Об утверждении образовательных программ дополнительного образования по допризывной подготовке

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 29 августа 2025 года № 1181

Примечание ИЗПИ!
Введение в действие см. п. 3.

В соответствии с пунктом 3 статьи 23 Закона Республики Казахстан "Об образовании", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые:

1) Образовательную программу дополнительного образования по допризывной подготовке для общеобразовательных школ всех типов (приложение 1);

2) Образовательную программу дополнительного образования по допризывной подготовке для учреждений технического и профессионального, послесреднего образования (ТиППО) (приложение 2);

3) Образовательную программу дополнительного образования по допризывной подготовке для внешкольных организаций дополнительного образования (приложение 3);

4) Образовательную программу дополнительного образования по допризывной подготовке для войсковых частей Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований РК (приложение 4).

2. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Министра обороны Республики Казахстан по воспитательной и идеологической работе.

3. Настоящий приказ вводится в действие с 16 сентября 2025 года и подлежит официальному опубликованию.

4. Настоящий приказ довести до заинтересованных должностных лиц и структурных подразделений.

Министр обороны Республики Казахстан генерал-лейтенант авиации

Д. Косанов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство просвещения
Республики Казахстан

	Приложение 1
	Утверждена приказом Министра обороны Республики Казахстан от 29 августа 2025 года № 1181

Образовательная программа дополнительного образования по допризывной подготовке для общеобразовательных школ всех типов

1. Цель программы: формирование у жас-айбынов, обучающихся по образовательной программе дополнительного образования по ДП для общеобразовательных школ всех типов, основ военной подготовки, патриотического сознания, гражданской ответственности, готовности к защите Республики Казахстан, а также приобретение дополнительных знаний, умений и навыков, необходимых для успешного прохождения воинской службы.

2. Категория обучающихся: учащиеся (жас-айбыны) 7-11 классов (14-18 лет) общеобразовательных школ всех типов (общеобразовательные, специализированные школы, лицеи, гимназии).

3. Продолжительность программы:

общая продолжительность:136 часов (34 часа в год x 5лет) обеспечиваются за счет вариативных часов, предусмотренных в организациях образования.

распределение по годам обучения:34 часа в год (7-8 класс – 34 часа по 17 часов в год, 9 класс - 34 часа, 10 класс - 34 часа, 11 класс - 34 часа).

форма обучения: очная, в рамках факультативной части или во внешкольное время.

режим занятий:1 час в неделю (в зависимости от возможностей школы и расписания). Необходимо стремиться к равномерному распределению занятий в течение учебного года.

продолжительность занятия (академического часа):45 минут.

4. Структура программы:

Программа состоит из теоретических и практических занятий для 7, 8, и 9 классов по следующим разделам:

1) основы военной истории (ОВИ);

2) основы военного дела (ОВД);

3) основы воинской службы (ОВС);

4) основы строевой подготовки (ОСП);

5) общефизическая подготовка (ОФП);

6) основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ);

7) основы медицинских знаний (ОМЗ);

8) военно-патриотическое воспитание (ВПВ).

Для 10 и 11 классов:

1) основы военной истории (ОВИ);

2) основы тактической подготовки (ОТП);

3) основы огневой подготовки (ООП);

4) основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА);

5) строевая подготовка (ОСП);

6) общефизическая подготовка (ОП);

7) основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ);

8) основы медицинских знаний (ОМЗ);

9) военно-патриотическое воспитание (ВПВ);

10) профильная подготовка (ПД).

5. Содержание программы (с разбивкой на теоретические и практические занятия):

Условные обозначения:

(Т) - Теоретические занятия;

(П) - Практические занятия.

1-ый год (7 класс) - 17 часов:

Основы военной истории(ОВИ) (3 часа):

(Т) Военное дело древних кочевников Казахстана (VII в. до н.э. - VII в. н.э.) (1 час).

(Т) Войны и военная организация народов средневекового Казахстана (VI—XIV вв.) (1 час).

(Т) Отечественная война казахского народа (XVII-XVIII вв.). Военное искусство казахов (1 час).

Основы военного дела (ОВД) (2 часа):

(Т) Вооруженные Силы Республики Казахстан: состав, структура, задачи (1 час).

(Т) Другие войска и воинские формирования РК: состав, структура, задачи (1 час).

Основы воинской службы (ОВС) (4 часа):

(Т) Воинская обязанность граждан РК (1 час).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (1 час).

(Т) Общевоинские уставы Вооруженные Силы Республики Казахстан, Другие войска и воинские формирования (краткий обзор) (2 часа).

Основы строевой подготовки (ОСП) (2 часа):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке (1 час).

(Т) Обязанности командиров и военнослужащих перед построением и в строю (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (2 часа):

(Т) Основы здорового образа жизни военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (1 час):

(Т) Безопасность в повседневной жизни (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (1 час):

(Т) Основы первой медицинской помощи (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (2 часа):

(Т) Воинские традиции в Вооруженных Силах Республики Казахстан (1 час).

(Т) Воинские ритуалы в Вооруженных Силах Республики Казахстан (1 час).

2-й год (8 класс) - 17 часов:

Основы военной истории(ОВИ) (2 часа):

(Т) Военная организация национально-освободительной борьбы казахского народа (XVIII–XІXвв.). Военное искусство повстанцев и их лидеры (1 час).

(Т) Первые казахские офицеры и генералы (XVIII – начало XX в.) (1 час).

Основы военного дела (ОВД) (2 часа):

(Т) Роль и место Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований в обеспечении национальной безопасности РК (1 час).

(Т) Виды военной службы и законодательство в сфере обороны (краткий обзор) (1 час).

Основы воинской службы(ОВС) (4 часа):

(Т) Устав внутренней службы Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (1 час).

(Т) Устав гарнизонной и караульной службы Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (1 час).

(Т) Строевой устав Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (1 час).

(Т) Дисциплинарный устав Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (3 часа):

(П) Строевая стойка, одиночные приемы строевой подготовки на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия одиночно на месте и в движении (1 час).

(П)Выполнение поворотов одиночно на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (2 часа):

(Т) Общефизическая подготовка: цели и задачи (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (1 час):

(Т) Природные, техногенные катастрофы и действия населения (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (1 час):

(Т) Первая помощь при ранениях, кровотечениях, переломах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (2 часа):

(Т) День защитника Отечества Республики Казахстан его значение (1 час).

(Т) День Победы в ВОВ его значение (1 час).

3 год (9 класс) - 34 часа:

Основы военной истории(ОВИ) (6 часов):

(Т) Военное дело в Казахстане в начале ХХ века (3 часа).

(Т) Казахстанцы в военных конфликтах 1920–1940 гг. (3 часа).

Основы военного дела (ОВД) (4 часа):

(Т) Основные виды вооруженных конфликтов (1 час).

(Т) Основы тактики (1 час).

(Т) Современные виды вооружения и военной техники (1 час).

(Т) Классификация и основные характеристики вооружения и военной техники (1 час).

Основы воинской службы(ОВС) (4 часа):

(Т) Внутренний порядок и распорядок дня воинской части (2 часа).

(Т) Состав суточного наряда и его основные обязанности (1 час).

(Т) Права и обязанности военнослужащих (1 час).

Основы строевой подготовки(ОСП) (5 часов):

(Т) Строи и управление ими (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (1 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (1 час).

(П) Основы выполнения строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (4 часа):

(Т) Правила закаливания организма (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (3 часа).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (4 часа):

(Т) Пожарная безопасность: действия в экстремальных условиях (1 час).

(Т) Действия населения при стихийных бедствиях (1 час).

(Т) Химические, биологические и радиационные угрозы (1 час).

(Т) Терроризм: виды угроз и защита (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (3 часа):

(Т) Сердечно-лҰгочная реанимация: алгоритм проведения (1 час).

(П) Практическое занятие: бинтование и наложение повязок (1 час).

(П) Тренировка: оказание первой помощи в смоделированных ситуациях (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Халық Қаһарманы Республики Казахстан (2 часа).

(Т) Герои Отечества – прошлое и современность (2 часа).

4 год (10 класс) - 34 часа:

Основы военной истории(ОВИ) (4 часа):

(Т) Воинские формирования Казахстана на фронтах великой отечественной войны (1941–1945 гг.) (2 часа).

(Т) Военное строительство в Казахстане в послевоенные годы (1946-1991 гг.) (2 часа).

Основы тактической подготовки(ОТК) (3 часа):

(Т) Основы тактики (1 час).

(Т) Действия солдата в бою (1 час).

(Т) Тактические действия отделения (1 час).

Основы огневой подготовки(ООП) (6 часов):

(Т) Основы огневой подготовки (1 час).

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) Тактико-технические характеристики автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Устройство автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) История развития беспилотной авиации (1 час).

(Т) Устройство и классификация БПЛА (1 час).

Строевая подготовка (4 часа):

(П) Построение подразделения в развернутый строй (одношереножный или двухшереножный) (1 час).

(П) Построение подразделения в походный строй (в колонну по одному, по два, по три, по четыре) (1 час).

(Т) Воинское приветствие и строевые приемы с оружием на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка(ОФП) (3 часа):

(Т) Значение военно-прикладных видов спорта для военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

(П) Специальные упражнения для военнослужащих (преодоление полосы препятствий - элементы) (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (3 часа):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (краткий обзор) (1 час).

(Т) Средства индивидуальной защиты военнослужащего (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний(ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при отравлениях, ожогах, обморожениях, утоплении, ударе током (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи при различных видах травм и поражений (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (3 часа):

(Т) Образы героев страны и моральный выбор (3 часа).

Профильная подготовка (4 часа) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 4 часа.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 4 часа.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 4 часа.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 4 часа.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 4 часа.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 4 часа.

5 год (11 класс) - 34 часа:

Основы военной истории(ОВИ) (4 часа):

(Т) Армия независимого Казахстана (2 часа).

(Т) Вооруженные силы Республики Казахстан – основа военной организации государства (2 часа).

Основы тактической подготовки(ОТП) (4 часа):

(Т) Воинское подразделение в бою (1 час).

(Т) Тактика действий в различных видах боя (1 час).

(Т) Тактика ведения боя в различных условиях (1 час).

(Т) Основы управления и взаимодействия в бою (1 час).

Основы огневой подготовки(ООП) (4 часа):

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) ПриҰмы и правила стрельбы (1 час).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) Применение БПЛА в современном мире (1 час).

(Т) Применение БПЛА в тактике (1 час).

Строевая подготовка(СП) (2 часа):

(П) Воинское приветствие и строевые приемы без оружия (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка(ОФП) (2 часа):

(Т) Значение рукопашного боя для военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (2 часа):

(Т) Современные угрозы РХБ характера (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний(ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при ранениях, кровотечениях, переломах (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Профессия — Родину защищать: зачем нужна армия? Высшие военные учебные заведения: поступление и перспективы (2 часа).

(Т) Национальное единство и межнациональное согласие – основа процветающего Казахстана и сильной армии (2 часа).

Профильная подготовка (8 часов) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 8 часов.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 8 часов.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 8 часов.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 8 часов.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 8 часов.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 8 часов.

Пример распределения учебного времени приведен в таблице 1 и 2.

Таблица 1 - Пример распределения учебного времени для 7,8,9 классов

Дисциплина	1 год (17 часов) 7 класс	2 год (17 часов) 8 класс	3 год (34 часа) 9 класс	Всего (68часов)
Основы военной истории	3	2	6	9
Основы военного дела	2	2	4	8
Основы воинской службы	4	4	4	12
Основы строевой подготовки	2	3	5	12
Общефизическая подготовка	2	2	4	8
Основы безопасности жизнедеятельности	1	1	4	6
Основы медицинских знаний	1	1	3	5
Военно-патриотическое воспитание	2	2	4	8
Итого:	17	17	34	68

Таблица 2 - Пример распределения учебного времени для 10, 11 классов

Дисциплина	4 год (34 часа) 10 класс	5 год (34 часа) 11класс	Всего (68 часов)
Основы военной истории	4	4	8
Основы тактической подготовки	3	4	8
Основы огневой подготовки	6	4	10
Основы применения БПЛА в военном деле	2	2	4
Строевая подготовка	4	2	6
Общефизическая подготовка	3	2	5
Основы радиационной, химической и биологической защиты	3	2	4
Основы медицинских знаний	2	2	4
Военно-патриотическое воспитание	3	4	8
Профильная подготовка	4	8	12
Итого:	34	34	68

6. Планируемые результаты обучения

В результате освоения программы, обучающиеся должны:

Знать:

Основные положения документов, регламентирующих воинскую службу военнослужащих Республики Казахстан.

Военную историю Республики Казахстан.

Обязанности военнослужащих.

Устройство и порядок обращения с автоматом Калашникова и пистолетом Макарова.

Правила оказания первой медицинской помощи.

Правила поведения при применении оружия массового поражения.

Основы применения БПЛА в военном деле.

Основы профильной подготовки (в соответствии с выбранным направлением).

Уметь:

Выполнять строевые приемы.

Разбирать и собирать автомат Калашникова.

Оказывать первую медицинскую помощь при ранениях, кровотечениях, переломах.

Пользоваться средствами индивидуальной защиты.

Ориентироваться на местности с помощью компаса.

Применять навыки профильной подготовки.

Владеть:

Навыками дисциплинированности и исполнительности.

Навыками коллективной работы.

Навыками принятия решений в экстремальных ситуациях.

Навыками, соответствующими профильной подготовке.

7. Формы аттестации:

Текущий контроль (полугодовой): устный опрос, письменные работы, практические задания.

Промежуточная аттестация (годовой): зачеты (по разделам программы).

Итоговая аттестация (по итогам обучения): комплексный экзамен (теоретические знания и практические навыки), защита проекта по профильной подготовке (в зависимости от выбранного профиля).

