ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 3-4) статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Межрегиональную схему территориального развития Шымкентской агломерации.

2. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 22 февраля 2018 года № 74 "Об утверждении Межрегиональной схемы территориального развития Шымкентской агломерации".

3. Центральным и местным исполнительным органам принять меры, вытекающие из настоящего постановления.

4. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

О. Бектенов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 28 октября 2025 года № 899

Межрегиональная схема территориального развития Шымкентской агломерации

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Межрегиональная схема территориального развития Шымкентской агломерации (далее – Межрегиональная схема) разработана в соответствии с подпунктом 3-4) статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" и постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2013 года № 1434 "Об утверждении Основных положений Генеральной схемы организации территории Республики Казахстан" (далее – Основные положения Генеральной схемы).

2. Межрегиональная схема определяет градостроительное освоение и развитие территории, исходя из сложившейся системы расселения, социально-экономических, природно-климатических и ресурсных условий, и местоположения региона на территории Республики Казахстан, согласно приложению 1 к настоящей Межрегиональной схеме.

В Межрегиональной схеме представлены проектные предложения развития производительных сил и системы расселения населения, инженерной, транспортной, социальной, рекреационной инфраструктур, охраны окружающей среды, рационального природопользования, обеспечению ресурсами и функционального зонирования территории, согласно приложению 2 к настоящей Межрегиональной схеме.

3. Межрегиональная схема Шымкентской агломерации содержит проектные предложения перспективного градостроительного развития территории Шымкентской агломерации на промежуточный (2030 год), расчетный (2040 год) и прогнозный (2050 год) сроки проектирования. Основные технико-экономические показатели Межрегиональной схемы Шымкентской агломерации приведены согласно приложению 3 к настоящей Межрегиональной схеме.

Проектные предложения долгосрочного развития Шымкентской агломерации приведены согласно приложениям 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 к настоящей Межрегиональной схеме.

Перечень населенных пунктов, вошедших в зону Шымкентской агломерации, и прогноз численности населения Шымкентской агломерации до 2050 года в разрезе населенных пунктов приведены согласно приложению 4 к настоящей Межрегиональной схеме.

Глава 2. Зонирование планируемой территории

4. В соответствии с разделом 5 Основных положений Генеральной схемы функциональные зоны разделены на 4 основные группы:

1) зоны интенсивного хозяйственного и градостроительного освоения и максимально допустимого искусственного преобразования природной среды;

2) зоны экстенсивного освоения окружающей природной среды;

3) зоны ограниченного хозяйственного освоения и максимально сохраняемой природной среды;

4) зоны с особыми регламентами хозяйственной деятельности.

В составе каждой из вышеперечисленных зон выделены соответствующие подзоны (согласно приложению 5 к настоящей Межрегиональной схеме).

По данным баланса земель Республики Казахстан территория Шымкентской агломерации Республики Казахстан составляет 1 573,48 тысяч гектаров. В зоне планируемого развития Шымкентской агломерации находятся 359 населенных пунктов с численностью населения 1 374,5 тысяч человек в городской местности и 884,2 тысяч человек – в сельской местности, в том числе 60 населенных пунктов Казыгуртского района, 26 населенных пунктов района Байдибека, 57 населенных пунктов Ордабасынского района, 42 населенных пункта Сайрамского района, 48 населенных пунктов Сарыагашского района, 55 населенных пунктов Толебийского района, 60 населенных пунктов Тюлькубасского района, 10 населенных пунктов городской администрации Арысь и города Шымкента.

Для определения площадей, указанных в Основных технико-экономических показателях, выполнен проектный земельный баланс территории в соответствии с целевым назначением категорий земель Земельного фонда Республики Казахстан согласно пункту 1 статьи 1 Земельного кодекса (согласно приложению 3 к настоящей Межрегиональной схеме).

Параграф 1. Зоны интенсивного хозяйственного и градостроительного освоения и максимально допустимого искусственного преобразования природной среды

5. Подзона русел расселения

Подзоны повышенной градостроительной ценности концентрируются в основном вдоль главных планировочных осей, связывающих планировочные центры Шымкентской агломерации. Межрегиональной схемой Шымкентской агломерации определены основные и второстепенные планировочные оси, где основным планировочным центром является город Шымкент - ядро Шымкентской агломерации.

В зону влияния Шымкентской агломерации входят: центр – город Шымкент, часть городской администрации Арысь и части шести административных районов Туркестанской области: район Байдибека, Казыгуртского, Ордабасынского, Сайрамского, Сарыагашского, Толебийского и Тюлькубасского районов.

Центрами притяжения, кроме ядра агломерации, определены село имени Т. Рыскулова и в перспективе до 2040 года - города Арысь, Сарыагаш. Они являются административными центрами соответствующих районов.

В разрезе центров притяжения самое большое число населенных пунктов, притягивающихся к центрам притяжения, имеют города Шымкент и Сарыагаш (75,6% от всех населенных пунктов зоны влияния Шымкентской агломерации).

Для Шымкентской агломерации определена полуторачасовая транспортная доступность до ядра агломерации.

По плотности населения и интенсивности связей ядра агломерации и центров районных локальных систем расселения были определены зоны интенсивных и активных агломерационных процессов.

Перспективное развитие системы расселения населения Шымкентской агломерации вокруг города Шымкента направлены на совершенствование системы расселения прилегающих территорий. Это обусловлено необходимостью предотвращения стихийного разрастания населенных пунктов, вызванного ростом населения, ведущего к образованию проблем в системе комплексного обслуживания и обеспечения местами приложения труда.

По основным планировочным осям, с целью снижения миграционного потока в ядро агломерации, предлагается развитие крупных населенных пунктов агломерации как центров притяжения и контрмагнитов, с развитием в них производств по переработке сельскохозяйственной продукции, сферы услуг, объектов туристско-рекреационного комплекса. В Шымкентской агломерации такими контрмагнитами станут города Туркестан и Тараз.

В качестве населенных пунктов-спутников, центрами внутренней миграции населения будут выступать города Сарыагаш, Арысь, Ленгер, села имени Т. Рыскулова, Аксу, Казыгурт, Бадам, Темирлановка, Торткуль, Шаян.

Общая площадь земель населенных пунктов Шымкентской агломерации Республики Казахстан составляет 369,5 тысяч гектаров, из них города – 122,9 тысяч гектаров, сельские населенные пункты – 246,6 тысяч гектаров.

На расчетный срок проектирования общая площадь городских и сельских населенных пунктов с учетом города Шымкента составит 370,5 тысяч гектаров.

6. Земли промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, обороны национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения

В состав земель данной категории входят:

1) земли промышленности, предоставленные для размещения и эксплуатации объектов промышленности, в том числе их санитарно-защитные и иные зоны;

2) земли железнодорожного транспорта;

3) земли автомобильного транспорта;

4) земли морского и внутреннего водного транспорта;

5) земли воздушного транспорта;

6) земли трубопроводного транспорта;

7) земли связи и энергетики;

8) земли для нужд обороны и национальной безопасности.

7. Подзона транспортно-коммуникационных коридоров.

Площади земель промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения Шымкентской агломерации составляют 21,1 тысячи гектаров.

8. Подзона автомобильных дорог

В настоящее время по территории Шымкентской агломерации проходят два Международных автотранспортных маршрута:

1) "Ташкент – Шымкент – Тараз – Бишкек – Алматы – Хоргос" (составляющая коридора Западная Европа – Западный Китай);

2) "Шымкент – Кызылорда – Актобе – Уральск – Самара" (составляющая коридора Западная Европа – Западный Китай).

Транзитные перевозки осуществляются между республиками Средней Азии, Россией и Китаем.

Площадь автомобильных дорог Шымкентской агломерации составляет 5,9 тысяч гектаров.

Протяженность автомобильных дорог в границах зоны перспективного экономического влияния и потенциального развития Шымкентской агломерации составляет 2 358,5 километров, из них:

1) республиканского значения - 406,4 километра;

2) областного значения - 1 603,3 километра;

3) районного значения - 348,8 километров.

Проектные площади земель автомобильных дорог общего пользования установлены согласно Своду Правил Республики Казахстан (далее – СП РК) 3.03-102-2013 "Отвод земель для автомобильных дорог".

Данные территории являются зоной государственных и общественных интересов. Наличие прав собственности или владения участками в пределах зон автомобильного транспорта не является основанием для использования их в любых других целях, кроме основного функционального назначения или условно разрешенных видов деятельности.

9. Подзона железных дорог

По данным Шымкентского отделения железной дороги железнодорожный транспорт представлен магистральными железнодорожными путями и станциями. Шымкентское отделение дороги акционерного общества (далее – АО) НК "КТЖ" эксплуатирует железнодорожные линии на участках Туркестан – Арысь, Арысь – Сары-Агач, Арысь – Чимкент – Тюлькубас, Чимкент – Ленгер, которые пролегают по территории Туркестанской области.

Площадь железных дорог Шымкентской агломерации составляет 2,2 тысячи гектаров.

Протяженность железных дорог в Шымкентской агломерации составляет 381,7 километров, из них:

1) электрифицированные однопутные - 66,1 километра;

2) электрифицированные двухпутные - 267,1 километра;

3) неэлектрифицированные однопутные - 38,6 километров;

4) неэлектрифицированные двухпутные - 9,9 километров.

Основные проектные предложения по реконструкции и строительству новых автомобильных дорог представлены в Параграфе 4 Главы 4.

Земли для нужд железнодорожного транспорта определяются согласно СП РК 3.03-116-2014 "Отвод земель для железных дорог".

Параграф 2. Зона экстенсивного освоения окружающей природной среды

10. Подзона земель сельскохозяйственного назначения

Земли сельскохозяйственного назначения занимают 1 039,9 тысяч гектаров, в том числе пахотные земли – 520,3 тысячи гектаров, сенокосы – 47,3 тысячи гектаров, пастбища – 472,3 тысячи гектаров.

Шымкентская агломерация по природным условиям расположена в предгорно-пустынно-степной зоне, где сосредоточены орошаемые земли Южного региона Республики Казахстан.

11. Земли запаса

Земли запаса Шымкентской агломерации составляют 41,5 тысяч гектаров.

Основными проектными предложениями по функциональному зонированию и трансформации земель для сельскохозяйственного использования территории является перевод площадей залежи в пашню и земель запаса в пастбища. Пашня, находящаяся в настоящее время в землях запаса и находящаяся в залежном состоянии, требует проведения соответствующих мероприятий для перевода в хозяйственное использование.

При определении площади для перевода была выбрана залежь (из них неиспользуемой пашни не более 1 года) по всем категориям земель.

В связи с перспективой развития животноводства пастбищные угодья и сенокосы из категории земель запаса вовлечь в сельскохозйственный оборот к 2030 году – 3,0 тысячи гектаров, к 2040 году – 5,0 тысяч гектаров, на прогнозный 2050 год – 5,0 тысяч гектаров.

Площадь залежи, рекомендованной для перевода в пашню, составит к 2030 году 1,2 тысячи гектаров, к 2040 году – 1,6 тысяч гектаров, на прогнозный 2050 год – 1,6 тысяч гектаров, при условии внедрения адаптивно-ландшафтного подхода на всей территории с целью предотвращения деградационных процессов, сохранения и увеличения зеленых насаждений.

Параграф 3. Зона ограниченного хозяйственного освоения и максимально сохраняемой природной среды

12. Основным принципом функционального зонирования территории ограниченного хозяйственного освоения является установление режима, не допускающего развитие и размещение в ней промышленных или сельскохозяйственных производств, других видов эксплуатации природных ресурсов, способных нанести значительный вред естественному или культурному ландшафту.

13. Территории преимущественно рекреационного использования, включающие в себя ареалы длительного отдыха, санаторно-курортной деятельности.

Приоритетными направлениями туристской деятельности в зоне влияния Шымкентской агломерации являются:

1) паломнический туризм с центром в районе Байдибека и городе Туркестан, Отрарском районе (тяготеют к границе Шымкентской агломерации);

2) экологический туризм с центрами в государственном национальном природном парке (далее – ГНПП) "Сайрам-Угам" и государственном природном заповеднике (далее – ГПЗ) "Аксу-Жабаглинский", а также на развитие туристской отрасли влияют и другие особо охраняемые природные территории (далее – ООПТ), расположенные вблизи границ Шымкентской агломерации, такие как ГРПП "Туркестан-Сырдария" и ГПЗ "Каратауский";

3) лечебно-оздоровительный туризм с центром в Сарыагашском районе;

4) деловой туризм с центром в городе Шымкент.

Площадь земель рекреационного и историко-культурного, а также оздоровительного назначения Шымкентской агломерации составляет 151,5 гектаров.

14. Подзона особо охраняемых природных территорий

Особо охраняемые природные территории и находящиеся на них объекты охраны окружающей среды имеют особую экологическую, научную и культурную ценность и являются национальным достоянием Республики Казахстан.

Земли ООПТ республиканского значения Шымкентской агломерации составляют 40 997 гектаров.

К основным проектным предложениям по сохранению биоразнообразия Шымкентской агломерации на 2030 - 2040 годы относятся:

1) расширение Аксу-Жабаглинского государственного природного заповедника за счет включения кластерных участков (верховья реки Арыс, низовья рек Боралдай и Кошкарата в пределах ущелья Боралдай);

2) создание государственных природных заказников за счет включения в указанную категорию всех ключевых орнитологических территорий;

3) организация государственных памятников природы местного значения;

4) проведение оценки и пересмотр статуса существующих ООПТ без статуса юридического лица (заказников, памятников природы и прочего) в сторону повышения статуса.

На прогнозный 2050 год Межрегиональной схемой Шымкентской агломерации предусматривается увеличение площади ООПТ до 54,0 тысяч гектаров.

15. Подзона земель лесного фонда

Землями лесного фонда признаются земельные участки, покрытые лесом, а также непокрытые лесом, но представленные для нужд лесного хозяйства. Земли лесного фонда состоят из земель государственного и частного лесных фондов.

К землям государственного лесного фонда относятся земли, покрытые лесами естественного происхождения и искусственными лесами, земли, предоставленные в постоянное землепользование государственным организациям, ведущим лесное хозяйство.

Земли лесного фонда Шымкентской агломерации составляют 12,3 тысячи гектаров.

Для охраны зеленых насаждений в населенных пунктах на территории агломерации предусматривается доведение удельного веса озелененных территорий различного насаждения в городах агломерации до нормативного уровня в 40%, площадей озелененных территорий общего пользования во всех городах агломерации и городе Шымкенте до норматива 20 квадратных метров на человека до 2050 года.

Параграф 4. Зоны с особыми регламентами хозяйственной деятельности

16. Земли, которые включены в состав зон с особыми регламентами хозяйственной деятельности, как правило, не изымаются. В границах данных земель вводится особый режим их использования, ограничивающий или запрещающий те виды деятельности, которые несовместимы с целями установления зон.

17. Подзона охраны объектов историко-культурного наследия

Шымкентская агломерация обладает богатым историко-культурным наследием. На исследуемой территории сосредоточена значительная и уникальнейшая часть культурного достояния страны. Памятники архитектуры являются неповторимым явлением самобытной культуры края, декоративно-прикладного искусства народа. Это архитектурные ансамбли, на территории которых сосредоточены сотни отдельных памятников археологии и архитектуры. Памятники являются одними из основных источников для изучения древней истории региона.

В Шымкентской агломерации расположено 12 объектов из Государственного списка памятников историко-культурного наследия республиканского значения.

Также на проектируемой территории находятся 313 объектов из Государственного списка памятников истории и культуры местного значения.

Охранные зоны объектов историко-культурного наследия регулируются согласно Закону "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия".

18. Территории с возможным радиоактивным загрязнением, на которых требуется постоянный радиометрический контроль

При проектировании улучшения экологической обстановки в зонах экологического бедствия предусматривается решение следующих задач:

1) определение динамики изменения экологической и демографической обстановки, особенно по критериям, определившим придание территории статуса зоны экологического бедствия;

2) определение результативности проведенных мероприятий на территории зоны экологического бедствия;

3) совершенствование системы мониторинга за параметрами, определившими придание территории статуса зоны экологического бедствия;

4) разработка мероприятий и инвестиционных проектов по комплексному решению проблем проживания населения на территории зоны экологического бедствия.

Все проекты по улучшению экологической и санитарно-эпидемиологической обстановки на территории зон экологического бедствия должны иметь приоритетный характер по отношению к другим территориям.

19. Территории магистральных нефте- и газопроводов

Основой газотранспортной системы для поставок природного газа в Южный регион являются проходящие по территории трех областей: Туркестанской, Жамбылской, Алматинской и территории Республики Кыргызстан магистральные газопроводы: магистральный газопровод (МГ) "Газли - Шымкент", МГ "Бухарский газоносный район - Ташкент - Бишкек - Алматы" (БГР-ТБА), газопровод - подключение "Амангельды - Тараз" и МГ "Казахстан - Китай".

Наиболее полное и стабильное, особенно в зимние периоды, обеспечение природным газом Южного региона может быть решено за счет собственных ресурсов газа, добываемых на месторождениях западных областей страны и транспортируемых по магистральному газопроводу "Бейнеу-Шымкент".

20. Подзона земель водного фонда

В состав земель водного фонда входят земли, занятые водоемами (реками и приравненными к ним каналами, озерами, водохранилищами, прудами и другими внутренними водоемами, территориальными водами), ледниками, болотами, водохозяйственными сооружениями для регулирования стока, располагаемыми на водоисточниках, а также земли, выделенные под водоохранные полосы указанных водных объектов и зоны санитарной охраны водозаборных систем питьевого водоснабжения.

Площади земель водного фонда Шымкентской агломерации составляют 12,5 тысяч гектаров.

Водоохранные зоны и полосы для водных объектов на территории Шымкентской агломерации установлены согласно действующим нормативным правовым актам.

В связи с уточнением площадей водоохранных зон и полос проектная площадь земель водного фонда на 2030 год увеличится до 3 005,0 тысяч гектаров, к 2040 году – до 3 205,0 тысяч гектаров.

Глава 3. Градостроительное освоение и развитие территории

21. Градостроительное освоение и развитие территории Шымкентской агломерации должно осуществляться с четким соблюдением функционального зонирования территории по целевому назначению и хозяйственному использованию (в соответствии с критериями ценности и целесообразности ведения сельскохозяйственной, рекреационной, природоохранной, промышленной и строительной деятельности).

Первоочередные направления градостроительного освоения территории Шымкентской агломерации включают комплекс проектных предложений по расселению населения региона, размещению производительных сил, развитию инженерно-транспортной инфраструктуры, реализации мероприятий по инженерной защите территорий и охране окружающей среды региона и зонирования территории по функциональному назначению.

На основе анализа современного состояния и перспективного градостроительного освоения территории, проектом определены основные и второстепенные планировочные центры, и планировочные оси (опорный каркас расселения) Шымкентской агломерации.

Регулирование градостроительного освоения, развитие и зонирование территорий населенных пунктов, входящих в состав Шымкентской агломерации, предусмотрены в утвержденных генеральных планах городов и населенных пунктов.

22. Приоритетность градостроительного освоения территории будет осуществляться по зонам, где агломерационные процессы согласно плотности населения и расположению относительно к ядру агломерации имеют интенсивные, активные, слабые трудовые и производственные связи.

Так, первоочередное градостроительное освоение территории планируется до 2040 года в зоне интенсивных агломерационных процессов, включающих в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 июня 2023 года № 486 "Об утверждении перечня и состава агломераций" 120 населенных пунктов района Байдибека, Казыгуртского, Ордабасынского, Сайрамского, Толебийского, Тюлькубасского районов.

При этом освоение зоны активных агломерационных процессов в случае полного освоения зоны интенсивных агломерационных процессов предполагается после 2040 года.

Площадь зоны формирования агломерационных процессов составляет 974,4 тысяч гектаров, из них:

1) зона интенсивных агломерационных процессов – 215 719 гектаров (без учета города Шымкента);

2) зона активных агломерационных процессов – 54 508 гектаров (без учета зоны интенсивных агломерационных процессов);

3) зона слабых агломерационных процессов – 468 458 гектаров (без учета зон интенсивных и активных агломерационных процессов).

По каждой из вышеперечисленных зон определена динамика земельного фонда Шымкентской агломерации.

По данным земельного баланса, на начало 2024 года земельно-ресурсный потенциал Шымкентской агломерации составляет 1 574 тысячи гектаров.

Площади земель сельскохозяйственного назначения на начало 2024 года составляет 370 тысячи гектаров.

Кроме того, возможно вовлечение в пашню ранее выведенных из оборота пахотнопригодных земель и пастбища для отгонного животноводства.

Таким образом, в перспективе увеличение площади земель сельскохозяйственного назначения достигнет к 2030 году 370,5 тысяч гектаров, к 2040 году - 371,0 тысячу гектаров, к прогнозному 2050 году - 372,0 тысячи гектаров.

Вместе с тем, с учетом утвержденных генеральных планов, а также темпов развития жилищного строительства предусматривается также увеличение земель населенных пунктов к 2030 году до 3 520,6 тысяч гектаров и к 2040 году - до 3 528,7 тысяч гектаров.

В связи с уточнением площадей водоохранных зон и полос ожидается некоторое увеличение площади земель водного фонда.

Функциональное зонирование территории и выявленные градостроительные регламенты легли в основу проектных предложений территориального развития региона.

Технико-экономические показатели освоения территории по функциональному назначению представлены согласно приложению 3 к настоящей Межрегиональной схеме, схема функциональной и планировочной организации территории согласно приложению 5 к настоящей Межрегиональной схеме.

Глава 4. Меры по комплексному развитию системы расселения и размещения производительных сил, транспортной, инженерной, социальной и рекреационной инфраструктур регионального и межрегионального значения

Параграф 1. Меры совершенствования системы расселения населения

23. Шымкентская агломерация формируется как опорный центр Южного региона Республики Казахстан и является одной из самых крупных агломераций Республики Казахстан.

24. Шымкентская агломерация обладает высоким демографическим потенциалом. В ней сосредоточено 11,3% населения всей страны. Формирование Шымкентской агломерации происходит естественным путем за счет интенсивного процесса урбанизации.

На начало 2024 года в зоне влияния Шымкентской агломерации проживало 2 258,7 тысяч человек населения, из них 1 374,5 тысяч человек (или 60,9%) проживало в городской местности, а 884,2 тысяч человек – в сельской местности.

Плотность населения составила 232 человек на квадратный километр. За 2021-2024 годы рост численность населения в агломерации составил 11,7%.

Средняя людность сельских населенных пунктов агломерации составила 2 491 человек. Среди районов самый высокий показатель людности сельских населенных пунктов характерен для Сайрамского района – 5 758 человек.

25. В разрезе городов и районов зоны влияния Шымкентской агломерации самые высокие приросты численности населения характерны для Сарыагашского района - на 15,4%, города Шымкента – на 13,7%, города Арысь – на 15,6%, а самые низкие показатели характерны для района Байдибека (на 0,9%), Толебийского (на 0,3%) районов.

Основной составляющей роста численности населения Шымкентской агломерации является естественный прирост. Так, за 2023 год естественный прирост в Шымкентской агломерации составил 21,02 промилле (в среднем по стране 12,95 промилле) или 47,5 тысяч человек, а миграционная убыль – 10,3 тысячи человек.

Высокий показатель естественного прироста населения связан с высоким уровнем рождаемости и низким уровнем смертности в регионе. В 2023 году среднее значение общего коэффициента рождаемости составил 25,62 промилле, тогда как в целом по стране показатель на уровне 19,52 промилле. При этом показатель смертности значительно ниже среднестранового уровня (в среднем по Шымкентской агломерации – 4,6 промилле, в среднем по стране – 6,57 промилле).

В целом, высокие показатели естественного движения населения, рождаемости связаны с традиционными установками населения региона на средне- и многодетность.

Шымкентская агломерация станет точкой притяжения миграционных потоков и центром экономической активности страны, в том числе и Южного региона Республики Казахстан. Территория Шымкентской агломерации расположена в благоприятной природно-климатической зоне.

26. В состав зоны влияния Шымкентской агломерации вошли 359 населенных пунктов, в том числе 60 населенных пунктов Казыгуртского района, 26 населенных пунктов района Байдибека, 57 населенных пунктов Ордабасынского района, 42 населенных пункта Сайрамского района, 48 населенных пунктов Сарыагашского района, 55 населенных пунктов Толебийского района, 60 населенных пунктов Тюлькубасского района, 10 населенных пунктов городской администрации Арысь и город Шымкент.

27. В целом, в зоне влияния Шымкентской агломерации расположены 4 города и 355 сельских населенных пунктов 7 районов. Демографическое положение данных населенных пунктов, характеризуется положительными тенденциями.

28. На промежуточный период (2030 год) по Шымкентской агломерации ожидается рост численности населения на 17,3% (или 390,7 тысяч человек) и составит 2 649,4 тысячи человек, на расчетный период (2040 год) по сравнению с исходным годом ожидается рост численности населения на 42,1% (или 951,8 тысяч человек) и составит 3 210,5 тысячи человек, к прогнозному сроку проектирования (2050 год) ожидается рост численности населения в 1,7 раз (или 1 675,3 тысячи человек) и составит 3 934 тысячи человек или 14,3% населения страны.

В зоне интенсивных агломерационных процессов, включающих в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 июня 2023 года № 486 "Об утверждении перечня и состава агломераций" 120 населенных пунктов района Байдибека, Казыгуртского, Ордабасынского, Сайрамского, Толебийского, Тюлькубасского районов, где планируется первоочередное градостроительное освоение, на промежуточный период (до 2030 года) ожидается увеличение численности населения на 25,5% (или 406,7 тысяч человек) и составит 2 004,4 тысячи человек.

На расчетный период (до 2040 года) прогнозируется рост численности населения по сравнению с исходным годом на 55,1% (или 880,1 тысяч человек) и составит 2 477,9 тысяч человек.

К прогнозному сроку проектирования (до 2050 года) численность населения увеличится в 1,9 раз (или 1 490,4 тысячи человек) и достигнет 3 088,2 тысяч человек, что составит 78% от общей численности населения агломерации.

29. Основными проблемами в сфере расселения населения Шымкентской агломерации являются:

1) нерегулируемая межрегиональная и внутрирегиональная миграция;

2) перенаселенность ядра агломерации и бессистемное стихийное разрастание поселков, прилегающих к ней;

3) отставание и несоответствие инженерной, социальной и транспортной инфраструктур центра агломерации с возрастающей численностью населения.

Одной из основных причин внутренней миграции является упадок промышленного производства, а как следствие, снижению уровня жизни населения. Снижение объема производства или остановка градообразующих предприятий привели к общему ухудшению социально-экономической ситуации в малых городах и, как следствие, к увеличению потока мигрантов

30. Основной задачей системы расселения населения Шымкентской агломерации является ограничение территориального роста центра агломерации, перспективное развитие малых городов, опорных сельских населенных пунктов, которые способствуют снижению потоков нерегулируемой межрегиональной и внутрирегиональной миграции и рациональному использованию природной зоны вокруг городских местностей.

Развитие Шымкентской агломерации способствует в регионе снижению миграционного оттока населения, более равномерному увеличению населения в точках роста. Развивающие населенные пункты спутники и контрмагниты будут оттягивать населения из ядра агломерации.

Перспективное развитие систем расселения населения Шымкентской агломерации вокруг города Шымкента направлено на совершенствование системы расселения его прилегающих территорий. Это обусловлено необходимостью предотвращения стихийного разрастания населенных пунктов, вызванного ростом населения, ведущего к образованию проблем в системе комплексного обслуживания и обеспечения местами приложения труда.

По основным планировочным осям, с целью снижения миграционного потока в ядро агломерации предлагается развитие крупных населенных пунктов агломерации как центров притяжения и контрмагнитов, с развитием в них производств по переработке сельскохозяйственной продукции, сферы услуг, объектов туристско-рекреационного комплекса. В Шымкентской агломерации такими контрмагнитами станут города Туркестан и Тараз.

В качестве населенных пунктов-спутников, центрами внутренней миграции населения будут выступать город Сарыагаш, Арысь, Ленгер, села имени Т. Рыскулова, Аксу, Казыгурт, Бадам, Темирлановка, Торткуль, Шаян. Районные центры и населенные пункты-спутники вместе образуют второстепенную систему центров периодической производственной деятельности и культурно-бытового обслуживания населения. Каждый из этих центров характеризуется соответствующим своему статусу уровнем экономической и демографической насыщенности территорий, плотностью поселений и характером интенсивности трудовых и производственных связей.

В каждом из структурных центров предусматривается совместное решение всех вопросов градостроительного развития города Шымкента, городских и сельских поселений Шымкентской агломерации.

Основное назначение центров притяжения - перенесение части городских функций с целью разгрузки Шымкента.

Перспективный рост численности населения в населенных пунктах - контрмагнитах и спутниках, а также опорных сельских населенных пунктах, входящих в состав Шымкентской агломерации, будет обусловлен высоким естественным и миграционным приростом населения.

Развитие агломераций способствует в регионе снижению нерегулируемой миграции внутри областей, более равномерному увеличению населения в точках роста. Развивающиеся города-спутники и контрмагниты позволят оттянуть населения из ядра агломерации. В каждой области точками притяжения будут являться областные центры, перспективные моно- и малые города, опорные населенные пункты.

Вокруг указанных городов, в пределах радиуса маятниковой трудовой миграции, предлагается установить зону особого градостроительного регулирования, в которой отвод земельных участков под строительство должен осуществляться на территориях, обеспеченных инженерными сетями, дорогами и социальной инфраструктурой.

31. Регулирование внутренней миграции, прежде всего, исходит от создания экономических условий для населения (обеспечение пропорционального развития рынка труда и жилья) для повышения территориальной мобильности рабочей силы, где прогнозируется миграционная убыль населения. С целью обеспечения трудодефицитных регионов рабочей силой, устранения региональных диспропорций и демографических дисбалансов стимулируется территориальная мобильность трудовых ресурсов за счет содействия в добровольном переселении.

Государством принимаются меры по созданию эффективной системы управления внутренней миграцией в целях экономически обоснованного, оптимального расселения населения, обеспечения региональной и демографической сбалансированности развития страны. Одним из важных направлений внутренних миграционных перемещений останется поддерживаемое государством добровольное переселение граждан из трудоизбыточных регионов в регионы с высокой потребностью в трудовых ресурсах, а также организация переселения из сел с низким экономическим потенциалом в города областного (районного) значения.

32. Совершенствование системы сельского расселения заключается в создании условий для расширения производственных, социальных и экологических функций сельских территорий, улучшении условий жизни сельского населения, развитием населенных пунктов с высоким и средним потенциалом развития, среди которых опорные сельские населенные пункты.

Для снижения оттока населения и улучшения демографической ситуации сельских территорий предлагается реализовать меры, направленные на развитие экономической деятельности, развитие инженерной и социальной инфраструктуры, расширение транспортной доступности до рынков сбыта и населенных пунктов, создание и развитие центров оказания государственных и коммерческих услуг, создание новых рабочих мест и обеспечение занятости населения.

С целью обеспечения устойчивого развития сельских территорий выполняются задачи по развитию бизнеса в сельской местности, строительство, ремонт и реконструкция объектов социальной и инженерной инфраструктуры, выделение средств на приобретение жилья, льготная ипотека, стимулирование территориальной мобильности трудовых ресурсов. Для развития экономических центров роста в сельской местности государственная поддержка будет направлена на развитие инфраструктуры жизнеобеспечения, прежде всего, на опорные сельские населенные пункты и села с высоким потенциалом социально-экономического развития.

Реализация поставленных задач позволит повысить уровень и сократить разрыв в качестве жизни сельского и городского населения, и, следовательно, привлечь в сельскохозяйственное производство молодых, высококвалифицированных кадров, снизить миграционный отток населения.

Параграф 2. Меры комплексного размещения производительных сил

33. С учетом возрастающей нагрузки на ядро агломерации в перспективе размещение производительных сил в Шымкентской агломерации направлено на повышение инвестиционной привлекательности районов, стимулирование передислокации бизнеса и населения в периферийную зону агломерации, технологическое обновление и модернизацию существующих производств.

Вне границ ядра агломерации целесообразно размещать предприятия традиционных отраслей промышленности, создавая при этом привлекательные условия для инвесторов и соответствующую производственную и транспортно-инженерную инфраструктуру на этих территориях, в том числе на территории индустриальных зон.

Перспективное развитие размещения производительных сил на территории Шымкентской агломерации с акцентом на активную индустриализацию с внедрением элементов бережливого производства Six Sigma, Kaizen, Kanban и 5S.

В долгосрочной перспективе совместное развитие районов и городов, вошедших в зону Шымкентской агломерации, будет способствовать росту экономики, в том числе: валовой продукции сельского хозяйства – в 4,7 раз, объема промышленного производства – в 4,1 раза (согласно приложениям 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 к настоящей Межрегиональной схеме).

34. Перспективное развитие отраслей экономики

Развитие конкурентоспособной экономической специализации Шымкентской агломерации предполагается на основе интенсификации развития агропромышленного комплекса, производства нефтепродуктов, легкой промышленности, производства строительных материалов, горно-металлургического комплекса, машиностроения, химической промышленности.

35. Производство продуктов питания

Развитию пищевой промышленности агломерации будут способствовать доступность использования местного экологически чистого сырья, снижение себестоимости конечного продукта, позволяющей увеличить объемы инвестиций в отрасль и создать новые предприятия, благоприятная динамика цен на продукты питания, создание продовольственного пояса вокруг города Шымкента.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) строительство цеха по переработке овощей и фруктов;

2) строительство цеха по переработке молока;

3) строительство завода по производству комбикормов;

4) строительство завода по производству газированных и негазированных напитков;

5) производство желатина;

6) организация и проведение бизнес-семинаров по разъяснению мер государственной поддержки экспортеров и требований возмещения затрат экспортерам-предприятиям, производящим экспортную продукцию, совместно с акционерными обществами "Казахстанский центр индустрии и экспорта "Qazindustry" и "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" по увеличению объемов несырьевого экспорта;

7) обновление и модернизация технологий действующих предприятий;

8) дозагрузка производственных мощностей действующих предприятий;

9) увеличение мощности перерабатывающих предприятий (крестьянское хозяйство "Жулдыз", товарищества с ограниченной ответственностью "Дары Сайрам" и "Эмнур" и прочие);

10) создание индустриальной зоны "Бозарык" по переработке сельскохозяйственной продукции;

11) развитие транспортно-логистической зоны, расположенной вдоль международного транзитного коридора "Западная Европа - Западный Китай";

12) развитие товаропроводящей системы, в том числе строительство оптово-распределительного центра (далее - ОРЦ);

до 2040 года:

1) привлечение инвесторов в индустриальные зоны города для реализации инвестиционных проектов в пищевой промышленности;

2) цифровизация и автоматизация отрасли;

3) стимулирование вертикальной, а также межотраслевой кооперации проектов по созданию функциональных пищевых продуктов;

4) поддержка научных разработок и внедрения инноваций;

5) повышение производительности труда;

6) поддержка развития специализированной инфраструктуры хранения и переработки продовольствия, инфраструктуры глубокой переработки сельскохозяйственного сырья;

7) развитие кадрового потенциала отрасли за счет развития системы образования;

8) налаживание новых каналов сбыта, стимулирование экспорта;

до 2050 года:

1) развитие новых ниш и организация производств, основанных на наукоемких технологиях;

2) поддержка модернизации и применения инновационных методов производства;

3) развитие интеграционных связей в агропромышленном комплексе;

Казыгуртский район

до 2030 года:

1) модернизация основных фондов предприятий пищевой промышленности;

2) повышение инвестиционной привлекательности за счет развития специализированной инфраструктуры (подготовка промышленных площадок, выделение земельных участков под новые производства, обеспечение и подведение инженерно-коммуникационной инфраструктуры, улучшение дорожной инфраструктуры, инфраструктура хранения и транспортировки);

3) привлечение новых инвесторов, в том числе на свободные площади индустриальной зоны в Казыгуртском районе;

4) активная реализация мер государственной поддержки, которые предусматриваются в рамках документов и в рамках Единой карты индустриализации, плана развития региона и прочих;

до 2040 года:

1) создание новых производств по переработке мяса и производству колбасных изделий;

2) создание новых мощностей по производству молока и молочных продуктов;

3) организация производства сливочного масла и масложировой продукции;

4) привлечение инвесторов для открытия новых производств по переработке и консервированию фруктов и овощей;

5) развитие производства безалкогольных напитков и соков;

6) повышение производительности труда в отрасли за счет внедрения новых инновационных технологий;

7) повышение степени импортозамещения.

до 2050 года:

1) совершенствование механизмов поддержки производителей отрасли;

2) кадровое обеспечение отрасли;

3) содействие продвижению региональной продукции;

4) привлечение крупных перерабатывающих компаний и инвесторов;

5) акцент на развитии специализированных сегментов рынка, в том числе производство джемов, повидла, сублимированной продукции, продукции детского питания;

Ордабасынский район

до 2030 года:

1) технологическая модернизация действующих предприятий, обновление их основных фондов и оборудования;

2) обеспечение доступа к кредитным ресурсам для субъектов малого и среднего предпринимательства;

3) развитие специализированной инфраструктуры в агропромышленном комплексе (развитие инфраструктуры хранения, сертификации, транспортировки, выделение земельных участков и подведение инженерно-коммуникационной инфраструктуры, развитие дорожной инфраструктуры и прочего);

4) создание новых производств по переработке мяса и производству колбасных изделий;

5) создание производств по переработке фруктов и овощей;

6) дальнейшее развитие мукомольной промышленности;

7) создание агропромышленной индустриальной зоны с крупными перерабатывающими производствами;

8) кадровое обеспечение отрасли;

9) полное завершение инфраструктуры индустриальной зоны "Бадам";

до 2040 года:

1) создание благоприятных условий для повышения инновационной активности промышленных предприятий;

2) повышение роли науки и инновационной деятельности;

3) повышение квалификации кадров в отрасли и создание новых рабочих мест;

4) стимулирование появления новых высокотехнологичных производств, освоение следующих переделов в производстве молочных, мясных, мучных продуктов;

до 2050 года:

1) акцент на инновационных технологиях;

2) совершенствование инструментов поддержки производителей;

3) реализация мер по импортозамещению;

4) поддержка научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (НИОКР) и внедрения результатов исследований;

5) продвижение продукции отрасли на внешних рынках;

район Байдибека

до 2030 года:

1) создание условий для поддержки предпринимательских инициатив сельского населения;

2) создание условий для развития современной производственной инфраструктуры;

3) повышение доступности финансовых ресурсов для субъектов малого и среднего предпринимательства;

4) модернизация действующих предприятий отрасли и создание стимулов для появления новых производств, в частности, производств по переработке мяса, молока, в том числе верблюжьего;

5) подготовка кадров и обеспечение потребностей отрасли;

6) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

до 2040 года:

1) внедрение инновационных и наукоемких технологий;

2) повышение инвестиционной привлекательности отрасли;

3) обеспечение переработки сельскохозяйственного сырья, производство востребованной конкурентоспособной, экспортоориентированной конечной продукции для реализации на внутреннем и внешнем рынках;

до 2050 года:

1) привлечение крупных агропромышленных холдингов на территорию района;

2) продвижение продукции отрасли на внешних рынках;

Сайрамский район

до 2030 года:

1) строительство завода по производству молочной продукции в Манкентском сельском округе;

2) строительство мясоперерабатывающего цеха в Карабулакском сельском округе;

3) обновление основных фондов и внедрение новых технологий на предприятиях отрасли;

4) содействие обновлению материально-технической базы сельского хозяйства, которое является сырьевой базой для пищевой промышленности;

5) создание условий для повышения инвестиционной привлекательности отрасли;

6) усиление работы по привлечению инвесторов в пищевую промышленность района;

7) кардинальное усиление мер по поддержке субъектов малого и среднего предпринимательства, в том числе в повышении доступности финансовых ресурсов;

8) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

9) создание мясного кластера;

10) строительство мясоперерабатывающего цеха;

11) реализация мер по формированию продовольственного пояса города Шымкента;

12) усиление взаимодействия с компанией "TURKISTAN INVEST";

13) проведение выставок, форумов и других мероприятий по "Инвестиционным возможностям Сайрамского района";

до 2040 года:

1) создание условий для появления новых производств по переработке молока, мяса, переработке и консервированию рыбы, производству растительного масла, муки, мучных и кондитерских изделий, алкогольных и безалкогольных напитков, вина виноградного и прочих;

2) внедрение новых инновационных технологий по энергоэффективности и экономии ресурсов;

3) использование новых технологий производственного процесса (автоматизация, роботизация, цифровизация);

до 2050 года:

1) привлечение транснациональных компаний, крупных инвесторов;

2) развитие местных брендов и развитие экспорта.

Сарыагашский район

до 2040 года:

1) создание молочно-товарной фермы в Дербисекском сельском округе;

2) цех по производству колбасных изделий в Кызылжарском сельском округе;

3) строительство птицефабрики в Акжарском сельском округе;

4) цех по переработке мясной продукции в Дербисекском сельском округе;

5) цех по производству мясных полуфабрикатов в Жибекжолинском сельском округе;

6) цеха по переработке овощей и фруктов в Дербисекском, Кабланбекском, Жибекжолинском, Жартытобинском, Акжарском, Кызылжарском сельских округах;

7) мини-мельницы в Акжарском и Кызылжарском сельских округах;

8) мини-пекарни в Кызылжарском, Жибекжолинском, Жартытобинском сельских округах;

9) мини-маслобойка в Кызылжарском сельском округе;

10) убойные пункты в Кабланбекском, Жибекжолинском, Жартытобинском, Акжарском, Кызылжарском сельских округах;

11) создание плодоовощного кластера;

12) привлечение инвесторов для восстановления потенциала виноделия и виноградарства на базе винных заводов "SILK ALLEY", "АГРОВИНПРОМ" и "ВИНЗАВОД ЖЕТІСУ";

13) принятие мер по развитию системы подготовки кадров;

14) принять меры по созданию агроиндустриальных зон с выделением земельных участков и подведением инфраструктуры;

15) привлечение инвестиций для создания высокотехнологичных производств с высокой добавленной стоимостью;

16) развитие производственной инфраструктуры в пищевой промышленности;

17) модернизация и технологическое перевооружение действующих производств;

18) содействие появлению новых производств по переработке и консервированию овощей и фруктов;

19) дальнейшее наращивание объемов розлива безалкогольных напитков и минеральных вод с постепенным повышением качества продукции и расширением географии поставок;

20) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

21) принятие мер по налаживанию долгосрочных рынков сбыта для мукомольных предприятий района;

до 2050 года:

1) привлечение крупных транснациональных компаний, специализирующихся на производстве продуктов питания;

2) поддержка создания высокотехнологичных производств;

3) поддержка экспорта местной продукции;

Толебийский район

до 2030 года:

1) мини-мельницы и мини-пекарни в Коксаекском и Киелитасском сельских округах;

2) переработка продукции животноводства (мясо и молоко) в Коксаекском сельском округе;

3) производства по переработке зерновых культур, овощей и фруктов в Киелитасском сельском округе;

4) строительство цеха по переработке овощей и фруктов, создание молочно-товарной фермы, мельницы, колбасного цеха сельском в округе Биринши мамыр;

5) развитие производственной инфраструктуры, в том числе через создание индустриальных зон и промышленных парков;

6) стимулирование повышения производительности труда;

7) реализация мер по повышению конкурентоспособности отрасли;

8) рост эффективности отрасли за счет внедрения передовых технологий;

9) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочих;

10) развитие специализированной производственной инфраструктуры сельского хозяйства, являющегося сырьевой базой для отрасли;

11) развитие перерабатывающих производств на базе местного сырья, в том числе по производству молока и молочных продуктов, мяса и мясных продуктов, муки, сахара, минеральной воды и прочих безалкогольных напитков;

12) привлечение инвестиций для организации производств по переработке и консервированию овощей и фруктов;

до 2040 года:

1) создание производства по переработке и консервированию овощей и фруктов в городе Ленгер;

2) наращивание объемов производства отрасли и расширение ассортимента производимой продукции;

3) создание новых производств по производству соков различных составов, джемов, повидла, сублимированной продукции, продукции детского питания;

4) привлечение инвестиций на создание высокотехнологичных производств;

5) привлечение крупных компаний по аналогии с компанией "Фудмастер";

до 2050 года:

1) развитие новых сегментов рынка;

2) поддержка экспорта;

3) поддержка НИОКР;

Тюлькубасский район

до 2030 года:

1) реализация проекта по производству питьевой воды и ароматизированных напитков;

2) привлечение инвестиций на модернизацию и технологическое перевооружение предприятий пищевой промышленности;

3) развитие производственной инфраструктуры, в том числе инфраструктурное обустройство индустриальной зоны в Тюлькубасском районе;

4) строительство мельничного комплекса в Тюлькубасском сельском округе;

5) консервный цех в Тюлькубасском сельском округе;

6) цех по переработке мясной продукции в Балыктинском сельском округе;

7) ферма по производству мяса индеек в Балыктинском сельском округе;

8) поддержка развития сырьевой базы для пищевой промышленности;

9) поддержка реализации инвестиционных проектов в отрасли;

10) стимулирование открытия новых производств по переработке мяса, производству мясных изделий, муки и мучных изделий, кондитерских изделий, молока и молочных продуктов, консервированных овощей и фруктов;

11) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочих;

до 2040:

1) создание конкурентоспособных и экспортоориентированных производств;

2) привлечение крупного международного производителя в отрасль производства продуктов питания;

3) полное завершение инфраструктуры индустриальной зоны в Тюлькубасском районе и привлечение инвестиционных проектов на ее территорию;

4) освоение новых сегментов в отрасли и расширение ассортимента продукции.

до 2050 года:

1) поддержка научных исследований и внедрения инновационных технологий;

2) дальнейшая поддержка производителей отрасли;

3) поддержка экспорта продуктов питания;

Городская администрация Арысь

до 2030 года:

1) стимулирование повышения эффективности перерабатывающих производств и содействие их технологической модернизации;

2) привлечение инвестиций для создания новых мощностей по переработке сельскохозяйственной продукции (молока, мяса, фруктов, овощей и прочего);

3) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

4) кадровое обеспечение отрасли;

до 2040 года:

1) содействие созданию и развитию малых инновационных предприятий;

2) продолжение реализации мер государственной поддержки предприятий отрасли;

3) реализация проектов по повышению производительности труда;

до 2050 года:

1) развитие импортозамещающих производств;

2) совершенствование инструментов поддержки предприятий отрасли;

3) акцент на инновационные и конкурентоспособные производства;

4) создание благоприятных условий для ведения бизнеса и инвестиционного климата для привлечения в отрасль организаций перерабатывающей промышленности, иностранных инвесторов.

36. Горно-металлургический комплекс

В Шымкентской агломерации развитие отрасли будет направлено на решение задач сырьевого обеспечения производства строительных материалов, продукции химии и металлургии. При этом, основным центром производства металлургической продукции на территории агломерации станет город Шымкент.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) строительство завода по производству технического кремния;

2) строительство завода по переработке металлолома;

3) реализация новых инвестиционных проектов в металлургии;

4) организация и проведение бизнес-семинаров по разъяснению мер государственной поддержки экспортеров и требований возмещения затрат экспортерам-предприятиям, производящим экспортную продукцию, совместно с акционерными обшествами "Казахстанский центр индустрии и экспорта" Qazlndustry" и "Экспортная страховая компания "KazakhExport" по увеличению объемов несырьевого экспорта;

до 2040 года:

1) создание металлургического кластера;

2) создание новых высокотехнологичных производств;

3) привлечение инвестиций на внедрение инноваций в отрасли, повышение качества продукции;

до 2050 года:

1) развитие инновационной инфраструктуры;

2) освоение новых ниш и производство новых видов продукции;

3) акцент на производство готовых металлических изделий с высокой добавленной стоимостью.

