Об утверждении спортивной этики Республики Казахстан

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 февраля 2020 года № 51. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 марта 2020 года № 20083.

В соответствии с подпунктом 65-2) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О физической культуре и спорте" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула – в редакции приказа Министра туризма и спорта РК от 27.06.2025 № 107 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую спортивную этику Республики Казахстан.

2. Комитету по делам спорта и физической культуры Министерства культуры и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства культуры и спорта Республики Казахстан;

3) в течение двух рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим приказом, представление в Департамент юридической службы Министерства культуры и спорта Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и спорта Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и спорта Республики Казахстан

А. Раимкулова

Утверждена приказом Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 февраля 2020 года № 51

Спортивная этика Республики Казахстан

Сноска. Спортивная этика – в редакции приказа Министра туризма и спорта РК от 27.06.2025 № 107 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Спортивная этика Республики Казахстан (далее - Спортивная этика) разработана в соответствии с подпунктом 65-2) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О физической культуре и спорте", общепринятыми морально-этическими нормами и устанавливает основные правила поведения спортсменов, тренеров, тренеров-преподавателей и спортивных судьей.

2. Основные понятия:

1) тренер, тренер-преподаватель - физическое лицо, осуществляющее учебно-тренировочный процесс подготовки спортсмена и руководство его состязательной деятельностью для достижения спортивных результатов;

2) личный тренер - тренер, который осуществляет подготовку (не менее трех лет) спортсмена, направленную на выполнение им индивидуального плана подготовки в период его нахождения вне национальной команды Республики Казахстан по виду спорта;

3) спортивный судья – физическое лицо, прошедшее специальную подготовку и получившее соответствующую квалификационную категорию, уполномоченное организатором спортивного мероприятия обеспечить судейство в соответствии с правилами вида спорта и положениями (регламентами) спортивного мероприятия;

4) спортивная этика - правила поведения, установленные для спортсменов, тренеров, тренеров-преподавателей и спортивных судей;

5) спортивное соревнование - состязание среди спортсменов или команд по виду (видам) спорта в целях выявления лучшего участника состязания, проводимое по утвержденному положению (регламенту);

6) спортивное мероприятие - спортивное соревнование, учебно-тренировочный сбор с участием спортсменов, тренеров и специалистов в области физической культуры и спорта.

Глава 2.Правила поведения

3. Спортсмены, тренеры, тренеры-преподаватели и спортивные судьи:

1) не допускают случаев антиобщественного поведения, в том числе нахождения в общественных местах в состоянии алкогольного, наркотического или токсикоманического опьянения, оскорбляющем человеческое достоинство и общественную нравственность;

2) соблюдают принципы честной игры и добросовестной спортивной состязательности;

3) уважительно относятся к представителям национальных команд, соперникам, зрителям и организаторам спортивных соревнований на спортивных мероприятиях;

4) уважают права и достоинства других спортсменов, волонтеров, а также не допускают в их сторону дискриминации и воздерживаются от политических демонстраций в местах проведения спортивных мероприятий и церемоний награждения;

5) избегают конфликтных ситуаций, которые могут нанести ущерб своей спортивной репутации;

6) бережно и уважительно относятся к Государственному Гербу Республики Казахстан, Государственному Флагу Республики Казахстан, Государственному Гимну Республики Казахстан, а также государственным символам стран-участников спортивных соревнований;

7) знают музыкальную редакцию, текст Государственного Гимна Республики Казахстан;

8) при исполнении Государственного Гимна Республики Казахстан придерживаются этических норм Спортивной этики;

9) уважительно относятся к судейскому решению и воздерживаются от публичных споров;

10) бережно и уважительно относятся к спортивным наградам (кубкам, медалям, грамотам и дипломам), полученным по итогам спортивных соревнований;

11) участвуют в церемонии награждения на спортивных соревнованиях;

12) на спортивных соревнованиях, во время церемонии награждения, в период официального фотографирования и работы с масс-медиа находятся в спортивной форме национальной команды Республики Казахстан по виду спорта или своего спортивного клуба;

13) уважительно относятся к работе представителей масс-медиа, освещающих спортивное мероприятие;

14) выступают в качестве примера для подражания другим спортсменам;

15) соблюдают положение (регламент) спортивных соревнований.