8. Учебно-методическое обеспечение:

учебники, учебные пособия, методические разработки;

плакаты, схемы, таблицы, инструкции;

видеоматериалы, презентации;

оборудование для практических занятий (макеты оружия, средства защиты, медицинские принадлежности, компасы, симуляторы и т. д.).

Примечание: данная программа ориентирована на формирование базовых навыков и знаний. В зависимости от возможностей школы и наличия квалифицированных преподавателей содержание программы может быть дополнено и расширено. Важно обеспечить максимальную практическую направленность обучения и связь с реальными условиями военной службы. Особое внимание следует уделить профильной подготовке, чтобы дать учащимся возможность получить востребованные навыки и подготовиться к военной службе по конкретной специальности.

	Приложение 2
	Утверждена приказом Министра обороны Республики Казахстан от 29 августа 2025 года № 1181

Образовательная программа дополнительного образования по допризывной подготовке для организаций технического и профессионального, послесреднего образования (ТиППО)

1. Цель программы: формирование у жас-айбынов, обучающихся по образовательной программе дополнительного образования по ДП для организаций технического и профессионального, послесреднего образования, основ военной подготовки, патриотического сознания, гражданской ответственности, готовности к защите Республики Казахстан, а также приобретение дополнительных знаний, умений и навыков, необходимых для успешного прохождения воинской службы.

2. Категория обучающихся: обучающиеся (ТиППО).

3. Продолжительность программы:

общая продолжительность: 136 часов.

распределение по годам обучения:34 часа в год.

форма обучения: очная, в рамках факультативных занятий.

4. Структура программы:

Программа состоит из теоретических и практических занятий по следующим дисциплинам:

1) основы военного дела (ОВД);

2) основы воинской службы (ОВС);

3) основы строевой подготовки (ОСП);

4) общефизическая подготовка (ОФП);

5) основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ);

6) основы медицинских знаний (ОМЗ);

7) военно-патриотическое воспитание (ВПВ);

8) основы военной истории (ОВИ);

9) профильная подготовка (ПД);

10) основы тактической подготовки (ОТП);

11) основы огневой подготовки (ООП);

12) основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА);

13) основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ).

5. Содержание программы (с разбивкой на теоретические и практические занятия):

Условные обозначения:

(Т) - Теоретические занятия

(П) - Практические занятия

Основы военного дела (ОВД) (11 часов):

(Т) Вооруженные Силы Республики Казахстан: состав, структура, задачи (2 час).

(Т) Другие войска и воинские формирования РК: состав, структура, задачи. (2 часа)

(Т) Роль и место ВС РК, других войск и воинских формирований РК в обеспечении национальной безопасности РК. (2 час)

(Т) Основные виды вооруженных конфликтов (1 час).

(Т) Основы военного искусства (1 час).

(П) Современные виды вооружения и военной техники (1 час).

(Т) Классификация и основные характеристики вооружения и военной техники (2 часа).

Основы воинской службы (ОВС) (11 часов):

(Т) Воинская обязанность граждан РК (1 час).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (1 час).

(Т) Устав внутренней службы Вооруженных сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (2 часа).

(Т) Строевой устав Вооруженных сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (2 часа).

(Т) Дисциплинарный устав Вооруженных сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (2 часа).

(Т) Устав гарнизонной и караульной службы Вооруженных сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (1 час).

(Т) Изучение внутреннего порядка и распорядка дня в воинской части (1 час).

(Т) Права и льготы военнослужащих (1 час).

Строевая подготовка (ОСП) (17 часов):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке. Обязанности командиров и военнослужащих перед построением и в строю (1 час).

(П) Строевая стойка, одиночные приемы строевой подготовки на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия одиночно на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение поворотов одиночно на месте и в движении (1 час).

(Т) Строи и управление ими (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (2 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (2 час).

(П) Основы выполнения строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

(П) Построение подразделения в развернутый строй (одношереножный или двухшереножный) (1 час).

(П) Построение подразделения в походный строй (в колонну по одному, по два, по три, по четыре) (1 час).

(Т) Воинское приветствие и строевые приемы с оружием на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

(П) Воинское приветствие и строевые приемы без оружия (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (10 часов):

(Т) Основы здорового образа жизни военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег). Рекомендуются нормативы по аналогии требованиям норм ГТО времен СССР (2-я ступень "Спортивная смена" (для подростков 14-15 лет). Военные единоборства (1 час).

(Т) Правила закаливания организма (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (4 часа).

(Т) Значение военно-прикладных видов спорта для военнослужащего (1 час).

(П) Специальные упражнения для военнослужащих (преодоление полосы препятствий - элементы) (1 час).

(Т) Значение рукопашного боя для военнослужащего (1 час).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (8 часов):

(Т) Чрезвычайные ситуации природного и техногенного характера (2 часа).

(Т) Действия при возникновении пожара, землетрясения, наводнения (2 часа).

(Т) Пожарная безопасность: действия в экстремальных условиях (1 час).

(Т) Действия населения при стихийных бедствиях (1 час).

(Т) Радиационные, химические и биологические угрозы (1 час).

(Т) Терроризм: виды угроз и защита (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (9 часов):

(Т) Первая помощь при ранениях, кровотечениях, переломах (2 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (2 час).

(Т) Сердечно-лҰгочная реанимация: алгоритм проведения (1 час).

(П) Практическое занятие: бинтование и наложение повязок (1 час).

(П) Тренировка: оказание первой помощи в смоделированных ситуациях (1 час).

(Т) Первая помощь при отравлениях, ожогах, обморожениях, утоплении, ударе током (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи при различных видах травм и поражений (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (13 часов):

(Т) Воинские традиции и ритуалы ВС Республики Казахстан (2 часа).

(Т) День защитника Отечества Республики Казахстан, День Победы в ВОВ и их значение (2 часа).

(Т) Халық Қаһарманы Республики Казахстан (1 час).

(Т) Герои Отечества – прошлое и современность (2 часа).

(Т) Образы героев страны и моральный выбор (2 часа).

(Т) Профессия — Родину защищать: зачем нужна армия? Высшие военные учебные заведения: поступление и перспективы (2 часа).

(Т) Национальное единство и межнациональное согласие – основа процветающего Казахстана (2 часа).

Основы военной истории (ОВИ) (10 часов):

(Т) Военная организация национально-освободительной борьбы казахского народа (XVIII–XІXвв.). Военное искусство повстанцев и их лидеры (1 час).

(Т) Первые казахские офицеры и генералы (XVIII – начало XX в.) (1 час).

(Т) Военное дело в Казахстане в начале ХХ века (1 час).

(Т) Казахстанцы в военных конфликтах 1920–1940 гг. (1 час).

(Т) Воинские формирования Казахстана на фронтах великой отечественной войны (1941–1945 гг.) (2 часа).

(Т) Военное строительство в Казахстане в послевоенные годы (1946-1991 гг.) (1 час).

(Т) Армия независимого Казахстана (2 часа).

(Т) Вооруженные силы Республики Казахстан – основа военной организации государства (1 час).

Профильная подготовка (19 часов) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 19 часов.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 19 часов.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 19 часов.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 19 часов.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 19 часов.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 19 часов.

Основы тактической подготовки (ОТП) (8 часов):

(Т) Основы тактики (1 час).

(П) Действия солдата в бою (4 часа).

(Т) Тактические действия отделения (1 час).

(Т) Тактика действий в различных видах боя (1 час).

(Т) Тактика ведения боя в различных условиях (1 час).

Основы огневой подготовки (ООП) (11 часов):

(Т) Основы огневой подготовки (1 час).

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (2 часа).

(Т) Тактико-технические характеристики (далее – ТТХ) автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Устройство автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (2 часа).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (2 часа).

(Т) ПриҰмы и правила стрельбы (2 часа).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОБПЛА) (4 часа):

(Т) История развития беспилотной авиации (1 час).

(П) Устройство и классификация БПЛА (1 час).

(Т) Применение БПЛА в современном мире (1 час).

(Т) Применение БПЛА в тактике (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (5 часов):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (краткий обзор) (1 час).

(Т) Средства индивидуальной защиты военнослужащего (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (2 часа).

(Т) Современные угрозы РХБ характера (1 час).

6. Планируемые результаты обучения

В результате освоения программы, обучающиеся должны:

Знать:

Основные положения документов, регламентирующих воинскую службу военнослужащих Республики Казахстан.

Обязанности военнослужащих.

Устройство и порядок обращения с автоматом Калашникова и пистолетом Макарова.

Правила оказания первой медицинской помощи.

Правила поведения при применении оружия массового поражения.

Основные правила ориентирования на местности.

Основы профильной подготовки (в соответствии с выбранным направлением).

Уметь:

Выполнять строевые приемы.

Разбирать и собирать автомат Калашникова.

Оказывать первую медицинскую помощь при ранениях, кровотечениях, переломах.

Пользоваться средствами индивидуальной защиты.

Ориентироваться на местности с помощью компаса.

Применять навыки профильной подготовки.

Владеть:

Навыками дисциплинированности и исполнительности.

Навыками коллективной работы.

Навыками принятия решений в экстремальных ситуациях.

Навыками, соответствующими профильной подготовке.

7. Формы аттестации:

Текущий контроль (полугодовой): устный опрос, письменные работы, практические задания.

Промежуточная аттестация (годовой): зачеты (по разделам программы).

Итоговая аттестация (по итогам обучения): комплексный экзамен (теоретические знания и практические навыки), защита проекта по профильной подготовке (в зависимости от выбранного профиля).

8. Учебно-методическое обеспечение:

учебники, учебные пособия, методические разработки;

плакаты, схемы, таблицы, инструкции;

видеоматериалы, презентации;

оборудование для практических занятий (макеты оружия, средства защиты, медицинские принадлежности, компасы, симуляторы и т. д.).

Примечание: Данная программа ориентирована на формирование базовых навыков и знаний. В зависимости от возможностей организации ТиППО и наличия квалифицированных преподавателей содержание программы может быть дополнено и расширено. Важно обеспечить максимальную практическую направленность обучения и связь с реальными условиями военной службы. Особое внимание следует уделить профильной подготовке, чтобы дать учащимся возможность получить востребованные навыки и подготовиться к военной службе по конкретной специальности.

	Приложение 3
	Утверждена приказом Министра обороны Республики Казахстан от 29 августа 2025 года № 1181

Образовательная программа дополнительного образования по допризывной подготовке для внешкольных организаций дополнительного образования

1. Цель программы: формирование у жас-айбынов, обучающихся по образовательной программе дополнительного образования по ДП для внешкольных организаций дополнительного образования, основ военной подготовки, патриотического сознания, гражданской ответственности, готовности к защите Республики Казахстан, а также приобретение дополнительных знаний, умений и навыков, необходимых для успешного прохождения воинской службы.

2. Категория обучающихся: учащиеся (жас-айбыны) 5-11 классов (12-18 лет) общеобразовательных школ всех типов (общеобразовательные, специализированные школы, лицеи, гимназии).

3. Продолжительность программы:

общая продолжительность: 170 часов (7 лет обучения).

распределение по годам обучения: 34 часа в год (5-6 класс), 34 часа в год (7-8 класс), 9 класс - 34 часа, 10 класс - 34 часа, 11 класс - 34 часа).

форма обучения: очная, в рамках факультативной части или во внешкольное время.

режим занятий: 1 час в неделю (в зависимости от возможностей внешкольных организаций дополнительного образования и расписания). Необходимо стремиться к равномерному распределению занятий в течение учебного года.

продолжительность занятия (академического часа):45 минут.

4. Структура программы:

Программа состоит из теоретических и практических занятий для 5-6, 7-8, и 9 классов по следующим разделам:

1) основы военного дела (ОВД);

2) основы воинской службы (ОВС);

3) основы строевой подготовки (ОСП);

4) общефизическая подготовка (ОФП);

5) основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ);

6) основы медицинских знаний (ОМЗ);

7) военно-патриотическое воспитание (ВПВ).

Для 10 и 11 классов:

1) основы тактической подготовки (ОТП);

2) основы огневой подготовки (ООП);

3) основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА);

4) строевая подготовка (ОСП);

5) общефизическая подготовка (ОП);

6) основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ);

7) основы медицинских знаний (ОМЗ);

8) военно-патриотическое воспитание (ВПВ);

9) основы военной истории (ОВИ);

10) профильная подготовка (ПП).

5. Содержание программы (с разбивкой на теоретические и практические занятия):

Условные обозначения:

(Т) - Теоретические занятия;

(П) - Практические занятия.

1-2 год (5-6 классы) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (9 часов):

(Т) Роль армии в защите Родины (3 часа).

(Т) Современные виды вооружений и технологий (3 часа).

(Т) Миротворческие миссии и их значение (1 час).

(Т) Сущность и содержание воинской службы (1 час)

(Т) Есть такая профессия – Родину защищать (1 час).

Основы воинской службы (9 часов):

(Т) Основные задачи и функции воинской службы (2 часа).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (2 часа).

(Т) Призыв в армию (1 час).

(Т) Военные специальности и их задачи (2 часа).

(Т) Форма одежды и снаряжение военнослужащих (1 час).

(Т) Дисциплина и порядок в армии (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (2 часа):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке (2 часа).

Общефизическая подготовка (ОФП) (4 часа):

(Т) Тренировки и Общефизическая подготовка (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (3 часа).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (4 часа):

(Т) Основы личной безопасности (2 часа).

(Т) Правила поведения на улице и в общественных местах (1 час).

(Т) Оказание первой помощи (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Состав медицинской аптечки военнослужащего (2 часа).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Воинские традиции и ритуалы в Вооруженных силах Республики Казахстан (2 часа).

(Т) Служба в Вооруженных силах РК – почетная обязанность каждого гражданина (2 часа).

