Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2025 жылғы 28 қазандағы № 631 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 29 қазанда № 37248 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.01.2026 ж. бастап қолданысқа енгізіледі

Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 173-бабының 5-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындау қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерін жанама әдіспен айқындау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2020 жылғы 16 наурыздағы № 275 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №20215 болып тіркелген);

2) "Жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерін жанама әдіспен айқындау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Бірінші орынбасары - Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2020 жылғы 16 наурыздағы № 275 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2021 жылғы 18 наурыздағы №231 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №22389 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшасында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрық 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Қаржы министрі

М. Такиев

Қазақстан Реcпубликасының Қаржы министрі 2025 жылғы 28 қазандағы № 631 бұйрығымен бекітілген

Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерді жанама әдіспен айқындау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Салық кодексінің (бұдан әрі – Салық кодексі) 173-бабының 5-тармағына сәйкес әзірленген және мемлекеттік кірістер органдарының жеке тұлғалардың салық салу объектілерін және (немесе) салық салуға байланысты объектілерін (бұдан әрі – Объектілер) жанама әдіспен айқындау тәртібін айқындайды.

2. Объектілерді Салық кодексінің 173-бабы 1-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес активтерді, мүлікті, міндеттемелерді, кірістерді, айналымды, шығындарды бағалау, сондай-ақ басқа да объектілерді бағалау негізінде жанама әдіспен айқындау мынадай:

1) есепке алуды жүргізу тәртібінің бұзылуы;

2) есепке алу құжаттамасының жоғалуы немесе жойылуы.

3. Осы Қағидалар дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінде тұрмайтын жеке тұлғаларға, жеке практикамен айналысатын адамдарға қатысты олардың қызметін жүзеге асырған кезеңде қолданылады.

2-тарау. Объектілерді жанама әдіспен айқындау тәртібі

4. Мемлекеттік кірістер органдары жеке тұлғаның кірісін жанама әдіспен айқындаудың мынадай тәсілдерін қолданады:

1) активтер құнының өсімі әдісі;

2) шығындарды есепке алу әдісі;

3) банктік шоттардағы қозғалысты есепке алу әдісі.

Бұл ретте жеке тұлғаның кірісін жанама әдіспен айқындау кезінде Қағидалардың осы тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген әдістердің комбинациясын қолдануға жол беріледі.

5. Жеке тұлғаның кірісін жанама әдіспен айқындау мынадай кезеңдерден тұрады:

1) объектілерді айқындау;

2) объектілерді бағалау;

3) жеке тұлғаның кірісін есептеу.

6. Мемлекеттік кірістер органдары Салық кодексінің 173-бабының 2-тармағына сәйкес жанама әдіс негізінде объектілерді айқындау кезінде салық төлеуші, оның өнім берушілері мен сатып алушылары туралы, оның ішінде салықтық әкімшілендіру бойынша өзара іс-қимыл шеңберінде алынған, сондай-ақ салықтық бақылауды және кедендік бақылаудың өзге де нысандары нәтижесінде алынған мәліметтерді пайдаланады.

7. Мемлекеттік кірістер органдары объектілерді айқындау мақсатында:

1) банк ұйымдарына;

2) тиісті мемлекеттік органдарға, жергілікті атқарушы органдарға және Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын ұйымдарға;

3) тексерілетін салық төлеушінің өнім берушілерімен және сатып алушыларымен өзара есеп айырысулар мәселесі бойынша қарсы салықтық тексерулер жүргізу туралы басқа мемлекеттік кірістер органдарына;

4) шет мемлекеттердің құзыретті органдарына;

5) тексерілетін салық төлеуші (салық агенті) көрсеткен қызметтердің құны туралы тапсырыс берушілерге және сатып алынған өнімнің құны мен көлемі туралы сатып алушыларға;

6) тексерілетін салық төлеушіге (салық агентіне) акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірісі және айналымы саласында қызметтер көрсеткен, шикізатты, энергия ресурстарын және қосалқы материалдарды жіберуді жүзеге асырған жеке және заңды тұлғаларға сұрау салулар жібереді.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген ақпарат көздері мән-жайларға, тексерілетін салық төлеушінің (салық агентінің) қызмет сипаты мен түріне қарай әрбір нақты жағдайда қолданылады.

