Су қоймаларының су ресурстарын пайдаланудың үлгілік қағидаларын және су қоймаларын техникалық пайдалану мен аббаттандыру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің 2025 жылғы 30 маусымдағы № 163-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 1 шiлдеде № 36369 болып тіркелді

Қазақстан Республикасының Су кодексі 129-бабының 10-тармағына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Су қоймаларының су ресурстарын пайдалану жөніндегі үлгілік қағидалар;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Су қоймаларын техникалық пайдалану және абаттандыру қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Су ресурстары және ирригация министрлігінің Су шаруашалығы имараттарын дамыту департаменті заңда белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі

Н. Нуржигитов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Экология және табиғи

ресурстар министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Төтенше жағдайлар министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ауыл шаруашылығы министрлігі

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі 2025 жылғы 30 маусымдағы № 163-НҚ Бұйрығына 1-қосымша

Су қоймаларының су ресурстарын пайдалану жөніндегі үлгілік қағидалар

1. Осы Су қоймаларының су ресурстарын пайдалану жөніндегі үлгілік қағидалары (бұдан әрі – Үлгілік қағидалар) Қазақстан Республикасы Су кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 129-бабы 10-тармағына сәйкес әзірленді және су қоймаларының су ресурстарын пайдаланудың тәртібін айқындайды.

2. Үлгілік қағидалар мыналар пайдалануға арналған:

1) бассейндік су ресурстарын қорғау және пайдалануды реттеу жөніндегі инспекциялар (бұдан әрі – бассейндік су инспекциялары);

2) жергілікті атқарушы органдар;

3) су қоймаларын құрайтын гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иелері және осындай гидротехникалық құрылысжайларды пайдаланатын ұйымдар;

4) су қоймаларының су ресурстарын су пайдалану шарттарына және оларды пайдалануға беру туралы шешімдерге сәйкес пайдаланған кезде су пайдаланушылар.

3. Міндетті түрде су қоймаларын бастапқы толтыруды қоспағанда, су қоймаларының су ресурстарын пайдалану олар пайдалануға берілгеннен кейін жүзеге асырылады.

4. Су қоймасын бастапқы толтыру жобалық құжаттамада белгіленген жылдамдықпен жүргізіледі және әрбір толтырылған метрлік қабаттан кейін үзілістермен жүзеге асырылады.

5. Су қоймасындағы су деңгейлерін ұстап тұру деңгейлері мен мерзімдері жобалық құжаттамаға және нақты су қоймасы бойынша су ресурстарын пайдалану қағидаларына сәйкес айқындалады.

6. Су қоймаларының су ресурстары ауызсумен жабдықтау, ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және жылу энергетикасы, гидроэнергетика, өрт сөндіру, сауықтыру және рекреациялық мақсаттар, аң шаруашылығы, балық аулау және аквакультураны жүргізу, сондай-ақ табиғатты қорғау мақсатында пайдаланылады.

Су қоймасынан экологиялық ағынды қамтамасыз ету үшін табиғатты қорғау су жіберулері жүзеге асырылады.

Табиғатты қорғау су жіберулері су объектісінің табиғи режимін, балық ресурстарын және басқа да су жануарларын сақтау, сондай-ақ су тасқыны кезінде өзен арналарын шаю қажеттілігінен туындайды.

7. Су ресурстарын пайдалану режимі Қазақстан Республикасы Су кодексінің 93, 113, 114, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129-баптарының талаптарына сәйкес әрбір нақты су қоймасын пайдалану ережелерінде әрбір мақсатты пайдалану үшін жеке анықталады.

8. Әрбір су қоймасы бойынша су ресурстарын пайдалану режимін белгілеу мынадай ережелерді қамтиды:

1) ауызсумен жабдықтау мен экологиялық ағынды қамтамасыз ету кезінде су пайдаланушылардың құқықтарының бұзылуына жол бермеу;

2) қоршаған ортаға зиян келтірудің алдын алу;

3) су қоймасының акваториясын жарамды күйде ұстау;

4) өрт сөндіру жағдайларын қоспағанда, осы Үлгілік қағидалардың 6-тармағында белгіленген жағдайларда су ресурстарын пайдаланудың рұқсат беру тәртібін сақтау;

5) белгіленген тәртіппен су ресурстарын алу (алу) көлемінің және ағынды сулар мен (немесе) дренаждық сулардың ағызу көлемінің, олардың сапасының есебін жүргізу;

6) су объектілерінде, су қорғау аймақтарында бассейндік су инспекцияларымен келісілген шаруашылық қызметін жүзеге асыру тәртібін сақтау;

7) су қоймаларындағы апаттар мен техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар (сүзгілеу, шөгу, опырылу, шаю, туннельдерде тау жыныстардың шығуы) туралы уәкілетті мемлекеттік органдарды, жергілікті атқарушы органдарды, су пайдаланушыларды хабардар ету.

9. Су қоймаларын толтыру және жұмыс істету нақты су қоймасының су ресурстарын режимге сәйкес жүзеге асырылады, құрылыстардың барлық элементтерінің және (немесе) оның жобалық құжаттамасының жай-күйіне жүйелі бақылау жүргізіледі. Гидротехникалық құрылысжайлардың толып кетуінен апаттық жағдай туындаған кезде, гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иелері (иеленушілері) су қоймаларын толтыруды тоқтатып, оларды босатуға кіріседі.

10. Жыл сайын 1 ақпанға дейін гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) су тасқынына қарсы комиссия құрады, ол:

1) су тасқынын өткізуге арналған іс-шаралар жоспарын әзірлейді;

2) гидрологиялық болжамға және нақты метеожағдайларға байланысты су қоймасын толтыру және жұмыс істету тәртібін белгілейді;

3) бөгеттің қысымды беткейлерінің, су тастау және су алу құрылыстарының, каналдардың, бөгеттердің және су қоймасының жағалау аймағының жай-күйін тексереді.

11. Гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) мыналарды қамтамасыз етеді:

1) су шаруашылығы және гидротехникалық құрылысжайларды пайдалану қағидаларын сақтау;

2) су шаруашылығы және гидротехникалық құрылысжайлардың қауіпсіздігі жай-күйіне жүйелі талдау жүргізу;

3) су шаруашылығы және гидротехникалық құрылысжайлардың техникалық жай-күйін тұрақты тексеруді жүргізу;

4) су шаруашылығы және гидротехникалық құрылысжайлардағы аварияларды жоюға арналған қаржылық және материалдық резервтерді құру;

5) гидротехникалық құрылысжайлардағы азаматтық қорғаудың жергілікті хабарлау жүйелерін тұрақты дайындықта ұстау.

12. Су тасқыны кезеңінде гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі):

1) су тасқыны комиссиясы мүшелерінің тәулік бойы кезекшілігін ұйымдастырады;

2) су деңгейіне және су қоймаларының жағдайына жүйелі түрде бақылау жүргізеді.