Казыгуртский район

до 2030 года:

1) организация и проведение доразведки, геолого-экономической оценки месторождений полезных ископаемых;

2) обеспечение условий для разработки новых месторождений за счет подготовки и развития необходимой инфраструктуры;

3) проработка вопроса привлечения отечественных и иностранных инвесторов для освоения новых месторождений полезных ископаемых;

4) организация производств по добыче золота, серебра и прочих видов полезных ископаемых;

до 2040 года:

1) создание стимулов для внедрения новых современных технологий;

2) повышение эффективности освоения месторождений путем внедрения новых технологий и практик, а также привлечения квалифицированных управленческих кадров;

до 2050 года:

1) создание стимулов для повышения экологичности производств;

2) повышение экологичности производств и минимизация влияния на окружающую среду, стимулирование использования экологически чистых технологий добычи и перевалки, проведения рекультивации земель;

3) развитие кадрового потенциала отрасли за счет подготовки кадров в местных организациях технического и профессионального образования;

Тюлькубасский район

до 2030 года:

1) организация добычи и обогащения железной руды на месторождении Абаил;

2) разработка железной руды на месторождении Ирису;

3) реализация мер по кадровому обеспечению отрасли;

4) привлечение инвестиций на проведение разведывательных работ месторождений ванадия и молибдена;

5) привлечение инвестиций на развитие добычи нерудных полезных ископаемых, в том числе цементного сырья, известняка, гипса и мела;

до 2040 года:

1) наращивание объемов добычи железных руд;

2) организация добычи ванадия и молибдена;

3) организация инновационной золотообрабатывающей промышленности;

4) выполнение научно-исследовательских работ по разработке и внедрению современных технологий добычи.

до 2050 года:

1) дальнейшее освоение минерально-сырьевой базы района;

2) развитие высоких переделов.

37. Машиностроение

Развитие машиностроительной отрасли связано с реализацией новых инвестиционных проектов и модернизацией крупных и средних предприятий в городах Шымкенте, Арысь, а также в Сайрамском, Ордабасынском и Толебийском районах.

В перспективе машиностроительные предприятия агломерации станут производить сельскохозяйственную технику, бытовую технику и прочее.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) завод по производству силовых трансформаторов класса напряжения 110, 220 и 500 киловольт (2-я очередь);

2) строительство завода по производству алюминиевых радиаторов отопления;

3) организация и проведение бизнес-семинаров по разъяснению мер государственной поддержки экспортеров и требований возмещения затрат экспортерам предприятиям, производящим экспортную продукцию, совместно с акционерными обществами "Казахстанский центр индустрии и экспорта" "Qazindustry" и "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" по увеличению объемов несырьевого экспорта;

4) формирование перечня проблемных вопросов и внесение их на заседания регионального совета по вопросам экспорта;

5) привлечение инвестиций на технологическое обновление машиностроительных предприятий города;

6) цифровизация и автоматизация отрасли;

7) реализация мер государственной поддержки в рамках отраслевых документов, Единой карты индустриализации;

8) принятие мер по введению индустриально-инновационных специальностей на базе местных вузов и учреждений технического и профессионального образования;

до 2040 года:

1) стимулирование и поддержка проектов в сельскохозяйственном машиностроении с учетом сельскохозяйственного потенциала Туркестанской области;

2) реализация мер государственной поддержки в рамках Единой карты индустриализации по созданию производств по выпуску медицинского оборудования, машин и оборудования для легкой промышленности;

3) дальнейшее наращивание потенциала в производстве электрооборудования;

4) развитие навыков и компетенций кадров в машиностроении;

5) стимулирование НИОКР и проведение научных исследований, внедрение результатов научных разработок;

6) создание центра компетенций в машиностроении на базе машиностроительных предприятий города;

до 2050 года:

1) освоение новых инновационных видов продукции, в том числе в станкостроении, производстве медицинского оборудования, сельскохозяйственном машиностроении.

Ордабасынский район

до 2030 года:

1) содействие загрузки производственных мощностей действующих предприятий;

2) подготовка и привлечение квалифицированных кадров в машиностроительную отрасль района;

3) завершение строительства инфраструктуры в индустриальной зоне "Бадам";

4) привлечение новых проектов по машиностроению в индустриальную зону "Бадам";

до 2040 года:

1) развитие производства бытовой техники;

2) развитие производства сельскохозяйственных машин;

3) обеспечение импортозамещения;

4) развитие НИОКР и исследований;

до 2050 года:

1) реализация инструментов государственной поддержки предприятий отрасли;

2) содействие экспорту продукции района;

Сайрамский район

до 2030 года:

1) технологическое перевооружение действующих машиностроительных предприятий района;

2) реализация мероприятий по развитию производственной инфраструктуры;

3) обеспечение реализации инвестиционных проектов по модернизации и созданию новых производств;

4) создание условий для появления высокопроизводительных рабочих мест;

5) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

6) кадровое обеспечение развития отрасли;

до 2040 года:

1) обеспечение развития системы трансферта технологий;

2) стимулирование внедрения передовых управленческих, организационных и технологических решений для повышения производительности труда;

3) создание новых производств по выпуску сельскохозяйственных машин, электрооборудования, оборудования для пищевой промышленности;

4) привлечение новых инвестиционных проектов по производству высокотехнологичной и экспортоориентированной продукции;

до 2050 года:

1) реализация проектов по производству продукции с высокой добавленной стоимостью;

2) развитие инновационной инфраструктуры;

Толебийский район

до 2030 года:

1) привлечение инвестиций в развитие производственной инфраструктуры;

2) содействие технологической модернизации производств, в том числе Ленгерского машиностроительного завода;

3) создание условий для углубления процессов кооперации, интеграции и развития межотраслевого взаимодействия субъектов науки, образования, промышленности и малого предпринимательства;

4) расширение и повышение эффективности поддержки предприятий отрасли;

5) подготовка квалифицированных кадров для отрасли, в том числе организация учебного комбината на базе Ленгерского машиностроительного завода;

до 2040 года:

1) содействие созданию и развитию конкурентоспособных высокотехнологичных производств, обеспечивающих массовый переход на выпуск продукции нового технологического уклада;

2) поддержка инвестиционных проектов, направленных на производство конкурентоспособной продукции;

до 2050 года:

1) производство наукоемкой продукции и высокотехнологичных продуктов;

2) организация производства деталей для сельскохозяйственных машин;

3) содействие в продвижении на международные и межрегиональные рынки продукции отрасли;

4) повышение экологичности, ресурсной и энергетической эффективности производств;

Городская администрация Арысь

до 2030 года:

1) развитие компетенций в сфере производства машиностроительной продукции;

2) содействие модернизации машиностроительных предприятий города;

3) улучшение инвестиционной привлекательности предприятий отрасли, в том числе для иностранных инвестиций;

4) улучшение обеспечения высококвалифицированными кадрами;

до 2040 года:

1) повышение конкурентоспособности машиностроительной продукции на основе использования новых технологий;

2) внедрение информационных технологий в управление производством;

3) повышение конкурентоспособности машиностроительных предприятий города;

4) активное взаимодействие с научно-исследовательскими и конструкторскими организациями;

до 2050 года:

1) разработка и реализация инвестиционных проектов по производству продукции с высокой добавленной стоимостью;

2) дальнейшее развитие аутсорсинга, ориентированного железнодорожного машиностроения;

3) расширение ассортимента выпускаемой продукции (комплектующие для сельскохозяйственных машин).

38. Легкая промышленность

Одним из приоритетных направлений развития производительных сил Шымкентской агломерации является легкая промышленность.

Наиболее перспективными направлениями развития отрасли должны стать организация пошива одежды, производства обуви и кожгалантерейных изделий, развитие текстильного производства, изготовление хлопчатобумажного полотна и прочее.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) реализация проектов на территории специальной экономической зоны "Оңтүстік", в том числе с участием иностранных инвесторов;

2) организация и проведение бизнес-семинаров по разъяснению мер государственной поддержки экспортеров и требований возмещения затрат экспортерам-предприятиям, производящим экспортную продукцию, совместно с акционерными обществами "Казахстанский центр индустрии и экспорта" "Qazindustry" и "Экспортная страховая компания "Kazakh Export" по увеличению объемов несырьевого экспорта;

3) строительство цехов по производству шерсти;

4) организация производства обуви;

5) производство ковров и ковровых изделий;

6) развитие текстильного кластера;

7) обновление и модернизация технологий действующих предприятий, перезапуск простаивающих производств;

8) формирование цифровых технологических платформ в легкой промышленности;

до 2040 года:

1) производство полипропиленовых мешков;

2) обновление и модернизация технологий действующих предприятий, перезапуск простаивающих производств;

до 2050 года:

1) содействие развитию новых сегментов в отрасли;

2) поддержка новых технологий и цифровых решений;

Казыгуртский район

до 2030 года:

1) привлечение инвестиций на модернизацию действующих производств в отрасли;

2) развитие специализированной инфраструктуры (подготовка промышленных площадок, выделение земельных участков под новые производства, обеспечение и подведение инженерно-коммуникационной инфраструктуры, улучшение дорожной инфраструктуры, инфраструктура хранения и транспортировки);

3) привлечение инвестиций для создания новых производств;

4) активизация усилий по наполнению индустриальной зоны Казыгуртского района новыми инвестиционными проектами, в том числе в легкой промышленности;

5) строительство и эксплуатация хлопкоперерабатывающего завода по производству хлопковолокна;

6) создание производств по переработке шкур;

7) развитие кадрового потенциала отрасли;

до 2040 года:

1) привлечение инвестиций на создание новых производств на базе местного сырья с применением новых технологий и цифровых решений;

2) развитие производств по пошиву одежды;

3) создание производств по выпуску текстильной продукции;

4) организация производств по выпуску кожаных изделий;

5) государственная поддержка предприятий отрасли;

6) дальнейшее развитие кадрового потенциала отрасли;

до 2050 года:

1) наращивание объемов предприятий отрасли;

2) расширение ассортимента выпускаемой продукции;

3) содействие в продвижении продукции;

4) кооперация и интеграция с предприятиями легкой промышленности Шымкентской агломерации;

Ордабасынский район

до 2030 года:

1) технологическая модернизация и перевооружение предприятий отрасли;

2) привлечение инвестиций на создание новых производств в отрасли;

3) развитие производств по переработке хлопка;

4) развитие специализированной инфраструктуры в отрасли (выделение земельных участков и подведение инженерно-коммуникационной инфраструктуры, развитие дорожной инфраструктуры и прочее);

5) активное привлечение инвесторов для создания производств по выпуску новых видов продукции;

6) развитие системы обеспечения кадрами;

до 2040 года:

1) стимулирование создания новых производств одежды и других видов продукции;

2) цифровизация и автоматизация производственных процессов в отрасли;

3) привлечение высококвалифицированных кадров;

4) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочие;

5) интеграция и кооперация предприятиями легкой промышленности;

до 2050 года:

1) государственная поддержка новых производств;

2) расширение ассортимента выпускаемой продукции и освоение новых высокотехнологичных видов продукции;

3) активное продвижение продукции отрасли за пределами района;

район Байдибека

до 2030 года:

1) сохранение и развитие в районе легкой промышленности за счет модернизации и технического перевооружения существующих и создания новых производств;

2) содействие реализации инвестиционных проектов, способствующих развитию сырьевой базы для легкой промышленности, в том числе выделка шкур сельскохозяйственных животных с производством кожи, переработка шерсти и прочее;

3) развитие системы подготовки кадров;

4) комплексное развитие специализированной инфраструктуры в отрасли (подготовка производственных площадей, инфраструктурное обустройство проектов, обеспечения мощностями по хранению продукции и прочее);

5) полное завершение и ввод эксплуатацию индустриальной зоны района Байдибека;

6) привлечение новых проектов на территорию индустриальной зоны района Байдибека;

7) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочих;

до 2040 года:

1) создание новых производств по производству изделий из кожи;

2) создание новых производств по выпуску изделий из шерсти;

3) организация производств по выпуску ковровых изделий;

4) внедрение передовых технологий и освоение выпуска конкурентоспособной наукоемкой продукции;

5) цифровизация и автоматизация производственного процесса;

до 2050 года:

1) развитие внутрирегиональной и межрегиональной научно-технической и производственной кооперации;

2) привлечение стратегических партнеров и инвесторов, а также повышение инвестиционной привлекательности отрасли;

3) продвижение продукции легкой промышленности района;

Сайрамский район

до 2030 года:

1) обновление основных производственных фондов действующих предприятий;

2) наращивание объемов производства швейных и кожевенных изделий;

3) развитие сырьевой базы для легкой промышленности, в том числе поддержка производств по выделке кожи;

4) наращивание объемов производства гигиенических средств;

5) развитие производственной инфраструктуры в отрасли;

6) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации и прочих;

7) подготовка и переподготовка кадров;

до 2040 года:

1) привлечение инвестиций в развитие новых производств;

2) расширение ассортимента выпускаемой продукции;

3) освоение новых сегментов в производстве гигиенических средств;

до 2050 года:

1) поддержка интеграционных и кластерных инициатив;

2) организация высокотехнологичных и конкурентоспособных производств;

3) продвижение продукции за пределами района;

Сарыагашский район

до 2040 года:

1) цех по переработке и изготовлению изделий из шерсти и кожи в Кызылжарском сельском округе;

2) производство текстильных изделий (швейный цех) в Жартытобинском сельском округе;

3) цех по приему, переработке и изготовлению изделий из шерсти и кожи в Акжарском сельском округе;

4) переработка и изготовление изделий из шерсти и кожи в Дербисекском сельском округе;

5) содействие модернизации основных фондов действующих предприятий;

6) реализация мер по развитию сырьевой базы легкой промышленности;

8) развитие кадрового потенциала отрасли;

9) привлечение инвестиций на создание новых производств в отрасли;

10) проработка вопроса восстановления деятельности хлопкоперерабатывающего завода "Айша-Биби" в производстве хлопчатобумажного волокна;

11) привлечение инвестиций в новые высокотехнологичные производства;

12) создание новых производств по выпуску шерстяных изделий, изделий из кожи и прочих;

13) подготовка и привлечение высококвалифицированных кадров;

14) внедрение инновационных технологий (цифровизация, автоматизация и прочее);

до 2050 года:

1) создание собственных брендов;

2) совершенствование и продолжение реализации инструментов государственной поддержки;

Толебийский район

до 2030 года:

1) строительство новой швейной фабрики в городе Ленгер;

2) производства по изготовлению изделий из шерсти и кожи в Коксаекском сельском округе;

3) содействие наращиванию объемов производства действующих предприятий;

4) модернизация и техническое перевооружение отрасли;

5) привлечение инвестиций для организации производств по пошиву одежды, переработке хлопка и производству текстильных изделий;

7) подготовка кадров для отрасли;

до 2040 года:

1) создание новых производств по пошиву одежды, изготовлению хлопчатобумажного волокна, производству текстильных изделий;

2) стимулирование развития смежных производств, в том числе сельского хозяйства в части подготовки сырья для легкой промышленности;

3) автоматизация и цифровизация производства, внедрение IT-технологий, компьютерного 3D моделирования;

4) поддержка НИОКР и инновационных технологий;

до 2050 года:

1) формирование инновационной инфраструктуры, отвечающей потребностям отрасли;

2) развитие производств из вторичного сырья, экологического сырья;

3) создание современной легкой промышленности в районе;

4) активное развитие субъектов малого и среднего предпринимательства в легкой промышленности;

5) поддержка экспорта продукции;

Городская администрация Арысь

до 2030 года:

1) модернизация предприятий легкой промышленности;

2) дальнейшая государственная поддержка малого и среднего бизнеса субъектов малого и среднего предпринимательства;

до 2040 года:

1) привлечение инвестиций на создание новых производств по пошиву одежды;

2) создание производств по выпуску кожевенных изделий, обуви;

3) внедрение новых современных технологий производства;

до 2050 года:

продвижение продукции отрасли на внешних рынках.

39. Химическая и фармацевтическая промышленность

В агломерации имеется потенциал развития химической промышленности, в частности, в производстве полипропилена, удобрений, бытовой химии, каустической соды и прочего.

Фармацевтическая отрасль представлена крупнейшей фармацевтической компанией в стране – акционерным обществом "Химфарм". Продукция предприятия поставляется на рынки практически всех регионов Республики Казахстан, а также стран Центральной Азии. При этом, в фармацевтической промышленности, учитывая высокий спрос на лекарства, требует наращивания и замещения производства уникальных отечественных социально значимых препаратов.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) строительство завода по производству вакуумных пробирок;

2) производству диализаторов и расходных материалов к гемодиализу;

до 2040 года:

1) развитие кадрового потенциала;

2) дальнейшая поддержка инвестиционных проектов в отрасли;

3) привлечение международных химических компаний;

4) проведение модернизации действующих производств;

до 2050 года:

1) развитие новых ниш и создание новых производств;

2) поддержка кластерных инициатив;

Тюлькубасский район

до 2030 года:

1) строительство химического комплекса по производству каустической соды, поливинилхлорида (ПВХ) и цемента в Балыктинском сельском округе;

2) обновление основных фондов действующих производств;

3) поддержка реализации инвестиционных проектов в отрасли;

4) развитие навыков персонала в отрасли;

5) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации;

6) развитие производственной инфраструктуры, в том числе инфраструктурное обустройство индустриальной зоны Тюлькубасского района;

до 2040 года:

1) наращивание объемов производства каустической соды, красок, лаков и других пигментов;

2) привлечение инвестиций в отрасль;

3) создание новых производств в химической отрасли;

4) стимулирование НИОКР и внедрение инноваций;

до 2050 года:

1) формирование развитой химической промышленности в районе;

2) продолжение государственной поддержки предприятий отрасли.

40. Производство нефтепродуктов

Нефтепереработка является одним из главных направлений экономической специализации города Шымкента в связи с функционированием Шымкентского нефтеперерабатывающего завода. Дальнейшее развитие отрасли нефтепереработки предлагается осуществлять за счет увеличения объемов переработки нефти, глубины переработки, расширения ассортимента выпускаемой продукции.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) производство базовых масел;

2) строительство завода по производству полипропилена (второй этап);

3) производство пероксида водорода;

4) производство минеральных, органоминеральных удобрений;

до 2040 года:

1) создание нефтехимического кластера;

2) освоение выпуска новых видов продукции;

3) создание производств по выпуску сырья для нефтехимического производства;

4) развитие НИОКР и производственной инфраструктуры;

5) развитие высокотехнологичных производств в сфере нефтепереработки и нефтехимии на базе Шымкентского нефтеперерабатывающего завода;

до 2050 года:

1) полноценное развитие нефтехимии и освоение новых видов продукции (полиэтилен, полипропилен, ксилол, толуол и прочие);

2) развитие производств полимеров;

3) создание стимулов для появления малых инновационных предприятий в смежных отраслях вокруг нефтехимических производств города.

41. Производство строительных материалов

В агломерации развивается промышленность строительных материалов, функционирующая на основе месторождений нерудного сырья и общераспространенных полезных ископаемых, таких как песчано-гравийная смесь, суглинки, бентонитовые глины, известняк, гипс, минеральные пигменты, кварцевые пески и прочие.

Учитывая масштабные строительные работы по застройке населенных пунктов, потребность в строительных материалах увеличиться.

В связи с этим, предполагается наращивание объемов производства строительных материалов и повышение количества занятых в отрасли.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) привлечение инвесторов в специальную экономическую зону и индустриальные зоны;

2) организация деятельности цеха по производству гиперпресованных кирпичей;

3) строительство завода по производству крупногабаритной керамической плитки;

4) строительство завода по производству санфаянса;

5) производство газоблоков;

6) производство внутренней и наружной канализации из ПВХ и системы ливневых водостоков для домов;

7) производство металлоконструкций;

8) завод по изготовлению автоклавного газобетона;

9) организация производства 3D панелей;

до 2040 года:

1) создание кластера по производству строительных материалов;

2) техническое перевооружение и модернизация действующих, а также создание новых энерго- и ресурсосберегающих, экономически эффективных и экологически безопасных производств в области производства строительных материалов;

3) создание центров компетенций подготовки специалистов и коммерциализации технологий;

4) содействие в создании центров по подготовке специалистов для строительной отрасли на базе существующих вузов и учреждений технического и профессионального образования в тесной связи с предприятиями строительной отрасли;

5) создание современных специализированных терминалов и логистических центров в местах массовой погрузки (выгрузки) строительных материалов;

до 2050 года:

1) создание условий для малых наукоемких условий;

2) расширение производственной инфраструктуры;

3) освоение новых ниш в производстве строительных материалов и поддержка экспорта.

Казыгуртский район

до 2030 года:

1) привлечение инвесторов для создания новых производств по выпуску строительных материалов;

2) развитие новых производств строительных материалов на основе разработки месторождений бентонитовых глин, известняка, гранита, мрамора, гипса;

3) привлечение новых инвесторов, в том числе на свободные площади индустриальной зоны Казыгуртского района;

4) организация производств по выпуску газобетона, товарного бетона, кирпичей и прочих видов продукции;

5) развитие системы подготовки и переподготовки кадров;

до 2040 года:

1) создание условий для эффективного функционирования предприятий отрасли производства строительных материалов;

2) содействие внедрению новых современных, энергоэффективных и ресурсосберегающих технологий в производство строительных материалов, используемых в жилищном строительстве;

3) обеспечение устойчивого роста объемов производства строительных материалов за счет эффективного использования имеющегося потенциала, создания новых предприятий и производств;

до 2050 года:

1) повышение производительности труда, создание и модернизация высокопроизводительных рабочих мест в отрасли;

2) обновление технологической базы предприятий отрасли;

3) привлечение инвестиций на создание производств по выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью.

район Байдибека

до 2030 года:

1) модернизация и техническое перевооружение предприятий отрасли;

2) стимулирование создания новых производств на базе месторождений нерудных полезных ископаемых, в том числе известняка, огнеупорной глины, мраморной крошки (Тозбулак, Леонтьевское);

3) обеспечение потребностей отрасли в квалифицированных кадрах;

4) ввод в эксплуатацию индустриальной зоны района Байдибека, привлечение новых проектов на территорию;

6) формирование благоприятных условий для развития отрасли;

до 2040 года:

1) повышение производительности труда в отрасли;

2) внедрение инновационных технологий в производство, позволяющих выпускать современные строительные материалы;

до 2050 года:

1) создание крупных конкурентоспособных производств;

2) оказание государственной поддержки, формирование благоприятной налоговой среды для развития привлечения инвестиций в отрасль.

Ордабасынский район

до 2030 года:

1) строительство завода по производству газоблока из ячеистого бетона автоклавного твердения;

2) привлечение инвесторов для создания новых производств, в том числе по выпуску товарного бетона, стеновых блоков, железобетонных изделий и конструкций, теплоизоляционных материалов и прочего;

до 2040 года:

1) повышение производительности труда в отрасли;

до 2050 года:

1) создание крупных конкурентоспособных производств;

2) привлечение инвестиций на создание производств по выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью.

Сайрамский район

до 2030 года:

1) создание условий и развитие инфраструктуры для освоения месторождений нерудных полезных ископаемых;

2) модернизация действующих предприятий отрасли и привлечение современных технологий;

3) привлечение инвесторов для создания новых производств, в том числе по выпуску товарного бетона, стеновых блоков, железобетонных изделий и конструкций, теплоизоляционных материалов и прочих;

4) развитие кадрового потенциала отрасли;

до 2040 года:

1) содействие появлению новых высокотехнологичных производств в отрасли;

2) стимулирование внедрения новых инновационных технологий;

до 2050 года:

1) обеспечение производства конкурентоспособной и экспортоориентированной продукции;

2) поддержка и содействие экспорту местной продукции.

Сарыагашский район

до 2040 года:

1) производство асфальтобетонной смеси, производство металлических изделий, производство металлопластиковых окон и дверей в Дербисекском сельском округе;

2) производство асфальтобетона в Кызылжарском сельском округе;

3) производство кирпичей и черепицы в Жартытобинском сельском округе;

4) стимулирование модернизации действующих предприятий;

5) наращивание объемов производства строительных материалов, в том числе кирпичей, железобетонных изделий, товарного бетона;

6) привлечение инвестиций по созданию новых производств в отрасли;

7) развитие производственной инфраструктуры;

8) стимулирование повышения доли инновационной продукции собственного производства;

9) диверсификация производства, освоение новых ниш;

10) реализация инвестиционных проектов по выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью;

до 2050 года:

1) развитие инновационной и научно-технологической инфраструктуры;

2) продвижение продукции отрасли на внутренний и внешний рынки;

3) кадровое обеспечение отрасли.

Толебийский район

до 2030 года:

1) дальнейшее развитие производства товарного бетона и железобетонных изделий;

2) привлечение инвестиций на создание новых производств на базе месторождений известняка и гипса в сельском округе Биринши мамыр и Киелитасском сельском округе;

3) проработка вопроса по увеличению количества участников в рамках таких инструментов государственной поддержки, как Единая карта индустриализации;

4) реализация мер по кадровому обеспечению развития отрасли;

до 2040 года:

1) создание производства на базе сырья месторождений известняка;

2) создание новых производств по выпуску гипсового бетона, гипсовых плит, гипсоволокнистых листов, теплоизоляционных материалов и прочих;

3) привлечение инвесторов в развитие отрасли;

до 2050 года:

1) поддержка современных и инновационных производств;

2) продолжение государственной поддержки субъектов малого и среднего предпринимательства отрасли;

3) содействие продвижению продукции отрасли на внутренних и внешних рынках.

Тюлькубасский район

до 2030 года:

1) модернизация действующих предприятий;

2) разработка мер поддержки предприятий-производителей строительных материалов;

3) дальнейшая эксплуатация месторождений цементного сырья, известняка, гипса и мела;

4) дальнейшее развитие производства цемента на базе Тюлькубасского известкового завода и предприятия "SAS-TOBE TECHNOLOGIES";

5) привлечение инвестиций на переработку имеющегося сырья;

до 2040 года:

1) создание кластера по производству строительных материалов;

2) стимулирование внедрения инновационных, энергосберегающих и ресурсосберегающих технологий в производство строительных материалов;

3) полное завершение инфраструктуры индустриальной зоны Тюлькубасского района и привлечение инвестиционных проектов на его территорию;

до 2050 года:

1) дальнейшее совершенствование мер поддержки производителей;

2) поддержка повышения производительности труда;

3) создание новых экономически эффективных, высококонкурентных, ресурсо- и энергосберегающих и экологически безопасных промышленных производств.

42. Развитие сельского хозяйства

Сельское хозяйство является одним из ключевых направлений экономической специализации районов Шымкентской агломерации.

Для дальнейшего развития сельского хозяйства перспективно формировать новые откормочные и молочные комплексы, строить тепличные комплексы, овощехранилища, закладывать фруктовые сады и виноградников. Одним из стимулов для развития сельского хозяйства станет создаваемый продовольственный пояс вокруг города Шымкента.

В перспективе предполагается внедрение инновационных технологии ("точное земледелие", "умные животноводческие фермы", возможности применения дронов, робототехники и прочих мировых достижений науки и техники) и новые формы организации и оплаты труда.

Проектные предложения по развитию отрасли:

Город Шымкент

до 2030 года:

1) строительство бройлерной птицефабрики;

2) строительство тепличного комплекса;

3) строительство и расширение двух картофеле-овощехранилищ;

4) строительство двух молочно-товарных ферм;

5) создание девяти откормочных площадок;

6) строительство четырех крупных птицеферм;

7) увеличение площади интенсивных садов вдоль международного транзитного коридора "Западная Европа – Западный Китай";

8) строительство крупных четырех овощехранилищ;

до 2040 года:

1) стимулирование новых технологий в агропромышленном комплексе;

2) развитие кадрового потенциала;

3) введение новых перерабатывающих мощностей;

до 2050 года:

1) поддержка научных исследований и внедрение их результатов;

2) развитие новых сегментов рынка пищевых продуктов и ориентация на экспорт;

Казыгуртский район

до 2030 года:

1) увеличение объемов привлечения инвестиций в сельское хозяйство района;

2) обновление парка сельскохозяйственной техники;

3) распространение знаний среди субъектов агропромышленного комплекса через специальные учебные центры по вопросам внедрения информационных технологий и цифровизации в отраслях сельского хозяйства, в том числе элементов точного земледелия параллельно с приобретением новой сельскохозяйственной техники, выполнения агротехнологий (электронные карты полей, сенсоры, датчики и прочее), распространения опыта создания смарт-ферм (онлайн управление хозяйством) на базе хозяйств;

4) реализация мер по увеличению доступности финансовых ресурсов для сельскохозяйственных производителей;

5) внедрение интенсивных технологий в растениеводстве за счет модернизации сельхозтехники, стимулирование севооборота и увеличения количества семеноводческих хозяйств;

6) повышение продуктивности земель сельскохозяйственного назначения через создание, восстановление и модернизацию систем ирригации и мелиорации (орошение и осушение);

7) наращивание объемов производства мяса и молока на основе стабилизации и увеличения поголовья скота и птицы, роста их продуктивности за счет породного обновления, укрепления кормовой базы, перехода к новым технологиям содержания и кормления животных и птицы, строительства новых и реконструкции существующих откормочных площадок;

8) подготовка квалифицированных кадров для нужд агропромышленного комплекса;

9) расширение площадей тепличных хозяйств, в том числе по выращиванию овощей, бахчевых культур, яблок и винограда;

до 2040 года:

1) повышение эффективности биологических факторов посредством создания и модернизации систем химизации, развития фитосанитарии и ветеринарии;

2) стимулирование инновационной деятельности и инновационного развития агропромышленного комплекса, модернизация и внедрение новых технологий;

3) повышение качества сельскохозяйственной продукции;

4) расширение рынков сбыта продукции агропромышленного комплекса и продвижение региональных брендов;

до 2050 года:

1) продвижение региональной продукции за пределами района;

2) поддержка развития НИОКР;

3) привлечение в регион крупного агрохолдинга.

Ордабасынский район

до 2030 года:

1) модернизация машинно-тракторного парка в сельском хозяйстве;

2) повышение эффективности использования земель в растениеводстве за счет внедрения интенсивных технологий, в том числе влагосберегающих технологий;

3) развитие семеноводства за счет модернизации материально-технической базы исследовательских и опытных хозяйств;

4) продолжение диверсификации посевных площадей в пользу высокорентабельных культур;

5) стимулирование и соблюдение севооборотов;

6) усиление контроля за вовлечением неиспользуемых земель в сельскохозяйственный оборот;

7) дальнейшее расширение орошаемых площадей и развитие тепличных хозяйств;

8) подготовка квалифицированных кадров;

9) создание откормочного комплекса на территории Шубарского сельского округа;

10) строительство теплиц;

11) орошаемое земледелие;

до 2040 года:

1) усиление научного обеспечения отрасли и внедрение инновационных разработок;

2) цифровизация производства и увеличение производительности;

3) переход на использование высококачественных семян и повышение доли площадей, обрабатываемых минеральными удобрениями;

4) развитие генетического потенциала скота и расширение кормовой базы;

5) улучшение эпизоотической ситуации;

6) привлечение инвестиций на создание новых откормочных комплексов, молочно-товарных ферм и прочего;

до 2050 года:

1) поддержка мелких производителей за счет развития сельскохозяйственной кооперации;

2) сохранение и повышение плодородия почв сельскохозяйственных земель;

3) реализация инвестиционных проектов по строительству высокотехнологических теплиц;

4) сохранение и увеличение племенного маточного поголовья сельскохозяйственных животных;

5) дальнейшее развитие цифровых технологий в сельскохозяйственном производстве;

6) совершенствование системы подготовки и дополнительного профессионального образования кадров для агропромышленного комплекса;

7) организация взаимодействия субъектов экспортной деятельности;

8) создание системы продвижения и позиционирования продукции агропромышленного комплекса;

9) привлечение в регион не менее одного крупного агрохолдинга.

район Байдибека

до 2030 года:

2) повышение продуктивности земель сельскохозяйственного назначения через создание, восстановление и модернизацию систем ирригации и мелиорации (орошение и осушение);

3) реализация мер по повышению генетического потенциала сельскохозяйственных животных;

4) принятие мер по стимулированию роста производства (молоко, мясо, пшеница, ячмень, сафлор, кормовые культуры, яблоки, виноград) и переработки основных видов сельскохозяйственной продукции на территории района;

5) создание условий для развития производства высококачественных кормов, белково-витаминных, минеральных и сложных премиксов;

6) создание условий для роста инвестиций в развитие производственной инфраструктуры и модернизации производственных фондов в сфере сельского хозяйства;

7) модернизация сельскохозяйственной техники;

8) продолжение реализации мер государственной поддержки сельскохозяйственных производителей, в том числе обеспечение повышения доступности кредитных ресурсов;

9) развитие кадрового потенциала сельского хозяйства района;

до 2040 года:

1) создание благоприятного инвестиционного климата, увеличение объема привлекаемых в сельское хозяйство инвестиций;

2) развитие кооперации сельхозпроизводителей с целью создания на территории района мощностей по переработке, хранению и сбыту сельскохозяйственной продукции;

3) содействие формированию животноводческих комплексов замкнутого цикла, конкурентоспособных фермерских хозяйств по разведению крупного рогатого скота, овец, коз и лошадей;

4) поддержка НИОКР в растениеводстве и животноводстве;

5) развитие семеноводства и повышение урожайности по всем видам сельскохозяйственных культур за счет использования элитных сортов семян;

6) сохранение и наращивание кадрового потенциала за счет создания комфортных условий проживания на селе для молодых специалистов;

до 2050 года:

1) формирование крупных животноводческих и растениеводческих комплексов;

2) повышение инвестиционной привлекательности сельского хозяйства района;

3) привлечение крупных агрохолдингов в сельское хозяйство района.

Сайрамский район

до 2030 года:

1) развитие производства и переработки сельскохозяйственной продукции, направленные на создание и развитие продовольственного пояса города Шымкента;

2) вложение инвестиций в агропромышленный комплекс, в том числе активизировать работу транснациональных компаний, создание совместных предприятий; выход продукции на мировой рынок, внедрение новых инновационных технологий по энергоэффективности и экономии ресурсов, внедрение современных систем менеджмента, использование новых путей производственного процесса (автоматизация, роботизация, цифровое решение), преимущество крупных инвесторов;

3) внедрение информационных технологий и цифровизация сельского хозяйства, в том числе наряду с покупкой новой сельскохозяйственной техники, выполнение агротехнологии (электронная карта, сенсор, датчики и прочие), использование опыта формирования смарт-ферм в хозяйственных базах (управление хозяйством онлайн), улучшение знаний среди субъектов агропромышленного комплекса через специализированные учебные центры;

4) строительство трех молочно-товарных ферм в сельских округах Карамурт, Манкент, Арысский;

5) строительство десяти площадок по откорму скота (Манкент, Карамурт, Кайнарбулак, Карабулакский сельские округа);

6) увеличение площадей интенсивных садов, теплиц;

7) паспортизация и мониторинг положения всех водных хозяйств района, в том числе частных;

до 2040 года:

1) поддержка реализации инвестиционных проектов по развитию мясного и молочного животноводства, ирригации, интенсивных садов и прочего;

2) модернизация действующих объектов водного хозяйства и обеспечение строительства новых объектов;

3) поддержка НИОКР в сельском хозяйстве;

4) стимулирование кооперации сельскохозяйственных производителей;

5) развитие кадрового потенциала за счет привлечения квалифицированных кадров и развития сел района;

до 2050 года:

1) совершенствование и продолжение мер государственной поддержки сельского хозяйства;

2) формирование высокопродуктивного и конкурентоспособного сельскохозяйственного комплекса в районе;

3) поддержка кластерных инициатив;

4) содействие формированию продовольственного пояса вокруг города Шымкента.

Сарыагашский район

до 2040 года:

1) повышение продуктивности земель сельскохозяйственного назначения через создание, восстановление и модернизацию систем ирригации и мелиорации (орошение и осушение);

2) повышение эффективности биологических факторов посредством создания и модернизации систем химизации, развития фитосанитарии и ветеринарии;

3) повышение эффективности технологических факторов через повсеместное внедрение цифровых решений в сельское хозяйство страны (системы прослеживаемости, картирование, электронные паспорта и планы управления земель сельскохозяйственного назначения);

4) создание оптово-распределительного центра в Сарыагашском районе;

5) увеличение масштабов деятельности племенных репродукторов, обеспечивающих рост продуктивности и других естественных показателей поголовья;

6) научно-технологическое обеспечение отраслей растениеводства и животноводства;

7) формирование конкурентоспособного сервисного сектора, нацеленного на полное обеспечение отрасли высококачественными ветеринарными, инженерными и другими услугами;

8) государственная поддержка развития материально-технической базы сельскохозяйственных производителей;

9) ускорение темпов обновления сельскохозяйственной техники;

10) подготовка квалифицированных кадров для сельского хозяйства;

11) диверсификация посевных площадей с акцентом на высокорентабельные культуры;

12) расширение площадей орошаемых земель и повсеместное внедрение водосберегающих технологий;

13) обеспечение сельскохозяйственных производителей района высококачественными семенами отечественного производства;

14) поддержка инвестиционных проектов по выращиванию основных сельскохозяйственных культур;

15) поддержка проектов по строительству откормочных комплексов и молочно-товарных ферм;

16) внедрение современных интенсивных, ресурсосберегающих технологий;

17) обновление техники с одновременной заменой старых классических технологий на новые - малозатратные и ресурсосберегающие;

18) реконструкция, восстановление и строительство животноводческих комплексов;

19) улучшение селекционно-племенной работы, внедрение высокопродуктивных пород молочного и мясного скота, птицы;

20) укрепление кормовой базы животноводства;

до 2050 года:

1) стимулирование кооперации и поддержка кластерных инициатив;

2) создание благоприятных условий для формирования высокопроизводительного агропромышленного комплекса на территории района;

3) поддержка и продвижение продукции отрасли за пределами района.

Толебийский район

до 2030 года:

1) строительство фруктохранилища в селе Абай Кемекалганского сельского округа;

2) создание промышленной теплицы;

3) поддержка и стимулирование модернизации основных фондов в сельском хозяйстве;

4) поддержка обновление парка техники в сельском хозяйстве, в том числе в рамках действующих инструментов поддержки;

5) развитие производственной инфраструктуры сельского хозяйства, в том числе производственных помещений, объектов хранения и прочего;

7) повышение эффективности биологических факторов посредством создания и модернизации систем химизации, развития фитосанитарии и ветеринарии;

8) повышение эффективности технологических факторов через повсеместное внедрение цифровых решений в сельское хозяйство страны (системы прослеживаемости, картирование, электронные паспорта и планы управления земель сельскохозяйственного назначения);

9) реализация мер по обеспечению доступности кредитных ресурсов для сельхозпроизводителей;

10) реализация мер по удовлетворению потребностей отрасли в квалифицированных кадрах, в том числе подготовка и переподготовка, привлечение молодых специалистов;

11) стимулирование кооперации сельскохозяйственных производителей;

12) поддержка племенного животноводства;

13) дальнейшее развитие кормовой базы;

14) повсеместное сопровождение реализации инвестиционных проектов строительства молочных ферм и откормочных площадок;

до 2040 года:

1) повышение инвестиционной привлекательности отрасли;

2) улучшение плодородия почвы за счет внедрения инновационных технологий и соблюдения севооборота;

3) поддержка обновления сельскохозяйственной техники;

4) формирование продовольственного пояса вокруг центра агломерации;

5) дальнейшее стимулирование кооперации;

6) создание условий для строительства современных животноводческих комплексов, в том числе молочных ферм и откормочных площадок, предназначенных для интенсивного откорма молодняка крупного рогатого скота;

до 2050 года:

1) внедрение современных информационных технологий в животноводстве;

2) развитие роботизированных молочно-товарных ферм;

3) продолжение работы по улучшению племенных и продуктивных качеств сельскохозяйственных животных и увеличению племенных организаций;

4) развитие агробиотехнологии в растениеводстве.

Тюлькубасский район

до 2030 года:

1) создание интенсивных садов;

2) строительство фруктохранилища;

3) строительство молочно-товарной фермы;

4) строительство откормочной площадки;

5) повышение продуктивности земель сельскохозяйственного назначения через создание, восстановление и модернизацию систем ирригации и мелиорации (орошение и осушение);

6) повышение эффективности биологических факторов посредством создания и модернизации систем химизации, развития фитосанитарии и ветеринарии;

7) повышение эффективности технологических факторов через повсеместное внедрение цифровых решений в сельское хозяйство страны (системы прослеживаемости, картирование, электронные паспорта и планы управления земель сельскохозяйственного назначения);

8) трансформация системы управления сельским хозяйством, мониторинга и контроля сельскохозяйственных ресурсов за счет цифровизации производственных процессов;

9) реализация мер по стимулирование инвестиционной и предпринимательской активности;

10) развитие ключевых сырьевых направлений в объемах, необходимых для удовлетворения потребности населения в соответствии с рекомендуемыми нормами потребления;

11) повышение обеспеченности собственными семенами и биоматериалом стратегически важных видов сельскохозяйственных культур и животных за счет развития семеноводческих организаций;

12) ускорение темпов обновления сельскохозяйственной техники за счет предоставления мер господдержки;

до 2040 года:

1) поддержка реализуемых планируемых инвестиционных проектов в отрасли;

2) удовлетворение потребности сельского хозяйства района в современных мощностях для хранения сельскохозяйственной продукции, в том числе за счет поддержки модернизации и строительства частных специализированных хранилищ;

3) создание условий для развития и повышения эффективности сельскохозяйственного производства и продуктов его переработки;

4) создание условий для технической и технологической модернизации производства;

5) сохранение эпизоотического благополучия на территории района;

6) создание комфортных условий для проживания и жизнедеятельности в сельской местности;

7) развитие цифровых технологий в агропромышленном комплексе;

до 2050 года:

1) стимулирование инновационной и инвестиционной деятельности, высокотехнологичных производств;

2) создание и модернизацию высокопроизводительных рабочих мест;

3) повышение конкурентоспособности и качества производимой пищевой продукции;

4) увеличение объемов инвестиций.

43. Кластерное развитие

1) Медико-фармацевтический кластер. Наиболее привлекательной локацией для создания медико-фармацевтического кластера является город Шымкент, учитывая наличие производственных площадок и Южно-Казахстанской медицинской академии.

В данный кластер войдут Южно-Казахстанская медицинская академия, товарищество с ограниченной ответственностью "Экофарм-интернейшнл", группа компаний "Зерде", акционерное общество "Химфарм". Клинические исследования лекарственных средств возможно на базе Шымкентской городской многопрофильной больницы № 2, "Центра сердца" города Шымкента.

В Медико-фармацевтический кластер войдут взаимосвязанные инновационные фирмы – разработчики лекарств, производственные компании, поставщики оборудования, комплектующих, специализированных услуг, объекты инфраструктуры: научно-исследовательские институты, вузы, технопарки, бизнес-инкубаторы и прочие организации.

2) Нефтехимический кластер. В 2021 году запущен завод по производству метил-трет-бутилового эфира. Данное производство позволяет в значительной степени увеличить глубину переработки нефтегазохимического сырья на модернизированном Шымкентском нефтеперерабатывающем заводе. Это создает предпосылки для создания нефтехимического кластера в специальную экономическую зону (СЭЗ) "Оңтүстік" с привлечением крупных и малых предприятий.

3)Текстильный кластер. Существует возможность организации производства, начиная с сортового семенного материала хлопчатника и хлопка, и заканчивая готовой продукцией, такой как ткани, одежда и другие изделия. Создание данного кластера возможно в городе Шымкенте. Хотя Мактааральский район не входит в состав Шымкентской агломерации, он, в свою очередь, может способствовать созданию конечного продукта в центре агломерации, выступая источником сырья.

4) Кластер по производству строительных материалов. Регион богат месторождениями полезных ископаемых: бентонитовые глины, известняк, гранит, мрамор, гипс, кварцевые пески, которые могут являться основанием полноценного развития строительного кластера.

Реализация кластера по производству строительных материалов возможно реализовать на базе крупных производителей строительных материалов, таких как: "Производственная компания "Шымкентдострой", "Стандарт Цемент", "Шымкентцемент", "Зерде Керамика", "А.Р.Т.-Құрылыс", "Оңтүстік-Құрылыс сервис", "Tectum Engineering", "SAS-TOBE TECHNOLOGIES", "Тюлькубасский известковый завод" и прочие крупные и средние предприятия, специализирующиеся на добыче песчано-гравийной смеси, суглинков, бентонитовых глин, известняка, гипса, минеральных пигментов, кварцевых песков. При реализации строительного кластера предполагается задействовать научно-исследовательский потенциал товарищества с ограниченной ответственностью "НИИстройпроект". Потенциальное место размещения данного кластера в городе Шымкенте, Тюлькубасском районе.

5) Пищевые кластеры. С учетом имеющегося сырьевого потенциала, в агломерации предлагается создать пищевые кластеры по следующим направлениям: производство мясной продукции в Сайрамском районе и производство плодовоовощной продукции в Сарыагашском районе. При формировании данного кластера целесообразно сотрудничество с "Казахским научно-исследовательским институтом перерабатывающей и пищевой промышленности" (город Алматы).

6) Металлургический кластер. Перспективно создание металлургического кластера, так как регион имеет железные и полиметаллические руды, производство металлических изделий, применяемых в строительной индустрии и в других сферах деятельности человека.

Возможно создание металлургического кластера на базе предприятия города Шымкента, таких как "ShymkentTemir", "Ferrum-Vtor" (изделий из черного металла), "KAZFERROGROUP" и прочих. Перспективно создание кластера в городе Шымкенте. При создании металлургического кластера предлагается наладить сотрудничество с химико-металлургическим институтом имени Ж. Абишева.

44. Повышение инвестиционной привлекательности

В целях улучшения бизнес-климата и привлечения инвестиций в Шымкентскую агломерацию ведется формирование точек экономического роста, в том числе за счет создания и развития индустриальных зон и СЭЗ с развитой инфраструктурой.

Дальнейшее развитие на территории Шымкентской агломерации получат СЭЗ и индустриальные зоны:

1) СЭЗ "Оңтүстік" в городе Шымкенте (производство продукции легкой промышленности, древесной массы и целлюлозы, бумаги и картона, кожаной продукции, писчебумажных изделий, продуктов нефтепереработки, продуктов химической промышленности, производство строительных металлических конструкций и их частей (используется для изготовления блочно-модульных решений "под ключ"), машиностроение, литье чугуна и стали);

2) индустриальные зоны "Оңтүстік", "Тассай", торгово-логистическая зона в городе Шымкенте;

3) индустриальная зона в Казыгуртском районе;

4) индустриальная зона "Бадам" в Ордабасынском районе;

5) индустриальная зона в районе Байдибека;

6) индустриальная зона в Тюлькубасском районе;

7) создаются индустриальные зоны "Жулдыз", "Бозарык" и "Standart" в городе Шымкенте.

45. Развитие межрегиональных связей

Предпосылками для развития межрегиональных связей Шымкентской агломерации является транзитный потенциал.

В границах проектируемой территории проходят международные железнодорожные транспортные коридоры: Южный коридор Трансазиатской железнодорожной магистрали, TRACECA.

Железнодорожные линии на участках Туркестан – Арысь, Арысь – Сары-Агач, Арысь – Шымкент – Тюлькубас, Шымкент – Ленгер, которые пролегают по территории Туркестанской области.

По территории Шымкентской агломерации проходят:

1) международные автотранспортные маршруты: "Ташкент – Шымкент – Тараз – Бишкек – Алматы – Хоргос" (составляющая коридора Западная Европа – Западный Китай) и "Шымкент – Кызылорда – Актобе – Уральск – Самара" (составляющая коридора Западная Европа – Западный Китай);

2) автомобильные дороги А-2 "Алматы – Ташкент – Термез" проходит через территорию Тюльубасского, Толебийского, Казыгуртского, Сарыагашского районов и города Шымкента, А-15 "Жиззак – Жетысай – Сарыагаш – Жибек Жолы" через Сарыагашский район, Р-32 "Северный обход города Шымкент".

В Шымкентской агломерации действуют аэропорт города Шымкента.

Наличие транзитного потенциала и транспортной инфраструктуры создает возможность поставлять в Шымкентскую агломерацию следующие виды продукции:

1) мясо, в том числе куриное из Акмолинской, Алматинской, Костанайской, Восточно-Казахстанской областей;

2) консервированное мясо из Западно-Казахстанской области;

3) подсолнечное масло из области Абай, Акмолинской, Актюбинской, Восточно-Казахстанской областей;

4) маргарин и пищевые жиры из Карагандинской области;

5) рапсовое масло из Акмолинской, Северо-Казахстанской областей;

6) муку из Акмолинской, Карагандинской, Костанайской, Северо-Казахстанской областей;

7) ткань из Акмолинской, Павлодарской областей;

8) кожу из шкур крупного рогатого скота из области Абай и Костанайской областей;

9) колготки, чулки, носки из Карагандинской области;

10) трубы, трубки, рукава и шланги из резины из Акмолинской, Карагандинской, Павлодарской областей и города Астаны;

11) радиаторы для центрального отопления из Карагандинской области;

12) шлаковату, минеральную силикатную вату из Акмолинской, Карагандинской, Восточно-Казахстанской областей;

13) силикатные и шлаковые кирпичи из Актюбинской области, Западно-Казахстанской области и области Абай;

14) аппаратуру для отключения, переключения или защиты электрических цепей на напряжение более 1 000 вольт из Восточно-Казахстанской области;

15) провода и кабели электронные и электрические из Карагандинской, Павлодарской областей;

16) подшипники шариковые или роликовые из Акмолинской области;

17) вагоны и платформы железнодорожные из Карагандинской, Павлодарской и Северо-Казахстанской областей;

18) пестициды и агрохимические продукты из Акмолинской области;

19) краски, лаки, растворы из области Абай, Павлодарской области;

20) чугун и нерафинированную сталь из Карагандинской области;

21) серебро и золото необработанное и полуобработанное или в виде порошка из Карагандинской, Восточно-Казахстанской областей;

22) алюминий из Павлодарской области;

23) свинец и цинк из Восточно-Казахстанской области;

24) медь из Карагандинской области и области Ұлытау;

25) газ природный из Актюбинской, Атырауской, Западно-Казахстанской, Мангистауской областей;

26) аммиак из Мангистауской области;

27) удобрения азотные, минеральные или химические из Мангистауской области;

28) азотные, минеральные или химические удобрения из Мангистауской области.

