.

      Записи об остатках заверяются: в службе – начальником и старшим писарем, в подразделениях – лицом, ведущим учет.

      Книги и карточки учета ведутся до конца календарного года.

      71. Документы на прием и отпуск материальных средств подписываются начальником службы и лицом, ведущим учет, а при отсутствии начальника – заместителем командира по тылу.

      Отпуск материальных средств другим воинским частям или организациям производится на основании письменного распоряжения:

      между воинскими частями МЧС РК – КГОиВЧ;

      в остальных случаях – вице-министра МЧС РК.

      72. В приходных и расходных документах после перечисления всех материальных средств указывается итоговое количество наименований, записанное прописью, а свободная строка подчеркивается зигзагообразной линией.

      73. Учетные документы после их подписания регистрируются в журнале регистрации учетных документов службы ГСМ. На основном документе и на каждом приложении проставляется один и тот же регистрационный номер.

      Выдача или прием материальных средств по нерегистрированным документам не допускается.

      74. Приходный или расходный документ считается исполненным, если по нему произведен отпуск (прием) материальных средств полностью или частично, но не более количества, указанного в документе. Недополученная или несданная часть оформляется отдельным документом.

      Выдача (прием) материальных средств подтверждается подписями получателя (сдатчика) и лица, выдавшего (принявшего) их. Документ без подписей считается недействительным.

      75. Сверка учетных данных по ГСМ проводится ежемесячно, а по другим материальным средствам – не реже одного раза в три месяца.

      Результаты сверки записываются в конце книг и карточек учета и подтверждаются подписями лиц, ее производивших.

      76. В приходных и расходных документах указывается номер книги (карточки) учета и страница, где сделана запись.

      Исполненные документы подшиваются в дела согласно утвержденной номенклатуре.

      Книги, карточки и другие учетные документы оформляются и хранятся в порядке, установленном для делопроизводства.

      77. Отчеты по материальному, техническому и другим видам обеспечения представляются в объеме и сроки, установленные табелем отчетности.

      78. Датой документа считается дата его подписания, утверждения или дата события, зафиксированного в нем:

      для приказа и письма – дата подписания;

      для протокола и акта – дата события;

      для плана, отчета и других документов, требующих утверждения – дата утверждения.

      Если иное не указано в документе, дата вступления распорядительного документа в силу – день его получения адресатом.

      Дата указывается арабскими цифрами в формате "дд.мм.гг", например 02.01.25.

Глава 12. Учет, выдача, хранение, списание имущества

      79. Учет ГСМ ведется в книге учета ГСМ с увязкой с путевыми листами. Заправка без оформленного путевого листа не допускается. При заправке нескольких частей – расходные ведомости по каждой части отдельно.

      80. По окончании смены оформляется расходная ведомость, сверяется с путевыми листами и данными топливо-раздаточной колонки. Списание со склада – по книге учета на основании сверки.

      81. Масла и ядовитые технические жидкости (далее – ЯТЖ) выдаются по накладной с указанием номеров машин, стоящих в плане технического обслуживания и ремонта. Учет расхода ведется в книге учета технического обслуживания и ремонта. Отработанные масла подлежат сдаче на склад ГСМ.

      82. При отсутствии пункта заправки (далее – ПЗ) заправка на автозаправочной станции по картам/талонам в пределах фондов. Учет по каждой марке в литрах, выдача – по ведомости.

      83. Ежемесячная инвентаризация остатков на складе и в баках. По складу – акт, согласно приложению 2 к настоящим Правилам, по бакам – ведомость остатков и талонов. Сличение с книгой учета и путевыми листами. Излишки приходуются. Недостачи в пределах норм естественной убыли списываются, сверх норм – расследование и списание по установленному порядку. Списывать потери по нормам при их фактическом отсутствии не допускается.

Глава 13. Делопроизводство, регистрация, утверждение

      84. Документы формируются по номенклатуре дел, без черновиков и дубликатов. До 250 листов на дело. Раздельно постоянные и временные. Приложения большого объема – отдельные тома. Порядок размещения – по логике вопроса и хронологии.

      85. Все входящие, исходящие и распорядительные документы подлежат регистрации в книге, согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

      86. Документ, подлежащий утверждению, приобретает юридическую силу только с момента его утверждения.

      87. Документы утверждаются соответствующими органами или должностными лицами, в компетенцию которых входит решение вопросов, изложенных в этих документах.

      88. Утверждается следующие виды документов:

      1) положения (об организациях, учреждениях, их структурных подразделениях, совещательных органах и другие);

      2) уставы учреждений и предприятий;

      3) отчеты и балансы;

      4) структура и штатные расписания;

      5) текущие и перспективные планы;

      6) акты контрольно-ревизионного характера и другие.

      89. Утверждение документа производится двумя способами:

      1) грифом утверждения;

      2) изданием соответствующего распорядительного документа (постановления, решения, приказа). Оба способа утверждения имеет одинаковую юридическую силу.

      90. Распорядительный документ издается в случаях, когда введение документа требует дополнительных действий и предписания.

      91. Элементами грифа утверждения являются: слово УТВЕРЖДАЮ, наименование должности, личная подпись, инициалы и фамилия лица, утверждающего документ, дата утверждения.

      92. Отметка об исполнении и направлении в дело: краткая справка (при отсутствии подтверждающего документа), пометка "в дело", номер дела, дата, подпись исполнителя/руководителя.

Глава 14. Назначение, характеристика и общие положения по работе войскового склада ГСМ

      93. Войсковые склады ГСМ предназначены для приема, хранения и выдачи ГСМ, смазочных материалов, специальных жидкостей и технических средств службы ГСМ.

      94. Войсковые склады ГСМ подразделяются на стационарные и полевые.

      К стационарным относятся склады, у которых основное технологическое оборудование для приема, хранения и выдачи ГСМ и технических средств представляют собой постоянные капитальные сооружения.

      К полевым относятся склады, у которых оборудование для приема, хранения и выдачи ГСМ представляет подвижные и передвижные технические средства, способные в сжатые сроки развертываться на местности в заданном районе.

      95. Войсковые склады ГСМ укомплектовываются личным составом и техническими средствами согласно штатам, табелям и нормам.

      96. Предназначение складов ГСМ полка, батальона:

      1) получение ГСМ, выдача его подразделениям и на заправочные пункты;

      2) содержание установленных запасов ГСМ и технических средств.

      Склады ГСМ предназначены для содержания установленных запасов ГСМ и обеспечения им частей.

      Подразделения, обслуживания получают ГСМ через заправочные пункты.

      97. Работа на войсковых складах ГСМ организуется согласно годовому хозяйственному плану воинской части, планам начальника службы ГСМ воинской части и начальника склада.

      Планами предусматривается проведение следующих основных работ на складе:

      1) прием, хранение и выдача ГСМ и технических средств;

      2) проверка правильности хранения ГСМ и технических средств;

      3) проверка качественного состояния ГСМ и своевременности его освежения;

      4) проверка наличия ГСМ и технических средств и его соответствия учетным данным;

      5) ведение учетной и отчетной документации склада и проверка ее состояния;

      6) проведение мероприятий по обслуживанию и ремонту технических средств и сооружений склада;

      7) контроль за техническим состоянием мер и измерительных приборов, своевременное представление их для поверки и клеймения;

      8) составление и проверка калибровочных таблиц на резервуары и трубопроводы;

      9) прием отработанных масел, специальных жидкостей и сдача (отправка) их по указанию довольствующего органа;

      10) проведение мероприятий по предотвращению загрязнения окружающей среды (водоемов, земельных участков, лесных массивов, атмосферы) ГСМ;

      11) проверка правильности эксплуатации технических средств и оборудования склада;

      12) подготовка склада к работе в весенне-летних и осенне-зимних условиях;

      13) выполнение мероприятий по противопожарной охране и технике безопасности;

      14) организация специальной подготовки и совершенствование практических навыков должностных лиц в работе на технических средствах.

Параграф 1. Резервуары и тара

      98. Резервуары для хранения ГСМ размещаются группами по видам и сортам нефтепродуктов. Каждая группа резервуаров оборудуется обвалованием, предотвращающим распространение проливов, с обеспечением отвода дождевых и талых вод.

      99. Конструктивные и технические параметры резервуаров (тип, вместимость, расстояния между резервуарами и от строений, уклоны площадок, размеры обвалования и подъездных путей) определяются проектной документацией и соответствующими государственными стандартами и строительными нормами.

      100. Каждый резервуар имеет паспорт, калибровочную таблицу и табличку с указанием марки, сорта и объема хранимого продукта, даты последней зачистки и анализа. Паспорт резервуара хранится на складе ГСМ.

      101. Резервуары снабжаются устройствами для контроля уровня, температуры, дренажа и отбора проб, а также заземлением и средствами защиты от статического электричества. Заземляющие устройства проверяются не реже одного раза в год с оформлением акта.

      102. Осмотр и техническое обслуживание резервуаров проводятся согласно графику, утвержденному командиром части.

      Текущий осмотр – не реже одного раза в шесть месяцев.

      Средний ремонт – не реже одного раза в два года.

      Капитальный – по мере необходимости.

      При каждом осмотре проверяется герметичность, состояние арматуры, сварных швов, лестниц и площадок.

      103. Зачистка резервуаров производится не реже одного раза в два года, а также при переходе на другую марку топлива. Работы выполняются механизированным способом либо вручную после дегазации, под руководством начальника службы ГСМ, с обязательным применением средств индивидуальной защиты. После зачистки составляется акт и делается отметка в паспорте резервуара.

      104. Внутренние и наружные поверхности резервуаров, а также металлические конструкции окрашиваются антикоррозионными покрытиями. Подземные участки защищаются изоляцией в соответствии с установленными нормами.

      105. Тара, предназначенная для хранения и перевозки ГСМ, исправная, чистая и плотно закрывается пробками с прокладками. Перед заполнением она очищается от остатков воды, грязи и ржавчины. Использование деревянных пробок и тары с повреждениями не допускается.

      106. Порожняя тара хранится отдельно от наполненной. На каждой бочке и канистре несмываемой краской наносятся обозначения марки продукта, массы нетто и тары. У каждого штабеля вывешивается табличка с наименованием продукта и количеством единиц.

      107. Зачищенная и отремонтированная тара допускается к дальнейшему использованию после осмотра ответственным лицом.

      Тара из-под ядовитых или легковоспламеняющихся жидкостей подлежит промывке и хранится в специально выделенных, закрывающихся помещениях.

      108. Все резервуары и тара подлежат опломбированию после заполнения или отбора проб. Нарушение пломб фиксируется актом и расследуется.

      109. Работы, связанные с обслуживанием резервуаров и тары, выполняются в соответствии с Правилами обеспечения промышленной безопасности при эксплуатации и ремонте резервуаров для нефти и нефтепродуктов, утвержденные приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 15 июня 2021 года № 286 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №23068) и пожарной безопасности утвержденные приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 февраля 2022 года № 55 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26867).

Параграф 2. Трубопроводы

      110. Стационарные трубопроводы на войсковых складах ГСМ прокладываются с заглублением, с постоянным уклоном в сторону устройств самотечного опорожнения. Минимальные уклоны: не менее 0,003 для маловязких жидкостей и не менее 0,02 для высоковязких или застывающих.

      111. Трубопроводы, предназначенные для ГСМ, не допускается прокладывать в общих траншеях с газопроводами, пожарным водопроводом, теплотрассами или силовыми кабелями высокого и низкого напряжения.

      Защита коммуникаций обеспечивается защитными футлярами (металлическими, бетонными или асбоцементными), особенно при пересечении автомобильных или железных дорог.

      112. Минимальная глубина заложения трубопроводов: не менее 0,8 м от поверхности грунта до верха трубы и не менее 0,6 м – если труба уложена в закрытом канале. При трассировке через дороги защитная труба должна выступать от края полотна не менее чем на 2 м, и внутренний диаметр защитной трубы превышать диаметр прокладываемой на 100-200 мм.

      113. Для технологических трубопроводов стационарного склада ГСМ составляется калибровочная таблица на каждый трубопровод, позволяющая определить количество ГСМ по уровню или объему. Таблица утверждается командиром части и хранится совместно с паспортом трубопровода.

      114. Фланцевые и другие соединения трубопроводов оснащаются прокладками из маслобензостойкой резины, паронита или картона, пропитанного олифой (при отсутствии штатных прокладок допускается применение подобных материалов с документированным обоснованием). Перед пуском проверяется герметичность соединений; эксплуатация допускается только после успешной проверки. 

      115. Профилактический осмотр всей трубопроводной сети проводится не реже двух раз в год, в том числе при подготовке к весеннему и зимнему периодам. При ежедневной эксплуатации проверяется: состояние задвижек и вентилей, отсутствие подтеков, показания манометров, целостность защитных футляров.

      116. В процессе эксплуатации не допускается:

      1) превышать давление в трубопроводе, предусмотренное проектом;

      2) использовать трубы и соединения без надлежащей проверки утечки;

      3) открывать и закрывать задвижки рычагами, не предусмотренными конструкцией;

      4) допускать попадание воды в систему трубопровода (замерзшая вода может привести к повреждению);

      5) отклоняться от утвержденных графиков технического обслуживания.

      117. При обнаружении течи или отпотинов на трубопроводе немедленно принимаются меры: установка аварийных муфт или хомутов, либо проведение сварочных работ после полной опорожненности и подготовки участка. После устранения дефекта трубопровод проходит повторное испытание давлением – считается выдержавшим, если за 10 минут падение давления не более 0,02 МПа. 

      118. Трубопроводы внутри помещений окрашиваются масляной краской в защитный цвет с опознавательными полосами. Примеры маркировки:

      1) автомобильный бензин этилированный – желтый с красным;

      2) бензин неэтилированный – желтый;

      3) дизельное топливо – коричневый;

      4) мазут – черный;

      5) масла – синий.

      Полосы наносятся на ответвлениях, у отборных точек, у запорной арматуры и не реже чем через каждые 5 м трассы.

      119. Заземление и защитное зануление трубопроводов обязательны. Прокладки, соединения и металлические части, которые могут оказаться под напряжением, надежно заземляются либо зануляются. После капитального ремонта и не реже чем раз в год проверяется сопротивление заземлителей (не превышает 10 Ом) и фиксируется протокол в паспорте трубопровода. 

      120. Все работы по раскопке, ремонту, зачистке или осмотру трубопроводов и соединений проводятся по наряду-допуску, с назначением ответственного, с наличием средств индивидуальной защиты.

Параграф 3. Хранилища и навесы

      121. Стационарные хранилища и навесы для хранения ГСМ и технических средств строятся из несгораемых материалов в соответствии с требованиями:

      1)СН РК 2.02-01-2023 "Пожарная безопасность зданий и сооружений";

      2)СН РК 3.05-04-2014 "Подземные хранилища нефти, нефтепродуктов и сжиженных газов";

      3)СП 156.13130.2020 "Хранилища нефти и нефтепродуктов" (применяется при проектировании объектов в отсутствие национальных аналогов).

      122. В хранилищах обеспечивается естественная и (при необходимости) принудительная вентиляция для предотвращения скопления паров ГСМ.

      Вытяжные шахты оснащаются дефлекторами, а приток воздуха обеспечивается через фрамуги и окна.

      В помещениях, где хранятся легковоспламеняющиеся жидкости (ЛВЖ), оборудуется принудительная вентиляция во взрывозащищенном исполнении.

      123. Все системы вентиляции, электроснабжения и отопления выполняются в взрывобезопасном исполнении, соответствующем категории помещения по взрыво- и пожароопасности (класс B-1г, зона 2).

      Светильники и выключатели должны иметь IP-степень защиты не ниже 54.

      124. Электрооборудование в хранилищах размещается с соблюдением требований:

      1) Правил устройства электроустановок, утвержденные приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 230 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10851);

      2) Правил технической эксплуатации электроустановок потребителей, утвержденные приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 30 марта 2015 года № 246 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10949).

      125. Для обеспечения безопасности и удобства эксплуатации хранилища оборудуются:

      1) механизированными средствами погрузки-разгрузки (тали, электроштабелеры);

      2) стеллажами и поддонами из несгораемых материалов;

      3) естественным и искусственным освещением;

      4) средствами противопожарной защиты (огнетушители, ящики с песком, асбестовые полотна).

      188. В каждом хранилище оформляются и постоянно находятся:

      1) план хранилища с обозначением расстановки стеллажей, проходов и средств пожаротушения;

      2) паспорт хранилища, где указаны габариты, вместимость, тип конструкции, дата ввода в эксплуатацию, категория по взрывопожарной опасности;

      3) журнал осмотра, куда вносятся результаты проверок и выявленные дефекты;

      4) инструкции по хранению ГСМ, мерам пожарной безопасности, действиям при авариях;

      5) план эвакуации и табель оснащения инвентарем;

      6) карточки учета хранимых технических средств;

      7) журнал учета и перемещения ГСМ.

      126. Вентиляция и состояние помещений контролируются ежемесячно, технический осмотр конструкций хранилищ – ежегодно.

      В ходе осмотра устраняются повреждения, обеспечивается целостность кровли, дверей, герметичность стыков.

      После гроз, ливней или сильного ветра проводится внеочередной осмотр.

      127. На зимний период вентиляционные отдушины, фрамуги и люки закрываются щитами или утепляются, при этом обеспечивается возможность кратковременного проветривания.

      Весной и осенью помещения проветриваются только в сухую погоду во избежание сырости.

      128. Ответственные лица за эксплуатацию хранилищ назначаются приказом командира части. Они проводят ежедневный осмотр состояния тары и оборудования, обеспечивают своевременное устранение течей, замену прокладок и герметизацию бочек.

      129. Навесы предназначаются для хранения порожней тары и технических средств, не требующих защиты от атмосферных осадков.

      Конструкции навесов выполняются из несгораемых материалов, открытая сторона обращается в сторону, противоположную направлению преимущественных ветров.

Параграф 4. Служебное помещение

      130. Служебное помещение на войсковом складе ГСМ размещается у въезда на территорию склада и предназначено для:

      1) оформления приходно-расходных документов на ГСМ;

      2) ведения оперативной и учетной документации;

      3) размещения переносной лаборатории и контрольно-измерительного оборудования;

      4) хранения средств индивидуальной защиты и противопожарного инвентаря.