8. Мемлекеттік кірістер органдары объектілерді айқындау үшін мынадай:

1) жеке тұлғаның банктік шоттарындағы ақша қалдығы мен қозғалысы туралы, жеке тұлғаға берілген кредиттер және ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша сыйақыларды өтеуге шығыстар туралы;

2) жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан мүлкі туралы, медицинаға және білімге жұмсаған шығыстары, мәмілелері мен шарттары, оның ішінде сақтандыру шарттары бойынша, жеке тұлғаның бағалы қағаздармен, биржа тауарларымен мәмілелері және әлеуметтік төлемдер бойынша аударымдары мен төлемдері туралы;

3) шет мемлекеттеріндегі мүлік туралы мәліметтер, оның ішінде жеңілдікті салық салынатын;

4) жеке және заңды тұлғалардың ұсынған салықтық есептілік нысандарынан;

5) салықтық және кедендік бақылау нәтижелері бойынша алынған мәліметтер, оның ішінде жеке тұлғамен Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес мәмілелер жасасқан тұлғаларға қатысты және (немесе) дебиторлық және (немесе) кредиторлық берешек туындаған жеке тұлғамен өзара есеп айырысулар бойынша;

6) құжаттармен расталған басқа ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолданады.

9. Мемлекеттік кірістер органдары жанама әдіс негізінде айқындаған объектілер туралы мәліметтерді жеке тұлғаның салықтық есептілігінде көрсетілген тиісті деректермен салыстырады.

10. Жеке тұлға Салық кодексінің 417-бабында белгіленген мерзімде кірістер және мүлік туралы декларацияны табыс етпеген жағдайда, мұндай жеке тұлғада:

жеке тұлғаның дертес салық салуға жататын кірістері;

мемлекеттік немесе басқа тіркеуге жататын мүлікті, құқықтары және (немесе) мәмілелері мемлекеттік немесе өзге тіркеуге жататын мүлікті сатып алу, иеліктен шығару, өтеусіз алу, дебиторлық және (немесе) кредиторлық берешек, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлердегі фактісі болмағаны расталды деп саналады.

11. Егер жеке тұлғаның салықтық есептілігінде көрсетілген жеке тұлғаның кірістері оның жеке тұтынуға, оның ішінде мүлік сатып алуға жұмсаған шығыстарынмен сәйкес келмеген жағдайда, мемлекеттік кірістер органдары, өткен кезеңдердегі кірістерді ескере отырып, оның шығындары негізінде кірісті және салықты айқындайды.

12. Жеке тұлғада активтерінің, оның ішінде аяқталмаған құрылыс объектілерінің, көлік құралдарының, жер учаскелерінің, материалдық емес активтердің, инвестициялық мүлік және басқа мүліктің құнын растайтын құжаттары болмаса, онда осы тұлғаның кірісіне көрсетілген активтің нарықтық құны қосылады.

Объектілердің нарықтық құны мемлекеттік кірістер органы тартқан, "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қызметті жүзеге асыратын бағалаушының есебі негізінде айқындалады.

13. Жеке тұлғаның жанама әдіспен салық салуға жататын кірістерін айқындау нәтижелері салықтық тексеру жүргізу және (немесе) мемлекеттік бақылаудың өзге де нысанын жүзеге асыру барысында пайдаланылады.

Об утверждении Правил определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, косвенным методом

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 28 октября 2025 года № 631. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 октября 2025 года № 37248.

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.01.2026.

В соответствии с пунктом 5 статьи 173 Налогового кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением косвенным методом.

2. Признать утратившим силу:

1) приказ Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан – Министра финансов Республики Казахстан от 16 марта 2020 года № 275 "Об утверждении Правил определения доходов физического лица, подлежащего налогообложению, косвенным методом" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20215);

2) приказ Министра финансов Республики Казахстан от 18 марта 2021 года № 231 "О внесении изменений и дополнения в приказ Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан – Министра финансов Республики Казахстан от 16 марта 2020 года № 275 "Об утверждении Правил определения доходов физического лица, подлежащего налогообложению, косвенным методом"" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22389).

3. Комитету государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства финансов Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства финансов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2026 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр финансов Республики Казахстан

М. Такиев

Утверждены приказом Министр финансов Республики Казахстан от 28 октября 2025 года № 631

Правила определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, косвенным методом

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила определения объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением, косвенным методом (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 5 статьи 173 Налогового кодекса Республики Казахстан (далее – Налоговый кодекс) и определяют порядок определения органами государственных доходов объектов налогообложения и (или) объектов, связанных с налогообложением (далее – Объекты) физических лиц, косвенным методом.

2. Определение объектов в соответствии с частью первой пункта 1 статьи 173 Налогового кодекса косвенным методом на основе оценки активов, имущества, обязательств, доходов, оборота, расходов, а также оценки других объектов осуществляется в случаях:

1) нарушения порядка ведения учета;

2) утраты или уничтожении учетной документации.