4. Спортсменами, тренерами, тренерами-преподавателями и спортивными судьями не допускаются:

1) разглашение информации, имеющей отношение к учебно-тренировочному процессу;

2) использование нецензурной брани, ненормативной лексики и оскорбительных жестов во время или после спортивного мероприятия;

3) действие или поведение, беспричинно нарушающее или являющееся вмешательством в ход спортивных соревнований или учебно-тренировочных сборов, либо негативно влияющее на репутацию или имидж Республики Казахстан;

4) угрозы какому-либо лицу перед, во время и (или) после проведения спортивного мероприятия в письменной или устной форме, включая язык жестов и мимику;

5) открытая демонстрация своих религиозных убеждений в команде и принуждение других лиц к участию в деятельности религиозных объединений, занятиях миссионерской деятельностью.

5. Личные тренеры, тренера-преподаватели обеспечивают знание спортсменами Государственного Гимна Республики Казахстан.

6. Руководители физкультурно-спортивных организаций обеспечивают размещение текста Спортивной этики в физкультурно-спортивных организациях, физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружениях на видном месте.

7. Физкультурно-спортивная организация в день заключения трудового договора и договора о спортивной деятельности с тренером, тренером-преподавателем, судьей, а также в день зачисления спортсмена в физкультурно-спортивную организацию ознакомляет их в письменной форме с текстом Спортивной этики.

Қазақстан Республикасының спорттық әдебін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 28 ақпандағы № 51 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 2 наурызда № 20083 болып тіркелді.

"Дене шынықтыру және спорт туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 65-2) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Туризм және спорт министрінің 27.06.2025 № 107 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының спорттық әдебі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Спорт және дене шынықтыру істері комитеті Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықпен көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2020 жылғы 28 ақпандағы № 51 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының спорттық әдебі

Ескерту. Спорттық әдебі жаңа редакцияда – ҚР Туризм және спорт министрінің 27.06.2025 № 107 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау.Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының спорттық әдебі (бұдан әрі – Спорттық әдеп) "Дене шынықтыру және спорт туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 65-2) тармақшасына, жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларға сәйкес әзірленді және спортшылардың, жаттықтырушылардың, жаттықтырушы-оқытушылар мен спорт төрешілерінің мінез-құлығының негізгі ережелерін белгілейді.

2. Негiзгi ұғымдар:

1) жаттықтырушы, жаттықтырушы-оқытушы - спорттық нәтижелерге қол жеткізу үшін спортшыны даярлаудың оқу-жаттығу процесін және оның сайыс әрекетіне басшылықты жүзеге асыратын жеке тұлға;

2) жеке жаттықтырушы - спортшыны спорт түрі бойынша Қазақстан Республикасының ұлттық командасынан тыс болған кезеңінде оның жеке-дара даярлау жоспарын орындауына бағытталған даярлауды (кемінде үш жыл) жүзеге асыратын жаттықтырушы;

3) спорт төрешiсі - арнайы даярлықтан өткен және тиiстi бiлiктiлiк санатын алған, спорттық iс-шараны ұйымдастырушы спорт түрiнiң қағидаларына және спорттық iс-шараның ережелерiне (регламенттеріне) сәйкес төрелікті қамтамасыз етуге уәкiлеттiк берген жеке адам;

4) спорттық әдеп - спортшылар, жаттықтырушылар, жаттықтырушы-оқытушылар және спорт төрешілері үшін белгіленген мінез-құлық қағидалары;

5) спорттық жарыс - бекітілген ереже (регламент) бойынша өткізілетін сайыстың үздік қатысушысын анықтау мақсатында спорт түрі (түрлері) бойынша спортшылар немесе командалар арасындағы сайыс;

6) спорттық іс-шара - спортшылардың, жаттықтырушылардың және дене шынықтыру мен спорт саласындағы мамандардың қатысуымен өткізілетін спорттық жарыс, оқу-жаттығу жиыны.