      131. В служебном помещении оборудуются:

      1) рабочее место начальника склада (стол, стул, шкаф для документов);

      2) зона хранения документации с огнестойким металлическим сейфом;

      3) шкаф для спецодежды и индивидуальных средств защиты;

      4) шкаф или стенд для противопожарного оборудования;

      5) умывальник с подводкой воды, мыло, полотенце;

      6) медицинская аптечка первой помощи;

      7) отопление, вентиляция и освещение во взрывобезопасном исполнении;

      132. На внутренней стене служебного помещения оформляется информационный стенд (доска документации), на котором постоянно размещаются:

      1) схема планировки склада и обозначение пожарных проездов;

      2) должностные обязанности начальника склада и водителя-заправщика;

      3) инструкция по охране труда и технике безопасности при работе с ГСМ;

      4) правила пожарной безопасности и действия при возгорании;

      5) образцы заполненных приходно-расходных документов;

      6) графики зачистки резервуаров и поверки средств измерений;

      7) таблицы "сроки хранения и периодичность контроля качества нефтепродуктов";

      8) телефонные номера экстренных служб и ответственных лиц.

      133. В служебном помещении ведутся следующие документы:

      1) журнал осмотра склада должностными лицами;

      2) журнал инструктажей по технике безопасности и пожарной безопасности;

      3) журнал регистрации актов зачистки резервуаров;

      4) журнал учета выдачи спецодежды и средств индивидуальной защиты;

      5) журнал приема и сдачи смены;

      6) книга учета ГСМ и журнал регистрации приходно-расходных документов.

      134. Для пожарной безопасности у входа на территорию склада, рядом со служебным помещением, устанавливается:

      1) щит пожарный типа ЩП-А, укомплектованный огнетушителями, лопатами, ломом, багром и ведрами;

      2) ящик с песком объемом не менее 0,5 м³;

      3) указатель пожарного водоисточника и схема подъезда пожарных автомобилей.

Глава 15. Хранение ГСМ. Порядок нанесения маркировки на тару

      135. Хранение ГСМ осуществляется в металлических, резинотканевых резервуарах и исправной таре (бочки, канистры, бидоны, контейнеры). Допускается хранение в авто- и прицепных цистернах при соблюдении мер безопасности.

      136. При отсутствии хранилищ допускается временное размещение на открытых площадках с твердым покрытием и обваловкой (не ниже 0,5 м).

      137. У каждого резервуара и штабеля устанавливаются таблички с указанием:

      1) сорта и количества ГСМ;

      2) даты поступления;

      3) даты последнего анализа.

      Хранение различных сортов в одном резервуаре не допускается.

      138. Каждый сорт ГСМ хранится минимум в двух резервуарах; один резервуар допускается только для промежуточных или временных нужд.

      139. Резервуары и тара заполняются не полностью – с учетом температурного расширения продукта:

      1) вертикальные – до 95 % объема;

      2) горизонтальные – не доливаются на 15–20 см;

      3) бочки – 5-7 см;

      4) канистры – 2–3 см.

      140. Контрольные замеры уровня ГСМ проводятся:

      1) ежедневно – в резервуарах более 50 м³;

      2) не реже двух раз в месяц – в резервуарах до 50 м³;

      3) до и после каждой операции налива/слива;

      4) при подозрении на утечку – дважды в сутки.

      141. Хранение допускается только в исправной герметичной таре. Все емкости опломбировываются или опечатываются.

      142. На каждую единицу тары наносится маркировка по ГОСТ 1510-84 и ГОСТ 19433-88, согласно приложению 4 к настоящим Правилам:

      1) сорт и марка ГСМ;

      2) масса нетто и тары;

      3) знак опасности (для легковоспламеняющихся жидкостей – пламя на красном фоне, класс опасности 3).

      143. На автоцистернах и заправщиках размещаются опознавательные знаки:

      1) спереди и сзади – прямоугольник 690×300 мм, правая часть оранжевая с кодом КЭМ и номером ООН (например, 1203 – бензин автомобильный);

      2) левая часть – белая с красным квадратом (знак ЛВЖ).

Глава 16. Определение количества ГСМ при приеме, хранении и выдаче

      144. Количество горюче-смазочных материалов определяется в зависимости от вида емкости и способа хранения:

      1) при приеме и отгрузке в железнодорожных цистернах и наливных судах – по замеру уровня и пересчету по калибровочным таблицам или с помощью поверенных счетчиков;

      2) при приеме и выдаче в автоцистернах – по счетчикам или тарировочной отметке;

      3) при хранении и выдаче в таре – взвешиванием на весах;

      4) при хранении в резервуарах – замером уровня и пересчетом по таблицам;

      5) при заправке техники – по показаниям заправочных колонок и счетчиков.

      145. Для каждого резервуара составляется и утверждается калибровочная таблица. Высота уровня измеряется не менее двух раз в противоположных точках, с точностью до 1 мм. Разница между замерами не должна превышать 1 мм.

      146. Определение плотности и температуры ГСМ производится по средней пробе в соответствии с ГОСТ 2517–2012 "Нефть и нефтепродукты. Методы отбора проб".

      147. Масса ГСМ рассчитывается как произведение объема по таблице на плотность при фактической температуре. Допустимое расхождение:

      1) для вертикальных резервуаров ±0,2 %;

      2) для горизонтальных ±1,0 %.

      Измерения выполняются только поверенными приборами с клеймом метрологической поверки.

Глава 17. Сбор и хранение отработанных ГСМ и масел

      148. Отработанные нефтепродукты (ОНП) собираются раздельно по группам:

      1) моторные масла отработанные (далее – ММО) – подлежащие регенерации или переработке;

      2) масла индустриальные отработанные (далее – МИО) – гидравлические, компрессорные, турбинные и другие;

      3) смеси нефтепродуктов отработанные (далее – СНО) – промывочные жидкости, остатки зачисток и другие.

      149. Смешение отработанных нефтепродуктов с продуктами не нефтяного происхождения не допускается.

      150. Сбор ведется раздельно по маркам и видам. Слив отработанных масел выполняется при техническом обслуживании двигателей, трансмиссий и механизмов, а также при ремонте и зачистке резервуаров.

      151. Слив отработанных жидкостей под открытым небом в дождь или снег не допускается. При вынужденных условиях принимаются меры для предотвращения загрязнения и попадания воды.

      152. На складах оборудуются пункты сбора ОНП с резервуарами 5-25 м³, снабженными устройствами для удаления воды и осадка. Отстоявшаяся вода перед утилизацией очищается в соответствии с экологическими требованиями.

      Оборудование и инвентарь окрашиваются в установленный цвет по группам нефтепродуктов.

      Перевозка отработанных нефтепродуктов на нефтебазы осуществляется только исправными автоцистернами, с герметичными крышками и пломбами. Слив или сжигание отработанных нефтепродуктов, а также их сброс в почву или водоемы не допускается.

Глава 18. Подготовка склада к работе в летний и зимний условиях

      153. Дважды в год на складе проводятся плановые сезонные работы:

      1) перед началом летнего периода;

      2) перед зимним.

      Все мероприятия выполняются по утвержденному командиром части графику.

      Летний период:

      1) обеспечить отвод талых и дождевых вод от резервуаров и хранилищ;

      2) очистить водоотводные каналы и кюветы;

      3) переместить ГСМ и технику с затопляемых участков;

      4) принять на хранение охлаждающие жидкости и отработанные зимние масла, подготовить их к утилизации;

      5) получить и выдать подразделениям летние сорта ГСМ и спецжидкости;

      6) провести ремонт и консервацию оборудования, хранилищ и коммуникаций;

      7) проверить исправность трубопроводов, арматуры и заземления;

      8) обслужить противопожарное оборудование, проверить огнетушители, водоемы, песок;

      9) проверить молниезащиту и контуры заземления;

      10) навести порядок на территории и подъездных путях, убрать мусор и сухую растительность;

      11) зачистить резервуары на заправочном пункте.

      Зимний период:

      1) организовать своевременный отвод дождевых вод и расчистку снега;

      2) подготовить инвентарь для уборки дорог;

      3) получить и выдать зимние сорта ГСМ, масел и жидкостей;

      4) проверить герметичность и утепление резервуаров, хранилищ, трубопроводов;

      5) обслужить системы отопления и водоснабжения;

      6) утеплить пожарные гидранты и водоемы;

      7) проверить и зарядить огнетушители, утеплить пожарный инвентарь;

      8) очистить территорию от мусора;

      9) зачистить резервуары, подготовив их к зимней эксплуатации.

      По завершении мероприятий составляется акт проверки готовности склада к эксплуатации, который утверждает командир части.

Глава 19. Техническая эксплуатация стационарных заправочных пунктов

      154. Заправочные пункты подразделяются на:

      1) стационарные – действующие в парках техники воинской части;

      2) полевые – развертываемые временно в районах учений и полевых выходов.

      155. Количество пунктов заправки определяется числом единиц техники и объемом потребления топлива.

      156. Стационарный пункт оборудуется:

      1) резервуарами с ГСМ;

      2) колонками для топлива и масел;

      3) весоизмерительным оборудованием (весы, мерники, денсиметры);

      4) противопожарным щитом, песком, указателями "Огнеопасно", "Не курить";

      5) служебным помещением со столом, шкафом, умывальником, аптечкой и документацией.

      157. Для колесной и гусеничной техники допускается устройство отдельных площадок либо общего пункта с разделением зон.

      158. Начальник склада и водитель-заправщик являются материально ответственными лицами. С ними заключаются договоры материальной ответственности.

      159. Персонал обеспечивается спецодеждой, обувью и средствами индивидуальной защиты.

      160. На каждом пункте заправки ведется документация:

      1) паспорт пункта с технологической и электрической схемой;

      2) паспорта на резервуары и колонки;

      3) инструкции по эксплуатации, технике и пожарной безопасности;

      4) калибровочные таблицы, графики поверки средств измерений;

      5) журналы учета топлива, ремонта, осмотров и инвентаря.

      Оснащение средствами измерений, техническое обслуживание и поверка выполняются согласно Закону Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений" и ГОСТ 8.586.5-2005.

Параграф 1. Территория пункта заправки

      161. Территория пункта оборудуется дорожными знаками:

      1) ограничение скорости,

      2) "Обязательная высадка пассажиров",

      3) "Не курить", "Открытый огонь запрещен".

      На въезде размещаются схемы движения, указатели пожарных водоемов и колодцев. Территория имеет твердое покрытие без выбоин, обеспечивать свободный проезд техники и иметь наружное освещение по нормам СНиП РК 2.04-05-2002 "Естественное и искусственное освещение".

      Пункт снабжается телефонной и громкоговорящей связью.

Параграф 2. Эксплуатация пункта заправки

      162. Все оборудование эксплуатируется в соответствии с техническими условиями заводов-изготовителей.

      163. Ремонт и обслуживание выполняются по утвержденным графикам, с обязательной записью в журналы.

      164. После ремонта колонки подвергаются поверке и опломбировке поверителем метрологической службы.

      165. При вскрытии пломб допускается работа только после повторной поверки. В период ремонта колонка имеет табличку "Не работает".

      166. На каждой колонке указываются номер и марка топлива.

      167. Резервуары эксплуатируются в соответствии с ГОСТ 1510-84 и СП 156.13130.2020. Проводятся:

      1) осмотр – еженедельно;

      2) текущий ремонт – не реже 1 раза в 6 мес.;

      3) средний – раз в 2 года;

      4) капитальный – по мере необходимости.

      168. Зачистка резервуаров выполняется не реже одного раза в два года или при смене сорта топлива. Работы проводятся с соблюдением Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов в нефтехимической, нефтеперерабатывающей отраслях, нефтебаз и автозаправочных станций, утвержденные приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 342 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10256) и с оформлением акта зачистки.

      169. Обогрев помещений допускается только сертифицированными электронагревателями мощностью до 18 кВт.

      Заземление и молниезащита проверяются не реже одного раза в год.

      170. Оборудование, инструменты и инвентарь, пришедшие в негодность, списываются актом и вывозятся с территории.

      171. Начальник склада ГСМ отвечает за безопасную эксплуатацию заправочного пункта; контроль – начальник службы ГСМ и заместитель командира части по тылу.

Глава 20. Хранение ГСМ и технических средств

      172. Хранение ГСМ, масел и спецжидкостей организуется так, чтобы исключить потери от испарения, утечек, загрязнения, обводнения или смешивания разных сортов.

      173. У каждого резервуара и группы тары вывешивается табличка с указанием:

      – наименования продукта,

      – объема,

      – даты поступления и последнего анализа.

      Все крышки и пробки плотно закрыты и опломбированы. Использование деревянных пробок не допускается.

      174. Тара с ГСМ и маслами хранится по сортам, пробками вверх, трафаретами в одну сторону.

      Бочки укладываются:

      – в хранилищах – в один ряд при бензине, до двух – при маслах;

      – на подкладках толщиной не менее 10 см, с прокладками между ярусами;

      – на стеллажах – не более трех ярусов.

      Между штабелями – проходы не менее 1 м.

      Хранение тары на открытых площадках допускается временно. Площадки сухие, очищенные, оборудованные кюветами для отвода воды. При необходимости –накрыты брезентом или переносными навесами.

      175. Технические средства (воронки, ведра, насосы и другие) хранятся отдельно на стеллажах. Перед хранением они очищаются от грязи, остатков продукта и ржавчины.

      176. ГСМ разделяются по видам запасов:

      – текущий;

      – неприкосновенный.

      Технические средства – отдельно от топлива и масел.

      177. Ядовитые технические жидкости (антифризы, тормозные и гидравлические) хранятся только в запираемых помещениях или огражденных площадках под охраной.

      Резервуары и тара с такими жидкостями герметичны и опломбированы.

      Хранение ядовитых жидкостей в производственных или бытовых помещениях не допускается.

      178. Отработанные жидкости хранятся по тем же правилам, что и свежие, в отдельных резервуарах или бочках.

      179. Вся тара и оборудование окрашиваются согласно установленным цветам для конкретного вида ГСМ. Поврежденные участки периодически подкрашиваются.

      Для открывания пробок используются специальные ключи. Пробка отворачивается медленно – для безопасного выхода паров.

      180. Порожняя тара хранится отдельно, пробками вниз, с табличкой, указывающей продукт и количество.

      Тара из-под ядовитых жидкостей – в опломбированном виде, под охраной.

      По окончании работы резервуары, хранилища и заправочные пункты опечатываются и передаются под охрану караула.

Глава 21. Техника безопасности и противопожарная охрана

      181. ГСМ обладает специфическими свойствами: взрыво и огнеопасностью, способностью накапливать заряды статистического электричества, высоко испаряемостью, а также способностью оказывать вредное воздействие на организм человека. Более токсичными (вредными) продуктами являются этилированные бензины и ядовитые технические жидкости (этиленгликоль, антифриз, тормозные жидкости, дихлорэтан и другие).

      182. Соблюдение правил техники безопасности и пожарной безопасности при работе с ГСМ имеет исключительное значение. От знания этих правил и точного их выполнения зависит своевременное предупреждение аварий, пожаров, несчастных случаев и сохранение здоровья и жизни личного состава, а также сбережение ГСМ и технических средств.

      Все лица, работающие с ГСМ, проходят инструктаж по правилам техники безопасности и пожарной безопасности, а при необходимости и специальное обучение.

      Инструктаж (обучение) по правилам техники безопасности проводит начальник службы ГСМ, а по правилам пожарной безопасности – начальник противопожарной службы (пожарной команды) воинской части.

Параграф 1. Основные правила техники безопасности

      183. На территории ПЗ не допускается:

      1) проводить без согласования с вышестоящим начальником какие-либо работы, не связанные с приемом и отпуском нефтепродуктов;

      2) курить и пользоваться открытым огнем;

      3) мыть руки, стирать одежду и протирать полы помещения легковоспламеняющимися жидкостями;

      4) присутствовать посторонним лицам, не связанным с заправкой или сливом нефтепродуктов и обслуживанием;

      5) заправлять автомобили с находящимися в них пассажирами.

      184. При сливе и наливе ГСМ на складе соблюдаются следующие меры предосторожности:

      1) перед сливом (наливом) заземляются передвижные средства перекачки и автотопливоцистерны (автотопливозаправщики);

      2) наливать ГСМ в резервуаре не свободно падающей струей, а под слой продукта;

      3) постоянно контролировать уровень ГСМ в наполняемом резервуаре (автотопливоцистерне, автотопливозаправщике) и таре;

      4) наблюдать за рукавами, по которым перекачивается ГСМ, при этом обращать особое внимание на заземление рукавов;

      5) при обнаружении течи (подтекания) ГСМ перекачку немедленно прекратить и устранить неисправности.

      185. Хранилища и другие помещения, где возможно образование взрывоопасной концентрации паров ГСМ, перед началом работы проветриваются. При необходимости освещения мест работы в помещениях следует пользоваться взрывобезопасными фонарями.

      186. Крышки люков и отвинчивать пробки тары открываются инструментом, не дающим искры при ударе. Оставлять на резервуарах (таре) ключи, гайки, болты и другие предметы, падание которых внутрь резервуара (тары) может вызвать искру не допускается.

      При замерах ГСМ не допускаются удары метрштока (лота) о край горловины резервуара во избежание искрообразования.

      Открывая крышку замерного люка резервуара с легкоиспаряющимся ГСМ, следует становиться с наветренной стороны.

      187. При обращении с ядовитыми техническими жидкостями соблюдаются меры предосторожности.

Парагараф 2. Противопожарные мероприятия

      188. ГСМ относятся к взрыво- и пожароопасным веществам. Они способны образовывать статический заряд, легко испаряются и токсичны при вдыхании паров. Особенно опасны этилированные бензины и ядовитые жидкости (антифризы, тормозные, дихлорэтан и другие).

      189. Каждый, кто работает с ГСМ, проходит инструктаж по технике безопасности и пожарной безопасности. Инструктаж проводится начальником службы ГСМ и противопожарной службы с отметкой в журнале инструктажей.

Парагараф 3. Основные правила безопасности

      190. На территории склада и заправочного пункта не допускается:

      1) курить и пользоваться открытым огнем;

      2) проводить несогласованные работы;

      3) мыть руки и одежду ГСМ;

      4) заправлять автомобили с пассажирами;

      5) использовать неисправное оборудование.

      191. При сливе и наливе ГСМ:

      1) обязательно заземляются все авто- и передвижные средства;

      2) налив ведется под слой топлива, а не свободной струей;

      3) контроль уровня осуществляется постоянно;

      4) при течи – операции прекращаются немедленно.

      192. Помещения с возможным скоплением паров проветриваются. Освещение – только во взрывобезопасном исполнении.

      193. Металлические пробки открываются инструментом, не дающим искр. Замеры выполняются аккуратно, без ударов по стенкам люков.

