"Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларымен наградтауға ұсынудың және оларды тапсырудың тәртібі туралы нұсқаулықты, Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары құжаттарының үлгілерін және Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары белгілерінің сипаттамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 1999 жылғы 8 қарашадағы № 90 өкіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2025 жылғы 26 шілдедегі № 233 Өкімі.

      "Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларымен наградтауға ұсынудың және оларды тапсырудың тәртібі туралы нұсқаулықты, Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары құжаттарының үлгілерін және Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары белгілерінің сипаттамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 1999 жылғы 8 қарашадағы № 90 өкіміне мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

      жоғарыда аталған өкіммен бекітілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларымен наградтауға ұсынудың және оларды тапсырудың тәртібі туралы нұсқаулықта:

      1-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "Награданың түрі ең жоғары дәрежелі ерекшелік белгілері - "Алтын Қыран" орденінің, "Халық қаһарманы", "Қазақстанның Еңбек Ері" атақтарының, ордендердің, медальдар мен құрметті атақтардың мәртебелері ескеріле отырып, наградтауға ұсынылатын адамның сіңірген еңбегінің сипаты мен дәрежесі негізінде айқындалады.";

      3-тармақтың үшінші бөлігі алып тасталсын;

      4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "4. Мемлекеттік наградаға ұсынылушының әрқайсысына белгіленген үлгідегі награда қағазы жасалады (№ 1 және № 2 нысандар қоса беріліп отыр).

      Награда қағазында (№ 1 нысан) наградталушының жеке басын, саладағы және осы ұжымдағы жұмысының жалпы еңбек өтілін, сіңірген нақты еңбегін сипаттайтын деректер, жұмысының тиімділігі мен сапасы туралы мәліметтер баяндалады; өндірісте жұмыс істейтін адамдар үшін - жұмысының негізгі нәтижелері, сондай-ақ ол аталып өтуі мүмкін награда көрсетіледі.

      Қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшін жауаптылыққа тартылған адамдарды, сондай-ақ егер өзіне қатысты немесе оның балаларына қатысты қылмыстық іс қозғалған болса, "Алтын алқа" немесе "Күміс алқа" алқасын алуға үміткер көп балалы ананы наградтаудан бас тартылуы мүмкін. Қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы ақпарат олардың жасалған мерзіміне қарамастан, барлық мән-жайлар егжей-тегжейлі көрсетіліп, міндетті түрде награда қағазында көрсетіледі. Егер қылмыстық құқық бұзушылық жасалған немесе қылмыстық іс жүргізу тоқтатылған кезден бастап 10 жыл өтпесе, қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамға ішкі істер органдарынан мінездеме де награда қағазына қоса беріледі.

      Награда қағазына ұйым басшысы қол қояды.

      Бірінші басшыға берілетін награда қағазына жоғары тұрған органның басшылығы қол қояды.

      Награда қағаздары оларға басшылығы қол қойған ұйымдардың мөрлерімен бекемделеді. Тиісті наградаға ұсынылатын көп балалы анаға белгіленген үлгідегі награда қағазы (№ 2 нысан) толтырылады.

      Награда қағаздарын жұмыс істейтін аналарға - жұмыс орны, жеке-дара жұмыс істейтіндер мен жұмыс істемейтін аналарға жергілікті атқарушы органдар толтырады және олардың қойған қолымен және мөрімен олар куәландырылады.

      Награда қағазы (№ 2 нысан) ана мен балалардың жеке құжаттарының негізінде толтырылады, ал хабарсыз кеткен немесе "Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы" Заңның 28-бабында көрсетілген жағдайларда қаза тапқан балаларға тиісті органдардың анықтамалары немесе басқа да растайтын құжаттары ұсынылады. Егер көп балалы ананың баласы шет мемлекеттің азаматы болып табылса, награда қағазына оның құжаттарды жинау кезінде түсірілген 3x4 көлемді түрлі-түсті фотосуреті, ал ол 18 жасқа толған кезде шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжаттың толық түрлі-түсті көшірмесі де қоса беріледі.

      Балалардың бар екендігін растайтын анықтамалар бір жыл бойы жарамды.

      Награда қағаздары компьютерлік техниканы қолданылып толтырылады.