3-4 год (7-8 класс) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (6 часов):

(Т) ВС РК: состав, структура, задачи (2 часа).

(Т) Другие войска и воинские формирования РК: состав, структура, задачи (2 часа).

(Т) Роль и место ВС РК, других войск и воинских формирований РК в обеспечении национальной безопасности РК (2 час).

Основы воинской службы (ОВС) (6 часов):

(Т) Воинская обязанность граждан РК (2 часа).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (1 час).

(Т) Устав внутренней службы Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

(Т) Строевой устав Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

(Т) Дисциплинарный устав Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (4 часа):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке. Обязанности командиров и военнослужащих перед построением и в строю (1 час).

(П) Строевая стойка, одиночные приемы строевой подготовки на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия одиночно на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение поворотов одиночно на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (6 часов):

(Т) Основы здорового образа жизни военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег). Рекомендуются нормативы по аналогии требованиям норм ГТО времен СССР (2-я ступень "Спортивная смена" (для подростков 14-15 лет). Военные единоборства (5 часов).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (6 часов):

(Т). Основы безопасности жизнедеятельности (2 часа).

(Т) Действия при возникновении пожара, землетрясения, наводнения (2 часа).

(Т) Чрезвычайные ситуации природного и техногенного характера (2 часа).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Состав медицинской аптечки военнослужащего (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Воинские традиции и ритуалы в ВС Республики Казахстан (2 часа).

(Т) День защитника Отечества Республики Казахстан, День Победы в ВОВ и их значение (2 часа).

5 год (9 класс) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (7 часов):

(Т) Основные виды вооруженных конфликтов (2 часа).

(Т) Основы военного искусства (1 час).

(Т) Современные виды вооружения и военной техники (2 часа).

(Т) Классификация и основные характеристики вооружения и военной техники (2 часа).

Основы воинской службы (ОВС) (7 часов):

(Т) Воинские звания. Знаки различия (2 часа).

(Т) Внутренний порядок в воинской части (2 часа).

(Т) Состав суточного наряда и его основные обязанности (2 часа).

(Т) Изучение внутреннего порядка и распорядка дня в воинской части (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (7 часов):

(Т) Строи и управление ими (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (1 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (1 час).

(П) Основы выполнения строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (1 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (3 часа):

(Т) Правила закаливания организма (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (2 час).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (4 часа):

(Т) Средства индивидуальной защиты (2 часа).

(П) Практическое применение средств индивидуальной защиты (надевание противогаза) (2 часа).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Транспортировка пострадавших (1 час).

(П) Отработка приемов транспортировки пострадавших различными способами (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Халық Қаһарманы Республики Казахстан (2 часа).

(Т) Герои Отечества – прошлое и современность (2 часа).

6 год (10 класс) - 34 часа:

Основы тактической подготовки (ОТП) (4 часа):

(Т) Основы тактики (1 час).

(Т) Действия солдата в бою (1 час).

(Т) Тактические действия отделения (1 час).

(Т) Связь и управление в бою (краткий обзор) (1 час).

Основы огневой подготовки (ООП) (6 часов):

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) Тактико-технические характеристики (далее – ТТХ) автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Устройство автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Основы огневой подготовки (1 час).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) История развития беспилотной авиации (1 час).

(Т) Устройство и классификация БПЛА (1 час).

Строевая подготовка (СП) (4 часа):

(П) Построение подразделения в развернутый строй (одношереножный или двухшереножный) (1 час).

(П) Построение подразделения в походный строй (в колонну по одному, по два, по три, по четыре) (1 час).

(Т) Воинское приветствие и строевые приемы с оружием на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (3 часа):

(Т) Значение военно-прикладных видов спорта для военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

(П) Специальные упражнения для военнослужащих (преодоление полосы препятствий - элементы) (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (2 часа):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (краткий обзор) (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при отравлениях, ожогах, обморожениях, утоплении, ударе током (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи при различных видах травм и поражений (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Образы героев страны и моральный выбор (4 часа).

Основы военной истории (ОВИ) (3 часа):

(Т) Воинские формирования Казахстана на фронтах великой отечественной войны (1941–1945 гг.) (2 часа).

(Т) Военное строительство в Казахстане в послевоенные годы (1946-1991 гг.) (1 час).

Профильная подготовка (4 часа) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих). (П) – 4 часа.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 4 часа.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи. (П) – 4 часа.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 4 часа.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 4 часа.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием. (П) – 4 часа.

7 год (11 класс) - 34 часа:

Основы тактической подготовки (ОТП) (4 часа):

(Т) Воинское подразделение в бою (1 час).

(Т) Тактика действий в различных видах боя (1 час).

(Т) Тактика ведения боя в различных условиях (1 час).

(Т) Взаимодействие и управление (1 час).

Основы огневой подготовки (ООП) (5 часов):

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) ПриҰмы и правила стрельбы (2 часа).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) Применение БПЛА в современном мире (1 час).

(Т) Применение БПЛА в тактике (1 час).

Строевая подготовка (2 часа):

(П) Воинское приветствие и строевые приемы без оружия (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (2 часа):

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

(Т) Значение рукопашного боя для военнослужащего (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (2 часа):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при ранениях, кровотечениях, переломах (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Профессия — Родину защищать: зачем нужна армия? Высшие военные учебные заведения: поступление и перспективы (2 часа).

(Т) Национальное единство и межнациональное согласие – основа процветающего Казахстана (2 часа).

Основы военной истории (ОВИ) (3 часа):

(Т) Армия независимого Казахстана (2 часа).

(Т) Вооруженные силы Республики Казахстан – основа военной организации государства (1 час).

Профильная подготовка (8 часов) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 8 часов.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 8 часов.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 8 часов.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 8 часов.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 8 часов.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 8 часов.

Пример распределения учебного времени приведен в таблице 6 и 7.

Таблица 6 - Пример распределения учебного времени для 7,8,9 классов

Дисциплина	1-2 год (34 часа) 5-6 классы	3-4 год (34 часа) 7-8 классы	5 год (34 часа) 9 класс	Всего (102часа)
Основы военного дела	9	6	7	22
Основы воинской службы	9	6	7	22
Основы строевой подготовки.	2	4	7	13
Общефизическая подготовка	4	6	3	13
Основы безопасности жизнедеятельности	4	6	4	14
Основы медицинских знаний	2	2	2	6
Военно-патриотическое воспитание	4	4	4	12
Итого:	34	34	34	102

Таблица 7 - Пример распределения учебного времени для 10 и 11 классов

Дисциплина	6 год (34 часа) 10 класс	7 год (34 часа) 11класс	Всего (68 часов)
Основы тактической подготовки	4	4	8
Основы огневой подготовки	6	5	11
Основы применения БПЛА в военном деле	2	2	4
Строевая подготовка	4	2	6
Общефизическая подготовка	3	2	5
Основы радиационной, химической и биологической защиты	2	2	4
Основы медицинских знаний	2	2	4
Военно-патриотическое воспитание	4	4	8
Основы военной истории	3	3	6
Профильная подготовка	4	8	12
Итого:	34	34	68

6. Планируемые результаты обучения

В результате освоения программы, обучающиеся должны:

Знать:

Основные положения документов, регламентирующих воинскую службу военнослужащих Республики Казахстан.

Обязанности военнослужащих.

Устройство и порядок обращения с автоматом Калашникова и пистолетом Макарова.

Правила оказания первой медицинской помощи.

Правила поведения при применении оружия массового поражения.

Основные правила ориентирования на местности.

Основы профильной подготовки (в соответствии с выбранным направлением).

Уметь:

Выполнять строевые приемы.

Разбирать и собирать автомат Калашникова.

Оказывать первую медицинскую помощь при ранениях, кровотечениях, переломах.

Пользоваться средствами индивидуальной защиты.

Ориентироваться на местности с помощью компаса.

Применять навыки профильной подготовки.

Владеть:

Навыками дисциплинированности и исполнительности.

Навыками коллективной работы.

Навыками принятия решений в экстремальных ситуациях.

Навыками, соответствующими профильной подготовке.

7. Формы аттестации:

Текущий контроль (полугодовой): устный опрос, письменные работы, практические задания.

Промежуточная аттестация (годовой): зачеты (по разделам программы).

Итоговая аттестация (по итогам обучения): комплексный экзамен (теоретические знания и практические навыки), защита проекта по профильной подготовке (в зависимости от выбранного профиля).

8. Учебно-методическое обеспечение:

учебники, учебные пособия, методические разработки;

плакаты, схемы, таблицы, инструкции;

видеоматериалы, презентации;

оборудование для практических занятий (макеты оружия, средства защиты, медицинские принадлежности, компасы, симуляторы и т. д.).

Примечание: данная программа ориентирована на формирование базовых навыков и знаний. В зависимости от возможностей внешкольных организаций дополнительного образования и наличия квалифицированных преподавателей содержание программы может быть дополнено и расширено. Важно обеспечить максимальную практическую направленность обучения и связь с реальными условиями военной службы. Особое внимание следует уделить профильной подготовке, чтобы дать учащимся возможность получить востребованные навыки и подготовиться к военной службе по конкретной специальности.

	Приложение 4
	Утверждена приказом Министра обороны Республики Казахстан от 29 августа 2025 года № 1181

Образовательная программа дополнительного образования по допризывной подготовке для войсковых частей Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований РК

1. Цель программы: формирование у жас-айбынов, обучающихся по образовательной программе дополнительного образования по ДП для войсковых частей ВС РК, других войск и воинских формирований РК, основ военной подготовки, патриотического сознания, гражданской ответственности, готовности к защите Республики Казахстан, а также приобретение дополнительных знаний, умений и навыков, необходимых для успешного прохождения воинской службы.

2. Категория обучающихся: учащиеся (жас-айбынов) 5-11 классов (12-18 лет) общеобразовательных школ всех типов (общеобразовательные, специализированные школы, лицеи, гимназии).

3. Продолжительность программы:

общая продолжительность: 170 часов (7 лет обучения).

распределение по годам обучения: 34 часа в год (5-6 класс), 34 часа в год (7-8 класс), 9 класс - 34 часа, 10 класс - 34 часа, 11 класс - 34 часа).

форма обучения: очная, в рамках факультативной части или во внешкольное время.

режим занятий: 1 час в неделю (от возможностей войсковых частей ВС РК, других войск и воинских формирований РК и расписания). Необходимо стремиться к равномерному распределению занятий в течение учебного года.

продолжительность занятия (академического часа):45 минут.

4. Структура программы:

Программа состоит из теоретических и практических занятий для 5-6,7-8, и 9 классов по следующим разделам:

1) основы военного дела (ОВД);

2) основы воинской службы (ОВС);

3) основы строевой подготовки (ОСП);

4) общефизическая подготовка (ОФП);

5) основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ);

6) основы медицинских знаний (ОМЗ);

7) военно-патриотическое воспитание (ВПВ);

Для 10 и 11 классов:

1) основы тактической подготовки (ОТП);

2) основы огневой подготовки (ООП);

3) основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА);

4) строевая подготовка (ОСП);

5) общефизическая подготовка (ОП);

6) основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ);

7) основы медицинских знаний (ОМЗ);

8) военно-патриотическое воспитание (ВПВ);

9) основы военной истории (ОВИ);

10) профильная подготовка (ПП).

5. Содержание программы (с разбивкой на теоретические и практические занятия):

Условные обозначения:

(Т) - Теоретические занятия;

(П) - Практические занятия.

1-2 год (5-6 классы) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (9 часов):

(Т) Роль армии в защите Родины (3 часа).

(Т) Современные виды вооружений и технологий (3 часа).

(Т) Миротворческие миссии и их значение (1 час).

(Т) Сущность и содержание воинской службы (1 час).

(Т) Есть такая профессия – Родину защищать (1 час).

Основы воинской службы (9 часов):

(Т) Основные задачи и функции воинской службы (2 часа).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (2 часа).

(Т) Призыв в армию (1 час).

(Т) Военные специальности и их задачи (2 часа).

(Т) Форма одежды и снаряжение военнослужащих (1 час).

(Т) Дисциплина и порядок в армии (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (2 часа):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке (2 часа).

Общефизическая подготовка (ОФП) (4 часа):

(Т) Тренировки и Общефизическая подготовка (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (3 часа).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (4 часа):

(Т) Основы личной безопасности (2 часа).

(Т) Правила поведения на улице и в общественных местах (1 час).

(Т) Оказание первой помощи (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Состав медицинской аптечки военнослужащего (2 часа).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Воинские традиции и ритуалы в Вооруженных силах Республики Казахстан (2 часа).

(Т) Служба в Вооруженных силах РК – почетная обязанность каждого гражданина (2 часа).

3-4 год (7-8 класс) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (6 часов):

(Т) ВС РК: состав, структура, задачи (2 часа).

(Т) Другие войска и воинские формирования РК: состав, структура, задачи (2 часа).

(Т) Роль и место ВС РК, других войск и воинских формирований РК в обеспечении национальной безопасности РК (2 часа).

Основы воинской службы (ОВС) (6 часов):

(Т) Воинская обязанность граждан РК (2 часа).

(Т) Воинские звания. Знаки различия (1 час).

(Т) Устав внутренней службы Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

(Т) Строевой устав Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

(Т) Дисциплинарный устав Вооруженных силах Республики Казахстан, других войск и воинских формирований (краткий обзор) (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (4 часа):

(Т) Основные понятия в строевой подготовке. Обязанности командиров и военнослужащих перед построением и в строю (1 час).

(П) Строевая стойка, одиночные приемы строевой подготовки на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия одиночно на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение поворотов одиночно на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (6 часов):

(Т) Основы здорового образа жизни военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег). Рекомендуются нормативы по аналогии требованиям норм ГТО времен СССР (2-я ступень "Спортивная смена" (для подростков 14-15 лет). Военные единоборства (5 часов).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (6 часов):

(Т) Основы безопасности жизнедеятельности (2 часа).