      194. Работа с ядовитыми и этилированными жидкостями проводится:

      1) в проветриваемых помещениях или на открытом воздухе;

      2) с применением комбинезонов, перчаток, фартуков и сапог;

      3) с обязательным наличием нейтрализующих средств (керосин, хлорная известь).

      Засасывать жидкости ртом, использовать их в бытовых целях или хранить в непредназначенных местах не допускается.

      195. Зачистка резервуаров и цистерн – только механизированным способом, под руководством начальника службы ГСМ. Рабочие применяют шланговый противогаз, предохранительный пояс и страховку.

Парагараф 4. Противопожарные требования

      196. Склады ГСМ размещаются с соблюдением противопожарных разрывов:

      – не ближе 100 м от жилых и производственных зданий;

      – не ближе 60 м от объектов с печным отоплением.

      Резервуары объединяются в обвалованные группы и заземляются.

      197. На складе действует пожарный расчет и ответственные лица. Состав и обязанности фиксируются на стенде.

      198. Территория регулярно очищается от мусора, сухой травы и промасленной ветоши. Ветошь хранится в металлических ящиках с крышками и ежедневно выносится.

      199. Заправка машин производится при заглушенном двигателе. Расстояние между машинами – не менее 5 м. Проверка уровня топлива спичкой или открытым пламенем не допускается.

Парагараф 5. Средства пожаротушения

      200. Для тушения используются:

      1) пенные огнетушители – для ГСМ и сгораемых конструкций;

      2) углекислотные – для электрооборудования;

      3) песок и асбестовые покрывала – для локальных очагов;

      4) вода – только для твердых материалов, но не для топлива.

      201. Нормы оснащения:

      1) 2 огнетушителя на группу резервуаров;

      2) по 1 огнетушителю и ящику песка на колонку;

      3) по 2 огнетушителя на каждые 100 м² хранилища;

      4) асбестовое покрывало – в каждом помещении.

      Проверка и перезарядка огнетушителей проводятся не реже 1 раза в год.

  Приложение 1 к Правилам
по организации деятельности
службы горюче-смазочных
материалов в воинских частях
гражданской обороны

КНИГА № ______
учета наличия и движения материальных средств
__________________________________ служба
(орган управления)

      воинская часть (воинская часть, склад, база)

      Начата "_____"____________20___ г

      Окончена "_____"____________20___ г.

      СОДЕРЖАНИЕ:

Наименование материальных средств (инв, № )

Страницы книги

Наименование материальных средств (инв, № )

Страницы книги

Наимено-вание материальных средств (инв, № )

Страницы книги


началь ная

последующая


начальная

последующая


начальная

последующая



















      Наименование материальных средств _____________________________

Дата записи

Наименование документа

№ документа

Дата документа

Поставщик (получатель)

Прибыло

Убыло

Состоит

1

2

3

4

5

6

7

8

















      Код номенклатуры ______________ Единица измерения __________________

Из них состоит на складе, в подразделениях

на складе

в подразделениях, в/ч,

прибыло

убыло

состоит







9

10

11

12

13

14

15

16

17



















      Наименование материальных средств ____________________________

      Нормативный запас: минимальный ______________________________

      максимальный ______________________________

Дата записи

Наименование документа

№ документа

Дата документа

Поставщик (получатель)

прибыло

убыло

с о с








всего

из них









I

II

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10











      Код номенклатуры ___________________

      Единица измерения __________________

т о и т

из них состоит на складе и подразделениях

по категориям

на складе

в подразделениях

III

IV

V

всего

из них по категориям

А

Б





I

II

III

IV

V



11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23



























  Приложение 2 к Правилам
по организации деятельности
службы горюче-смазочных
материалов в воинских частях
гражданской обороны

АКТ
снятия остатков на складе ГСМ воинской части _____

      по состоянию на ___ ________ 20___ г.

№ п/п

Наименование материальных средств

Ед. измер.

Цена ед.

Фактически в наличии

Числится по учету

Недостает

Излишествует





количество

сумма


Количество

сумма

Количество

сумма








По норме

Сверх нормы


По норме

Сверх нормы


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13



























      Приложение:

      1. Ведомости измерений ГСМ в резервуарах, на ___ в листах

      2. Ведомости взвешивания тарных нефтепродуктов, на ___ в листах

      3. Ведомость измерений охлаждающей жидкости, на ___ в листах

      4. Ведомости замера ГСМ в баках машин, на ____ в листах

      5. Расчеты и обоснование естественной убыли, на ___ в листах

      Заключение комиссии:

      1. Оприходовать излишки, выявленные при снятии остатков (сверх погрешности измерений) _____________________.

      2. Списать естественную убыль согласно расчету: автобензина ____- ________ литры (кг.), дизельного топлива ___ - ________ литры (кг.), и другие.

      3. Внести в книги учета недостач и утрат и списать с книги учета недостачу ____________.

      4. Остальные излишки и недостачи находятся в пределах погрешности измерений и отражению по книгам учета не подлежат.

      Ревизор _______________________________

      Председатель комисии _____________________

      Члены комиссии: _______________________

      Материальные средства предоставлены полностью, других мест хранения нет. Без документального оформления другим воинским частям, организациям на хранение не передано, от них на хранение не приняты. Все приходно-расходные документы проведены по книгам учета и сданы в делопроизводство службы. Замеры произведены в моем присутствии, с результатами согласен.

      Ответственное лицо за хранение материальных средств:

      _______________________________________________________________

  Приложение 1
к акту снятия остатков на складе

ВЕДОМОСТЬ
измерений количества ГСМ при снятии остатков на складе ГСМ воинской части ______

      по состоянию на ___ _______ 20___г.

№ п/п

Наименование продуктов

Тип резервуара

№ резервуара

Высота налива (мм)

Плотность (г/см)

Объем продукта (литр)

Масса продукта (кг)





всего

воды

продуктов




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1










2










      Ревизор _______________________________

      Председатель комисии ___________________

      Члены комиссии: _______________________

      ______________________________________

      Материальные средства предоставлены полностью, других мест хранения нет. Без документального оформления другим воинским частям, организациям на хранение не передано, от них на хранение не приняты. Все приходно-расходные документы проведены по книгам учета и сданы в делопроизводство службы. Замеры произведены в моем присутствии, с результатами согласен.

      Ответственное лицо за хранение материальных средств:

      _____________________________________________________________________________

  Приложение 2
к акту снятия остатков на складе

ВЕДОМОСТЬ
взвешивания тарных нефтепродуктов на складе ГСМ воинской части ______

      по состоянию на ___ _______ 20____г.

№ п/п

Наименование материальных средств

Ед. изм.

Вид тары

Количество тары

брутто

тара

нетто

Примечание

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1









2









3









4









5









      Ревизор ______________________________

      Председатель комисии __________________

      Члены комиссии: _______________________

      ______________________________________

      Материальные средства предоставлены полностью, других мест хранения нет. Без документального оформления другим воинским частям, организациям на хранение не передано, от них на хранение не приняты. Все приходно-расходные документы проведены по книгам учета и сданы в делопроизводство службы. Замеры произведены в моем присутствии, с результатами согласен.

      Ответственное лицо за хранение материальных средств:

      ____________________________________________________________________

  Приложение 3
к акту снятия остатков на складе

ВЕДОМОСТЬ
измерений количества охлаждающей жидкости ___ в системах охлаждения техники технического отдела по состоянию на "___" _______ 20____г.

№ п/п

Марка и номер машины

% содержания этиленгликоля

температура

Объем охлаждающей жидкости

Масса (кг) жидкости (истинной)



кажущееся

истинное


кажущееся

истинное


1








2








3








4








5








      Ревизор _______________________________

      Председатель комисии __________________

      Члены комиссии: _______________________

      ______________________________________

      Материальные средства предоставлены полностью, других мест хранения нет. Без документального оформления другим воинским частям, организациям на хранение не передано, от них на хранение не приняты. Все приходно-расходные документы проведены по книгам учета и сданы в делопроизводство службы. Замеры произведены в моем присутствии, с результатами согласен.

      Ответственное лицо за хранение материальных средств:

      ____________________________________________________________________

  Приложение 4
к акту снятия остатков на складе

ВЕДОМОСТЬ
замера ГСМ баках машин __ технического отдела ______ по состоянию на "___" _______ 20____г.

№ п/п

Марка и номер машины

№ послед. путевого листа

Показания спидометра и счетчика моточасов

Состояние спидометра и счетчика моточасов при осмотре

Числится ГСМ по послед. пут. листу (л.)

Фактически оказалось (л.)

Недостает (л.)

Излишествует (л.)




по последнему путевому листу

на машине






1

2

3

4

5

6

7

8

9

10































      Ревизор _______________________________

      Председатель комисии __________________

      Члены комиссии: _______________________

      ______________________________________

      Материальные средства предоставлены полностью, других мест хранения нет. Без документального оформления другим воинским частям, организациям на хранение не передано, от них на хранение не приняты. Все приходно-расходные документы проведены по книгам учета и сданы в делопроизводство службы. Замеры произведены в моем присутствии, с результатами согласен.

      Ответственное лицо за хранение материальных средств:

      ____________________________________________________________________

  Приложение 5
к акту снятия остатков на складе
  Утверждаю
_______________
(должность, в/зв.,
_______________
подпись, фамилия)
"___"_______ 20__г.

РАСЧЕТ
потерь нефтепродуктов по нормам естественной убыли за __________________ 20____ г.

№ п/п

Наименование нефтепродукта

Количество продукта

Норма естественной убыли на 1 т продукта, (кг)

Начислено естественной убыли, (кг)



принятого за месяц, тонн

хранимого свыше одного месяца, тонн



























      Начальник службы ГСМ_______________________

      Начальник склада ____________________________

  Приложение 3 к Правилам
по организации деятельности
службы горюче-смазочных
материалов в воинских частях
гражданской обороны

воинская часть 0000

КНИГА № _____
регистрации учетных документов службы ГСМ

      Начата "_____"____________20___ г.
Окончена "_____"___________ 20___ г.

      СОДЕРЖАНИЕ:

№ п.п.

Наименование документа

Страницы книги



начальная

последующая

1

Книги, журналы учета по службе ГСМ

1

3

2

ЕРВ на бензин и диз. топливо

5

45

3

Накладные

47

57

4

Рабочие листы агрегатов

59

67

5

Акты на списание ГСМ

69

79

6

Акты проверок

81

83

7

Реестры на приходно-расходные документы

85

89

8

Лимитные карточки

91

99

      (левая сторона)

Регистрационный №

Дата регистрации

Наименование документа

№ документа

Дата документа

Количество экземпляров

Общее количество листов

На какие материальные средства выдан (поступил) документ

1

2

3

4

5

6

7

8

































      (правая сторона)

От кого поступил или кому передан документ на исполнение

Срок исполнения документа (дата)

Расписка в получении документа и дата

Расписка в приеме исполненного документа и дата

Местонахождение исполненного документа





№ дела

№ листов в деле

9

10

11

12

13

14

























  Приложение 4 к Правлам
по организации деятельности
службы горюче-смазочных
материалов в воинских частях
гражданской обороны

Требования к маркировке резервуаров и тары с ГСМ

      Основные надписи (сорт, марка ГСМ) располагаются ниже номера резервуара в центральной части днища, дополнительные надписи (номер стандарта на ГСМ, дата залива – указывается месяц и год залива ГСМ в резервуар, дата освежения – указывается месяц и год освежения ГСМ, дата полного анализа - указывается по дате полного анализа действующего паспорта на данный сорт ГСМ) следует ниже основной. Предупредительные надписи наносятся на днище выше номера резервуара и на обечайке с двух сторон.

      Маркировка горизонтальных резервуаров при длительном хранении ГСМ наносится на днище со стороны пожарного проезда.

      При кратковременном хранении ГСМ в горизонтальных резервуарах номер и предупредительные надписи наносятся на резервуары согласно вышеизложенного, основная – на табличке, установленной со стороны пожарного проезда.

      Маркировка заглубленных и полузаглубленных резервуаров наносится на табличках размером 470 х 480 мм.

      На автоцистернах, автотопливозаправщиках, автомаслозаправщиках и автоводозаправщиках наносится на боковых сторонах и заднем днище цистерны предупредительная надпись "ОГНЕОПАСНО" с размерами букв:

Наименование размеров

Размеры, мм


на боковых стенках

на задней стенке

высота букв

200

110

ширина букв

80

80

толщина букв

20

20

      Основная надпись и предупреждающие цветные полосы указываются на бирке (210 х 75 мм), укрепленной на маховичке сливной задвижки.

      Маркировка бочек наносится на днище с горловиной. Основная надпись располагается в центре днища, затем следует дополнительные надписи. Знак опасности по ГОСТ 19433-88) наносят на тару с ГСМ в зависимости от характера опасности. Знак опасности имеет форму квадрата, повернутого на угол со стороной не менее 100 мм, который разделяют на два равных треугольника.

      В верхнем треугольнике квадрата помещается символ опасности, который наносится также на обечайке с двух противоположных сторон.

      Для легковоспламеняющейся жидкости (ЛВЖ) с температурой вспышки в закрытом тигле до 61ºC символом опасности является пламя черного цвета на красном поле.

      Символом опасности для ЯТЖ является череп и кости черного цвета на белом фоне. Ниже символа опасности помещается надпись, характеризующая опасность ГСМ. По краю знака на расстоянии 5 мм от кромок располагается рамка черного цвета. Если ГСМ обладает более чем одним видом опасности, то на тару наносится несколько знаков опасности, указывающих на виды этих опасностей.

      Маркировку непосредственно на резервуары, тару, а также на таблички наносят краской по трафарету. Маркировка от руки не допускается.

      Высота букв на трафаретах наносится:

Наименование тары

высота буквенной надписи, мм


основной

дополнительной

РЕЗЕРВУАРЫ

140

70

КОНТЕЙНЕРЫ

100

25

БОЧКИ

50

25

КАНИСТРЫ

25

12

      Кроме того, на автомобильных средствах заправки и транспортировки ГСМ, перевозящих опасный груз, спереди и сзади устанавливается опознавательный знак, представляющий прямоугольник размером 690 х 300 мм. Левая часть опознавательного знака окрашивается в белый цвет, на белый фон наносится знак опасности по ГОСТ 19433-88 (красный квадрат 150х150 мм., внутри кант на расстоянии 5 мм от края квадрата шириной 5мм черного цвета, в верхней части черное пламя, в нижней части квадрата класс опасности груза 3 – ЛВЖ –легковоспламеняющаяся жидкость). Правая часть опознавательного знака шириной 400 мм окрашивается в оранжевый цвет, сверху цифрами и буквами обозначается код экстренных мер (КЭМ при защите людей) при пожаре, утечке (1 – применять сухие вещества, воду не применять; 4 – применять пену; 5 – предотвращать попадание в сточные воды). В правой нижней части наносится цифрами номер вещества по списку ООН (1203 – автомобильный бензин) и надписи выполняются черным цветом. Высота цифр 100 мм, ширина цифр – 55 мм, толщина штрихов цифр – 15 мм. Толщина букв КЭМ и № ООН – не менее 3 мм. По краю знака, а также разделительные полосы по центру правой стороны.

      Спереди опознавательный знак устанавливается справа по ходу на бампере машины и сзади – на стенке кузова или цистерны справа вверху.

Азаматтық қорғаныс әскери бөлімдерінде жанар-жағармай материалдары қызметінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2025 жылғы 27 қарашадағы № 508 бұйрығы

      "Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің мәселелері" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 60-19) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған азаматтық қорғаныстың әскери бөлімдерінде жанар-жағармай материалдары қызметінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидалар бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Азаматтық қорғаныс және әскери бөлімдер комитеті Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіпте:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін;

      2) осы бұйрықты қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдау.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министрдің міндетін атқарушы К. Тұрсынбаев

  Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар министрінің
міндетін атқарушының
2025 жылғы 27 қарашадағы
№ 508 бұйрығымен
  бекітілген

Азаматтық қорғаныс әскери бөлімдерінде жанар-жағармай материалдары қызметінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидалар

1 -тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Азаматтық қорғаныс әскери бөлімдерінде жанар-жағармай материалдары қызметінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 Қазақстан Республикасының Үкімет қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16 пунктінің 60-19) тармақшасына сәйкес әзірленген және Азаматтық қорғаныс әскери бөлімдерінде (бұдан әрі – әскери бөлімдер) жанар-жағармай материалдары қызметінің қызметін ұйымдастыру тәртібін анықтайды.

      2. Жанар-жағармай материалдары (бұдан әрі – ЖЖМ) қару-жарақ пен әскери техниканы пайдалану, жөндеу және сақтау үшін негізгі материалдық-техникалық құралдардың бірі болып табылады.

      3. ЖЖМ қызметінің техникалық құралдарына мыналар жатады:

      1) тасымалдау және құю құралдары;

      2) құю, сақтау және жылыту жабдықтары;

      3) тазалау және сапаны бақылау құралдары;

      4) қозғалмалы жөндеу шеберханалары, дала магистральдық қойма құбырлары.

      4. Әскери бөлімдерді ЖЖМ және арнайы сұйықтықтармен қамтамасыз ету бөлімдердің жылдық өтінімдері бойынша, бөлінген қаржылық лимиттер шегінде жүзеге асырылады.

      5. ЖЖМ қызметінің функциялары:

      1) ЖЖМ және жабдықпен қамтамасыз етуді жоспарлау, ұйымдастыру және бақылау;

      2) қор нормаларын және олардың сақтау тәртібін әзірлеу;

      3) қорларды жинау, сақтау, есепке алу, жаңарту және тиімді пайдалану;

      4) сапаны бақылау және жабдықты техникалық қызмет көрсету;

      5) жеке құрамды даярлау;

      6) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Азаматтық қорғаныс және әскери бөлімдер комитетіне (бұдан әрі – АҚжӘБК) өтінімдерді қалыптастыру және деректерді ұсыну;

      7) ЖЖМ тиімді жұмсалуын және үнемдеуді ұйымдастыру;

      8) қауіпсіздік шаралары мен өртке қарсы қорғауды қамтамасыз ету;

      9) тылдың басқа қызметтерімен өзара іс-қимыл;

      10) есепке алу және есеп беру жүргізу.

      6. ЖЖМ қызметінің жалпы басшылығын АҚжӘБК жүзеге асырады.

      7. ЖЖМ қызметін басқару органдары:

      1) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің деңгейінде (бұдан әрі – ТЖМ) – АҚжӘБК;

      2) әскери бөлімдер деңгейінде – ЖЖМ қызметінің бастығы;

      Егер лауазым көзделмеген болса – бөлім командирінің бұйрығымен офицер тағайындалады.