      "Халық қаһарманы", "Қазақстанның Еңбек Ері" атақтарын және құрметті атақтарды беруге ұсынылатындардың награда қағаздарына 3x4 көлемді екі фотосурет артқы жағына тегі мен аты-жөні көрсетіліп қоса беріледі.

      Дұрыс ресімделмеген және Мемлекеттік наградалар жөніндегі комиссияның отырысына дейін отыз күннен кем мерзімде келіп түскен награда құжаттары қарауға қабылданбайды.";

      6-тармақта:

      екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "меншік нысандарына қарамастан ұйымдардың, жергілікті мемлекеттік органдардың қызметкерлеріне, өңірлік қоғамдық бірлестіктердің өкілдеріне - облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдері;";

      бесінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "орталық мемлекеттік органдардың, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін органдардың бірінші басшыларына, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдері мен мәслихаттарының төрағаларына Қазақстан Республикасының Парламенті мен Үкіметі ұсынымдар енгізеді.";

      7. 8 және 9-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

      "7. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің әскери қызметшілері мен қызметкерлерін, сондай-ақ осы органдардың азаматтық контингентін наградтау туралы өтінішхаттарды ұсыну тәртібін олардың басшылығы айқындайды.

      8. Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерде тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарын, сондай-ақ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды наградтау туралы ұсыныстарды Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі не Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігімен келісу бойынша басқа да министрліктер, мемлекеттік комитеттер, өзге де орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар береді.

      9. Қаһармандық ерлік жасауға, қиын-қыстау жағдайларға, төтенше жағдайлардың салдарын жоюға байланысты айрықша жағдайларда орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар өздерінің бірінші басшыларының жазбаша келісімін алғаннан кейін өзге де орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың жұмыскерлерін наградтау туралы ұсынымдар енгізе алады.";

      10-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші, бесінші және алтыншы бөліктермен толықтырылсын:

      "Комиссияның шешімдеріне түсіндірме берілмейді.

      Наградталғандардың тізімдері мен олардың санын қоса алғанда, мемлекеттік наградалармен наградтау туралы ақпарат, сондай-ақ наградталғандардың награда қағаздары жеке және заңды тұлғалардың сұрау салулары бойынша берілмейді.

      Мұндай ақпарат пен награда қағаздары айрықша жағдай ретінде:

      наградталған адамның наградталуына қатысты тікелей өзіне;

      өзінің қорғауындағы адамға қатысты адвокаттық сұрау салу бойынша адвокаттарға;

      сотталғандарды мемлекеттік наградаларынан айыру туралы ұсынымдарды кейіннен дайындау үшін сотқа;

      құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдар жүргізетін сотқа дейінгі тергеп-тексеру шеңберінде осы органдарға;

      адамды наградтауға тікелей ұсынған мемлекеттік органдар мен ұйымдарға берілуі мүмкін.";

      12-тармақтың үшінші бөлігінің үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

      "- облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдері, министрлер, Қазақстан Республикасының елшілері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президенті осыған уәкілеттік берген тапсыра алады.";

      мынадай мазмұндағы 13-1-тармақпен толықтырылсын:

      "13-1. Қазақстан Республикасының құрметті атақтарына ие болған адамдарға белгіленген үлгідегі төсбелгі тапсырылады.";

      14-тармақта:

      бесінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

      "- орденмен наградталған адамға және "Алтын алқа" немесе "Күміс алқа" алқасымен наградталған көп балалы анаға — орден кітапшасы;";

      сегізінші абзац алып тасталсын;

      15-тармақтың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

      "15. Наградтау туралы барлық құжаттар Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігінде толтырылады.

      Наградтау туралы құжаттардың белгіленген мерзімі болмайды. Наградтау туралы құжаттарға қандай да бір түзетулер енгізуге жол берілмейді.";

      18-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "18. Мемлекеттік наградаларды жергілікті жерлерде тапсыруды ұйымдастыру мен өткізу үшін жауаптылық облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының атқарушы органдарына жүктеледі.