(Т) Действия при возникновении пожара, землетрясения, наводнения (2 часа).

(Т) Чрезвычайные ситуации природного и техногенного характера (2 часа).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Состав медицинской аптечки военнослужащего (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Воинские традиции и ритуалы в ВС Республики Казахстан (2 часа).

(Т) День защитника Отечества Республики Казахстан, День Победы в ВОВ и их значение (2 часа).

5 год (9 класс) - 34 часа:

Основы военного дела (ОВД) (7 часов):

(Т) Основные виды вооруженных конфликтов (2 часа).

(Т) Основы военного искусства (1 час).

(Т) Современные виды вооружения и военной техники (2 часа).

(Т) Классификация и основные характеристики вооружения и военной техники (2 часа).

Основы воинской службы (ОВС) (7 часов):

(Т) Воинские звания. Знаки различия (2 часа).

(Т) Внутренний порядок в воинской части (2 часа).

(Т) Состав суточного наряда и его основные обязанности (2 часа).

(Т) Изучение внутреннего порядка и распорядка дня в воинской части (1 час).

Основы строевой подготовки (ОСП) (7 часов):

(Т) Строи и управление ими (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (1 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (1 час).

(П) Основы выполнения строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

(П) Выход из строя и возвращение в строй (1 час).

(П) Подход к начальнику и отход от него (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов в движении в составе подразделения (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (3 часа):

(Т) Правила закаливания организма (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (2 часа).

Основы безопасности жизнедеятельности (ОБЖ) (4 часа):

(Т) Средства индивидуальной защиты (2 часа).

(П) Практическое применение средств индивидуальной защиты (надевание противогаза) (2 часа).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Транспортировка пострадавших (1 час).

(П) Отработка приемов транспортировки пострадавших различными способами (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Халық Қаһарманы Республики Казахстан (2 часа).

(Т) Герои Отечества – прошлое и современность (2 часа).

6 год (10 класс) - 34 часа:

Основы тактической подготовки (ОТП) (4 часа):

(Т) Основы тактики (1 час).

(Т) Действия солдата в бою (1 час).

(Т) Тактические действия отделения (1 час).

(Т) Связь и управление в бою (краткий обзор) (1 час).

Основы огневой подготовки (ООП) (6 часов):

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) Тактико-технические характеристики (далее – ТТХ) автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Устройство автомата Калашникова (АК-74М) и пистолета Макарова (ПМ) (1 час).

(Т) Основы огневой подготовки (1 час).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) История развития беспилотной авиации (1 час).

(Т) Устройство и классификация БПЛА (1 час).

Строевая подготовка (4 часа):

(П) Построение подразделения в развернутый строй (одношереножный или двухшереножный) (1 час).

(П) Построение подразделения в походный строй (в колонну по одному, по два, по три, по четыре) (1 час).

(Т) Воинское приветствие и строевые приемы с оружием на месте и в движении (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (3 часа):

(Т) Значение военно-прикладных видов спорта для военнослужащего (1 час).

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

(П) Специальные упражнения для военнослужащих (преодоление полосы препятствий - элементы) (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (2 часа):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (краткий обзор) (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при отравлениях, ожогах, обморожениях, утоплении, ударе током (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи при различных видах травм и поражений (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) 4часа):

(Т) Образы героев страны и моральный выбор (4 часа).

Основы военной истории (3 часа):

(Т) Воинские формирования Казахстана на фронтах великой отечественной войны (1941–1945 гг.) (2 часа).

(Т) Военное строительство в Казахстане в послевоенные годы (1946-1991 гг.) (1 час).

Профильная подготовка (4 часа) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 4 часа.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 4 часа.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 4 часа.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 4 часа.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 4 часа.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 4 часа.

7 год (11 класс) - 34 часа:

Основы тактической подготовки (ОТП) (4 часа):

(Т) Воинское подразделение в бою (1 час).

(Т) Тактика действий в различных видах боя (1 час).

(Т) Тактика ведения боя в различных условиях (1 час).

(Т) Взаимодействие и управление (1 час).

Основы огневой подготовки (ООП) (5 часов):

(Т) Меры безопасности при обращении с оружием (1 час).

(Т) ПриҰмы и правила стрельбы (2 часа).

(П) Разборка и сборка АК-74М (норматив) (1 час).

(П) Практические стрельбы в тире из пневматического оружия (норматив) (1 час).

Основы применения БПЛА в военном деле (ОПБПЛА) (2 часа):

(Т) Применение БПЛА в современном мире (1 час).

(Т) Применение БПЛА в тактике (1 час).

Строевая подготовка (СП) (2 часа):

(П) Воинское приветствие и строевые приемы без оружия (1 час).

(П) Выполнение воинского приветствия и строевых приемов с оружием на месте и в движении (1 час).

Общефизическая подготовка (ОФП) (2 часа):

(П) Упражнения для развития силы, ловкости и выносливости (отжимания, подтягивания, приседания, бег) (1 час).

(Т) Значение рукопашного боя для военнослужащего (1 час).

Основы радиационной, химической и биологической защиты (ОРХБЗ) (2 часа):

(Т) Поражающие факторы ядерного, химического и биологического оружия (1 час).

(П) Надевание противогаза и общевойскового защитного комплекта на время (норматив) (1 час).

Основы медицинских знаний (ОМЗ) (2 часа):

(Т) Первая помощь при ранениях, кровотечениях, переломах (1 час).

(П) Отработка приемов оказания первой помощи на манекенах (1 час).

Военно-патриотическое воспитание (ВПВ) (4 часа):

(Т) Профессия — Родину защищать: зачем нужна армия? Высшие военные учебные заведения: поступление и перспективы (2 часа).

(Т) Национальное единство и межнациональное согласие – основа процветающего Казахстана (2 часа).

Основы военной истории (ОВИ) (3 часа):

(Т) Армия независимого Казахстана (2 часа).

(Т) Вооруженные силы Республики Казахстан – основа военной организации государства (1 час).

Профильная подготовка (8 часов) (на выбор обучаемого):

Военно-техническая подготовка: изучение устройства и принципов работы военной техники (например, дронов, бронированной техники, артиллерийских установок), практические занятия по обслуживанию и эксплуатации техники (под руководством опытных инструкторов или военнослужащих) (П) – 8 часов.

Автодело: изучение устройства автомобиля, правил технического обслуживания и ремонта, вождение автомобиля (П) – 8 часов.

Подготовка связистов: изучение основ радиосвязи, устройство радиостанций, правила ведения радиообмена, практическая работа со средствами связи (П) – 8 часов.

Информационные технологии: изучение основ информационной безопасности, программирования (П) – 8 часов.

Строительство: изучение основ военно-строительного дела, правила возведения фортификационных сооружений (П) – 8 часов.

Медицинская подготовка: углубленное изучение приемов оказания первой медицинской помощи в полевых условиях, участие в имитационных учениях, работа с медицинским оборудованием (П) – 8 часов.

Пример распределения учебного времени приведен в таблице 8 и 9.

Таблица 8 - Пример распределения учебного времени для 7,8,9 классов

Дисциплина	1-2 год (34 часа) 5-6 классы	3-4 год (34 часа) 7-8 классы	5 год (34 часа) 9 класс	Всего (102 часа)
Основы военного дела	9	6	7	22
Основы воинской службы	9	6	7	22
Основы строевой подготовки	2	4	7	13
Общефизическая подготовка	4	6	3	13
Основы безопасности жизнедеятельности	4	6	4	14
Основы медицинских знаний	2	2	2	6
Военно-патриотическое воспитание	4	4	4	12
Итого:	34	34	34	102

Таблица 9 - Пример распределения учебного времени для 10 и 11 классов

Дисциплина	6 год (34 часа) 10 класс	7 год (34 часа) 11класс	Всего (68 часов)
Основы тактической подготовки	4	4	8
Основы огневой подготовки	6	5	11
Основы применения БПЛА в военном деле	2	2	4
Строевая подготовка	4	2	6
Общефизическая подготовка	3	2	5
Основы радиационной, химической и биологической защиты	2	2	4
Основы медицинских знаний	2	2	4
Военно-патриотическое воспитание	4	4	8
Основы военной истории РК	3	3	6
Профильная подготовка	4	8	12
Итого:	34	34	68

6. Планируемые результаты обучения

В результате освоения программы, обучающиеся должны:

Знать:

Основные положения документов, регламентирующих воинскую службу военнослужащих Республики Казахстан.

Обязанности военнослужащих.

Устройство и порядок обращения с автоматом Калашникова и пистолетом Макарова.

Правила оказания первой медицинской помощи.

Правила поведения при применении оружия массового поражения.

Основные правила ориентирования на местности.

Основы профильной подготовки (в соответствии с выбранным направлением).

Уметь:

Выполнять строевые приемы.

Разбирать и собирать автомат Калашникова.

Оказывать первую медицинскую помощь при ранениях, кровотечениях, переломах.

Пользоваться средствами индивидуальной защиты.

Ориентироваться на местности с помощью компаса.

Применять навыки профильной подготовки.

Владеть:

Навыками дисциплинированности и исполнительности.

Навыками коллективной работы.

Навыками принятия решений в экстремальных ситуациях.

Навыками, соответствующими профильной подготовке.

7. Формы аттестации:

Текущий контроль (полугодовой): устный опрос, письменные работы, практические задания.

Промежуточная аттестация (годовой): зачеты (по разделам программы).

Итоговая аттестация (по итогам обучения): комплексный экзамен (теоретические знания и практические навыки), защита проекта по профильной подготовке (в зависимости от выбранного профиля).

8. Учебно-методическое обеспечение:

учебники, учебные пособия, методические разработки;

плакаты, схемы, таблицы, инструкции;

видеоматериалы, презентации;

оборудование для практических занятий (макеты оружия, средства защиты, медицинские принадлежности, компасы, симуляторы и т. д.).

Примечание: данная программа ориентирована на формирование базовых навыков и знаний. В зависимости от возможностей войсковых частей ВС РК, других войск и воинских формирований РК и наличия квалифицированных преподавателей содержание программы может быть дополнено и расширено. Важно обеспечить максимальную практическую направленность обучения и связь с реальными условиями военной службы. Особое внимание следует уделить профильной подготовке, чтобы дать учащимся возможность получить востребованные навыки и подготовиться к военной службе по конкретной специальности.

Әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 29 тамыздағы № 1181 бұйрығы

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданысқа енгізілу тәртібін 3 және 4-тармақтан қараңыз.

"Білім туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 23-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған:

1) Барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептерге арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша білімнің білім беру бағдарламасы (1-қосымша);

2) Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру мекемелеріне (ТКОББ) арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы (2-қосымша);

3) Қосымша білімнің мектептен тыс ұйымдарына арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы (3-қосымша);

4) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери бөлімдеріне арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы (4-қосымша) бекітілсін.

2. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің тәрбие және идеологиялық жұмыс жөніндегі орынбасарына жүктелсін.

3. Осы бұйрық 2025 жылғы 16 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

4. Осы бұйрық мүдделі лауазымды адамдарға және құрылымдық бөлімшелерге жеткізілсін.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі авиация генерал-лейтенанты

Д. Қосанов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Оқу-ағарту министрлігі

1-қосымша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 29 тамыздағы № 1181 бұйрығымен бекітілген

Барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептерге арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша білімнің білім беру бағдарламасы

1. Бағдарлама мақсаты: барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептерге арналған ӘШД бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы бойынша білім алатын жас айбындар бойынша әскери даярлық негіздерін, патриоттық сананы, азаматтық жауапкершілікті, Қазақстан Республикасын қорғауға дайын болуды қалыптастыру, сондай-ақ әскери қызметті табысты өткеру үшін қажетті қосымша білім, біліктілік пен дағдыны игеру.

2. Оқушылар санаты: барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептің (жалпы білім беретін, мамандандырылған мектеп, лицей, гимназия) 7 – 11-сынып оқушысы (жас айбын) (14 – 18 жас).

3. Бағдарлама ұзақтығы:

жалпы ұзақтығы: 136 сағат (жылына 34 сағат x 5 жыл) білім беру ұйымында көзделген ауыспалы сағат есебінен қамтамасыз етіледі.

оқу жылы бойынша бөлу: жылына 34 сағат (7 – 8-сынып – жылына 17 сағаттан 34 сағат, 9-сынып – 34 сағат, 10-сынып – 34 сағат, 11-сынып – 34 сағат).

оқыту нысаны: күндізгі, факультативтік бөлім шеңберінде немесе мектептен тыс уақытта.

сабақ режимі: аптасына 1 сағат (мектеп мүмкіндігіне және кестесіне қарай). Оқу жылы ішінде сабақтарды біркелкі бөлуге тырысу қажет.

сабақ ұзақтығы (академиялық сағат): 45 минут.

4. Бағдарлама құрылымы:

Бағдарлама мынадай бөлімдер бойынша 7, 8 және 9-сыныпқа арналған теориялық және практикалық сабақтан тұрады:

1) әскери тарих негіздері (ӘТН);

2) әскери іс негіздері (ӘІН);

3) әскери қызмет негіздері (ӘҚН);

4) саптық даярлық негіздері (СДН);

5) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

6) тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН);

7) медициналық білім негіздері (МБН);

8) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ).

10 және 11-сынып үшін:

1. әскери тарих негіздері (ӘТН);

2. тактикалық даярлық негіздері (ӘІН);

3) оқ ату даярлығы негіздері (ОДН);

4) ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері;

5) саптық даярлық (СД);

6) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

7) радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН);

8) медициналық білім негіздері (МБН);

9) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

10) бейіндік даярлық (БД).