2-тарау.Мінез-құлық ережелері

3. Спортшылар, жаттықтырушылар, жаттықтырушы-оқытушылар және спорт төрешілері:

1) қоғамға жат мінез-құлық жағдайларына, оның ішінде қоғамдық орындарда адамның қадір-қасиетін және қоғамдық имандылықты қорлайтын алкогольдік, есірткілік немесе уыт-құмарлық мас күйінде болуына жол бермейді;

2) адал ойын және адал спорттық жарыс қағидаттарын сақтайды;

3) ұлттық командалардың өкілдеріне, қарсыластарына, көрермендерге және спорттық жарыстарды ұйымдастырушыларға спорттық іс-шараларда құрметпен қарайды;

4) басқа спортшылардың, волонтерлердің құқықтары мен қадір-қасиетін құрметтейді, сонымен қатар оларға қатысты кемсітушілікке жол бермейді және спорттық іс-шаралар мен марапаттау рәсімдері өтетін жерлерде саяси шерулерге қатыспайды;

5) өзінің спорттық беделіне зиян келтіруі мүмкін даулы жағдайлардан аулақ болады;

6) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасына, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туына, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимніне, сондай-ақ спорттық жарыстарға қатысушы елдердің мемлекеттік рәміздеріне ұқыпты және құрметпен қарайды;

7) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Гимнінің музыкалық редакциясын, мәтінін біледі;

8) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимнін орындау кезінде Спорттық әдептің этикалық нормаларын ұстанады;

9) төреші шешіміне құрметпен қарайды және көпшілік даулардан аулақ болады;

10) спорттық жарыстардың қорытындысы бойынша алынған спорттық марапаттарға (кубоктарға, медальдарға, грамоталарға және дипломдарға) ұқыпты және құрметпен қарайды;

11) спорттық жарыстарда марапаттау рәсіміне қатысады;

12) спорттық жарыстарда, марапаттау рәсімі кезінде, ресми суретке түсіру және масс-медиамен жұмыс істеу кезінде спорт түрі бойынша Қазақстан Республикасының ұлттық командасының немесе өзінің спорт клубының спорттық костюмдерінде болады;

13) спорттық іс-шараны жариялайтын масс-медиа өкілдерінің жұмысына құрметпен қарайды;

14) басқа спортшыларға еліктеу үшін үлгі ретінде өнер көрсетеді;

15) спорттық жарыстардың ережесін (регламентін) сақтайды.

4. Спортшыларға, жаттықтырушыларға, жаттықтырушы-оқытушыларға және спорт төрешілеріне:

1) оқу-жаттығу процесіне қатысы бар ақпаратты жария етуге;

2) спорттық іс-шара кезінде немесе одан кейін былапыт сөздер мен нормативтік емес лексиканы, қорлау қимылдарын пайдалануға;

3) спорттық жарыстардың немесе оқу-жаттығу жиындарының барысын себепсіз бұзатын немесе араласатын не Қазақстан Республикасының беделіне немесе имиджіне теріс әсер ететін кез келген әрекет немесе мінез-құлыққа;

4) ым тілі мен мимиканы қоса алғанда, жазбаша немесе ауызша түрде спорттық іс-шараны өткізу алдында, өткізу кезінде және (немесе) өткізгеннен кейін қандай да бір адамға қауіп төндіруге;

5) командада өзінің діни нанымдарын ашық көрсетуге және басқа адамдарды діни бірлестіктердің қызметіне қатысуға және миссионерлік қызметпен айналысуға мәжбүр етуге.

5. Жеке жаттықтырушылар, жаттықтырушы-оқытушылар спортшылардың Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимнін білуін қамтамасыз етеді.

6. Дене шынықтыру-спорт ұйымдарының басшылары Спорттық әдеп мәтінін дене шынықтыру және спорт ұйымдарында, дене шынықтыру -сауықтыру және спорт ғимараттарында көрнекі жерлерде орналастыруды қамтамасыз етеді.

7. Дене шынықтыру-спорт ұйымы жаттықтырушымен, жаттықтырушы-оқытушымен, төрешімен еңбек шарты және спорттық қызмет туралы шарт жасалған күні, сондай-ақ спортшы дене шынықтыру-спорт ұйымына қабылдаған күні оларды Спорттық әдеп мәтінімен жазбаша нысанда таныстырады.