13. Су тасқыны өткеннен кейін гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) барлық гидротехникалық құрылысжайларды: бекітпелерді, беткейлерді, төменгі бьефтің бекітпелерін қарап шығуды және осы қарап шығу нәтижелерін құжаттауды ұйымдастырады.

14. Гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иелері (иеленушілері) су қоймасының су режиміндегі өзгерістер туралы, оның ішінде гидротехникалық құрылысжайларда апаттар және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар (сүзгілеу, шөгу, опырылу, шаю, туннельдерде тау жыныстардың шығуы) туындаған кезде азаматтық қорғау туралы заңнамада белгіленген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдарды, жергілікті атқарушы органдарды және су пайдаланушыларды хабардар етеді.

15. Су қоймаларының су ресурстарын пайдалану қағидалары құрылыс жобасы шеңберінде Қазақстан Республикасы Су кодексінің 129-бабының 5-тармағына сәйкес әзірленеді. Пайдалану тәжірибесінің жинақталуына қарай осы қағидалар түзетулеге, бірақ бес жылда бір реттен сиретпей түзетілуге тиіс. Су қоймаларының каскады үшін бірыңғай қағидалар әзірленеді.

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі 2025 жылғы 30 маусымдағы № 163-НҚ Бұйрығына 2-қосымша

Су қоймаларын техникалық пайдалану мен абаттандырудың қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1 Осы су қоймаларын техникалық пайдалану мен абаттандырудың қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Су кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 129-бабы 10-тармағына сәйкес әзірленді және олар су қоймаларын техникалық пайдалану мен абаттандырудың қағидаларын айқындайды.

2. Гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) жыл бойы су қоймасын техникалық пайдалану және абаттандыру жөніндегі іс-шараларды тұрақты негізде жүргізеді.

3. Су қоймаларын қысқы кезеңде пайдалану кезінде гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) құрылыстар мен жағалаулардың мұз жүктемелерінен зақымдануын болдырмау шараларын қабылдайды. Мұз жамылғысының пайда болу кезеңінде оның түзілуін жеделдету және құрылыстардың алдында мұз үйінділерінің, сондай-ақ төменгі бьефтегі бітелулердің алдын алу үшін су ағызу азайтылады. Мұз жамылғысының айтарлықтай қалыңдығына жеткенде, су деңгейі тұрақты ұсталады, ал келіп түскен су төменгі бьефке ағызылады.

4. Жыл сайын, болжамды көктемгі су тасқынына бір ай қалғанда гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) мынадай іс-шараларды ұйымдастырады:

1) су қоймасының қысымды фронтының және жағалау аймағының гидротехникалық құрылысжайларының жай-күйін тексеру;

2) су тасқынын өткізуді қамтамасыз ететін конструкциялар мен механизмдерге ағымдағы жөндеу жүргізу;

3) бақылау-өлшеу аппаратурасының жұмысын тексеру (мұндай аппаратура болған жағдайда);

4) қақпақтардың, көтергіш механизмдердің және автоматты басқару құрылғыларының жұмысын сынау;

5) көтергіш механизмдердің электрмен жабдықталу сенімділігін тексеру (болған жағдайда).

5. Гидротехникалық құрылысжайларда су тасқыны кезінде апатқа немесе төтенше жағдайға әкелуі мүмкін ақаулар анықталған жағдайда, гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) су қоймасын толтыруға жол бермеу шараларын қабылдайды. Қатты нөсер жауған кезде су қоймасындағы судың ең жоғары деңгейінде су жинау және су алу құрылыстары су бұру трактінің өткізу қабілетін ескере отырып, келетін суды өткізу үшін ашылады.

6. Су тасқыны алдында және су тасқыны кезінде су қоймасын босату кезеңінде судың қолайлы болжамы болған кезде техникалық мүмкіндік болса, түбі шөгінділерден тазартылады. Тазарту шөгінділерді шаюға және тасымалдауға жеткілікті жоғарғы бьефте ағын жылдамдығын жасау кезінде жүргізіледі (кемінде 0,8 м/с).

7. Су қоймасын шөгінділерден шаю кезінде:

1) су берудегі үзілістер басқа су пайдаланушылармен келісім бойынша барынша қысқартылады.

2) су қоймасының жұмысқа қосылу және толу жылдамдығы гидротехникалық құрылысжайлардың қауіпсіздік талаптарын ескере отырып қамтамасыз етіледі (гидротехникалық құрылысжайлардың, сондай-ақ су қоймасы жағалауының тұрақтылығын қамтамасыз ету).

3) Гидротехникалық құрылыс каскадта жұмыс істеген жағдайда, төменгі бьефке су жіберу төмен орналасқан гидротехникалық құрылысжайлардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шартымен жүзеге асырылады.

8. Су қоймасы қатты лайланған жағдайда шөгінділер механикалық түрде жойылады (жерснарядтармен, жер қазғыштармен).

9. Су қоймасы жағалауын шайылудан, эрозиядан және толқын әсерінен қорғау келесі әдістермен жүзеге асырылады:

1) еңістерді тегістеу, еңістерге арнайы шөптер егу немесе бетін табиғи көгалмен көмкеру;

2) еңістерді топырақты битум эмульсиясымен сіңіре отырып, цемент, битум, латекс, әртүрлі битум эмульсияларын қолдана отырып, тұтқыр материалдармен бекіту;

3) жағаны бұтақ төсенішпен немесе шыбықтармен, фашиналармен, ағаш бекіткіштермен жабу;

4) тас үйіндісінің негізін дайындамай және оның жағалау сызығымен түйіскен жерінде қосымша бекіткіштер орнатпай тас үйіндісін төгу;

5) көлденең ірі тастардан жасалған буналармен үйлестіре отырып, құм-қиыршық тас қоспасын 1,5-тен 2-қа дейінгі еңіспен төгу;

6) жатық құмды жағажайларды шаю;

7) жоғары абразивті жағаның еңістерін жоспарлау және негізін дайындамай бетон плиталарын төсеу;

8) еңістерді габион қалауымен бекіту;

9) бұзылатын жерді бетонмен немесе темірбетонмен қаптау;

10) арнайы тірек қабырғаларын орнату;

11) жаңбыр мен қар ерігеннен кейін пайда болған жыралар мен шайылуларды жүйелі түрде қадағалау, күту және жою;

12) еңістердегі және су қоймасына жақын аумақтардағы бар орман екпелері мен бұталарды күтіп ұстау және қорғау;

13) ағаштар мен бұталардың арнайы түрлерін отырғызу;

14) бұзылатын аумаққа бекітетін шөптер егу;

15) жаңбыр мен қар ерігеннен кейін пайда болған жыралар мен шайылуларды жүйелі түрде қадағалау, күту және жою;

16) еңістерде арнайы су ұстайтын тау бөгеттерін және каналдарды орнату;

17) сайларда арнайы құрылысжайлар (тоғандар, сатылы құламалар, жылдам ағындар және т.б.) орнату.