      8. ЖЖМ қызметінің құрылымына мыналар жатады:

      1) тасымалдау және құю бөлімдері;

      2) ЖЖМ қоймалары (базалары);

      3) жөндеу шеберханалары;

      4) сапаны бақылау зертханалары;

      5) толтыру пункттері.

      ЖЖМ қызметі өзіне жүктелген міндеттерді бөлімнің тиісті қызметтерімен өзара іс-қимылда орындайды.

      ЖЖМ қызметін басқару органдары есеп беру кестесінде көрсетілген ақпаратты АҚжӘБК-не және есеп беру кестесін ұсыну тәртібіне сәйкес береді.

      9. ЖЖМ қызметінің бастығы тыл жөніндегі командир орынбасарына бағынады және:

      1) қызметті қамтамасыз етуге дайындайды;

      2) бөлімдердің уақытылы жабдықтайды;

      3) лимиттер мен есеп жүргізу ережелерін сақтау;

      4) сақтау және сапаны бақылауды ұйымдастыру;

      5) жеке құрамды даярлау;

      6) қауіпсіздік және өртке қарсы қорғау;

      7) есепке алу және есеп беру жүргізу.

      10. ЖЖМ және жабдықпен қамтамасыз ету схемасы: АҚжӘБК – әскери бөлім – бөлімше.

      Жеке әскери бөлімдер, ЖЖМ аз жұмсайтын, АҚжӘБК қарастыруымен жақын орналасқан ЖЖМ қызметі бар бөлімдердің біріне бөлімше ретінде бекітілуі мүмкін. Мұндай жағдайда ЖЖМ қызметінің жеке құрамы (кіші мамандар) бекітілген бөлімде өз мамандығы бойынша жұмысқа тартылады.

      Әскери бөлімді қамтамасыз етуге қосу негізі – Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрінің бұйрығы.

2-тарау. Жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету

      11. ЖЖМ әскери бөлімдерге командирлер бекіткен және АҚжӘБК-мен келісілген жылдық өтінімдер негізінде беріледі.

      12. ЖЖМ шығынының лимиті АҚжӘБК тарапынан қажеттілікті талдау, нақты шығыс және бөлінген қаржыландыру негізінде белгіленеді.

      ЖЖМ-ға қажеттілікті есептеу отын шығысы нормалары мен техника саны ескеріле отырып жүргізіледі.

3-тарау. ЖЖМ қажеттілігін анықтау

      13. ЖЖМ-ға жылдық қажеттілік әскери бөлімдердің өтінімдері негізінде анықталады және екі және одан да көп дереккөз бойынша орташа нарықтық бағалар ескеріле отырып, АҚжӘБК бекітеді.

      14. Өтінімдер АҚжӘБК белгілеген мерзімде, есептілік кестесіне сәйкес ұсынылады.

      15. ЖЖМ-ға жылдық есептеулер мен өтінімдер мынадай негізде жасалады:

      1) әскери техниканың түрлері, типтері, пайдалану топтары және машиналар маркалары бойынша саны туралы мәліметтер;

      2) әскери техниканың жылдық пайдалану нормалары (моторсағаттар);

      3) қор жинау жоспарлары;

      4) әскери техникада ЖЖМ шығысы нормалары мен қолдану кестелері;

      5) қорға тимейтін қордағы әскери техниканы жанармай құюға, жүргізіп сынауға және тексеріп көруге арналған ЖЖМ-ға қажеттіліктің белгіленген нормаларға сәйкес есептеулері;

      6) қызмет бастықтарының (бөлімше командирлерінің) өндірістік-техникалық және шаруашылық қажеттілікке арналған ЖЖМ-ға есеп-өтінімдері;

      7) әскери техниканың түрлері бойынша ЖЖМ-дың нақты шығысы, бар болуы және моторсағаттардың пайдаланылуы туралы мәліметтер.

      ЖЖМ-ға есептеулер мен өтінімдер жасаудың негізі:

      1) жоспарланып отырған жылға жауынгерлік даярлық жоспарларына алдын ала есептеулер;

      2) әскери техниканы жөндеу жоспарлары.

      ЖЖМ-ға жылдық өтінімдер жасау үшін жоспарланып отырған жылдан бұрынғы жылға арналған әскери бөлімдердің өтінімдері пайдаланылады.

      16. ЖЖМ-ға жылдық өтінімдер мен қажеттілік есептеулері алдыңғы жылдың 31 желтоқсанындағы техниканың тізімі бойынша бар болу бойынша жасалады.

      17. Қажеттілік нақты шығысты талдау және үнемдеу мүмкіндіктері негізінде нақтыланады.

4-тарау. Әскери бөлімдерді ЖЖМ-мен қамтамасыз ету тәртібі

      18. Әскери бөлімдерді ЖЖМ-мен қамтамасыз ету АҚжӘБК-нің орталықтандырылған жоспары бойынша не бекітілген өтінімдер мен лимиттер негізінде дербес жүзеге асырылады.

      19. АҚжӘБК не әскери бөлім шарттар жасасуды, ЖЖМ белгіленген мерзімде жеткізуді ұйымдастырады, жеткізудің уақтылығы мен жеткізілетін отынның сапасын бақылауды жүзеге асырады.

      20. Әскери бөлім командирлері ЖЖМ қамтамасыз ету жоспарларын бекітеді және олардың белгіленген мерзімде орындалуын бақылауды қамтамасыз етеді.

      21. ЖЖМ жеткізу бөлімдердің орналасқан жерінің қашықтығына және жағдайларына қарай автомобиль және теміржол көлігімен жүзеге асырылады.

      22. ЖЖМ-ды қабылдау, сақтау және босату белгіленген құжаттармен (акт, жүкқұжат, есеп карточкалары) рәсімделеді.

      23. ЖЖМ қызметінің бастығы ЖЖМ дұрыс сақтауына, беруіне және сақталуына жауапты.

5-тарау. ЖЖМ-ді сақтау

      24. ЖЖМ өрт қауіпсіздігі талаптарына және техникалық регламентке сәйкес резервуарлармен және сыйымдылықтармен жабдықталған қоймаларда және базаларда сақталады.

      25. Әртүрлі маркалы отынды бір сыйымдылықта сақтауға және олардың қалдықтарын араластыруға жол берілмейді.

      26. Майлардың есебі мен сақталуы отыннан бөлек жүргізіледі, маркасы және түскен күні көрсетіле отырып.

      27. ЖЖМ қоймаларында дератизация, дезинсекция және жабдықтың герметикалық тығыздығын тұрақты тексеру жүргізіледі. Жауапты – қойма бастығы.

6 тарау. Әскери техникаға ЖЖМ құюды ұйымдастыру

      28. Техниканы құюды ЖЖМ қызметінің бастығы бөлім командирінің тыл жөніндегі орынбасарының басшылығымен ұйымдастырады. Құю қауіпсіздігі мен уақтылығы үшін бөлім командирі жауапты.

      29. Техниканы құю қозғалтқыштары өшірілген күйде, өрт сөндіру құралдары болған жағдайда және қауіпсіздік шаралары сақтала отырып жүргізіледі.

      30. Құюға қауіпсіздік талаптары бойынша нұсқау алған және білімі тексерілген адамдар ғана жіберіледі.

      31. Құюды ұйымдастыруға жауапты ЖЖМ қызметінің бастығы. Орындалуын бақылау – командирдің тыл жөніндегі орынбасарына жүктеледі.

      32. Құю кезінде темекі шегуге, ашық от қолдануға, отынды қараусыз қалдыруға тыйым салынады. Барлық операциялар құю есебі журналында тіркеледі.

      33. Әскери бөлімдер мен бөлімшелер теміржолмен тасымалданған кезде барлық машиналар эшелонға тиелгенге дейін тасымалдау жағдайлары ескеріле отырып, ЖЖМ-мен толық құйылады. Эшелон құрамына ЖЖМ-мен толтырылған штаттық құю және тасымалдау құралдары енгізіледі.

      34. Машиналар мен цистерналардың бактарын ЖЖМ-мен толтыруға (құюға) дайындағаны, ЖЖМ-ді машиналар мен цистерналардың бактарына құйған сәттен бастап оның сақталуы мен сапасы үшін бөлімше командирлері және бөлім командирінің техника және қару-жарақ жөніндегі орынбасары жауап береді.

7-тарау. ЖЖМ-ды қолдану, нормалау және шығындау

      35. Отын мен май шығыны нормалары әскери бөлім командирлерінің бұйрықтарымен барлық техника, жабдық және механизм түрлеріне белгіленеді.

      36. Шығын нормаларының сақталуын бақылауды бөлім командирлері мен ЖЖМ қызметі бастықтары жүзеге асырады. Тексеру тоқсан сайын өткізіледі, нәтижесі актпен рәсімделеді.

      37. Әскери бөлім командирлерінің техника және қару-жарақ жөніндегі (техникалық бөлім жөніндегі) орынбасарлары ЖЖМ-дің әскери техникада нормативтік-техникалық құжаттамаға сәйкес сапасы мен дұрыс қолданылуын бақылайды.

      Бақылау нәтижелерін ЖЖМ қызметі бастығы талдайды, үнемдеу жөніндегі ұсыныстар тыл жөніндегі орынбасарға жолданады.

      38. Маусымдық отын мен май ауыстырған кезде ЖЖМ қызметі бастығы қалдықтарды толық ауыстыруды және сыйымдылықтарды жууды ұйымдастырады. Өткізу тәртібі – нұсқаулық бойынша.

      Техниканы маусымдық пайдалануға көшіргенде:

      1) жазғы пайдалану кезеңіне – машиналар бактарындағы қысқы маркалы дизель отыны жазғы маркаға ауыстырылмайды;

      2) қысқы пайдалану кезеңіне – машиналар бактарындағы жазғы маркалы дизель отыны қысқы маркаға ауыстырылады.

      39. Қозғалтқыштарда, трансмиссия агрегаттарында және жүріс бөлігінде маусымдық майлау материалдарын ауыстыру:

      1) оқу-жауынгерлік (оқу) және көліктік машиналарда – майлардың пайдалану мерзімін өтеген сайын, бірақ машинаны маусымдық пайдалануға көшіру мерзімінен кешіктірмей;

      2) сақтауда тұрған машиналарда – май мен майлау материалдарының жұмыс мерзіміне қарамастан, оларды маусымдық пайдалануға көшірген кезде.

      Ұзақ мерзімді сақтаудағы әскери техникада, мүмкіндігінше, консервациялық қоспалары бар маусымдық емес (жұмыс-консервациялық) майлар қолданылады.

      Барлық пайдалану топтары машиналарының қозғалтқыштары мен агрегаттарында маусымдық емес майлау материалдарын ауыстыру олардың белгіленген пайдалану мерзімін өтегеннен кейін жүргізіледі.

      40. ЖЖМ шығысқа есептен шығарудың негіздері:

      1) броньды, автомобильдік, шынжыр табанды және доңғалақты техника бойынша – жол жүру парақтары;

      2) арнайы агрегаттар бойынша – агрегаттың жұмыс парағы.

      Қалған жағдайларда ЖЖМ әскери бөлім командирі бекіткен актілер бойынша шығысқа есептен шығарылады.

      41. Майды есептен шығару:

      1) пайдаланылатын әскери техникада – машиналарға берген кезде;

      2) консервациядағы машиналарда – нақты шығыс бойынша. Консервациядағы машиналардың майлау жүйесіндегі майлар есепте қалады.

      42. Этил спирті мен оның қоспаларының шығысы регламенттік жұмыстарға, жабдықты жөндеуге және басқа мақсаттарға – норма бойынша белгіленген көлемде актілермен есептен шығарылады.

      Су-спирттік, спирт-глицериндік және басқа қоспалар дайындауға пайдаланылатын этил спирті қоспаларды кіріске ала отырып, актілермен есептен шығарылады.

      Этил спиртін, сондай-ақ уытты техникалық сұйықтықтарды шығысқа есептен шығару актілеріне белгіленген нормаларға сәйкес олардың шығысының есебі қоса беріледі.

      43. Төмен қату температуралы салқындатқыш сұйықтықтың шығысы қысқы кезеңде пайдалану шығындарын толтыруға және қозғалтқыштардың салқындату жүйесін жууға жұмсалған сұйықтық саны болып есептеледі. Төмен қату температуралы салқындатқыш сұйықтық белгіленген нормалар шегінде шығысқа есептен шығарылады.

      44. Жауынгерлік, саптық топтар және ұзақ мерзімді сақтаудағы әскери техниканы ЖЖМ-мен құюға қорға тимейтін қордағы ЖЖМ-ды пайдалануға рұқсат етіледі.

      Бұл машиналарды жоспарлы шығару және бақылау-іске қосудың алдында бактардағы қорға тимейтін қор ЖЖМ ағымдағы қамтамасыз етуге ауыстырылады, ал резервуарлар мен ыдыстарға тең мөлшерде ЖЖМ қорға тимейтін қорға салынады.

      45. ЖЖМ мақсатсыз шығындауды болдырмау мақсатында мыналарға жол берілмейді:

      1) ЖЖМ-ды тікелей мақсаты бойынша емес немесе берілген әскери техникаға белгіленген маркадан жоғары маркалы ЖЖМ қолдану;

      2) рұқсатсыз қазандық қондырғыларда сұйық отын пайдалану;

      3) автокөлікті мақсатсыз пайдалану, оның ішінде жүк автомобильдерін жеңіл автомобильдердің орнына қолдану;

      4) жеке құрамды, жүктерді және поштаны тасымалдау, сондай-ақ тапсырманы белгіленген мерзімде басқа көлік түрлерін пайдалана отырып орындау мүмкін болғанда басқа мақсаттарға пайдалану;

      5) штаттан тыс әскери техниканы пайдалану;

      6) ақаулы әскери техниканы, сондай-ақ спидометрі жоқ немесе спидометрі ақаулы автомобильдерді пайдалану;

      7) әртүрлі маркалы ЖЖМ, майлар және арнайы сұйықтықтарды араластыру.

8-тарау. ЖЖМ қызметінің техникалық құралдарын пайдалану және жөндеу

      46. Техникалық құралдарды дұрыс пайдалану және техникалық қызмет көрсету олардың үнемі дайын әрі сенімді болуының негізі болып табылады.

      Үнемі дайындық мынадай жолмен қамтамасыз етіледі:

      1) пайдалануға жіберілетін персоналдың біліктілігі;

      2) қызмет көрсету мен жөндеуді кесте бойынша уақтылы өткізу;

      3) сақтау және тасымалдау шарттарының сақталуы.

      47. Техникалық құралдарды пайдалану құқығы олар штат (табель) бойынша қарастырылған әскери бөлімдерге беріледі.

      48. Әскери бөлім командирі біртипті техникалық құралдар арасында моторсағат шығынын жылдық норма шегінде, жалпы лимитті асырмай қайта бөлуге құқылы.

      49. Пайдалану жылдық, тоқсандық және айлық пайдалану мен жөндеу жоспарлары негізінде ұйымдастырылады. Техникалық құралдарды тек тікелей мақсаты бойынша пайдалануға ғана жол беріледі.

      50. Автомобиль шассиіне және тіркемелерге орнатылған жабдыққа техникалық қызмет көрсету базалық шассиге қызмет көрсетумен бір мезгілде жүргізіледі.

      51. Жаңа және жөнделген техникалық құралдар зауыт-өндірушінің талаптарына сәйкес жүргізіп сынаудан өткізіледі және толық жүргізіп сынаудан кейін ғана сақтауға қойылады.

      52. Үш айдан артық (ерекше климаттық жағдайларда – бір айдан артық) пайдаланылмайтын техникалық құралдар бөлім командирінің бұйрығымен сақтауға қойылады.

      53. Техникалық құралдарды дұрыс пайдалану және дайындығы үшін жауапкершілікті бөлім командирлері, олардың тыл және техника жөніндегі орынбасарлары, сондай-ақ ЖЖМ қызметі бастықтары көтереді.

      54. Техникалық құралдарды пайдалануға арнайы даярлықтан және қауіпсіздік бойынша нұсқау алған адамдар ғана жіберіледі.

      55. Техникалық құралдардың жай-күйі мен ақаусыздығын бақылауды бөлімше командирлері, олардың тыл және техника жөніндегі орынбасарлары, сондай-ақ ЖЖМ қызметі бастықтары белгіленген кестелер мен нормативтік құжаттар талаптарына сәйкес жүргізеді.

      56. Техникалық құралдарды жөндеу аралық мерзімдерді, нақты техникалық жай-күйді және пайдалану есебі деректерін ескере отырып жүргізіледі.

      57. Техникалық құралдардың, оның ішінде базалық шассидің ағымдағы және орташа жөндеуі әскери бөлімдердің жөндеу бөлімшелерінің күшімен орындалады. Күрделі жөндеуді мамандандырылған шеберханалар жүзеге асырады.

9-тарау. ЖЖМ қызметінің техникалық құралдарын жөндеуді ұйымдастыру

      58. ТЖМ әскери бөлімдерінің техникалық құралдарын жөндеуге қажеттілікті ЖЖМ қызметі олардың дислокация орны бойынша анықтайды және есепке алады. Жөндеу АҚжӘБК белгілеген жөндеу шеберханаларында орындалады.

      59. Техникалық жай-күйін анықтау және жөндеу жұмыстарының көлемі әскери бөлім командирі тағайындаған комиссиямен жүргізіледі. Тексеру қорытындысы бойынша орташа немесе күрделі жөндеуді қажет ететін техникаға техникалық жай-күй актісі жасалады.

      Автомобиль шассиіне және тіркемелерге орнатылған техникалық құралдар бойынша актілер бөлек – шассиге және арнайы жабдыққа жасалады.

      Акт, формуляр және ілеспе құжаттар жөндеуге тапсырыс ресімдеу үшін ЖЖМ қызметіне жолданады.

      Мерзімінен бұрын істен шыққан жағдайда ақаудың себебі және қабылданған шаралар туралы анықтама қоса беріледі.

      60. ЖЖМ құю және тасымалдау автомобиль құралдарының күрделі жөндеуі АҚжӘБК-нің өкімі бойынша орындалады.

10-тарау. ЖЖМ қызметінің іс жүргізуін жүргізу

      61. Қызмет бастығы, қойма бастығы және жауапты орындаушы мен істерін қабылдау-тапсыру ішкі тексеру комиссиясының қатысуымен жүргізіледі. Қабылдаушы:

      1) материалдық құралдардың нақты қалдықтарын қаржы қызметі мен ЖЖМ қызметінің есеп кітаптары бойынша қоймалар мен бөлімшелердің деректерімен салыстырады;

      2) есеп кітаптарындағы жазбалардың дұрыстығын қолтаңбамен растайды;

      3) істердің және тігілген құжаттардың бар болуын тізім бойынша тексереді;

      4) орындалған кіріс-шығыс құжаттарын, мөртабандарды, мөрлерді және есеп бланкілерін тізім бойынша қабылдайды.