      Қоғамдық бірлестіктердің мемлекеттік наградаларды тапсыруы жергілікті атқарушы орган өкілінің қатысуымен жүзеге асырылады. Өкіл өзінің деректерін: лауазымын, тегін, атын және әкесінің атын көрсетіп, тапсыру хаттамасына виза қояды.";

      20-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

      "20. Қажет болған жағдайда наградаға құқықтарды қалпына келтіру растайтын құжаттар (тиісті сот актісінің көшірмелері және мемлекеттік наградаға құқығы қалпына келтірілетін адамның өтініші) қоса беріліп, наградтауға ұсыным енгізуге құқығы бар органдардың өтінішхаты бойынша жүзеге асырылады.";

      мынадай мазмұндағы 20-1-тармақпен толықтырылсын:

      "20-1. Мемлекеттік наградалардың телнұсқаларын дайындау кезінде қымбат бағалы металдар пайдаланылмайды.".

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Қ.Тоқаев

О внесении изменений и дополнений в распоряжение Президента Республики Казахстан от 8 ноября 1999 года № 90 "Об утверждении Инструкции о порядке представления к награждению государственными наградами Республики Казахстан и их вручения, Образцов документов к государственным наградам Республики Казахстан и Описания знаков государственных наград Республики Казахстан"

Распоряжение Президента Республики Казахстан от 26 июля 2025 года № 233.

      Внести в распоряжение Президента Республики Казахстан от 8 ноября 1999 года № 90 "Об утверждении Инструкции о порядке представления к награждению государственными наградами Республики Казахстан и их вручения, Образцов документов к государственным наградам Республики Казахстан и Описания знаков государственных наград Республики Казахстан" следующие изменения и дополнения:

      в Инструкции о порядке представления к награждению государственными наградами Республики Казахстан и их вручения, утвержденной вышеназванным распоряжением:

      часть вторую пункта 1 изложить в следующей редакции:

      "Вид награды определяется исходя из характера и степени заслуг представляемого к награждению с учетом статусов знаков высшей степени отличия - ордена "Алтын Қыран", званий "Халық қаһарманы", "Қазақстанның Еңбек Ері", орденов, медалей и почетных званий.";

      часть третью пункта 3 исключить;

      пункт 4 изложить в следующей редакции:

      "4. На каждого представляемого к государственной награде составляется наградной лист установленного образца (формы № 1 и № 2 прилагаются).

      В наградном листе (форма № 1) излагаются данные, характеризующие личность награждаемого, общий трудовой стаж работы в отрасли и в данном коллективе, конкретные заслуги, сведения об эффективности и качестве работы; для лиц, занятых на производстве, - основные результаты работы, а также указывается награда, которой он может быть отмечен.

      Лицам, привлекавшимся к ответственности за совершение уголовного правонарушения, а также многодетной матери, претендующей на получение подвески "Алтын алқа" или "Күміс алқа", если в ее отношении или отношении ее детей возбуждалось уголовное дело, может быть отказано в награждении. Информация об уголовных правонарушениях, независимо от срока их совершения, в обязательном порядке отражается в наградном листе с детальным указанием всех обстоятельств. К наградному листу также прилагается характеристика из органов внутренних дел на лицо, совершившее уголовное правонарушение, если с момента его совершения или прекращения уголовного производства не прошло 10 лет.

      Наградной лист подписывается руководителем организации.

      Наградной лист на первого руководителя подписывается руководством вышестоящего органа.

      Наградные листы скрепляются печатями тех организаций, руководителями которых они подписаны. На многодетную мать, представляемую к соответствующей награде, заполняется наградной лист установленного образца (форма № 2).

      Наградные листы заполняются: на работающих матерей - по месту работы; на работающих индивидуально и неработающих матерей - местными исполнительными органами и заверяются их подписью и печатью.

      Наградной лист (форма № 2) заполняется на основании личных документов матери и детей, а на детей, пропавших без вести или погибших при обстоятельствах, указанных в статье 28 Закона Республики Казахстан "О государственных наградах Республики Казахстан", представляются справки или другие подтверждающие документы соответствующих органов. В случае, если ребенок многодетной матери является гражданином иностранного государства, к наградному листу прикладывается его цветная фотография размером 3x4, сделанная на момент сбора документов, а при достижении им 18 лет также прилагается полная цветная копия документа, удостоверяющего личность иностранца.

      Справки, подтверждающие наличие детей, действительны в течение года.

      Наградные листы заполняются с применением компьютерной техники.