Шымкентская агломерация может поставлять в другие регионы страны следующие виды товаров:

1) свежие овощи из Сарыагашского района;

2) консервированные фрукты и овощи из Сайрамского района, города Шымкента;

3) хлопковое масло из города Шымкента;

4) муку из города Шымкента;

5) мороженое и пищевой лед из Толебийского района;

6) вино из Сарыагашского и Тюлькубасского районов;

7) минеральные воды из Сарыагашского района;

8) лекарства из Ордабасынского района;

9) бытовую химию из города Шымкента;

10) ткань из города Шымкента;

11) ковры из города Шымкента;

12) лекарства из города Шымкента;

13) трубы, трубки, рукава, шланги и их фитинги из пластмасс из Сайрамского и Тюлькубасского районов;

14) портландцемент из города Шымкента;

15) цистерны, бочки, барабаны, канистры, ящики и емкости из города Шымкента;

16) провода и кабели электронные и электрические из города Шымкента;

17) топливо нефтяное (мазут) и газойли из города Шымкента.

Параграф 3. Меры комплексного развития инженерной инфраструктуры

46. Развитие инженерной инфраструктуры направлено на обеспечение комфортных условий проживания на территории агломерации (согласно приложениям 16, 17 к настоящей Межрегиональной схеме)

47. Водоснабжение

Территория Шымкентской агломерации полностью расположена на территории Арало-Сырдарьинского гидрографического бассейна.

Большая часть территории зоны формирования Шымкентской агломерации расположена в центральной и юго-восточной части Туркестанской области.

Основными водными артериями являются реки Арыс, Бадам, Келес и Боген. Поверхностные водные ресурсы агломерации по среднемноголетнему году оцениваются в 3,98 миллиардов кубических метров в год. Обеспеченность ресурсами речного стока составляет 1,97 тысяч кубических метров в год на одного жителя.

На территории агломерации числится 165 месторождений подземных вод. Суммарная величина эксплуатационных запасов составляет 1 065,25 тысяч кубических метров в сутки (388,8 миллионов кубических метров в год), в том числе для:

1) хозяйственно-питьевого водоснабжения - 699,15 тысяч кубических метров в сутки;

2) производственно-технического водоснабжения - 34,830 тысяч кубических метров в сутки;

3) хозяйственно-питьевого и производственно-технического водоснабжения – 29,18 тысяч кубических метров в сутки;

4) орошения земель – 302,1 тысячи кубических метров в сутки.

В среднем на жителя приходится 0,527 кубических метров в сутки суммарных разведанных запасов подземных вод. Практически вся территория агломерации обеспечена разведанными запасами подземных вод.

В современном состоянии для нужд отраслей экономики Шымкентской агломерации отбиралось 3 059,853 миллиона кубических метров в год, в том числе из поверхностных источников 2 940,779 миллионов кубических метров (96%), из подземных – 119,074 миллионов кубических метров в год (4%).

Забор воды на промышленные нужды составил 33,696 миллионов кубических метров (1,1% от общего забора), из них подземные воды 33,238 миллионов кубических метров (98%).

Большие объемы забора поверхностных вод (96% от общего забора) объясняются использованием их для регулярного орошения и наполнения наливных водохранилищ. Орошаемое земледелие является в регионе основным потребителем воды. Забор воды на регулярное орошение составил 901,414 миллиона кубических метров или 29% от общего забора.

В Межрегиональной схеме рассмотрены вопросы обеспечения стабильным водоснабжением до 2040 года, а также прогнозные данные до 2050 года.

В соответствии с произведенными водохозяйственными расчетами к 2040 году суммарный забор водных ресурсов отраслями экономики в целом по агломерации составит 3 251,861 миллиона кубических метров в год и к 2050 году – 3 362,048 миллионов кубических метров в год, в том числе:

1) город Шымкент – 365,687 миллионов кубических метров в год и 425,54 миллиона кубических метров в год;

2) Арысь городская администрация – 81,411 миллионов кубических метров в год и 86,435 миллионов кубических метров в год;

3) район Байдибека – 119,375 миллионов кубических метров в год и 121,099 миллионов кубических метров в год;

4) Казыгуртский район – 77,162 миллиона кубических метров в год и 81,557 миллионов кубических метров в год;

5) Ордабасынский район – 1 214,72 миллиона кубических метров в год и 1 224,005 миллионов кубических метров в год;

6) Сайрамский район – 179,312 миллионов кубических метров в год и 190,615 миллионов кубических метров в год;

7) Сарыагашский район – 1 092,722 миллиона кубических метров в год и 1 105,171 миллиона кубических метров в год;

8) Толебийский район – 52,195 миллионов кубических метров в год и 55,652 миллиона кубических метров в год;

9) Тюлькубасский район – 69,277 миллионов кубических метров в год и 71,974 миллиона кубических метров в год.

Основные показатели суммарного забора, использования и отведения воды в разрезе административных районов на 2040, 2050 годы приводятся согласно приложениям 18, 19 к настоящей Межрегиональной схеме.

Территория агломерации в целом располагает ресурсами как поверхностных, так и подземных вод, объем которых полностью обеспечивает потребности отраслей экономики на текущий момент и в перспективе развития.

В результате уточнения состояния располагаемых водных ресурсов установлено, что требуется более широкое использование подземных вод, а также стимулирование рационального использования воды во всех отраслях экономики.

Предложения развития водоснабжения и водоотведения Шымкентской агломерации включают следующее:

1) обеспечение полного доступа населения агломерации к услугам водоснабжения;

2) реконструкция и замена водопроводных и канализационных сетей и сооружений с истекшим сроком амортизации;

3) обеспечение населенных пунктов агломерации системой канализации с централизованной системой водоотведения, включающей строительство комплексов канализационных очистных сооружений для групп населенных пунктов или локальных очистных сооружений для отдельного домовладельца (группы домовладельцев);

4) более широкого использования подземных вод, а также использования возвратных и сточных вод;

5) совершенствования технологий потребления воды в различных отраслях экономики;

6) осуществления реконструкции гидроузлов и строительство новых водохранилищ для увеличения водоотдачи и создания дополнительных регулирующих емкостей.

48. Электроснабжение

В перспективе развитие электростанций в агломерации предусматривается за счет выполнения следующих мероприятий:

1) Строительство парогазовой установки в Туркестанской области мощностью 900-1 000 мегаватт;

2) Строительство парогазовой установки на площадке Акционерного общества "3-Энергоорталык" мощностью 550 мегаватт.

Среднегодовые темпы роста электропотребления и электрических нагрузок Шымкентской агломерации за период с 2021 по 2050 годы, с учетом принятого развития региона, составляют от 9% до 11%.

Дефицит будет полностью покрываться за счет введения новых мощностей в Южном регионе Республики Казахстан и получения электроэнергии от электростанций Северной зоны единой энергетической системы Республики Казахстан с учетом необходимого дополнительного усиления электрических сетей.

Согласно руководящим указаниям и концепции развития системы электроснабжения городов, в перспективе предусматривается постепенная ликвидация электрических сетей напряжением 35 киловольт с переводом на напряжение 110 киловольт и постепенный перевод существующих потребителей с напряжения 6 киловольт на напряжение 10 киловольт.

Основные направления развития электрических сетей на период до 2030 года - это ликвидация узких мест, обеспечение надежного электроснабжения существующих и намечаемых к сооружению потребителей.

49. Теплоснабжение

Развитие системы теплоснабжения в Шымкентской агломерации является важным стратегическим направлением, направленным на обеспечение надежного и эффективного теплоснабжения как городских, так и прилегающих населенных пунктов. Реализация проектов по модернизации и расширению теплосетей, внедрение современных и экологически чистых технологий, а также повышение энергоэффективности являются ключевыми мерами для обеспечения комфортных и безопасных условий проживания жителей агломерации. В дополнение, с учетом экологических аспектов, переход к альтернативным источникам теплоснабжения, таким как газ, может способствовать снижению негативного воздействия на окружающую среду.

Увеличение тепловой мощности Теплоэлектроцентрали-3 не предусматривается. Вопросы теплоснабжения новых жилых массивов с многоэтажной застройкой планируется решить за счет строительства автономных котельных.

Оценка прогнозных уровней тепловой нагрузки и теплопотребления в районных центрах Шымкентской агломерации и городе Шымкенте осуществлялась с использованием метеоданных из метеостанций в городе Шымкенте, учитывая стандарты, предусмотренные в Строительных нормах Республики Казахстан 2.04-07-2022 "Тепловая защита зданий".

Тепловые потоки, необходимые для отопления, вентиляции и горячего водоснабжения, были рассчитаны с учетом общепринятых стандартов теплопотребления, соответствующих нормам Республики Казахстан, включая Межгосударственные строительные нормы 4.02-02-2004 "Тепловые сети" и Строительные нормы Республики Казахстан 3.01-01-2013, СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов".

Прогноз теплопотребления на жилые и общественные здания в районных центрах агломерации и в городе Шымкенте до 2040 года представлен согласно приложению 20 к настоящей Межрегиональной схеме.

На основании представленных данных можно сделать вывод о предстоящем увеличении тепловых нагрузок и теплопотребления, при этом среднегодовые темпы роста составят около 7%.

50. Газоснабжение

Развитие газоснабжения в Шымкентской агломерации является приоритетным направлением для обеспечения населенных пунктов этого региона надежным и доступным газом.

В отопительном сезоне 2022-2023 годы магистральный газопровод "Бейнеу – Бозой – Шымкент" использовался на 106% от его проектной мощности, достигнув загрузки в 1 820 тысяч кубических метров/час вместо проектных 1 720 тысяч кубических метров/час. Для увеличения пропускной способности данного газопровода в настоящее время начаты работы по проектированию второй нитки магистрального газопровода "Бейнеу – Бозой – Шымкент".

Проектирование и строительство магистральных газопроводов и газораспределительных сетей рассматривается как единый поэтапно развивающийся долгосрочный проект, основывающийся на новых технологиях транспортировки, распределения и учета реализуемого природного газа.

Перспективная схема газоснабжения и газификации районов определена с учетом максимального охвата газоснабжением населенных пунктов на основе оптимального выбора трасс межпоселковых газопроводов.

Прогнозные объемы потребления природного газа в разрезе районов, входящих в зону Шымкентской агломерации, представлены согласно приложению 21 к настоящей Межрегиональной схеме.

В целях дальнейшей газификации территории агломерации требуется продолжить работы по реконструкции существующих газовых сетей и строительству новых, отвечающих современным требованиям экономичности, надежности и экологической безопасности. Для обеспечения данных требований следует внедрить обязательное использование процессов автоматизации и цифровизации, в том числе дистанционный мониторинг компрессорных станций и других объектов газотранспортной инфраструктуры системами SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition - диспетчерское управление и сбор данных), картографирование и оцифровка объектов газотранспортной системы национального оператора.

Реализация мероприятий по газификации населенных пунктов позволит довести уровень газоснабжения агломерации к 2030 году практически до 90%.

Параграф 4. Меры комплексного развития транспортной инфраструктуры

51. Укрепление региональной и межрегиональной транспортной инфраструктуры является одним из направлений комплексного развития региона.

Развитие транспортной отрасли региона будет направлено на повышение уровня инфраструктуры в следующих отраслях: автодорожной, железнодорожной, гражданской авиации и повышение уровня интеграции транспортно-коммуникационного комплекса в международные транспортные сети (согласно приложению 22 к настоящей Межрегиональной схеме).

52. По территории Шымкентской агломерации проходят три международных транспортных коридора, сформированных на основе существующей в республике сети железных дорог:

1) Южный коридор Трансазиатской железнодорожной магистрали: "Юго-Восточная Европа – Китай" и "Юго-Восточная Азия" через Турцию, Иран, страны Центральной Азии и Казахстан (на участке "Достык - Актогай - Алматы - Шу - Арысь – Сарыагаш");

2) ТRАСЕСА: "Восточная Европа - Центральная Азия", через Черное море, Кавказ и Каспийское море (на участке "Достык - Алматы – Акта"

3) Среднеазиатский - сообщением "Ташкент - Шымкент - Озинки - Восточная Европа".

В развитии инфраструктуры железнодорожного транспорта к 2030 году предлагается:

1) строительство второй объездной железнодорожной ветки с северной стороны города Шымкент - 43 километров с расположением грузосортировочной станции и нового железнодорожного вокзала "Шымкент–2" с пассажирской станцией;

2) реконструкция и строительство вторых путей железнодорожного участка "Шымкент – Ленгер" - 28,3 километров;

3) строительство новой железнодорожной ветки "Дарбаза – Мактаарал" - 115 километров, в рамках границы Шымкентской агломерации – 20 километров.

Электрификация железных дорог является одной из важнейших технических мер, обеспечивающих повышение экономической эффективности работы железнодорожного транспорта, повышает пропускную и провозную способности, надежность работы, сокращает эксплуатационные расходы, позволяет сделать ж/д транспорт более комфортабельным.

К 2040 году предлагается:

1) строительство вторых путей и электрификация железнодорожного участка "Туркестан – Арысь" - 108,8 километров, в рамках границы Шымкентской агломерации – 15 километров.

К 2050 году предлагается:

1) строительство (восстановление) железнодорожного участка "Бадам – Шагыр" – 28,7 километров (строительство двухпутной и электрифицированной железнодорожной линии).

Предлагается строительство грузосортировочной станции и нового железнодорожного вокзала "Шымкент–2" с пассажирской станцией; реконструкция (расширение) существующего комплекса пассажирского вокзала Арыс; реконструкция железнодорожного вокзала Шымкент для увеличения пропускной способности от 2 тысяч до 6 тысяч человек; строительство пассажирского железнодорожного вокзала в городе Ленгер.

В перспективе для развития пригородных железнодорожных маршрутов предлагается рассмотреть возможность соединения Шымкента с городами поблизости посредством сетей линии электричек, то есть построить линию электричек до городов Ленгер, Сарыагаш, Арысь, включая Туркестан, сел Тюлькубас, имени Турара Рыскулова. Это уменьшит количество дорожно–транспортных происшествий, облегчит дорогу жителям, увеличит туризм.

53. В настоящее время по территории Шымкентской агломерации проходят два Международных автотранспортных маршрута:

В развитии инфраструктуры автомобильного транспорта в Шымкентской агломерации и в ее зоне влияния предлагается:

К 2030 году:

1) строительство южной (внутреннего полукольца) объездной дороги (обхода Шымкента) – 38 километров, которое формируется вокруг центрального ядра города и связывающей практически все районы города;

2) строительство восточной объездной дороги (обхода Шымкента) – 7,7 километров;

3) строительство северной объездной дороги – 26 километров;

4) строительство и проектно–изыскательские работы автомобильной дороги республиканского значения "Юго–Западный обход города Шымкента" – 48 километров;

5) строительство и проектно–изыскательские работы автомобильной дороги республиканского значения "Обход города Сарыагаш с выходом на Республику Узбекистан через пункт пропуска Конысбаева", 46 километров предусматривает I техническую категорию с 4–х полосным движением – 102 километров.

Для обеспечения снижения нагрузки и беспрепятственного сообщения предлагается реконструкция областных автомобильных дорог, связывающие областные дороги с городом Шымкент.

район Байдибека:

1) реконструкция автодороги "Көксаек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М–32" – 39,9 километров;

2) реконструкция автодороги "Таңатар елді мекеніне кіреберіс жол", 3,4 километров;

Казыгуртский район:

реконструкция автодороги "Жаңабазар – Жігерген – Көкібел", 17,9 километров;

Ордабасынский район:

1) реконструкция автодороги "Көксаек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М–32" – 8,7 километров;

2) реконструкция автодороги "Түркістан – Шәуілдір – Төрткөл" –7 километров;

Сайрамский район:

1) реконструкция автодороги "Көксаек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М–32" – 8,3 километров;

2) реконструкция автодороги "Бадам – Шұбар – Аққойлы –Қызыләскер – Қарабұлақ – Түлкібас" – 29 километров;

Сарыагашский район:

1) реконструкция автодороги "Қапланбек – Жібек жолы – А–2" – 10,6 километров;

2) реконструкция автодороги "Ақжар елді мекеніне кіреберіс жол" – 4 километров;

3) реконструкция автодороги "Жібек жолы кіреберіс жол" – 1,9 километров;

4) реконструкция автодороги Қапланбек елді мекеніне кіреберіс жол – 2 километров;

Толебийский район:

1) реконструкция автодороги "Шымкент – Қасқасу – Көксаек –Шымкент" – 33 километров;

2) реконструкция автодороги "Зертас – Леңгер" – 9,8 километров;

Тюлькубасский район:

1) реконструкция автодороги "Тастұмсық – Майтөбе – Түлкібас" – 9,6 километров;

2) реконструкция автодороги "Тастұмсық – Жыланды – Азаттық –Шұқырбұлақ", 7,1 километра;

3) реконструкция автодороги "Т.Рысқұлов – Құлан – Сарытөр" – 18,3 километра;

К 2040 году предлагается:

1) строительство южного полукольца объездной дороги (обхода Шымкента) (Бадам 1 – Актас – село Жанаталап) – 40 километров;

2) реконструкция областных автодорог:

район Байдибека:

1) реконструкция автодороги "Қошқар ата – Жарықбас – Бірлік" – 15 километров;

2) реконструкция автодороги "Түйетас – Сарыбұлақ" – 18 километров;

3) реконструкция автодороги "Тайманова елді мекеніне кіреберіс жол" – 5,7 километров;

Казыгуртский район:

1) реконструкция автодороги "Сарыағаш – Жылға – Монтайтас –Рабат – Леңгір" – 9 километров;

2) реконструкция автодороги "Бадам – Ордабасы – Ақжар" – 15,3 километров;

3) реконструкция автодороги "Тұрбат – Қаржан" – 9,4 километров;

4) реконструкция автодороги "Шарбұлақ – Қарабау – Амангелді" – 17,9 километров;

Ордабасынский район:

реконструкция автодороги "Қараспан елді мекеніне кіреберіс жол" – 8,8 километров;

Сайрамский район:

1) реконструкция автодороги "Көксаек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М-32" – 19,7 километров;

2) реконструкция автодороги "Ақсу – Қасымбек Датқа" – 13,9 километров;

3) реконструкция автодороги "Әсіларық – Көлкент – "Манкент" санаториясы" – 13,0 километров;

К 2050 году предлагается:

1) строительство южного (внешнего полукольца) объезда города Шымкента (село Темирлановка – село Акбулак – село Енбекши – село Султанрабат – село Зертас – село Мартобе – село Курлык) – 118 километров, предназначенного для движения транзитного грузового автотранспорта и отвода транзитного потока транспорта;

2) реконструкция областных автодорог:

Ордабасынский район:

1) реконструкция автодороги "Қараспан елді мекеніне кіреберіс жол" – 8,8 километров;

2) реконструкция автодороги "Түркістан – Шәуілдір – Төрткөл" – 7 километров;

Сарыагашский район:

1) реконструкция автодороги "Қазығұрт – Қызылқия – Ақжар – Дербісек – Диқан баба" – 5 километров;

2) реконструкция автодороги "Еңкес елді мекеніне кіреберіс жол" – 3,2 километра;

3) реконструкция автодороги "Достық бөлімшесіне кіреберіс жол" – 4,9 километров;

4) реконструкция автодороги "Ленин елді мекеніне кіреберіс жол" – 2 километра;

5) реконструкция автодороги "Жаскешу елді мекеніне кіреберіс жол" – 3,2 километра;

Толебийский район:

1) реконструкция автодороги "Көксаек – Нысанбек" – 9,4 километра;

2) реконструкция автодороги "Абай – Кеңесарық – Майбұлақ" – 5,05 километров;

3) реконструкция автодороги "Састөбе – Керейт – Балықшы" – 11,2 километра;

4) реконструкция автодороги "Ынтымақ елді мекеніне кіреберіс жол" – 5,9 километров;

5) реконструкция автодороги А–2–Еңбекші – 3 километра;

6) реконструкция автодороги "Балықшы – Абай – Пістелі – Жаскешу" – 31,5 километров;

7) реконструкция автодороги "Тастұмсық – Жыланды – Азаттық –Шұқырбұлақ" – 18 километров;

8) реконструкция автодороги "Машат" демалыс аймағы" – 12,6 километров.

Также, проектом развития инфраструктуры автомобильного транспорта предлагается реконструкция автомобильных дорогах районного значения – 467,54 километра.

К 2030 году предлагается:

район Байдибека:

1) реконструкция автодороги "КХ 2 "Ұланбел – Екпінді" –Тасқұдық" – 4,5 километров;

2) реконструкция автодороги "Төрткүл – Қызылжар елді мекені" – 4,2 километра;

Казыгуртский район:

1) реконструкция автодороги "Тесіктобе – Өгем" – 26 километров;

2) реконструкция автодороги "Қазығұрт – Тұрбат" – Өндіріс – Қақпақ (Көктөбе арқылы)" – 5,1 километра;

Ордабасынский район:

1) реконструкция автодороги "Қараспан – Қалаш" – 1,8 километров; реконструкция автодороги КХ–15–Дихан – 2,1 километра;

2) реконструкция автодороги М–32–Жайылма – 0,8 километров;

Сайрамский район:

1) реконструкция автодороги "Ақсуабад – Карабулак" – 4,5 километров;

2) реконструкция автодороги "Манкент – Сайрам көшесі КХ–3 облыстық маңызы бар автомобиль жолы" – 3,2 километра;

3) реконструкция автодороги "Манкент – Жалал ата көшесі КХSR–21 аудандық маңызы бар автомобиль жолы" – 1,8 километров;

4) реконструкция автодороги "Қарасу – Ақбастау – Шымкент қаласының шекарасы" – 7,6 километров;

5) реконструкция автодороги "автодорога КХ–50 – Канағат – Акниет" – 4,65 километров;

Сарыагашский район:

реконструкция автодороги "КХ–49–Дербiсек – А–2" – 4,85 километров;

Толебийский район:

1) реконструкция автодороги "Әңгірата – Ақбастау" – 0,7 километров;

2) реконструкция автодороги "Ақбастау – Карьер" – 1,7 километров;

3) реконструкция автодороги "Текесу – Абай" – 1,8 километров;

4) реконструкция автодороги "Аққұм – Көксәйек" – 6,3 километра;

5) реконструкция автодороги "Аққұм – Жаңатұрмыс" – 5 километров;

Тюлькубасский район:

1) реконструкция автодороги "Елтай – РЗД 117 – 1" – 2,6 километров;

2) реконструкция автодороги "Төрткүл – Ақсай" – 1 километр;

3) реконструкция автодороги "Ақбиік – Сарытөр" – 2 километра;

4) реконструкция автодороги "Шұбайқызыл төбесіне кірме жол" – 2 километра;

5) реконструкция автодороги "Аксу жабағылы қорығының Ақсу конионына кірме жолы" – 5 километров.

К 2040 году предлагается:

район Байдибека:

1) реконструкция автодороги "КХ 7 "Бірлік–Екпінді–Шалдар–Сарқырама–Жолғабас–Кеңес" Кеңес елді мекені" – 1,5 километров;

2) реконструкция автодороги "М 32 "Шымкент–Самара"– Жиенқұм елді мекені" – 1,2 километра;

3) реконструкция автодороги "КХ 5 "Шаян–Ағыбет–Шақпақ"–Жаңаталап елді мекені" – 18 километров;

4) реконструкция автодороги "КХ 2 "Ұланбел–Екпінді"–Тасқұдық елді мекені" – 3,5 километров;

5) реконструкция автодороги "Тұрақты–Қаратас елді мекені" – 2,9 километров;

6) реконструкция автодороги "КХ 3 "Көксәйек–Ақсу–Шаян–Мыңбұлақ–М32" Қаратас елді мекені" – 9,5 километров;

Казыгуртский район:

1) реконструкция автодороги "Шанақ бекеті – Бақабұлақ" – 7 километров;

2) реконструкция автодороги "КХ 11 "Сарыағаш – Жылға –Монтайтас – Рабат – Сұлтан рабат" – Жаңаталап" – (Ақпан Батыр) – 4,5 километров;

3) реконструкция автодороги "КХ 45 "Айнатас – Қакпақ" – Кызылсеңгір" – 3 километра;

Ордабасынский район:

1) реконструкция автодороги "М–32–Амангелді" – 4,2 километра;

2) реконструкция автодороги "Шұбар–Тоқсансай" – 5 километров;

3) реконструкция автодороги "Р/Д–31 Ақсары" – 2 километра;

4) реконструкция автодороги "КХ–15 Қарабастау" – 3 километра;

5) реконструкция автодороги "КХ–15 Бірлік" – 2,8 километров;

6) реконструкция автодороги "КХ–8 Бейсен" – 1,3 километра;

7) реконструкция автодороги "КХ–15 "Жеңіс" – 1,7 километров;

8) реконструкция автодороги "Қараспан–Қалаш" – 7,5 километров;

9) реконструкция автодороги КХ–15 - Дихан – 7,5 километров;

Сайрамский район:

1) реконструкция автодороги "Қарасу – Ақбай – Жаңатұрмыс –Бескепе – Ынтымақ" – 8,7 километров;

2) "Ақбұлақ – Ақбастау" – 4,3 километра;

3) "Қожақорған – Ханқорған – Көлкент" – 8,9 километров;

4) "Оймауыт – КХ–37 облыстық маңызы бар автомобиль жолы" – 5,3 километра;

5) "Касымбекдатқа – Тоган – Сарыарык" – 12,5 километров;

6) "Аксуабад – Шапырашты – Береке – Ынтымак" – 5,5 километров;

7) "Манкент – Калдаман көшесі КХSR – 21 аудандық маңызы бар автомобиль жолы" – 5,2 километра.

Толебийский район:

1) "Бірінші Мамыр – Жамбаевка" – 1,75 километров;

2) "Әлишер Науаи – Тағайна" – 2,1 километра;

3) "Әлишер Науаи – КХ–29 "Шарапхана – Жаңабазар – 1 Мамыр" – 2,1 километра;

4) "Ақбастау – Қызыл үй" – 3,4 километра;

5) "Текесу – Абай" – 5,7 километров;

6) "Абай – Ұйымшыл" – 3,9 километров;

7) "Ақайдар – КХ–82 "Шымкент – Қасқасу – Шымкент" – 1,5 километров;

8) "Ақайдар–КХ–35 "Ақайдар – Екпінді" – 2 километра;

Тюлькубасский район:

1) "Машат – Мыңбай" – 2,2 километра;

2) "Ынтымақ – Еңбекші – Машат" – 7,88 километров;

3) "Машат – Еңбек – Ынтымақ" – 4,65 километров;

4) "Елтай – Майлыкент" – 2,54 километра;

5) "Түлкібас – Жаримбетов" – 1,89 километров.

К 2050 году предлагается:

Район Байдибека:

1) "Көксәйек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М32" –Жоғарғы Боралдай елді мекені" – 1,7 километров;

2) "Қаратас – Теректі елді мекені" – 2 километра;

3) "Көксәйек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М32" – Ақмешіт әулие" – 18,4 километра;

Казыгуртский район:

1) "Ақжар – Ескі Шанақ" – Шанақ бекеті – 22 километра;

2) "Ескі Шанақ – Ызабұлақ" – 6 километров;

3) "Қазығұрт – Тұрбат" – Өндіріс– Қақпақ (Көктөбе арқылы)" – 3,9 километров;

Ордабасынский район:

1) КХ–8 – Төреарық – 2,1 километра;

2) Қараспан – Ынтымақ – 2,1 километра;

3) М–32 – Нұра – 2,3 километра;

4) КХ–15 – Ақбұлақ – 3,5 километров;

5) КХ–15 – 1 мамыр – 2,1 километра;

6) Қараспан – Жаңатұрмыс – 1,7 километров;

Сайрамский район:

1) "Құрлық – Асанбаев көшесі М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 3,6 километров;

2) "Ақсу – Ы. Иманалиев көшесі – "Манкент" темір жол станциясы" – 3,3 километра;

3) "Ақсу – Ы. Иманалиев көшесі – Әйтеке би – Ынтымақ" – 8,1 километра;

4) "Алаш – Манкент – Сиқым – Жібек жолы М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 13 километров;

5) М–32 Республикалық маңызы бар автомобиль жолы –Манкент – Ақсу – Қарасу ауылының 0–10 шекарасы" – 10 километров;

6) КХ–3 облыстық маңызы бар вытомобиль жолымен КХSR–19 аудандық маңызы бар автомобиль жолы аралығындағы өткел" (Ақсу өзені арқылы) – 0,7 километров;

7) "Жаңатұрмыс – Құрлық М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 3,3 километра;

8) "КХSR–6 аудандық маңызы бар автомобиль жолы Р–32 Республикалық маңызы бар 0–3,3 автомобиль жолы – 3,3 километра;

Толебийский район:

1) "Ленгер – Жаңаұйым (бетон)" – 5 километров;

2) "Момынай – Аққұм" – 3 километра;

3) "Екпінді – Қорған" – 3,1 километра;

4) "Қасқасу – Сайрамсу шатқалы" – 18 километров;

5) "Қарақия – Рабат" – 4 километра;

6) "Алшалы – КХ–33 "Көксәйек – Ұзынарық – Диханкөль" – 4,1 километра;

7) "Оңтүстік – КХ–30 "Тасарық – Қаратөбе – Төнкеріс" – 5 километров;

8) "Көксәйек – Жіңішке" – 2,5 километров;

9) "Қазақстан елді мекеніне кіреберіс жол" – 2,1 километра;

10) "Ленгір – Момынай" – 3,9 километров;

11) "Бейнеткеш елді мекеніне кіреберіс жол" – 6,7 километров;

Тюлькубасский район:

1) "Түлкібас – Алғабас" – 0,7 километров;

2) "Балықты – Көкбұлақ – Қайыршақты" – 10,74 километра;

3) "Төрткүл – Ақсай" – 1,9 километров;

4) "Ақбиік – Сарытөр" – 3,24 километра;

5) "Шұбайқызыл" төбесіне кірме жол" – 2,15 километров;

6) "Аксу жабағылы қорығының Ақсу конионына кірме жолы" – 1 километр.

Шымкент – один из самых загруженных автотранспортом город Казахстана, пропускная способность улично–дорожной сети города – 200-240 тысяч автомобилей. Эти обстоятельства обусловили заторы и пробки в часы пик во многих районах города.

Основными проблемами транспортной инфраструктуры агломерации являются потеря несущей способности дорожной одежды на дорогах областного и районного значения, отсутствие альтернативы автомобильному транспорту в пригородных направлениях, удовлетворяющей потребности существующих объемов пассажирских перевозок, отсутствие современных (соответствующих международным и национальным стандартам) автовокзалов и автостанций, отсутствие современных систем скоростного пассажирского транспорта обладающих большой провозной способностью (LRT и BRT).

Совершенствование городских улично–дорожных сетей, то есть создание скоростных автомобильных дорог и магистралей непрерывного движения, размещения сооружений автосервиса.

Пригородные железные дороги играют важную роль в агломерациях.

К 2030 году предлагается:

1) строительство линии скоростного пассажирского транспорта (BRT) от проектного автовокзала "Шымкент", связав центр Шымкентской агломерации с населенными пунктами районов и городов по четырем следующим направлениям: Казыгуртского района – село Казыгурт, город Сарыагаш район - Сарыагашский – по маршруту "Шымкент – Казыгурт – Сарыагаш"; Сайрамского района – село Аксу, город Сайрам, село Карамурт по маршруту "Шымкент – поселок Сайрам Каратауский район – село Карамурт"; село Аксукент и село Карабулак по маршруту "Шымкент – Аксу – Карабулак"; Толебийского района – город Ленгер по маршруту "Шымкент – Ленгер".

К 2040 году предлагается:

1) строительство линии легкорельсового транспорта (LRT) вдоль Темирлановского шоссе, от проектного автовокзала в районе аэропорта, далее по улицам Т. Рыскулова и Жибек Жолы, до проектного автовокзала в направлении города Тараз;

2) строительство линии LRT от нового железнодорожного вокзала вдоль улицы Байдибек би, проспектов Кунаева и Республики до проектного автовокзала в направлении трассы на город Ташкент.

Легкорельсовый транспорт, как правило, движется вдоль границ городских микрорайонов, не пересекаясь с другими видами трафика, что снижает транспортную нагрузку на центральную часть микрорайона. Концепция сокращения автомобильного трафика в центре города в пользу пешеходов и общественного транспорта была настолько успешной, что ее стали использовать города по всему миру.

Данный вид транспорта получил широкое распространение за рубежом: за последние 15 лет в мире было построено порядка 80 систем ЛРТ, около 100 систем ЛРТ в данный момент находятся на различных стадиях проектирования и строительства. Широкое распространение получила французская автоматизированная система VAL, а также другие подобные системы легкого метро и скоростного трамвая.

Повышению комфорта и безопасности будут также способствовать строительство транспортных развязок. Недостаток транспортных развязок в разных уровнях на наиболее загруженных участках улиц также негативно влияет на транспортное сообщение города. Особо высокая загруженность дорог – в районе Верхнего рынка, отрицательно сказывается на интенсивности движения транспорта.

Строительство транспортно–пересадочных узлов: в районе аэропорта и нового железнодорожного вокзала и автовокзалов города Шымкента.

Строительство развязок: Байдибек би – Аргынбекова, Байдибек би – Назарбекова, Байдибек би – Астана, Сайрам – Жибек жолы города Шымкента.

Строительство пешеходных переходов по проспекту Республики в районе Центра обслуживания населения; по улице Рыскулова в районе рынка Самал; по Темирлановскому шоссе – улица Мангельдина города Шымкента.

Таким образом, строительство и реконструкция вышеуказанных мероприятий улучшат состояние автомобильных дорог Шымкентской агломерации, уменьшатся транспортные заторы и разгрузится центральная часть города Шымкента, увеличится пропускная способность улиц.

54. Инфраструктура общественных пассажирских перевозок требует значительных ресурсов для приведения в надлежащее состояние по своим техническим и сервисным параметрам.

К 2030 году предлагается:

1) реконструкция автостанций городов Ленгер, Арысь и населенных пунтов Аксукент, Жибекжолы, Казыгурт.

К 2040 году предлагается:

1) строительство автостанций в поселках Шаян, Темирлановка, Т. Рыскулова.

К 2050 году предлагается:

1) строительство автовокзала в селе Казыгурт, Казыгуртсткий район;

2) строительство автовокзала в селе Жибек жолы, Сарыагашский район;

3) строительство автовокзала селе Карабулак, Сайрамский район;

4) строительство автовокзала селе Тюлькубас, Тюлькубасский район.

5) строительство автовокзала в городе Шымкент, Каратауский район;

6) строительство центрального автовокзала в городе Шымкент.

В городе Шымкенте предлагается строительство центрального автовокзала для международных и междугородних маршрутов в северной части города и автостанции для пригородных маршрутов, вблизи рынков в западной части города.

В рамках улучшения транспортной системы Шымкентской агломерации считаем необходимым проведение следующих мероприятий:

1) прокладка линий общественного транспорта в районах новой застройки;

2) на интенсивных маршрутах общественного транспорта использовать автобусы большой вместимости, а в районах усадебной застройки – автобусы средней вместимости;

3) необходимо создание муниципального автобусного парка с собственной производственно–технической базой и подвижным составом, а также таксомоторных парков в целях снижения нагрузки экологического состояния городских и пригородных территорий;

4) исключение образования транспортных "пробок" на основных дорогах, являющихся "входами" в города Шымкент и Туркестан;

5) строительство и реконструкция автомобильных дорог областного и районного значения и доведение доли автодорог в хорошем и удовлетвортельном состоянии до 79%;

6) повышение качества транспортного обслуживания, сокращение уровня дорожно–транспортных происшествий, обеспечение бесперебойного и безопасного движения (в том числе ликвидация очагов аварийности, инженерного обустройства на дороге);

7) повышение транзитного потенциала и конкурентоспособности трансказахстанских транзитных маршрутов, снижение себестоимости транспортных услуг перевозчиков и экономия затрат на эксплуатацию автотранспорта.

55. В настоящее время функционирует международный аэропорт в городе Шымкент.

25 декабря 2024 года в международном аэропорту Шымкента открыли новый пассажирский терминал с пропускной способностью пропускная способность терминала составляет до 2000 пассажиров в час. С новым уровнем развития инфраструктуры аэропорта предлагается строительство грузового терминала.

Учитывая возрастающую экономическую деятельность города, воздушный транспорт приобретет огромную актуальность, что повлечет увеличение годового объема пассажиров в разы. Прохождение международной автомагистрали "Западная Европа – Западный Китай" и развитие транспортно-логистических центров создадут реальные предпосылки выхода на новый уровень в организации перевозок.

Предлагается к расчетному 2040 году создание второго аэропорта в городе Шымкент с месторасположением к северо-западу от города по направлению "Шымкент – Темирлановка" по автомобильной дороге международного значения М–32 Граница РФ "Самара – Шымкент" – 20 километров (вместе с подьездными путями).

Для Шымкентской агломерации приоритетным является развитие малой авиации в пределах зоны влияния агломерации.

К 2030 году предлагается строительство аэродрома местной воздушной линии в городе Сарыагаш Туркестанской области.

56. Для дальнейшего развития инфраструктуры трубопроводного транспорта к 2030 и 2040 году предлагается:

1) проведение работ по внутритрубному диагностированию магистральных нефтепроводов на участках Шымкентской агломерации;

2) поэтапная перекладка труб магистральных нефтепроводов на больший диаметр с использованием инновационных технологий в целях увеличения объемов транспортировки и транзита нефти;

3) переход к экспорту продуктов глубокой переработки углеводородного сырья (нефть/газ) и выпуску продукции с высокой добавленной стоимостью;

4) строительство второй и третьей нитки магистрального газопровода "Бейнеу – Бозой – Шымкент" для поддержания экспортного потенциала и стабильного газообеспечения южных и центральных регионов.

Магистральные газопроводы "Бухарский газоносный район Ташкент – Бишкек – Алматы", "Бейнеу – Бозой – Шымкент" снабжает южную часть страны и эксплуатируются в режиме максимальной пропускной способности.

27 декабря 2019 года завершено строительство и введен в эксплуатацию І этап магистрального газопровода "Сарыарка" по маршруту "Кызылорда – Темиртау – Караганда – Астана" путем врезки в магистральный газопровод "Бейнеу – Бозой – Шымкент" протяженностью 1 061,3 километра, что позволило обеспечить экологически чистым видом топлива столицу, центральные и часть северных регионов страны.

57. Одной из важнейших задач транспортно-логистических центров является обработка транзитного грузопотока. Существующие транспортно-логистические центры расположены в Туркестанской области, грузовые терминалы АО "Кедентранссервис" расположены в городе Шымкент.

В 2018 году компанией ТОО "Continental Logistics Shymkent" официально введен в эксплуатацию Транспортно-логистический центр (ТЛЦ) класса "А" в городе Шымкенте.

В декабре 2017 года компанией ТОО "Kazakhstan Logistics Group" введен в эксплуатацию Транспортно-логистический центр (ТЛЦ) класса "В" в городе Шымкенте. В настоящее время мощности центра позволяют принимать, хранить и отправлять 1 миллион тонн товаров в год. В соответствии с поручением Главы государства продолжается расширение торгово-логистического центра и установка необходимых инфраструктурных систем.

На территории Шымкентской агломерации предлагается:

к 2030 году: строительство 5 ТЛЦ: в Арысь – 1, Шымкент – 4;

к 2040 году: строительство 2 ТЛЦ: в Сарыагашском районе – 2 единицы – в городе Сарыагаш – 1, в населенном пункте Дарбаза - 1, 36 километров от города Сарыагаш;

к 2050 году: строительство 2 ТЛЦ: в Шакпакском сельском округе Тюлькубасского района - 1, в Кайнарбулаке сельского округа село Колкент Сайрамского района.

За счет расширения торгово-логистической зоны в городе Шымкенте есть прекрасная возможность создать региональный хаб, охватывающий весь южный регион Республики Казахстан. Также на базе транспортно-логистического центра "Continental Logistics Shymkent" планируется строительство оптово-распределительного центра.

К промежуточному сроку 2030 году предлагается строительство ТЛЦ в индустриальных зонах: "Бозарык" в районе жилого массива Кайнар, "Жулдыз", "Standart".

В перспективе сельское хозяйство останется одним из ключевых направлений экономики города Арысь. Целью перспективного развития сельского хозяйства города Арысь будет формирование конкурентоспособного агропромышленного комплекса.

Сельское хозяйство является основным направлением экономики Тюлькубасского, Сарыагашского, Сайрамского районов, где для хранения сельскохозяйственной продукции предлагается строительство ТЛЦ.

Также для увеличения торговли с Республикой Узбекистан предлагается строительство ТЛЦ "Сарыагаш", расположенного в 36 километрах от города Сарыагаш, населенный пункт Дарбаза. Таким образом, одной из важнейших задач транспортно-логистических центров является обработка транзитного грузопотока. Транспортно-логистические центры осуществляют реализацию рациональных схем товародвижения на основе организации единого технологического и информационного процесса, объединяют деятельность поставщиков и потребителей, укрепляют коммуникационные коридоры и узловые транспортно-логистические системы.

Параграф 5. Основные направления развития социальной инфраструктуры

58. Шымкентская агломерация расположена на территории Южного региона Республики Казахстан, где сформирована экономически целесообразная социальная инфраструктура, основанная на совокупности производственных, трудовых и культурно-бытовых связей, с учетом географического положения и транспортной инфраструктуры

В городе Шымкенте, который является важнейшей точкой экономического роста, формируется межрегиональный уровень обслуживания населения.

В областных центрах формируется региональный уровень.

Межрайонный уровень облуживания населения складывается в малых городах – Арысь, Ленгер, Сарыагаш. В свою очередь, часть этих городов формируют и районный уровень.

В городах и сельских населенных пунктах, наделенных статусом районного центра, определен районный уровень обслуживания. Всего на территории Шымкентской агломерации 13 районов (из них 5 районов в городе Шымкенте).

В центрах сельских округов, выполняющих обслуживающие функции групп населенных пунктов, формируется местный уровень (78 сельских округов).

Поселенческий уровень обслуживания населения образовывается в населенных пунктах. В зоне влияния Шымкентской агломерации 355 сельских населенных пунктов.

Шымкентская агломерация обладает высоким демографическим потенциалом. На территории Шымкентской агломерации проживают 13,7% детей страны или около 800 тысяч человек. Доля детей в структуре населения составила 37%, что выше среднестранового показателя (в среднем по стране 31%). Рост численности детей в регионе требует своевременных действий по предотвращению проблем с дефицитом объектов образования и решений существующих проблем в сфере образования.

Перспективное развитие объектов социальной инфраструктуры представлено с помощью расчета нормативной потребности в соответствии с СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов".

59. Удовлетворение повседневных потребностей населения является главным критерием наличия или отсутствия элементов социальной инфраструктуры.

В Шымкентской агломерации на начало 2023-2024 учебного года функционируют 1 289 дошкольных организаций и в них воспитывались 147 тысяч детей. Современное состояние дошкольного образования в регионе характеризуется значительным ростом объектов организаций дошкольного образования. Увеличение количества дошкольных организаций происходило, в основном, за счет строительства и открытия частных детских садов. За анализируемый период в регионе наблюдется высокий прирост количества частных детских садов в 1,6 раз, а численность детей в дошкольных организациях выросла на 15,3%.

В Шымкентской агломерации с 2016 по 2020 годы введены в эксплуатацию 57 дошкольных организаций с количеством ученических мест 7 676 единиц, а в 2021 году – 1 030 ученических мест, а в 2022 году – 1 088 ученических мест, а в 2023 году – 977 ученических мест.

К 2025 году охват дошкольным воспитанием и обучением детей от 2 до 6 лет составил 95%, от 3 до 6 лет - 100%. В 2023 году утверждена постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 249 "Концепция развития дошкольного, среднего, технического и профессионального образования Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы", где первым направлением выступает создание равных стартовых возможностей. Основными мерами выступает открытие новых мест за счет размещения государственного образовательного заказа в частных дошкольных организациях, расширения действующей сети путем использования дополнительных площадей, в том числе на первых этажах жилых домов и других помещений

К 2030 году нормативная потребность в дошкольных организациях составит 162,1 тысячи мест, а количество мест увеличится на 18,6% и составит 174,4 тысячи мест, к 2040 году увеличится на 18,1% и составит 206,0 тысяч мест, а к 2050 году увеличится на 19,8% и составит 246,8 тысяч мест.

За прогнозный период в дошкольном образовании Шымкентской агломерации ожидается введение 101,6 тысяч мест.

Основные показатели развития дошкольных организаций в разрезе административных районов на 2030, 2040, 2050 годы приведены согласно приложению 23 к настоящей Межрегиональной схеме.

На начало 2023-2024 учебного года в регионе функционировали 659 дневные государственные общеобразовательные школы с 473,7 тысяч учащихся в них.

За анализируемый период в регионе количество дневных государственных общеобразовательных школ увеличилось на 1,9%. При этом, численность учеников увеличилась на 14,4% или на 59,5 тысяч человек. Открытие новых школ, рост ученических мест не успевает за темпами роста численности учащихся в них.

Наибольшее количество ученических мест общеобразовательных школ в Шымкентской агломерации необходимо ввести в ядре агломерации - городе Шымкенте (88,9 тысяч мест), в Туркестанской области (64,5 тысяч мест). В ядре агломерации - городе Шымкенте отмечается сравнительно высокий рост численности населения и высокий дефицит ученических мест.

Расчет потребности общеобразовательных школ Шымкентской агломерации на промежуточный, расчетный и прогнозный сроки проектирования предусматривается обучение учащихся общеобразовательных школ в одну смену согласно нормам СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов".

К 2030 году проектом предусмотрено увеличение ученических мест общеобразовательных школ в 2,1 раза и составит 684,4 тысяч мест, к 2040 году увеличится еще на 21,1% по сравнению с 2030 годом и составит 832,1 тысячи мест. К прогнозному сроку (2050 году) проектом предусмотрено увеличение ученических мест общеобразовательных школ еще на 22,2% по сравнению с 2040 годом, а количество ученических мест общеобразовательных школ в конце прогнозного срока составит 1 016,7 тысяч мест.

Одними из главных задач проекта выступают:

1) повышение качества среднего образования: сокращение разрыва в качестве обучения между регионами, городскими и сельскими школами Республики Казахстан;

2) обеспечение школ комфортной, безопасной и современной образовательной средой – снижение доли аварийных и трехсменных школ;

3) увеличение количества модернизированных школ в малых городах, районных центрах и селах.

В рамках пилотного национального проекта в области образования, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2022 года № 963 "Комфортная школа" на 2023-2025 годы" в ядре агломерации - городе Шымкенте до 2026 года будут построены 12 школ на 17,3 тысяч ученических мест, а в Туркестанской области – 29 школы на 22,9 тысяч ученических мест. За 2022-2023 годы в Шымкентской агломерации были введены в эксплуатацию 42 школы на 27,8 тысяч ученических мест.

Основные показатели развития общеобразовательных школ в разрезе административных районов на 2030, 2040, 2050 годы приведены согласно приложению 24 к настоящей Межрегиональной схеме.

60. Сеть медицинских организаций в Шымкентской агломерации в 2022 году была представлена 27 больницами, стационарами с коечным фондом 6,3 тысячами коек и 415 амбулаторно-поликлиническими организациями с плановой мощностью 14,1 тысячи посещений в смену.