      62. Істер мен лауазымды тапсырар алдында қызмет бастығы, қойма бастығы немесе жауапты орындаушы:

      1) есепке алынбаған барлық операцияларды есеп кітаптарына енгізеді;

      2) орындалған құжаттарды істерге тігеді;

      3) барлық есеп кітаптарының, істердің және орындалмаған құжаттардың тізімін жасайды.

      63. Істер мен лауазымды қабылдау-тапсыру актісіне мыналар қоса беріледі:

      1) қабылданған істер мен кітаптардың тізімі;

      2) орындалмаған кіріс-шығыс құжаттарының тізімі;

      3) орындалған құжаттардың тізімі.

11-тарау. Есепке алу және есептілікті ұйымдастыру

      64. Әскери бөлімдегі барлық материалдық құралдар міндетті түрде есепке алынуға тиіс. Есепке алу бастапқы құжаттарды ресімдеуден және барлық кіріс-шығыс операцияларын осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес есеп кітаптарына (карточкаларына) уақтылы жазудан тұрады.

      65. Материалдық құралдардың бар болуы мен қозғалысының есебі барлық қызметтерде, қоймаларда, шеберханаларда және бөлімшелерде сандық және сапалық көрсеткіштер (категориясы, жарамдылық дәрежесі) бойынша жүргізіледі. Есеп үздіксіз, құжаттық және дәйекті түрде жүргізіледі.

      66. Есеп деректері әр күнгі материалдық құралдардың нақты бар болуын, жай-күйін және орналасқан жерін көрсетеді, бөлімшелердің қамтамасыз етілу дәрежесін анықтауға және белгіленген нысандағы есептілікті қалыптастыруға мүмкіндік береді.

      67. Әскери бөлімде және бөлімшелерде есеп құжаттары қолданыстағы ережелерде, нұсқаулықтарда және басшылықтарда белгіленген нысандар мен тәртіппен ресімделеді және жүргізіледі. Белгіленбеген нысандағы құжаттарды қолдануға жол берілмейді.

      68. Есеп кітаптары нөмірленіп, бауланып, мөрмен бекітіліп, тиісті қызмет бастығының қолы қойылады. Есеп карточкалары қызмет бастығының қолымен және мөрмен расталады. Барлық есеп құжаттарында әскери бөлімнің атауы көрсетіледі.

      Есеп кітабының мазмұнында барлық материалдық құралдардың атауы және бет нөмірлері жазылады. Әр затқа белгіленген номенклатура тәртібімен жеке бет (немесе бірнеше бет) бөлінеді.

      Бастапқы жазбалар алдыңғы кітаптардың, карточкалардың және түгендеу тізімдердің деректері бойынша жасалады. Кейінгі жазбалар ресімделген құжаттар негізінде жүргізіледі.

      69. Есеп кітаптары мен карточкаларындағы барлық жазбалар анық, түзетусіз және сызусыз жасалады. Қате жазба бір сызықпен сызылады (сызылғаны оқылатындай етіп), үстіне дұрыс жазба жасалып, есеп жүргізушінің қолы қойылады.

      70. Жыл соңында, инвентаризация кезінде немесе материалдық жауапты адамдар лауазымды қабылдаған-тапсырған кезде материалдық құралдардың қалдықтары шығарылады.

      Қалдықтар туралы жазбалар қызметте – бастық пен аға хатшының, бөлімшелерде – есеп жүргізушінің қолымен расталады.

      Есеп кітаптары мен карточкалары күнтізбелік жылдың соңына дейін жүргізіледі.

      71. Материалдық құралдарды қабылдау және босату құжаттарына қызмет бастығы және есеп жүргізуші қол қояды, бастық болмаған жағдайда – тыл жөніндегі орынбасары.

      Материалдық құралдарды басқа әскери бөлімдерге немесе ұйымдарға босату жазбаша өкім негізінде жүргізіледі:

      ТЖМ әскери бөлімдері арасында – АҚжӘБК;

      басқа жағдайларда – ҚР ТЖ вице-министрі.

      72. Кіріс және шығыс құжаттарында барлық материалдық құралдар тізімделгеннен кейін жалпы саны сөзбен жазылып, бос жол зигзаг сызықпен сызылады.

      73. Есеп құжаттары қол қойылғаннан кейін ЖЖМ қызметінің есеп құжаттарын тіркеу журналында тіркеледі. Негізгі құжатта және әр қосымшада бірдей тіркеу нөмірі қойылады.

      Тіркелмеген құжаттар бойынша материалдық құралдарды беру немесе қабылдауға жол берілмейді.

      74. Кіріс немесе шығыс құжаты құжатта көрсетілген көлемнен аспайтындай етіп толық немесе жартылай босатылған (қабылданған) болса орындалған деп есептеледі. Алынбаған немесе тапсырылмаған бөлік жеке құжатпен ресімделеді.

      Материалдық құралдарды беру (қабылдау) алушының (тапсырушының) және берген (қабылдаған) адамның қолымен расталады. Қолсыз құжат жарамсыз деп есептеледі.

      75. ЖЖМ бойынша есеп деректерін салыстыру әр ай сайын, басқа материалдық құралдар бойынша – кемінде үш айда бір рет жүргізіледі.

      Салыстыру нәтижелері есеп кітаптары мен карточкаларының соңына жазылып, оны жүргізген адамдардың қолымен расталады.

      76. Кіріс және шығыс құжаттарында жазба жасалған есеп кітабының (карточкасының) нөмірі және беті көрсетіледі.

      Орындалған құжаттар бекітілген номенклатураға сәйкес істерге тігіледі.

      Кітаптар, карточкалар және басқа есеп құжаттары іс жүргізу тәртібіне сәйкес ресімделеді және сақталады.

      77. Материалдық, техникалық және басқа қамтамасыз ету түрлері бойынша есептілік есептілік кестесінде белгіленген көлемде және мерзімде ұсынылады.

      78. Құжаттың күні оған қол қойылған, бекітілген немесе онда тіркелген оқиғаның күні болып есептеледі:

      бұйрық пен хат үшін – қол қойылған күн;

      хаттама мен акт үшін – оқиға күні;

      жоспар, есеп және бекітуді қажет ететін басқа құжаттар үшін – бекітілген күн.

      Құжатта өзгеше көрсетілмесе, өкімдік құжаттың күшіне ену күні – оны адресат алған күн.

      Күн араб цифрларымен "кк.аа.жж" форматында көрсетіледі, мысалы 02.01.25.

12-тарау. Мүліктің есебі, берілуі, сақталуы, есептен шығарылуы

      79. ЖЖМ есебі ЖЖМ есебі кітабында жүргізіледі, міндетті түрде жол жүру парақтарымен сәйкестендіріле отырып. Рәсімделген жол жүру парағынсыз жанармай құюға жол берілмейді. Бірнеше бөлімшеге құю кезінде әр бөлімшеге бөлек шығыс ведомосі жасалады.

      80. Ауысым аяқталғаннан кейін шығыс ведомосі рәсімделеді, жол жүру парақтарымен және отын беру бағанасы деректерімен салыстырылады. Қоймадан есептен шығару – салыстыру негізінде есеп кітабы бойынша жүргізіледі.

      81. Майлар мен улы техникалық сұйықтықтар (бұдан әрі – УТС) техникалық қызмет және жөндеу жоспарында тұрған машиналардың нөмірлері көрсетіле отырып, жүкқұжат бойынша беріледі. Шығыстың есебі техникалық қызмет және жөндеу кітабында жүргізіледі. Жұмсалған майлар ЖЖМ қоймасына тапсырылуға жатады.

      82. Жанармай құю бекеті (бұдан әрі – ЖҚБ) болмаған жағдайда – карталар/талондар бойынша автожанармай құю станциясында фонд шегінде жанармай құю. Әр марка бойынша литрмен есеп жүргізіледі, беру – ведомость бойынша.

      83. Әр ай сайын қоймадағы және бактардағы қалдықтардың инвентаризациясы жүргізіледі. Қойма бойынша – осы Ереженің №2 қосымшасына сәйкес акт, бактар бойынша – қалдықтар мен талондар ведомосі. Есеп кітабымен және жол жүру парақтарымен салыстыру жүргізіледі. Артықшылықтар кіріске алынады. Табығы ысырап нормалары шегіндегі кем шығулар есептен шығарылады, нормадан тыс кем шығулар – тергеп-тексеру жүргізіліп, белгіленген тәртіппен есептен шығарылады. Фактілік кем шығуы болмаған кезде шығындарды норма бойынша есептен шығаруға жол берілмейді.

13-тарау. Іс жүргізу, тіркеу, бекіту

      84. Құжаттар істер номенклатурасы бойынша қалыптастырылады, қараламалар мен дубликаттарсыз. Бір іске 250 параққа дейін. Тұрақты және уақытша істер бөлек жүргізіледі. Көлемді қосымшалар – жеке томдар. Орналастыру реті – мәселенің логикасы және хронология бойынша.

      85. Барлық кіріс, шығыс және өкімдік құжаттар осы Қағиданың №3 қосымшасына сәйкес кітапта тіркелуге жатады.

      86. Бекітуге жататын құжат заңды күшін тек оны бекіткен сәттен бастап иемденеді.

      87. Құжаттарды онда қойылған мәселелерді шешу өкілеттілігіне кіретін тиісті органдар немесе лауазымды тұлғалар бекітеді.

      88. Төмендегі құжат түрлері бекітуге жатады:

      1) ережелер (ұйымдар, мекемелер, олардың құрылымдық бөлімшелері, кеңесші органдар және басқалар туралы);

      2) мекемелер мен кәсіпорындардың жарғылары;

      3) есептер мен баланстар;

      4) құрылым және штаттық кестелер;

      5) ағымдағы және перспективалық жоспарлар;

      6) тексеру-ревизиялық сипаттағы актілер және басқалар.

      89. Құжатты бекіту екі тәсілмен жүзеге асырылады:

      1) бекіту грифімен;

      2) тиісті өкімдік құжат (қаулы, шешім, бұйрық) шығару арқылы. Бекітудің екі тәсілі бірдей заңды күшке ие.

      90. Құжаттың күшіне енуі қосымша іс-әрекеттер мен нұсқауларды талап еткен жағдайда өкімдік құжат шығарылады.

      91. Бекіту грифінің элементтері: БЕКІТЕМІН сөзі, құжатты бекітетін тұлғаның лауазымының атауы, жеке қолы, аты-жөнінің бастапқы әріптері мен тегі, бекіту күні.

      92. Орындалуы және іске жіберілгені туралы белгі: қысқаша анықтама (растаушы құжат болмаған жағдайда), "іске" деген белгі, іс нөмірі, күні, орындаушының/басшының қолы.

14-тарау. Әскери ЖЖМ қоймасының тағайындалуы, сипаттамасы және жұмыс істеуі бойыншуа жалпы ережелер

      93. Әскери ЖЖМ қоймалары ЖЖМ, майлау материалдарын, арнайы сұйықтықтарды және ЖЖМ қызметінің техникалық құралдарын қабылдау, сақтау және беру үшін арналған.

      94. Әскери ЖЖМ қоймалары стационарлық және далалық болып бөлінеді.

      Стационарлық қоймаларға ЖЖМ мен техникалық құралдарды қабылдау, сақтау және беру үшін негізгі технологиялық жабдығы тұрақты капиталдық құрылыстар болып табылатын қоймалар жатады.

      Далалық қоймаларға ЖЖМ қабылдау, сақтау және беру жабдығы жылжымалы және көшпелі техникалық құралдардан тұратын, белгіленген ауданда қысқа мерзімде жайылуға қабілетті қоймалар жатады.

      95. Әскери ЖЖМ қоймалары штаттарға, табельдерге және нормаларға сәйкес жеке құраммен және техникалық құралдармен толықтырылады.

      96. Полк, батальон ЖЖМ қоймаларының тағайындалуы:

      1) ЖЖМ алу, оны бөлімшелерге және жанармай құю пункттеріне беру;

      2) белгіленген ЖЖМ және техникалық құралдар қорын ұстау.

      ЖЖМ қоймалары белгіленген ЖЖМ қорын ұстау және бөлімдерді онымен қамтамасыз ету үшін арналған. Қамтамасыз етілетін бөлімшелер ЖЖМ-ді жанармай құю пункттері арқылы алады.

      97. Әскери ЖЖМ қоймаларындағы жұмыс әскери бөлімнің жылдық шаруашылық жоспарына, бөлім ЖЖМ қызметі бастығының жоспарларына және қойма бастығының жоспарларына сәйкес ұйымдастырылады.

      Жоспарларда қоймада жүргізілетін төмендегі негізгі жұмыстар көзделеді:

      1) ЖЖМ және техникалық құралдарды қабылдау, сақтау және беру;

      2) ЖЖМ және техникалық құралдарды дұрыс сақтауды тексеру;

      3) ЖЖМ-нің сапалық жағдайын және оны уақтылы жаңартуды тексеру;

      4) ЖЖМ және техникалық құралдардың бар болуын және олардың есептік деректерге сәйкестігін тексеру;

      5) қойманың есептік және есептілік құжаттамасын жүргізу және оның жай-күйін тексеру;

      6) қойманың техникалық құралдары мен құрылыстарын күтіп-ұстау және жөндеу жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

      7) өлшем құралдары мен өлшеуіш аспаптардың техникалық жай-күйін бақылау, оларды уақтылы тексеру және таңбалауға ұсыну;

      8) резервуарлар мен құбыржолдарға калибрлеу кестелерін жасау және тексеру;

      9) жұмсалған майларды, арнайы сұйықтықтарды қабылдау және қамтамасыз етуші органның нұсқауы бойынша оларды тапсыру (жөнелту);

      10) қоршаған ортаны (су айдындарын, жер учаскелерін, орман алқаптарын, атмосфераны) ЖЖМ-мен ластанудан сақтандыру жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

      11) қойманың техникалық құралдары мен жабдығын дұрыс пайдалануды тексеру;

      12) қойманы көктем-жазғы және күзгі-қысқы жағдайларда жұмыс істеуге дайындау;

      13) өртке қарсы қорғау және қауіпсіздік техникасы жөніндегі іс-шараларды орындау; лауазымды тұлғалардың техникалық құралдарда жұмыс істеу бойынша арнайы дайындығын ұйымдастыру және тәжірибелік дағдыларын жетілдіру;

      14) лауазымды тұлғалардың техникалық құралдарда жұмыс істеу бойынша арнайы дайындығын ұйымдастыру және тәжірибелік дағдыларын жетілдіру.

1-параграф. Резервуарлар және ыдыстар

      98. ЖЖМ сақтауға арналған резервуарлар мұнай өнімдерінің түрлері мен сорттары бойынша топтарға орналастырылады. Әр резервуарлар тобы төгілудің таралуын болдырмайтын обвалование құрылғысымен жабдықталады, жаңбыр және еріген сулардың ағызылуы қамтамасыз етіледі.

      99. Резервуарлардың конструктивтік және техникалық параметрлері (түрі, сыйымдылығы, резервуарлар арасындағы қашықтық және ғимараттардан, алаңдардың еңісі, обвалование мен кіреберіс жолдардың өлшемдері) жобалық құжаттамамен және тиісті мемлекеттік стандарттар мен құрылыс нормаларымен айқындалады.

      100. Әр резервуарда паспорт, калибрлеу кестесі және сақталатын өнімнің маркасы, сорты мен көлемі, соңғы тазалау және талдау күні көрсетілген тақтайша болады. Резервуар паспорты ЖЖМ қоймасында сақталады.

      101. Резервуарлар деңгейді, температураны, дренажды және сынама алуды бақылау құрылғыларымен, сондай-ақ жерге тұйықтау және статикалық электрден қорғау құралдарымен жабдықталады. Жерге тұйықтау құрылғылары жылына кемінде бір рет акт жасала отырып тексеріледі.

      102. Резервуарларды қарап-тексеру және техникалық қызмет көрсету бөлім командирі бекіткен кестеге сәйкес жүргізіледі.

      Ағымдағы қарап-тексеру – алты айда кемінде бір рет.

      Орташа жөндеу – екі жылда кемінде бір рет.

      Күрделі жөндеу – қажеттілігіне қарай.

      Әр қарап-тексеру кезінде тығыздығы, арматураның, дәнекерленген тігістердің, баспалдақтар мен алаңдардың жай-күйі тексеріледі.

      103. Резервуарларды тазалау екі жылда кемінде бір рет, сондай-ақ басқа маркалы жанармайға көшкен кезде жүргізіледі. Жұмыстар дегазациядан кейін механикаландырылған тәсілмен немесе қолмен, ЖЖМ қызметі бастығының басшылығымен, міндетті түрде жеке қорғаныс құралдарын қолдана отырып орындалады. Тазалаудан кейін акт жасалады және резервуар паспортында белгі қойылады.

      104. Резервуарлардың ішкі және сыртқы беттері, сондай-ақ металл конструкциялары коррозияға қарсы жабындылармен боялады. Жер асты учаскелері белгіленген нормаларға сәйкес оқшаулаумен қорғалады.

      105. ЖЖМ сақтау және тасымалдауға арналған ыдыс бүлінбеген, таза және тығындармен тығыз жабылады, тығындарда тығыздағыштар болады. Толтыру алдында ыдыс судың, кірдің және тоттың қалдықтарынан тазартылады. Ағаш тығындарды және зақымданған ыдыстыпайдалануға жол берілмейді.

      106. Бос ыдыс толтырылған ыдыстан бөлек сақталады. Әр бөшке мен канистрде өшпейтін бояумен өнім маркасының, нетто және ыдыс массасының белгілері салынады. Әр үйіндіде өнімнің атауы және бірліктер саны көрсетілген тақтайша ілінеді.

      107. Тазаланған және жөнделген ыдыс жауапты тұлғаның қарап-тексеруінен кейін одан әрі пайдалануға жіберіледі.

      Уытты немесе тез тұтанатын сұйықтықтардың астындағы ыдыс жуылып, арнайы бөлінген, жабылатын үй-жайларда сақталады.

      108. Барлық резервуарлар мен ыдыс толтырылғаннан немесе сынама алынғаннан кейін пломбылануға жатады. Пломбалардың бұзылуы актпен тіркеледі және тергеп-тексеріледі.