5. Бағдарлама мазмұны (теориялық және практикалық сабаққа бөліп).

Шартты белгілер:

(Т) – теориялық сабақ;

(П) – практикалық сабақ.

1-жыл (7-сынып) – 17 сағат:

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (3 сағат):

(Т) Қазақстанның ежелгі көшпелілерінің әскери ісі (б.д. дейінгі VII ғ. – б.д. VII ғ.) (1 сағат).

(Т) Ортағасырлық Қазақстан халықтарының соғыстары мен әскери ұйымы (VI – XIV ғ.) (1 сағат).

(Т) Қазақ халқының Отан соғысы (XVII – XVIII ғ.). Қазақтардың әскери өнері (1 сағат).

Әскери іс негіздері (ӘІН) (2 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері: құрамы, құрылымы, міндеттері (1 сағат).

(Т) ҚР-ның басқа да әскерлері мен әскери құралымдары: құрамы, құрылымы, міндеттері (1 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (4 сағат):

(Т) ҚР азаматтарының әскери міндеті (1 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың жалпыәскери жарғылары (қысқаша шолу (2 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (2 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдар (1 сағат).

(Т) Командирлер мен әскери қызметшілердің сапқа тұру алдындағы және саптағы міндеттері (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің салауатты өмір салты негіздері (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (1 сағат):

(Т) Күнделікті өмірдегі қауіпсіздік (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (1 сағат):

(Т) Алғашқы медициналық көмек негіздері (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (2 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери дәстүр (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери рәсім (1 сағат).

2-жыл (8-сынып ) – 17 сағат:

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (2 сағат):

(Т) Қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің әскери ұйымы (XVIII – XІX ғ.). Көтерілісшілердің әскери өнері және олардың көшбасшылары (1 сағат).

(Т) Алғашқы қазақ офицерлері мен генералдары (XVIII – XX ғ. басы) (1 сағат).

Әскери іс негіздері (ӘІН) (2 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ҚР ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі рөлі мен орны (1 сағат).

(Т) Әскери қызмет түрі және қорғаныс саласындағы заңнама (қысқаша шолу) (1 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының гарнизондық және қарауылдық қызметтер жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының саптық жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының тәртіптік жарғысы (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (3 сағат):

(П) Саптық қалып, саптық даярлықтың орнында және қозғалыстағы жеке тәсілдері (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке әскери сәлемдесу (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке бұрылу (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (2 сағат):

(Т) Жалпы дене шынықтыру дайындығы: мақсаттары мен міндеттері (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (1 сағат):

(Т) Табиғи, техногендік апат және тұрғындардың әрекет етуі (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (1 сағат):

(Т) Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (2 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасы Отан қорғаушы күні, оның маңызы (1 сағат).

(Т) ҰОС-дағы Жеңіс күні, оның маңызы (1 сағат).

3-жыл (9-сынып) – 34 сағат:

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (6 сағат):

(Т) ХХ ғасыр басындағы Қазақстандағы әскери іс (3 сағат).

(Т) 1920 – 1940 ж. әскери жанжалдағы қазақстандықтар (3 сағат).

Әскери іс негіздері (ӘІН) (4 сағат):

(Т) Қарулы жанжалдың негізгі түрі (1 сағат).

(Т) Тактика негіздері (1 сағат).

(Т) Қазіргі заманғы қару-жарақ пен әскери техника түрі (1 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техника жіктемесі және негізгі сипаттамасы (1 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (4 сағат):

(Т) Әскери бөлімнің ішкі тәртібі мен күн тәртібі (2 сағат).

(Т) Тәуліктік наряд құрамы және оның негізгі міндеттері (2 сағат).

(Т) Әскери қызметшілердің құқықтары мен міндеттері (2 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (5 сағат):

(Т) Сап және оны басқару (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (1 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында қозғалыста саптық тәсілдерді орындау негіздері (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында орнында және қозғалыста әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (4 сағат):

(Т) Организмді шынықтыру қағидалары (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (3 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (4 сағат):

(Т) Өрт қауіпсіздігі: экстремалды жағдайда әрекет ету (1 сағат).

(Т) Тұрғындардың зілзала кезінде әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Химиялық, биологиялық және радиациялық қатер (1 сағат).

(Т) Терроризм: қатер түрі және одан қорғау (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (3 сағат):

(Т) Жүрек-өкпе реанимациясы: жүргізу алгоритмі (1 сағат).

(П) Практикалық сабақ: таңу және таңғышты салу (1 сағат).

(П) Жаттықтыру: қолдан жасалған жағдайда алғашқы көмек көрсету (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Халық қаһармандары (2 сағат).

(Т) Отан батырлары – өткені мен бүгіні (2 сағат).

4-жыл (10-сынып) – 34 сағат:

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (4 сағат):

(Т) Ұлы Отан соғысы майдандарындағы Қазақстанның әскери құралымдары (1941 – 1945 ж.) (2 сағат).

(Т) Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстандағы әскери құрылым (1946 – 1991 ж.) (2 сағат).

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (3 сағат):

(Т) Тактика негіздері (1 сағат).

(Т) Сарбаздың ұрыста әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Бөлімшенің тактикалық әрекет етуі (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (6 сағат):

(Т) Оқ ату даярлығы негіздері (1 сағат).

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Калашников автоматы (КА-74М) мен Макаров пистолетінің (МП) тактикалық-техникалық сипаттамасы (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) құрылымы (1 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) Пилотсыз авиацияның даму тарихы (1 сағат).

(Т) ПҰА құрылымы мен жіктелуі (1 сағат).

Саптық даярлық (4 сағат):

(П) Бөлімшені өрістетілген сапқа тұрғызу (бір қатарлы немесе екі қатарлы) (1 сағат).

(П) Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу (бір лекке бір-бірден, екіден, үштен, төрттен) (1 сағат).

(Т) Орнында және қозғалыста әскери сәлемдесу және қарумен саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста әскери сәлемдесу және қарумен саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (3 сағат):

(Т) Әскери қызметші үшін әскери-қолданбалы спорт түрінің маңызы (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

(П) Әскери қызметшілерге арналған арнайы жаттығу (кедергілерден өту – элементтер) (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН) (3 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың әсер ету факторы (қысқаша шолу) (1 сағат).

(Т) Әскери қызметшінің жеке қорғаныс құралдары (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Уланған, күйік шалған, үсіп қалған, суға батқан, ток соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Әртүрлі жарақаттану мен зақымдану кезінде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (3 сағат):

(Т) Ел батырларының бейнесі және моральдық таңдауы (3 сағат).

Бейіндік даярлық (4 сағат) (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 4 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 4 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) – 4 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 4 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 4 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, фортификациялық құрылыс тұрғызу (П) – 4 сағат.

5-жыл (11-сынып ) – 34 сағат:

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (4 сағат):

(Т) Тәуелсіз Қазақстан армиясы (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери ұйымының негізі (2 сағат).

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (4 сағат):

(Т) Әскери бөлімше ұрыста (1 сағат).

(Т) Әртүрлі ұрыста әрекет ету тактикасы (1 сағат).

(Т) Әртүрлі жағдайда ұрыс жүргізу тактикасы (1 сағат).

(Т) Ұрыста басқару және өзара іс-қимыл негіздері (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (4 сағат):

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Оқ ату тәсілдері мен қағидалары (1 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) ПҰА-ны қазіргі кезде қолдану (1 сағат).

(Т) ПҰА-ны тактикада қолдану (1 сағат).

Саптық даярлық (СД) (2 сағат):

(П) Әскери сәлемдесу және қарусыз саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметші үшін жекпе-жек ұрыс маңызы(1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН) (2 сағат):

(Т) РХБ сипатындағы қазіргі заманғы қатер (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Отанды қорғау мамандығы: армия не үшін керек? Жоғары әскери оқу орындары: оқуға түсу және перспективасы(2 сағат).

(Т) Ұлттық бірлік және ұлтаралық келісім – Өркендеген Қазақстан және қуатты армия негізі (2 сағат).

Бейіндік даярлық (8 сағат) (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 8 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 8 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) – 8 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 8 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 8 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы. (П) – 8 сағат.

Оқу уақытын бөлу мысалы 1 және 2-кестеде келтірілген.

1-кесте – 7, 8, 9-сыныпқа арналған оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	1-жыл (17сағат) 7-сынып	2-жыл (17 сағат) 8-сынып	3-жыл (34сағат) 9-сынып	Барлығы (68 сағат)
Әскери тарих негіздері	3	2	6	9
Әскери іс негіздері	2	2	4	8
Әскери қызмет негіздері	4	4	4	12
Саптық даярлық негіздері	2	3	5	12
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	2	2	4	8
Тіршілік қауіпсіздігі негіздері	1	1	4	6
Медициналық білім негіздері	1	1	3	5
Әскери-патриоттық тәрбие	2	2	4	8
Жиыны:	17	17	34	68

2-кесте – 10, 11-сынып үшін оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	4-жыл (34 сағат) 10-сынып	5-жыл (34 сағат) 11-сынып	Барлығы (68 сағат)
Әскери тарих негіздері	4	4	8
Тактикалық даярлық негіздері	3	4	8
Оқ ату даярлығы негіздері	6	4	10
ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері	2	2	4
Саптық даярлық	4	2	6
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	3	2	5
Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері	3	2	4
Медициналық білім негіздері	2	2	4
Әскери-патриоттық тәрбие	3	4	8
Бейіндік даярлық	4	8	12
Жиыны:	34	34	68

6. Жоспарланған оқу нәтижесі

Оқу бағдарламасын меңгеру нәтижесінде оқушы:

Мыналарды білуге тиіс:

Қазақстан Республикасы әскери қызметшілерінің әскери қызметін регламенттейтін құжаттардың негізгі ережелері.

Қазақстан Республикасының әскери тарихы.

Әскери қызметшілердің міндеттері.

Калашников автоматының және Макаров пистолетінің құрылымын және қолдану тәртібі.

Алғашқы медициналық көмек көрсету қағидалары.

Жаппай қырып-жою қаруын қолданған кездегі өзін ұстау қағидалары.

ПҰА-ны ұрыста қолдану негіздері.

Бейіндік даярлық негіздері (таңдалған бағытқа сәйкес).

Мыналарды жасай алуға тиіс:

Саптық тәсілдерді орындау.

Калашников автоматын бөлшектеу және жинау.

Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде алғашқы медициналық көмек көрсету.

Жеке қорғаныс құралдарын қолдану.

Құбылнама көмегімен жергілікті жерде бағдарлану.

Бейіндік даярлық дағдысын қолдану.

Мыналарды меңгеруге тиіс:

Тәртіптілік және жауапкершілік дағдысы.

Ұжымдық жұмыс дағдысы.

Экстремалды жағдайда шешім қабылдау дағдысы.

Бейіндік даярлыққа сәйкес дағды.

7. Аттестаттау нысаны:

Ағымдағы бақылау (жартыжылдық): ауызша сұрау, жазбаша жұмыс, практикалық тапсырмалар.

Аралық аттестаттау (жылдық): сынақ (бағдарлама бөлімдері бойынша).

Қорытынды аттестаттау (оқу қорытындысы бойынша): кешенді емтихан (теориялық білім және практикалық дағды), бейіндік даярлық бойынша жоба қорғау (таңдалған бейінге байланысты).

8. Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету:

оқулықтар, оқу құралдары, әдістемелік әзірлеме;

плакат, схема, кесте, нұсқаулықтар;

бейнематериал, презентация;

практикалық сабаққа арналған жабдық (қару макеті, қорғаныс құралдары, медициналық керек-жарақ, құбылнама, симулятор және т.б.).

Ескертпе: бұл бағдарлама базалық дағды мен білімді қалыптастыруға бағытталған. Мектеп мүмкіндігі мен білікті оқытушылардың болуына қарай бағдарлама мазмұны толықтырылуы және кеңейтілуі мүмкін. Оқытудың практикалық бағытын және әскери қызметтің нақты жағдайымен байланысын қамтамасыз ету маңызды. Оқушыға сұранысқа ие дағды алуға және нақты мамандық бойынша әскери қызметке дайындалуға мүмкіндік беру үшін бейіндік даярлыққа ерекше көңіл бөлінуі керек.

2-қосымша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 29 тамыздағы № 1181 бұйрығымен бекітілген

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру мекемелеріне (ТКОББ) арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы

1. Бағдарлама мақсаты: техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беретін мекемелеріне арналған ӘШД бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы бойынша білім алатын жас айбындар бойынша әскери даярлық негіздерін, патриоттық сананы, азаматтық жауапкершілікті, Қазақстан Республикасын қорғауға дайын болуды қалыптастыру, сондай-ақ әскери қызметті табысты өткеру үшін қажетті қосымша білім, біліктілік пен дағдыны игеру.

2. Оқушылар санаты: оқушылар (ТКОББ).

3. Бағдарлама ұзақтығы:

жалпы ұзақтығы: 136 сағат.

оқу жылы бойынша бөлу: жылына 34 сағат.

оқыту нысаны: күндізгі, факультативтік бөлім шеңберінде.

4. Бағдарлама құрылымы:

Бағдарлама мынадай пәндер бойынша теориялық және практикалық сабақтан тұрады:

1) әскери іс негіздері (ӘІН);

2) әскери қызмет негіздері (ӘҚН);

3) саптық даярлық негіздері (СДН);

4) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

5) тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН);

6) медициналық білім негіздері (МБН);

7) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

8) әскери тарих негіздері (ӘТН);

9) бейіндік даярлық (БД);

10) тактикалық даярлық негіздері (ТДН);

11) оқ ату даярлығы негіздері (ОДН);

12) ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН);

13) радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН).

5. Бағдарлама мазмұны (теориялық және практикалық сабаққа бөліп).