В медицинских организациях, оказывающих стационарную помощь, обеспеченность населения койками на 10 000 человек населения составляла 28,6 коек, обеспеченность населения амбулаторно-поликлиническими организациями на 10 000 человек населения – 64,3 посещения в смену. В 2022 году дефицит в амбулаторно-поликлинических организациях составил 30,4 тысячи посещений в смену. В 2022-2023 годах в Шымкентской агломерации были введены в эксплуатацию 16 амбулаторно-поликлинических организаций на 831 посещений в смену.

Перспективное развитие сети организаций здравоохранения в Шымкентской агломерации характеризуется достижением во всех районах и городах нормативного уровня.

К 2030 году на территории Шымкентской агломерации коечный фонд увеличится в 2,1 раза, нормативная потребность в койках составит 13,2 тысячи единиц.

К 2040 году проектом предусмотрено увеличение коечного фонда региона на 21,4 процента, количество коек составит 16,1 тысячи единиц.

К прогнозному сроку проектирования (2050 год) предусмотрено дальнейшее увеличение коечного фонда региона на 22,5 процента, количество коек составит 19,7 тысячи единиц.

Обеспеченность населения региона койками в конце прогнозируемого периода ожидается на уровне 50 коек на 10 тысяч человек.

В целом, за весь прогнозный период в Шымкентской агломерации, согласно нормативной потребности, будет введено 13,4 тысячи коек.

К концу промежуточного срока проектирования (2030 год) посещаемость амбулаторно-поликлинических организаций в Шымкентской агломерации увеличится в 3,8 раза и составит 53,7 тысячи посещений в смену.

К концу расчетного срока проектирования (2040 год) планируется увеличение показателя еще на 21,4 процента, количество посещений составит 65,2 тысячи.

К прогнозному сроку проектирования (2050 год) проектом предусмотрено увеличение посещаемости в смену еще на 22,5 процента, количество посещений в смену составит 79,9 тысячи.

Обеспеченность населения амбулаторно-поликлиническими организациями в конце прогнозируемого периода ожидается на уровне 203 посещений в смену на 10 тысяч человек.

За весь прогнозный период в Шымкентской агломерации для достижения нормативного уровня в амбулаторно-поликлинических организациях необходим ввод 65,8 тысяч посещений в смену. В разрезе городов и районов Шымкентской агломерации за прогнозный период (за 2023-2050 годы) высокий рост количества посещений в смену амбулаторно-поликлинических организаций ожидается в городе Шымкенте (в 7 раз).

На начало 2024 года в Шымкентской агломерации функционируют 2 медико-социальных учреждения стационарного типа для престарелых и лиц с инвалидностью с плановой мощностью на 174 коек, 2 медико-социальных учреждения для лиц с инвалидностью старше 18 лет с психоневрологическими заболеваниями с плановой мощностью на 398 койку, 1 медико-социальное учреждение для детей с инвалидностью с психоневрологическими патологиями с плановой мощностью на 206 коек, 1 медико-социальное учреждение для детей с инвалидностью с нарушениями опорно-двигательного аппарата с плановой мощностью на 53 койки.

На прогнозный срок проектом предлагается строительство малокомплектных домов-интернатов проектной мощностью не более 50 мест и развитие альтернативных форм социального обслуживания в виде отделений дневного пребывания с мощностью от 10 до 50 койко-мест.

61. От обеспеченности населения жильем зависит качество жизни, здоровье нации, социальная стабильность, экономическое развитие страны, демографическая ситуация.

Минимальные международные стандарты предусматривают наличие у каждого члена домохозяйства отдельной комнаты наряду с общей комнатой для совместного пребывания его членов (или двух комнат - для большого домохозяйства). Размер общей площади на одного проживающего, по рекомендуемому Организацией Объединенных Наций стандарту, должна составлять не менее 30 квадратных метров.

Согласно Закону "О жилищных отношениях", жилище из государственного жилищного фонда или жилище, арендованное местным исполнительным органом в частном жилищном фонде, предоставляется в размере не менее пятнадцати квадратных метров и не более восемнадцати квадратных метров полезной площади на человека, но не менее однокомнатной квартиры или комнаты в общежитии.

Проектом предусматривается для удовлетворения растущих потребностей населения в жилье наращивание объемов жилищного фонда за счет нового строительства, реконструкции и капитального ремонта существующего жилищного фонда.

Жилищный фонд Шымкентской агломерации планомерно растет. За анализируемый период (2019-2023 годы) общий жилищный фонд городов и районов входящих в состав Шымкентской агломерации увеличился на 12,9% и составил 39,8 миллиона квадратных метра.

Для улучшения жилищных условий населения проектом предлагается увеличение жилищного фонда к концу 2030 года в 1,7 раз, к концу 2040 года - увеличение еще на 31,1%, а к прогнозному периоду (2050 год), согласно нормативным расчетам, в Шымкентской агломерации объем жилищного фонда составит 118,0 миллионов квадратных метров жилья, увеличившись по сравнению с 2040 годом на 36,1%. Обеспеченность населения жильем достигнет 30,0 квадратных метров на 1 человека. В целом, за прогнозный период необходимо строительство 84,9 миллионов квадратных метров жилья (согласно приложению 25 к настоящей Межрегиональной схеме).

62. По данным Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан, на начало 2024 года на территории Шымкентской агломераций функционировало: 6 театров на 1 877 мест; 11 кинотеатров на 3 345 места; 161 учреждения клубного типа на 27 864 место; 256 библиотек – 6 274 тысяч единиц хранения.

Неравномерное распределение учреждений культуры по территории Шымкентской агломерации, концентрация их в городских поселениях и недостаточное количество в сельских населенных пунктах диктует необходимость строительства объектов культуры для предоставления возможности всему населению региона, особенно сельскому.

Одной из главных задач проекта выступает повышение доступности и качества услуг в сфере культуры и ожидаемым социальным эффектом является увеличение количества посещений объектов культуры.

Все показатели обеспеченности населения объектами культуры не достигают нормативного уровня.

Развитие сети учреждений культуры предлагается осуществлять через структурную перестройку ее системы с переходом от традиционных форм обслуживания с их узкой специализацией к предприятиям нового формата - многофункциональным объектам культурного обслуживания, и путем формирования мелких объектов различного назначения в жилых зонах.

Предусматривается поэтапный ввод объектов культуры с достижением нормативной обеспеченности населения Шымкентской агломерации всеми видами объектов культуры к 2050 году. К прогнозному периоду число мест в театрах составит 12,1 тысячи мест, количество мест кинотеатров – 66,9 тысяч мест, число мест учреждений клубного типа – 390,3 тысячи мест, количество библиотечного фонда –17,0 миллионов томов хранения.

Параграф 6. Меры комплексного развития рекреационной инфраструктуры

63. Шымкентская агломерация обладает значительным природным и историко-культурным потенциалом, открывает большие перспективы для развития культурно-познавательного, экологического туризма и туристско-экскурсионной деятельности. Комфортные природные условия, наличие бальнеологических источников, мягкий климат, отсутствие резких перепадов температур благоприятны для организации лечебно-оздоровительного туризма и отдельных видов спортивно-приключенческого туризма. Приграничное положение агломерации, разнообразие народных традиций, создают условия для развития этнографического и событийного туризма (согласно приложению 26 к настоящей Межрегиональной схеме).

64. Согласно данным официальной статистики, количество мест размещения на территории Шымкентской агломерации в 2023 году составило 251 объект (в сравнении с 2019 годом увеличилось на 22,4%), в которых насчитывалось 4 588 номеров, при этом, единовременная вместимость составляла 11 080 койко-мест. 99,2% в структуре объектов мест размещения агломерации отнесены к объектам без категорий и к прочим местам размещения.

65. Малое количество объектов, соответствующих международным стандартам, отражается на привлекательности агломерации. Гостиницы с присвоенными категориями сосредоточены в городе Шымкенте (две пятизвездочные и одна четырехзвездочная гостиницы).

66. Количество обслуженных посетителей местами размещения в агломерации составило 548 940 человек (в сравнении с 2019 годом возросло в 1,8 раза), в том числе по городу Шымкенту – 449 098 человек или 81,8% от общего числа обслуженных посетителей.

67. Объем оказанных услуг местами размещения составил 10 205,2 миллиона тенге (в сравнении с 2019 годом возрос в 2,1 раза). По агломерации основную долю объема оказанных услуг предоставляют город Шымкент – 80,7%, затем Толебийский (10,3%), Сарыагашский (4,0%), Сайрамский (2,1%), Тюлькубасский (2,1%) районы. Менее 1% приходится на город Арысь, Байдибека и Казыгуртский районы.

68. К положительным аспектам развития туристско-рекреационной инфраструктуры агломерации относятся:

1) значительный природный туристско-рекреационный потенциал территории;

2) выгодное географическое положение (приграничное положение, транзитный коридор);

3) широкие возможности развития практически всех видов туризма;

4) наличие достаточного количества региональных туристских продуктов (многодневные комплексные туры, а также туры выходного дня, экскурсии и другие);

5) развитие международной партнерской сети между туроператорами, другими организациями отрасли.

69. К причинам, снижающим конкурентоспособность туризма Шымкентской агломерации, относятся: недостаточное развитие инженерно-транспортной, туристской инфраструктуры, труднодоступность туристских объектов; несоответствие объектов придорожного сервиса категориям национального стандарта Республики Казахстан; отсутствие благоустроенных санитарно-гигиенических узлов и интернет-инфраструктуры в отдаленных туристских локациях; сезонность туристских объектов; слабая узнаваемость и недостаточное продвижение отечественного туристского продукта; недостаток квалифицированных кадров; невысокий уровень финансирования мероприятий для развития туристско-рекреационной инфраструктуры в тяготеющих к центру агломерации территориях.

В целях развития туристской отрасли на территории Шымкентской агломерации следует разработать комплекс мер по следующим видам туризма.

70. Экологический и пляжный туризм

Природный потенциал Шымкентской агломерации фактически предопределил развитие предпочтительных туристско-рекреационных зон для развития экологического туризма.

Развитие экологического туризма предлагается на ООПТ республиканского и местного значения, которые расположены на территории Шымкентской агломерации или тяготеют к ее границе, это:

1) Аксу-Жабаглинский государственный природный заповедник, где расположены озера Кызылжар, Кызольгенколь, Айнаколь, Шункульдук, Бугулуторколь; реки Аксу, Арабиик, Коксай, Аксай, Жабаглы; горные хребты на севере Жабаглытау, Таласский Алатау (пики Каскабулак, Бугулутор), Сарытау и Аксуат, каньон Аксу;

2) Сайрам-Угамский государственный национальный природный парк, где расположены озеро Сусинген, реки Сарыайгыр, Бадам, Улар; ущелье Сарыайгыр; урочища Мынжылки, Шагыртас, Кырыккыз, перевалы Ткенек и Улыжурт;

3) Южно-Казахстанская государственная заповедная зона;

4) Арысская и Карактауская государственная заповедная зона;

5) Акдалинский государственный природный заказник (ботанический);

6) Задарьинский государственный природный заказник (ботанический);

7) Жамбылский государственный природный заказник (ботанический);

8) Боралдайский государственный природный заказник (ботанический).

В Шымкентской агломерации насчитывается 8 ООПТ местного значения.

На территории ООПТ следует развивать направления туризма, не способные значительно нарушить естественное состояние природных комплексов:

1) пешие походы, велосипедные, автомобильные, конные путешествия для индивидуально приезжающих туристов или небольших туристских групп;

2) орнитологические туры, фотоохота;

3) научно-познавательные туры, сельский туризм;

4) проведение любительской (спортивной) охоты и рыболовства;

5) вертолетные туры, джип-сафари, квадро-туры.

В целях развития экологического туризма предлагается проведение следующих мероприятий:

1) разработка комплекса мер по привлечению инвесторов для развития туристской инфраструктуры на территории ГНПП, модернизации и строительства туристских объектов (визит-центры, глэмпинги, кемпинги, этно-аулы, смотровые площадки, оборудованные стоянки для автотуристов);

2) разработка новых туристских маршрутов и экологических троп, с учетом распределения существующей нагрузки;

3) реализация мер по размещению указателей, урн, информационных щитов на туристских маршрутах;

4) обеспечение интернет-инфраструктурой и санитарно-гигиеническими узлами вдоль туристских маршрутов;

5) установка навигационной системы к основным туристским локациям агломерации;

6) проведение обучающих семинаров для предпринимателей в сельской местности, подготовка квалифицированных сотрудников (экскурсоводы, инструкторы, гиды), осуществляющих пешие туры в ООПТ и горных местностях;

7) создание и развитие гостевых домов, а также обеспечение вовлечения местных сообществ в процесс развития экологического и аграрного (агротуризма).

71. Для Шымкентской агломерации агротуризм является относительно новым направлением и ориентирован на использование сельскохозяйственных ресурсов для создания комплексного туристского продукта. В свою очередь, агломерация может притягивать развитым садоводством, растениеводством, животноводством, пчеловодством, а также объектами винодельческой промышленности и многим другим. Вместе с тем, следует активно развивать туристскую деятельность по оказанию туристам услуг на базе личных подсобных хозяйств местного населения.

Существуют перспективы развития промышленного туризма на базе крупных индустриальных объектов, к примеру, заводы, фабрики, месторождения.

72. Для размещения зон отдыха с организованной пляжной территорией предлагается рассмотреть прибрежные территории следующих водных объектов:

1) на водохранилищах Тогус, Бадам, в бассейне реки Кошкар-ата в городе Шымкенте;

2) на водохранилище Боген в Туркестанской области.

Для усиления привлекательности данных территорий целесообразно рассмотреть вопрос размещения этнографических комплексов на их территориях.

Для проведения кратковременного отдыха местного населения и гостей Шымкентской агломерации следует использовать существующие базы и зоны отдыха с перспективой увеличения сервисных услуг в зимний и летний периоды времени.

73. Детско-юношеский туризм

Согласно данным акционерного общества, "Информационный аналитический центр" Министерства просвещения Республики Казахстан, в 2023 году деятельность туристско-краеведческой работы на территории Шымкентской агломерации осуществляли 5 станций юных туристов и натуралистов, в которых было занято дополнительным образованием 3 421 школьник или 0,6% от общего количества детей (526 595 человек).

На текущий момент в городе Шымкенте учитывается один детский экологический центр и отсутствуют станции юных туристов.

Помимо станций юных туристов и натуралистов, предлагается в летний период времени организовать палаточные лагеря для отдыха детей на природе с учетом минимальных финансовых затрат на содержание и обслуживание инфраструктуры.

Учитывая наличие туристско-рекреационного потенциала, предлагается в рамках местного государственного управления рассмотреть возможность проведения мероприятий по развитию детско-юношеского туризма на территории агломерации:

1) увеличение числа организаций детско-юношеского туризма на городском и районном уровне (станций, клубов, туристских баз, лагерей);

2) увеличение доли детей, занятых дополнительным образованием;

3) улучшение материально-технической базы организаций детско-юношеского туризма;

4) проведение на регулярной основе массовых детско-юношеских мероприятий (школьные спартакиады, туристские слеты, соревнования по туристскому многоборью);

5) возобновление туристских молодежных походов по историко-культурным, природным объектам на территории агломерации для повышения творческой активности молодежи;

6) проведение экскурсионных занятий "Живые уроки" с выездом за пределы учебных заведений, во время которых осуществляется визуализация школьных программ обучения;

7) развитие водных видов спорта на базе водохранилищ Бадам, Боген и Тогус (проведение регат, гребного вида спорта на байдарках и каноэ).

Данные меры позволят детско-юношескому туризму выйти на новый уровень развития и вовлечь наибольшее количество детей к познанию окружающего мира, самопознанию, самодисциплине и получению навыков лидерства.

74. Культурно-познавательный туризм

Развитию культурно-познавательного туризма в Шымкентской агломерации способствует широкое использование историко-культурного ландшафта и его популяризация.

Особое внимание должно быть уделено памятным местам и объектам, которые связаны с историческими событиями в жизни страны, развитием общества и государства. На территории Шымкентской агломерации к объектам историко-культурного наследия следует отнести:

1) древние города: городища Шымкент и Сайрам (Испиджаб), расположенные в городе Шымкенте; городища Жуантобе и Караспантобе в Ордабасынском районе; городища Мартобе и Ханкорган в Сайрамском районе; городище Дауттобе в Толебийском районе;

2) памятники: мавзолеи Абдель Азиз баба, Ибрагим ата, Кази Байзауи, Карашаш ана, Мирали баба, Ходжа Салиха, Мариям ана, Кыз аулие, Кошкар ата, минарет Хызыр, мемориальный комплекс Касирет, историко-культурный комплекс Шымкала в городе Шымкент, архитектурный комплекс Аппак Ишана, мавзолеи Байдибек би, Домалак ана, Косым ишана в районе Байдибека, архитектурный комплекс Исмаил ата, мавзолей Иса ата в Казыгуртском районе; мемориальный комплекс Бірлік Ордабасы, мечеть Ишан базара (Акмешит), мавзолей Кажымукана Мунайтпасова в Ордабасынском районе; мавзолеи Бекасыл аулие и Нур ата в Толебийском районе;

3) природные объекты: пещера Акмечеть, петроглифы Боралдай в районе Байдибека; природный комплекс Шилтер-Ата, гора Казыгурт, природный памятник Кырык кыз в Казыгуртском районе; камень Гайып Ерен Кырык Шилтен, родники Коз ата аулие и Котырбулак аулие, водопад Жылак Ата, святое место Мыншеит Тарихи орны в Толебийском районе; петроглифы Каскабулак, родники Актас аулие и Тамшы аулие в Тюлькубасском районе.

По данным объектам следует предусмотреть меры по сохранению исторического наследия, а также обеспечению доступа граждан к культурным ценностям для устойчивого развития культурно-познавательного туризма.

75. Шымкент позиционируется как культурный центр, уникальные объекты Старого города (городище и цитадель) являются его историческим центром и перспективной территорией активной туристской дестинации. Торговые улицы Старого города могут стать точкой притяжения туристов, представляя собой комплекс, состоящий из ремесленных мастерских, объектов питания и торговых объектов.

76. Актуальным направлением для агломерации является гастрономический туризм, представляя собой важный элемент национальной культуры и самобытности.

Развитие гастрономического туризма следует осуществлять путем проведения гастрономических туров, различных ярмарок, выставок продуктов питания, а также фестивалей, кулинарных мастер-классов, фудшоу на территории агломерации, во время которых у туристов будет возможность принять участие в приготовлении блюд.

Вместе с тем, важно сформировать региональный гастрономический бренд с его последующим активным продвижением на региональном и республиканском уровнях.

77. Согласно Концепции развития креативных индустрий на 2021-2025 годы, значительным преимуществом в развитии креативных индустрий обладает город Шымкент за счет концентрации населения и выгодного географического расположения. Развитие креативной индустрии позволит создать новые туристские продукты, дополнительные рабочие места, повлияет на формирование положительного имиджа и повысит инвестиционную привлекательность города.

78. Третий мегаполис страны обладает развитой инфраструктурой для проведения крупных мероприятий республиканского и международного уровня, что предоставляет городу возможности для развития наиболее перспективных видов делового и событийного туризма.

Проведение ярких событийных мероприятий является одним из эффективных механизмов увеличения туристского потока.

Особое внимание следует уделить развитию краткосрочных культурно-событийных мероприятий.

79. На территории Шымкентской агломерации функционируют 83 объекта придорожного сервиса, из них 14 объектов или 16,9% не соответствуют национальному стандарту СТ РК 2476-2014 "Дороги автомобильные общего пользования. Требования к объектам дорожного сервиса и их услугам". Наличие современных, оснащенных и соответствующих категориям национального стандарта объектов придорожного сервиса обеспечит удобное следование жителей и гостей агломерации, в том числе с целью туризма.

Строительство высокоскоростной магистрали "Туркестан – Шымкент – Ташкент" имеет важное значение для развития агломерации и положительно повлияет на рост туристского потока, а также послужит развитию трансграничных туристских маршрутов между Казахстаном и Узбекистаном.

80. Лечебно-оздоровительный туризм

Лечебно-оздоровительный туризм является ведущим и перспективным направлением в агломерации, в основе которого положено создание лечебной, диагностической, реабилитационной, оздоровительной и профилактической услуги для населения страны и иностранных туристов.

В пределах зоны влияния агломерации учитываются бальнеологические источники республиканского значения: Манкентское в 25 километрах северо-восточнее города Шымкента и Сарыагашское на территории курортной зоны Сарыагаш. Все бальнеологические источники эксплуатируются.

Согласно официальной статистике, в 2023 году в зоне влияния Шымкентской агломерации насчитывалось 74 организации восстановительного лечения и медицинской реабилитации, из них санатории – 61, реабилитационные центры – 8, специализированные санатории – 2 и прочие – 3 единицы.

Число санаторных коек на конец 2023 года составило 12 905 единиц (в 2022 году – 8 506 единиц), а численность лечившихся (отдохнувших) за год составила 164 549 человек (в 2022 году – 143 396 человек).

На территории Сарыагашского района сосредоточено множество санаториев. Также санатории расположены и в других частях агломерации: санаторий Арысь в городе Арысь, Бирколик в урочище Бургулюк Толебийского района и Манкент в селе Аксукент Сайрамского района.

За последние годы кластер лечебно-оздоровительного туризма в агломерации претерпел существенные изменения. Открылись современные санатории: "Aray Deluxe Thermal Resort", "Коктерек-Сарыагаш", "Ак тилек", "Казахстан KZ", "Келес-Арасан", "Shymkent", "Ontustik Thermal Resort" и другие.

Большинство действующих санаториев успешно работают на растущий спрос современного потребителя, предоставляя не только лечебно-оздоровительные услуги, но и услуги эстетического характера, проводят культурно-массовые мероприятия.

Вместе с тем, в поселке Коктерек Сарыагашского района имеются объекты лечебно-оздоровительного туризма, не соответствующие международным стандартам, которым необходима реконструкция, расширение материально-технической базы.

Для становления бальнеологического курорта международного уровня на территории агломерации целесообразно выработать единую концепцию развития курортной зоны с диверсифицированной трансформацией ряда санаториев, благоустройством прилегающей территории, увеличением количества развлекательных комплексов и объектов питания.

В свою очередь, Шымкент обладает значительным потенциалом для развития медицинского туризма ввиду наличия современных медицинских организаций, оказывающих качественные медицинские услуги.

Также на территории агломерации сосредоточены термальные источники: в Ордабасынском районе и вблизи города Арысь. В связи с чем, рекомендуется проведение исследования состава минеральных вод термальных источников для дальнейшего использования в лечебных целях и создания новой санаторно-курортной зоны.

81. Спортивно-приключенческий туризм

Развитие и популяризация горного, экстремального и приключенческого видов туризма с использованием имеющегося природного потенциала создают условия для привлечения населения к активному образу жизни, занятию спортом, оказывают стимулирующее влияние на привлечение туристов.

Урочища Каскасу, Бургулюк, предгорья Каратау способствуют развитию кратковременного отдыха, лыжного вида спорта, альпинизма, дельтапланеризма, сноукайтинга и других видов спортивно-приключенческого туризма.

К перспективным объектам горнолыжного туризма агломерации, имеющим потенциал для дальнейшего развития и расширения спектра предоставляемых услуг в течение круглого года, относятся нижеперечисленные объекты Толебийского района:

1) горный курорт "Eco Village Kaskasu" в ущелье Каскасу, село Верхнее Каскасу Каскасуского сельского округа;

2) горнолыжная база "Алатау" в селе Нысанбек Алатауского сельского округа.

Развитию горнолыжного курорта способствует природный ландшафт урочища Каскасу в Толебийском районе (50 километров от города Шымкента). Участок располагается между устьями рек Акмойнак и Суюксай.

82. Для любителей экстремального туризма следует организовать туры с посещением пещер, каньонов, расположенных на территории Шымкентской агломерации.

Каньонинг является новым экстремальным видом отдыха, который заключается в преодолении каньонов, в водной его части (водопады, каскады, коридоры) с использованием альпинистского снаряжения. Развитию каньонинга способствуют природные ландшафты каньонов реки Аксу, ущелье Боралдай в районе Байдибека, ущелья Машат и Туттыбулак в Тюлькубасском районе.

В последние годы рафтинг привлекает огромное количество любителей для экстремального отдыха на воде. Для организации сплава на рафтах и байдарках подходят реки Арысь, Сайрам су, Большой Боген и Угам.

Большую популярность приобретают полеты на парапланах и прыжки с парашютом в окрестностях города Шымкента, услуги предоставляет военно-спортивная база "Беркут".

Конные вида спорта, катание на велосипедах, квадроциклах, в зимний период времени: сноукайтинг, лыжные гонки, биатлон, катание на снегоходах, катание на запряженных лошадьми санях, собачьих упряжках целесообразно осуществлять вблизи сел Кереит Арысского сельского округа Тюлькубасского района и Верхнее Каскасу, Диханкуль Каскасуского сельского округа Толебийского района. Конные и велоcипедные туры широко распространены на территории ООПТ.

83. Разнообразие ихтиофауны водоемов агломерации может привлечь любителей спортивной (любительской) рыбалки на следующие водоемы: водохранилище Коксарайское в городе Арысь, водохранилища Жамбыл и Капшагай в районе Байдибека, водохранилища Боген, Боржар и Теспе в Ордабасынском районе; водохранилища Узынбулак, Ашысу и Шилтер в Толебийском районе; водохранилища Кулан и Бала Кулан в Тюлькубасском районе, а также водохранилища Бадам, Тогус, Текесу и Акжар в городе Шымкенте.

Природный потенциал агломерации и наличие охотничьих хозяйств позволяют сформировать организованные туры любительской (спортивной) охоты. Наличие развитой охотничьей и рыболовной инфраструктурой способно привлечь большое количество как внутренних, так и иностранных туристов.

84. Потенциал развития активных видов туризма на территории агломерации практически не органичен, в связи с чем рекомендуется:

1) наладить сотрудничество с зарубежными клубами охотников и рыболовов, рафтинга, каньонинга и парапланеризма;

2) обеспечить подготовку квалифицированных инструкторов и гидов;

3) разработать новые маршруты для данных видов туризма;

4) благоустроить стартовые площадки с помощью установки санитарно-гигиенических узлов, объектов питания, а также при необходимости строительства объектов отдыха и использованием легких конструкций.

В Шымкентской агломерации есть все предпосылки для развития экологического, культурно-познавательного, лечебно-оздоровительного и спортивно-приключенческого туризма. Главный акцент будет сделан на популяризацию отечественных объектов туризма как за рубежом, так и внутри страны. Кроме того, следует провести ребрендинг маркетинговой кампании по развитию туристической отрасли.

Глава 5. Меры по рациональному природопользованию, обеспечению ресурсами, охране окружающей среды

Параграф 1. Меры по охране окружающей среды, рациональному природопользованию и обеспечению санитарно – эпидемиологического благополучия

85. Основными природопользователями Шымкентской агломерации, оказывающими негативное воздействие на состояние окружающей среды, являются промышленные предприятия, объекты жилищно-коммунального хозяйства, автотранспорт, сельское хозяйство (согласно приложению 27 к настоящей Межрегиональной схеме).

К значительным экологическим проблемам в зоне влияния агломерации относятся:

1) загрязнение атмосферного воздуха города Шымкента и других населенных пунктов выбросами от промышленности и автотранспорта;

2) проблема загрязнения атмосферного воздуха, подземных вод и почв населенных пунктов и городов региона тяжелыми металлами;

3) отсутствие достоверной информации по радиационному загрязнению земель и участков (в районах осуществления работ по добыче и переработке урана);

4) накопление значительного числа требующих захоронения бесхозных отработанных источников ионизирующих излучений;

5) недостаточное количество стационарных постов наблюдений за загрязнением атмосферы в городе Шымкенте и их отсутствие в городах Ленгер, Сарыагаш, селе Аксукент;

6) подтопление грунтовыми водами значительной части территории города Шымкент;

7) отсутствие ливневой канализации в городе Шымкенте и сброс неочищенных дренажных и ливневых вод в водотоки;

8) загрязнение и засорение вод и территории города Шымкента, прилегающих к реке Карасу;

9) недостаточная мощность действующих очистных сооружений города Шымкент;

10) аварийное состояние очистных сооружений сточных вод города Шымкента и их расположение на территории перспективной жилой застройки города Шымкента;

11) отсутствие или аварийное состояние очистных сооружений сточных вод малых городов и районных центров (город Сарыагаш, села Аксукент, Т. Рыскулова);

12) отсутствие должной работы очистных сооружений КОС-1, КОС-2 государственного коммунального предприятия "Ленгер Су", необходимость строительства очистных сооружений КОС-3 в городе Ленгере;

13) аварийное состояние канализационных сетей поселков городского типа Сайрамского, Тюлькубасского, Ордабасынского районов, района Байдибека;

14) загрязнение свинцом земель города Шымкента, прилегающих к свинцовому заводу акционерного общества (АО) "Промышленная Корпорация "Южполиметалл";

15) обеззараживание ядовитых химикатов загрязненной почвы в отделении Тельмана города Шымкента;

16) проблема утилизации накопленных исторических отходов фосфорного и свинцового производств (шламы свинцового завода, могильник арсената кальция, производственные и строительные отходы на территории бывшего свинцового завода, золошлаки теплоэлектроцентрали-2 (ТЭЦ-2), фосфорсодержащие шламы);

17) отсутствие специализированных предприятий по переработке отходов производства и потребления (отработанные масла, аккумуляторы, автошины, ртутьсодержащие лампы и прочие);

18) интенсивное накопление твердых бытовых отходов;

19) загрязнение окружающей среды несанкционированными свалками коммунальных отходов;

20) неэффективная технология захоронения коммунальных отходов на территории полигона твердо-бытовых отходов в городе Шымкенте;

21) недостаточные площади озелененных территорий общего пользования населенных пунктов агломерации, города Шымкента и придорожных полос автомобильных дорог.

86. Приоритетными направлениями в сфере охраны окружающей среды и рационального использования природных ресурсов на территории Шымкентской агломерации являются:

1) предотвращение загрязнения атмосферного воздуха выбросами загрязняющих веществ от промышленности и автотранспорта;

2) обеспечение радиационной безопасности окружающей среды;

3) предотвращение загрязнения, охрана и рациональное использование водных ресурсов;

4) охрана и рациональное использование земельных ресурсов;

5) управление отходами производства и потребления;

6) охрана биоразнообразия и особо охраняемых природных территорий;

7) развитие природно-экологического каркаса территории агломерации.

87. Основные меры по охране атмосферного воздуха на территории агломерации включают в себя:

первый этап:

1) снижение уровня загрязнения атмосферы до индекса загрязнения атмосферы 0-4 (низкий уровень) в городе Шымкенте;

2) переход промышленных предприятий, расположенных на территории агломерации, на комплексные экологические разрешения;

3) интенсификация мер по охране воздушного бассейна на территории города Шымкента и Сарыагашского района, где суммарная доля выбросов составляет более 75% от общего объема выбросов по области;

4) рассмотрение вопроса переноса промышленных предприятий-загрязнителей областей, города Шымкент в индустриальные зоны "Бадам", "Оңтүстік", "Тассай", "Ордабасы", "Жулдыз", "Бозарык" и прочие по согласованию с собственниками;

5) проведение комплекса мероприятий по снижению выбросов загрязняющих веществ в атмосферу для основных предприятий-загрязнителей атмосферного воздуха агломерации;

6) обеспечение экологической безопасности функционирования крупного нефтеперерабатывающего комплекса товерищества с ограниченной отвественностью "ПетроКазахстан Ойл Продактс" в городе Шымкенте, в том числе соблюдения и эффективного функционирования ее санитарно-защитной зоны;

7) проведение мероприятий по обеспыливанию (например, методом фитоконсервации) отвалов промышленных отходов – арсенат-кальциевых кеков бывшего свинцового завода АО "Промышленная Корпорация "Южполиметалл", расположенного в городе Шымкенте;

8) продолжение работ по газификации населенных пунктов агломерации;

9) проведение реконструкции/модернизации канализационно-очистных сооружений, систем самотечной канализации, внутридворовых канализаций города Шымкента, являющихся источниками выделения сероводорода;

10) разработка проектов санитарно-защитных зон, установленных для предприятий;

11) развитие системы производственного мониторинга на предприятиях города Шымкента, повышение эффективности контроля за выбросами предприятий;

12) разработка сводных томов предельно допустимых выбросов в атмосферу городов Шымкента, Арысь, Сарыагаш и Ленгер для внедрения систем определения расчетного фонового загрязнения;

13) перевод коммунального автопарка на компримированный газ;

14) совершенствование организации дорожно-транспортной сети (увеличение ширины дорожных полотен, сокращение количества светофоров, внедрение адаптивной системы управления дорожным движением, увеличение скорости движения транспорта, строительство многоуровневых развязок, объездных дорог для транзитного транспорта и прочие);

15) увеличение доли эксплуатируемых новых автотранспортных средств (включая внутригородской пассажирский и грузовой), соответствующих требованиям стандарта "Евро-5" и использующих в качестве топлива сжиженный газ;

16) создание экологических постов на въездах в город Шымкент и принятие мер по стимулированию автоперевозчиков к переходу на альтернативные источники топлива;

17) доведение развитие зеленого пояса в юго-восточной части города на площади 13 тысяч гектаров с высадкой 6,5 миллионов деревьев и кустарников;

18) строительство объездных дорог для пропуска транзитного транспорта;

19) внедрение системы онлайн-мониторинга контроля качества атмосферного воздуха и системы информатизации по уровню загрязнения в городе Шымкент в рамках внедрения концепции "Ақылды қала" (Smart City);

20) создание скоростных систем пассажирского транспорта, скоростных автобусных и троллейбусных перевозок с использованием выделенных полос для движения и приоритетным регулированием дорожного движения;

21) развитие инфраструктуры велосипедного движения, как альтернативы автомобильному и общественному транспорту, с учетом природно-климатических условий территории, позволяющих эксплуатировать велосипедный транспорт 365 дней в году;

22) расширение сети автоматизированного велосипедного проката "Shymkent-bike" в городе Шымкенте на всех транспортно-загруженных улицах города (в настоящее время имеется 40 велостанций, расположенных в основном на 7 проспектах и улицах города);

23) расширение сети автоматических и стационарных (в том числе онлайн) постов наблюдений за загрязнением атмосферного воздуха филиала республиканского государственного предприятия "Казгидромет" (РГП "Казгидромет") по Туркестанской области (6 постов в городе Шымкент), в том числе их установка в районных центрах агломерации – городах Арысь, Сарыагаш, Ленгер, селах Казыгурт, Аксу, Т. Рыскулова, Шаян, Темирлановка;

24) расширение параметров и перечня загрязняющих веществ, определяемых мониторинговой сетью филиала РГП "Казгидромет" по Туркестанской области;

расчетный срок:

1) озеленение санитарно-защитных зон производственных предприятий, в том числе для предприятий IV, V классов – не менее 60% площади, для предприятий II и III классов – не менее 50%, для предприятий, имеющих санитарно защитные зоны 1 000 метров и более – не менее 40% ее территории с обязательной организацией полосы древесно-кустарниковых насаждений со стороны жилой застройки;

2) внедрение передовых технологий по очистке и улову загрязняющих веществ на промышленных предприятиях;

3) установка LED-экранов о состоянии атмосферы окружающей среды;

4) внедрение системы международных стандартов управления качеством окружающей среды и качеством продукции (ИСО 14001, ИСО 9001);

прогнозный период:

1) разработка и внедрение во всех отраслях промышленности технических удельных нормативов эмиссий на основе внедрения НДТ;

2) повсеместное внедрение проектов возобновляемых источников энергии согласно плану размещения объектов по использованию возобновляемых источников энергии с учетом целевых показателей развития сектора возобновляемых источников энергии.

88. Проектные предложения по защите от физических факторов воздействия включают в себя:

первый этап:

1) снижение дозовых нагрузок в зонах радиационной напряженности и радиационно опасных территориях (Шу-Сарысуйская провинция, в которую входит Туркестан-Шаянская радиационно опасная зона) до безопасного и нормативного уровня, в первую очередь, на территориях с высокой плотностью населения и зонах высокого природного радиационного фона территории агломерации, в том числе населенные пункты Ордабасынского района и района Байдибека (села Караспан, Б. Исаханов, Темирлановка, Шалдар, Кенес, Жамбыл, Шаян);

2) радиационный контроль ввозимых и используемых строительных материалов;

3) постоянный контроль источников ионизирующего излучения;

4) мониторинг и замену устаревшего рентгеновского оборудования;

5) установление и поддержание режима радиационной безопасности на объектах;

6) проведение инвентаризации и комплексного исследования источников электромагнитного излучения;

7) разработка проектов санитарно-защитных зон от источников электромагнитных излучений радиочастотного диапазона;

8) организация и соблюдение санитарных разрывов и охранных зон высоковольтных линий электропередачи;

9) соблюдение режимов зон с особыми условиями использования территорий, установленных от аэродромов;

10) проведение шумозащитных мероприятий на территориях населенных пунктов, которые пересекают автомобильные и железные дороги (формирование шумозащитных посадок зеленых насаждений, использование акустических экранов, звукоизоляция окон);

11) организацию проезда автотранспорта вне жилых зон и улучшение качества объездных дорог, особенно для большегрузного и транзитного автотранспорта;

12) использование подземного пространства для размещения транспортных и других источников интенсивного внешнего шума;

13) оснащение авиапарков аэропортов и аэродромов малошумными двигателями;

14) изучение вопроса использования специальных приемов пилотирования при взлете и посадке самолетов, низких режимов работы двигателей;

15) возможное применение повышенной звукоизоляции наружных ограждений в жилых домах и учреждениях, обеспечивающую снижение шума в районах, расположенных вдоль взлетно-посадочной трассы самолетов;

расчетный срок:

1) озеленение магистральных улиц из лиственных пород деревьев для снижения шума уличной дорожной сети;

2) применение экологически чистых видов транспорта с низким уровнем создаваемого шума;

3) принятие рациональных планировочных решений, создание санитарно-защитных зон, а также использование искусственных звукоограждающих конструкций в целях защиты от шума трансформаторных подстанций;

4) оценка метеорологических, гидрологических, геологических и сейсмических факторов при нормальной эксплуатации радиационных объектов и при возможных авариях;

прогнозный период:

1) проведение дезактивационных работ для снижения интенсивности радиоактивного воздействия на почвенный покров в юго-восточной части Республики Казахстан;

2) реконструкцию электроподстанций открытого типа, воздействующих на жилую застройку, и иные объекты с нормируемыми показателями качества окружающей среды, в закрытый тип;

3) осуществление производственного контроля строительных материалов, содержания радона в воздухе помещений и гамма-излучения природных радионуклидов;

4) запрет использования строительных материалов и изделий, не отвечающих требованиям к обеспечению радиационной безопасности;

5) санитарно-защитные зоны и устройство экранирующих шум сооружений из железобетонных конструкций, позволяющих снизить уровень шума за ними на 15-20 децибел для защиты от шума железнодорожного транспорта;

6) соблюдение санитарных разрывов в соответствии с требованиями санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к санитарно-защитным зонам объектов, являющихся объектами воздействия на среду обитания и здоровье человека", утвержденных приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 января 2022 года № ҚР ДСМ-2 с организацией озеленения (до 40%) от площади санитарно-защитной зоны до жилых районов, населенных пунктов;

7) изменение режима взлета и посадки самолетов (специальные методики пилотирования, ограничение ночных полетов, запрещение полетов над населенными пунктами), использование современных бесшумных авиалайнеров;

8) соблюдение расчетных шумовых зон вертолетных площадок до жилых районов;

9) рациональное размещение источников электромагнитного поля и применение средств защиты, в том числе экранирование источников;

10) защиту расстоянием, то есть удаление населения от источника электромагнитных излучений;

11) уменьшение излучаемой мощности передатчиков и антенн;

12) ограничение доступа к источникам излучения, в том числе вторичного излучения (сетям, конструкциям зданий, коммуникациям);

13) размещение авиационных радиолокационных приборов на территории аэропорта города Шымкента с учетом исключения их негативного воздействия на территорию возможного развития города.

89. Мероприятия по охране и рациональному использованию водных ресурсов включают в себя:

первый этап:

1) обеспечение системного мониторинга уровня загрязнения водных объектов;

2) благоустройство и оборудование зон рекреации (массового посещения);

3) снижение загрязнения рек Бадам, Келес, Арыс до уровня "нормативно чистая";

4) модернизацию очистных сооружений сточных вод и сетей водоотведения населенных пунктов агломерации;

5) охват населения города Шымкента канализацией на уровне 100%;

6) строительство канализационных сетей в микрорайонах Гидролизный, Ворошиловка, Чапаевка, Оңтүстік в городе Шымкент;

7) строительство магистрального канализационного коллектора от микрорайона Тассай до микрорайона Кайтпас-1 в городе Шымкент;

8) строительство/реконструкцию канализационных сетей в населенных пунктах, присоединенных к территории города Шымкента (жилые массивы "Жанаталап", "Тогус", "Базаркакпа", "Жулдыз", "Кызылжар");

9) строительство новых канализационно-очистных сооружений и канализационных сетей в городах Сарыагаш, Ленгер, в селе Темирлановка Ордабасынского района, Казыгурт Казыгуртского района;

10) строительство двух очистных сооружений мощностью 450 кубических метров в сутки в городе Арысь;

11) проектирование и строительство новых канализационных очистных сооружений биологической очистки сточных вод города Шымкента за пределами городской черты и селитебных территорий с глубокой доочисткой стоков и использованием очищенных стоков для технического водоснабжения промышленных предприятий и на земледельческих полях орошения, что позволит уменьшить забор чистой воды из рек и подземных месторождений;

12) реконструкция, увеличение мощности и эффективности существующих городских очистных сооружений коммунальных сточных вод города Шымкент с эффектом очистки поверхностных вод, позволяющим использовать их на технические цели и поливочные нужды;

13) реконструкцию или строительство очистных сооружений сточных вод малых городов и районных центров агломерации, в том числе в городе Сарыагаш, селах Аксукент, Т. Рыскулова;

14) предотвращение подтопления грунтовыми водами значительной части территории города Шымкента путем восстановления и расширения сети дренажных скважин, а также строительства ливневой канализации;

15) снижение отрицательного воздействия отвалов промышленных отходов – арсенат-кальциевых кеков бывшего свинцового завода АО "Промышленная Корпорация "Южполиметалл" на экосистему реки Бадам, в связи с расположением в ее водоохранной зоне;

16) очистка рек Кошкарата и Карасу и, прилегающих к ним территорий в городе Шымкент;

17) благоустройство реки Кошкарата;

18) строительство и реконструкция сетей канализации в районе Байдибека и Сарыагашском районе;

19) инвентаризацию малых рек Шымкентской агломерации;

расчетный срок:

1) реконструкцию и обустройство каналов "Янгичек" и "Шымкентское";

2) внедрение предприятиями технологии по водосбережению и повторному использованию воды;

3) организация системы сбора, отведения и очистки поверхностных вод, включая дождевые, талые, поливомоечные, дренажные, промышленно-ливневые стоки;

4) продолжение работ по проектированию водоохранных зон и полос на реках и водохранилищах на территории агломерации с установкой соответствующих знаков;

5) контроль уровня загрязнения крупных рек Сырдария, Келес, Бадам, Арыс, выявление источников загрязнения водных объектов;

6) реконструкция и строительство водоводов и магистральных каналов для исключения потерь воды при транспортировке;

7) разработка проектно-сметной документации на реконструкцию отдельных участков водоохранных полос и русел рек, каналов, водохозяйственных сооружений на территории города (в том числе присоединенных);

8) строительство очистных сооружений и канализационной насосной станции мощностью 200 кубических метров в сутки в селах Тюлькубасского района, Бактыбек, Тюлькубас и Састобе;

9) выявление и предотвращение самовольного сброса природопользователями сточных вод на рельеф местности и поверхностные водные объекты, применение административных мер к нарушителям;

10) организация сети наблюдательных скважин, обеспечивающих мониторинговые наблюдения за водным режимом и качеством подземных вод;

11) систематическое проведение работ по очистке дна и русел рек, каналов;

прогнозный период:

1) привлечение частных инвестиций в основной капитал водохозяйственных объектов;

2) проведение инспекции и мониторинга водохозяйственных объектов, гидромелиоративных систем и оборудования;

3) рассмотрение вопроса выноса промышленных производств, сельскохозяйственных предприятий, стихийных свалок, скотомогильников из водоохранных зон и прибрежных полос поверхностных водотоков по согласованию с собственниками;

4) ликвидация загрязнения подземных вод в районе Шымкентского территориально-промышленного комплекса (правобережье реки Бадам полосой 12-15 километров от восточной границы жилого массива Сайрам до впадения реки Бадам в реку Арыс, включая Бадамское водохранилище), территории главного водозабора;

5) строгий контроль запрета строительства различных объектов в пределах водоохранных зон и прибрежных полос рек (в том числе пунктов технического обслуживания, автостоянок, мойки автомобилей).

90. Почвенный покров территории Шымкентской агломерации характеризуется техногенным нарушением и загрязнением площадного характера, обусловленным функционированием промышленных объектов, транспорта, энергетики и сельскохозяйственных объектов. Кроме того, в связи с ростом промышленного и сельскохозяйственного производства значительно увеличилось количество промышленных, сельскохозяйственных и бытовых отходов.

К предприятиям, наиболее загрязняющим почвенный покров, относятся предприятия горнодобывающего и перерабатывающего комплекса, сельскохозяйственные предприятия и населенные пункты. Кроме того, причиной нарушения и загрязнения почвенного покрова агломерации относятся большая протяженность транспортных коммуникаций, дорожной сети и их ненадежное функционирование.

Охрана земель на территории Шымкентской агломерации включает систему правовых, организационных, экономических, технологических и других мероприятий, направленных на охрану земли как части окружающей среды, рациональное использование земель, предотвращение необоснованного изъятия земель из сельскохозяйственного и лесохозяйственного оборота, а также на восстановление и повышение плодородия почв.

Мероприятия по охране и рациональному использованию земельных ресурсов включают:

первый этап:

1) строгий контроль и ответственность недропользователей за незаконную добычу общераспространенных и других полезных ископаемых;

2) рекультивацию нарушенных земель, восстановление их плодородия и других полезных свойств земли и своевременное вовлечение ее в хозяйственный оборот;

3) рекультивация загрязненных земель, прилегающих к свинцовому заводу АО "Промышленная Корпорация Южполиметалл" и бывшему фосфорному производству;

4) строительство в городе Шымкенте полигона для захоронения почвенного покрова, загрязненного тяжелыми металлами и ядохимикатами;

5) проведение работ по мониторингу загрязнения почвы на селитебных территориях, в рекреационных зонах;

6) изучение влияния промышленности и автотранспорта на состояние почвы;

7) ликвидация несанкционированных свалок коммунальных отходов, являющихся источниками загрязнения земельных ресурсов;

8) проведение противоэрозионных и противооползневых мероприятий, направленных на уменьшение почворазрушительного стока дождевых, талых, речных вод и ветра;

9) проведение локального мониторинга водной и ветровой эрозии и принятие необходимых мер по их ликвидации;

10) оптимизация структуры агроландшафта;

11) восстановление плодородия почв путем внедрения высокоэффективных технологий возделывания сельскохозяйственных культур;

12) фитомелиоративные мероприятия;

13) противоэрозионная обработка почв;

14) инвентаризация и агрохимическое обследование земель;

15) внедрение адаптивной эколого-ландшафтной системы земледелия;

16) применение ресурсосберегающих и экологически безопасных технологий обработки почвы для снижения объема применяемых агрохимикатов; использование биологических средств защиты растений;

расчетный срок:

1) обезвреживание ядовитых химикатов и загрязненной почвы в микрорайоне Тельман;

2) закрепление движущихся песков вокруг населенных пунктов в районах, подверженных опустыниванию, путем создания защитных зеленых полос из сортов соле- и пылеустойчивых пород деревьев;

3) внедрение адаптивной эколого-ландшафтной системы земледелия для снижения и дальнейшего предотвращения деградации сельскохозяйственных угодий;

4) расширение площадей орошаемых земель, в том числе с внедрением систем капельного орошения;

5) перевод деградированных пахотных угодий в кормовые и лесные угодья, либо создание на этих землях защитных лесных насаждений (почвозащитные, противоэрозионные насаждения), создание полноценных луговых биоценозов в качестве рекультивации нарушенных земель;

6) создание лесолуговых поясов и зеленых зон вокруг населенных пунктов;

7) задержание снега и регулирование снеготаяния;

прогнозный период:

1) соблюдение установленных режимов использования земель природоохранного, природно-заповедного, оздоровительного, рекреационного назначения, деградированных и загрязненных земель;

2) применение ресурсосберегающих и экологически безопасных технологий обработки почвы для снижения объема применяемых агрохимикатов;

3) предотвращение загрязнения земель отходами производства и потребления;

4) осуществление государственного контроля за состоянием и динамикой почвенного плодородия;

5) восстановление мелиоративного фонда (мелиорируемые земли и мелиоративные системы), включая реализацию мер по орошению и осушению земель;

6) научно-техническое обеспечение агропромышленного комплекса;

7) повышение эффективности использования земель и земельных участков, расположенных в границах города;

8) применение ландшафтного подхода при проектировании пастбище- и сенокосооборотов;

9) увеличение объемов лесовосстановительных работ в пустынной зоне, восстановление саксаульников;

10) мониторинговые исследования за состоянием почвенного покрова.