      109. Резервуарлар мен ыдысқа қызмет көрсетумен байланысты жұмыстар Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 15 маусымдағы № 286 бұйрығымен бекітілген Мұнай және мұнай өнімдеріне арналған резервуарларды пайдалану және жөндеу кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №23068 болып тіркелді) және Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 бұйрығымен бекітілген Өрт қауіпсіздігі қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №26867 болып тіркелді) сәйкес орындалады.

2-параграф. Құбыржолдар

      110. Әскери ЖЖМ қоймаларындағы стационарлық құбыржолдар әдетте, өздігінен босату құрылғылары жаққа тұрақты еңіспен жерге көміле отырып төселеді. Ең аз еңістер: тұтқырлығы төмен сұйықтықтар үшін – кемінде 0,003, тұтқырлығы жоғары немесе қатып қалатындар үшін – кемінде 0,02.

      111. ЖЖМ-ге арналған құбыржолдарды газ құбырларымен, өрт сөндіру су құбырымен, жылу трассаларымен немесе жоғары және төмен кернеулі күштік кабельдермен ортақ траншеяларда төсеуге жол берілмейді.

      Коммуникацияларды қорғау қорғаныш футлярлармен (металл, бетон немесе асбестцемент) қамтамасыз етіледі, әсіресе автомобиль немесе теміржолдарды қиған кезде.

      112. Құбыржолдарды төсеудің ең аз тереңдігі: жер бетінен құбырдың үстіңгі жағына дейін – кемінде 0,8 м, ал жабық каналда төселген жағдайда – кемінде 0,6 м. Жолдар арқылы өткізгенде қорғаныш құбыры жол жамылғысының шетінен кемінде 2 м шығып тұруға тиіс, ал қорғаныш құбырының ішкі диаметрі төселетін құбырдың диаметрінен 100–200 мм артық болуы керек.

      113. Стационарлық ЖЖМ қоймасының технологиялық құбыржолдарына әр құбыржол бойынша деңгейі немесе көлемі бойынша ЖЖМ мөлшерін анықтауға мүмкіндік беретін калибрлеу кестесі жасалады. Кесте бөлім командирімен бекітіледі және құбыржол паспортымен бірге сақталады.

      114. Құбыржолдардың фланецті және басқа қосылыстары май-бензинге төзімді резеңке, паронит немесе кептіргіш майға малынған картон прокладкалармен жабдықталады (штаттық прокладкалар болмаған жағдайда құжатпен негізделген ұқсас материалдарды қолдануға жол беріледі). Іске қосар алдында қосылыстардың тығыздығы тексеріледі; пайдалануға тек сәтті тексеруден кейін ғана жіберіледі.

      115. Құбыржолдар желісінің профилактикалық қарап-тексеруі жылына кемінде екі рет, оның ішінде көктемгі және қысқы кезеңге дайындық кезінде жүргізіледі. Күнделікті пайдалану кезінде: ысырмалар мен вентильдердің жай-күйі, ағулардың жоқтығы, манометрлердің көрсеткіштері, қорғаныш футлярлардың бүтіндігі тексеріледі.

      116. Пайдалану процесінде мыналарға жол берілмейді:

      1) құбыржолдағы қысымды жоба бойынша көзделгеннен асыру;

      2) ағып кетуді тиісінше тексерместен құбырлар мен қосылыстарды пайдалану;

      3) ысырмаларды конструкцияда көзделмеген тұтқалармен ашу және жабу;

      4) құбыржол жүйесіне судың түсуіне жол беру (қатып қалған су зақымдануға әкелуі мүмкін);

      5) бекітілген техникалық қызмет көрсету кестелерінен ауытқу.

      117. Құбыржолда ағу немесе терлеу анықталған кезде дереу шаралар қабылданады: авариялық муфталар немесе қысқыштар орнату не учаскені толық босатып, дайындағаннан кейін дәнекерлеу жұмыстарын жүргізу. Ақаудан кейін құбыржол қайта қысыммен сынақтан өткізіледі – 10 минут ішінде қысымның төмендеуі 0,02 МПа-дан аспаса, сынақтан өтті деп есептеледі.

      118. Үй-жайлар ішіндегі құбыржолдар қорғаныш түске майлы бояумен боялады және сәйкестендіру жолақтарымен белгіленеді. Маркировка мысалдары:

      1) этилденген автомобиль бензині – қызыл жолағы бар сары;

      2) этилденбеген бензин – сары;

      3) дизель отыны – қоңыр;

      4) мазут – қара;

      5) майлар – көк.

      Жолақтар тармақтарда, іріктеу нүктелерінде, жабу арматурасында және трассада әр 5 метр сайын кемінде бір рет салынады.

      119. Құбыржолдарды жерге тұйықтау және қорғаныш нөлдеу міндетті. Кернеу астында қалуы мүмкін прокладкалар, қосылыстар және металл бөліктер сенімді түрде жерге тұйықталады немесе нөлденеді. Күрделі жөндеуден кейін және жылына кемінде бір рет жерге тұйықтағыштардың кедергісі тексеріледі (10 Ом-нан аспауы керек) және хаттама құбыржол паспортында тіркеледі.

      120. Құбыржолдар мен қосылыстарды қазу, жөндеу, тазалау немесе қарап-тексеру бойынша барлық жұмыстар рұқсат-наряд бойынша, жауапты тұлғаны тағайындай отырып, жеке қорғаныс құралдарының болуымен жүргізіледі.

3-параграф. Қоймалар және шатырлар

      121. ЖЖМ және техникалық құралдарды сақтауға арналған стационарлық қоймалар мен шатырлар мына талаптарға сәйкес жанбайтын материалдардан салынады:

      1) ҚР ҚН 2.02-01-2023 "Ғимараттар мен құрылыстардың өрт қауіпсіздігі";

      2) ҚР ҚН 3.05-04-2014 "Мұнай, мұнай өнімдері және сұйытылған газдарға арналған жерасты қоймалары";

      3) ЕЖ 156.13130.2020 "Мұнай және мұнай өнімдері қоймалары" (ұлттық баламалары болмаған жағдайда жобалау кезінде қолданылады).

      122. Қоймаларда ЖЖМ буының жиналуын болдырмау үшін табиғи және (қажет болғанда) мәжбүрлі желдету қамтамасыз етіледі.

      Тарту шахталары дефлекторлармен жабдықталады, ауа ағыны фрамугалар мен терезелер арқылы қамтамасыз етіледі.

      Тез тұтанатын сұйықтықтар (ТТС) сақталатын үй-жайларда жарылыстан қорғалған орындауда мәжбүрлі желдету жабдықталады.

      123. Желдету, электрмен жабдықтау және жылыту жүйелерінің барлығы үй-жайдың жарылыс-өрт қауіптілік санатына (В-1г класы, 2 аймақ) сәйкес жарылыс қауіпсіз орындауда орындалады.

      Жарық шамдар мен ажыратқыштардың IP қорғаныс дәрежесі кемінде 54 болуы тиіс.

      124. Қоймалардағы электр жабдығы мына талаптарды сақтай отырып орналастырылады:

      1) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген Электр қондырғыларын орнату қағидалары (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №10851 болып тіркелді);

      2) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 30 наурыздағы № 246 бұйрығымен бекітілген Тұтынушылардың электр қондырғыларын техникалық пайдалану қағидалары (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №10949 болып тіркелді).

      125. Қауіпсіздік пен пайдаланудың ыңғайлылығын қамтамасыз ету үшін қоймалар мыналармен жабдықталады:

      1) жүк тиеу-түсірудің механикаландырылған құралдары (тальдар, электрштабелерлер);

      2) жанбайтын материалдардан жасалған стеллаждар мен паллеттер;

      3) табиғи және жасанды жарықтандыру;

      4) өртке қарсы қорғау құралдары (өрт сөндіргіштер, құм салынған жәшіктер, асбест маталар).

      188. Әр қоймада рәсімделеді және тұрақты орналасады:

      1) стеллаждардың орналасуын, өтетін жолдарды және өрт сөндіру құралдарын көрсете отырып, қойма жоспары;

      2) габариттері, сыйымдылығы, конструкция түрі, пайдалануға енгізілген күні, жарылыс-өрт қауіптілігі санаты көрсетілген қойма паспорты;

      3) тексерулер нәтижелері мен анықталған ақаулар енгізілетін қарап-тексеру журналы;

      4) ЖЖМ сақтау, өрт қауіпсіздігі шаралары, авария кезіндегі іс-әрекеттер жөніндегі нұсқаулықтар;

      5) эвакуация жоспары және инвентарьмен жабдықтау кестесі;

      6) сақталатын техникалық құралдардың есеп карточкалары;

      7) ЖЖМ-нің есебі мен қозғалысы журналы.

      126. Желдету және үй-жайлардың жай-күйі ай сайын, қоймалар конструкцияларының техникалық қарап-тексеруі жылына бір рет бақыланады.

      Қарап-тексеру барысында зақымданулар жойылады, шатырдың, есіктердің бүтіндігі, түйіспелердің тығыздығы қамтамасыз етіледі.

      Найзағай, нөсер немесе қатты желден кейін кезектен тыс қарап-тексеру жүргізіледі.

      127. Қысқы кезеңге желдету тесіктері, фрамугалар мен люктер қалқандармен жабылады немесе жылыланады, бұл ретте қысқа мерзімді желдету мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

      Көктемде және күзде үй-жайлар ылғалдың алдын алу үшін тек құрғақ ауа райында желдетіледі.

      128. Қоймаларды пайдалануға жауапты тұлғалар бөлім командирінің бұйрығымен тағайындалады. Олар ыдыс мен жабдықтың жай-күйін күнделікті қарап-тексереді, ағуларды уақтылы жоюды, прокладкаларды ауыстыруды және бөшкелерді тығыздауды қамтамасыз етеді.

      129. Шатырлар атмосфералық жауын-шашыннан қорғауды қажет етпейтін бос ыдыс мен техникалық құралдарды сақтауға арналған.

      Шатырлардың конструкциялары жанбайтын материалдардан орындалады, ашық жағы басым желдер бағытына қарама-қарсы бағытқа қаратылады.

4-параграф. Қызметтік үй-жай

      130. Әскери ЖЖМ қоймасындағы қызметтік үй-жай қойма аумағына кіреберісте орналасады және мыналарға арналған:

      1) ЖЖМ бойынша кіріс-шығыс құжаттарын рәсімдеу;

      2) жедел және есептік құжаттаманы жүргізу;

      3) жылжымалы зертхана мен бақылау-өлшеу жабдығын орналастыру;

      4) жеке қорғаныс құралдары мен өртке қарсы инвентарьді сақтау.

      131. Қызметтік үй-жайда мыналар жабдықталады:

      1) қойма бастығының жұмыс орны (үстел, орындық, құжаттарға арналған шкаф);

      2) отқа төзімді металл сейфі бар құжаттаманы сақтау аймағы;

      3) арнайы киім мен жеке қорғаныс құралдарына арналған шкаф;

      4) өртке қарсы жабдыққа арналған шкаф немесе стенд;

      5) су құбыры тартылған қолжуғыш, сабын, сүлгі;

      6) алғашқы медициналық көмек аптечкасы;

      7) жарылыс қауіпсіз орындаудағы жылыту, желдету және жарықтандыру.

      132. Қызметтік үй-жайдың ішкі қабырғасында ақпараттық стенд (құжаттар тақтасы) рәсімделеді, онда тұрақты орналасады:

      1) қойма жоспарының схемасы және өрт өткелдерінің белгіленуі;

      2) қойма бастығы мен жанармай құюшы жүргізушінің лауазымдық міндеттері;

      3) ЖЖМ-мен жұмыс істеу кезінде еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы жөніндегі нұсқаулық;

      4) өрт қауіпсіздігі ережелері және өрт шыққан кездегі іс-әрекеттер;

      5) толтырылған кіріс-шығыс құжаттарының үлгілері;

      6) резервуарларды тазалау және өлшеу құралдарын тексеру кестелері;

      7) "мұнай өнімдерінің сақтау мерзімдері және сапасын бақылау мерзімділігі" кестелері;

      8) төтенше қызметтер мен жауапты тұлғалардың телефон нөмірлері.

      133. Қызметтік үй-жайда мына құжаттар жүргізіледі:

      1) лауазымды тұлғалардың қойманы қарап-тексеру журналы;

      2) қауіпсіздік техникасы және өрт қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулықтар журналы;

      3) резервуарларды тазалау актілерін тіркеу журналы;

      4) арнайы киім мен жеке қорғаныс құралдарын (ЖҚҚ) беру есебі журналы;

      5) ауысымды қабылдау және тапсыру журналы;

      6) ЖЖМ есебі кітабы және кіріс-шығыс құжаттарын тіркеу журналы.

      134. Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қойма аумағына кіреберісте, қызметтік үй-жайдың жанында орнатылады:

      1) өрт сөндіргіштермен, күректермен, ломмен, шоқпармен және шелектермен жабдықталған ӨҚ-А типті өрт қалқаны;

      2) көлемі кемінде 0,5 м³ құм салынған жәшік;

      3) өрт су көзінің көрсеткіші және өрт автомобильдерінің кіру схемасы.

15-тарау. ЖЖМ сақтау. Ыдысқа таңба салу тәртібі

      135. ЖЖМ сақтау металл, резиноматалы резервуарларда және бүтін ыдыста (бөшкелер, канистрлер, бидондар, контейнерлер) жүзеге асырылады. Қауіпсіздік шаралары сақталған жағдайда автомобиль және тіркеме цистерналарда сақтауға жол беріледі.

      136. Қоймалар болмаған жағдайда қатты жабындысы және қоршауы (биіктігі кемінде 0,5 м) бар ашық алаңдарда уақытша орналастыруға жол беріледі.

      137. Әр резервуардың және үйіндінің жанында мыналар көрсетілген тақтайшалар орнатылады:

      1) ЖЖМ сорты және саны;

      2) түскен күні;

      3) соңғы талдау күні. Бір резервуарда әртүрлі сорттарды сақтауға жол берілмейді.

      138. Әр ЖЖМ сорты кемінде екі резервуарда сақталады; бір резервуар тек аралық немесе уақытша қажеттіліктер үшін ғана рұқсат етіледі.

      139. Резервуарлар мен ыдыс толық толтырылмайды – өнімнің температуралық кеңеюі ескеріле отырып:

      1) тік резервуарлар – көлемнің 95 %-на дейін;

      2) көлденең резервуарлар – 15–20 см толтырмай;

      3) бөшкелер – 5–7 см;

      4) канистрлер – 2–3 см.

      140. ЖЖМ деңгейінің бақылау өлшеулері мынадай мерзімде жүргізіледі:

      1) күнделікті – сыйымдылығы 50 м³-тан асатын резервуарларда;

      2) айына кемінде екі рет – сыйымдылығы 50 м³-қа дейінгі резервуарларда;

      3) әр құю/төгу операциясына дейін және кейін;

      4) ағу күдігі болғанда – тәулігіне екі рет.

      141. Сақтау тек бүтін, тығыз ыдысқа ғана рұқсат етіледі. Барлық сыйымдылықтар пломбыланады немесе мөрленеді.

      142. Ыдыстың әр бірлігіне осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес МЕМСТ 1510-84 және МЕМСТ 19433-88 сәйкес маркировка салынады:

      1) ЖЖМ сорты және маркасы;

      2) нетто және ыдыс массасы;

      3) қауіптілік белгісі (тез тұтанатын сұйықтықтар үшін – қызыл фонда жалын, қауіптілік класы 3).

      143. Автоцистерналар мен жанармай құю машиналарында сәйкестендіру белгілері орналастырылады:

      1) алдында және артта – 690×300 мм өлшемді тіктөртбұрыш, оң жағы қызғылт сары түсті, КЭМ коды және ООН нөмірі бар (мысалы, 1203 – автомобиль бензині);

      2) сол жағы – ақ түсті, қызыл шаршысы бар (ТТС белгісі).

16-тарау. ЖЖМ қабылдау, сақтау және беру кезіндегі көлемін анықтау

      144. Жанар-жағармай материалдарының саны сыйымдылық түріне және сақтау тәсіліне байланысты анықталады:

      1) теміржол цистерналарында және құю кемелерінде қабылдау және тиеу кезінде – деңгейді өлшеу және калибрлеу кестелері бойынша қайта есептеу немесе тексерілген есептегіштер арқылы;

      2) автоцистерналарда қабылдау және беру кезінде – есептегіштер немесе тарирлеу белгісі бойынша;

      3) ыдыста сақтау және беру кезінде – таразыда өлшеу арқылы;

      4) резервуарларда сақтау кезінде – деңгейді өлшеу және кестелер бойынша қайта есептеу арқылы;

      5) техниканы жанармай құю кезінде – жанармай құю колонкалары мен есептегіштердің көрсеткіштері бойынша.

      145. Әр резервуарға калибрлеу кестесі жасалады және бекітіледі. Деңгей биіктігі қарама-қарсы нүктелерде кемінде екі рет, дәлдігі 1 мм-ге дейін өлшенеді. Өлшеулер арасындағы айырма 1 мм-ден аспауға тиіс.

      146. ЖЖМ-нің тығыздығы мен температурасы МЕМСТ 2517-2012 "Мұнай және мұнай өнімдері. Сынама алу әдістері" сәйкес орташа сынама бойынша анықталады.

      147. ЖЖМ массасы кесте бойынша көлемді нақты температурадағы тығыздыққа көбейту арқылы есептеледі. Рұқсат етілетін ауытқу:

      1) тік резервуарлар үшін ±0,2 %;

      2) көлденең резервуарлар үшін ±1,0 %. Өлшеулер тек метрологиялық тексеруден өткен, таңбасы бар аспаптармен ғана жүргізіледі.

17-тарау. Жұмсалған ЖЖМ және майларды жинау және сақтау

      148. Жұмсалған мұнай өнімдері (ЖМӨ) топтар бойынша бөлек жиналады:

      1) жұмсалған мотор майлары (әрі қарай – ЖММ) – регенерациялауға немесе қайта өңдеуге жататындар;

      2) жұмсалған индустриялық майлар (әрі қарай – ЖИМ) – гидравликалық, компрессорлық, турбиналық және басқалар;

      3) жұмсалған мұнай өнімдерінің қоспалары (әрі қарай – ЖМӨҚ) – жуу сұйықтықтары, тазалау қалдықтары және басқалар.

      149. Жұмсалған мұнай өнімдерін мұнайдан тыс шығу тегі бар өнімдермен араластыруға жол берілмейді.