Шартты белгілер:

(Т) – теориялық сабақ;

(П) – практикалық сабақ.

Әскери іс негіздері (ӘІН) (11 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР-ның басқа да әскерлері мен әскери құралымдары: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі ҚР ҚК-ның, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының рөлі мен орны (2 сағат).

(Т) Қарулы жанжалдың негізгі түрі (1 сағат).

(Т) Әскери өнер негіздері (1 сағат).

(Т) Қазіргі заманғы қару-жарақ пен әскери техника түрі (1 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техника жіктемесі және негізгі сипаттамасы (2 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (11 сағат):

(Т) ҚР азаматтарының әскери міндеті (1 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысы (қысқаша шолу) (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының саптық жарғысы (қысқаша шолу) (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының тәртіптік жарғысы (қысқаша шолу (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының гарнизондық және қарауылдық қызметтер жарғысы (1 сағат).

(Т) Әскери бөлімдегі ішкі тәртіп пен күн тәртібін зерделеу (1 сағат).

(Т) Әскери қызметшілердің құқықтары мен жеңілдігі (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (17 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдары. Командир мен әскери қызметшілердің сапқа тұру алдындағы және саптағы міндеттері (1 сағат).

(П) Саптық қалып, жеке саптық тәсілдерді орнында және қозғалыста орындау (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке әскери сәлемдесу (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке бұрылу (1 сағат).

(Т) Сап және оны басқару (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (2 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (2 сағат).

(П) Бөлімше құрамында қозғалыста саптық тәсілдерді орындау негіздері (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында әскери сәлемдесуді саптағы орнында және қозғалыста орындау (1 сағат).

(П) Бөлімшені өрістетілген сапқа тұрғызу (бір қатарлы немесе екі қатарлы) (1 сағат).

(П) Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу (лекке бір-бірден, екіден, үштен, төрттен) (1 сағат).

(Т) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

(П) Қарусыз әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (10 сағат):

(Т) Әскери қызметшілердің салауатты өмір салты негіздері (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру). КСРО кезіндегі ЕҚД нормаларының талаптарына ұқсас нормативтер ұсынылады (2-ші саты "Спорттық ауысым" (14 – 15 жастағы жасөспірімдер үшін). Әскери жекпе-жек (1 сағат).

(Т) Организмді шынықтыру қағидалары (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (4 сағат).

(Т) Әскери қызметші үшін әскери-қолданбалы спорт түрінің маңызы (1 сағат).

(Т) Әскери қызметшілерге арналған арнайы жаттығу (кедергілер жолағынан өту – элементтер) (1 сағат).

(Т) Әскери қызметші үшін жекпе-жек ұрыс маңызы (1 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (8 сағат):

(Т) Табиғи және техногендік сипаттағы Экстремалды жағдай (2 сағат).

(Т) Өрт, жер сілкінісі, су тасқыны кезінде әрекет ету (2 сағат).

(Т) Өрт қауіпсіздігі: экстремалды жағдайда әрекет ету (1 сағат).

(Т) Тұрғындардың зілзала кезінде әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Радиациялық, химиялық және биологиялық қатер (1 сағат).

(Т) Терроризм: қатер түрі және қорғану (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (9 сағат):

(Т) Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде көрсетілетін алғашқы көмек (2 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (2 сағат).

(Т) Жүрек-өкпе реанимациясы: жүргізу алгоритмі (1 сағат).

(П) Практикалық сабақ: таңу және таңғыш салу (1 сағат).

(П) Жаттықтыру: қолдан жасалған жағдайда алғашқы көмек көрсету (1 сағат).

(Т) Уланған, күйік шалған, үсіп қалған, суға кеткен, тоқ соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Әртүрлі жарақаттану және зақымдану кезінде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (13 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасы ҚК-ның әскери дәстүрі мен рәсімі (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Отан қорғаушы күні, ҰОС-дағы Жеңіс күні және оның маңызы (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Халық қаһармандары (1 сағат).

(Т) Отан батырлары – өткені мен бүгіні (2 сағат).

(Т) Ел батырларының бейнесі және моральдық таңдауы (2 сағат).

(Т) Отанды қорғау мамандығы: армия не үшін керек? Жоғары әскери оқу орындары: оқуға түсу және перспективасы (2 сағат).

(Т) Ұлттық бірлік және ұлтаралық келісім – Өркендеген Қазақстан негізі (2 сағат).

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (10 сағат):

(Т) Қазақ халқының ұлт-азаттық күресінің әскери ұйымы

(XVIII – XІX ғ.). Көтерілісшілердің әскери өнері және олардың көшбасшылары (1 сағат).

(Т) Алғашқы қазақ офицерлері мен генералдары (XVIII – XX ғ. басы)

(1 сағат).

(Т) ХХ ғасыр басындағы Қазақстандағы әскери іс (1 сағат).

(Т) 1920 – 1940 жылдардағы әскери жанжалдағы қазақстандықтар (1 сағат).

(Т) Ұлы Отан соғысы майдандарындағы Қазақстанның әскери құралымдары (1941 – 1945 ж.) (2 сағат).

(Т) Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстандағы әскери құрылым

(1946 –1991 ж.) (1 сағат).

(Т) Тәуелсіз Қазақстан армиясы (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери ұйымының негізі (1 сағат).

Бейіндік даярлық (19 сағат) (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 19 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 19 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) – 19 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 19 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 19 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы (П) – 19 сағат.

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (8 сағат):

(Т) Тактика негіздері (1 сағат).

(П) Сарбаздың ұрыста әрекет етуі (4 сағат).

(Т) Бөлімшенің тактикалық әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Әртүрлі ұрыстағы тактикалық әрекет (1 сағат).

(Т) Әртүрлі жағдайда ұрыс жүргізу тактикасы (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (11 сағат):

(Т) Оқ ату даярлығы негіздері (1 сағат).

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (2 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) тактикалық-техникалық сипаттамасы (ТТС) (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) құрылымы (1 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (2 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (2 сағат).

(Т) Оқ ату қағидалары мен тәсілдері (2 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (4 сағат):

(Т) Пилотсыз авиацияның даму тарихы (1 сағат).

(П) ПҰА-ның құрылымы мен жіктемесі (1 сағат).

(Т) ПҰА-ны қазіргі кезде қолдану (1 сағат).

(Т) ПҰА-ны тактикада қолдану (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау (РХБҚН) негіздері (5 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың зақымдау факторы (қысқаша шолу) (1 сағат).

(Т) Әскери қызметшінің жеке қорғаныс құралдары (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпыәскери қорғаныс жиынтығын уақытқа кию (норматив) (2 сағат).

(Т) РХБ сипатындағы қазіргі заманғы қатер (1 сағат).

6. Жоспарланған оқу нәтижесі

Оқу бағдарламасын меңгеру нәтижесінде оқушы:

Мыналарды білуге тиіс:

Қазақстан Республикасы әскери қызметшілердің қызметін регламенттейтін құжаттардың негізгі қағидалары.

Әскери қызметшілердің міндеттері.

Калашников автоматының және Макаров пистолетінің құрылымы және оларды қолдану тәртібі.

Алғашқы медициналық көмек көрсету қағидалары.

Жаппай қырып-жою қаруын қолданған кезде өзін ұстау қағидалары.

Жергілікті жерде бағдарлану қағидаларының негіздері.

Бейіндік даярлық негіздері (таңдалған бағытқа сәйкес).

Мыналарды жасай алуға тиіс:

Саптық тәсілдерді орындау.

Калашников автоматын бөлшектеу және жинау.

Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде алғашқы медициналық көмек көрсету.

Жеке қорғаныс құралдарын қолдану.

Құбылнама көмегімен жергілікті жерде бағдарлану.

Бейіндік даярлық дағдысын қолдану.

Мыналарды меңгеруге тиіс:

Тәртіптілік және жауапкершілік дағдысы.

Ұжымдық жұмыс дағдысын.

Экстремалды жағдайда шешім қабылдау дағдысы.

Бейіндік даярлыққа сәйкес дағды.

7. Аттестаттау нысаны:

Ағымдағы бақылау (жартыжылдық): ауызша сұрау, жазбаша жұмыс, практикалық тапсырмалар.

Аралық аттестаттау (жылдық): сынақ (бағдарлама бөлімдері бойынша).

Қорытынды аттестаттау (оқу қорытындысы бойынша): кешенді емтихан (теориялық білім және практикалық дағды), бейіндік даярлық бойынша жобаны қорғау (таңдалған бейінге байланысты).

8. Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету:

оқулықтар, оқу құралдары, әдістемелік әзірлеме;

плакат, схема, кесте, нұсқаулықтар;

бейнематериал, презентация;

практикалық сабаққа арналған жабдық (қару макеті, қорғаныс құралдары, медициналық керек-жарақ, құбылнама, симулятор және т.б.).

Ескертпе: бұл бағдарлама базалық дағды мен білімді қалыптастыруға бағытталған. ТҚОББ ұйымының мүмкіндігі мен білікті оқытушылардың болуына қарай бағдарлама мазмұны толықтырылуы және кеңейтілуі мүмкін. Оқытудың практикалық бағытын және әскери қызметтің нақты жағдайымен байланысын қамтамасыз ету маңызды. Оқушыға сұранысқа ие дағды алуға және нақты мамандық бойынша әскери қызметке дайындалуға мүмкіндік беру үшін бейіндік даярлыққа ерекше көңіл бөлінуі керек.

3-қосымша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 29 тамыздағы № 1181 бұйрығымен бекітілген

Қосымша білімнің мектептен тыс ұйымдарына арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы

1. Бағдарлама мақсаты: барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептеріне арналған ӘШД бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы бойынша білім алатын жас айбындар бойынша әскери даярлық негіздерін, патриоттық сананы, азаматтық жауапкершілікті, Қазақстан Республикасын қорғауға дайын болуды қалыптастыру, сондай-ақ әскери қызметті табысты өткеру үшін қажетті қосымша білім, біліктілік пен дағдыны игеру.

2. Оқушылар санаты: барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептің (жалпы білім беретін, мамандандырылған мектеп, лицей, гимназия) 5 – 11-сынып оқушысы (жас айбын) (12 – 18 жас).

3. Бағдарлама ұзақтығы:

жалпы ұзақтығы: 170 сағат (7 жылдық оқу).

оқу жылы бойынша бөлу: жылына 34 сағат (5-6-сынып), жылына 34 сағат (7 – 8 сынып), 9-сынып – 34 сағат, 10-сынып – 34 сағат, 11-сынып – 34 сағат.

оқыту нысаны: күндізгі, факультативтік бөлім шеңберінде немесе мектептен тыс уақытта.

сабақ режимі: аптасына 1 сағат (мекеменің мүмкіндігіне түріне және кестесіне қарай). Оқу жылы ішінде сабақтарды біркелкі бөлуге тырысу қажет.

сабақ ұзақтығы (академиялық сағат): 45 минут.

4. Бағдарлама құрылымы:

Бағдарлама мынадай бөлімдер бойынша 5 – 6, 7 – 8 және 9-сыныпқа арналған теориялық және практикалық сабақтан тұрады:

1) әскери іс негіздері (ӘІН);

2) әскери қызмет негіздері (ӘҚН);

3) саптық даярлық негіздері (СДН);

4) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

5) тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН);

6) медициналық білім негіздері (МБН);

7) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

10 және 11-сынып үшін:

1) тактикалық даярлық негіздері (ТДН);

2) оқ ату даярлығы негіздері (ОДН);

3) ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН)

4) саптық даярлық (СД);

5) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД)

6) радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН);

7) медициналық білім негіздері (МБН);

8) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

9) әскери тарих негіздері (ӘТН);

10) бейіндік даярлық (БД).

5. Бағдарлама мазмұны (теориялық және практикалық сабаққа бөліп).

Шартты белгілер:

(Т) – теориялық сабақ;

(П) – практикалық сабақ.

1-2 жыл (5 – 6-сынып ) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (9 сағат):

(Т) Отанды қорғаудағы армия рөлі (3 сағат).

(Т) Қазіргі заманғы қару-жарақ пен технология түрі (3 сағат).

(Т) Бітімгершілік миссия және оның маңызы (1 сағат).

(Т) Әскери қызмет мәні мен мазмұны (1 сағат).

(Т) "Отанды қорғаушы" деген мамандық бар (1 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (9 сағат):

(Т) Әскери қызметтің негізгі міндеттері мен функциялары (2 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (2 сағат).

(Т) Әскери қызмет өткеру (1 сағат).

(Т) Әскери мамандықтар және олардың міндеттері (2 сағат).

(Т) Әскери қызметшілердің киім нысаны мен жарағы (1 сағат).

(Т) Армиядағы тәртіп пен реттілік (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (2 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдар (2 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (4 сағат):

(Т) Жаттықтыру және жалпы дене шынықтыру дайындығы (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру). (3 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (4 сағат):

(Т) Жеке қауіпсіздік негіздері (2 сағат).

(Т) Көшеде және қоғамдық орында өзін ұстау қағидалары (1 сағат).

(Т) Алғашқы көмек көрсету (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің медициналық дәріқобдишасы құрамы (2 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріндегі әскери дәстүр мен рәсім (2 сағат).

(Т) ҚР Қарулы Күштерінде қызмет ету – әрбір азаматтың қасиетті борышы (2 сағат).

3-4 жыл (7 – 8-сынып) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (6 сағат):

(Т) ҚР ҚК: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР басқа да әскерлері мен әскери құралымдары: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі ҚР ҚК, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының рөлі мен орны (2 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (6 сағат):

(Т) ҚР азаматтарының әскери міндеті (2 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының саптық жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының тәртіптік жарғысы (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (4 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдар. Командирлер мен әскери қызметшілердің сапқа тұру алдындағы және саптағы міндеттері (1 сағат).