91. Одной из главных экологических проблем на территории Шымкентской агломерации является проблема накопления отходов производства и потребления.

Мероприятия по управлению отходами производства и потребления предусматривают:

первый этап:

1) максимальное использование отходов, образующихся на предприятиях, в качестве вторичного сырья для всех предприятий на территории агломерации;

2) изучение вопроса переноса свинцового завода АО "Промышленная Корпорация "Южполиметалл" за пределы города Шымкент;

3) увеличение доли охвата раздельным сбором твердых бытовых отходов в городах Шымкент, Арысь, Ленгер, Сарыагаш, в том числе: по фракциям, отдельным опасным видам отходов (медицинских и ртутьсодержащих, электронной и бытовой техники);

4) обеспечение предоставления услуг по сбору и вывозу коммунальных отходов для жителей городов;

5) строительство мусоросортировочных станций в городе Шымкент;

6) реализация проекта "Диспетчеризация твердых бытовых отходов" в сфере жилищно-коммунального хозяйства в рамках проекта "Умный город";

7) утилизация накопленных исторических отходов фосфорного и свинцового производств (шлаки свинцового завода, золошлаки ТЭЦ-2, фосфорсодержащие шлаки) в городе Шымкент;

8) утилизация токсичных отходов фосфорного производства ТОО "Кайнар" и АО "Реактивные фосфорные соединения" – фосфорсодержащего шлама, являющегося потенциально опасным источником для окружающей среды и населения;

9) открытие полигона для строительных отходов в городе Шымкенте;

10) строительство пункта сбора и утилизации отработанных ртутьсодержащих приборов и изделий (люминисцентные лампы, термометры, градусники, термостаты);

11) передача выявленных безхозяйных отходов и участков загрязнения в коммунальную или республиканскую собственность, а также для переработки и ликвидации;

12) создание специализированных предприятий по переработке отработанных моторных масел, аккумуляторов;

13) паспортизация опасных отходов предприятий, расположенных на территории агломерации;

14) газификация всех населенных пунктов, что позволит ликвидировать на местных свалках такой вид отходов, как золошлаки;

15) использование в строительстве дорог строительных и золошлаковых отходов, находящихся в радиусе 100 километров от объекта строительства;

16) развитие переработки органических отходов с получением биогаза;

17) строительство биогазовых установок на канализационно-очистных станциях и птицефабриках;

18) расширение парка мусоровозов (из расчета 37,5 тонн/рабочая смена на 1 мусоровоз);

19) применение НДТ для переработки биологически разлагаемых отходов;

20) организация и строительство местными исполнительными органами контейнерных площадок временного хранения твердых бытовых отходов, отвечающих требованиям действующего законодательства и национальных стандартов;

расчетный срок:

1) приобретение и установка контейнеров местными исполнительными органами для раздельного сбора твердых бытовых отходов для "сухой" и "мокрой" фракций, опасных компонентов твердых бытовых отходов отвечающих требованиям действующих национальных стандартов;

2) обеспечение предоставления услуг по сбору и вывозу коммунальных отходов жителей городов;

3) ликвидация всех свалок твердых бытовых отходов (ТБО), включая стихийные, с последующим вывозом отходов на сортировочные, перерабатывающие пункты и рекультивацией территории;

4) безопасное захоронение отходов и ликвидация исторических загрязнений;

5) строительство мусоросортировочных станций в городе Арысь;

6) приведение контейнерных площадок в соответствие современным экологическим требованиям и санитарным правилам;

7) усиление ответственности за нарушение правил обращения с отходами;

8) установка мусоровывозящими компаниями сортировочных линий с пресс-компактором в крупных городах и районных центрах;

9) строительство ячеек для переработки биологически разлагаемых отходов на полигоне ТБО в городе Шымкенте;

10) создание на территории агломерации комплексных систем управления отходами, организуемых по зональному принципу и включающих в себя производственные мощности по автоматизированной сортировке и переработке отходов, а также требуемую инфраструктуру, внедрение информационных технологий переработки отходов;

11) организацию эффективной системы сбора и вывоза коммунальных отходов в населенных пунктах области;

12) обустройство площадок для хранения твердых бытовых отходов;

13) строительство нового полигона твердых бытовых отходов в северной части города Шымкента;

прогнозный период:

1) проектирование и строительство усовершенствованных полигонов твердых бытовых отходов для всех населенных пунктов агломерации;

2) решение вопросов сбыта продуктов переработки мусороперерабатывающего завода в городе Шымкент;

3) повышение эффективности и результативности контроля за возникновением несанкционированных свалок и их ликвидацией;

4) проведение работ по содержанию скотомогильников в надлежащем состоянии, в том числе благоустройство, консервацию, принятие мер по обеспечению безопасности;

5) проработку вопроса о строительстве на территории агломерации специального хранилища (могильника), предназначенного для захоронения запрещенных и пришедших в негодность пестицидов и тары из них, так как в настоящее время они передаются специализированным предприятиям других областей;

6) проведение инвентаризации и технико-экономических изысканий по всем крупным полигонам промышленных отходов для определения экономической целесообразности переработки отходов, размещенных на полигонах, и рекультивации полигонов. Формирование реестра промышленных полигонов с определением координат их размещения;

7) стимулирование утилизации и переработки для использования золошлаковых отходов при производстве строительных материалов, сырья (керамика, бетон, цемент, кирпич, блоки), строительстве дорог;

8) совершенствование механизма экономического стимулирования использования отходов в качестве вторичных материальных ресурсов;

9) создание организации, осуществляющей деятельность по сбору и утилизации использованной тары из-под ядохимикатов.

92. Для развития природно-экологического каркаса территории агломерации, сохранения естественных экосистем и биоразнообразия предлагается:

первый этап:

1) реконструкция 8 основных парков, благоустройство 39 скверов;

2) строительство 3 новых парков в административно-деловом центре, вдоль шоссе №1 и возле мемориала "Қасірет";

3) усиленное озеленение города, сохранение и развитие агропродовольственного пояса, создание новой садово-парковой культуры по опыту мировых мегаполисов в рамках программы "Зеленый город".

расчетный срок:

2) разработка технико-экономического обоснования инвестиций для перевода ущелья "Машат" в статус особо охраняемых природных территорий и определения ее границы.

прогнозный период:

1) доведение удельного веса озелененных территорий различного назначения в городах агломерации до нормативного уровня в 40%;

2) доведение площадей озелененных территорий общего пользования во всех городах агломерации и городе Шымкент до норматива 20 квадратных метров на человека.

Также необходимо проведение работ по воспроизводству лесов государственного лесного фонда на территории учреждений лесного хозяйства (Аксу-Жабаглинский государственный природный заповедник, Сайрам- Угамский государственный национальный природный парк, государственное учреждение "Бадамское государственное учреждение по охране лесов и животного мира" Туркестанской области, государственное учреждение "Жасыл желек" акимата Туркестанской области).

Для охраны зеленых насаждений в населенных пунктах на территории агломерации рекомендуется проведение следующих мероприятий:

1) озеленение города с использованием таких видов деревьев, как павлоний, тополь, вяз, ясень, можжевельник, ива, береза, сирень, барбарис, лигуста, гибискус, бузина, шиповник, форзиция, самшит, олиандр, жасмин, булданеш, боярышник, девичий виноград, бамбук;

2) благоустройство и организация новых скверов и парков в городе Шымкент;

3) озеленение придорожных полос всех магистральных автодорог области;

4) благоустройство и посадка зеленых насаждений вдоль подъездных путей в Ташкент, Туркестан и Алматы;

5) создание новых рощ при въезде в город, лесополос в черте сельхозугодий ("сухие сады");

6) создание этнографических аллей с национальными ландшафтами;

7) создание питомника зеленых насаждений;

8) сокращение средней площади одного пожара в лесах подведомственных организаций Комитета лесного хозяйства и животного мира на 20% или на 1,2 гектарах (при средней площади 1 пожара за предыдущие 5 лет – 5,9 гектаров;

9) сокращение средней площади одного пожара в лесных учреждениях акиматов областей и других лесовладельцев на 20% или на 22,6 гектарах (при средней площади 1 пожара за 5 лет – 112,8 гектаров;

10) проведение инвентаризации зеленых насаждений в городах Арысь, Сарыагаш, Ленгер, составление интерактивных карт;

11) приведение зеленых зон вокруг населенных пунктов, входящих в территорию Шымкентской агломерации, в соответствие с нормами, с учетом имеющихся зеленых зон.

Мероприятия по охране животного мира включают:

1) проведение учета численности редких и исчезающих видов животных, в том числе в горных массивах и видов, являющихся объектами охоты, с утверждением лимитов изъятия (для объектов охоты);

2) проведение природоохранных и восстановительных мероприятий и мониторинг популяций редких и исчезающих видов копытных животных;

3) воспроизводство диких животных (проведение биотехнических мероприятий, в том числе расселение диких зверей и птиц, создание питомников и ферм по разведению диких животных и птиц, а также заготовка кормов для их жизнедеятельности);

4) проведение мероприятий по сохранению естественных условий функционирования природных ландшафтов и естественной среды обитания, принятие мер по предотвращению гибели находящихся под угрозой исчезновения или на грани вымирания видов (подвидов, популяций) растений и животных;

5) сохранение и поддержание биологического и ландшафтного разнообразия на территориях, находящихся под охраной (ландшафтных парков, парковых комплексов и объектов историко-культурного наследия), имеющих национальное и международное значение.

Предлагаемые проектные решения и мероприятия позволят стабилизировать и улучшить экологическое состояние на территории Шымкентской агломерации.

93. Мероприятия по обеспечению санитарно-эпидемиологического благополучия

За последние 10 лет наблюдается улучшение показателей социально- значимых болезней населения Шымкентской агломерации.

На территории агломерации зарегистрированы случаи заболевания бешенством, конго-крымской геморрагической лихорадкой, сибирской язвой, бруцеллезом.

Природные очаги конго-крымской геморрагической лихорадки имеются в Ордабасинском районе, стационарно неблагополучными районами по заболеванию сибирской язвой являются Толебийский, Казыгуртский районы и район Байдибека. Практически во всех районах возникают спорадические случаи заболевания бешенством и бруцеллезом.

На рассматриваемой территории выделяется ряд проблем санитарно- эпидемиологического характера. Проводимая двухкратная обработка не обеспечивает эффективную противоклещевую обработку переносчиков. В связи с расширением и развитием города противотуберкулезный диспансер города Шымкент остался в густонаселенном районе города. Отмечается значительное увеличение численности насекомых кровососов в населенных пунктах вдоль реки Сырдарьи в городской администрации Арысь.

Для улучшения здоровья населения и санитарно-эпидемиологической ситуации Шымкентской агломерации до 2050 года предлагается:

1) реализация комплекса мер, направленных на обеспечение эффективного государственного санитарно-эпидемиологического надзора за условиями проживания, снижения рисков здоровью от химических и физических факторов загрязнения окружающей среды;

2) проведение санитарно-эпидемиологических экспертиз и лабораторно- инструментальных исследований по показателям радиационной безопасности, в том числе увеличение количества радиохимических исследований пищевых продуктов;

3) оснащение экспресс- оборудованием имеющихся лаборатории для быстрого установления источника отравления;

4) разработка необходимых нормативно-правовых актов для принятия своевременных и оперативных мер для локализации очагов;

5) 4-6 кратная противоклещевая обработка для эффективности процедуры;

6) увеличение охвата детского населения вакцинацией против пневмококковой инфекции до 100%;

7) улучшить качество питания с целью укрепления иммунитета детей;

8) проведение дератизационных работ от грызунов и мошек;

9) вынос противотуберкулезного диспансера за пределы города Шымкент;

10) недопущение завоза и распространения на территории агломерации опасных инфекционных болезней, в том числе зоонозной природы;

11) создание системы мониторинга условий труда, состояния здоровья работающих, управления профессиональными рисками с целью достоверной оценки индикативных показателей деятельности;

12) проведение мероприятий по снижению неблагоприятного действия вредных факторов окружающей среды на здоровье населения в сфере обеспечения качества и безопасности питьевого водоснабжения;

13) приведение систем водоснабжения и водоотведения в соответствие с требованиями законодательства;

14) выполнение мероприятий, направленных на увеличение удельного веса сельского населения, обеспеченного доброкачественной питьевой водой;

15) организации контроля за зонами ограничения застройки и усилении контроля за передающими радиотехническими объектами на территории региона;

16) контроль за выполнением требований радиационной безопасности при поставке, размещении и эксплуатации источников ионизирующего излучения, в том числе с учетом данных радиационно-гигиенической паспортизации территории;

17) проведение работ по организации санитарно-защитных зон и проектированию предварительных (расчетных) зон предприятий областей региона;

18) проведение радиационно-гигиенической паспортизации организаций и территории агломерации;

19) функционирование и регулярное обновление данных по дозам облучения населения региона от техногенных, медицинских и природных источников ионизирующего излучения, а также лицам, подвергшимся радиационному воздействию;

20) ведение социально-гигиенического мониторинга по показателям радиационной безопасности населения и состояния объектов окружающей среды;

21) обеспечение радиационного контроля за участками техногенного радиоактивного загрязнения, с информированием государственных органов и заинтересованных организаций;

22) обеспечение полного проведения радиационно-гигиенической паспортизации всех организаций, которые используют источники ионизирующего излучения (ИИИ);

23) обеспечение эксплуатации и замены рентгеновского оборудования в соответствии с требованиями санитарных правил и нормативов;

24) ведение регионального банка данных по дозам облучения пациентов;

25) соблюдение требований радиационной безопасности при проектировании, размещении, эксплуатации, хранении, утилизации и техническом обслуживании ИИИ, при обращении с металлоломом и продукцией, в которой нормируется содержание радионуклидов.

94. Охрана памятников историко-культурного наследия

На территории Шымкентской агломерации расположены 12 объектов республиканского значения, а также большое количество объектов местного значения, не уступающих по своей значимости мировым жемчужинам архитектуры.

Для реализации политики сохранения и популяризации культурного наследия Шымкентской агломерации предлагаются:

1) государственный контроль за соблюдением законодательства в области охраны и использования объектов историко-культурного наследия, охраны памятников природы;

2) разработка и принятие мер по снижению риска повреждения памятников на случай чрезвычайных ситуаций;

3) разработка и реализация программ участия местного населения в мероприятиях по сохранению памятников истории и культуры;

4) создание региональной информационной базы данных памятников природы, истории и культуры и баз разного уровня в Интернете;

5) разработка зон охраны памятников природы, истории и культуры для всех населенных пунктов, где они имеются, и обеспечение постоянного мониторинга их состояния;

6) согласование любой строительной или хозяйственной деятельности (как при отводе участка, так и при проектировании) в населенных пунктах, имеющих памятники природы, истории и культуры, с уполномоченными органами на региональном уровне;

7) проведение комплексных исследований мест сосредоточения памятников архитектуры и археологии в единой системе и выявление возможностей перспективной музеефикации;

8) контроль за состоянием памятников истории и культуры, памятников природы;

9) проведение работ по охране и защите существующих памятников природы на территории региона, включая патрулирование территории, охрану земель, противопожарные, водоохранные мероприятия, охрану растительного и животного мира;

10) установка на объектах историко-культурного наследия информационных надписей и обозначений;

11) полная реставрация мавзолеев Абдель-Азиз баб, Ибрагим-ата, Мирали баб, Қарашаш ана, минарет Кызыр, городище Сайрам (Исфиджаб);

12) благоустройство сакральных объектов жилого массива Сайрам (мавзолей Ибрагим ата, Карашаш ана, Мартобе и другие);

13) улучшение исторической части города, включая историко-культурный комплекс "Шымкала", как ключевого места притяжения туристов со стилизацией застройки под старину;

14) развитие туристского центра на основе использования богатейшего историко-культурного потенциала Великого Шелкового пути;

15) открытие новых памятников природы, истории и культуры, консервация, реставрация и реконструкция значимых историко-культурных объектов, создание базы для целостной системы изучения культурного наследия;

16) проведение инвентаризации историко-культурных объектов на территории города Шымкент в связи с присоединением к городу 40 населенных пунктов Ордабасынского, Сайрамского и Толебийского районов;

17) обеспечение сохранности археологического памятника местного значения "Ханский курган", расположенного на пересечении улиц Д. Кунаева и Т. Рыскулова в городе Шымкенте и разработка охранной зоны данного объекта;

18) обеспечение сохранности объекта культуры "Дворец металлургов" в городе Шымкенте;

19) проведение научно-исследовательских работ по уточнению количества сакских курганов, древнего поселения, могильников, расположенных на территории республиканского государственного казенного предприятия "Национальный историко-культурный заповедник Ордабасы" Министерства культуры и спорта Республики Казахстан, с дальнейшей разработкой новых охранных зон всех памятников, расположенных на территории заповедника;

20) проведение краеведческих экспедиций по святым и знаменательным местам, проведение работ по благоустройству сакральных мест (пещера Акмешит, Теректы Аулие, Мавзолей Туркибасы Аулие и прочие);

21) формировaние, системaтизация и регулярное обновление списков общенaционaльных и локaльных объектов, нaционaльного реестра немaтериaльного и мaтериaльного культурного нaследия, проведение инвентaризaции их элементов во всех областях региона и широкое продвижение в список Всемирного наследия "Организация Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры" (далее – ЮНЕСКО);

22) развитие проектов совместного сотрудничества на региональном и международном уровнях, включая ЮНЕСКО, ИКОМОС (Междунaродный совет по сохрaнению пaмятников и достопримечaтельных мест), ТЮРКСОЙ (Междунaроднaя оргaнизaция тюркской культуры), ИСЕСКО (Ислaмскaя оргaнизaция по вопросaм обрaзовaния, нaуки и культуры);

23) определение охранных зон четырех древних населенных пунктов в Ордабасынском районе (Жуантобе, Караспантобе, Култобе, могильник "Борижары"), предлагаемых к внесению в Список объектов Всемирного наследия ЮНЕСКО.

Параграф 2. Основные меры по защите территории от воздействия чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и мероприятиям по гражданской обороне

95. В целях предупреждения и защиты населения от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера на территории Шымкентской агломерации проектом предусмотрены организационно-профилактические и инженерно-технические мероприятия, направленные на максимально возможное уменьшение риска возникновения чрезвычайных ситуаций, сохранение жизни и здоровья людей, снижение размеров материальных потерь (согласно приложению 28 к настоящей Межрегиональной схеме).

По основным направлениям развития территорий и инженерно-техническим мероприятиям по предупреждению чрезвычайных ситуаций рекомендуются:

96. Мероприятия по защите территорий от воздействия землетрясений:

1) сейсмическое микрозонирование (районирование) территории сейсмоопасных населенных пунктов и участков, выделяемых под новое строительство;

2) развитие сети сейсмологического мониторинга и усовершенствование измерительной аппаратуры, строительство комплексной сейсмологической станции в городе Шымкент;

3) обследование зданий, сооружений и других объектов на сейсмостойкость;

4) паспортизация объектов в сейсмоопасных районах;

5) сейсмоусиление жилых объектов, 6 – 7 объектов здравоохранения, образования в городе Шымкенте согласно приложению 29 к настоящей Межрегиональной схеме;

6) внедрение автоматизированной системы раннего оповещения в сейсмоопасных населенных пунктах Шымкентской агломерации;

7) внедрение централизованного экстренного массового оповещения населения Mass Alert и интеграции ее с сиренно-речевыми устройствами и с автоматизированной системой раннего оповещения при землетрясениях для автоматической рассылки текстовых сообщений на мобильные устройства для сейсмоопасных районов Шымкентской агломерации.

97. Мероприятия по защите территорий от воздействия опасных геологических процессов и явлений:

1) корректировка генеральной схемы защиты от снежных лавин, оползней и селевых потоков территорий города Шымкента, Туркестанской области;

2) внедрение автоматизированных систем мониторинга за селе-, оползне- и лавиноопасными участками и моренно-ледниковыми озерами с применением геоинформационных систем;

3) разработка электронных карт рисков на базе платформы геоинформационной системы на основе результатов обследований территорий;

4) установка защитных сооружений на селе-, оползне-, лавиноопасных участках, высадка деревьев и кустарников.

98. Мероприятия по защите территорий от воздействия наводнений, затоплений паводковыми водами:

1) развитие и модернизация сети гидрометеорологического мониторинга;

2) прогноз паводкоопасных периодов;

3) ежегодная корректировка Перечня населенных пунктов, потенциально подверженных подтоплению паводковыми и талыми водами.

99. Мониторинг метеорологических явлений и процессов в целях своевременного выявления и прогнозирования развития чрезвычайных ситуаций, связанных с воздействием опасных метеорологических явлений и процессов.

100. Мероприятия по обеспечению противопожарной безопасности:

1) строительство пожарных депо:

к 2030 году – 10 депо в городе Шымкенте;

к 2040 году – 2 депо в городе Шымкенте;

к 2050 году – 3 депо, в том числе в городах Шымкент – 2, Арысь – 1;

2) ремонт пожарной части в городе Шымкенте;

3) создание пунктов пожаротушения в населенных пунктах, где отсутствуют государственные противопожарные службы;

4) приобретение материально-технических средств – техники, оборудования и снаряжений, для доведения до норм положенности.

101. Строительство оперативно-спасательного отряда в городе Шымкент.

102. Переход на безопасные реагенты на объектах, имеющих сильнодействующие ядовитые вещества.

103. Дополнительное размещение сиренно-речевых устройств, в том числе в городе Арысь – 37, в районе Байдибека – 47, Казыгуртский – 53, Ордабасынский – 70, Сайрамский – 69, Сарыагашский – 54, Толебийский – 52, Тюлькубасский – 49, а также организация локальных систем оповещения в городе Арысь и указанных районах.

104. Мероприятия по обеспечению безопасности на приграничных территориях: взаимный обмен информацией, взаимное оповещение об угрозе и возникновении ЧС на приграничных территориях, проведение совместных командно-штабных тренировок и учений, создание банков данных о возможных чрезвычайных ситуациях на приграничных территориях, разработка совместных программ по защите населения и территорий от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

105. Мероприятия по гражданской обороне включают:

обеспечение создания запасных (городских, загородных), вспомогательных и подвижных пунктов управления в городе Шымкент, их модернизация;

мероприятия по накоплению, хранению, обновлению и поддержанию в готовности имущества гражданской обороны, а также их утилизация;

создание, укомплектование, оснащение и поддержание в готовности сил гражданской защиты;

подготовка органов управления гражданской защиты и обучение населения способам защиты и действиям в случаях применения современных средств поражения;

строительство и накопление фонда защитных сооружений гражданской обороны, содержание их в готовности к функционированию;

планирование эвакуационных мероприятий;

планирование и организация инженерно-технических мероприятий гражданской обороны;

создание и развитие систем управления, оповещения и связи и поддержание их в готовности к использованию;

планирование и выполнение мероприятий по устойчивому функционированию отраслей и организаций;

обязательное проектирование на объектах гражданского строительства простейших укрытий, предназначенных для защиты населения от ненаправленных поражающих факторов обычных средств поражения в период военного положения или в военное время в соответствии с СН РК 2.04-15-2024 "Простейшие укрытия";

проектирование в населенных пунктах агломерации зон свободных от застройки для сбора населения и его эвакуации;

обеспечение транспортной связи дорог местного значения с дорогами республиканского значения в агломерации при планировании улично-дорожной сети в целях обеспечения эвакуации населения в чрезвычайных ситуациях;

проектирование аэродромных участков автомобильных дорог, используемых для взлета и посадки воздушных судов, в том числе вынужденной посадки авиатранспорта;

проектирование резервных дорог для городов, предназначенных для эвакуации населения при чрезвычайных ситуациях, в мирное и военное время;

обеспечение вновь проектируемых и реконструируемых систем водоснабжения города Шымкент питанием от двух независимых источников воды, один из которых предусматривается подземным, либо при невозможности – с двумя группами головных сооружений, одна из которых размещается вне зон возможных сильных разрушений;

устройство на территории города Шымкент пожарных подъездов, обеспечивающих забор воды из рек и водоемов;

при проектировании новых и реконструкции действующих газовых сетей города Шымкент предусмотреть возможность отключения сетей как города в целом, так и отдельных районов (участков) города с помощью отключающих устройств;

размещение взрыво-, пожаро-, радиационно-, химически-, биологически опасных объектов на безопасном расстоянии от населенных пунктов в соответствии с установленными нормативными требованиями.

Приложение 1
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 2
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 3
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации
Республики Казахстан

Основные технико-экономические показатели
Межрегиональной схемы территориального развития
Шымкентской агломерации

№ п/п	Показатели	Единица измерения	Современное состояние	Первый этап 2030 год	Расчетный срок 2040 год	Прогнозный период 2050 год
1	2	3	4	5	6	7
1	Территория
1)	Зона формирования агломерационных процессов	тысяч гектаров	1 574	1 574	1 574	1 574
2)	Зона экономического влияния агломерации		974/62	974/62	974/62	974/62
	в том числе:		1 574/100	1 574/100	1 574/100	1 574/100
	земли сельскохозяйственного назначения	тысяч гектаров /%	1 040/66,1	1 043/66,3	1 050/66,7	1 056/67,1
	земли населенных пунктов, из них:	-//-	370/23,5	370/23,5	371/23,5	372,0/23,6
	- городских	-//-	123	123	123	124
	- сельских	-//-	247	247	247	248
	земли промышленности, транспорта, связи, для нужд космической деятельности, обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения	-//-	21 /1,3	23 /1,4	25 /1,6	27 /1,7
	земли особо охраняемых территорий	-//-	41/2,6	45/2,8	49/3,1	54/3,4
	земли оздоровительного, рекреационного и историко-культурного назначения	-//-	0,2*	0,5*	0,8*	1,1*
	земли лесного фонда	-//-	12,3/0,8**	12,4/0,8	12,5/0,8	12,6/0,8
	земли водного фонда	-//-	12,5/0,8	13,0/0,8	13,5/0,8	14,0/0,9
	земли запаса	-//-	77,0/4,9	67,6/4,4	53,0/3,5	38,4/2,5
2	Население	-//-
1)	Всего	тысяч человек	2 259	2 649	3 210	3 934
	в том числе:
	численность городского населения	тысяч человек /% общей численности населения	1 375/61	1 711/65	2 129/66	2 673/68
	численность сельского населения	-//-	884/39	939/35	1 081/34	1 261/32
2)	Показатели естественного движения населения:
	число родившихся	-//-	58/2,6	73/2,7	88/2,7	108/2,7
	число умерших		10/0,5	13/0,5	16/0,5	20/0,5
	прирост/ убыль		48/2,1	59/2,2	72/2,2	88/2,2
3)	Показатели миграции населения:
	число прибывших		105/4,6	96/3,6	116/3,6	143/3,6
	число выбывших		115/5,1	92/3,5	113/3,5	139/3,5
	прирост /убыль	-//-	-10,3/-0,5	3,5/0,1	3,9/0,1	4,0/0,1
4)	Из числа городов, всего	единиц
	крупные (с расчетной численностью свыше 500,0 тысяч человек)	-//-	1	1	1	1
	большие (с расчетной численностью населения от 100,0 до 500,0 тысяч человек)	-//-	-	-	-	1
	средние (с расчетной численностью населения от 50,0 до 100,0 тысяч человек)	-//-	2	2	2	2
	малые (с расчетной численностью населения до 50,0 тысяч человек)	-//-	1	1	1	-
5)	Поселки	-//-	-	-	-	-
6)	Села	-//-	355	355	355	355
7)	Плотность населения	тысяч человек /100 квадратных километров	23	27	33	40
8)	Плотность сельского населения	-//-	10	11	13	15
9)	Возрастная структура населения:
	дети до 15 лет	тысяч человек /% общей численности населения	831/37	987/37	1 117/35	1 426/36
	население в трудоспособном возрасте (мужчины 16-62 лет, женщины 16-59 лет)	-//-	1 241/55	1 450/55	1 829/57	2 185/55
	население старше трудоспособного возраста	-//-	187/8	226/9	287/9	347/9
10)	Численность занятого населения - всего	тысяч человек
11)	Занятое население по видам экономической деятельности	тысяч человек /% численности занятого населения	833/100	1 104/100	1 446/100	1 785/100
	в том числе:	-//-
	- промышленность	-//-	109/13	196/18	301/21	405/23
	- сельское хозяйство	-//-	103/12	179/16	273/19	366/21
	- прочие	-//-	621/75	729/66	872/60	1 014/56
3	Экономический потенциал
1)	Объем промышленного производства	миллиард тенге	1 267	2 289	3 732	5 176
2)	Объем производства продукции сельского хозяйства	-//-	551	1 165	1 871	2 577
4	Жилищный фонд
1)	Всего	тысяч квадратных метров общей площади, %	39 796	66 115	86 709	118 048
	В том числе:
	в городских населенных пунктах	-//-	24 940/63	43 057/65	57 685/67	80 141/68
	в сельских населенных пунктах	-//-	14 856/37	23 058/35	29 024/34	37 907/32
2)	Обеспеченность населения общей площадью жилья:	квадратных метров /человека	17,5	25	27	30
	в городских населенных пунктах	-//-	18,1	25	27	30
	в сельских населенных пунктах	-//-	16,4	25	27	30
5	Объекты социального и культурно-бытового обслуживания населения
1)	Высшие учебные заведения	единиц/студентов	8/83 406	по заданию на проектирование согласно СП РК 3.01-01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов"
2)	Организации дошкольного, начального и среднего профессионального образования	соответствующие единицы
	Организации технического и профессионального образования	единиц/учащихся	60/71 532	по заданию на проектирование согласно СП РК 3.01-01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов"
	Дневные общеобразовательные школы	единиц/тысяч мест	659/322	-/684	-/832	-/1 017
	Дошкольные организации	единиц/тысяч мест	1 289/147	-/174	-/206	-/247
3)	Организации культуры и искусства:	соответствующие единицы
	в том числе:
	театры	единиц/мест	6/1 877	-/7 693	-/9 631	-/12 131
	кинотеатры	единиц/мест	11/3 345	-/15 011	-/41 758	-/66 910
	библиотеки	единиц/тысяч томов	256/6 274	-/11 515	-/13 937	-/17 005
	организации клубного типа	единиц/мест	161/27 864	-/100 417	-/255 435	-/390 306
4)	Организации здравоохранения (больницы, поликлиники, родильные дома, фельдшерско-акушерские пункты и прочие):	-//-
	в том числе:
	Организации, оказывающие стационарную помощь	коек	6 264	13 223	16 057	19 675
	Организации, оказывающие амбулаторно-поликлиническую помощь	посещений в смену	14 068	53 685	65 192	79 879
5)	Объекты санаторно-курортного назначения, отдыха и туризма (санатории, пансионаты, дома отдыха, лагеря и прочие)	койко-мест	8 506	По заданию на проектирование с учетом рекреационной емкости территорий, города-центра и других населенных пунктов в зоне его влияния согласно СП РК 3.01-101-2013 "Градостроительство. Планировка и застройка городских и сельских населенных пунктов"
6)	Организации социального обеспечения
	в том числе:
	Медико-социальные учреждения	единиц/мест	2/174	-/233	-/257	-/301
	Психоневрологические медико-социальные учреждения	единиц/мест	2/398	-/445	-/479	-/554
	Организации для детей стационарного и полустационарного типов (в том числе с психоневрологическими патологиями и нарушением опорно-двигательного аппарата)	единиц/мест	2/259	-/336	-/417	-/491
7)	Прочие объекты социального и культурно-бытового обслуживания населения	соответствующие единицы
6	Транспортная инфраструктура
1)	Протяженность железнодорожных путей сообщения	километров	381	472	487	516
2)	Протяженность судоходных речных путей с гарантированными глубинами	-//-	-	-	-	-
3)	Протяженность автомобильных дорог, всего	километров	2 359	2 524	2 564	2 679
	в том числе:
	республиканского значения (международного значения)	-//-	406	572	612	727
	областного значения	-//-	1 603	1 603	1 603	1 603
	районного значения	-//-	349	349	349	349
4)	Протяженность газопроводов	километров	679	1 022	1 022	1 022
5)	Протяженность нефтепроводов	километров	153	153	153	153
6)	Плотность транспортной сети:	километров/100 квадратных километров
	железнодорожной	-//-	2,4	3,0	3,1	3,3
	автомобильной	-//-	15	16	16,3	17
7)	Аэропорты	единица	1	1	2	2
	в том числе:
	международного значения	-//-	1	1	2	2
	государственные (национальные)	-//-	1	1	2	2
	местные	-//-	-	-	-	-
	частные	-//-	-	-	-	-
7	Инженерная инфраструктура
1)	Водоснабжение:
	Ресурсы подземных источников	миллионов кубических метров/год	389	564	564	564
	Ресурсы поверхностных источников	-//-	3 980	3 980	3 980	3 980
	Водопотребление - всего	тысяч кубических метров /сутки	8 383	8 752	8 909	9 211
	в том числе:
	на хозяйственно питьевые нужды	-//-	127	496	634	807
	на промышленные нужды	-//-	92	102	117	140
	на сельскохозяйственные нужды	-//-	2 667	2 652	2 654	2 755
	Среднесуточное водопотребление на 1 человека	литров/сутки на человека	128	277	280	280
	Водоотведение - всего:	миллионов кубических метров /год	34	126	188	298
	в водные объекты	-//-	1,8	2,0	2,3	2,7
2)	Электроснабжение:
	Установленная мощность, всего	мегаватт	208	1 786	1 786	Определяется уполномоченным органом в соответствии с пунктами 1, 2 статьи 15-1 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике"
	в том числе:
	гидроэлектростанции	%	3,6	0,2	0,2
	тепловые электростанции	-//-	77	96	96
	атомные электростанции
	возобновляемые источники энергии	%	19	4	4
	Расчетная потребность:	миллионов киловатт/час	3 760	8 570	12 190
	в том числе:
	коммунально-бытовые нужды	-//-	940	2 313	3 047
	производственные нужды	-//-	2 820	6 257	9 143
	Протяженность линий электропередач напряжением 35 киловольт и выше	километров	3 245	4 251	4 586
3)	Теплоснабжение:
	Установленная мощность	тысяч гигакалорий /час	5	6	8	11
	Расчетная потребность:	миллионов гигакалорий	15	21	27	31
	в том числе:
	коммунально-бытовые нужды	-//-	8	12	15	19
	производственные нужды	-//-	7	9	12	12
4)	Газоснабжение:
	Расчетная потребность:	миллионов кубических метров /год	1 132	2 096	3 059	3 822
	В том числе:	-//-
	коммунально-бытовые нужды		611	922	1 346	1 682
	производственные нужды	-//-	521	1 173	1 713	2 140
5)	Связь и телевидение
	Количество пользователей Интернет	%	92,9	93,4	95,1	98
	Охват населения цифровым эфирным телевизионным вещанием	% всего населения	99,8	99,8	99,8	99,8
8	Охрана природы и рациональное природопользование
1)	Число городов с высоким уровнем загрязнения природной среды	единиц	1	1	0	0
2)	Объем установленных значений нормативов валовых выбросов загрязняющих веществ	тысяч тонн/год	128	107	105	101
3)	Доля переработки отходов от общего объема ТБО	%	28	45	55	60
4)	Объем установленных значений нормативов сбросов загрязняющих веществ	тысяч тонн/год	15	14	13	12
5)	Площадь покрытых лесом угодий государственного лесного фонда	тысяч гектаров	174	174	175	176
6)	Доля особо охраняемых природных территорий к общей площади региона	%	10,2	10,4	10,4	10,4
9	Гидротехнические сооружения	единиц	117	125	137	149
10	Здания пожарного депо	количество депо/автомобилей	32/93	42/113	44/125	47/143
*Примечание: - площади, учтенные в землях особо охраняемых природных территорий; - по данным Комитета лесного хозяйства и животного мира Министерства экологии и природных ресурсов Республики Казахстан; _________________________

Приложение 4
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз численности населения Шымкентской агломерации до 2050 года в разрезе населенных пунктов