      К наградным листам представляемых к присвоению званий "Халық қаһарманы", "Казақстанның Еңбек Ері" и почетных званий прилагаются две фотокарточки размером 3x4 с указанием фамилии и инициалов на обратной стороне.

      Неправильно оформленные и поступившие менее чем за тридцать дней до заседания Комиссии по государственным наградам наградные документы к рассмотрению не принимаются.";

      в пункте 6:

      абзац второй изложить в следующей редакции:

      "на работников организаций вне зависимости от форм собственности, местных государственных органов, представителей региональных общественных объединений - акимами областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента;";

      абзац пятый изложить в следующей редакции:

      "на первых руководителей центральных государственных органов, органов, непосредственно подчиненных и подотчетных Президенту Республики Казахстан, акимов и председателей маслихатов областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента - Парламентом и Правительством Республики Казахстан.";

      пункты 7, 8 и 9 изложить в следующей редакции:

      "7. Порядок представления ходатайств о награждении военнослужащих и сотрудников Министерства обороны Республики Казахстан, Министерства внутренних дел Республики Казахстан, Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Службы государственной охраны Республики Казахстан, а также гражданского контингента этих органов определяется их руководством.

      8. Предложения о награждении граждан Республики Казахстан, проживающих за пределами Республики Казахстан, а также иностранцев и лиц без гражданства представляются Министерством иностранных дел Республики Казахстан либо другими министерствами, государственными комитетами, иными центральными государственными и местными исполнительными органами по согласованию с Министерством иностранных дел Республики Казахстан.

      9. В исключительных случаях, связанных с совершением героических подвигов, экстремальными обстоятельствами, устранением последствий чрезвычайных ситуаций, центральные государственные и местные исполнительные органы могут вносить представления о награждении работников иных центральных государственных и местных исполнительных органов после получения письменного согласия их первых руководителей.";

      пункт 10 дополнить частями четвертой, пятой и шестой следующего содержания:

      "Решения Комиссии не подлежат разъяснению.

      Информация о награждении государственными наградами, включая списки награжденных и их количество, а также наградные листы награжденных по запросам физических и юридических лиц не выдаются.

      В качестве исключения такая информация и наградные листы могут быть выданы:

      непосредственно награжденному касательно его награждения;

      адвокатам по адвокатскому запросу относительно их подзащитных;

      суду для последующей подготовки представлений о лишении осужденных государственных наград;

      правоохранительным и специальным государственным органам в рамках проводимого ими досудебного расследования;

      государственным органам и организациям, непосредственно представившим лицо к награждению.";

      абзац третий части третьей пункта 12 изложить в следующей редакции:

      "- акимы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента, министры, послы Республики Казахстан, а также другие лица, уполномоченные на это Президентом Республики Казахстан.";

      дополнить пунктом 13-1 следующего содержания:

      "13-1. Лицам, удостоенным почетных званий Республики Казахстан, вручается нагрудный знак установленного образца.";

      в пункте 14:

      абзац пятый изложить в следующей редакции:

      "- лицу, награжденному орденом, и многодетной матери, награжденной подвеской "Алтын алқа" или "Күміс алқа" - орденская книжка;";

      абзац восьмой исключить;

      части первую и вторую пункта 15 изложить в следующей редакции:

      "15. Все документы о награждении заполняются в Администрации Президента Республики Казахстан.

      Документы о награждении являются бессрочными. Какие-либо исправления в документах о награждении не допускаются.";

      пункт 18 изложить в следующей редакции:

      "18. Ответственность за организацию и проведение вручения государственных наград на местах возлагается на исполнительные органы областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента.

      Вручение государственных наград общественными объединениями осуществляется в присутствии представителя местного исполнительного органа. Представитель визирует протокол вручения с указанием своих данных: должности, фамилии, имени и отчества.";

      часть первую пункта 20 изложить в следующей редакции:

      "20. Восстановление в правах на награды в случае необходимости осуществляется по ходатайству органов, обладающих правом внесения представления к награждению, с приложением подтверждающих документов (копии соответствующего судебного акта и заявления лица, восстанавливаемого в праве на государственную награду).";

      дополнить пунктом 20-1 следующего содержания:

      "20-1. При изготовлении дубликатов государственных наград драгоценные металлы не используются.".

      Президент
Республики Казахстан
К. Токаев