10. Су қоймаларын құрайтын гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) төменгі бьефте биік толқындардың пайда болуына жол бермейтін аралықпен су тастау тесіктерінің қақпақтарын көтеру арқылы төменгі бьефтегі түп пен жағалаудың шайылудан қорғалуын қамтамасыз етеді.

11. Су қоймасын құрайтын гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) су қоймасы, гидроторап және гидротехникалық құрылысжайлардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар туралы мәліметтерді, сондай-ақ су қоймасының және су қоймасында орналасқан гидротехникалық құрылысжайлардың жұмыс режимі мен жай-күйін бақылау нәтижелері туралы ақпаратты және су қоймасын техникалық пайдалану кезінде жүргізілетін жұмыстар туралы ақпаратты құжаттайды.

12. Гидротехникалық құрылысжайлардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі су қоймасы және шаралар туралы мәліметтерді жинау, тіркеу, өңдеу және сақтау осы Қағидаларға 1-қосымшада көрсетілген құжаттардың тізбесіне сәйкес жүзеге асырылады.

13. Су қоймасының негізгі параметрлері, су ағынының сипаттамасы туралы деректер осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

14. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін техникалық пайдалану режимі олардың жобалық сипаттамаларын, нақты жай-күйін, пайдалану шарттарын, қызмет ету мерзімін және мақсатын ескере отырып белгіленеді.

15. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін техникалық пайдалану режимін өзгерту меншік иесінің (иеленушісінің) өкімдік құжатымен ресімделеді және су ресурстарын қорғау және пайдалануды реттеу жөніндегі бассейндік су инспекциясына үш жұмыс күні ішінде хабарланады.

16. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін пайдаланудан шығарған кезде меншік иесі (иеленушісі) немесе гидротехникалық құрылысжайларды пайдаланушы ұйым бұл туралы бассейндік су инспекциясына үш жұмыс күні ішінде хабарлайды. Пайдаланудан шығару меншік иесінің (иеленушінің) бұйрығымен құрылған жұмыс комиссиясының қорытындысы негізінде жүзеге асырылады және актімен ресімделеді.

17. Жұмыс комиссиясының құрамына жергілікті атқарушы органдардың, су қорын қорғау және пайдалану, қоршаған ортаны қорғау уәкілетті органдардың, сондай-ақ жобалау ұйымдары мен қоғамдық бірлестіктердің өкілдері кіреді.

18. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін пайдалану барысында осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес техникалық құжаттама ресімделіп жүргізіледі.

19. Гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) жабдықтардың жай-күйіне және әсер ететін гидрометеорологиялық факторларға тұрақты мониторинг ұйымдастыру арқылы қауіпсіздікті, сақталуды және ұзақ мерзімділікті қамтамасыз етеді.

20. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін қауіпсіздігін қамтамасыз ету шарттарының бірі – авариялық-алдын алу іс-шараларын жүргізу үшін кепілді резервті (жабдықтарды, бұйымдарды, тораптарды, бөлшектерді және құрылыс материалдарын) құру.

21. Кепілді резервтің көлемін меншік иесі (иеленушісі) пайдалану шарттарын, су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін конструктивтік ерекшеліктерін және ықтимал авариялық жағдайлардың тәуекелдерін ескере отырып анықтайды.

22. Физикалық тозуы бар, олардың қалыпты жұмыс істеуіне кедергі келтіретін немесе су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенінің жеке элементтерінің бұзылуына әкелетін су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайларын техникалық пайдалануға жол берілмейді.

23. Су қоймасының барлық гидротехникалық құрылысжайлары олар үшін белгіленген пайдалану жүктемелерінің нормаларын қатаң сақтай отырып пайдаланылады.

24. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешені жобалық құжаттамада белгіленген нормадан артық жүктеме түсіруге жол берілмейді. Гидротехникалық құрылысжайды пайдаланатын меншік иесі рұқсат етілген жүктеме нормаларының сақталуын қамтамасыз етеді.

25. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін пайдалану жөніндегі нормалар мен талаптар гидрологиялық, климаттық және техникалық жағдайлардың өзгеруіне байланысты белгіленген мерзімде кемінде бір рет қайта қаралады. Пайдалану жүктемелерінің нормаларын қайта қарауды меншік иесі жобалау ұйымының ұсыныстары негізінде гидротехникалық құрылысжайды тексеруден кейін жүргізеді.

26. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін пайдалану жағдайлары мен оның жай-күйі өзгерген кезде жобалау ұйымы есептеулер жүргізеді, олардың нәтижелері бойынша меншік иесі гидротехникалық құрылысжайды пайдаланудың жаңа режимін тағайындайды.

27. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін қысқы кезеңде пайдалану жөніндегі іс-шаралар жоспарын меншік иесі мен пайдаланушы ұйым әзірлейді және су ресурстарын қорғау және пайдалануды реттеу жөніндегі бассейндік су инспекциясымен келісіледі.

Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін қысқы кезеңде пайдалану кезінде меншік иесі ауданның климаттық және гидрометеорологиялық сипаттамаларын және гидротехникалық құрылысжайлардың құрылымдық ерекшеліктерін ескере отырып, гидротехникалық құрылысжайларды қысқы жағдайда пайдалану жөніндегі ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралар жоспарын жасайды.

28. Су қоймасының гидротехникалық құрылысжайды абаттандыру – жағалау жолағының санитарлық, экологиялық және техникалық жай-күйін сақтау мақсатында жүргізілетін кешенді іс-шараларды қамтиды, оның ішінде:

1) су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайларын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету;

2) су ресурстарының ластануын болдырмау;

3) экологиялық тұрғыдан тұрақты су пайдалануға жағдай жасау;

4) табиғи ландшафты сақтау.

5) жағалау жолағын қоқыстан, тұнбалардан және пайдалануға кедергі келтіретін өсімдіктерден тұрақты тазалау;

6) жағалауды бекіту, тегістеу және жоспарлау;

7) ақпараттық белгілерді, қоршауларды, жарықтандыру құралдарын орнату;

8) жағалау аймағын көгалдандыру бойынша іс-шаралар ұйымдастыру.

2 тарау. Су қоймаларының түбі мен жағалауын пайдалану, жоспарлы тексеру, жөндеу және гидротехникалық құрылыстар кешенін ұстау тәртібі

29. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлардың меншік иесі (иеленушісі) техникалық тексерулерді, гидротехникалық құрылысжайларды кезекті және кезектен тыс техникалық тексерулерді, сондай-ақ оларды пайдалану режимінің сақталуын бақылауды қамтамасыз етеді.

30. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешенінің түбі мен жағалауын пайдалану дноны тереңдету, тазарту, жағалауды бекіту, сондай-ақ қорғау, су тасқынына қарсы және алдын алу шараларын ұйымдастыру кезінде, сонымен қатар жағалау жолағын техникалық қызмет көрсету үшін пайдалану кезінде рұқсат етіледі.

31. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін техникалық тексеру және зерттеу мыналарды қамтиды:

1) тұрақты техникалық тексерулер;

2) мерзімді техникалық тексерулер;

3) кезекті және кезектен тыс зерттеулер.

32. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешеніне мерзімді техникалық байқау жүргізу, сондай-ақ кезекті және кезектен тыс тексерулер жүргізу үшін меншік иесі комиссия құрады, оның құрамына меншік иесінің, жобалау ұйымдарының, жергілікті атқарушы органдардың, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, бассейндік су инспекциясының және қоғамдық бірлестіктердің өкілдері кіреді.

33. Тұрақты техникалық байқауды гидротехникалық құрылысжайдың меншік иесі (иеленушісі) жүргізеді.

34. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешенін тұрақты техникалық байқау нәтижелері осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша гидротехникалық құрылысжайлардың жай-күйі мен пайдалану режиміне техникалық байқау журналына енгізіледі.

35. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешенінің меншік иесінің (иеленушісінің) жауапты қызметкері тоқсан сайын техникалық байқау журналдарын қарайды және гидротехникалық құрылысқа техникалық қызмет көрсету мен ағымдағы жөндеудің сапасына жалпы баға береді.

36. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешеніне меншік иесі (иеленушісі) тұрақты техникалық байқаудың мерзімділігін жағдайына және пайдалану шарттарына байланысты белгілейді, бірақ тоқсанына кемінде бір рет.

37. Мерзімді техникалық байқау жылына кемінде бір рет жүргізіледі. Техникалық байқау нәтижелері бойынша су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешені жай-күйі туралы акт жасалады, онда жөндеуді жоспарлау және жүргізу үшін қажетті деректер болады және техникалық байқау актілері түрінде ресімделеді.

38. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешені мерзімді техникалық тексерулерін жүргізу материалдары меншік иесінде (иеленушісінде) сақталады.

39. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешені кезекті тексеру құрылыстардың жай-күйіне және оларды пайдалану шарттарына байланысты жүргізіледі.

40. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешені жай-күйіне жалпы баға және оларды жөндеу немесе қайта құру бойынша ұсыныстар қамтылған кезекті тексерулердің негізгі нәтижелері тексеру актілері түрінде ресімделеді.

41. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайлар кешені кезектен тыс тексеру оларды пайдаланудың қалыпты жағдайлары бұзылған немесе олардың апаттық жай-күйі, сондай-ақ олардың жылжуы, деформациясы немесе зақымдануы анықталған жағдайларда жүргізіледі.

42. Кезектен тыс тексерулердің нәтижелері бойынша, тексеру актілерінің негізінде комиссия анықталған бұзушылықтарды жою бойынша жөндеу жұмыстарының тізбесін жасайды, олар жөндеу жұмыстарының жоспарына енгізіледі.

43. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайларды жөндеу (ағымдағы, күрделі) тұрақты, мерзімді техникалық тексерулердің, кезекті және кезектен тыс тексерулердің нәтижелері бойынша жоспарланады.

44. Су қоймаларының гидротехникалық құрылысжайларды күрделі жөндеу және реконструкциялау Қазақстан Республикасының "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тиісті сәулет, қала құрылысы және (немесе) құрылыс қызметі түрлерін жүзеге асыруға лицензиясы бар жеке және заңды тұлғалармен орындалады.

Су қоймаларын техникалық пайдалану және аббаттандыру қағидаларына 1-қосымша

Су қоймасы және оның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар туралы мәліметтерді қамтитын құжаттар тізбесі

1. Су қоймасы мен оның құрылыстарының жобалық құжаттамасының, сондай-ақ құрылыс кезеңінде берілген барлық жұмыс сызбаларының толық жиынтығы;

2. Барлық құрылыстар бойынша атқарушылық сызбалар, сондай-ақ жұмыстарды орындауға және жекелеген құрылысжайларды аралық қабылдауға арналған актілер;

3. Жекелеген құрылыстар мен жабдық түрлерін қабылдау, іске қосу сынақтары актілері;

4. Су қоймасын тұрақты пайдалануға қабылдау туралы акт;

5. Гидротехникалық құрылыс аумағының, 1:25000 масштабтағы қорғау аймағының шекаралары сызылған ахуалдық жоспар, 1:5000 масштабтағы гидротораптың бас жоспары, арынды майдан құрылыстары, қоршау және қорғау бөгеттері бойынша жоспарлар мен қималар, су қоймасының жоспары, гидротехникалық құрылысжайлар мен олардың негіздерінің 1:25000 масштабтағы тән бойлық және бұрышты қималары;

6. Оның көлемдері мен аудандарына, ағызу шығындарына және жоғарғы бьефтегі су деңгейіне тәуелділік қисықтары;

7. Су қоймасының негізгі параметрлері және су ағынының сипаттамалары;

8. Су қоймасының су ресурстарын пайдалану қағидалары;

9. Барлық құрылыстар мен жабдықтардың паспорттары;

10. Арынды майдан бұзылған жағдайда су басу аймағына түсетін іргелес аумақтары бар гидротехникалық құрылысжай аумағының жоспары – ашық пайдалану үшін рұқсат етілген масштабта және егжей-тегжейлі;

11. Пайдаланушы ұйым қызметкерлерінің өндірістік және лауазымдық нұсқаулықтары;

12. Су қоймасын құрайтын гидротехникалық құрылысжайларды пайдаланатын ұйым қызметкерлерін жұмыстарды орындаудың және өндірісте зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсетудің қауіпсіз әдістері мен тәсілдеріне оқыту туралы, еңбекті қорғау жөніндегі нұсқама жүргізу туралы, жұмыс орнында тағылымдамадан өту туралы, еңбекті қорғау талаптарының білімін тексеру туралы мәліметтер.