(П) Саптық қалып, орнында және қозғалыста қарусыз жеке саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарусыз әскери сәлемдесу (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке бұрылу (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (6 сағат):

(Т) Әскери қызметшілердің салауатты өмір салтының негіздері (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру). Кеңес Одағы кезіндегі ЕҚД нормаларының талаптарына ұқсас нормативтер ұсынылады (2-ші саты "Спорттық ауысым" (14 – 15 жастағы жасөспірімдер үшін). Әскери жекпе-жек. (5 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (6 сағат):

(Т) Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (2 сағат).

(Т) Өрт, жер сілкінісі, су тасқыны кезіндегі әрекет (2 сағат).

(Т) Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай (2 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің медициналық дәріқобдишасы құрамы (1 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының ҚК-дағы әскери дәстүр мен рәсім. (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Отан қорғаушы күні, ҰОС-дағы Жеңіс күні және олардың маңызы (2 сағат).

5-жыл (9-сынып ) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (7 сағат):

(Т) Қарулы жанжалдың негізгі түрі (2 сағат).

(Т) Әскери өнер негіздері (1 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техниканың қазіргі заманғы түрі (2 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техника жіктемесі және негізгі сипаттамасы (2 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (7 сағат):

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (2 сағат).

(Т) Әскери бөлімдегі ішкі тәртіп (2 сағат).

(Т) Тәуліктік наряд құрамы және оның негізгі міндеттері (2 сағат).

(Т) Әскери бөлімдегі ішкі тәртіп пен күн тәртібін зерделеу (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (7 сағат):

(Т) Сап және оны басқару (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (1 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында қозғалыста саптық тәсілдерді орындау негіздері (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (1 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында қозғалыста әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (3 сағат):

(Т) Организмді шынықтыру қағидалары (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (2 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (4 сағат):

(Т) Жеке қорғаныс құралдары (2 сағат).

(П) Жеке қорғаныс құралдарын іс жүзінде қолдану (газтұмша кию) (2 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Зардап шеккендерді жеткізу (1 сағат).

(П) Зардап шеккендерді әртүрлі тәсілмен жеткізу тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Халық қаһармандары (2 сағат).

(Т) Отан батырлары – өткені және бүгіні (2 сағат).

3 жыл (10-сынып) – 34 сағат:

Тактикалық даярлық негіздері (4 сағат):

(Т) Тактика негіздері (1 сағат).

(Т) Сарбаздың ұрыста әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Бөлімшенің тактикалық әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Ұрыстағы байланыс және басқару (қысқаша шолу) (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (6 сағат):

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) тактикалық-техникалық сипаттамасы (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) құрылымы (1 сағат).

(Т) оқ ату даярлығы негіздері (1 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) Пилотсыз авиацияның даму тарихы (1 сағат).

(Т) ПҰА құрылымы мен жіктелуі (1 сағат).

Саптық даярлық (4 сағат):

(П) Бөлімшені өрістетілген сапқа тұрғызу (бір қатарлы немесе екі қатарлы) (1 сағат).

(П) Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу (лекке бір-бірден, екіден, үштен, төрттен) (1 сағат).

(Т) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (3 сағат):

(Т) Әскери қызметші үшін әскери-қолданбалы спорт түрінің маңызы (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

(П) Әскери қызметшілерге арналған арнайы жаттығу (кедергілерден өту – элементтер) (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН) (2 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың зақымдау факторы (қысқаша шолу) (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Уланған, күйік шалған, үсіп қалған, суға батқан, ток соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Әртүрлі жарақаттану мен зақымдану кезінде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Ел батырларының бейнесі және моральдық таңдауы (2 сағат).

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (3 сағат):

(Т) Ұлы Отан соғысы майдандарындағы Қазақстанның әскери құралымдары (1941 – 1945 ж.) (2 сағат).

(Т) Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстандағы әскери құрылым (1946 – 1991 ж.) (1 сағат).

Бейіндік даярлық (4 сағат). (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 4 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 4 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) – 4 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 4 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 4 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы (П) – 4 сағат.

7-жыл (11-сынып ) – 34 сағат

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (4 сағат):

(Т) Әскери бөлімше ұрыста (1 сағат).

(Т) Әртүрлі ұрыста әрекет ету тактикасы (1 сағат).

(Т) Әртүрлі жағдайда ұрыс жүргізу тактикасы (1 сағат).

(Т) Өзара іс-қимыл және басқару (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (5 сағат):

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Оқ ату тәсілдері мен қағидалары (2 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) ПҰА-ны қазіргі кезде қолдану (1 сағат).

(Т) ПҰА-ны тактикада қолдану (1 сағат).

Саптық даярлық (СД) (2 сағат):

(П) Қарусыз әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (2 сағат):

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

(Т) Әскери қызметші үшін жекпе-жек ұрыс маңызы (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау (РХБҚ) негіздері (2 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың зақымдау факторы (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын уақытқа кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Отанды қорғау мамандығы: армия не үшін керек? Жоғары әскери оқу орындары: оқуға түсу және перспективасы (2 сағат).

(Т) Ұлттық бірлік және ұлтаралық келісім – Өркендеген Қазақстан негізі (2 сағат).

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (3 сағат):

(Т) Тәуелсіз Қазақстан армиясы (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери ұйымының негізі (1 сағат).

Бейіндік даярлық (8 сағат) (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 8 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 8 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс. (П) - 8 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 8 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 8 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы (П) – 8 сағат.

Оқу уақытын бөлу мысалы 6 және 7-кестеде келтірілген.

6-кесте – 7, 8, 9-сыныпқа арналған оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	1-2-жыл (5-6-сынып)	3-4-жыл (7-8-сынып)	5- жыл (9-сынып)	Барлығы (102 сағат)
Әскери іс негіздері	9	6	7	22
Әскери қызмет негіздері	9	6	7	22
Саптық даярлық негіздері	2	4	7	13
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	4	6	3	13
Тіршілік қауіпсіздігі негіздері	4	6	4	14
Медициналық білім негіздері	2	2	2	6
Әскери-патриоттық тәрбие	4	4	4	12
Жиыны:	34	34	34	102

7-кесте – 10 және 11-сынып үшін оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	6-жыл (34 сағат) (10-сынып)	7-жыл (34 сағат) 11-сынып	Барлығы (68 сағат)
Тактикалық даярлық негіздері	4	4	8
Оқ ату даярлығы негіздері	6	5	11
ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері	2	2	4
Саптық даярлық	4	2	6
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	3	2	5
Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері	2	2	4
Медициналық білім негіздері	2	2	4
Әскери-патриоттық тәрбие	4	4	8
Әскери тарих негіздері	3	3	6
Бейіндік даярлық	4	8	12
Жиыны:	34	34	68

6. Жоспарланған оқу нәтижесі

Оқу бағдарламасын меңгеру нәтижесінде оқушы:

Мыналарды білуге тиіс:

Қазақстан Республикасы әскери қызметшілердің қызметін регламенттейтін құжаттардың негізгі қағидалары.

Қазақстан Республикасының әскери тарихы.

Әскери қызметшілердің міндеттері.

Калашников автоматының және Макаров пистолетінің құрылымы және оларды қолдану тәртібі.

Алғашқы медициналық көмек көрсету қағидалары.

Жаппай қырып-жою қаруын қолданған кездегі өзін ұстау қағидалары.

Пилотсыз ұшу аппаратын ұрыста қолдану негіздері.

Бейіндік даярлық негіздері (таңдалған бағытқа сәйкес).

Мыналарды жасай алуға тиіс:

Саптық тәсілдерді орындау.

Калашников автоматын бөлшектеу және жинау.

Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде алғашқы медициналық көмек көрсету.

Жеке қорғаныс құралдарын қолдану.

Құбылнама көмегімен жергілікті жерде бағдарлану.

Бейіндік даярлық дағдысын қолдану.

Мыналарды меңгеруге тиіс:

Тәртіптілік және жауапкершілік дағдысы.

Ұжымдық жұмыс дағдысы.

Экстремалды жағдайда шешім қабылдау дағдысы.

Бейіндік даярлыққа сәйкес дағды.

7. Аттестаттау нысаны:

Ағымдағы бақылау (жартыжылдық): ауызша сұрау, жазбаша жұмыс, практикалық тапсырмалар.

Аралық аттестаттау (жылдық): сынақ (бағдарлама бөлімдері бойынша).

Қорытынды аттестаттау (оқу қорытындысы бойынша): кешенді емтихан (теориялық білім және практикалық дағды), бейіндік даярлық бойынша жобаны қорғау (таңдалған бейінге байланысты).

8. Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету:

оқулықтар, оқу құралдары, әдістемелік әзірлеме;

плакат, схема, кесте, нұсқаулықтар;

бейнематериал, презентация;

практикалық сабаққа арналған жабдық (қару макеті, қорғаныс құралдары, медициналық керек-жарақ, құбылнама, симулятор және т.б.).

Ескертпе: бұл бағдарлама базалық дағды мен білімді қалыптастыруға бағытталған. Қосымша білімнің мектептен тыс ұйымдарына мүмкіндігі мен білікті оқытушылардың болуына қарай бағдарлама мазмұны толықтырылуы және кеңейтілуі мүмкін. Оқытудың практикалық бағытын және әскери қызметтің нақты жағдайымен байланысын қамтамасыз ету маңызды. Оқушыға сұранысқа ие дағды алуға және нақты мамандық бойынша әскери қызметке дайындалуға мүмкіндік беру үшін бейіндік даярлыққа ерекше көңіл бөлінуі керек.

4-қосымша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2025 жылғы 29 тамыздағы № 1181 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери бөлімдеріне арналған әскерге шақыруға дейінгі даярлық бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы

1. Бағдарлама мақсаты: ҚР ҚК-ның, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери бөлімдеріне арналған ӘШД бойынша қосымша білімнің білім беру бағдарламасы бойынша білім алатын жас айбындар бойында әскери даярлық негіздерін, патриоттық сананы, азаматтық жауапкершілікті, Қазақстан Республикасын қорғауға дайын болуды қалыптастыру, сондай-ақ әскери қызметті табысты өткеру үшін қажетті қосымша білім, біліктілік пен дағдыны игеру.

2. Оқушылар санаты: барлық үлгідегі жалпы білім беретін мектептің (жалпы білім беретін, мамандандырылған мектеп, лицей, гимназия) 5 – 11-сынып оқушысы (жас айбын) (12 –18 жас).

3. Бағдарлама ұзақтығы:

жалпы ұзақтығы: 170 сағат (7 жылдық оқу).

оқу жылы бойынша бөлу: Жылына 34 сағат (5-6-сынып), жылына 34 сағат (7-8-сынып), 9-сынып – 34 сағат, 10-сынып – 34 сағат, 11-сынып – 34 сағат.

оқыту нысаны: күндізгі, факультативтік бөлім шеңберінде немесе мектептен тыс уақытта.

сабақ режимі: аптасына 1 сағат (ҚР ҚК-нің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери бөлімдерінің мүмкіндігіне және кестесіне қарай). Оқу жылы ішінде сабақтарды біркелкі бөлуге тырысу қажет.

сабақ ұзақтығы (академиялық сағат): 45 минут.

4. Бағдарлама құрылымы:

Бағдарлама мынадай бөлімдер бойынша 5 – 6, 7 – 8 және 9-сыныпқа арналған теориялық және практикалық сабақтан тұрады:

1) әскери іс негіздері (ӘІН);

2) әскери қызмет негіздері (ӘҚН);

3) саптық даярлық негіздері (СДН);

4) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

5) тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН);

6) медициналық білім негіздері (МБН);

7) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

10 және 11-сынып үшін:

1) тактикалық даярлық негіздері (ТДН);

2) оқ ату даярлығы негіздері (ОДН);

3) ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН);

4) саптық даярлық (СД);

5) жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД);

6) радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН);

7) медициналық білім негіздері (МБН);

8) әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ);

9) әскери тарих негіздері (ӘТН);

10) бейіндік даярлық (БД).

5. Бағдарлама мазмұны (теориялық және практикалық сабаққа бөліп).

Шартты белгілер:

(Т) – теориялық сабақ;

(П) – практикалық сабақ.

1 – 2 жыл (5 – 6-сынып ) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (9 сағат):

(Т) Отанды қорғаудағы армияның рөлі (3 сағат).

(Т) Қазіргі заманғы қару-жарақ пен технология түрі (3 сағат).

(Т) Бітімгершілік миссия және оның маңызы (1 сағат).

(Т) Әскери қызмет мәні мен мазмұны (1 сағат).

(Т) "Отан қорғаушы" деген мамандық бар (1 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (9 сағат):

(Т) Әскери қызметтің негізгі міндеттері мен функциялары (2 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (2 сағат).

(Т) Армияға шақыру (1 сағат).

(Т) Әскери мамандықтар мен олардың міндеттері (2 сағат).

(Т) Әскери қызметшілердің киім нысаны мен жарағы (1 сағат).

(Т) Әскери тәртіп негіздері (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (2 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдар (2 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (4 сағат):

(Т) Жаттығу және дене шынықтыру дайындығы (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (3 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (4 сағат):

(Т) Жеке қауіпсіздік негіздері (2 сағат).

(Т) Көшеде және қоғамдық орындарда өзін ұстау қағидалары (1 сағат).

(Т) Алғашқы көмек көрсету (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің медициналық дәріқобдишасы құрамы (2 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери дәстүр мен рәсім (2 сағат).

(Т) ҚР Қарулы Күштерінде қызмет ету – әрбір азаматтың құрметті борышы (2 сағат).

3 – 4 жыл (7 – 8-сынып) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (6 сағат):

(Т) ҚР ҚК: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР басқа да әскерлері мен әскери құралымдары: құрамы, құрылымы, міндеттері (2 сағат).