№ п/п	Наименование района, городской администрации	Наименование сельского округа	Наименование населенного пункта	на начало 2024 года	2030 год	2040 год	2050 год
Зона интенсивных агломерационных процессов в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 июня 2023 года № 486 "Об утверждении перечня и состава агломераций"
1.	город Шымкент			1 222 066	1 538 601	1 926 257	2 426 272
2.	Район Байдибека	Боралдайский	село Боралдай	3 154	3 194	3 803	4 466
3.	Район Байдибека	Боралдайский	село Жогаргы Боралдай	1 018	1 093	1 301	1 528
4.	Район Байдибека	Боралдайский	село О.Тайманова	1 228	1 226	1 459	1 714
5.	Район Байдибека	Боралдайский	село Жыланды	845	1 038	1 235	1 450
6.	Район Байдибека	Боралдайский	село Амансай	862	962	1 145	1 345
7.	Район Байдибека	Боралдайский	село Сарыбулак	818	815	970	1 140
8.	Район Байдибека	Боралдайский	село Талап	658	736	877	1 029
9.	Район Байдибека	Боралдайский	село Туйетас	701	837	997	1 171
10.	Район Байдибека	Боралдайский	село Теректи	1006	1 001	1 192	1 400
11.	Район Байдибека	Боралдайский	село Каратас	546	559	665	781
12.	Район Байдибека	Боралдайский	село Акжар	230	249	296	348
13.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Атбулак	1 823	2 005	2 389	2 768
14.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Рабат	4 182	4 599	5 480	6 349
15.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Амангельды	688	757	902	1 045
16.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Енбекши	1 380	1 517	1 808	2 095
17.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Жанаталап	370	407	485	562
18.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Кыдыр Мамбетулы	1 495	1 644	1 959	2 270
19.	Казыгуртский район	Каракозы Абдалиева	село Кызылдала	1 028	1 130	1 347	1 561
20.	Ордабасынский район	Бадамский	село Бадам	9 381	9 380	10 613	12 556
21.	Ордабасынский район	Бадамский	село Карабастау	261	278	315	372
22.	Ордабасынский район	Бадамский	село Дербес	1693	1 684	1 905	2 254
23.	Ордабасынский район	Бадамский	село Ордабасы	1558	1 572	1 779	2 105
24.	Ордабасынский район	Бадамский	село Акбулак	2343	2 351	2 660	3 147
25.	Ордабасынский район	Бадамский	село Мамыр	896	835	945	1 117
26.	Ордабасынский район	Буржарский	село Жамбыл	1 424	1 461	1 653	1 956
27.	Ордабасынский район	Буржарский	село Бирлик	1 119	1 085	1 228	1 453
28.	Ордабасынский район	Буржарский	село Кайнар	4 104	4 174	4 723	5 587
29.	Ордабасынский район	Буржарский	село Калаш	166	139	157	186
30.	Ордабасынский район	Буржарский	село Теспе	823	835	945	1 117
31.	Ордабасынский район	Буржарский	село Уялыжар	2 503	2 532	2 865	3 390
32.	Ордабасынский район	Буржарский	село Ыкыластемир	1 122	1 183	1 338	1 583
33.	Ордабасынский район	Буржарский	село Ынтымак	966	1 016	1 149	1 360
34.	Ордабасынский район	Шубарсу	село Шубарсу	31 660	31 388	35 514	42 016
35.	Сайрамский район	Акбулакский	село Акбулак	5 600	6 444	7 763	9 431
36.	Сайрамский район	Аксукентский	село Аксу	37 140	43 003	51 803	62 936
37.	Сайрамский район	Аксукентский	село Байтерек	3 179	3 686	4 441	5 395
38.	Сайрамский район	Аксукентский	село Алаш	4 746	5 519	6 648	8 077
39.	Сайрамский район	Арысский	село Кожакорган	8 110	8 723	10 509	12 766
40.	Сайрамский район	Арысский	село Нуржанкорган	3 090	3 136	3 778	4 589
41.	Сайрамский район	Жибекжолинский	село Машат	805	1104	1329	1615
42.	Сайрамский район	Жибекжолинский	село Жибек жолы	4087	4746	5717	6945
43.	Сайрамский район	Жибекжолинский	село Сихым	1166	1282	1544	1876
44.	Сайрамский район	Карасуский	село Карасу	13 586	13 893	16 737	20 333
45.	Сайрамский район	Карасуский	село Акбай	5 165	4 968	5 985	7 271
46.	Сайрамский район	Карасуский	село Бескепе	504	673	810	984
47.	Сайрамский район	Карасуский	село Айтекеби	1 662	1 672	2 014	2 447
48.	Сайрамский район	Карасуский	село Акбастау	2 074	1 752	2 111	2 564
49.	Сайрамский район	Карасуский	село Ынтымак	1 545	1 910	2 301	2 796
50.	Сайрамский район	Карасуский	село Жанатурмыс	630	699	842	1 023
51.	Сайрамский район	Карасуский	село Береке	74	78	94	114
52.	Сайрамский район	Карабулакский	село Карабулак	54 614	60 424	72 788	88 432
53.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Таскешу	1 248	1 325	1 596	1 939
54.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Касымбек датка	4 683	5 437	6 550	7 958
55.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Асиларык	1 884	2 089	2 516	3 057
56.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Сарыарык	558	494	595	723
57.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Курлык	1 177	1 240	1 494	1 815
58.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Ошакты	742	721	868	1 055
59.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Тоган	351	255	307	373
60.	Сайрамский район	Кайнарбулакский	село Ширкин	1 868	2 071	2 494	3 030
61.	Сайрамский район	Колкентский	село Колкент	9 705	10 773	12 978	15 767
62.	Сайрамский район	Колкентский	село Жанатурмыс	833	913	1 100	1 337
63.	Сайрамский район	Колкентский	село Аксуабат	5 455	5 732	6 905	8 389
64.	Сайрамский район	Колкентский	село Молыбая Оразалиева	1 131	1 209	1 456	1 769
65.	Сайрамский район	Колкентский	село Ханкорган	703	1 133	1 365	1 659
66.	Сайрамский район	Колкентский	село Косбулак	3 462	3 631	4 374	5 315
67.	Сайрамский район	Колкентский	селоТеспе	990	782	942	1 144
68.	Сайрамский район	Колкентский	село Шапрашты	636	700	843	1 025
69.	Сайрамский район	Кутарысский	село Кутарыс	3 066	3 539	4 263	5 180
70.	Сайрамский район	Кутарысский	село Кызылжар	388	449	541	657
71.	Сайрамский район	Кутарысский	село Акарыс	1 829	2 113	2 545	3 092
72.	Сайрамский район	Кутарысский	село Оймауыт	854	987	1 189	1 445
73.	Сайрамский район	Карамуртский	село Карамурт	13 948	15 111	18 203	22 115
74.	Сайрамский район	Карамуртский	село Низамабат	3 196	3 459	4 167	5 062
75.	Сайрамский район	Манкентский	село Манкент	32 747	36 923	44 478	54 037
76.	Сайрамский район	Манкентский	село Аккала	2 620	2 999	3 613	4 390
77.	Толебийский район	город Ленгер	город Ленгер	34 139	40 422	49 852	62 966
78.	Толебийский район	Алатауский	село Алатау	2 004	2 417	2 720	3 080
79.	Толебийский район	Алатауский	село Косагаш	776	780	878	994
80.	Толебийский район	Алатауский	село Екпинди	1 046	1 353	1 523	1 725
81.	Толебийский район	Алатауский	село Жанатурмыс	597	600	676	765
82.	Толебийский район	Алатауский	село Корган	632	635	715	810
83.	Толебийский район	Алатауский	село Нысанбек	735	739	832	942
84.	Толебийский район	Алатауский	село Шубарагаш	471	474	533	603
85.	Толебийский район	Алатауский	село Кайнар	1 367	1 475	1 660	1 880
86.	Толебийский район	Алатауский	село Бургулюк	429	431	485	550
87.	Толебийский район	Алатауский	село Шатыртобе	444	446	502	569
88.	Толебийский район	Аккумский	село Жанауйым	1 378	1 587	1 786	2 022
89.	Толебийский район	Аккумский	село Момынай	1 999	1 965	2 211	2 504
90.	Толебийский район	Аккумский	село Аккум	1 468	1 677	1 888	2 137
91.	Толебийский район	Киелитасский	село Киелитас	2 012	2 023	2 277	2 578
92.	Толебийский район	Киелитасский	село Достык	2 562	2 570	2 892	3 275
93.	Толебийский район	Киелитасский	село Акайдар	1 488	1 597	1 797	2 035
94.	Толебийский район	Киелитасский	село Султанрабат	5 532	6 541	7 361	8 335
95.	Толебийский район	Коксаекский	село Коксайек	9 164	11 027	12 411	14 051
96.	Толебийский район	Коксаекский	село Казахстан	1 990	1 694	1 907	2 159
97.	Толебийский район	Коксаекский	село Жинишке	515	568	639	724
98.	Толебийский район	Коксаекский	село Алтынбастау	320	322	362	410
99.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Биринши мамыр	6 225	7 064	7 950	9 001
100.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Алгабас	1 426	1 434	1 614	1 827
101.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Бейнеткеш	1 263	1 270	1 429	1 618
102.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Загамбар (А.Навои)	4 724	4 915	5 531	6 263
103.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Жанажол	2 038	2 399	2 700	3 057
104.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Тагайна	1 270	1 277	1 437	1 627
105.	Толебийский район	Биринши мамыр	село Ынтымак	1 036	1 343	1 512	1 712
106.	Толебийский район	Зертасский	село Зертас	4 657	4 763	5 361	6 069
107.	Толебийский район	Зертасский	село Жанакуш	380	382	430	487
108.	Толебийский район	Кемекалганский	село Абай	1 598	1 607	1 808	2 047
109.	Толебийский район	Кемекалганский	село Акбастау	1 259	1 665	1 874	2 122
110.	Толебийский район	Кемекалганский	село Ангирата	1 081	1 240	1 395	1 580
111.	Толебийский район	Кемекалганский	село Каракия	366	368	414	469
112.	Толебийский район	Кемекалганский	село Каратобе	663	667	750	849
113.	Толебийский район	Кемекалганский	село Уйымшыл	817	821	925	1 047
114.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Кершетас	2 115	2 133	2 223	2 464
115.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Кельтемашат	691	697	726	805
116.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Аксай	15	15	16	17
117.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Сеславино (Даубаба -2)	128	129	135	149
118.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Жиынбая	1 059	1 068	1 113	1 234
119.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Когалы	171	172	180	199
120.	Тюлькубасский район	Кельтемашатский	село Даубаба	1 043	1 052	1 096	1 215
	Всего по зоне			1651061	2007904	2481478	3092392
Зона активных агломерационных процессов
121.	Район Байдибека	Бугунский	селоШалдар	2 399	2 477	2 949	3 463
	Район Байдибека	Бугунский	село Бекбау (вошел в состав села Шалдар)
122.	Район Байдибека	Бугунский	селоЕкпенды	1187	1 480	1 762	2 069
123.	Район Байдибека	Бугунский	село Жиенкум	803	912	1 086	1 275
124.	Казыгуртский район	Казыгуртский	село Казыгурт	27 554	30 299	36 105	41 834
	Казыгуртский район	Казыгуртский	село Ашыбулак (вошел в состав село Казыгурт)
	Казыгуртский район	Казыгуртский	село Кезенбулак (вошел в состав село Казыгурт)
	Казыгуртский район	Казыгуртский	село Молбулак (вошел в состав село Казыгурт)
125.	Казыгуртский район	Алтынтобинский	село Алтынтобе	1 376	1 513	1 803	2 089
126.	Казыгуртский район	Алтынтобинский	село Аккум	431	474	565	654
127.	Казыгуртский район	Алтынтобинский	село Карабау	78	86	102	118
128.	Казыгуртский район	Алтынтобинский	село Каржан	4 866	5 351	6 376	7 388
129.	Казыгуртский район	Алтынтобинский	село Косагаш	1 415	1 556	1 854	2 148
130.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Жанабазар	3 019	3 320	3 956	4 584
131.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Жылыбулак	763	839	1 000	1 158
132.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Жанажол	842	926	1 103	1 278
133.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Жанаталап	1 341	1 475	1 757	2 036
134.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Ушбастау (село Кожамберди)	772	849	1 012	1 172
135.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Карабастау	969	1 066	1 270	1 471
136.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Тилектес	846	930	1 109	1 284
137.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Улгили	2 749	3 023	3 602	4 174
138.	Казыгуртский район	Сабыра Рахимова	село Кокебель	2 153	2 367	2 821	3 269
139.	Казыгуртский район	Сабыра Рахимова	село Кызылата	601	661	788	912
140.	Казыгуртский район	Сабыра Рахимова	село Майбулак	1 419	1 560	1 859	2 154
141.	Казыгуртский район	Карабауский	село Карабау	946	1 040	1 240	1 436
142.	Казыгуртский район	Карабауский	село Сынтас	2 313	2 543	3 031	3 512
143.	Казыгуртский район	Карабауский	село Жумысшы	1 035	1 138	1 356	1 571
144.	Казыгуртский район	Карабауский	село Ушбулак	1 504	1 654	1 971	2 283
145.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село Сарапхана	4 101	4 510	5 374	6 226
146.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село Жинишке	1 594	1 753	2 089	2 420
147.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село Майлыошак	896	985	1 174	1 360
148.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село имени Махамбет Утемисова	1 556	1 711	2 039	2 362
149.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село Талдыбулак	447	492	586	679
150.	Казыгуртский район	Шарбулакский	село Шарбулак	4 237	4 659	5 552	6 433
151.	Казыгуртский район	Шарбулакский	село Акбастау	824	906	1 080	1 251
152.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Темирлановка	18 520	18 518	20 953	24 788
153.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Амангельды	1 319	1 319	1 492	1 765
154.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Боралдай	524	487	551	652
155.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Ынталы	2 683	2 644	2 991	3 539
156.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Коктобе	1 938	1 878	2 125	2 514
157.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Кажымухан	1 854	1 864	2 109	2 496
158.	Ордабасынский район	Кажымуканский	село Кызылсенгир	447	417	472	559
159.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Бейсен Онтаева	365	348	394	466
160.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Акжол	758	765	866	1 024
161.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Берген Исаханова	1 675	1 697	1 921	2 272
162.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Жулдыз	379	362	409	484
163.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Ынтымак	297	278	315	372
164.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Тореарык	1 231	1 238	1 401	1 658
165.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Кольтоган	1 410	1 461	1 653	1 956
166.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Батыр ата	1 312	1 336	1 511	1 788
167.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Акпан	491	501	567	670
168.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Жанатурмыс	184	139	157	186
169.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Мадениет	438	445	504	596
170.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Макташы	982	1 002	1 133	1 341
171.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Сарыарык	961	974	1 102	1 304
172.	Ордабасынский район	Шубарский	село Шубар	5 672	5 704	6 454	7 636
173.	Ордабасынский район	Шубарский	село Береке	1 900	1 934	2 188	2 589
174.	Ордабасынский район	Шубарский	село Жусансай	1155	1 141	1 291	1 527
175.	Ордабасынский район	Шубарский	село Сарытогай	631	640	724	857
176.	Ордабасынский район	Шубарский	село Токсансай	1 130	1 169	1 322	1 564
177.	Толебийский район	Жогаргы Аксусский	село Мадени	1 176	1 473	1 658	1 877
178.	Толебийский район	Жогаргы Аксусский	село Саркырама	1 169	1 175	1 323	1 498
179.	Толебийский район	Каратобинский	село Балдыберек	892	897	1 009	1 143
180.	Толебийский район	Каратобинский	село Костобе	743	747	841	952
181.	Толебийский район	Каратобинский	село Майбулак	1 045	1 051	1 183	1 339
182.	Толебийский район	Каратобинский	село Каратобе	2 088	2 083	2 345	2 655
183.	Толебийский район	Каратобинский	село Тонкерис	712	716	806	912
184.	Толебийский район	Каскасуйский	село Жогаргы Каскасу	852	857	964	1 092
185.	Толебийский район	Каскасуйский	село Каскасу	2 329	2 521	2 837	3 212
186.	Толебийский район	Каскасуйский	село Керегетас	761	765	861	975
187.	Толебийский район	Каскасуйский	село Конесарык	1 146	1 615	1 817	2 058
188.	Толебийский район	Когалинский	село Алшалы	800	748	842	953
189.	Толебийский район	Когалинский	село Диханкуль	1 829	2 090	2 353	2 664
190.	Толебийский район	Когалинский	село Узунарык	1 332	1 345	1 514	1 714
191.	Толебийский район	Тасарыкский	село Тасарык	1 338	1 647	1 854	2 099
192.	Толебийский район	Тасарыкский	село Жамбыл	954	959	1 080	1 222
193.	Толебийский район	Тасарыкский	село Онтустик	604	607	684	774
194.	Толебийский район	Тасарыкский	село Ханарык	1 526	1 534	1 727	1 955
195.	Тюлькубасский район	Машатский	село Машат	1 646	1 660	1 730	1 918
196.	Тюлькубасский район	Машатский	село Енбек	1 017	1 026	1 069	1 185
197.	Тюлькубасский район	Машатский	село Енбекши	612	617	643	713
198.	Тюлькубасский район	Машатский	село Кызылбастау	513	517	539	598
199.	Тюлькубасский район	Рыскуловский	село Жанаталап	581	586	611	677
200.	Тюлькубасский район	Састобенский	село Састобе	7 301	7 363	7 673	8 506
201.	Тюлькубасский район	Састобенский	село Кызылту	562	567	591	655
202.	Тюлькубасский район	Састобенский	село Ынтымак	1 804	1 819	1 896	2 102
	Всего			158624	167801	193426	224114
Зона слабых агломерационных агломерационных процессов
203.	Арысская городская администрация	город Арысь	город Арысь	56 065	57 566	64 529	75 401
204.	Арысская городская администрация	Акдалинский	село Акдала	3 751	3 851	4 317	5 045
205.	Арысская городская администрация	Акдалинский	село Пакентай Арапов	317	325	365	426
	Арысская городская администрация	Акдалинский	село Онтам вошло в состав города Арысь - микрорайон города Арысь
206.	Арысская городская администрация	Дармениский	село Дермене	1 118	1 148	1 287	1 504
207.	Арысская городская администрация	Дармениский	село Саналы	783	804	901	1 053
208.	Арысская городская администрация	Дармениский	село Каражантак	379	389	436	510
209.	Арысская городская администрация.	Дармениский	село Орманды	233	239	268	313
210.	Арысская городская администрация	Дармениский	село 40-разъезд	80	82	92	108
211.	Арысская городская администрация	Дармениский	село Темиржолшы	272	279	313	366
212.	Арысская городская администрация	Дармениский	село Кызылкопир (Шаян)	521	535	600	701
213.	Район Байдибека	Шаянский	село Шаян	10 334	10 807	12 866	15 109
214.	Район Байдибека	Акбастауский	село Акбастау	3 093	3 577	4 258	5 000
215.	Район Байдибека	Акбастауский	село Жолгабас	401	437	521	611
216.	Район Байдибека	Акбастауский	село Кенес	721	771	918	1 079
217.	Район Байдибека	Акбастауский	село Туракты	616	644	766	900
218.	Район Байдибека	Алгабасский	село Танатар	887	1 017	1 211	1 422
219.	Район Байдибека	Бугунский	село Саркырама	818	765	911	1 070
220.	Район Байдибека	Жамбылский	село Жамбыл	1 611	1 705	2 029	2 383
221.	Район Байдибека	Жамбылский	село Шыбыт	427	534	636	747
222.	Район Байдибека	Коктерекский	село Бирлик	574	592	704	827
223.	Район Байдибека	Коктерекский	село Ынтымак	507	501	597	701
224.	Район Байдибека	Коктерекский	село Кенестобе	1757	1 938	2 307	2 709
225.	Казыгуртский район	Жанабазарский	село Женис	307	338	402	466
226.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Жигерген	609	670	798	925
227.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Айнатас	1 511	1 662	1 980	2 294
228.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Дикан (Шакпак)	1 211	1 332	1 587	1 839
229.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Кызылбулак	354	389	464	537
230.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Тесиктобе	669	736	877	1 016
231.	Казыгуртский район	Жигергенский	село Огем	125	137	164	190
232.	Казыгуртский район	Какпакский	село Какпак	5 002	5 500	6 554	7 594
233.	Казыгуртский район	Какпакский	село Зангар	378	416	495	574
234.	Казыгуртский район	Какпакский	село Сырлысай	875	962	1 147	1 328
235.	Казыгуртский район	Кызылкиянский	село Тугыртас	190	209	249	288
236.	Казыгуртский район	Кызылкиянский	село Айнатас	1 376	1 513	1 803	2 089
237.	Казыгуртский район	Кызылкиянский	село Кызылкия	4 084	4 491	5 351	6 201
238.	Казыгуртский район	Кызылкиянский	село Ынталы	1 640	1 803	2 149	2 490
239.	Казыгуртский район	Кызылкиянский	село Кызылсенгир	1 386	1 524	1 816	2 104
240.	Казыгуртский район	Турбатский	село Турбат	4 228	4 649	5 540	6 419
241.	Казыгуртский район	Турбатский	село Енбек	788	867	1 033	1 196
242.	Казыгуртский район	Турбатский	село Кызылдихан	1 760	1 935	2 306	2 672
243.	Казыгуртский район	Турбатский	село Ондирис	2 650	2 914	3 472	4 023
244.	Казыгуртский район	Шанакский	село Шанак	1 836	2 019	2 406	2 788
245.	Казыгуртский район	Шанакский	село Акжар	1 200	1 320	1 572	1 822
246.	Казыгуртский район	Шанакский	село Старый Шанак	465	511	609	706
247.	Казыгуртский район	Шанакский	станция Чанак	249	274	326	378
248.	Казыгуртский район	Шанакский	село Ызабулак	194	213	254	295
249.	Казыгуртский район	Сарапхананский	село Бакабулак	330	363	432	501
250.	Ордабасынский район	Бугунский	село Бугунь	5 013	5 023	5 683	6 723
251.	Ордабасынский район	Бугунский	село Кемер	313	292	331	391
252.	Ордабасынский район	Женисский	село Женис	2 395	2 449	2 771	3 278
253.	Ордабасынский район	Женисский	село Дихан	185	139	157	186
254.	Ордабасынский район	Карааспанский	село Карааспан	3 678	3 715	4 203	4 973
255.	Ордабасынский район	Каракумский	село Каракум	3 536	3 478	3 936	4 656
256.	Ордабасынский район	Торткульский	село Торткуль	8 061	8 209	9 288	10 988
257.	Ордабасынский район	Торткульский	село Аксары	353	353	399	472
258.	Ордабасынский район	Торткульский	село Арыстанды	790	807	913	1 080
259.	Ордабасынский район	Торткульский	село Енбекши	461	417	472	559
260.	Ордабасынский район	Торткульский	село Жайылма	295	278	315	372
261.	Ордабасынский район	Торткульский	село Кызылжар	1 864	1 878	2 125	2 514
262.	Ордабасынский район	Торткульский	село Елшибек батыр	764	737	834	987
263.	Ордабасынский район	Торткульский	село Кокарал	927	946	1 070	1 266
264.	Ордабасынский район	Торткульский	село Нура	324	334	378	447
265.	Ордабасынский район	Торткульский	село Спатаево	1 273	1 280	1 448	1 713
266.	Ордабасынский район	Шубарский	село Аккойлы	638	626	708	838
267.	Сарыагашский район	город Сарыагаш	город Сарыагаш	62 230	74 276	88 373	108 245
268.	Сарыагашский район	Акжарский	село Акжар	6 813	7 082	8 081	9 082
269.	Сарыагашский район	Акжарский	село Багыс	1 493	1 552	1 771	1 990
270.	Сарыагашский район	Дарбазинский	село Ердаут	785	816	931	1 046
271.	Сарыагашский район	Дербисекский	село Дербисек	13 767	14 311	16 330	18 352
272.	Сарыагашский район	Дербисекский	село Атамекен	2 239	2 327	2 656	2 985
273.	Сарыагашский район	Жартытобинский	село Бостандык	3 908	4 185	4 775	5 367
274.	Сарыагашский район	Жартытобинский	село Курама	2 550	2 773	3 165	3 557
275.	Сарыагашский район	Жартытобинский	село Достык	3 950	4 229	4 825	5 423
276.	Сарыагашский район	Жартытобинский	село Тонкерис	2 636	2 866	3 270	3 675
277.	Сарыагашский район	Жартытобинский	село Ынтымак	7 519	7 939	9 059	10 180
278.	Сарыагашский район	Жемистинский	село Жемисти	4 258	3 732	4 258	4 786
279.	Сарыагашский район	Жемистинский	село Тын	1 370	1 201	1 370	1 540
280.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Жибек жолы	8 397	8 729	9 960	11 194
281.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Зортобе	2 081	2 163	2 468	2 774
282.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Дикан баба	3 605	3 747	4 276	4 806
283.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Жанакурылыс	1 085	1 128	1 287	1 446
284.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Жанатурмыс	2 318	2 410	2 749	3 090
285.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Саркырама	1 142	1 187	1 355	1 522
286.	Сарыагашский район	Жибекжолинский	село Карабау	1 175	1 221	1 394	1 566
287.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Акниет	3 780	3 929	4 484	5 039
288.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Алгабас	1 003	1 043	1 190	1 337
289.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Ак уй	1 086	1 129	1 288	1 448
290.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Бескудук	1 109	1 153	1 315	1 478
291.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Дархан	2 189	2 275	2 596	2 918
292.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Жанаарык	2 078	2 160	2 465	2 770
293.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Жанаталап	1 342	1 395	1 592	1 789
294.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Енкес	4 997	5 194	5 927	6 661
295.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Култума	534	555	633	712
296.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Жылысу	733	762	869	977
297.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Нурлы жол	1 660	1 726	1 969	2 213
298.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Береке (Орта тобе)	578	601	686	770
299.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Куркелес	4 668	4 852	5 537	6 223
300.	Сарыагашский район	Куркелесский	село Дастан	754	784	894	1 005
301.	Сарыагашский район	Коктерекский	село Коктерек	4 409	4 583	5 230	5 877
302.	Сарыагашский район	Кабланбекский	Село Кабыланбек	6 495	6 751	7 704	8 658
303.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Жанаарык	2 077	2 159	2 464	2 769
304.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Зах	590	613	700	786
305.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Акниет	1 349	1 402	1 600	1 798
306.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Канагат	2 437	2 533	2 891	3 249
307.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Таскулак	1 980	2 058	2 349	2 639
308.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Тынтобе	532	553	631	709
309.	Сарыагашский район	Кабланбекский	село Чичерино (Сиргели)	3 634	3 777	4 310	4 844
310.	Сарыагашский район	Кызылжарский	село Кызылжар	6 345	6 596	7 526	8 458
311.	Сарыагашский район	Кызылжарский	село Жаскешу	1 538	1 599	1 824	2 050
312.	Сарыагашский район	Тегисшильский	село Тегисшиль	3 101	3 223	3 678	4 134
313.	Сарыагашский район	Тегисшильский	село Таскескен	3 551	3 691	4 212	4 734
	Сарыагашский район	Тегисшильский	село Коктобе (вошел в состав села Тегисшиль)
314.	Сарыагашский район	Тегисшильский	село Мадениет	1 699	1 766	2 015	2 265
315.	Тюлькубасский район	Майлыкентский	село Турара Рыскулова	25 718	25 936	27 028	29 963
316.	Тюлькубасский район	Тюлькубасский (Майлыкентский)	село Ирсу	121	122	127	141
317.	Тюлькубасский район	Майлыкентский	село Бакыбека	1 578	1 591	1 658	1 838
318.	Тюлькубасский район	Майлыкентский	село Караагашты (Дауан)	2 783	2 807	2 925	3 242
319.	Тюлькубасский район	Акбийкский	село Акбиик	1 942	1 958	2 041	2 263
320.	Тюлькубасский район	Акбийкский	село Кулан	1 607	1 621	1 689	1 872
321.	Тюлькубасский район	Акбийкский	село Сарытур	385	388	405	449
322.	Тюлькубасский район	Арысский	село Кереит	1 901	1 917	1 998	2 215
323.	Тюлькубасский район	Арысский	село Кайыршакты	45	45	47	52
324.	Тюлькубасский район	Арысский	село Махталы	1 562	1 575	1 642	1 820
325.	Тюлькубасский район	Балыктинский	село Балыкты	5 625	5 673	5 912	6 553
326.	Тюлькубасский район	Балыктинский	село Абай	1 551	1 564	1 630	1 807
327.	Тюлькубасский район	Балыктинский	село Кокбулак	801	808	842	933
328.	Тюлькубасский район	Балыктинский	село Урбулак	1 185	1 195	1 245	1 381
329.	Тюлькубасский район	Балыктинский	село Шарафкент	859	866	903	1 001
330.	Тюлькубасский район	Джабаглинский	село Абаил	569	574	598	663
331.	Тюлькубасский район	Джабаглинский	село Джабаглы	2 522	2 543	2 650	2 938
332.	Тюлькубасский район	Джабаглинский	разъезд 115	107	108	112	125
333.	Тюлькубасский район	Жаскешуский	село Жаскешу	4 965	5 007	5 218	5 784
334.	Тюлькубасский район	Жаскешуский	село Жанузак	283	285	297	330
335.	Тюлькубасский район	Жаскешуский	село Рыскул	1 165	1 175	1 224	1 357
336.	Тюлькубасский район	Жаскешуский	село Пистели	160	161	168	186
337.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Кемерберстау	1215	1 225	1 277	1 416
338.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Алгабас	1 091	1 100	1 147	1 271
339.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Мантая Жаримбетова	1 138	1 148	1 196	1 326
340.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Ельтай	741	747	779	863
341.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Кумисбастау	543	548	571	633
342.	Тюлькубасский район	Кемербастауский	село Майликент	271	273	285	316
343.	Тюлькубасский район	Машатский	село Жанакогам переименован в село Мынбай	1 603	1 617	1 685	1 868
344.	Тюлькубасский район	Мичуринский	село Майтобе	4 346	4 383	4 567	5 063
345.	Тюлькубасский район	Мичуринский	село Коксагыз	1 023	1 032	1 075	1 192
346.	Тюлькубасский район	Мичуринский	село Таусагыз	1 036	1 045	1 089	1 207
347.	Тюлькубасский район	Мичуринский	село Кожамберды	984	992	1 034	1 146
348.	Тюлькубасский район	Рыскуловский	село Азатлык	4 474	4 512	4 702	5 212
349.	Тюлькубасский район	Рыскуловский	село Тастыбулак	351	354	369	409
350.	Тюлькубасский район	Рыскуловский	село Шукырбулак	2 260	2 279	2 375	2 633
351.	Тюлькубасский район	Тастумсыкский	село Тастумсык	2 521	2 542	2 649	2 937
352.	Тюлькубасский район	Тастумсыкский	село Амангельды	886	894	931	1 032
353.	Тюлькубасский район	Тастумсыкский	село Жыланды	681	687	716	793
354.	Тюлькубасский район	Тастумсыкский	село Кабанбай	394	397	414	459
355.	Тюлькубасский район	Тастумсыкский	село Карабастау	200	202	210	233
356.	Тюлькубасский район	Тюлькубасский	село Тюлькубас	11 784	11 884	12 384	13 729
357.	Тюлькубасский район	Тюлькубасский	село Коктерек	901	909	947	1 050
358.	Тюлькубасский район	Чакпакский	село Шакпак баба	3 789	3 821	3 982	4 414
359.	Тюлькубасский район	Чакпакский	разъезд 114	219	221	230	255
	Всего по зоне			449006	473681	535554	617469
	Всего по Шымкентской агломерации			2 258 691	2 649 389	3 210 456	3 933 981

Приложение 5
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 6
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 7
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей города Шымкента

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	1 110 053,5	1 861 317,3	2 612 624,8
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	76 638,2	115 858,9	155 027,0
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	33 895,7	53 936,0	73 968,3
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	42 152,8	61 188,1	80 180,7
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	589,7	734,8	878,0
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	2 019 516,2	3 348 540,5	4 677 864,2
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	3 124,5	5 458,2	7 793,6
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	1 815 202,1	3 036 236,2	4 257 660,5
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	68 019,9	114 099,6	160 089,4
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	133 169,7	192 746,5	252 320,7
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	1 640 868,5	4 102 171,25	10 255 428,1
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	3 543 343,6	8 858 359,0	22 145 897,5
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	522,6	614,0	704,7
7	Занятое население, тысяч человек	500,5	592,6	684,3
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч человек	15,5	26,0	36,4
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	73,9	94,4	114,8
7.3	сфера услуг, тысяч человек	411,1	472,2	533,1
8	Безработное население, тысяч человек	22,1	21,3	20,4
9	Уровень безработицы, в %	4,2	3,5	2,9
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	212 900,5	253 973,3	308 530,2

Приложение 8
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей городской администрации Арысь

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	16 654,2	17 727,3	19 075,4
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	48 773,6	79 398,5	110 042,8
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	28 196,4	47 893,6	67 609,9
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	18 201,1	27 285,7	36 371,8
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	2 376,1	4 219,2	6 061,1
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	9 272,8	12 976,9	16 699,3
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	301,8	318,0	337,23
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	3 757,4	4 123,6	4 490,2
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	1 181,2	1 220,3	1 269,9
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	4 032,4	7 315,0	10 602,0
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	9 018,3	22 545,8	56 364,4
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	5 887,3	14 718,3	36 795,6
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	59,8	91,4	122,4
7	Занятое население, тысяч человек	58,2	89,8	120,8
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	12,6	23,3	33,7
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	12,7	23,3	33,7
7.3	сфера услуг, тысяч человек	32,9	43,2	53,4
8	Безработное население, тысяч человек	1,6	1,6	1,6
9	Уровень безработицы, в %	2,7	1,8	1,3
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	199 238,1	235 645,6	286 678,1

Приложение 9
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей района Байдибека

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	17 261,2	20 083,1	22 861,6
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	74 185,2	122 637,8	171 124,9
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	41 200,1	70 150,7	99 129,8
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	32 963,1	52 443,1	71 929,2
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	22,0	44,0	65,9
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	2 356,4	3 503,7	4 651,6
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	107,4	218,2	328,5
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	1 465,3	2 022,4	2 580,4
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	712,6	1 176,5	1 640,5
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	71,10	86,61	102,2
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	3 887,9	9 179,8	24 299,4
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	510,4	1 276,0	3 190,0
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	48,2	80,0	111,0
7	Занятое население, тысяч человек	46,9	78,8	109,9
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	13,1	23,8	34,2
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	11,6	22,4	32,8
7.3	сфера услуг, тысяч человек	22,2	32,6	42,9
8	Безработное население, тысяч человек	1,1	1,1	1,1
9	Уровень безработицы, в %	2,4	1,4	1,0
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	195 763,8	231 550,4	281 700,0

Приложение 10
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Казыгуртского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	31 941,5	44 530,9	57 182,0
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	132 692,0	215 581,8	298 469,8
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	60 731,4	103 069,2	145 423,8
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	71 924,4	112 478,8	153 014,7
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	36,2	33,8	31,3
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	27 768,0	45 076,5	62 356,0
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	103,7	156,4	209,1
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	23 850,1	38 904,3	53 931,1
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	2 850,0	4 247,6	5 643,6
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	964,2	1 768,2	2 572,2
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	7 239,1	18 097,8	45 244,5
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	3 797,5	9 493,8	23 734,5
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	71,1	102,4	133,2
7	Занятое население, тысяч человек	68,8	100,0	130,9
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	19,6	30,0	40,3
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	16,6	27,1	37,5
7.3	сфера услуг, тысяч человек	32,6	42,9	53,1
8	Безработное население, тысяч человек	2,3	2,3	2,3
9	Уровень безработицы, в %	3,3	2,3	1,8
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	190 658,9	225 350,1	274 151,7

Приложение 11
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Ордабасынского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	52 893,8	55 431,6	56 262,2
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	130 499,5	207 133,2	283 706,7
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	91 983,0	155 016,5	218 019,5
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	38 512,7	52 111,0	65 679,6
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	3,8	5,7	7,6
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	54 724,5	84 878,5	115 067,0
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	133,5	223,7	313,7
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	49 174,1	76 619,6	104 061,5
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	2 606,6	3 965,3	5 345,0
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	2 810,3	4 069,9	5 346,8
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	7 567,0	18 917,5	47 293,8
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	5 691,6	14 229,0	35 572,5
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	75,6	106,9	137,7
7	Занятое население, тысяч человек	73,1	104,4	135,1
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	25,4	35,8	46,0
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	14,6	25,2	35,5
7.3	сфера услуг, тысяч человек	33,1	43,4	53,6
8	Безработное население, тысяч человек	2,5	2,5	2,5
9	Уровень безработицы, в %	3,3	2,4	1,8
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	204 898,9	242 164,5	294 603,2

Приложение 12
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Сайрамского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	40 027,1	47 285,5	54 313,2
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	253 370,1	416 510,4	579 657,2
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	116 798,6	195 849,1	274 907,0
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	136 506,0	220 567,7	304 628,7
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	65,5	93,6	121,5
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	49 603,0	63 862,5	77 958,7
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	2 244,9	3 092,4	3 915,8
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	42 028,6	54 687,3	67 209,0
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	4 884,8	5 595,3	6 303,6
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	444,7	487,5	530,3
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	40 540,9	101 352,3	253 380,5
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	22 012,6	55 031,5	137 578,8
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	118,0	148,9	179,5
7	Занятое население, тысяч человек	113,5	144,4	175,0
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	29,7	40,0	50,2
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	22,6	33,0	43,3
7.3	сфера услуг, тысяч человек	61,2	71,4	81,5
8	Безработное население, тысяч человек	4,5	4,5	4,5
9	Уровень безработицы, в %	3,8	3,0	2,5
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	214 245,8	253 185,4	308 011,8

Приложение 13
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Сарыагашского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	28 680,1	30 302,0	32 418,3
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	240 004,2	390 425,8	540 826,7
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	175 748,3	285 061,6	394 340,3
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	64 045,8	104 921,9	145 812,3
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	210,1	442,3	674,1
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	39 056,6	51 269,6	63 529,7
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	66,33	82,09	98,46
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	27 147,4	33 542,9	39 998,4
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	10 955,8	16 754,3	22 542,3
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	887,1	890,3	890,5
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	42 857,0	107 142,5	267 856,3
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	22 960,3	57 400,7	143 501,9
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	107,5	138,6	169,4
7	Занятое население, тысяч человек	103,6	134,7	165,4
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	25,7	36,0	46,3
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	14,9	25,5	35,8
7.3	сфера услуг, тысяч человек	63,0	73,2	83,3
8	Безработное население, тысяч человек	4,0	4,0	4,0
9	Уровень безработицы, в %	3,7	2,9	2,3
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	181 266,6	214 246,7	260 640,1

Приложение 14
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Толебийского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	21 353,7	24 321,1	26 965,0
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	115 720,9	182 796,2	249 840,3
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	49 477,5	80 502,2	111 510,7
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	66 226,8	102 275,1	138 308,2
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	16,6	18,9	21,4
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	61 248,9	85 430,8	109 572,4
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	240,32	241,38	241,5
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	56 003,9	77 795,5	99 548,2
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	4 752,7	7 093,9	9 433,9
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	252,0	300,0	348,8
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	11 869,6	29 674,0	74 185,0
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	10 961,3	27 403,3	68 508,1
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	75,4	106,8	137,7
7	Занятое население, тысяч человек	72,9	104,2	135,1
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	18,4	28,9	39,2
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	13,8	24,4	34,8
7.3	сфера услуг, тысяч человек	40,7	50,9	61,1
8	Безработное население, тысяч человек	2,6	2,6	2,6
9	Уровень безработицы, в %	3,4	2,4	1,9
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	186 474,5	220 398,1	268 121,5

Приложение 15
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз макроэкономических показателей Тюлькубасского района

№ п/п	Показатели	2030 год	2040 год	2050 год
	Национальная экономика
1	Инвестиции в основной капитал, миллион тенге	22 722,1	29 637,4	36 611,2
	Реальный сектор экономики
2	Валовый выпуск продукции (услуг) сельского хозяйства, миллион тенге	93 248,4	140 725,8	188 163,0
2.1	валовая продукция растениеводства, миллион тенге	43 547,3	64 489,2	85 391,5
2.2	валовая продукция животноводства, миллион тенге	49 696,7	76 227,0	102 756,8
2.3	услуги в области сельского хозяйства, миллион тенге	4,4	9,6	14,7
3	Объем промышленного производства, миллион тенге	24 926,8	36 482,1	48 058,0
3.1	горнодобывающая промышленность, миллион тенге	5 309,8	7 328,3	9 345,3
3.2	обрабатывающая промышленность, миллион тенге	15 935,6	24 346,6	32 780,7
3.3	электроснабжение, подача газа, пара и воздушное кондиционирование, миллион тенге	3 473,1	4 577,12	5 680,1
3.4	водоснабжение; канализационная система, контроль над сбором и распределением отходов, миллион тенге	208,3	230,1	251,9
	Торговля
4	Розничный товарооборот, миллион тенге	11 343,7	28 359,3	70 898,3
5	Оптовый товарооборот, миллион тенге	3 937,3	9 843,3	24 608,1
	Рынок труда и оплата труда
6	Рабочая сила, тысяч человек	68,5	99,9	130,8
7	Занятое население, тысяч человек	66,2	97,5	128,4
7.1	cельское хозяйство, лесное и рыбное хозяйство, тысяч. человек	18,8	29,2	39,6
7.2	промышленность и строительство, тысяч человек	15,4	26,0	36,3
7.3	сфера услуг, тысяч человек	32,0	42,3	52,5
8	Безработное население, тысяч человек	2,3	2,3	2,3
9	Уровень безработицы, в %	3,4	2,3	1,8
10	Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника, тенге	193 013,8	228 263,7	277 694,8

Приложение 16
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 17
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 18
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Основные показатели суммарного забора воды по отраслям экономики за 2040 год по Шымкентской агломерации в разрезе административных районов, миллионов кубических метров в год

Виды использования	город Шымкент	Арысь городская администрация	Район Байдибека	Казыгуртский район	Ордабасынский район	Сайрамский район	Сарыагашский район	Толебийский район	Тюлькубасский район
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Хозяйственно-питьевые	185,161	8,621	0	0	0	0	7,920	5,087	0
2. Производственные	30,414	0,015	0,032	0,075	0,240	10,140	0,296	0,081	1,332
3. Сельское хозяйство - всего, в том числе:	21,352	71,401	63,273	77,032	300,016	166,233	155,358	46,367	67,602
а) сельхозводоснабжение	0	1,008	4,056	12,355	14,253	26,001	15,474	8,495	10,418
б) орошение регулярное	21,352	70,122	57,746	62,553	283,723	135,742	138,388	36,336	55,902
в) орошение лиманное	0	0	0	0	0	0	0	0	0
г) обводнение пастбищ	0	0,271	1,471	2,124	2,040	4,490	1,496	1,536	1,282
д) залив сенокосов	0	0	0	0	0	0	0	0	0
4. Прудово-рыбное хозяйство	0,575	0,288	0	0	0	2,884	0	0	0,288
5. Полив зеленых насаждений	22,041	1,026	0	0	0	0	0,943	0,605	0
6. Промывка каналов	0	0	0	0	0	0	0	0	0
7. Поддержание заданных горизонтов	0	0	0	0	0	0	0	0	0
8. Наполнение наливных водохранилищ	61,598	0	0	0	826,471	0	0	0	0
9. Поддержание пластового давления	0	0	0	0	0	0	0	0	0
10. Прочие нужды	2,345	0,060	0	0,055	0,055	0,055	0,055	0,055	0,055
11. Сброс сточных и шахтно-рудничных вод без использования	0,698	0	0	0	0	0	0	0	0
12. Вода транзитная	41,503	0	56,070	0	87,938	0	410,930	0	0
13. Вынужденнный забор воды в каналы	0	0	0	0	0	0	0	0	0
14. Передано в другой бассейн	0	0	0	0	0	0	0	0	0
15. Передано другому государству	0	0	0	0	0	0	517,220	0	0
16. Сброс канализационных дренажных вод	0	0	0	0	0	0	0	0	0
17. Санитарные попуски	0	0	0	0	0	0	0	0	0
ИТОГО	365,687	81,411	119,375	77,162	1 214,720	179,312	1 092,722	52,195	69,277

Приложение 19
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Основные показатели суммарного забора, использования и отведения воды по источникам за 2050 год по Шымкентской агломерации в разрезе административных районов, миллионов кубических метров в год

Виды использования	Забор воды
	Всего	Поверхностной (с учетом полученной воды из др. государства)		Подземной и шахтной		Коллекторно-дренажной	Сточной
	Всего	Итого	Из них морской	Итого	Из них шахтнорудничной	Коллекторно-дренажной	Сточной
1	2	3	4	5	6	7	8
город Шымкент	425,540	201,145	0	224,395	0,838	0	0
Арысь городская администрация	86,435	83,242	0	3,193	0	0	0
Район Байдибека	121,099	119,213	0	1,886	0	0	0
Казыгуртский район	81,557	66,110	0	15,447	0	0	0
Ордабасынский район	1 224,005	1 204,773	0	19,232	0	0	0
Сайрамский район	190,615	144,093	0	46,522	0	0	0
Сарыагашский район	1 105,171	1 085,235	0	19,936	0	0	0
Толебийский район	55,652	44,943	0	10,709	0	0	0
Тюлькубасский район	71,974	61,303	0	10,671	0	0	0
ИТОГО	3 362,048	3 010,057	0	351,991	0,838	0	0

Продолжение Приложения 19

Виды использования	Использовано
	Всего	Поверхностная		Подземная		Коллекторно-дренаж ной	Сточной
	Всего	Итого	Из них морской	Итого	Из них шахтно-рудничной	Коллекторно-дренаж ной	Сточной
1	9	10	11	12	13	14	15
город Шымкент	383,199	159,642	0	223,557	0	0	0
Арысь городская администрация	86,435	83,242	0	3,193	0	0	0
Район Байдибека	65,029	63,143	0	1,886	0	0	0
Казыгуртский район	79,646	64,199	0	15,447	0	0	0
Ордабасынский район	1 107,169	1 087,937	0	19,232	0	0	0
Сайрамский район	190,615	144,093	0	46,522	0	0	0
Сарыагашский район	174,202	154,266	0	19,936	0	0	0
Толебийский район	53,061	42,352	0	10,709	0	0	0
Тюлькубасский район	67,419	56,748	0	10,671	0	0	0
ИТОГО	2 206,775	1 855,622	0	351,153	0	0	0

Продолжение Приложения 19

Виды использования	Водоотведение		Безвозвратное потребление	Потери при транспортировке
	Всего	В т. ч. в водные объекты
	Всего	В т. ч. в водные объекты
1	16	17	18	19
город Шымкент	241,745	2,636	425,540	0
Арысь городская администрация	7,931	0	86,435	0
Район Байдибека	1,094	0	121,099	0
Казыгуртский район	4,426	0	81,557	1,911
Ордабасынский район	5,459	0	1 224,005	28,898
Сайрамский район	10,862	0	190,615	0
Сарыагашский район	14,129	0	587,951	39,945
Толебийский район	7,103	0,097	55,555	2,591
Тюлькубасский район	5,000	0	71,974	4,555
ИТОГО	297,749	2,733	2 844,731	77,900

Приложение 20
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогноз теплопотребления по жилой и общественной застройке, тысяча гигакалорий

Наименование	2030 год	2040 год
Наименование	прогноз
город Шымкент
Расход тепла всего, в том числе:	9 263,8	14 929,5
на отопление жилых и общественных зданий	5 163,7	8 211,2
на вентиляцию	1 588,9	2 538,0
на горячее водоснабжение	2 511,2	4 180,3
городская агломерация Арысь
Расход тепла всего, в том числе:	787,6	1 181,4
на отопление жилых и общественных зданий	439,0	649,8
на вентиляцию	135,1	199,8
на горячее водоснабжение	213,5	331,8
Толебийский район
Расход тепла всего, в том числе:	1 313,0	1 969,5
на отопление жилых и общественных зданий	731,9	1 083,2
на вентиляцию	225,2	334,8
на горячее водоснабжение	355,9	551,5

Приложение 21
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Прогнозные объемы потребления природного газа в разрезе районов Шымкентской агломерации

Этапы строительства	Потребление газа	Население	Топливно-энергетический комплекс	Коммунально бытовое хозяйство	Промышлен ность
Этапы строительства	миллионов кубических метров	миллионов кубических метров	миллионов кубических метров	миллионов кубических метров	миллионов кубических метров
город Шымкент
2030 год	864,966	282,916	192,255	14,146	375,596
городская адмнистрация Арысь
2030 год	61,357	22,727	7,319	1,136	30,172
Ордабасынский район
2030 год	127,464	51,025	6,414	2,551	67,740
район Байдибека
2030 год	55,306	22,694	1,346	1,135	30,129
Сарыагашский район
2030 год	356,224	142,317	17,835	7,116	188,938
Казыгуртский район
2030 год	130,846	52,920	5,018	2,646	70,255
Толебийский район
2030 год	151,893	60,871	7,158	3,044	80,812
Сайрамский район
2030 год	217,902	84,066	18,017	4,203	111,500
Тюлькубасский район
2030 год	129,618	52,059	5,837	2,603	69,113

Приложение 22
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 23
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Дошкольные организации Шымкентской агломерации на промежуточный (2030 год), расчетный (2040 год), прогнозный (2050 год) сроки проектирования в разрезе городов и районов

Наименование административных единиц	2030 год
Наименование административных единиц	Численность детей возрастной группы 3-5 лет, человек	Нормативная потребность мест (85% 3-5 лет)	Дефицит (-), профицит (+), мест	Новое строительство, мест	Количество мест в конце периода	Охват детей 3-5 лет дошкольным образованием, %
1	4	5	6	7	8	9
Шымкентская агломерация	190 708	162 102	-29 178	29 178	174 408	91
город Шымкент	108 688	92 385	-23 039	23 039	92 385	85
городская администрация Арысь	4 837	4 111	1 721		5 778	119
Район Байдибека	2 914	2 477	334		2 730	94
Казыгуртский район	9 380	7 973	1 962		7 973	85
Ордабасынский район	10 187	8 659	13		8 659	85
Сайрамский район	19 859	16 881	-3 212	3 212	16 881	85
Сарыагашский район	16 312	13 865	10 491		24 251	149
Толебийский район	10 040	8 534	-1 702	1 702	8 534	85
Тюлькубасский район	8 490	7 217	-1 225	1 225	7 217	85

Продолжение Приложения 23

Наименование административных единиц	2040 год						2050 год
Наименование административных единиц	Численность детей возрастной группы 3-5 лет, человек	Нормативная потребность мест (85% 3-5 лет)	Дефицит (-), профицит (+), мест	Новое строительство, мест	Количество мест в конце периода	Охват детей 3-5 лет дошкольным образованием, %	Численность детей возрастной группы 3-5 лет, человек	Нормативная потребность мест (85% 3-5 лет)	Дефицит (-), профицит (+), мест	Новое строительство, мест	Количество мест в конце периода	Охват детей 3-5 лет дошкольным образованием, %
Шымкентская агломерация	231 380	196 673	-22 265	31 637	206 044	89	283 274	240 783	-34 739	40 783	246 827	87
город Шымкент	136 072	115 661	-23 277	23 277	115 661	85	171 394	145 685	-30 023	30 023	145 685	85
городская администрация Арысь	5 422	4 608	1 170		5 778	107	6 335	5 385	393		5 778	91
Район Байдибека	3 469	2 949	-219	219	2 949	85	4 073	3 462	-514	514	3 462	85
Казыгуртский район	11 178	9 501	-1 528	1 528	9 501	85	12 952	11 009	-1 508	1 508	11 009	85
Ордабасынский район	11 526	9 797	-1 138	1 138	9 797	85	13 636	11 591	-1 794	1 794	11 591	85
Сайрамский район	23 923	20 335	-3 454	3 454	20 335	85	29 065	24 705	-4 370	4 370	24 705	85
Сарыагашский район	18 882	16 049	8 202		24 251	128	21 882	18 600	5 651		24 251	111
Толебийский район	11 623	9 880	-1 345	1 345	9 880	85	13 644	11 597	-1 717	1 717	11 597	85
Тюлькубасский район	9 285	7 892	-676	676	7 892	85	10 294	8 749	-857	857	8 749	85

Приложение 24
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Общеобразовательные школы Шымкентской агломерации к 2030, 2040 и 2050 годам

Наименование административных единиц	2030 год
	Численность детей 6-15 лет, человек	Численность детей 16-18 лет, человек	Нормативная потребность (6-15 лет-100%), (16-18лет -75%)	Дефицит (-), профицит (+) ученических мест	Новое строитель ство, ученические места	Количество мест в конце периода
	Численность детей 6-15 лет, человек	Численность детей 16-18 лет, человек	Нормативная потребность (6-15 лет-100%), (16-18лет -75%)	Дефицит (-), профицит (+) ученических мест	Новое строитель ство, ученические места	Количество мест в конце периода
Шымкентская агломерация	585 623	131 762	684 444	-365 897	365 897	684 444
город Шымкент	319 128	70 249	371 815	-252 662	252 662	371 815
городская администрация Арысь	15 914	3 587	18 604	-3 727	3 727	18 604
Район Байдибека	9 587	2 161	11 208	3 096		11 208
Казыгуртский район	30 864	6 957	36 081	-10 842	10 842	36 081
Ордабасынский район	33 517	7 555	39 184	-13 392	13 392	39 184
Сайрамский район	65 342	14 729	76 389	-39 130	39 130	76 389
Сарыагашский район	53 670	12 098	62 744	-26 842	26 842	62 744
Толебийский район	33 035	7 446	38 620	-12 579	12 579	38 620
Тюлькубасский район	24 566	6 980	29 801	-6 725	6 725	29 801

Продолжение Приложения 24

Наименование административных единиц	2040 год						2050 год
Наименование административных единиц	Численность детей 6-15 лет, человек	Численность детей 16-18 лет, человек	Нормативная потребность (6-15 лет-100%), (16-18лет -75%)	Дефицит (-), профицит (+) ученических мест	Новое строи тельство, ученические места	Коли чество мест в конце периода	Численность детей 6-15 лет, человек	Численность детей 16-18 лет, человек	Нормативная потребность (6-15 лет-100%), (16-18лет -75%)	Дефицит (-), профицит (+) ученических мест	Новое строи тельство, ученические места	Коли чество мест в конце периода
Шымкентская агломерация	713 118	158 633	832 093	-147 648	147 648	832 093	871 355	193 753	1 016 670	-184 577	184 577	1 016 670
город Шымкент	399 533	87 948	465 495	-93 680	93 680	465 495	503 244	110 777	586 327	-120 832	120 832	586 327
городская администрация Арысь	17 839	4 021	20 854	-2 251	2 251	20 854	20 844	4 698	24 367	-3 513	3 513	24 367
Район Байдибека	11 413	2 573	13 343	-2 135	2 135	13 343	13 403	3 021	15 668	-2 326	2 326	15 668
Казыгуртский район	36 778	8 290	42 995	-6 914	6 914	42 995	42 613	9 606	49 818	-6 822	6 822	49 818
Ордабасынский район	37 923	8 548	44 334	-5 150	5 150	44 334	44 866	10 113	52 450	-8 116	8 116	52 450
Сайрамский район	78 713	17 743	92 020	-15 632	15 632	92 020	95 630	21 556	111 797	-19 776	19 776	111 797
Сарыагашский район	62 125	14 004	72 628	-9 884	9 884	72 628	71 997	16 229	84 169	-11 541	11 541	84 169
Толебийский район	38 243	8 620	44 708	-6 088	6 088	44 708	44 891	10 119	52 480	-7 772	7 772	52 480
Тюлькубасский район	30 551	6 886	35 715	-5 914	5 914	35 715	33 868	7 634	39 594	-3 878	3 878	39 594

Приложение 25
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Динамика развития жилищного фонда в Шымкентской агломерации до 2050 года

Наименование административных единиц	На начало 2023 года
	Численность населения всего человек	Жилищный фонд, тысяч квадратных метров			Обеспеченность жильем, квадратный метр на 1 человека			Аварийный, ветхий жилищный фонд, тысяч квадратных метров
	Численность населения всего человек	всего	город	село	всего	город	село
Шымкентская агломерация	2 258 691	39 795,5	24 939,5	14 855,9	17,5	18,1	16,4	27,9
город Шымкент	1 222 066	22 562,2	22 562,2		26,4	26,4		24,3
городская администрация Арысь	63 519	1 153,0	779,5	373,4	16,1	16,2	15,8
район Байдибека	37 201	852,0		852,0	17,7		17,7	0,7
Казыгуртский район	115 030	1 980,8		1 980,8	17,4		17,4
Ордабасынский район	139 145	2 213,2		2 213,2	21,4		21,4
Сайрамский район	241 851	4 119,1		4 119,1	24,0		24,0	0,1
Сарыагашский район	199 569	3 228,9	1 018,8	2 210,1	18,3	20,7	17,4	0,7
Толебийский район	121 167	2 063,0	579,0	1 484,0	21,0	23,4	20,1
Тюлькубасский район	119 143	1 623,3		1 623,3	17,0		17,0	2,1

Продолжение Приложения 25

Наименование административных единиц	2030 год
	Численность населения, человек	Сносимый ЖФ тысяч квадратных метров	Существующий сохраняемый, тысяч квадратных метров	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+),тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров	Обеспе ченность населе ния жильем, квадратный метр на 1 человека
	Численность населения, человек	Сносимый ЖФ тысяч квадратных метров	Существующий сохраняемый, тысяч квадратных метров	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+),тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров
Шымкентская агломерация	2 649 389	25,1	39 240	66 115	-26 875	26 875	66 115	25,0
город Шымкент	1 538 601	22,7	21 573	38 465,0	-16 892	16 892,0	38 465	25,0
городская администрация Арысь	65 220		1 095,5	1 630,5	-535	535,0	1 630,5	25,0
район Байдибека	39 867	0,6	856,0	982,3	-126	126,3	982,3	25,0
Казыгуртский район	126 490		1 923,4	3 162,3	-1 238,9	1 238,9	3 162,3	25,0
Ордабасынский район	139 138		2 155,1	3 434,2	-1 279,1	1 279,1	3 434,2	25,0
Сайрамский район	267 797		4 434,7	6 694,9	-2 260,2	2 260,2	6 694,9	25,0
Сарыагашский район	216 736	0,1	3 319,7	5 499,0	-2 179,3	2 179,3	5 499,0	25,0
Толебийский район	135 388		2 260,1	3 384,8	-1 124,7	1 124,7	3 384,8	25,0
Тюлькубасский район	120 152	1,7	1 622,2	2 862,2	-1 240,0	1 240,0	2 862,2	25,0

Продолжение Приложения 25

Наименование административных единиц	2040 год
	Численность населения, человек	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+),тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров	Обеспеченность населения жильем, квадратный метр на 1 человека
	Численность населения, человек	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+),тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров
Шымкентская агломерация	3 210 456	86 709	-20 594	20 594	86 709	27,0
город Шымкент	1 926 257	52 008,9	-13 543,9	13 543,9	52 008,9	27,0
городская администрация Арысь	73 108	1 974,0	-343,5	343,5	1 974,0	27,0
район Байдибека	47 461	1 262,9	-280,7	280,7	1 262,9	27,0
Казыгуртский район	150 728	4 069,7	-907,4	907,4	4 069,7	27,0
Ордабасынский район	157 427	4 196,4	-762,2	762,2	4 196,4	27,0
Сайрамский район	322 596	8 710,1	-2 015,2	2 015,2	8 710,1	27,0
Сарыагашский район	250 932	6 874,5	-1 375,5	1 375,5	6 874,5	27,0
Толебийский район	156 735	4 231,8	-847,1	847,1	4 231,8	27,0
Тюлькубасский район	125 212	3 380,6	-518,4	518,4	3 380,6	27,0

Продолжение Приложения 25

Наименование административных единиц	2050 год
	Численность населения, человек	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+), тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров	Обеспеченность населе ния жильем, квадратный метр на 1 человека
	Численность населения, человек	Требуется по норме, тысяч квадратных метров	Дефицит (-), профицит (+), тысяч квадратных метров	Новое строительство, тысяч квадратных метров	Жилищный фонд в конце периода, тысяч квадратных метров
Шымкентская агломерация	3 933 981	118 048	-31 339	31 339	118 048
город Шымкент	2 426 272	72 788,1	-20 779,2	20 779,2	72 788,1	30,0
городская администрация Арысь	85 426	2 562,7	-588,8	588,8	2 562,7	30,0
район Байдибека	55 737	1 647,9	-384,9	384,9	1 647,9	30,0
Казыгуртский район	174 645	5 239,4	-1 169,7	1 169,7	5 239,4	30,0
Ордабасынский район	186 247	5 516,3	-1 319,9	1 319,9	5 516,3	30,0
Сайрамский район	391 927	11 757,7	-3 047,7	3 047,7	11 757,7	30,0
Сарыагашский район	290 936	8 852,1	-1 977,6	1 977,6	8 852,1	30,0
Толебийский район	183 983	5 519,4	-1 287,6	1 287,6	5 519,4	30,0
Тюлькубасский район	138 808	4 164,1	-783,5	783,5	4 164,1	30,0

Приложение 26
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 27
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 28
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Приложение 29
к Межрегиональной схеме
территориального развития
Шымкентской агломерации

Информация о наличии жилья, требующего сейсмоусиления на территории Шымкентской агломерации

№	Наименование областей, городов и районов областей	Количество (площадь) многоэтажных жилых домов, требующих сейсмоусиления, ед. (тыс. м2)			Количество проживающих в требующем сейсмоусиления жилье, чел.
№	Наименование областей, городов и районов областей	всего	в том числе в частном домовладении	в том числе в государственной собственности	Всего	в том числе в частном домовладении	в том числе в домах государственной собственности
1	город Шымкент	68	68	-	-	-	-

Источник: данные Департамента по чрезвычайным ситуациям РК

Информация о наличии объектов общественного и производственного назначения, требующего сейсмоусиления на территории Шымкентской агломерации

№	Наименование областей, городов республиканского значения,городов и районов области	Количество объектов общественного и производственного назначения, требующего сейсмоусиления, ед./тыс. м²
		Всего	в том числе
		Всего	школ (краткая характеристика: адрес, кол-во детей, учителей и т.д.)	больниц (краткая характеристика: адрес, кол-во коек, врачей и т.д.)	детских садов (краткая характеристика: кол-во детей, персонал)	других общественных зданий и сооружений (краткая характеристика)	производственных зданий и сооружений (краткая характеристика)
1	город Шымкент	44	42	2	-	-	-

Источник: данные Департамента по чрезвычайным ситуациям РК

"Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 19-бабының 3-4) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған, Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасы бекітілсін.

2. Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 22 ақпандағы № 74 қаулысының күші жойылды деп танылсын.

3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар осы қаулыдан туындайтын шараларды қабылдасын.

4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

О. Бектенов

	Қазақстан Республикасы
	Үкіметінің 2025 жылғы 28 қазандағы № 901 қаулысымен бекітілген

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасы (бұдан әрі – Өңіраралық схема) "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабының 3-4) тармақшасына және "Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасының негізгі ережелерін бекіту туралы" (бұдан әрі – Бас схеманың негізгі ережелері) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 желтоқсандағы № 1434 қаулысына сәйкес әзірленді.

2. Өңіраралық схема қалыптасқан қоныстандыру жүйесін, әлеуметтік-экономикалық, табиғи-климаттық және ресурстық жағдайларды және өңірдің Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан жерін негізге ала отырып, аумақтың қала құрылысын игеру мен дамытуды осы Өңіраралық схемаға 1-қосымшаға сәйкес айқындайды.

Өңіраралық схемада өндіргіш күштерді дамытудың және халықты қоныстандыру жүйесінің, инженерлік, көліктік, әлеуметтік, рекреациялық инфрақұрылымдардың, қоршаған ортаны қорғаудың, табиғатты ұтымды пайдаланудың, ресурстарды қамтамасыз етудің және аумақты функционалдық аймақтарға бөлудің жобалық ұсыныстары осы Өңіраралық схемаға 2- қосымшаға сәйкес ұсынылған.

3. Шымкент агломерациясының өңіраралық схемасында Шымкент агломерациясы аумағын жобалаудың аралық (2030 жыл), есептік (2040 жыл) ) және болжамды (2050 жыл) мерзімдерге арналған перспективалық қала құрылысын дамытудың жобалық ұсыныстары қамтылады. Шымкент агломерациясының өңіраралық схемасының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері осы Өңіраралық схемаға 3-қосымшаға сәйкес келтірілген.

Шымкент агломерациясын ұзақ мерзімді дамытудың жобалық ұсыныстары осы Өңіраралық схемаға 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26-қосымшаларға сәйкес келтірілген.

Шымкент агломерациясының аймағына кірген елді мекендердің тізбесі және елді мекендердің бөлінісінде 2050 жылға дейін Шымкент агломерациясы халқы санының болжамы осы Өңіраралық схемаға 4-қосымшаға сәйкес келтірілген.

2-тарау. Жоспарланатын аумақты аймақтарға бөлу

4. Бас схеманың негізгі ережелерінің 5-бөліміне сәйкес функционалдық аймақтар 4 негізгі топқа бөлінген:

1) қарқынды шаруашылық және қала құрылысын игеру және табиғи ортаны барынша рұқсат берілген жасанды өзгерту аймақтары;

2) қоршаған табиғи ортаны экстенсивті игеру аймақтары;

3) шаруашылық игеру шектелген және табиғи ортасы барынша сақталатын аймақтар;

4) шаруашылық қызметінің ерекше регламенттері бар аймақтар.

Жоғарыда аталған аймақтардың әрқайсысының құрамында тиісті кіші аймақтарды атап көрсетуге болады (осы Өңіраралық схемаға 5-қосымшаға сәйкес).

Қазақстан Республикасы жер теңгерімінің деректері бойынша Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясының аумағы 1 573,48 мың гектарды құрайды. Шымкент агломерациясының жоспарланып отырған даму аймағында халық саны қалалық жерде 1 374,5 мың адамды және ауылдық жерде 884,2 мың адамды құрайтын 359 елді мекен, оның ішінде Қазығұрт ауданының 60 елді мекені, Бәйдібек ауданының 26 елді мекені, Ордабасы ауданының 57 елді мекені, Сайрам ауданының 42 елді мекені, Сарыағаш ауданының 48 елді мекені, Төлеби ауданының 55 елді мекені, Түлкібас ауданының 60 елді мекені, Арыс қалалық әкімшілігі мен Шымкент қаласының 10 елді мекені орналасқан.

Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерде көрсетілген алаңдарды айқындау үшін Жер кодексінің 1-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Жер қорының жер санатының нысаналы мақсатына сәйкес аумақтың жобалық жер теңгерімі жасалды (осы Өңіраралық схемаға 3-қосымшаға сәйкес).

1- параграф. Қарқынды шаруашылық және қала құрылысын игеру және табиғи ортаны барынша рұқсат берілген жасанды өзгерту аймақтары

5. Қоныстандыру арналарының кіші аймағы

Қала құрылысы құндылығы жоғары кіші аймақтар негізінен Шымкент агломерациясының жоспарлау орталықтарын байланыстыратын бас жоспарлау осьтерінің бойында шоғырланады. Шымкент агломерациясының өңіраралық схемасында негізгі және екінші кезектегі жоспарлау осьтері айқындалды, мұндағы негізгі жоспарлау орталығына Шымкент агломерациясының өзегі – Шымкент қаласы жатады.

Шымкент агломерациясының әсер ету аймағына: орталығы – Шымкент қаласы, Арыс қалалық әкімшілігінің бөлігі және Түркістан облысының алты әкімшілік ауданының бөліктері: Бәйдібек, Қазығұрт, Ордабасы, Сайрам, Сарыағаш, Төлеби және Түлкібас аудандары кіреді.

Агломерация өзегінен басқа Т. Рысқұлов атындағы ауыл және 2040 жылға дейінгі перспективада – Арыс, Сарыағаш қалалары тартылыс орталықтары болып белгіленді. Олар тиісті аудандардың әкімшілік орталықтары болып табылады.

Тартылыс орталықтары бөлінісінде тартылыс орталықтарына тартылатын елді мекендердің басым бөлігі Шымкент және Сарыағаш қалаларына тиесілі. (Шымкент агломерациясының әсер ету аймағының барлық елді мекендерінің 75,6%-ы).

Шымкент агломерациясы үшін агломерацияның өзегіне дейін бір жарым сағаттық көліктік қолжетімділік айқындалды.

Халықтың тығыздығы және агломерация өзегі мен аудандық жергілікті қоныстандыру жүйелері орталықтарының байланыс қарқындылығы бойынша қарқынды және белсенді агломерациялық процестер аймақтары анықталды.

Шымкент агломерациясында халықты қоныстандыру жүйесін перспективалық дамыту Шымкент қаласының айналасындағы іргелес аумақтарды қоныстандыру жүйесін жетілдіруге бағытталған. Бұл халық санының өсуінен туындайтын елді мекендердің бейберекет ұлғаюын болдырмау қажеттілігіне байланысты, ол өз кезегінде кешенді қызмет көрсету және еңбекпен қамту жүйесінде мәселелердің туындауына алып келеді.

Негізгі жоспарлау осьтері бойынша агломерацияның өзегіне көші-қон ағынын азайту мақсатында онда ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу жөніндегі өндірістерді, қызмет көрсету саласын, туристік-рекреациялық кешен объектілерін дамыта отырып, агломерацияның ірі елді мекендерін тартылыс және қарсы магнит орталықтары ретінде дамыту ұсынылады. Шымкент агломерациясында Түркістан және Тараз қалалары осындай контрмагниттерге айналады.

Серіктес елді мекендер ретінде халықтың ішкі көші-қон орталықтары Сарыағаш, Арыс, Леңгір қалалары, Т.Рысқұлов атындағы ауыл, Ақсу, Қазығұрт, Бадам, Темірлан, Төрткүл, Шаян ауылдары болады.

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясы елді мекендерінің жалпы жер көлемі 369,5 мың гектарды, оның ішінде қалалар – 122,9 мың гектарды, ауылдық елді мекендер – 246,6 мың гектарды құрайды.

Жобалаудың есептік мерзіміне қарай Шымкент қаласын есепке алғанда қалалық және ауылдық елді мекендердің жалпы ауданы 370,5 мың гектарды құрайды.

6. Өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметінің мұқтажы үшін, ұлттық қауіпсіздікті қорғау және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер.

Аталған санаттағы жерлердің құрамына мыналар кіреді:

1) өнеркәсіп объектілерін орналастыру және пайдалану үшін берілген өнеркәсіп жерлері, оның ішінде олардың санитариялық-қорғаныш және өзге де аймақтары;

2) теміржол көлігі жерлері;

3) автомобиль көлігі жерлері;

4) теңіз және ішкі су көлігі жерлері;

5) әуе көлігі жерлері;

6) құбыржол көлігінің жерлері;

7) байланыс және энергетика жерлері;

8) қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік мұқтаждарына арналған жерлер.

7. Көлік-коммуникациялық дәліздердің кіші аймағы.

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясының өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметінің, қорғаныстың, ұлттық қауіпсіздіктің мұқтажы үшін және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жер көлемі 21,1 мың гектарды құрайды.

8. Автомобиль жолдарының кіші аймағы

Қазіргі уақытта Шымкент агломерациясының аумағы бойынша екі халықаралық автокөлік маршруты өтеді:

1) "Ташкент – Шымкент – Тараз – Бішкек – Алматы – Қорғас" (Батыс Еуропа – Батыс Қытай дәлізінің құрамдас бөлігі);

2) "Шымкент – Қызылорда – Ақтөбе – Орал – Самара" (Батыс Еуропа-Батыс Қытай дәлізінің құрамдас бөлігі).

Транзиттік тасымалдар Орта Азия республикалары, Ресей және Қытай арасында жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясының автомобиль жолдарының ауданы 5,9 мың гектарды құрайды.

Шымкент агломерациясының перспективалық экономикалық әсер ету және әлеуеттік даму аймағының шекарасында автомобиль жолдарының ұзындығы 2 358,5 километрді, оның ішінде:

1) республикалық маңызы бар – 406,4 километрді;

2) облыстық маңызы бар – 1 603,3 километрді;

3) аудандық маңызы бар – 348,8 километрді құрайды.

Жалпыға ортақ пайдаланымдағы автомобиль жолдарының жобалық жер алаңы "Автомобиль жолдары үшін жер бөліп беру" Қазақстан Республикасының қағидалар жинағына 3.03-102-2013 (бұдан әрі – ҚР ҚЖ) сәйкес белгіленген.

Бұл аумақтар мемлекеттік және қоғамдық мүдделер аймағы болып табылады. Автомобиль көлігі аймақтарының шегіндегі учаскелерге меншік немесе иелік ету құқықтарының болуы олардың негізгі функционалдық мақсаттан немесе шартты түрде рұқсат етілген қызмет түрлерінен өзге мақсаттарда пайдаланылуына негіз болып табылмайды.

9. Теміржол кіші аймағы

Шымкент теміржол бөлімшесінің мәліметтері бойынша теміржол көлігі магистральдық теміржолдардан және станциялардан тұрады. "ҚТЖ" ҰК акционерлік қоғамының (бұдан әрі – АҚ) Шымкент жол бөлімшесі Түркістан облысының аумағы арқылы өтетін Түркістан - Арыс, Арыс – Сарыағаш, Арыс-Шымкент – Түлкібас, Шымкент - Леңгір учаскелерінде теміржол желілерін пайдаланады.

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясының темір жолдарының ауданы 2,2 мың гектарды құрайды.

Шымкент агломерациясы бөлінісіндегі теміржолдардың ұзындығы 381,7 километрді, оның ішінде:

1) электрлендірілген бір жолды – 66,1 километрді;

2) электрлендірілген екі жолды – 267,1 километрді;

3) электрлендірілмеген бір жолды – 38,6 километрді;

4) электрлендірілмеген екі жолды – 9,9 километрді құрайды.

Жаңа автомобиль жолдарын реконструкциялау және салу жөніндегі негізгі жобалық ұсыныстар 4-тараудың 4-параграфында келтірілген.

Теміржол көлігінің қажеттілігі үшін жер "Темір жолдар үшін жер бөліп беру" ҚР ҚЖ 3.03-116-2014 сәйкес анықталады.

2-параграф. Қоршаған табиғи ортаны экстенсивті игеру аймақтары

10. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің кіші аймағы

Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер 1 039,9 мың гектар, сондай-ақ егістік жерлер – 520,3 мың гектар, шабындықтар – 47,3 мың гектар, жайылымдар – 472,3 мың гектар алып жатыр.

Қазақстан Республикасының Шымкент агломерациясы табиғи жағдайлары бойынша Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірінің суармалы жерлері шоғырланған таулы-шөлді-дала аймағында орналасқан.

11. Босалқы жерлер

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясының босалқы жерлері 41,5 мың гектарды құрайды.

Аумақты ауыл шаруашылығына пайдалану үшін жерді функционалдық аймақтарға бөлу және трансформациялау жөніндегі негізгі жобалық ұсыныстар тыңайған жерлерді егістікке және босалқы жерлерді жайылымдарға ауыстыру болып табылады. Қазіргі уақытта босалқы жерлерде көрсетілетін егістік жер тыңайып жатыр, оны ауыстыру бойынша тиісті іс-шаралар қажет. Ауыстыруға арналған алаңды айқындау кезінде жердің барлық санаттары бойынша тыңайған жер (оның ішінде 1 жылдан аспайтын мерзімде пайдаланылмайтын егістік) таңдалды.

Мал шаруашылығын дамыту перспективасына байланысты жайылымдық жерлер мен шабындықтар босалқы жер санатынан ауыл шаруашылығы айналымына 2030 жылға қарай – 3,0 мың гектар, 2040 жылға қарай – 5,0 мың гектар, болжамды 2050 жылға – 5,0 мың гектар тартылады.

Егістікке ауыстыру үшін ұсынылған тыңайған жердің ауданы тозу процестерінің алдын алу, жасыл желектерді сақтау және көбейту мақсатында бүкіл аумақта адаптивті-ландшафттық тәсілді енгізу шартымен 2030 жылға қарай – 1,2 мың гектарды, 2040 жылға қарай – 1,6 мың гектарды, болжамды 2050 жылға – 1,6 мың гектарды құрайды.

3-параграф. Шаруашылық игеру шектелген және табиғи ортасы барынша сақталатын аймақтар

12. Табиғи немесе мәдени ландшафтқа айтарлықтай зиян келтіретін өнеркәсіптік немесе ауыл шаруашылығы өндірістерін, табиғи ресурстарды пайдаланудың басқа түрлерін дамытуға және орналастыруға жол бермейтін режимді орнату шаруашылық игеру шектелген аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлудің негізгі қағидаты болып табылады.

13. Ұзақ демалу, санаторий-курорттық қызмет ареалдарын қамтитын, негізінен рекреациялық пайдаланылатын аумақтар.

Шымкент агломерациясының әсер ету аймағындағы туристік қызметтің басым бағыттары:

1) Бәйдібек ауданында және Түркістан қаласында, Отырар ауданында орталығы бар қажылық туризмі (Шымкент агломерациясының шекарасына қарай тартылады);

2) "Сайрам – Өгем" мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде (бұдан әрі – МҰТП) және "Ақсу – Жабағылы" мемлекеттік табиғи қорығында (бұдан әрі – МТҚ) орталықтары бар экологиялық туризм, сондай-ақ туристік саланың дамуына Шымкент агломерациясының шекараларына жақын орналасқан басқа да ерекше қорғалатын табиғи аумақтар (бұдан әрі – ЕҚТА) әсер етеді, мысалы "Түркістан-Сырдария" МӨТП және "Қаратау" МТҚ;

3) Сарыағаш ауданында орталығы бар емдеу-сауықтыру туризмі;

4) Шымкент қаласында орталығы бар іскерлік туризм.

Шымкент агломерациясының рекреациялық және тарихи-мәдени, сондай-ақ сауықтыру мақсатындағы жерлерінің ауданы 151,5 гектарды құрайды.

14. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың кіші аймағы

Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың және оларда орналасқан қоршаған ортаны қорғау объектілерінің ерекше экологиялық, ғылыми және мәдени құндылығы бар және Қазақстан Республикасының ұлттық игілігі болып табылады.

Шымкент агломерациясының республикалық маңызы бар ЕҚТА жерлері 40 997 гектарды құрайды.

Шымкент агломерациясының 2030 - 2040 жылдарға арналған биологиялық алуантүрлілігін сақтау жөніндегі негізгі жобалық ұсыныстарына мыналар жатады:

1) кластерлік учаскелерді (Арыс өзенінің жоғарғы ағысы, Боралдай және Қошқарата өзендерінің төменгі ағысы Боралдай шатқалы шегінде) қосу есебінен Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығын кеңейту;

2) көрсетілген санатқа барлық негізгі орнитологиялық аумақтарды енгізу есебінен мемлекеттік табиғи қаумалдар құру;

3) жергілікті маңызы бар мемлекеттік табиғат ескерткіштерін ұйымдастыру;

4) мәртебені көтеру жағына заңды тұлға (қаумалдар, табиғат ескерткіштері және басқалар) мәртебесінсіз қолданыстағы ЕҚТА мәртебесін бағалау және қайта қарау.

2050 жылға арналған болжам бойынша Шымкент агломерациясының өңіраралық схемасында ЕҚТА алаңын 54,0 мың гектарға дейін ұлғайту көзделеді.

15. Орман қоры жерлерінің кіші аймағы

Орман көмкерген, сондай-ақ орман көмкермеген, бiрақ орман шаруашылығының мұқтаждарына берiлген жер учаскелерi орман қорының жерi деп танылады. Орман қорының жерi мемлекеттiк және жеке орман қоры жерiнен тұрады.

Табиғи орманы бар және жасанды орманы бар жер, орман шаруашылығын жүргiзетiн мемлекеттiк ұйымдардың тұрақты жер пайдалануына берiлген жер мемлекеттiк орман қорының жерiне жатады.

Мемлекеттік орман қорының жерлерiне табиғи түрде орман көмкерген және қолдан өсiрiлген орман көмкерген жерлер, сондай-ақ орман шаруашылығымен айналысатын мемлекеттік ұйымдарға тұрақты жер пайдалану құқығымен берілген жерлер жатады;

Шымкент агломерациясының орман қорының жерлері 12,3 мың гектарды құрайды.

Агломерация аумағындағы елдi мекендердiң жасыл желектерiн қорғау үшiн агломерация қалаларындағы әртүрлi екпелердiң жасыл алқаптарының, жасыл желектер алаңдарының үлес салмағын 40% нормативтiк деңгейге дейін, сондай-ақ 2050 жылға дейін агломерациядағы барлық қалалар мен Шымкент қаласында жалпы пайдаланымдағы көгалдандырылған аумақ көлемін бір адамға шаққанда 20 шаршы метрге дейін жеткізу қажет.

4-параграф. Шаруашылық қызметінің ерекше регламенттері бар аймақтар

16. Шаруашылық қызметтің ерекше регламенттері бар аймақтардың құрамына кіретін жерлер, әдетте, алуға жатпайды. Аталған жерлердің шекарасында оларды пайдалану бойынша арнайы режим енгізіледі, бұл режим осы аймақтарды белгілеу мақсатына сәйкес келмейтін қызмет түрлерін шектейді немесе тыйым салады.

17. Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау кіші аймағы

Шымкент агломерациясы бай тарихи-мәдени мұраға ие. Зерттеліп отырған аумақта елдің мәдени қазынасының елеулі әрі бірегей бөлігі шоғырланған. Сәулет ескерткіштері – өңірдің төл мәдениеті мен халықтың сәндік-қолданбалы өнерінің қайталанбас көрінісі. Бұл – құрамында жүздеген археология және сәулет ескерткіштері орналасқан архитектуралық ансамбльдер. Аталған ескерткіштер өңірдің көне тарихын зерттеудің дерлік жалғыз көздері болып табылады.

Шымкент агломерациясында республикалық маңызы бар тарихи-мәдени мұра ескерткіштерінің мемлекеттік тізімінен 12 объект орналасқан.

Сондай-ақ, жобаланатын аумақта жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімінен 313 объект бар.

Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау аймақтары "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес реттеледі.

18. Тұрақты радиометриялық бақылау қажет болатын радиоактивті ластануы мүмкін аумақтар

Экологиялық апат аймақтарындағы экологиялық ахуалды жақсартуды жобалау кезінде келесі міндеттерді шешу қажет:

1) экологиялық және демографиялық жағдайдың өзгеру динамикасын, әсіресе аумаққа экологиялық апат аймағы мәртебесін беруді айқындаған критерийлер бойынша айқындау;

2) экологиялық апат аймағы аумағында өткізілген іс-шаралардың нәтижелілігін айқындау;

3) аумаққа экологиялық зілзала аймағы мәртебесін беруді айқындаған параметрлерге мониторинг жүйесін жетілдіру;

4) экологиялық апат аймағы аумағында халықтың тұру проблемаларын кешенді шешу жөніндегі іс-шаралар мен инвестициялық жобаларды әзірлеу.

Экологиялық апат аймақтарының аумағындағы экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды жақсарту жөніндегі барлық жобалар басқа аумақтарға қатысты басым сипатқа ие болуға тиіс.

19. Магистральдық мұнай және газ құбырларының аумақтары

Оңтүстік өңірге табиғи газды жеткізуге арналған газ тасымалдау жүйесінің негізін Түркістан, Жамбыл, Алматы облыстары мен Қырғыз Республикасы аумағы арқылы өтетін магистральдық газ құбырлары құрайды: "Газли-Шымкент" магистральдық газ құбыры (бұдан әрі – МГ), "Бұхара газды ауданы – Ташкент – Бішкек – Алматы" МГ (БГА-ТБА), газ құбыры – "Амангелді – Тараз" қосылу газ құбыры және "Қазақстан-Қытай" МГ магистральдық газ құбыры.

Оңтүстік өңірді, әсіресе қыс мезгілдерінде, табиғи газбен толық әрі тұрақты қамтамасыз ету мәселесі елдің батыс облыстарындағы кен орындарынан өндірілетін газ ресурстары есебінен және оларды "Бейнеу-Шымкент" магистральдық газ құбыры арқылы тасымалдау арқылы шешілуі мүмкін.

20. Су қоры жерінің кіші аймағы

Су қоры жерлерінің құрамына су айдындары (өзендер мен оларға теңестірілген каналдар, көлдер, су қоймалары, тоғандар және басқа да ішкі су айдындары, аумақтық сулар), мұздықтар, батпақтар, су ағынын реттеуге арналған су шаруашылығы құрылыстары орналасқан жерлер, сондай-ақ аталған су объектілерінің су қорғау белдеулеріне және ауыз су көздерінің санитарлық қорғау аймақтарына бөлінген жерлер кіреді.

Қазақстан Республикасы Шымкент агломерациясы су қорының жер көлемі 12,5 мың гектарды құрайды.

Шымкент агломерациясының аумағындағы су қорғау аймақтары мен су объектілеріне арналған белдеулер қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес белгіленген.

Су қорғау аймақтары мен белдеулерінің алаңдарын нақтылауға байланысты су қоры жерлерінің жобалық алаңы 2030 жылға қарай 3 005,0 мың гектарға дейін, 2040 жылға қарай – 3 205,0 мың гектарға дейін ұлғаяды.

3-тарау. Аумақтың қала құрылысын игеру және дамыту

21. Шымкент агломерациясы аумағының қала құрылысын игеру және дамыту нысаналы мақсаты және шаруашылық пайдалануы бойынша (ауыл шаруашылығы, рекреациялық, табиғатты қорғау, өнеркәсіптік және құрылыс қызметін жүргізудің құндылығы мен орындылығы өлшемшарттарына сәйкес) функционалдық аймақтарға бөлуді қатаң сақтай отырып, жүзеге асырылуы тиіс.

Шымкент агломерациясы аумағының қала құрылысын игерудің бірінші кезектегі бағыттарына өңір халқын қоныстандыру, өндіруші күштерді орналастыру, өңірдің инженерлік-көлік инфрақұрылымын дамыту, аумақты инженерлік қорғау мен қоршаған ортаны сақтау және функционалдық мәні бойынша аумақты аймақтарға бөлу жөніндегі жобалық ұсыныстар кешені жатады.

Аумақтың қазіргі жай-күйін және перспективалық қала құрылысын игеруді талдау негізінде жобада Шымкент агломерациясының негізгі және қосалқы жоспарлау орталықтары мен жоспарлау осьтері (қоныстандырудың тірек қаңқасы) айқындалды.

Шымкент агломерациясының құрамына кіретін елді мекендердің қала құрылысын игеруді реттеу, аумақтарын дамыту және аймақтарға бөлу қалалар мен елді мекендердің бекітілген бас жоспарларында көзделген.

22. Аумақтың қала құрылысын игерудің басымдылығы аймақтар бойынша жүзеге асырылады, ондағы агломерациялық процестер халықтың тығыздығына сәйкес және агломерация ядросына қатысты орналасуына қарай қарқынды, белсенді, әлсіз еңбек және өндірістік байланыстарға ие болады.

Атап айтқанда, "Агломерациялардың тізбесі мен құрамын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 19 маусымдағы № 486 қаулысына сәйкес Бәйдібек, Қазығұрт, Ордабасы, Сайрам, Төле би, Түлкібас аудандарының 120 елді мекенін қамтитын қарқынды агломерациялық процестер аймағында аумақты бірінші кезектегі қала құрылысын игеру 2040 жылға дейін жоспарланып отыр.

Бұл ретте қарқынды агломерациялық процестер аймағы толық игерілген жағдайда белсенді агломерациялық процестер аймағын игеру 2040 жылдан кейін болжанады.

Агломерациялық процестерді қалыптастыру аймағының ауданы 974,4 мың га құрайды, оның ішінде:

1) қарқынды агломерациялық процестер аймағы - 215 719 гектар (Шымкент қаласын есептемегенде);

2) белсенді агломерациялық процестер аймағы - 54 508 гектар (қарқынды агломерациялық процестер аймағын есепке алмағанда);

3) әлсіз агломерациялық процестер аймағы - 468 458 гектар (қарқынды және белсенді агломерациялық процестер аймақтарын есепке алмағанда).

Шымкент агломерациясының құрамына кіретін елді мекендердің қала құрылысын игеруді реттеу, дамыту және аймақтарға бөлу қалалар мен елді мекендердің бекітілген бас жоспарларында көзделген.

Жоғарыда аталған аймақтардың әрқайсысы бойынша Шымкент агломерациясының жер қорының динамикасы анықталды.

Жер теңгерімі бойынша 2024 жылдың басындағы Шымкент агломерациясының жер-ресурстық әлеуеті 1 574 мың гектарды құрайды.

2024 жылдың басындағы ауыл шаруашылығы жерлерінің көлемі 370 мың гектарды құрайды.

Бұған қоса, бұрын айналымнан шығарылған егістік жерлер мен жайылымдарды ауыл шаруашылығы жерлеріне пайдалануға көзделген.

Мәселен, келешекте ауыл шаруашылығы жерлерінің ұлғаюы 2030 жылға қарай 370,5 мың гектарға, 2040 жылға қарай 371,0 мың гектарға, 2050 болжамды жылға қарай 372,0 мың гектарға жетеді.

Сонымен қатар, бекітілген бас жоспарларды, сондай-ақ тұрғын үй құрылысының даму қарқынын ескере отырып, елді мекендердің жерін 2030 жылға қарай 3 520,6 мың гектарға және 2040 жылға қарай 3 528,7 мың гектарға дейін ұлғайту көзделіп отыр.

Су қорғау аймақтары мен белдеулерінің аудандарын нақтылауға байланысты су қоры жерлерінің ауданын біршама ұлғайту күтіліп отыр.

Аумақты функционалдық аймақтарға бөлу және анықталған қала құрылысы ережелері жобалық ұсыныстардың негізін құрады.

Аумақты функционалдық мақсаты бойынша игерудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері осы Өңіраралық схемаға 3-қосымшаға сәйкес, аумақты функционалдық және жоспарлы ұйымдастыру схемасы осы Өңіраралық схемаға 5-қосымшаға сәйкес ұсынылған.

4-тарау. Өңірлік және өңіраралық маңызы бар өндiргiш күштердi, көлiк, инженерлiк, әлеуметтiк және рекреациялық инфрақұрылымдарды жайғастыру мен орналастыру жүйесiн кешендi дамыту жөнiндегi шаралары

1-параграф. Халықты қоныстандыру жүйесін жетілдіру шаралары

23. Шымкент агломерациясы Қазақстан Республикасының Оңтүстік өңірінің тірек орталығы ретінде қалыптасады және Қазақстан Республикасының ең ірі агломерацияларының бірі болып табылады.

24. Шымкент агломерациясының жоғары демографиялық әлеуеті бар. Онда бүкіл ел халқының 11,3% шоғырланған. Шымкент агломерациясының қалыптасуы урбанизацияның қарқынды процесі есебінен табиғи жолмен жүреді.

2024 жылдың басында Шымкент агломерациясының әсер ету аймағында 2 258,7 мың адам, оның ішінде 1 374,5 мың адам (немесе 60,9%) қалалық жерде, ал 884,2 мың адам ауылдық жерде тұрды.

Халықтың тығыздығы бір шаршы шақырымға 232 адамды құрады. 2021-2024 жылдары агломерациядағы халық санының өсімі 11,7% құрады.

Агломерацияның ауылдық елді мекендерінің орташа адам саны 2 491 адамды құрады. Аудандар арасында ауылдық елді мекендер халқының ең жоғары көрсеткіші Сайрам ауданына тән – 5 758 адам.

25. Шымкент агломерациясының әсер ету аймағының қалалары мен аудандары бөлінісінде халық санының ең жоғары өсімі Сарыағаш ауданына – 15,4%-ға, Шымкент қаласына – 13,7%-ға, Арыс қаласына – 15,6%-ға, ал ең төмен көрсеткіштер Бәйдібек ауданына (0,9% - ға), Төлеби ауданына (0,3% - ға) тән.

Шымкент агломерациясының халық санының өсуінің негізгі құрамдас бөлігі табиғи өсім болып табылады. Мәселен, 2023 жылы Шымкент агломерациясындағы табиғи өсім 21,02 промилле (ел бойынша орташа есеппен 12,95 промилле) немесе 47,5 мың адамды, ал көші-қон кемуі – 10,3 мың адамды құрады.

Халықтың табиғи өсуінің жоғары деңгейі аймақтағы туу деңгейінің жоғарылауымен және өлім-жітімнің төмен деңгейімен байланысты. 2023 жылы жалпы туу коэффициентінің орташа мәні 25,62 промиллені құрады, ал жалпы ұлттық көрсеткіш 19,52 промиллені құрады. Бұл ретте өлім-жітім көрсеткіші елдің орташа деңгейінен едәуір төмен (Шымкент агломерациясы бойынша орташа есеппен – 4,6 промилле, ел бойынша орташа есеппен – 6,57 промилле).

Жалпы, халықтың табиғи қозғалысының, туудың жоғары көрсеткіштері өңір халқының орташа және көпбалалыққа дәстүрлі көзқарастарымен байланысты.

Шымкент агломерациясы көші-қон ағындарының тартылыс нүктесі және елдің, оның ішінде Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірінің экономикалық белсенділігінің орталығы болады. Шымкент агломерациясының аумағы қолайлы табиғи-климаттық аймақта орналасқан.

26. Шымкент агломерациясының әсер ету аймағының құрамына 359 елді мекен, оның ішінде Қазығұрт ауданының 60 елді мекені, Бәйдібек ауданының 26 елді мекені, Ордабасы ауданының 57 елді мекені, Сайрам ауданының 42 елді мекені, Сарыағаш ауданының 48 елді мекені, Төлеби ауданының 55 елді мекені, Түлкібас ауданының 60 елді мекені, Арыс қалалық әкімшілігінің 10 елді мекені және Шымкент қаласы кірді.

27. Жалпы, Шымкент агломерациясының әсер ету аймағында 4 қала және 7 ауданның 355 ауылдық елді мекені орналасқан. Осы елді мекендердің демографиялық жағдайы оң үрдістермен сипатталады.

28. Шымкент агломерациясы бойынша аралық кезеңге (2030 жылы) халық санының 17,3%-ға (немесе 390,7 мың адамға) өсуі күтіледі және 2 649,4 мың адамды құрайтын болады, есептік кезеңге (2040 жылы) бастапқы жылмен салыстырғанда халық санының 42,1%-ға (немесе 951,8 мың адамға) өсуі күтіледі және 3 210,5 мың адамды құрайтын болады, жобалаудың болжамды мерзіміне (2050 жылы) халық санының 1,7 есе (немесе 1 675,3 мың адамға) өсуі күтіледі және 3 934 мың адамды немесе ел халқының 14,3% құрайтын болады.

"Агломерациялардың тізбесі мен құрамын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 19 маусымдағы №486 қаулысына сәйкес Бәйдібек, Қазығұрт, Ордабасы, Сайрам, Төле би, Түлкібас аудандарының 120 елді мекенін қамтитын, бірінші кезектегі қала құрылысын игеру жоспарланатын қарқынды агломерациялық процестер аймағында аралық кезеңге (2030 жылы) халық санының 25,5%-ға (немесе 406,7 мың адамға) өсуі күтіледі және 2 004,4 мың адамды құрайтын болады, есептік кезеңге (2040 жылы) бастапқы жылмен салыстырғанда халық санының 55,1%-ға (немесе 880,1 мың адамға) өсуі күтіледі және 2 477,9 мың адамды құрайтын болады, жобалаудың болжамды мерзіміне (2050 жылы) халық санының 1,9 есе (немесе 1 490,4 мың адамға) өсуі күтіледі және 3 088,2 мың адамды немесе агломерация халқының 78%-ын құрайтын болады.

29. Шымкент агломерациясының халқын қоныстандыру саласындағы негізгі проблемалар:

1) реттелмейтін өңіраралық және өңірішілік көші-қон;

2) агломерация ядросының толып кетуі және оған іргелес кенттердің жүйесіз стихиялық өсуі;

3) агломерация орталығының инженерлік, әлеуметтік және көлік инфрақұрылымдарының халық санының өсуіне сәйкес келмеуі және артта қалуы.

Ішкі көші-қонның негізгі себептерінің бірі өнеркәсіптік өндірістің құлдырауы, нәтижесінде халықтың өмір сүру деңгейінің төмендеуі болып табылады. Өндіріс көлемінің төмендеуі немесе қала құраушы кәсіпорындардың тоқтауы шағын қалалардағы әлеуметтік-экономикалық жағдайдың жалпы нашарлауына және нәтижесінде мигранттар ағынының артуына әкелді.

30. Шымкент агломерациясының халықты қоныстандыру жүйесінің негізгі міндеті агломерация орталығының аумақтық өсуін шектеу, реттелмейтін өңіраралық және өңірішілік көші-қон ағынын азайтуға және қалалық жерлердің айналасындағы табиғи аймақты ұтымды пайдалануға әсер ететін шағын қалаларды, тірек ауылдық елді мекендерді перспективалы дамыту болып табылады.

Шымкент агломерациясының дамуы өңірде халықтың көші-қон ағынының төмендеуіне, өсу нүктелерінде халықтың біркелкі өсуіне әсер етеді. Дамытушы елді мекендер спутниктер мен контрмагниттер халықты агломерация ядросынан тартатын болады.

Шымкент агломерациясының Шымкент қаласының айналасында халықты қоныстандыру жүйелерін перспективалық дамыту оның іргелес аумақтарын қоныстандыру жүйесін жетілдіруге бағытталған. Бұл халықтың өсуінен туындаған елді мекендердің стихиялық өсуін болдырмау қажеттілігіне байланысты, бұл кешенді қызмет көрсету жүйесінде проблемалардың пайда болуына және жұмыс орындарын қолдануды қамтамасыз етуге әкеледі.

Негізгі жоспарлау осьтері бойынша агломерацияның өзегіне көші-қон ағынын төмендету мақсатында онда ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу жөніндегі өндірістерді, қызмет көрсету саласын, туристік-рекреациялық кешен объектілерін дамыта отырып, агломерацияның ірі елді мекендерін тартылыс және контрмагнит орталықтары ретінде дамыту ұсынылады. Шымкент агломерациясында Түркістан және Тараз қалалары осындай контрмагниттерге айналады.

Серіктес елді мекендер, халықтың ішкі көші-қон орталықтары ретінде Сарыағаш, Арыс, Леңгір қалалары, Т.Рысқұлов атындағы ауыл, Ақсу, Қазығұрт, Бадам, Темірлан, Төрткүл, Шаян ауылдары болады. Аудан орталықтары мен серіктес елді мекендер бірлесіп мерзімді өндірістік қызмет және халыққа мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету орталықтарының екінші реттік жүйесін құрайды. Бұл орталықтардың әрқайсысы өз мәртебесіне сәйкес аумақтардың экономикалық және демографиялық толықтық деңгейімен, елді мекендердің тығыздығымен және еңбек және өндірістік байланыстардың қарқындылығымен сипатталады.

Құрылымдық орталықтардың әрқайсысында Шымкент қаласын, Шымкент агломерациясының қалалық және ауылдық елді мекендерін қала құрылысын дамытудың барлық мәселелерін бірлесіп шешу көзделеді.

Тартылыс орталықтарының негізгі мақсаты – Шымкенттен жүкті түсіру мақсатында қала функцияларының бір бөлігін ауыстыру.

Шымкент агломерациясының құрамына кіретін контрмагнит пен серіктес елді мекендерде, сондай-ақ тірек ауылдық елді мекендерде халық санының перспективалы өсуі халықтың табиғи және көші-қон өсімінің жоғары болуына байланысты болады.

Агломерациялардың дамуы өңірде облыстар ішіндегі реттелмейтін көші-қонның төмендеуіне, өсу нүктелерінде халықтың біркелкі өсуіне ықпал етеді. Дамып келе жатқан серіктес қалалар мен контрмагниттер халықты агломерация ядросынан алыстатуға мүмкіндік береді. Әрбір облыста облыс орталықтары, перспективалы моно және шағын қалалар, тірек елді мекендер тартылыс нүктелері болып табылады.

Осы қалалардың айналасында маятниктік еңбек көші-қоны радиусында инженерлік желілермен, жолдармен және әлеуметтік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген аумақтарда жер учаскелерін құрылысқа бөлу қажет болатын ерекше қала құрылысын реттеу аймағын белгілеу ұсынылады.

31. Ішкі көші-қонды реттеу, ең алдымен, халық үшін (еңбек және тұрғын үй нарығының пропорционалды дамуын қамтамасыз етуден), халықтың көші-қон кемуі болжанатын жұмыс күшінің аумақтық ұтқырлығын арттыру үшін экономикалық жағдайлар жасаудан туындайды. Еңбек тапшылығы бар өңірлерді жұмыс күшімен қамтамасыз ету, өңірлік теңгерімсіздіктер мен демографиялық теңгерімсіздіктерді жою мақсатында ерікті түрде қоныс аударуға жәрдемдесу есебінен еңбек ресурстарының аумақтық ұтқырлығы ынталандырылады.

Мемлекет тарапынан халықты экономикалық негізделген, оңтайлы қоныстандыру, ел дамуының өңірлік және демографиялық теңгерімділігін қамтамасыз ету мақсатында ішкі көші-қонды басқарудың тиімді жүйесін құру жөнінде шаралар қабылдануда. Ішкі көші-қон қозғалыстарының маңызды бағыттарының бірі мемлекеттің қолдауымен жұмыс күші мол өңірлерден азаматтарды еңбек ресурстарына қажеттілігі жоғары өңірлерге ерікті түрде көшіру, сондай-ақ экономикалық әлеуеті төмен ауылдардан облыстық (аудандық) маңызы бар қалаларға қоныс аударуды ұйымдастыру болып қала береді.

32. Ауылдық қоныстандыру жүйесін жетілдіру ауылдық аумақтардың өндірістік, әлеуметтік және экологиялық функцияларын кеңейту үшін жағдайлар жасау, ауыл халқының өмір сүру жағдайларын жақсарту, даму әлеуеті жоғары және орташа елді мекендерді, олардың ішінде тірек ауылдық елді мекендерді дамыту болып табылады.

Халықтың кетуін азайту және ауылдық аумақтардың демографиялық жағдайын жақсарту үшін экономикалық қызметті дамытуға, инженерлік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға, өткізу нарықтары мен елді мекендерге көліктік қолжетімділікті кеңейтуге, мемлекеттік және коммерциялық қызметтер көрсету орталықтарын құруға және дамытуға, жаңа жұмыс орындарын құруға және халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған шараларды іске асыру ұсынылады.

Ауылдық аумақтардың тұрақты дамуын қамтамасыз ету мақсатында ауылдық жерлерде бизнесті дамыту, әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылым объектілерін салу, жөндеу және реконструкциялау, тұрғын үй сатып алуға қаражат бөлу, жеңілдікті ипотека, еңбек ресурстарының аумақтық ұтқырлығын ынталандыру жөніндегі міндеттер орындалады. Ауылдық жерлерде экономикалық өсу орталықтарын дамыту үшін мемлекеттік қолдау тіршілікті қамтамасыз ету инфрақұрылымын дамытуға, ең алдымен тірек ауылдық елді мекендерге және әлеуметтік-экономикалық даму әлеуеті жоғары ауылдарға бағытталатын болады.

Қойылған міндеттерді іске асыру ауыл және қала тұрғындарының өмір сүру сапасын арттыруға және алшақтықты қысқартуға, демек, ауыл шаруашылығы өндірісіне жас, жоғары білікті кадрларды тартуға, халықтың көші-қон ағынын азайтуға мүмкіндік береді.

2-параграф. Өндіргіш күштерді кешенді орналастыру шаралары

33. Шымкент агломерациясында өндіргіш күштерді орналастыру перспективасында агломерация өзегіне жүктеме өсетінін ескере отырып, аудандардың инвестициялық тартымдылығын арттыруға, агломерацияның шалғайдағы аумағына бизнесті және тұрғындарды көшіруді ынталандыруға, жұмыс істеп тұрған өндірістерді технологиялық жаңарту мен жаңғыртуға бағытталды.

Агломерация өзегінің шекараларынан тыс инвесторлар үшін тартымды жағдайлар және осы аумақтарда, оның ішінде индустриялық аймақтар аумағында тиісті өндірістік және көліктік-инженерлік инфрақұрылым жасай отырып, өнеркәсіптің дәстүрлі салаларын орналастыру орынды.

Шымкент агломерациясының аумағында өндіргіш күштерді орналастыруды перспективалы дамытуды Six Sigma, Kaizen, Kanban және 5S үнемді өндіріс элементтерін енгізе отырып, белсенді индустрияландыруға баса назар аудара отырып жүзеге асыру ұсынылады .

Ұзақ мерзімді перспективада Шымкент агломерациясы аймағына кірген аудандар мен қалаларды бірлесіп дамыту экономиканың, оның ішінде: ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің – 4,7 есе, өнеркәсіптік өндіріс көлемінің – 4,1 есе өсуіне ықпал етеді (осы Өңіраралық схемаға 3, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15-қосымшаларға сәйкес).

34. Экономика салаларын перспективалы дамыту

Шымкент агломерациясының бәсекеге қабілетті экономикалық мамандануын дамыту агроөнеркәсіптік кешенді, мұнай өнімдерін өндіруді, жеңіл өнеркәсіпті, құрылыс материалдарын өндіруді, тау-кен металлургия кешенін, машина жасауды, химия өнеркәсібін дамытуды қарқындату негізінде болжанады.

35. Азық-түлік өндірісі

Агломерацияның тамақ өнеркәсібін дамытуға жергілікті экологиялық таза шикізатты пайдаланудың қолжетімділігі, салаға инвестициялар көлемін ұлғайтуға және жаңа кәсіпорындар құруға мүмкіндік беретін түпкілікті өнімнің өзіндік құнын төмендету, азық-түлік бағасының қолайлы динамикасы, Шымкент қаласының айналасында азық-түлік белдеуін құру ықпал ететін болады.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) көкөністер мен жемістерді өңдеу бойынша цех салу;

2) сүт өңдеу цехын салу;

3) құрама жем өндіретін зауыт салу;

4) газдалған және газдалмаған сусындарды өндіру бойынша зауыт салу;

5) желатин өндіру;

6) "Qazlndustry" қазақстандық индустрия және экспорт орталығы" және "KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" акционерлік қоғамдарымен бірлесіп экспорттаушыларды мемлекеттік қолдау шараларын және экспорттаушы-кәсіпорындарға экспорттық өнімді өндіретін кәсіпорындарға шикізаттық емес экспорт көлемін ұлғайту бойынша шығындарды өтеу талаптарын түсіндіру бойынша бизнес-семинарлар ұйымдастыру және өткізу;

7) қолданыстағы кәсіпорындардың технологияларын жаңарту мен жаңғырту;

8) қолданыстағы кәсіпорындардың өндірістік қуаттарының жүктемесін арттыру;

9) қайта өңдеуші кәсіпорындардың қуатын арттыру ("Жұлдыз" шаруа қожалығы, "Дары Сайрам" және "Эмнур" жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері және басқалар);

10) ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу жөніндегі "Бозарық" индустриялық аймағын құру;

11) "Батыс Еуропа – Батыс Қытай" халықаралық көлік дәлізінің бойында орналасқан көлік-логистикалық аймақты дамыту;

12) тауар өткізу жүйесін дамыту, оның ішінде көтерме-үлестіру орталығын (КҮО) салу;

2040 жылға дейін:

1) тамақ өнеркәсібіндегі инвестициялық жобаларды іске асыру үшін қаланың индустриялық аймақтарына инвесторларды тарту;

2) саланы цифрландыру және автоматтандыру;

3) функционалдық тамақ өнімдерін жасау жөніндегі жобалардың тік, сондай-ақ салааралық кооперациясын ынталандыру;

4) ғылыми әзірлемелерді және инновацияларды енгізуді қолдау;

5) еңбек өнімділігін арттыру;

6) азық-түлікті сақтау мен қайта өңдеудің мамандандырылған инфрақұрылымын, ауыл шаруашылығы шикізатын терең өңдеу инфрақұрылымын дамытуды қолдау;

7) білім беру жүйесін дамыту есебінен саланың кадрлық әлеуетін дамыту;

8) өткізудің жаңа арналарын дұрыстау, экспортты ынталандыру;

2050 жылға дейін:

1) ғылымды қажетсінетін технологияларға негізделген жаңа салаларды дамыту және өндірістерді ұйымдастыру;

2) өндірістің инновациялық әдістерін жаңғырту мен қолдануды қолдау;

3) агроөнеркәсіптік кешенде интеграциялық байланыстарды дамыту;

Қазығұрт ауданы

2030 жылға дейін:

1) тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарының негізгі қорларын жаңғырту;

2) мамандандырылған инфрақұрылымды дамыту есебінен инвестициялық тартымдылықты арттыру (өнеркәсіптік алаңдарды дайындау, жаңа өндірістерге жер учаскелерін бөлу, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды қамтамасыз ету және жүргізу, жол инфрақұрылымын жақсарту, сақтау және тасымалдау инфрақұрылымы);

3) жаңа инвесторларды, оның ішінде Қазығұрт ауданындағы индустриялық аймақтың бос алаңдарына тарту;

4) Бірыңғай индустрияландыру картасы, өңірді дамыту жоспары және басқалар шеңберінде көзделетін мемлекеттік қолдау шараларын белсенді іске асыру;

2040 жылға дейін:

1) ет өңдеу және шұжық өнімдерін өндіру бойынша жаңа өндірістер құру;

2) сүт және сүт өнімдерін өндіру бойынша жаңа қуаттар құру;

3) сары май және май өнімдері өндірісін ұйымдастыру;

4) жемістер мен көкөністерді қайта өңдеу және консервілеу жөніндегі жаңа өндірістерді ашу үшін инвесторларды тарту;

5) алкогольсіз сусындар мен шырындар өндірісін дамыту;

6) жаңа инновациялық технологияларды енгізу есебінен саладағы еңбек өнімділігін арттыру;

7) импортты алмастыру дәрежесін арттыру.