13. Еңбекті қорғау және өндіріс қауіпсіздігі талаптары;

14. Кезекшілікті есепке алу журналы;

15. Бұйрықтар журналы;

16. Қауіпсіздік бойынша нұсқаулық журналы;

17. Құрылыстарды күтіп ұстау немесе реконструкциялау бойынша жөндеу жұмыстарын есепке алу журналы;

18. Гидротехникалық құрылысжайлардың жай-күйін бақылау журналы;

19. Су деңгейін бақылау журналы

Су қоймалардың техникалық пайдалану және аббаттандыру қағидаларына 2-қосымша Үлгі

Су қойманың негізгі параметрлері және ағынсудың сипаттамасы туралы деректер

Су қоймасының негізгі параметрлері және су ағынының сипаттамалары ______________________________________________________________

(су қоймасының атауы)

№	Параметр атауы	мәні
1	Су қоймасы орналасқан су ағынының және аумағында су ағыны орналасқан су шаруашылығы бассейнінің атауы
2	бөгеттің орналасқан жері (су ағынының сағасынан немесе көзінен қашықтық, географиялық координаттар)
3	бөгет бөгетіндегі су жинау алаңы, км2
4	орташа көпжылдық ағын, млн. м3
5	жылдық ағын көлемі, млн. м3 75% қамтамасыздық етілген 50% қамтамасыздық етілген
6	көктемгі су тасқыны көлемі, млн. м3 1% қамтамасыздық етілген 50% қамтамасыздық етілген
7	жоғарғы бьефтің қалыпты деңгейі (ҚТД), м
8	жоғарғы бьефтің көтеріңкі деңгейі (КТД), м
9	өлі көлемі деңгейінің белгісі, абс. м
10	ҚТД кезіндегі су қойма акваториясының ауданы, км2
11	Толық көлемі, млн. м3
12	Пайдалы көлемі, млн. м3
13	Су қойманың ұзындығы, км
13	Ені, км максималды орташа
14	Тереңдігі, м максималды (ҚТД кезінде) орташа
15	Жағалау сызығының ұзындығы, км

Су қоймаларын техникалық пайдалану және аббаттандыру қағидаларына 3-қосымша Үлгі

Су қойманың гидротехникалық құрылысжайларын пайдалану жөніндегі техникалық құжаттамалардың тізбесі

№	Атауы	құжаттама жүргізетін лауазымды тұлғалар	құжаттаманы сақтау орны	ескерту
1	2	3	4	5
1	гидротехникалық имараттардың жай-күйін және режимін тексеретін техникалық журналдар	меншік иесі	меншік иесі	мұрағатта сақтауды қажет ететін толтырылған журналдар
2	Гидротехникалық имараттарды тексерулер бойынша актілер мен есептер	комиссия өткізу мерзімді техникалық тексерулер және меншік иесі	меншік иесі	материалдар өткізу мерзімді техникалық тексерулер жинақталады есепке
3	Гидротехникалық имараттарды кезекті тексеру жөніндегі акт және есептер	кезекті тексерулер бойынша комиссия өткізу және меншік иесі	меншік иесі
4	Кезектен тыс гидротехникалық имарттарды тексеру жөніндегі акт	кезектен тыс тексерулер комиссия өткізу және меншік иесі	меншік иесі
5	гидротехникалық имараттарды жөндеу жұмыстары бойынша қабылдау-тапсыру актілері	күрделі жөндеу жұмыстарын қабылдау жөніндегі комиссия	меншік иесі

Су қоймаларын техникалық пайдалану және аббаттандыру қағидаларына 4-қосымша Үлгі

Гидротехникалық құрылысжайлардың пайдалану режимі мен жай-күйіне техникалық байқау журналы

№__________________________

Гидротехникалық құрылысжайды пайдаланатын меншік иесі:

__________________________________________________________________

Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және қолы:

__________________________________________________________________

Журнал жүргізетін қызметкердің лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және қолы:

____________________________________________________________________

Журналдың басталу немесе жалғастыру күні басталуы: _______________________

жалғасты: ___________________

Тұрақты техникалық қарап-тексеру		Анықталған ақауларды жою жөніндегі іс-шаралар
күні, айы, жылы	ақауларды жою бойынша белгіленген іс-шаралар	күні, айы, жылы	орындалған жұмыстар туралы мәліметтер
1	2	3	4

Об утверждении Типовых правил использования водных ресурсов водохранилищ и правил технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ

Приказ Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 30 июня 2025 года № 163-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 1 июля 2025 года № 36369

В соответствии с пунктом 10 статьи 129 Водного кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить:

1) Типовые правила использования водных ресурсов водохранилищ согласно приложению 1 к настоящему приказу;

2) Правила технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ согласно приложению 2 к настоящему приказу.

2. Департаменту развития водохозяйственных сооружений Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан после его официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан

Н. Нуржигитов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии
и природных ресурсов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

Приложение 1 к приказу Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 30 июня 2025 года № 163-НҚ

Типовые правила использования водных ресурсов водохранилищ

1. Настоящие Типовые правила использования водных ресурсов водохранилищ (далее – Типовые правила) разработаны в соответствии с пунктом 10 статьи 129 Водного кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок использования водных ресурсов водохранилищ.

2. Типовые правила предназначены для использования:

1) бассейновыми водными инспекциями по охране и регулированию использования водных ресурсов (далее - бассейновые водные инспекции);

2) местными исполнительными органами;

3) собственниками гидротехнических сооружений, образующих водохранилища и организациями, эксплуатирующими такие гидротехнические сооружения;

4) водопользователями при использовании водных ресурсов водохранилищ в соответствии с заключенными договорами водопользования и решениями о предоставлении водохранилищ в их пользование.

3. Использование водных ресурсов водохранилищ, исключая использование для начального наполнения водохранилищ, осуществляется после их приема в эксплуатацию.

4. Первоначальное наполнение водохранилища производится со скоростью, установленной в проектной документации, и осуществляется с перерывами после каждого заполненного метрового слоя.

5. Уровни и сроки поддержания уровней воды в водохранилище определяются в соответствии с проектной документацией и правилами использования водных ресурсов по конкретному водохранилищу.

6. Водные ресурсы водохранилищ используются для питьевого водоснабжения, нужд сельского хозяйства, промышленности и теплоэнергетики, гидроэнергетики, тушения пожаров, оздоровительных и рекреационных целях, охотничьего хозяйства, ведения рыболовства и аквакультуры, а также проведение природоохранных попусков.

Для обеспечения объема экологического стока из водохранилища осуществляются природоохранные попуски.

Природоохранные попуски осуществляются исходя из необходимости сохранения естественного режима водного объекта, рыбных ресурсов и других водных животных, а также обеспечения промывки русел рек во время паводков.

7. Режим использования водных ресурсов определяется отдельно по каждому целевому назначению в правилах эксплуатации конкретного водохранилища в соответствии с требованиями статей 93, 113, 114, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129 Водного кодекса Республики Казахстан.