      150. Жинау маркалары мен түрлері бойынша бөлек жүргізіледі. Жұмсалған майларды төгу қозғалтқыштарға, трансмиссияларға және механизмдерге техникалық қызмет көрсету кезінде, сондай-ақ жөндеу және резервуарларды тазалау кезінде орындалады.

      151. Жұмсалған сұйықтықтарды ашық аспан астында жаңбыр немесе қар кезінде төгуге жол берілмейді. Мәжбүрлі жағдайларда ластануды және судың түсуін болдырмау шаралары қабылданады.

      152. Қоймаларда 5–25 м³ сыйымдылықтағы, су мен шөгіндіні шығару құрылғыларымен жабдықталған ЖМӨ жинау пункттері жабдықталады. Тұнған су кәдеге жарату алдында экологиялық талаптарға сәйкес тазартылады.

      Жабдық және инвентарь мұнай өнімдері топтары бойынша белгіленген түске боялады.

      Жұмсалған мұнай өнімдерін мұнай базаларына тасымалдау тек бүтін автоцистерналармен, тығыз жабылатын қақпақтары және пломбалары бар жүзеге асырылады. Жұмсалған мұнай өнімдерін төгу немесе өртеу, сондай-ақ оларды топыраққа немесе су айдындарына лақтыруға жол берілмейді.

18-тарау. Қойманы жазғы және қысқы жағдайларда жұмыс істеуге дайындау

      153. Қоймада жылына екі рет жоспарлы маусымдық жұмыстар жүргізіледі:

      1) жазғы кезең басталмас бұрын;

      2) қысқы кезең басталмас бұрын.

      Барлық іс-шаралар бөлім командирі бекіткен кесте бойынша орындалады.

      Жазғы кезең:

      1) резервуарлар мен қоймалардан еріген және жаңбыр суларын бұруды қамтамасыз ету;

      2) су бұру арналары мен кюветтерді тазалау;

      3) су басу қаупі бар учаскелерден ЖЖМ мен техниканы басқа жерге көшіру;

      4) салқындатқыш сұйықтықтарды және пайдаланылған қысқы майларды қабылдап, сақтауға алу және жоюға дайындау;

      5) жазғы маркалы ЖЖМ мен арнайы сұйықтықтарды алып, бөлімшелерге беру;

      6) жабдықтарды, қоймаларды және коммуникацияларды жөндеу және консервациялау;

      7) құбырлардың, арматураның және жерлендірудің ақаусыздығын тексеру;

      8) өртке қарсы жабдықтарға техникалық қызмет көрсету, өрт сөндіргіштерді, су қоймаларын, құмды тексеру;

      9) найзағайдан қорғау және жерлендіру контурларын тексеру;

      10) аумақта және кіреберіс жолдарда тәртіп орнату, қоқысты және құрғақ өсімдіктерді жинау;

      11) жанар-жағармай құю пунктіндегі резервуарларды тазалау.

      Қысқы кезең:

      1) жаңбыр суларын дер кезінде бұруды және қардан тазалауды ұйымдастыру;

      2) жолдарды тазалауға арналған құрал-саймандарды дайындау;

      3) қысқы маркалы ЖЖМ, майлар және сұйықтықтарды алып, бөлімшелерге беру;

      4) резервуарлардың, қоймалардың, құбырлардың тығыздығын және жылу оқшаулауын тексеру;

      5) жылу беру және сумен жабдықтау жүйелеріне техникалық қызмет көрсету;

      6) өрт гидранттары мен су қоймаларын жылу оқшаулау;

      7) өрт сөндіргіштерді тексеру және қайта зарядтау, өртке қарсы құрал-саймандарды жылу оқшаулау;

      8) аумақты қоқыстан тазалау;

      9) резервуарларды тазалап, қысқы пайдалануға дайындау.

      Іс-шаралар аяқталғаннан кейін қойманың пайдалануға дайындығын тексеру актісі жасалады, оны бөлім командирі бекітеді.

19-тарау. Стационарлық жанар-жағармай құю пункттерін техникалық пайдалану

      154. Жанар-жағармай құю пункттері мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) стационарлық – әскери бөлімнің техника парктерінде тұрақты жұмыс істейтін;

      2) далалық – оқу-жаттығулар мен далалық шығулар аудандарында уақытша орналастырылатын.

      155. Жанар-жағармай құю пункттерінің саны техника бірліктерінің санымен және отын шығынының көлемімен айқындалады.

      156. Стационарлық пункт мыналармен жабдықталады:

      1) ЖЖМ құятын резервуарлармен;

      2) жанармай және май құю колонкаларымен;

      3) өлшеу-таразылау жабдығымен (таразылар, өлшеуіштер, тығыздық өлшегіштер);

      4) өртке қарсы қалқанмен, құммен, "Өрт қауіпті", "Шекпеуге тыйым салынады" деген жазуы бар көрсеткіштермен;

      5) үстел, шкаф, қол жуғыш, дәрі қобдишасы және құжаттама орналастырылған қызметтік үй-жаймен.

      157. Дөңгелекті және шынжыр табанды техникаға бөлек алаңдар немесе аймақтары бөлінген ортақ пункт жасауға жол беріледі.

      158. Қойма бастығы және жүргізуші-құюшы материалдық жауапты тұлғалар болып табылады. Олармен материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалады.

      159. Жеке құрам арнайы киіммен, аяқ киіммен және жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етіледі.

      160. Әр жанар-жағармай құю пунктінде мынадай құжаттама жүргізіледі:

      1) технологиялық және электр схемасы бар пункт паспорты;

      2) резервуарлар мен колонкалардың паспорттары;

      3) пайдалану, техника және өрт қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулықтар;

      4) өлшем құралдарын тексерудің калибрлеу кестелері мен кестелері;

      5) жанармай есебі, жөндеу, қарап-тексеру және мүкәммал журналдары.

      Өлшем құралдарымен жабдықтау, техникалық қызмет көрсету және тексеру Қазақстан Республикасының "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Заңына және МЕМСТ 8.586.5-2005 стандартына сәйкес жүргізіледі.

1-параграф. Жанар-жағармай құю пунктінің аумағы

      161.Жанар-жағармай құю пунктінің аумағы жол белгілерімен жабдықталады:

      1) жылдамдықты шектеу;

      2) "Жолаушыларды міндетті түрде түсіру";

      3) "Шекпеуге тыйым салынады", "Ашық от жағуға тыйым салынады".

      Кіреберісте қозғалыс схемалары, өрт су қоймалары мен құдықтардың көрсеткіштері орналастырылады. Аумақ ойық-шұңқырсыз қатты жабындыға ие болуға, техниканың еркін өтуін қамтамасыз етуге және ҚР ҚНжЕ 2.04-05-2002 "табиғи және жасанды жарықтандыру" нормаларына сәйкес сыртқы жарықтандырылуы тиіс.

      Пункт телефон байланысымен және дауыс зорайтқыш байланыспен қамтамасыз етіледі.

2-параграф. Құю пунктін пайдалану

      162. Барлық жабдық зауыт-өндірушінің техникалық шарттарына сәйкес пайдаланылады.

      163. Жөндеу және техникалық қызмет көрсету бекітілген кестелер бойынша жүргізіледі, журналдарға міндетті түрде жазба енгізіледі.

      164. Жөндеуден кейін колонкалар метрологиялық қызметтің тексерушісімен тексеріліп, пломбаланады.

      165. Пломба бұзылған жағдайда колонка қайталап тексерілгеннен кейін ғана жұмысқа жіберіледі. Жөндеу кезеңінде колонкада "Жұмыс істемейді" деген жазуы бар тақта ілінеді.

      166. Әр колонкада нөмірі және жанармай маркасы көрсетіледі.

      167. Резервуарлар МЕМСТ 1510-84 және ЕЖ 156.13130.2020 талаптарына сәйкес пайдаланылады. Жүргізілетін жұмыстар:

      1) тексеру – апта сайын;

      2) ағымдағы жөндеу – әр 6 ай сайын кемінде 1 рет;

      3) орташа жөндеу – 2 жылда 1 рет;

      4) күрделі жөндеу – қажеттілікке қарай.

      168. Резервуарларды тазалау екі жылда кемінде бір рет немесе жанармай маркасы ауысқан кезде жүргізіледі. Жұмыстар Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 342 бұйрығымен бекітілген Мұнай-химия, мұнай өңдеу салаларындағы қауіпті өндірістік объектілер, мұнай базалары және автожанармай құю станциялары үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №10256 болып тіркелді) сәйкес орындалады және тазалау актісімен ресімделеді.

      169. Үйлерді жылыту тек қуаты 18 кВт-қа дейінгі сертификатталған электр жылытқыштарымен жүргізіледі.

      Жерлендіру және найзағайдан қорғау жылына кемінде 1 рет тексеріледі.

      170. Жарамсыз болған жабдық, құрал-саймандар мен инвентарь актімен есептен шығарылып, аумақтан шығарылады.

      171. Құю пунктінің қауіпсіз пайдалануына жауапты – ЖЖМ қоймасының бастығы; бақылау – ЖЖМ қызметінің бастығы және бөлім командирінің тыл жөніндегі орынбасары.

20-тарау. ЖЖМ және техникалық құралдарды сақтау

      172. ЖЖМ, майлар және арнайы сұйықтықтар булану, ағу, ластану, сулану немесе маркалардың араласуын болдырмайтындай тәртіппен сақталады.

      173. Әр резервуарда және ыдыс тобының жанында мына мәліметтері бар тақтайша ілінеді:

      – өнімнің атауы;

      – көлемі;

      – түскен күні және соңғы талдау күні.

      Барлық қақпақтар мен тығындар пломбамен бекітіліп, тығыз жабылады. Ағаш тығындарды қолдануға болмайды.

      174. ЖЖМ мен майлар салынған ыдыс маркалары бойынша, тығындары жоғары қаратып, таңбалары бір жаққа бағытталып сақталады. Бөшкелер былайша орналастырылады:

      – қоймаларда: бензин үшін – 1 қатар, майлар үшін – 2 қатарға дейін;

      – қалыңдығы 10 см кем емес төсемдерге, қатарлар арасына төсем қойып;

      – стеллаждарда – 3 қатардан аспайтын етіп.

      Қатарлар арасындағы өтпе жол – кемінде 1 м.

      Ашық алаңда сақтау уақытша түрде ғана рұқсат етіледі. Алаң құрғақ, таза және су ағатын кюветтері болуы тиіс. Қажет болғанда брезентпен немесе уақытша баспанамен жабылады.

      175. Техникалық құралдар (воронкалар, шелектер, сорғылар және басқалары) бөлек стеллаждарда сақталады. Сақтауға дейін кірден, өнім қалдықтарынан және тоттан тазартылады.

      176. ЖЖМ қорлары түрлері бойынша бөлінеді:

      – ағымдағы;

      – қол сұғылмайтын.

      Техникалық құралдар жанармай мен майлардан бөлек сақталады.

      177. Улы техникалық сұйықтықтар (антифриздер, тежеу және гидравликалық сұйықтықтар) тек құлыпталатын немесе қоршалған, күзеті бар орындарда сақталады.

      Резервуарлар мен ыдыс герметикалық және пломбалы болуы тиіс.

      Өндірістік әрі тұрмыстық үй-жайларда улы сұйықтықтарды сақтауға болмайды.

      178. Пайдаланылған сұйықтықтар да жаңа өнімдер сияқты жеке резервуарларда немесе бөшкелерде сақталады.

      179. Барлық ыдыс және жабдық белгілі бір ЖЖМ түрі үшін белгіленген түске боялады. Зақымданған жерлер мерзім-мерзіммен қайта боялады.

      Тығындарды ашу үшін арнайы кілттер қолданылады. Булар қауіпсіз шығу үшін тығын баяу ашылады.

      180. Бос ыдыс бөлек, тығындары төмен қаратып сақталады, өнім атауы мен саны көрсетілген тақтайшамен белгіленеді.

      Улы сұйықтық сақталған ыдыс пломбамен және күзетпен қамтамасыз етіледі.

      Жұмыс соңында резервуарлар, қоймалар және құю пункттері пломбаланып, қарауыл күзетіне тапсырылады.

21 тарау. Техника қауіпсіздігі және өртке қарсы қорғау

      181. ЖЖМ-нің ерекшеліктері: жарылғыш және өрт қауіптілігі, статикалық электр зарядын жинау, тез булану, сондай-ақ адам ағзасына зиянды әсер етуі. Ең улы өнімдерге этилденген бензиндер және улы техникалық сұйықтықтар (этиленгликоль, антифриз, тежеу сұйықтығы, дихлорэтан және басқалар) жатады.

      182. ЖЖМ-мен жұмыс істеу кезіндегі техника қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау ерекше маңызды. Бұл ережелерді білу және дәл орындау апаттардың, өрттердің, жарақаттардың алдын алуға, жеке құрамның денсаулығы мен өмірін сақтауға, сондай-ақ ЖЖМ мен техникалық құралдарды үнемдеуге мүмкіндік береді.

      ЖЖМ-мен жұмыс істейтін барлық адамдар техника қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігі бойынша нұсқаулықтан өтеді, қажет болған жағдайда арнайы оқытылады.

      Техника қауіпсіздігі бойынша нұсқаулықты – ЖЖМ қызметінің бастығы, өрт қауіпсіздігі бойынша – әскери бөлімнің өрт қызметі (өрт командасы) бастығы жүргізеді.

1-параграф. Техника қауіпсіздігінің негізгі ережелері

      183. ЖҚБ аумағында тыйым салынады:

      1) жоғары тұрған бастықпен келісілмеген, мұнай өнімдерін қабылдау және босатуға қатысы жоқ жұмыстарды орындауға;

      2) шылым шегуге және ашық от қолдануға;

      3) қолды, киімді және еденді жеңіл тұтанғыш сұйықтықтармен жууға;

      4) құю немесе төгу процесіне қатысы жоқ бөгде адамдардың болуына;

      5) жолаушылар отырған автомобильдерді жанармай құюға.

      184. ЖЖМ-ді құю және төгу кезінде қоймада келесі сақтық шаралары орындалады:

      1) құю (төгер) алдында тасымалдағыш сорғы қондырғылар және автоцистерналар жерге қосылады;

      2) өнім резервуарға еркін құлама ағыспен емес, өнім қабатының астына жіберіледі;

      3) толтырылатын резервуарлардағы (автоцистернадағы) деңгей тұрақты бақыланады;

      4) ЖЖМ өтетін рукавтар қадағаланады, олардың жерлендірілгеніне ерекше назар аударылады;

      5) ағу байқалған жағдайда құю дереу тоқтатылып, ақау жойылады.

      185. ЖЖМ буының жарылыс қауіпті концентрациясы пайда болуы мүмкін қоймалар мен басқа да үй-жайлар жұмыстың алдында желдетіледі. Қажет болғанда жарықтандыру жарылыстан қорғалған шамдармен жүргізіледі.

      186. Люк қақпақтарын және ыдыс тығындарын ұру кезінде ұшқын шығармайтын құралмен ашу қажет. Резервуарға (ыдыс) құлап түсіп, ұшқын шығаруы мүмкін кілттерді, болттарды, гайкаларды және басқа заттарды қалдыруға болмайды.

      ЖЖМ деңгейін өлшеу кезінде метрштоктың (лоттың) люк қабырғасына соғуына жол берілмейді.

      Жеңіл буланатын ЖЖМ бар резервуардың люгін ашқанда желдің қарсы бетіне тұру қажет.

      187. Улы техникалық сұйықтықтармен жұмыс істеу кезінде сақтық шаралары қатаң сақталады.

2-параграф. Өртке қарсы іс-шаралар

      188. ЖЖМ – жарылғыш және өрт қауіпті заттар. Олар статикалық заряд жинайды, тез буланады және булары уытты. Әсіресе этилденген бензиндер мен улы техникалық сұйықтықтар (антифриздер, тежеу сұйықтықтары, дихлорэтан және т.б.) қауіпті.

      189. ЖЖМ-мен жұмыс істейтін әр адам техника қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі бойынша нұсқаулықтан өтеді. Нұсқаулық ГСМ қызметінің бастығы және өртке қарсы қызмет бастығымен жүргізіледі, журналда белгі жасалады.

3-параграф. Қауіпсіздіктің негізгі ережелері

      190. Қойма және құю пункті аумағында тыйым салынады:

      1) шылым шегуге және ашық от қолдануға;

      2) келісілмеген жұмыстарды орындауға;

      3) қолды және киімді ЖЖМ-мен жууға;

      4) жолаушылар отырған автомобильдерді жанармай құюға;

      5) ақаулы жабдықты қолдануға.

      191. ЖЖМ құю және төгу кезінде:

      1) барлық авто және жылжымалы жабдықтар міндетті түрде жерге қосылады;

      2) құю өнім қабатының астына жүргізіледі, еркін құлаған ағысқа жол берілмейді;

      3) деңгей тұрақты бақыланады;

      4) ағып кету байқалса, операциялар дереу тоқтатылады.

      192. Бу жиналуы мүмкін үй-жайлар желдетіледі. Жарықтандыру тек жарылыстан қорғалған шамдармен.

      193. Металл тығындар ұшқын шығармайтын құралмен ашылады. Өлшеу жұмыстары люк қабырғаларына соққы жасамай жүргізіледі.

      194. Улы және этилденген сұйықтықтармен жұмыс істеу:

      1) желдетілетін үй-жайда немесе ашық ауада;

      2) арнайы киім, қолғап, фартук, етікпен;

      3) міндетті түрде бейтараптандырғыш заттардың (керосин, хлорлы әк) болуымен.

      Сұйықтықты ауызбен соруға, тұрмыстық мақсатта қолдануға немесе орынсыз жерде сақтауға болмайды.

      195. Резервуарлар мен цистерналарды тазалау тек механикаландырылған тәсілмен, ЖЖМ қызметінің бастығының басшылығымен жүргізіледі. Жұмысшылар шлангалы противогаз, сақтандыру белбеуі және қауіпсіздік арқандарын қолданады.

4-параграф. Өртке қарсы талаптар

      196. ЖЖМ қоймалары келесі өртке қарсы арақашықтықтарды сақтай отырып орналастырылады:

      – тұрғын және өндірістік ғимараттардан кемінде 100 м;

      – пешпен жылытылатын объектілерден кемінде 60 м.

      Резервуарлар обваловкамен қоршалған топтарға біріктіріліп, жерге қосылады.

      197. Қоймада өрт бөлімі және жауапты тұлғалар жұмыс істейді. Құрамы мен міндеттері ақпараттық стендте көрсетіледі.