(Т) ҚР ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі ҚР ҚК, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының рөлі мен орны (2 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (6 сағат):

(Т) ҚР азаматтарының әскери міндеті (2 сағат).

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының ішкі қызмет жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының саптық жарғысы (1 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының тәртіптік жарғысы (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (4 сағат):

(Т) Саптық даярлықтағы негізгі ұғымдар. Командирлер мен әскери қызметшілердің сапқа тұру алдындағы және саптағы міндеттері (1 сағат).

(П) Саптық қалып, орнында жеке қозғалыста саптық тәсілдерді жеке орындау (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарусыз жеке әскери сәлемдесу (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста жеке бұрылу (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (6 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің салауатты өмір салтының негіздері (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру). Кеңес Одағы кезіндегі ЕҚД нормаларының талаптарына ұқсас нормативтер ұсынылады (2-ші саты "Спорттық ауысым" (14 – 15 жастағы жасөспірімдер үшін). Әскери жекпе-жек (5 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (6 сағат):

(Т) Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (2 сағат).

(Т) Өрт, жер сілкінісі, су тасқыны кезіндегі әрекет (2 сағат).

(Т) Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдай (2 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Әскери қызметшінің медициналық дәріқобдишасы құрамы (1 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Отан қорғаушы күні, ҰОС-дағы Жеңіс күні және олардың маңызы (2 сағат).

5-жыл (9-сынып ) – 34 сағат:

Әскери іс негіздері (ӘІН) (7 сағат):

(Т) Қарулы жанжалдың негізгі түрі (2 сағат).

(Т) Әскери өнер негіздері (1 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техниканың қазіргі заманғы түрі (2 сағат).

(Т) Қару-жарақ пен әскери техника жіктемесі және негізгі сипаттамасы (2 сағат).

Әскери қызмет негіздері (ӘҚН) (7 сағат):

(Т) Әскери атақтар. Айырым белгілері (2 сағат).

(Т) Әскери бөлімдегі ішкі тәртіп (2 сағат).

(Т) Тәуліктік наряд құрамы және оның негізгі міндеттері (2 сағат).

(Т) Әскери бөлімдегі ішкі тәртіп пен күн тәртібін зерделеу (1 сағат).

Саптық даярлық негіздері (СДН) (7 сағат):

(Т) Сап және оны басқару (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (1 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында қозғалыста саптық тәсілдерді орындау негіздері (1 сағат).

(П) Саптан шығу және оған қайта тұру (1 сағат).

(П) Бастыққа келу және одан кету (1 сағат).

(П) Бөлімше құрамында орнында және қозғалыста әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (3 сағат):

(Т) Организмді шынықтыру қағидалары (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (2 сағат).

Тіршілік қауіпсіздігі негіздері (ТҚН) (4 сағат):

(Т) Жеке қорғаныс құралдары (2 сағат).

(П) Жеке қорғаныс құралдарын іс жүзінде қолдану (газтұмша кию) (2 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Зардап шеккендерді жеткізу (1 сағат).

(П) Зардап шеккендерді әртүрлі тәсілдермен жеткізу тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Қазақстан Республикасының Халық қаһармандары (2 сағат).

(Т) Отан батырлары – өткені және бүгіні (2 сағат).

3-жыл (10-сынып) – 34 сағат:

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (4 сағат):

(Т) Тактика негіздері (1 сағат).

(Т) Сарбаздың ұрыста әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Бөлімшенің тактикалық әрекет етуі (1 сағат).

(Т) Ұрыстағы байланыс және басқару (қысқаша шолу) (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (6 сағат):

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) тактикалық-техникалық сипаттамасы (1 сағат).

(Т) Калашников автоматының (КА-74М) және Макаров пистолетінің (МП) құрылымы (1 сағат).

(Т) оқ ату даярлығы негіздері (1 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) Пилотсыз авиацияның даму тарихы (1 сағат).

(Т) ПҰА құрылымы мен жіктелуі (1 сағат).

Саптық даярлық (4 сағат):

(П) Бөлімшені өрістетілген сапқа тұрғызу (бір қатарлы немесе екі қатарлы) (1 сағат).

(П) Бөлімшені жорықтық сапқа тұрғызу (лекке бір-бірден, екіден, үштен, төрттен сапқа тұрғызу) (1 сағат).

(Т) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарумен әскери сәлемдесу және саптық тәсілдерді орындау (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (3 сағат):

(Т) Әскери қызметші үшін әскери-қолданбалы спорт түрінің маңызы (1 сағат).

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

(П) Әскери қызметшілерге арналған арнайы жаттығу (кедергілерден өту – элементтер) (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері (РХБҚН) (2 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың зақымдау факторы (қысқаша шолу) (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Уланған, күйік шалған, үсіп қалған, суға батқан, ток соққан кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Әртүрлі жарақаттану мен зақымдану кезінде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Ел батырларының бейнесі және моральдық таңдауы (2 сағат).

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (3 сағат):

(Т) Ұлы Отан соғысы майдандарындағы Қазақстанның әскери құралымдары (1941 – 1945 ж.) (2 сағат).

(Т) Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстандағы әскери құрылым (1946 – 1991 ж.) (1 сағат).

Бейіндік даярлық (4 сағат). (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 4 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 4 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) - 4 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 4 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 4 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы (П) – 4 сағат.

7-жыл (11-сынып ) – 34 сағат.

Тактикалық даярлық негіздері (ТДН) (4 сағат):

(Т) Әскери бөлімше ұрыста (1 сағат).

(Т) Әртүрлі ұрыста әрекет ету тактикасы (1 сағат).

(Т) Әртүрлі жағдайда ұрыс жүргізу тактикасы (1 сағат).

(Т) Өзара іс-қимыл және басқару (1 сағат).

Оқ ату даярлығы негіздері (ОДН) (5 сағат):

(Т) Қаруды қолдану кезіндегі қауіпсіздік шаралары (1 сағат).

(Т) Оқ ату тәсілдері мен қағидалары (2 сағат).

(П) КА-74М бөлшектеу және жинау (норматив) (1 сағат).

(П) Тирда пневматикалық қарудан іс жүзінде оқ ату (норматив) (1 сағат).

ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері (ПҰАҚН) (2 сағат):

(Т) ПҰА-ны қазіргі кезде қолдану (1 сағат).

(Т) ПҰА-ны тактикада қолдану (1 сағат).

Саптық даярлық (СД) (2 сағат):

(Т) Қарусыз әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

(П) Орнында және қозғалыста қарусыз әскери сәлемдесу және саптық тәсілдер (1 сағат).

Жалпы дене шынықтыру дайындығы (ЖДШД) (2 сағат):

(П) Шымырлықты, ептілік пен төзімділікті дамытатын жаттығу (қолмен тіреліп денені көтеру, тартылу, отырып-тұру, жүгіру) (1 сағат).

(Т) Әскери қызметші үшін жекпе-жек ұрыс маңызы (1 сағат).

Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау (РХБҚН) негіздері (2 сағат):

(Т) Ядролық, химиялық және биологиялық қарудың зақымдау факторы (1 сағат).

(П) Газтұмша және жалпы әскери қорғаныс жиынтығын уақытқа кию (норматив) (1 сағат).

Медициналық білім негіздері (МБН) (2 сағат):

(Т) Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде көрсетілетін алғашқы көмек (1 сағат).

(П) Манекенде алғашқы көмек көрсету тәсілдерін пысықтау (1 сағат).

Әскери-патриоттық тәрбие (ӘПТ) (4 сағат):

(Т) Отанды қорғау мамандығы: армия не үшін керек? Жоғары әскери оқу орындары: оқуға түсу және перспективасы (2 сағат).

(Т) Ұлттық бірлік және ұлтаралық келісім – өркендеген Қазақстан негізі (2 сағат).

Әскери тарих негіздері (ӘТН) (3 сағат):

(Т) Тәуелсіз Қазақстан армиясы (2 сағат).

(Т) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері – мемлекеттің әскери ұйымының негізі (1 сағат).

Бейіндік даярлық (8 сағат) (оқушының таңдауы бойынша):

Әскери-техникалық даярлық: әскери техника құрылымы мен қолданыс қағидатын зерделеу (мысалы, дрон, броньды техника, артиллериялық қондырғы), техникаға қызмет көрсету және пайдалану бойынша практикалық сабақ (тәжірибелі нұсқаушы немесе әскери қызметші жетекшілігімен) (П) – 8 сағат.

Автоіс: автомобиль құрылымын, автомобильге техникалық қызмет көрсету және жөндеу қағидаларын зерделеу, жүргізу (П) – 8 сағат.

Байланысшыларды даярлау: радиобайланыс негіздерін зерделеу, радиостанция құрылғысын, радио алмасу қағидалары зерделеу, байланыс құралдарымен практикалық жұмыс (П) – 8 сағат.

Ақпараттық технология: ақпарат қауіпсіздігі негіздерін зерделеу, бағдарламалау (П) – 8 сағат.

Құрылыс: әскери-құрылыс ісінің негіздерін, фортификациялық құрылыс тұрғызу қағидаларын зерделеу (П) – 8 сағат.

Медициналық даярлық: далалық жағдайда алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін зерделеу, имитациялық оқу-жаттығуға қатысу, медициналық жабдық қолданысы (П) – 8 сағат.

Оқу уақытын бөлу мысалы 8 және 9-кестеде келтірілген.

8-кесте – 7, 8, 9-сыныпқа арналған оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	1-2-жыл (5-6-сынып )	3-4-жыл (7-8-сынып)	5-жыл (9-сынып)	Барлығы (102 сағат)
Әскери іс негіздері	9	6	7	22
Әскери қызмет негіздері	9	6	7	22
Саптық даярлық негіздері	2	4	7	13
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	4	6	3	13
Тіршілік қауіпсіздігі негіздері	4	6	4	14
Медициналық білім негіздері	2	2	2	6
Әскери-патриоттық тәрбие	4	4	4	12
Жиыны:	34	34	34	102

9-кесте – 10 және 11-сыныпқа арналған оқу уақытын бөлу үлгісі

Пән	6-жыл (34 сағат) (10-сынып)	7-жыл (34 сағат) (11-сынып)	Барлығы (68 сағат)
Тактикалық даярлық негіздері	4	4	8
Оқ ату даярлығы негіздері	6	5	11
ПҰА-ны әскери істе қолдану негіздері	2	2	4
Саптық даярлық	4	2	6
Жалпы дене шынықтыру дайындығы	3	2	5
Радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау негіздері	2	2	4
Медициналық білім негіздері	2	2	4
Әскери-патриоттық тәрбие	4	4	8
ҚР әскери тарих негіздері	3	3	6
Бейіндік даярлық	4	8	12
Жиыны:	34	34	68

6. Жоспарланған оқу нәтижесі

Оқу бағдарламасын меңгеру нәтижесінде оқушы:

Мыналарды білуге тиіс:

Қазақстан Республикасы әскери қызметшілердің қызметін регламенттейтін құжаттардың негізгі қағидалары.

Қазақстан Республикасының әскери тарихы.

Әскери қызметшілердің міндеттері.

Калашников автоматының және Макаров пистолетінің құрылымын және оларды қолдану тәртібі.

Алғашқы медициналық көмек көрсету қағидалары.

Жаппай қырып-жою қаруын қолданған кездегі өзін ұстау қағидалары.

Пилотсыз ұшу аппаратын ұрыста қолдану негіздері.

Бейіндік даярлық негіздері (таңдалған бағытқа сәйкес).

Мыналарды жасай алуға тиіс:

Саптық тәсілдерді орындау.

Калашников автоматын бөлшектеу және жинау.

Жарақаттанған, қан кеткен, қол-аяқ сынған кезде алғашқы медициналық көмек көрсету.

Жеке қорғаныс құралдарын қолдану.

Құбылнама көмегімен жергілікті жерде бағдарлану.

Бейіндік даярлық дағдысын қолдану.

Мыналарды меңгеруге тиіс:

Тәртіптілік және жауапкершілік дағдысын.

Ұжымдық жұмыс дағдысын.

Экстремалды жағдайда шешім қабылдау дағдысын.

Бейіндік даярлыққа сәйкес дағдыны.

7. Аттестаттау нысаны:

Ағымдағы бақылау (жартыжылдық): ауызша сұрау, жазбаша жұмыс, практикалық тапсырмалар.

Аралық аттестаттау (жылдық): сынақ (бағдарлама бөлімдері бойынша).

Қорытынды аттестаттау (оқу қорытындысы бойынша): кешенді емтихан (теориялық білім және практикалық дағды), бейіндік даярлық бойынша жобаны қорғау (таңдалған бейінге байланысты).

8. Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету:

оқулықтар, оқу құралдары, әдістемелік әзірлеме;

плакат, схема, кесте, нұсқаулықтар;

бейнематериал, презентация;

практикалық сабаққа арналған жабдық (қару макеті, қорғаныс құралдары, медициналық керек-жарақ, құбылнама, симулятор және т.б.).

Ескертпе: бұл бағдарлама базалық дағдылар мен білімді қалыптастыруға бағытталған. ҚР ҚК әскери бөлімдерінің, ҚР басқада әскерлерінің мен әскери құрылымдарының мүмкіндіктері және білікті оқытушылардың болуына байланысты бағдарламаның мазмұны толықтырылып, кеңейтілуі мүмкін. Оқытудың максималды практикалық бағытын және әскери қызметтің нақты жағдайымен байланысын қамтамасыз ету маңызды. Оқушыға қажетті дағдыларды алуға және белгілі бір мамандық бойынша әскери қызметке дайындалуға мүмкіндік беру үшін арнайы даярлыққа ерекше назар аудару керек.