8. Установление режима использования водных ресурсов по каждому отдельному водохранилищу охватывает положения по:

1) недопущению нарушение прав водопользователей при обеспечении приоритетности питьевого водоснабжения и экологического стока;

2) предотвращению ущерба окружающей среде;

3) содержанию в исправном состоянии в акватории водохранилища;

4) соблюдению использования водных ресурсов в случаях, установленных пунктом 6 настоящих Типовых правил, за исключением случаев тушения пожаров;

5) ведению учета объема забора (изъятия) водных ресурсов и объема сброса сточных вод и (или) дренажных вод, их качества;

6) соблюдению порядка осуществления хозяйственной деятельности на водных объектах, водоохранных зонах, согласованного с бассейновыми водными инспекциями;

7) информированию уполномоченных государственных органов, местных исполнительных органов, водопользователей об авариях и чрезвычайных ситуаций техногенного характера (фильтрация, просадки, провалы, подмывы, размывы, выходы пород в туннелях) на водохранилищах.

9. Наполнение и сработка водохранилищ осуществляется в соответствии с режимом, конкретного водохранилища с осуществлением систематического контроля за состоянием всех элементов сооружений и (или) его проектной документацией. При аварийном состоянии из-за наполнения гидротехнических сооружений водохранилищ, собственники (владельцы) гидротехнических сооружений прекращают наполнение водохранилищ и приступают к опорожнению.

10. Ежегодно до 1 февраля собственник (владелец) гидротехнических сооружении, образующее водохранилище, создает паводковую комиссию, которая:

1) разрабатывает план мероприятий на пропуск паводка;

2) устанавливает порядок наполнения и сработки водохранилища в зависимости от гидрологического прогноза и конкретных метеоусловий;

3) проверяет состояние напорных откосов плотины, водосбросных и водозаборных сооружений, каналов, дамб и береговой зоны чаши водохранилища.

11. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений обеспечивает:

1) соблюдение правил эксплуатации водохозяйственных и гидротехнических сооружений;

2) систематический анализ состояния безопасности водохозяйственных и гидротехнических сооружений;

3) проведение регулярных обследований технического состояния водохозяйственных и гидротехнических сооружений;

4) создание финансовых и материальных резервов, предназначенные для ликвидации аварий на водохозяйственных и гидротехнических сооружениях;

5) поддержание в постоянной готовности локальных систем оповещения гражданской защиты на гидротехнических сооружениях.

12. В период паводка собственник (владелец) гидротехнических сооружений:

1) устанавливает круглосуточное дежурство членов паводковой комиссии;

2) проводит регулярное наблюдение за уровнем воды и за состоянием водохранилищ.

13. После прохождения паводка собственник (владелец), гидротехнических сооружений, организует осмотр всех гидротехнических сооружении: крепления, откосов, крепления нижнего бьефа и документирование результатов данного осмотра.

14. Собственники (владельцы), гидротехнических сооружений, информируют уполномоченные государственные органы, местные исполнительные органы и водопользователей об изменениях водного режима водохранилища, в том числе при возникновении аварий на гидротехнических сооружениях и чрезвычайных ситуаций техногенного характера (фильтрация, просадки, провалы, подмывы, размывы, выходы пород в туннелях), в порядке, определенном законодательством о гражданской защите.

15. Правила использования водных ресурсов водохранилищ разрабатываются в рамках проекта строительства в соответствии с пунктом 5 статьи 129 Водного Кодекса Республики Казахстан. По мере наработки опыта эксплуатации данные правила подлежат корректировке, но не реже одного раза в пять лет. Для каскада водохранилищ разрабатываются единые правила.

Приложение 2 к приказу Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 30 июня 2025 года № 163-НҚ

Правила технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие правила технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 10 статьи 129 Водного кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ.

2. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений, проводит мероприятия по технической эксплуатации и благоустройству водохранилища на постоянной основе в течение всего года.

3. При эксплуатации водохранилищ в зимний период собственник (владелец) гидротехнических сооружений принимает меры по предотвращению повреждений сооружений и берегов от ледовых нагрузок. В период установления ледяного покрова для ускорения его образования и предотвращения навалов льда перед сооружениями, а также зажоров в нижнем бьефе, сброс воды уменьшается. При достижении значительной толщины ледяного покрова уровень воды поддерживается постоянным, а поступающая вода сбрасывается в нижний бьеф.

4. Ежегодно, за месяц до прогнозируемого весеннего половодья собственник (владелец) гидротехнических сооружений организует проведение следующих мероприятий:

1) проверку состояния гидротехнических сооружений напорного фронта и береговой зоны водохранилища;

2) проводит текущий ремонт конструкций и механизмов, обеспечивающих пропуск половодья;

3) проверку работы контрольно-измерительной аппаратуры (при наличии такой аппаратуры);

4) испытание работы затворов, подъемных механизмов и устройств автоматического управления;

5) проверку надежности электропитания подъемных механизмов (при наличии).

5. В случае выявления на гидротехнических сооружениях неисправностей, которые могут привести к аварий или чрезвычайной ситуации в период половодья, собственник (владелец) гидротехнический сооружений принимает меры по недопущению заполнения водохранилища.

В период сильного дождя ливневого характера в период максимальных уровней воды в водохранилище, водосборные и водозаборные сооружения открываются для пропуска поступающей воды с учетом пропускной способности отводящего тракта.

6. В период сработки водохранилища перед половодьем и во время паводков, при благоприятных прогнозах водности проводится очистка дна от наносов при наличии технической возможности. Очистка проводится при создании скорости течения в верхнем бьефе, достаточной для размыва и транспортировки наносов (не менее 0,8 м/с).

7. При проведении промыва водохранилища от наносов:

1) максимально сокращаются перерывы в подаче воды по согласованию с иными водопользователями;

2) скорости сработки и наполнения водохранилища обеспечиваются с учетом требований безопасности гидротехнических сооружений (обеспечения устойчивости откосов гидротехнических сооружений, а также берегов водохранилища);

3) в случае работы гидротехнического сооружения в каскаде, попуски в нижний бьеф осуществляются при условии обеспечения безопасности нижерасположенных гидротехнических сооружений.

8. В случае значительного заиления водохранилища наносы удаляются механически (земснарядами, землечерпалками).

9. Защита берегов водохранилища от размыва, эрозии и волновых воздействий осуществляется следующими методами:

1) уполаживание откосов, засев откосов специальными травами или одерновка поверхности естественным дерном;

2) укрепление склонов вяжущими материалами с пропиткой грунта битумной эмульсией с применением цемента, битумов, латексов, различных битумных эмульсий;

3) покрытие берега хворостяной выстилкой или плетнями, фашинами, деревянными креплениями;

4) отсыпка каменной наброски без подготовки ее основания и возведения дополнительных креплений на стыке ее с прибрежной отмелью;

5) отсыпка песчано-гравийной смеси с уклоном от 1,5 до 2 в сочетании с поперечными бунами из негабаритного камня;

6) намыв пологих песчаных пляжей;

7) планировка откосов высокого абразивного берега, и укладка бетонных плит без подготовки основания;

8) укрепление откосов габионной кладкой;

9) облицовка разрушаемого места бетоном или железобетоном;

10) устройство специальных подпорных стенок;

11) систематический надзор, уход и ликвидация рытвин и промоин, образовавшихся после ливней и снеготаяния;

12) содержание и охрана существующих лесных насаждений и кустарников на склонах и прилегающих к водохранилищу территориях;

13) посадка специальных пород деревьев и кустарников;

14) засев разрушаемой территории укрепляющими травами;

15) систематический надзор, уход и ликвидация рытвин и промоин, образовавшихся после ливней и снеготаяния;

15) устройство на склонах специальных водоперехватывающих нагорных валов и каналов;

16) устройство в оврагах специальных сооружений (запруд, ступенчатых перепадов, быстротоков и т.д.).

10. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений, образующие водохранилища, обеспечивает защиту дна и берегов в нижнем бьефе от размывов подъемом затворов водосбросных отверстий с интервалом, не допускающим образования в нижнем бьефе высоких волн.

11. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений, образующее водохранилище, документируют сведения о водохранилище, гидроузле и мерах по обеспечению безопасности гидротехнических сооружений, а также информации о результатах наблюдений за режимом работы и состоянием водохранилища и гидротехнических сооружений, расположенных на водохранилище и о работах, проводимых при технической эксплуатации водохранилища.

12. Сбор, фиксация, обработка и хранение сведений о водохранилище и мерах по обеспечению гидротехнических сооружений осуществляется согласно перечню документов, указанных в приложении 1 к настоящим Правилам.

13. Данные об основных параметрах водохранилища, характеристике водотока, оформляются по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

14. Режим технической эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилища устанавливается с учетом их проектных характеристик, фактического состояния, условий эксплуатации, срока службы и назначения.

15. Изменение режима технической эксплуатации гидротехнического сооружения водохранилищ оформляется распорядительным документом собственника с уведомлением бассейновой водной инспекции по охране и регулированию использования водных ресурсов в течение трех рабочих дней.

16. При выводе гидротехнического сооружения водохранилищ из эксплуатации собственник или эксплуатирующая организация гидротехнических сооружений в течение трех рабочих дней уведомляет об этом бассейновую водную инспекцию. Вывод из эксплуатации осуществляется на основании заключения рабочей комиссии, созданной приказом собственника (владельца) оформляется актом.

17. В состав рабочей комиссии входят представители местных исполнительных органов, ведомств уполномоченных органов в области охраны и использования водного фонда, охраны окружающей среды, а также проектных организаций и общественных объединений.

18. В процессе эксплуатации гидротехнического сооружения водохранилищ оформляется и ведется техническая документация согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

19. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений обеспечивает безопасность, сохранность и долговечность, организуя регулярный мониторинг состояния оборудования и воздействующих гидрометеорологических факторов.

20. Одним из условий обеспечения безопасности гидротехнического сооружения водохранилищ является создание гарантированного резерва (оборудования, изделий, узлов, деталей и строительных материалов) для проведения аварийно-предупредительных мероприятий.

21. Объем гарантированного резерва определяется собственником (владельцем) с учетом условий эксплуатации, конструктивных особенностей гидротехнического сооружения водохранилищ и возможных рисков аварийных ситуации.

22. Техническая эксплуатация гидротехнических сооружений водохранилищ, имеющих физический износ, который препятствует их нормальной эксплуатации или приводит к разрушению отдельных элементов гидротехнического сооружения, не допускается.

23. Все гидротехнические сооружения водохранилища эксплуатируются при строгом соблюдении установленных для них норм эксплуатационных нагрузок.

24. Увеличение нагрузок на гидротехническое сооружение водохранилища сверх установленных норм проектной документацией не допускается. Собственник, осуществляющий эксплуатацию гидротехнического сооружения, водохранилища обеспечивает соблюдение норм допускаемых нагрузок на гидротехническое сооружение.

25. Пересмотр норм и требований по эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилищ проводится не реже одного раза в установленный срок в зависимости от изменений гидрологических, климатических и технических условий.

Пересмотр норм эксплуатационных нагрузок производится собственником на основе рекомендаций проектной организации после обследования гидротехнического сооружения водохранилищ.

26. При изменении условий эксплуатации гидротехнического сооружения водохранилищ и его состояния проектной организацией проводятся расчеты, по результатам которых собственником назначается новый режим эксплуатации гидротехнического сооружения водохранилищ.

27. План мероприятий по эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилищ в зимний период разрабатывается собственником (владельцем) и эксплуатирующей организацией и согласовывается с бассейновой водной инспекцией по охране и регулированию использования водных ресурсов (далее – бассейновые водные инспекции);

При эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилищ в зимний период собственником составляется план организационно-технических мероприятий по эксплуатации гидротехнических сооружений в зимних условиях, с учетом климатических и гидрометеорологических характеристик района и конструктивных особенностей гидротехнических сооружений.

28. Благоустройство гидротехнических сооружений водохранилищ включает комплекс мероприятий, направленных на поддержание санитарного, экологического и технического состояния береговой полосы, в том числе:

1) обеспечение безопасной эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилищ;

2) предотвращение загрязнения водных ресурсов;

3) создание условий для экологически устойчивого водопользования;

4) сохранение природного ландшафта.

5) регулярную очистку береговой полосы от мусора, наносов и растительности, затрудняющей эксплуатацию;

6) берегоукрепление, выравнивание и планировку берегов;

7) установку информационных знаков, ограждений, освещения;

8) организация мероприятия по озеленению прибрежной зоны.

Глава 2. Порядок использования дна и берегов, проведение планового осмотра, ремонта и содержание комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ

29. Собственник (владелец) гидротехнических сооружений водохранилищ обеспечивает проведение технических осмотров, очередных и внеочередных технических обследований гидротехнических сооружений водохранилищ, а также контроль за соблюдением режима их эксплуатации.

30. Использование дна и берегов комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ разрешается при проведении дноуглубительных, очистных, берегоукрепительных, при организации охранных, противопаводковых, профилактических мероприятий, а также при использовании береговой полосы для технического обслуживания.

31. Технические осмотры и обследования комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ включают в себя:

1) регулярные технические осмотры;

2) периодические технические осмотры;

3) очередные и внеочередные обследования.

32. Для проведения периодических технических осмотров, а также очередных и внеочередных обследований комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ собственником (владельцем) создается комиссия, в состав которой входят представители собственника, проектных организаций, местных исполнительных органов, ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, бассейновой водной инспекции и общественных объединений.

33. Регулярные технические осмотры проводятся собственником (владельцем) комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ.

34. Результаты регулярных технических осмотров комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ заносятся в журнал технического осмотра за состоянием и режимом эксплуатации комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ по форме, согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

35. Ответственный работник собственника (владельца) комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ ежеквартально просматривает журналы технического осмотра и дает общую оценку качества технического обслуживания и текущего ремонта комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ.