      198. Аумағы қоқыстан, құрғақ шөптен және майланған шүберектен жүйелі түрде тазаланады. Майлы шүберек қақпағы бар металл жәшіктерде сақталып, күн сайын шығарылады.

      199. Автомобильдер жанармайды қозғалтқышы өшірулі күйде құяды. Машиналар арасындағы арақашықтық – кемінде 5 м. Түтін деңгейін сіріңкемен немесе ашық отпен тексеруге тыйым салынады.

5-параграф. Өрт сөндіру құралдары

      200. Өртті сөндіру үшін қолданылады:

      1) көбікті өрт сөндіргіштер – ЖЖМ және жанғыш құрылымдар үшін;

      2) көмірқышқылды өрт сөндіргіштер – электр жабдықтары үшін;

      3) құм және асбест жамылғылары – жергілікті ошақтар үшін;

      4) су – тек қатты материалдар үшін, жанармай үшін қолданылмайды.

      201. Жабдықталу нормалары:

      1) резервуарлар тобына – 2 өрт сөндіргіш;

      2) әр колонкаға – 1 өрт сөндіргіш және 1 құм жәшігі;

      3) қойманың әр 100 м² үшін – 2 өрт сөндіргіш;

      4) әр үй-жайда – асбест жамылғысы.

      Өрт сөндіргіштер жылына кемінде 1 рет тексеріліп, қайта зарядталады.

  Азаматтық қорғаныс әскери
бөлімдерінде жанар-жағармай
материалдары қызметінің
жұмысын ұйымдастыру
жөніндегі қағидаларына
1-қосымша

№ ______ ЖЖМ және материалдық құралдардың бар болуы мен қозғалысын есепке алу КІТАБЫ

__________________________________ қызмет (басқару органы)

      әскери бөлімі (әскери бөлім, қойма, база)

      Басталды 20___ ж "_____"____________

      Аяқталды 20___ ж. "_____"____________

      Мазмұны:

Материалдық құралдардың атауы (түг., №)

Кітап парағы

Материалдық құралдардың атауы (түг., №)

Кітап парағы

Наимено-вание материальных средств (инв, № )

Кітап парағы

бастапқы

келесі

бастапқы

келесі

бастапқы

келесі



















      Материалдық құралдардың атауы _____________________________


Жазба күні

Құжат атауы

Құжат №

құжат күні

Жеткізуші (алушы)

Келді

Кетті

Есепте бар

1

2

3

4

5

6

7

8

















      Номенклатура коды ______________ Өлшеу бірлігі __________________


Оның ішінде қоймада, бөлімшеде

қоймада

Бөлімшеде, ә/б

келді

кетті

Есепте бар







9

10

11

12

13

14

15

16

17



















      Материалдық құралдардың атауы __________________________

      Нормативті қор: минималды ______________________________

      максималды _________________________


Жазба күні

Құжат атауы

Құжат №

құжат күні

Жеткізуші (алушы)

Келді

Кетті

Бар

барлығы

Оның ішінде

I

II

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10











      Номенклатура коды ___________________

      Өлшем бірлігі __________________


Оның ішінде қоймада, бөлімшеде

Санаты бойынша

қоймада

бөлімшеде

III

IV

V

Барлығы

Оның ішінде санат бойынша

А

Б

I

II

III

IV

V

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23



























  Азаматтық қорғаныс әскери
бөлімдерінде жанар-жағармай
материалдары қызметінің
жұмысын ұйымдастыру
жөніндегі қағидаларына
2-қосымша

АКТ әскери бөлімнің ЖЖМ қоймасындағы қалдықтарды түсіру туралы

      20___ж.___ ________ күнге

р/н №

Материалдық құралдардың атауы

Өлшем бірл.

Бірлік құны

Нақты бары

Есепте

Жетіспейді

Артық

саны

соммасы

Саны

соммасы

Көлемі

сумма

Норма бойынша

Нормадан артық

Норма бойынша

Нормадан артық

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13



























      Қосымша:

      1. Резервуарлардағы ЖЖМ өлшеу ведомосі, ___ парақта

      2. Ыдыстағы мұнай өнімдерін өлшеп-таразылау ведомостері, ___ парақта

      3. Салқындату сұйықтығын өлшеу ведомосі, ___ парақта

      4. Машиналар бактарындағы ЖЖМ өлшеу ведомостері, ___ парақта

      5. Табиғи кему сомасын есептеу және негіздеу, ___ парақта

      Комиссия қортындысы:

      1. Өлшемдердің рұқсат етілген қателігінен тыс анықталған артықшылықты қабылдап, кіріске алу (есепке алу)________________________.

      2. Есепке сәйкес табиғи кемуді есептен шығару: автобензин ____ –______ литр (кг), дизель отыны ____ – ________ литр (кг) және басқаларын.

      3. Тапшылық пен жоғалтуларды есепке алу кітабына енгізіп, тапшылықты есептен шығару ____________.

      4. Қалған артықшылықтар мен тапшылықтар өлшемдердің рұқсат етілген қателігі шегінде болғандықтан, есепке алу кітаптарына көрсетілмейді.

      Ревизор _______________________________

      Комиссия төрағасы _____________________

      Комиссия мүшелері: _______________________

      Материалдық құралдар толық ұсынылған, басқа сақтау орындары жоқ. Құжатсыз басқа әскери бөлімдерге, ұйымдарға сақтауға берілмеген, олардан сақтауға қабылданбаған. Барлық кіріс-шығыс құжаттары есепке алу кітаптары бойынша өткізілген және қызметтің іс жүргізу бөліміне тапсырылған. Өлшемдер менің қатысуыммен жүргізілді, нәтижелерімен келісемін.

      Материалдық құралдарды сақтауға жауапты тұлға:

      _______________________________________________________________

  Қоймадан қалдықты шешу актісіне
  1-қосымша

______әскери бөлімнің ЖЖМ қоймасында қалдықтарды түсіру кезінде ЖЖМ мөлшерін өлшеу ВЕДОМОСІ

      20___ж. ___ _______ күнге

№ р/н

Азық-түлік атауы

Резервуар түрі

Резервуар №

Құю биіктігі (мм)

Тығыздығы (г/см)

Азық-түлік көлемі (литр)

Азық-түлік массасы (кг)

барлығы

су

Азық-түлік

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1










2










      Ревизор _______________________________

      Комиссия төрағасы ___________________

      Комиссия мүшелері:___________________

      ______________________________________

      Материалдық құралдар толық ұсынылған, басқа сақтау орындары жоқ. Құжатсыз басқа әскери бөлімдерге, ұйымдарға сақтауға берілмеген, олардан сақтауға қабылданбаған. Барлық кіріс-шығыс құжаттары есепке алу кітаптары бойынша өткізілген және қызметтің іс жүргізу бөліміне тапсырылған. Өлшемдер менің қатысуыммен жүргізілді, нәтижелерімен келісемін.

      Материалдық құралдарды сақтауға жауапты тұлға:

      _________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

  Қоймадан қалдықты шешу
актісіне 2-қосымша

______ әскери бөлімнің ЖЖМ қоймасында ыдыстағы мұнай өнімдерін өлшеп-таразылау ВЕДОМОСІ

      20____ж.___ _______ күнге

№ р/н

Материалдық құралдар атауы

Өлшем бірл.

Ыдыс түрі

Ыдыс саны

брутто

ыдыс

нетто

Ескерту

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1









2









3









4









5









      Ревизор ____________________________

      Комиссия төрағасы __________________

      Комиссия мүшелері:_________________

      ___________________________________

      Материалдық құралдар толық ұсынылған, басқа сақтау орындары жоқ. Құжатсыз басқа әскери бөлімдерге, ұйымдарға сақтауға берілмеген, олардан сақтауға қабылданбаған. Барлық кіріс-шығыс құжаттары есепке алу кітаптары бойынша өткізілген және қызметтің іс жүргізу бөліміне тапсырылған. Өлшемдер менің қатысуыммен жүргізілді, нәтижелерімен келісемін.

      Материалдық құралдарды сақтауға жауапты тұлға:

      ____________________________________________________________________

  Қоймадан қалдықты шешу
актісіне 3-қосымша

20__ ж. "_" _______ жағдай бойынша техникалық бөлім техникасының салқындату жүйелеріндегі салқындату сұйықтығының мөлшерін өлшеу ВЕДОМОСІ

№ р/н

Машина маркасы мен нөмірі

% этиленгликольдың құрамы

температура

Суыту сұйықтығының көлемі

Сұйықтықтың (нақты) массасы (кг)

көрінетін

нақты

көрінетін

нақты

1








2








3








4








5








      Ревизор ____________________________

      Комиссия төрағасы __________________

      Комиссия мүшелері:_________________

      ___________________________________

      Материалдық құралдар толық ұсынылған, басқа сақтау орындары жоқ. Құжатсыз басқа әскери бөлімдерге, ұйымдарға сақтауға берілмеген, олардан сақтауға қабылданбаған. Барлық кіріс-шығыс құжаттары есепке алу кітаптары бойынша өткізілген және қызметтің іс жүргізу бөліміне тапсырылған. Өлшемдер менің қатысуыммен жүргізілді, нәтижелерімен келісемін.

      Материалдық құралдарды сақтауға жауапты тұлға:

      ____________________________________________________________________

  Қоймадан қалдықты шешу
  актісіне 4-қосымша

Техникалық бөлімнің ___ машиналарының бактарындағы ЖЖМ мөлшерін өлшеу 20 ж. " " __________ жағдайы бойынша ВЕДОМОСІ

№р/н

Машина маркасы мен нөмірі

Жол парағының №

Спидометр мен есептеуіш құралының мотосағат көрсеткіші

Тексеру кезіндегі спидометр мен моторсағат есептегішінің көрсеткіші

Соңғы жол парағы бойынша есептелетін ЖЖМ (л.)

Нақты анықталғаны (л.)

Жетіспейді (л.)

Артық (л.)

Соңғы жол парағы бойынша

Машинада

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10































      Ревизор ____________________________

      Комиссия төрағасы __________________

      Комиссия мүшелері:_________________

      ___________________________________

      Материалдық құралдар толық ұсынылған, басқа сақтау орындары жоқ. Құжатсыз басқа әскери бөлімдерге, ұйымдарға сақтауға берілмеген, олардан сақтауға қабылданбаған. Барлық кіріс-шығыс құжаттары есепке алу кітаптары бойынша өткізілген және қызметтің іс жүргізу бөліміне тапсырылған. Өлшемдер менің қатысуыммен жүргізілді, нәтижелерімен келісемін.

      Материалдық құралдарды сақтауға жауапты тұлға:

      ____________________________________________________________________

  Қоймадан қалдықты шешу
актісіне 5-қосымша
Бекітемін _____________
  (лауазымы, ә/атағы.,
  ________ қолы, фамилиясы)
20__ж. "___"_______

ЕСЕП мұнай өнімдерінің табиғи шығыны бойынша жоғалтуларын есептеу 20____ ж.__________________

№ п/п

Мұнай өнімінің атауы

Өнім көлемі

1 тонна өнімге табиғи шығын нормасы, (кг)

Табиғи шығын есептелген, (кг)

Айына қабылданғаны, тоннасы

Бір айдан астам сақталғаны, тонна

























      ЖЖМ қызметінің бастығы_______________________

      Қойма бастығы ____________________________

  Азаматтық қорғаныс әскери
бөлімдерінде жанар-жағармай
материалдары қызметінің
жұмысын ұйымдастыру
жөніндегі қағидаларына
3-қосымша

0000 әскери бөлімі

№ _____

ЖЖМ қызметінің есеп құжаттарын тіркеу кітабы

      Басталды 20___ж. "_____"____________

      Аяқталды 20___ ж. "_____"___________

      ҚҰРАМЫ:

№ р/н.

Құжат атауы

Кітап парақтары

бастапқы

келесі

1

ЖЖМ қызметінің есеп кітаптары мен журналдары

1

3

2

Бензин және дизель отыны бойынша БЕВ

5

45

3

Жүкқұжаттар

47

57

4

Агрегаттардың жұмыс парақтары

59

67

5

ЖЖМ есептен шығару актілері

69

79

6

Тексеру актілері

81

83

7

Кіріс-шығыс құжаттарының тізілімдері

85

89

8

Лимиттік карточкалар

91

99

      (левая сторона)

Тіркеу №

Тіркеу күні

Құжат атауы

Құжат №

Құжат күні

Дана саны

Жалпы саны

Қандай материалдық құралдарға құжат берілді (түсті)

1

2

3

4

5

6

7

8

































      (бірінші беті)

Құжат кімнен түсті немесе кімге орындауға берілді

Құжатты орындау мерзі (күні)

Құжатты алғаны туралы қолхат және күні

Орындалған құжатты алғаны туралы қолхат және күні

Орындалған құжаттың орналасқан жері

Іс №

Істе № парақтар саны

9

10

11

12

13

14

























  Азаматтық қорғаныс әскери
бөлімдерінде жанар-жағармай
материалдары қызметінің
жұмысын ұйымдастыру
жөніндегі қағидаларына
4-қосымша

ЖЖМ сақталатын резервуарлар мен ыдыстарды таңбалауға қойылатын талаптар

      Негізгі жазулар (түрі, маркасы ЖЖМ) резервуар нөмірінің төменгі жағында, табанның орталық бөлігінде орналасады. Қосымша жазулар (ЖЖМ стандартының нөмірі, құю күні – резервуарға ЖЖМ құйылған айы мен жылы көрсетіледі, жаңарту күні – ЖЖМ жаңартылған айы мен жылы көрсетіледі, толық талдау күні – осы түрдегі ЖЖМ-ға қолданыстағы паспорт бойынша толық талдау күні көрсетіледі) негізгі жазудың төменгі жағына жазылады. Ескерту жазбалары резервуар нөмірінің үстіңгі жағына және екі жақ қабырғасына (обечайка) қойылады.

      ЖЖМ-ды ұзақ мерзімді сақтағандағы көлденең резервуарлардың таңбасы өрт жолы жағынан табанға салынады.

      ЖЖМ-ды қысқа мерзімді сақтағандағы көлденең резервуарлардың нөмірі мен ескерту жазбалары жоғарыда көрсетілгендей салынады, ал негізгі жазу өрт жолы жағынан орнатылған тақтайшаға жазылады.

      Көмілген және жартылай көмілген резервуарлардың таңбасы 470 × 480 мм өлшемді тақтайшаларға салынады.

      Автоцистерналарға, автожанармай құю машиналарына, автомаслозаправщиктерге және автоводозаправщиктерге цистернаның екі бүйір жағына және артқы табанына "ӨРТ ҚАУІПТІ" деген ескерту жазбасы әріп өлшемі мынадай етіп салынады:

Көлем атауы

Көлемі, мм

жанында

артынды

Әріптер биіктігі

200

110

Әріптер ені

80

80

Әріптер қалыңдығы

20

20

      Негізгі жазу мен ескерту түсті жолақтары 210 × 75 мм өлшемді биркаға жазылады, ол төгу арматурасының маховикіне бекітіледі.

      Бөшкелердің таңбасы мойны бар табанға салынады. Негізгі жазу табанның ортасында орналасады, одан кейін қосымша жазулар келеді. Қауіптілік белгісі (МЕМСТ 19433-88 бойынша) ЖЖМ бар ыдысқа қауіптілік сипатына қарай салынады. Қауіптілік белгісі бұрышқа бұрылған, әр қабырғасы кемінде 100 мм болатын шаршы түрінде болады және екі тең үшбұрышқа бөлінеді.

      Шаршының жоғарғы үшбұрышында қауіптілік символы орналасады, ол сондай-ақ екі қарама-қарсы обечайкаға да салынады.

      Жабық тигельде тұтану температурасы 61ºC-қа дейінгі оңай тұтанатын сұйықтықтар (ОТС) үшін қауіптілік символы – қызыл өрісте қара түсті жалын.

      Улы тұтанғыш сұйықтықтар (УТС) үшін қауіптілік символы – ақ өрісте қара түсті бас сүйек пен сүйектер. Қауіптілік символының астында ЖЖМ қауіптілігін сипаттайтын жазу орналасады. Белгінің шеті бойымен шетінен 5 мм қашықтықта қара түсті жақтау жүргізіледі. Егер ЖЖМ бірнеше түрлі қауіптілікке ие болса, ыдысқа бірнеше қауіптілік белгісі салынады, олар осы қауіптілік түрлерін көрсетеді.

      Таңбалау резервуарларға, ыдысқа және тақтайшаларға трафарет арқылы бояумен тікелей салынады. Қолмен таңбалауға жол берілмейді.

      Трафареттегі әріптердің биіктігі мынадай болып салынады:

 
Ыдыс атауы

Әріпті жазудың биіктігі, мм

негізгі

қосымша

РЕЗЕРВУАРЛАР

140

70

КОНТЕЙНЕРЛЕР

100

25

БӨШКЕЛЕР

50

25

КАНИСТРЛЕР

25

12

      Сонымен қатар, ЖЖМ тасымалдайтын және құятын автокөлік құралдарында (қауіпті жүк тасымалдайтын) алдыңғы және артқы жағында 690 × 300 мм өлшемді тану белгісі орнатылады. Тану белгісінің сол жақ бөлігі ақ түске боялады, ақ өріске МЕМСТ 19433-88 бойынша қауіптілік белгісі салынады (150×150 мм қызыл шаршы, шаршы шетінен 5 мм қашықтықта ені 5 мм қара жиек, жоғарғы бөлігінде қара жалын, төменгі бөлігінде жүктің қауіптілік сыныбы 3 – ОТС – оңай тұтанатын сұйықтық). Оң жақ бөлігінің ені 400 мм, ол қызғылт сары түске боялады, жоғарғы жағында өрт немесе ағу кезінде адамдарды қорғауға арналған шұғыл шаралар коды (КЭМ) цифрлармен және әріптермен жазылады (1 – құрғақ заттарды қолдану, суды қолдануға болмайды; 4 – көбік қолдану; 5 – канализацияға түсуіне жол бермеу). Оң төменгі бөлікте ООН тізімі бойынша заттың нөмірі цифрлармен жазылады (1203 – автомобиль бензині), барлық жазулар қара түспен орындалады. Цифрлардың биіктігі 100 мм, ені – 55 мм, сызық қалыңдығы – 15 мм. КЭМ және ООН № әріптерінің қалыңдығы кемінде 3 мм. Белгінің шеті бойынша және оң жағының ортасында бөлу жолағы жүргізіледі.

      Алдыңғы жағында тану белгісі жүріс бағыты бойынша оң жақта бамперге, артқы жағында – кузов немесе цистерна қабырғасының оң жақ жоғарғы бөлігіне орнатылады.