3. Действия настоящих Правил применяются в отношении физического лица, не состоявшего на регистрационном учете в качестве индивидуального предпринимателя, лица, занимающегося частной практикой, за период осуществления им такой деятельности.

Глава 2. Порядок определения объектов косвенным методом

4. Органы государственных доходов применяют следующие виды косвенного метода определения дохода физического лица:

1) метод прироста стоимости активов;

2) метод учета затрат;

3) метод учета движения средств на банковских счетах.

При этом при определении дохода физического лица косвенным методом, допускается применение комбинации методов, указанных в части первой настоящего пункта Правил.

5. Определение дохода физического лица косвенным методом состоит из следующих этапов:

1) определение объектов;

2) оценка объектов;

3) расчет дохода физического лица.

6. Органы государственных доходов в соответствии с пунктом 2 статьи 173 Налогового кодекса при определении объектов на основе косвенных методов используют имеющиеся сведения о налогоплательщике, его поставщиках и покупателях, в том числе полученные в рамках взаимодействия по налоговому администрированию, а также полученные по результатам иных форм налогового контроля и таможенного контроля.

7. В целях определения объекта органы государственных доходов направляют запросы в:

1) банковские организации;

2) соответствующие уполномоченные государственные органы, местные исполнительные органы и организации, осуществляющие деятельность на территории Республики Казахстан;

3) в другие органы государственных доходов о проведении встречных налоговых проверок по вопросу взаиморасчетов с поставщиками и покупателями проверяемого налогоплательщика;

4) компетентные органы иностранных государств;

5) заказчиков о стоимости оказанных проверяемым налогоплательщиком (налоговым агентом) услуг и от покупателей о стоимости и количестве приобретенной продукции;

6) физических и юридических лиц, оказывавших проверяемому налогоплательщику (налоговому агенту) услуги, осуществлявших отпуск сырья, энергоресурсов и вспомогательных материалов в сфере производства и оборота отдельных видов подакцизных товаров.

Источники информации, указанные в части первой настоящего пункта, используются в каждом конкретном случае в зависимости от обстоятельств, характера и рода деятельности проверяемого налогоплательщика (налогового агента).

8. Для определения объектов органы государственных доходов используют сведения:

1) об остатках и движении денег на банковских счетах физического лица, о предоставленных кредитах физическому лицу и расходов на погашение вознаграждения по ипотечным жилищным займам;

2) об имуществе, находящемся на территории Республики Казахстан, о расходах на медицину и образование, по сделкам и договорам физических лиц, в том числе договорам страхования, сделках физических лиц с ценными бумагами, биржевыми товарами и об отчислениях и выплатах по социальным платежам;

3) об имуществе, находящемся в иностранном государстве, в том числе с льготным налогообложением;

4) из форм налоговой отчетности, представленные физическими и юридическими лицами;

5) полученные по результатам форм налогового и таможенного контроля, в том числе в отношении лиц, с которыми физическим лицом заключались сделки в соответствии с Гражданским Кодексом Республики Казахстан и (или) по взаиморасчетам, с которыми у физического лица возникла дебиторская и (или) кредиторская задолженность;

6) полученные из других источников информации, подтвержденные документально.

9. Сведения об объектах, определенных органы государственных доходов на основе косвенных методов, сопоставляются с соответствующими данными, указанными в налоговой отчетности физического лица.

10. Непредставление физическим лицом декларации о доходах и имуществе в срок, установленный статьей 417 Налогового кодекса, считается подтверждением отсутствия у такого физического лица:

доходов, подлежащих обложению физическим лицом самостоятельно;

факта приобретения, отчуждения, безвозмездного получения имущества, подлежащего государственной или иной регистрации, имущества, по которому права и (или) сделки подлежат государственной или иной регистрации, дебиторской и(или) кредиторской задолженности, в том числе за пределами Республики Казахстан.

11. В случае, если доходы физического лица, отраженные в налоговой отчетности физического лица, не соответствуют его расходам, произведенным на личное потребление, в том числе на приобретение имущества, органы государственных доходов определяют доход и налог на основе произведенных им расходов с учетом доходов прошлых периодов.

12. При отсутствии у физического лица документов, подтверждающих стоимость активов, в том числе объектов незавершенного строительства, транспортных средств, земельных участков, нематериальных активов, инвестиционной недвижимости и иного имущества в доход данного физического лица включается рыночная стоимость указанного актива.

Рыночная стоимость объектов определяется на основании отчета оценщика, осуществляющего деятельность в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан", привлекаемого органами государственных доходов.

13. Результаты определения доходов физического лица, подлежащего налогообложению, косвенным методом используются в ходе проведения налоговой проверки и (или) осуществления иных форм государственного контроля.