36. Периодичность регулярных технических осмотров комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ устанавливается собственником (владельцем) гидротехнических сооружении в зависимости от состояния и условий эксплуатации, но не реже одного раза в квартал.

37. Периодические технические осмотры проводятся не реже одного раза в год. По результатам технического осмотра составляется акт о состоянии комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ, который содержит данные, необходимые для планирования и проведения ремонта, и оформляются в виде акта технического осмотра.

38. Материалы по проведению периодических технических осмотров комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ хранятся у собственника (владельца).

39. Очередные обследования комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ проводятся в зависимости от состояния сооружений и условий их эксплуатации.

40. Результаты очередных обследований, содержащих общую оценку состояния комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ и рекомендации по их ремонту или переустройству, оформляются в виде акта обследования.

41. Внеочередные обследования комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ проводятся в случаях нарушения нормальных условий их эксплуатации или их аварийного состояния, а также обнаружения их смещения, деформации или повреждения.

42. По результатам внеочередных обследований, на основании акта обследования, комиссия составляет перечень ремонтных работ по устранению выявленных нарушений, которые включаются в план ремонтных работ.

43. Ремонт (текущий, капитальный) комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ планируется по результатам регулярных, периодических технических осмотров, очередных и внеочередных обследований.

44. Капитальный ремонт и реконструкция комплекса гидротехнических сооружений водохранилищ выполняется физическими и юридическими лицами, имеющими лицензию на осуществление соответствующих видов архитектурной, градостроительной и (или) строительной деятельности на территории Республики Казахстан в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

Приложение 1 к Правилам технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ

Перечень документов, содержащих сведения о водохранилище и мерах по обеспечению его безопасности

1. Полный комплект проектной документации водохранилища и его сооружений, а также всех рабочих чертежей, выданных в период строительства.

2. Исполнительные чертежи по всем сооружениям, а также акты на выполнение работ и промежуточную приемку отдельных сооружений;

3. Акты приемки, пусковых испытаний отдельных сооружений и видов оборудования;

4. Акт о приемке водохранилища в постоянную эксплуатацию;

5. Ситуационный план с нанесенными границами территории гидротехнического сооружения, охранной зоны в масштабе 1:25000, генеральный план гидроузла в масштабе 1:5000, планы и разрезы по сооружениям напорного фронта, ограждающим и защитным дамбам, план водохранилища, характерные продольные и поперченные разрезы гидротехнических сооружений и их оснований в масштабе 1:25000;

6. Кривые зависимости его объемов и площадей, сбросных расходов и уровней воды в верхнем бьефе;

7. Основные параметры водохранилища и характеристики водотока;

8. Правила использования водных ресурсов водохранилища;

9. Паспорта всех сооружений и оборудования;

10. План территории гидротехнического сооружения с прилегающими территориями, попадающими в зону затопления в случае прорыва напорного фронта, в масштабе и детализации, допустимого для открытого пользования;

11. Производственные и должностные инструкции работников эксплуатирующей организации;

12. Сведения об обучении работников организации, эксплуатирующей гидротехнические сооружения, образующие водохранилище, безопасным методам и приемам выполнения работ и оказанию первой помощи пострадавшим на производстве, о проведении инструктажа по охране труда, о стажировке на рабочем месте, о проверке знаний требований охраны труда.

13. Требования охраны труда и безопасности производства;

14. Журнал учета дежурств;

15. Журнал распоряжений;

16. Журнал инструктажа по технике безопасности;

17. Журнал учета ремонтных работ по поддержанию или реконструкции сооружений;

18. Журнал наблюдений за состоянием гидротехнических сооружений;

19. Журнал наблюдений за уровнями воды.

	Приложение 2 к Правилам технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ
	Форма

Данные об основных параметрах водохранилища и характеристики водотока
Основные параметры водохранилища и характеристики водотока
____________________________________________________________
(наименование водохранилища)

№	Наименование параметра	Значение
1	Наименование водотока, на котором расположено водохранилище и водохозяйственного бассейна, на территории которого расположен водоток
2	Местоположение створа плотины (расстояние от устья или истока водотока, географические координаты)
3	Площадь водосбора в створе плотины, км2
4	Среднемноголетний сток, млн. м3
5	Объем годового стока, млн. м3 75 % обеспеченности, 50 % обеспеченности
6	Объем весеннего половодья, млн. м3 1 % обеспеченности, 50 % обеспеченности
7	Нормальный уровень верхнего бьефа (НПУ), м
8	Форсированный уровень верхнего бьефа (ФПУ), м
9	Отметка уровня мертвого объема, м абс.
10	Площадь акватории водохранилища при НПУ, км2
11	Объем полный, млн. м3
12	Объем полезный, млн. м3
13	Длина водохранилища, км
13	Ширина, км максимальная средняя
14	Глубина, м максимальная (при НПУ) средняя
15	Длина береговой линии, км

	Приложение 3 к Правилам технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ
	Форма

Перечень технической документации по эксплуатации гидротехнических сооружений водохранилища

№	Наименование документации	Должностные лица, ведущие документацию	Место хранения документации	Примечание
1	2	3	4	5
1	Журналы технического осмотра за состоянием и режимом эксплуатации гидротехнических сооружений	собственник	собственник	Заполненные журналы должны храниться в архиве
2	Акты и отчеты по периодическим техническим осмотрам гидротехнических сооружений	Комиссия по проведению периодических технических осмотров и собственник	собственник	Материалы по проведению периодических технических осмотров сводятся в отчет
3	Акт об очередном обследовании Гидротехнических сооружений	Комиссия по проведению очередного обследования и собственник	собственник
4	Акт о внеочередном обследовании гидротехнических сооружений	Комиссия по проведению внеочередного обследования и собственник	собственник
5	Акты приемки-сдачи работ по капитальному ремонту гидротехнических сооружений	комиссия по приему сооружений из капитального ремонта	собственник

	Приложение 4 к Правилам технической эксплуатации и благоустройства водохранилищ
	Форма

__________________________________________________________________
(Наименование гидротехнического сооружения)

Журнал технического осмотра за состоянием и режимом эксплуатации гидротехнических сооружений

№__________________________
Собственник, эксплуатирующий гидротехническое сооружение:
__________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) и подпись:
__________________________________________________________________
Должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии) работника,
ведущего журнал и подпись:
__________________________________________________________________
Дата начала или продолжения ведения журнала
начало: _______________________
продолжено: ___________________

Регулярные технические осмотры		Мероприятия по устранению выявленных дефектов
дата, месяц, год	результаты осмотров и намеченные мероприятия по устранению выявленных дефектов	дата, месяц, год	сведения о выполненных работах
1	2	3	4