2050 жылға дейін:

1) сала өндірушілерін қолдау тетіктерін жетілдіру;

2) саланы кадрлық қамтамасыз ету;

3) өңірлік өнімді жылжытуға жәрдемдесу;

4) ірі қайта өңдеуші компаниялар мен инвесторларды тарту;

5) нарықтың мамандандырылған сегменттерін дамытуға, оның ішінде джем, тосап сублимацияланған өнім, балалар тағамы өнімдерін өндіруге баса назар аудару;

Ордабасы ауданы

2030 жылға дейін:

1) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық жаңғырту, олардың негізгі қорлары мен жабдықтарын жаңарту;

2) шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін кредиттік ресурстарға қолжетімділікті қамтамасыз ету;

3) агроөнеркәсіптік кешенде мамандандырылған инфрақұрылымды дамыту (сақтау, сертификаттау, тасымалдау инфрақұрылымын дамыту, жер учаскелерін бөлу және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды жүргізу, жол инфрақұрылымын және басқаларын дамыту);

4) ет өңдеу және шұжық өнімдерін өндіру бойынша жаңа өндірістер құру;

5) жемістер мен көкөністерді өңдеу бойынша өндірістер құру;

6) ұн тарту өнеркәсібін одан әрі дамыту;

7) ірі қайта өңдеу өндірістері бар агроөнеркәсіптік индустриялық аймақ құру;

8) саланы кадрлық қамтамасыз ету;

9) "Бадам" индустриялық аймағының инфрақұрылымын толық аяқтау;

2040 жылға дейін:

1) өнеркәсіптік кәсіпорындардың инновациялық белсенділігін арттыру үшін қолайлы жағдайлар жасау;

2) ғылым мен инновациялық қызметтің рөлін арттыру;

3) саладағы кадрлардың біліктілігін арттыру және жаңа жұмыс орындарын құру;

4) жаңа жоғары технологиялық өндірістердің пайда болуын ынталандыру, сүт, ет, ұн өнімдерін өндіруде мынадай өңдеуді игеру;

2050 жылға дейін:

1) инновациялық технологияларға баса назар аудару;

2) өндірушілерді қолдау құралдарын жетілдіру;

3) импортты алмастыру жөніндегі шараларды іске асыру;

4) ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды (ҒЗТКЖ) қолдау және зерттеу нәтижелерін енгізу;

5) сала өнімдерін сыртқы нарықтарда ілгерілету;

Бәйдібек ауданы

2030 жылға дейін:

1) ауыл халқының кәсіпкерлік бастамаларын қолдау үшін жағдайлар жасау;

2) қазіргі заманғы өндірістік инфрақұрылымды дамыту үшін жағдайлар жасау;

3) шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін қаржы ресурстарының қолжетімділігін арттыру;

4) саланың жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарын жаңғырту және жаңа өндірістердің, атап айтқанда, ет, сүт, оның ішінде түйе өңдеу өндірістерінің пайда болуы үшін ынталандырулар жасау;

5) кадрлар даярлау және саланың қажеттіліктерін қамтамасыз ету;

6) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

2040 жылға дейін:

1) инновациялық және ғылымды қажетсінетін технологияларды енгізу;

2) саланың инвестициялық тартымдылығын арттыру;

3) ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеуді қамтамасыз ету, ішкі және сыртқы нарықтарда өткізу үшін талап етілетін бәсекеге қабілетті, экспортқа бағдарланған түпкілікті өнім өндіру;

2050 жылға дейін:

1) аудан аумағына ірі агроөнеркәсіптік холдингтерді тарту;

2) сала өнімдерін сыртқы нарықтарда ілгерілету;

Сайрам ауданы

2030 жылға дейін:

1) Манкент ауылдық округінде сүт өнімдерін өндіретін зауыт салу;

2) Қарабұлақ ауылдық округінде ет өңдеу цехын салу;

3) негізгі қорларды жаңарту және сала кәсіпорындарында жаңа технологияларды енгізу;

4) тамақ өнеркәсібі үшін шикізат базасы болып табылатын ауыл шаруашылығының материалдық-техникалық базасын жаңартуға жәрдемдесу;

5) саланың инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін жағдайлар жасау;

6) ауданның тамақ өнеркәсібіне инвесторларды тарту жөніндегі жұмысты күшейту;

7) шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін қолдау, оның ішінде қаржы ресурстарының қолжетімділігін арттыру жөніндегі шараларды түбегейлі күшейту;

8) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

9) ет кластерін құру;

10) ет өңдеу цехын салу;

11) Шымкент қаласының азық-түлік белдеуін қалыптастыру жөніндегі шараларды іске асыру;

12) "TURKISTAN INVEST" компаниясымен өзара іс-қимылды күшейту;

13) "Сайрам ауданының инвестициялық мүмкіндіктері" бойынша көрмелер, форумдар және басқа да іс-шаралар өткізу;

2040 жылға дейін:

1) сүтті, етті қайта өңдеу, балықты қайта өңдеу және консервілеу, өсімдік майын, ұнды, ұн және кондитерлік бұйымдарды, алкогольді және алкогольсіз сусындарды, жүзім шарабын және басқаларын өндіру бойынша жаңа өндірістердің пайда болуы үшін жағдайлар жасау;

2) энергия тиімділігі және ресурстарды үнемдеу бойынша жаңа инновациялық технологияларды енгізу;

3) өндірістік процестің жаңа технологияларын пайдалану (автоматтандыру, роботтандыру, цифрландыру);

2050 жылға дейін:

1) трансұлттық компанияларды, ірі инвесторларды тарту;

2) жергілікті брендтерді дамыту және экспортты дамыту.

Сарыағаш ауданы

2040 жылға дейін:

1) Дербісек ауылдық округінде сүт-тауар фермасын құру;

2) Қызылжар ауылдық округінде шұжық өнімдерін өндіру цехы;

3) Ақжар ауылдық округінде құс фабрикасын салу;

4) Дербісек ауылдық округіндегі ет өнімдерін қайта өңдеу цехы;

5) Жібек жолы ауылдық округінде ет жартылай фабрикаттарын өндіру цехы;

6) Дербісек, Қабланбек, Жібек жолы, Жартытөбе, Ақжар, Қызылжар ауылдық округтеріндегі көкөністер мен жемістерді өңдеу цехтары;

7) Ақжар және Қызылжар ауылдық округтеріндегі шағын диірмендер;

8) Қызылжар, Жібек жолы, Жартытөбе ауылдық округтеріндегі шағын наубайханалар;

9) Қызылжар ауылдық округіндегі шағын май ұңғысы;

10) Қабланбек, Жібек жолы, Жартытөбе, Ақжар, Қызылжар ауылдық округтеріндегі сою пункттері;

11) жеміс-көкөніс кластерін құру;

12) "SILK ALLEY", "АГРОВИНПРОМ" және "ВИНЗАВОД ЖЕТІСУ" шарап зауыттарының базасында шарап жасау және жүзім өсіру әлеуетін қалпына келтіру үшін инвесторларды тарту;

13) кадрларды даярлау жүйесін дамыту жөнінде шаралар қабылдау;

14) жер учаскелерін бөле отырып және инфрақұрылымды жүргізе отырып, агроиндустриялық аймақтар құру жөнінде шаралар қабылдау;

15) қосылған құны жоғары жоғары технологиялық өндірістерді құру үшін инвестициялар тарту;

16) тамақ өнеркәсібінде өндірістік инфрақұрылымды дамыту;

17) қолданыстағы өндірістерді жаңғырту және технологиялық қайта жарақтандыру;

18) көкөністер мен жемістерді өңдеу және консервілеу бойынша жаңа өндірістердің пайда болуына жәрдемдесу;

19) өнім сапасын біртіндеп арттыра отырып және жеткізу географиясын кеңейте отырып, алкогольсіз сусындар мен минералды суларды құю көлемін одан әрі ұлғайту;

20) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

21) ауданның ұн тарту кәсіпорындары үшін ұзақ мерзімді өткізу нарықтарын жолға қою жөнінде шаралар қабылдау;

2050 жылға дейін:

1) тамақ өнімдерін өндіруге маманданған ірі трансұлттық компанияларды тарту;

2) жоғары технологиялық өндірістерді құруды қолдау;

3) жергілікті өнім экспортын қолдау;

Төлеби ауданы

2030 жылға дейін:

1) Көксаек және Киелітас ауылдық округтеріндегі шағын диірмендер мен шағын наубайханалар;

2) Көксаек ауылдық округінде мал шаруашылығы өнімдерін (ет және сүт) қайта өңдеу;

3) Киелітас ауылдық округінде дәнді дақылдарды, көкөністер мен жемістерді қайта өңдеу бойынша өндірістер;

4) Бірінші мамыр ауылдық округінде көкөністер мен жемістерді қайта өңдеу цехын салу, сүт-тауар фермасын, диірмен, шұжық цехын құру;

5) өндірістік инфрақұрылымды, оның ішінде индустриялық аймақтар мен өнеркәсіптік парктер құру арқылы дамыту;

6) еңбек өнімділігін арттыруды ынталандыру;

7) саланың бәсекеге қабілеттілігін арттыру жөніндегі шараларды іске асыру;

8) озық технологияларды енгізу есебінен сала тиімділігінің өсуі;

9) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

10) сала үшін шикізат базасы болып табылатын ауыл шаруашылығының мамандандырылған өндірістік инфрақұрылымын дамыту;

11) жергілікті шикізат базасында, оның ішінде сүт және сүт өнімдерін, ет және ет өнімдерін өндіру бойынша қайта өңдеу өндірістерін дамыту, ұн, қант, минералды су және өзге де алкогольсіз сусындар өндірісі;

12) көкөністер мен жемістерді өңдеу және консервілеу жөніндегі өндірістерді ұйымдастыру үшін инвестициялар тарту;

2040 жылға дейін:

1) Леңгір қаласында көкөністер мен жемістерді өңдеу және консервілеу бойынша өндіріс құру;

2) сала өндірісінің көлемін ұлғайту және өндірілетін өнім ассортиментін кеңейту;

3) әр түрлі құрамдағы шырындар, джемдер, тосаптар, мұздатылған кептірілген өнімдер, балалар тағамы өнімдерін өндіретін жаңа өндірістер құру;

4) жоғары технологиялық өндірістер құруға инвестициялар тарту;

5) "Фудмастер" компаниясына ұқсас ірі компанияларды тарту;

2050 жылға дейін:

1) нарықтың жаңа сегменттерін дамыту;

2) экспортты қолдау;

3) ҒЗТКЖ қолдау;

Түлкібас ауданы

2030 жылға дейін:

1) ауыз су және хош иісті сусындар өндіру жөніндегі жобаны іске асыру;

2) тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарын жаңғыртуға және технологиялық қайта жарақтандыруға инвестициялар тарту;

3) өндірістік инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде Түлкібас ауданында индустриялық аймақты инфрақұрылымдық жайластыру;

4) Түлкібас ауылдық округінде диірмен кешенін салу;

5) Түлкібас ауылдық округіндегі консерві цехы;

6) Балықты ауылдық округіндегі ет өнімдерін қайта өңдеу цехы;

7) Балықты ауылдық округіндегі күркетауық ет өнімдерін қайта өңдеу бойынша ферма;

8) тамақ өнеркәсібі үшін шикізат базасын дамытуды қолдау;

9) саладағы инвестициялық жобаларды іске асыруды қолдау;

10) ет өңдеу, ет өнімдерін, ұн және ұн өнімдерін, кондитерлік өнімдерді, сүт және сүт өнімдерін, консервіленген көкөністер мен жемістерді өндіру бойынша жаңа өндірістердің ашылуын ынталандыру;

11) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

2040 дейін:

1) бәсекеге қабілетті және экспортқа бағытталған өндірістер құру;

2) тамақ өнімдерін өндіру саласына ірі халықаралық өндірушіні тарту;

3) Түлкібас ауданындағы индустриялық аймақтың инфрақұрылымын толық аяқтау және оның аумағына инвестициялық жобаларды тарту;

4) саладағы жаңа сегменттерді игеру және өнім ассортиментін кеңейту.

2050 жылға дейін:

1) ғылыми зерттеулер мен инновациялық технологияларды енгізуді қолдау;

2) сала өндірушілерін одан әрі қолдау;

3) азық-түлік экспортын қолдау.

Арыс қалалық әкімшілігі

2030 жылға дейін:

1) қайта өңдеу өндірістерінің тиімділігін арттыруды ынталандыру және оларды технологиялық жаңғыртуға жәрдемдесу;

2) ауыл шаруашылығы өнімдерін (сүт, ет, жеміс-жидек, көкөніс және басқа) қайта өңдеу бойынша жаңа қуаттарды құру үшін инвестициялар тарту;

3) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

4) саланы кадрлық қамтамасыз ету;

2040 жылға дейін:

1) шағын инновациялық кәсіпорындарды құруға және дамытуға жәрдемдесу;

2) сала кәсіпорындарын мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруды жалғастыру;

3) еңбек өнімділігін арттыру жөніндегі жобаларды іске асыру;

2050 жылға дейін:

1) импортты алмастыратын өндірістерді дамыту;

2) сала кәсіпорындарын қолдау құралдарын жетілдіру;

3) инновациялық және бәсекеге қабілетті өндірістерге баса назар аудару;

4) қайта өңдеу өнеркәсібі ұйымдарын, шетелдік инвесторларды салаға тарту үшін бизнесті және инвестициялық ахуалды жүргізу үшін қолайлы жағдайлар жасау.

36. Тау-кен металлургия кешені

Шымкент агломерациясында саланы дамыту құрылыс материалдарын, химия және металлургия өнімдерін өндіруді шикізатпен қамтамасыз ету міндеттерін шешуге бағытталатын болады. Бұл ретте, агломерация аумағында металлургия өнімін өндірудің негізгі орталығы Шымкент қаласы болады.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) техникалық кремний өндіретін зауыт салу;

2) металл сынықтарын қайта өңдеу зауытын салу;

3) металлургияда жаңа инвестициялық жобаларды іске асыру;

4) экспорттаушыларды мемлекеттік қолдау шараларын және экспорттаушы-кәсіпорындарға экспорттық өнімді өндіретін кәсіпорындарға "Qazlndustry" қазақстандық индустрия және экспорт орталығы" және "KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" акционерлік қоғамдарымен бірлесіп шикізаттық емес экспорт көлемін ұлғайту бойынша шығындарды өтеу талаптарын түсіндіру бойынша бизнес-семинарлар ұйымдастыру және өткізу;

2040 жылға дейін:

1) металлургиялық кластер құру;

2) жаңа жоғары технологиялық өндірістер құру;

3) салаға инновацияларды енгізуге инвестициялар тарту, өнім сапасын арттыру;

2050 жылға дейін:

1) инновациялық инфрақұрылымды дамыту;

2) жаңа салаларды игеру және өнімнің жаңа түрлерін өндіру;

3) қосылған құны жоғары дайын металл бұйымдарын өндіруге баса назар аудару;

Қазығұрт ауданы

2030 жылға дейін:

1) пайдалы қазбалар кен орындарын жете барлауды, геологиялық-экономикалық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу;

2) қажетті инфрақұрылымды дайындау және дамыту есебінен жаңа кен орындарын игеру үшін жағдайларды қамтамасыз ету;

3) пайдалы қазбалардың жаңа кен орындарын игеру үшін отандық және шетелдік инвесторларды тарту мәселесін пысықтау;

4) алтын, күміс және пайдалы қазбалардың өзге де түрлерін өндіру жөніндегі өндірістерді ұйымдастыру;

2040 жылға дейін:

1) жаңа заманауи технологияларды енгізу үшін ынталандырулар жасау;

2) жаңа технологиялар мен практикаларды енгізу, сондай-ақ білікті басқарушы кадрларды тарту арқылы кен орындарын игерудің тиімділігін арттыру;

2050 жылға дейін:

1) өндірістің экологиялығын арттыру үшін ынталандыру жасау;

2) өндірістердің экологиялығын арттыру және қоршаған ортаға әсерін барынша азайту, өндіру мен ауыстырып тиеудің экологиялық таза технологияларын пайдалануды ынталандыру, жерді рекультивациялауды жүргізу;

3) жергілікті техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында кадрлар даярлау есебінен саланың кадрлық әлеуетін дамыту;

Түлкібас ауданы

2030 жылға дейін:

1) Абайыл кен орнында темір кенін өндіру мен байытуды ұйымдастыру;

2) Иірсу кен орнында темір кенін игеру;

3) саланы кадрмен қамтамасыз ету жөніндегі шараларды іске асыру;

4) ванадий және молибден кен орындарын барлау жұмыстарын жүргізуге инвестициялар тарту;

5) кенді емес пайдалы қазбаларды, оның ішінде цемент шикізатын, әктас, гипс және бор өндіруді дамытуға инвестициялар тарту;

2040 жылға дейін:

1) темір кендерін өндіру көлемін ұлғайту;

2) ванадий мен молибден өндіруді ұйымдастыру;

3) инновациялық алтын өңдеу өнеркәсібін ұйымдастыру;

4) өндірудің заманауи технологияларын әзірлеу және енгізу бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау.

2050 жылға дейін:

1) ауданның минералдық-шикізат базасын одан әрі игеру;

2) жоғары өңдеуді дамыту.

37. Машина жасау

Машина жасау саласын дамыту жаңа инвестициялық жобаларды іске асырумен және Шымкент, Арыс қалаларында, сондай-ақ Сайрам, Ордабасы және Төлеби аудандарында ірі және орта кәсіпорындарды жаңғыртумен байланысты болады.

Болашақта агломерацияның машина жасау кәсіпорындары ауыл шаруашылығы техникасын, тұрмыстық техниканы және т.б. өндіретін болады.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) кернеуі 110, 220 және 500 кВ сыныпты күштік трансформаторларды өндіру бойынша зауыт (2-ші кезек);

2) алюминий жылыту радиаторларын шығаратын зауыт салу;

3) "QazIndustry" қазақстандық индустрия және экспорт орталығы" және "KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" акционерлік қоғамдарымен бірлесіп экспорттаушыларды мемлекеттік қолдау шараларын және экспорттаушы-кәсіпорындарға экспорттық өнімді өндіретін кәсіпорындарға шикізаттық емес экспорт көлемін ұлғайту бойынша шығындарды өтеу талаптарын түсіндіру бойынша бизнес-семинарлар ұйымдастыру және өткізу;

4) проблемалық мәселелер тізбесін қалыптастыру және оларды экспорттау мәселелері бойынша өңірлік кеңестің отырысына шығару;

5) қаланың машина жасау кәсіпорындарын технологиялық жаңартуға инвестициялар тарту;

6) саланы цифрландыру мен автоматтандыру;

7) салалық құжаттар, Индустрияландырудың бірыңғай картасы шеңберінде мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру;

8) жергілікті жоғары оқу орындары мен техникалық және кәсіптік білім беру мекемелерінің базасында индустриялық-инновациялық мамандықтарды енгізу жөнінде шаралар қабылдау;

2040 жылға дейін:

1) Түркістан облысының вуыл шаруашылығы әлеуетін ескере отырып, ауыл шаруашылығы машиналарын жасаудағы жобаларды ынталандыру және қолдау;

2) жеңіл өнеркәсіпке арналған медициналық жабдықтарды, машиналар мен жабдықтарды шығару жөніндегі өндірістерді құру жөніндегі индустрияландырудың бірыңғай картасы шеңберінде мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру;

3) электр жабдықтарын өндіруде әлеуетті одан әрі ұлғайту;

4) машина жасаудағы кадрлардың дағдылары мен біліктілігін дамыту;

5) ҒЗТКЖ ынталандыру және ғылыми зерттеулер жүргізу, ғылыми әзірлемелердің нәтижелерін енгізу;

6) қаланың машина жасау кәсіпорындарының базасында машина жасаудағы уәкілеттіліктер орталығын құру;

2050 жылға дейін:

1) өнімнің жаңа инновациялық түрлерін өндіру, оның ішінде станок жасауда, медициналық жабдықтарды өндіруде, ауыл шаруашылығы машиналарын жасауда.

Ордабасы ауданы

2030 жылға дейін:

1) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың өндірістік қуаттарын жүктеуге жәрдемдесу;

2) ауданның машина жасау саласына білікті кадрларды даярлау және тарту;

3) "Бадам" индустриялық аймағында инфрақұрылым құрылысын аяқтау;

4) "Бадам" индустриялық аймағына машина жасау бойынша жаңа жобаларды тарту;

2040 жылға дейін:

1) тұрмыстық техника өндірісін дамыту;

2) ауыл шаруашылығы машиналары өндірісін дамыту;

3) импортты алмастыруды қамтамасыз ету;

4) ҒЗТКЖ және зерттеулерді дамыту;

2050 жылға дейін:

1) сала кәсіпорындарын мемлекеттік қолдау құралдарын іске асыру;

2) аудан өнімінің экспортына жәрдемдесу;

Сайрам ауданы

2030 жылға дейін:

1) ауданның қолданыстағы машина жасау кәсіпорындарын технологиялық қайта жарақтандыру;

2) өндірістік инфрақұрылымды дамыту жөніндегі іс-шараларды іске асыру;

3) жаңа өндірістерді жаңғырту және құру жөніндегі инвестициялық жобаларды іске асыруды қамтамасыз ету;

4) өнімділігі жоғары жұмыс орындарының пайда болуы үшін жағдайлар жасау;

5) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

6) саланы дамытуды кадрлық қамтамасыз ету;

2040 жылға дейін:

1) технологиялар трансферті жүйесін дамытуды қамтамасыз ету;

2) еңбек өнімділігін арттыру үшін озық басқарушылық, ұйымдастырушылық және технологиялық шешімдерді енгізуді ынталандыру;

3) ауыл шаруашылығы машиналарын, электр жабдықтарын, тамақ өнеркәсібіне арналған жабдықтарды шығару бойынша жаңа өндірістер құру;

4) жоғары технологиялық және экспортқа бағдарланған өнім өндіру бойынша жаңа инвестициялық жобаларды тарту;

2050 жылға дейін:

1) қосылған құны жоғары өнім өндіру жөніндегі жобаларды іске асыру;

2) инновациялық инфрақұрылымды дамыту;

Төлеби ауданы

2030 жылға дейін:

1) өндірістік инфрақұрылымды дамытуға инвестициялар тарту;

2) өндірістерді, оның ішінде Леңгір машина жасау зауытын технологиялық жаңғыртуға жәрдемдесу;

3) ғылым, білім, өнеркәсіп және шағын кәсіпкерлік субъектілерінің кооперация, интеграция процестерін тереңдету және салааралық өзара іс-қимылын дамыту үшін жағдайлар жасау;

4) сала кәсіпорындарын қолдаудың тиімділігін кеңейту және арттыру;

5) сала үшін білікті кадрлар даярлау, оның ішінде Леңгір машина жасау зауытының базасында оқу комбинатын ұйымдастыру;

2040 жылға дейін:

1) жаңа технологиялық өнім шығаруға жаппай көшуді қамтамасыз ететін бәсекеге қабілетті жоғары технологиялық өндірістерді құруға және дамытуға жәрдемдесу;

2) бәсекеге қабілетті өнім өндіруге бағытталған инвестициялық жобаларды қолдау;

2050 жылға дейін:

1) ғылымды қажетсінетін өнімдер мен жоғары технологиялық өнімдер өндірісі;

2) ауыл шаруашылығы машиналарына арналған бөлшектер өндірісін ұйымдастыру;

3) саланың өнімдерін халықаралық және өңіраралық нарықтарға жылжытуға жәрдемдесу;

4) өндірістердің экологиялылығын, ресурстық және энергетикалық тиімділігін арттыру.

Арыс қалалық әкімшілігі

2030 жылға дейін:

1) машина жасау өнімдерін өндіру саласындағы құзыреттерді дамыту;

2) қаланың машина жасау кәсіпорындарын жаңғыртуға жәрдемдесу;

3) сала кәсіпорындарының, оның ішінде шетелдік инвестициялар үшін инвестициялық тартымдылығын жақсарту;

4) жоғары білікті кадрлармен қамтамасыз етуді жақсарту;

2040 жылға дейін:

1) жаңа технологияларды пайдалану негізінде машина жасау өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

2) өндірісті басқаруға ақпараттық технологияларды енгізу;

3) қаланың машина жасау кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

4) ғылыми-зерттеу және конструкторлық ұйымдармен белсенді өзара іс-қимыл жасау;

2050 жылға дейін:

1) қосылған құны жоғары өнім өндіру жөніндегі инвестициялық жобаларды әзірлеу және іске асыру;

2) аутсорсингті, бағдарланған темір жол машина жасауды одан әрі дамыту;

3) шығарылатын өнім ассортиментін кеңейту (ауыл шаруашылығы машиналарына арналған жиынтықтауыштар).

38. Жеңіл өнеркәсіп

Шымкент агломерациясының өндіргіш күштерін дамытудың басым бағыттарының бірі жеңіл өнеркәсіп болып табылады.

Саланы дамытудың неғұрлым перспективалы бағыттары киім тігуді, аяқ киім мен былғары галантерея бұйымдарын өндіруді ұйымдастыру, тоқыма өндірісін дамыту, мақта мата дайындау және т.б. болуы тиіс.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) "Оңтүстік" арнайы экономикалық аймағының аумағында жобаларды іске асыру, оның ішінде шетелдік инвесторлардың қатысуымен;

2) "QazIndustry" қазақстандық индустрия және экспорт орталығы" және "KazakhExport" экспорттық сақтандыру компаниясы" акционерлік қоғамдарымен бірлесіп экспорттаушыларды мемлекеттік қолдау шараларын және экспорттаушы-кәсіпорындарға экспорттық өнімді өндіретін кәсіпорындарға шикізаттық емес экспорт көлемін ұлғайту бойынша шығындарды өтеу талаптарын түсіндіру бойынша бизнес-семинарлар ұйымдастыру және өткізу;

3) жүн өндіретін цехтар салу;

5) аяқ киім өндірісін ұйымдастыру;

6) кілемдер мен кілем бұйымдарын өндіру;

7) тоқыма кластерін дамыту;

8) қолданыстағы кәсіпорындардың технологияларын жаңарту мен жаңғырту, тоқтап тұрған өндірісті қайта іске қосу;

9) жеңіл өнеркәсіпте цифрлық технологиялық платформаларды қалыптастыру;

2040 жылға дейін:

1) полипропилен қаптарын өндіру;

2) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың технологияларын жаңарту және жаңғырту, тоқтап тұрған өндірістерді қайта іске қосу;

2050 жылға дейін:

1) салада жаңа сегменттерді дамытуға жәрдемдесу;

2) жаңа технологиялар мен цифрлық шешімдерді қолдау;

Қазығұрт ауданы

2030 жылға дейін:

1) саладағы қолданыстағы өндірістерді жаңғыртуға инвестициялар тарту;

2) мамандандырылған инфрақұрылымды дамыту (өнеркәсіптік алаңдарды дайындау, жаңа өндірістерге жер учаскелерін бөлу, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды қамтамасыз ету және жүргізу, жол инфрақұрылымын жақсарту, сақтау және тасымалдау инфрақұрылымы);

3) жаңа өндірістер құру үшін инвестициялар тарту;

4) Қазығұрт ауданының индустриялық аймағын жаңа инвестициялық жобалармен, оның ішінде жеңіл өнеркәсіпте толтыру бойынша күш-жігерді жандандыру;

5) мақта талшығын өндіру жөніндегі мақта өңдеу зауытын салу және пайдалану;

6) теріні қайта өңдеу бойынша өндірістер құру;

7) саланың кадрлық әлеуетін дамыту;

2040 жылға дейін:

1) жаңа технологиялар мен цифрлық шешімдерді қолдана отырып, жергілікті шикізат базасында жаңа өндірістер құруға инвестициялар тарту;

2) киім тігу бойынша өндірістерді дамыту;

3) тоқыма өнімдерін шығару бойынша өндірістер құру;

4) былғары бұйымдарын шығару жөніндегі өндірістерді ұйымдастыру;

5) сала кәсіпорындарын мемлекеттік қолдау;

6) саланың кадрлық әлеуетін одан әрі дамыту;

2050 жылға дейін:

1) сала кәсіпорындарының көлемін ұлғайту;

2) шығарылатын өнім ассортиментін кеңейту;

3) өнімді жылжытуға жәрдемдесу;

4) Шымкент агломерациясының жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарымен кооперация және интеграция;

Ордабасы ауданы

2030 жылға дейін:

1) сала кәсіпорындарын технологиялық жаңғырту және қайта жарақтандыру;

2) салада жаңа өндірістер құруға инвестициялар тарту;

3) мақта өңдеу өндірістерін дамыту;

4) салада мамандандырылған инфрақұрылымды дамыту (жер учаскелерін бөлу және инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды жүргізу, жол инфрақұрылымын дамыту және т. б.);

5) өнімнің жаңа түрлерін шығару бойынша өндірістер құру үшін инвесторларды белсенді тарту;

6) кадрлармен қамтамасыз ету жүйесін дамыту;

2040 жылға дейін:

1) киімнің және өнімнің басқа да түрлерінің жаңа өндірістерін құруды ынталандыру;

2) саладағы өндірістік процестерді цифрландыру және автоматтандыру;

3) жоғары білікті кадрларды тарту;

4) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

5) Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарының интеграциясы және кооперациясы;

2050 жылға дейін:

1) жаңа өндірістерді мемлекеттік қолдау;

2) шығарылатын өнім ассортиментін кеңейту және өнімнің жаңа жоғары технологиялық түрлерін игеру;

3) ауданнан тыс сала өнімдерін белсенді жылжыту;

Бәйдібек ауданы

2030 жылға дейін:

1) қолданыстағы өндірістерді жаңғырту және техникалық қайта жарақтандыру және жаңа өндірістер құру есебінен жеңіл өнеркәсіп ауданында сақтау және дамыту;

2) жеңіл өнеркәсіп үшін шикізат базасын дамытуға ықпал ететін инвестициялық жобаларды іске асыруға жәрдемдесу, оның ішінде тері өндірісімен ауыл шаруашылығы жануарларының терісін өңдеу, жүнді қайта өңдеу және т. б.;

3) кадрларды даярлау жүйесін дамыту;

4) саладағы мамандандырылған инфрақұрылымды кешенді дамыту (өндірістік алаңдарды дайындау, жобаларды инфрақұрылымдық жайластыру, өнімді сақтау жөніндегі қуаттармен қамтамасыз ету және т. б.);

5) Бәйдібек ауданының индустриялық аймағын толық аяқтау және пайдалануға беру;

6) Бәйдібек ауданының индустриялық аймағының аумағына жаңа жобаларды тарту;

7) Бірыңғай индустрияландыру картасы және басқалар сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

2040 жылға дейін:

1) былғарыдан жасалған бұйымдар өндірісі бойынша жаңа өндірістер құру;

2) жүннен жасалған бұйымдарды шығару бойынша жаңа өндірістер құру;

3) кілем бұйымдарын шығару бойынша өндірістерді ұйымдастыру;

4) озық технологияларды енгізу және бәсекеге қабілетті ғылымды қажетсінетін өнім шығаруды игеру;

5) өндірістік процесті цифрландыру және автоматтандыру;

2050 жылға дейін:

1) өңірішілік және өңіраралық ғылыми-техникалық және өндірістік кооперацияны дамыту;

2) стратегиялық әріптестер мен инвесторларды тарту, сондай-ақ саланың инвестициялық тартымдылығын арттыру;

3) ауданның жеңіл өнеркәсіп өнімін ілгерілету;

Сайрам ауданы

2030 жылға дейін:

1) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың негізгі өндірістік қорларын жаңарту;

2) тігін және былғары бұйымдарын өндіру көлемін ұлғайту;

3) жеңіл өнеркәсіп үшін шикізат базасын дамыту, оның ішінде былғары өңдеу өндірістерін қолдау;

4) гигиеналық құралдар өндірісінің көлемін ұлғайту;

5) саладағы өндірістік инфрақұрылымды дамыту;

7) кадрларды даярлау және қайта даярлау;

2040 жылға дейін:

1) жаңа өндірістерді дамытуға инвестициялар тарту;

2) шығарылатын өнім ассортиментін кеңейту;

3) гигиеналық құралдар өндірісінде жаңа сегменттерді игеру;

2050 жылға дейін:

1) интеграциялық және кластерлік бастамаларды қолдау;

2) жоғары технологиялық және бәсекеге қабілетті өндірістерді ұйымдастыру;

3) ауданнан тыс жерде өнімді жылжыту;

Сарыағаш ауданы

2040 жылға дейін:

1) Қызылжар ауылдық округіндегі жүннен және былғарыдан жасалған бұйымдарды өңдеу және дайындау цехы;

2) Жартытөбе ауылдық округінде тоқыма бұйымдарын өндіру (тігін цехы);

3) Ақжар ауылдық округінде жүннен және былғарыдан жасалған бұйымдарды қабылдау, қайта өңдеу және дайындау цехы;

4) Дербісек ауылдық округінде жүннен және былғарыдан жасалған бұйымдарды өңдеу және дайындау;

5) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың негізгі қорларын жаңғыртуға жәрдемдесу;

6) жеңіл өнеркәсіптің шикізат базасын дамыту жөніндегі шараларды іске асыру;

8) саланың кадрлық әлеуетін дамыту;

9) салада жаңа өндірістер құруға инвестициялар тарту;

10) мақта талшығы өндірісіндегі "Айша-бибі" мақта өңдеу зауытының қызметін қалпына келтіру мәселесін пысықтау;

11) жаңа жоғары технологиялық өндірістерге инвестициялар тарту;

12) жүн бұйымдарын, былғарыдан және басқалардан жасалған бұйымдарды шығару бойынша жаңа өндірістер құру;

13) жоғары білікті кадрларды даярлау және тарту;

14) инновациялық технологияларды енгізу (цифрландыру, автоматтандыру және т.б.);

2050 жылға дейін:

1) өз брендтеріңізді жасау;

2) мемлекеттік қолдау құралдарын жетілдіру және іске асыруды жалғастыру;

Төлеби ауданы

2030 жылға дейін:

1) Леңгір қаласында жаңа тігін фабрикасының құрылысы;

2) Көксаек ауылдық округінде жүннен және былғарыдан бұйымдар дайындау бойынша өндіріс;

3) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың өндіріс көлемін ұлғайтуға жәрдемдесу;

4) саланы жаңғырту және техникалық қайта жарақтандыру;

5) киім тігу, мақта өңдеу және тоқыма бұйымдарын өндіру жөніндегі өндірістерді ұйымдастыру үшін инвестициялар тарту;

7) сала үшін кадрлар даярлау;

2040 жылға дейін:

1) киім тігу, мақта талшығын дайындау, тоқыма бұйымдарын өндіру бойынша жаңа өндірістер құру;

2) аралас өндірістерді, оның ішінде жеңіл өнеркәсіп үшін шикізат дайындау бөлігінде ауыл шаруашылығын дамытуды ынталандыру;

3) өндірісті автоматтандыру және цифрландыру, IT-технологияларды, компьютерлік 3D модельдеуді енгізу;

4) ҒЗТКЖ және инновациялық технологияларды қолдау;

2050 жылға дейін:

1) саланың қажеттіліктеріне жауап беретін инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру;

2) қайталама шикізаттан, экологиялық шикізаттан өндірістерді дамыту;

3) ауданда заманауи жеңіл өнеркәсіп құру;

4) жеңіл өнеркәсіпте шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін белсенді дамыту;

5) өнім экспортын қолдау;

Арыс қалалық әкімшілігі

2030 жылға дейін:

1) жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарын жаңғырту;

2) шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің шағын және орта бизнесін одан әрі мемлекеттік қолдау;

2040 жылға дейін:

1) киім тігу бойынша жаңа өндірістер құруға инвестициялар тарту;

2) былғары бұйымдарын, аяқ киімді шығару бойынша өндірістер құру;

3) өндірістің жаңа заманауи технологияларын енгізу;

2050 жылға дейін:

сыртқы нарықтарда сала өнімдерін ілгерілету.

39. Химия және фармацевтика өнеркәсібі

Агломерацияда химия өнеркәсібінің, атап айтқанда, полипропилен, тыңайтқыштар, тұрмыстық химия, каустикалық сода және басқаларын өндіруде даму әлеуеті бар.

Фармацевтика саласын елдегі ең ірі фармацевтикалық компания – "Химфарм" акционерлік қоғамы ұсынады. Кәсіпорын өнімі Қазақстан Республикасының барлық өңірлерінің, сондай-ақ Орталық Азия елдерінің нарықтарына жеткізіледі. Бұл ретте фармацевтика өнеркәсібінде дәрі-дәрмектерге деген жоғары сұранысты ескере отырып, бірегей отандық әлеуметтік маңызы бар препараттар өндірісін ұлғайтуды және ауыстыруды талап етеді.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) вакуумдық түтіктер шығаратын зауыт салу;

2) диализаторлар мен гемодиализге арналған шығыс материалдарын өндіру;

2040 жылға дейін:

1) кадрлық әлеуетті дамыту;

2) саладағы инвестициялық жобаларды әрі қарай қолдау;

3) халықаралық химиялық компанияларды тарту;

4) қолданыстағы өндірістерді жаңғыртуды жүргізу;

2050 жылға дейін:

1) жаңа тауашаларды дамыту мен жаңа өндірістер құру;

2) класстерлік бастамаларды қолдау;

Түлкібас ауданы

2030 жылға дейін:

1) Балықты ауылдық округінде каустикалық сода, поливинилхлорид (ПВХ) және цемент өндіру жөніндегі химиялық кешен салу;

2) қолданыстағы өндірістердің негізгі қорларын жаңарту;

3) саладағы инвестициялық жобаларды іске асыруды қолдау;

4) салада персоналдың дағдыларын дамыту;

5) индустрияландырудың бірыңғай картасы сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

6) өндірістік инфрақұрылымды дамыту, оның ішінде Түлкібас ауданының индустриялық аймағын инфрақұрылымдық жайластыру;

2040 жылға дейін:

1) каустикалық сода, бояулар, лактар және басқа да пигменттер өндірісінің көлемін ұлғайту;

2) салаға инвестициялар тарту;

3) химия саласында жаңа өндірістер құру;

4) ҒЗТКЖ ынталандыру және инновацияларды енгізу;

2050 жылға дейін:

1) ауданда дамыған химия өнеркәсібін қалыптастыру;

2) сала кәсіпорындарын мемлекеттік қолдауды жалғастыру.

40. Мұнай өнімдерін өндіру

Мұнай өңдеу Шымкент мұнай өңдеу зауытының жұмыс істеуіне байланысты Шымкент қаласының экономикалық мамандануының басты бағыттарының бірі болып табылады. Мұнай өңдеу саласын одан әрі дамытуды мұнай өңдеу көлемін ұлғайту, қайта өңдеу тереңдігі, шығарылатын өнім ассортиментін кеңейту есебінен жүзеге асыру ұсынылады.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) базалық майлар өндірісі;

2) полипропилен өндірісі бойынша зауыт салу (екінші кезең);

3) сутегі асқын тотығын өндіру;

4) минералды, органикалық-минералды тыңайтқыштарды өндіру;

2040 жылға дейін:

1) мұнай-химия кластерін құру;

2) өнімнің жаңа түрлерін шығаруды игеру;

3) мұнай-химия өндірісі үшін шикізат шығару бойынша өндірістер құру;

4) ҒЗТКЖ және өндірістік инфрақұрылымды дамыту;

5) Шымкент мұнай өңдеу зауытының базасында мұнай өңдеу және мұнай химиясы саласында жоғары технологиялық өндірістерді дамыту;

2050 жылға дейін:

1) мұнай химиясын толыққанды дамыту және өнімнің жаңа түрлерін (полиэтилен, полипропилен, ксилол, толуол және басқалар) игеру.

2) полимерлер өндірісін дамыту;

3) қаланың мұнай-химия өндірістерінің айналасында аралас салаларда шағын инновациялық кәсіпорындардың пайда болуы үшін ынталандырулар жасау.

41. Құрылыс материалдарын өндіру

Агломерацияда кенді емес шикізат кен орындары мен құм-қиыршық тас қоспасы, саздақтар, бентонит саздары, әктас, гипс, минералды пигменттер, кварц құмдары және басқалар сияқты кең таралған пайдалы қазбалар негізінде жұмыс істейтін құрылыс материалдары өнеркәсібі дамуда.

Елді мекендерді салу бойынша ауқымды құрылыс жұмыстарын ескере отырып, құрылыс материалдарына қажеттілік артатын болады.

Осыған байланысты құрылыс материалдары өндірісінің көлемін ұлғайту және салада жұмыспен қамтылғандар санын арттыру көзделіп отыр.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) арнайы экономикалық аймаққа және индустриялық аймақтарға инвесторлар тарту;

2) гиперпресстелген кірпіш өндіру бойынша цехтың қызметін ұйымдастыру;

3) ірі көлемді керамикалық плиткалар шығаратын зауыт салу;

4) санфаянс өндіретін зауыт салу;

5) газ блоктарын өндіру;

6) ПВХ-дан ішкі және сыртқы кәріздерді және үйлерге арналған нөсер суағарлары жүйесін өндіру;

7) металл конструкцияларын өндіру;

8) автоклавты газбетон өндіру бойынша зауыт;

9) 3D панельдер өндірісін ұйымдастыру;

2040 жылға дейін:

1) құрылыс материалдарын өндіру бойынша кластер құру;

2) құрылыс материалдарын өндіру саласында қолданыстағыларын техникалық қайта жарақтандыру және жаңғырту, сондай - ақ жаңа энергия және ресурс үнемдейтін, экономикалық тиімді және экологиялық қауіпсіз өндірістер құру;

3) мамандарды даярлау және технологияларды коммерцияландыру құзыреті орталықтарын құру;

4) құрылыс саласының кәсіпорындарымен тығыз байланыста жұмыс істеп тұрған жоғары оқу орындары мен техникалық және кәсіптік білім беру мекемелерінің базасында құрылыс саласы үшін мамандар даярлау жөніндегі орталықтарды құруға жәрдемдесу;

5) құрылыс материалдарын жаппай жүктеу (түсіру) орындарында мамандандырылған заманауи терминалдар мен логистикалық орталықтар құру;

2050 жылға дейін:

1) шағын ғылымды қажетсінетін шарттар үшін жағдайлар жасау;

2) өндірістік инфрақұрылымды кеңейту;

3) құрылыс материалдарын өндіруде жаңа тауашаларды игеру және сарапшыны қолдау.

Қазығұрт ауданы

2030 жылға дейін:

1) құрылыс материалдарын шығару бойынша жаңа өндірістер құру үшін инвесторларды тарту;

2) бентонит саздары, әктас, гранит, мәрмәр, гипс кен орындарын игеру негізінде құрылыс материалдарының жаңа өндірістерін дамыту;

3) жаңа инвесторларды, оның ішінде Қазығұрт ауданының индустриялық аймағының бос алаңдарына тарту;

4) газдалған бетон, тауарлық бетон, кірпіш және өзге де өнім түрлерін шығару жөніндегі өндірістерді ұйымдастыру;

5) кадрларды даярлау және қайта даярлау жүйесін дамыту;

2040 жылға дейін:

1) құрылыс материалдарын өндіру саласындағы кәсіпорындардың тиімді жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасау;

2) тұрғын үй құрылысында пайдаланылатын құрылыс материалдарын өндіруге жаңа заманауи, энергия тиімді және ресурс үнемдеуші технологияларды енгізуге жәрдемдесу;

3) қолда бар әлеуетті тиімді пайдалану, жаңа кәсіпорындар мен өндірістер құру есебінен құрылыс материалдары өндірісі көлемдерінің тұрақты өсуін қамтамасыз ету;

2050 жылға дейін:

1) еңбек өнімділігін арттыру, салада жоғары өнімді жұмыс орындарын құру және жаңғырту;

2) сала кәсіпорындарының технологиялық базасын жаңарту;

3) қосылған құны жоғары өнім шығару бойынша өндірістер құруға инвестициялар тарту.

Бәйдібек ауданы

2030 жылға дейін:

1) сала кәсіпорындарын жаңғырту және техникалық қайта жарақтандыру;

2) кенді емес пайдалы қазбалар кен орындарының, оның ішінде әктас, отқа төзімді саз, мәрмәр ұнтақтарының (Тозбұлақ, Леонтьевское) базасында жаңа өндірістер құруды ынталандыру;

3) саланың білікті кадрларға қажеттілігін қамтамасыз ету;

4) Бәйдібек ауданының индустриялық аймағын пайдалануға беру, аумаққа жаңа жобаларды тарту;

5) Бірыңғай индустрияландыру картасы сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

6) саланы дамыту үшін қолайлы жағдайлар қалыптастыру;

2040 жылға дейін:

1) саладағы еңбек өнімділігін арттыру;

2) заманауи құрылыс материалдарын шығаруға мүмкіндік беретін өндіріске инновациялық технологияларды енгізу;

2050 жылға дейін:

1) ірі бәсекеге қабілетті өндірістер құру;

2) салаға инвестициялар тартуды дамыту үшін мемлекеттік қолдау көрсету, қолайлы салық ортасын қалыптастыру.

Ордабасы ауданы

2030 жылға дейін:

1) автоклавты қатайтылған ұялы бетоннан газоблок өндіретін зауыт салу;

2) жаңа өндірістер құру үшін, оның ішінде тауарлық бетон, қабырға блоктарын, темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын, жылу оқшаулағыш материалдарды және басқаларын шығару бойынша инвесторларды тарту;

2040 жылға дейін:

1) саладағы еңбек өнімділігін арттыру;

2050 жылға дейін:

1) ірі бәсекеге қабілетті өндірістер құру;

2) қосылған құны жоғары өнім шығару бойынша өндірістер құруға инвестициялар тарту.

Сайрам ауданы

2030 жылға дейін:

1) кенді емес пайдалы қазбалар кен орындарын игеру үшін жағдайлар жасау және инфрақұрылымды дамыту;

2) саланың жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарын жаңғырту және заманауи технологияларды тарту;

3) жаңа өндірістер құру үшін, оның ішінде тауарлық бетон, қабырға блоктарын, темірбетон бұйымдары мен конструкцияларын, жылу оқшаулағыш материалдарды және басқаларын шығару бойынша инвесторларды тарту;

4) саланың кадрлық әлеуетін дамыту;

5) Бірыңғай индустрияландыр картасы сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

2040 жылға дейін:

1) салада жаңа жоғары технологиялық өндірістердің пайда болуына жәрдемдесу;

2) жаңа инновациялық технологияларды енгізуді ынталандыру;

2050 жылға дейін:

1) бәсекеге қабілетті және экспортқа бағдарланған өнім өндіруді қамтамасыз ету;

2) жергілікті өнім экспортын қолдау және жәрдемдесу.

Сарыағаш ауданы

2040 жылға дейін:

1) Дербісек ауылдық округінде асфальтбетон қоспасын өндіру, металл бұйымдарын өндіру, металл пластик терезелер мен есіктер өндіру;

2) Қызылжар ауылдық округінде асфальтбетон өндіру;

3) Жартытөбе ауылдық округінде кірпіш және черепица өндіру;

4) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғыртуды ынталандыру;

5) Құрылыс материалдары, оның ішінде кірпіш, темірбетон бұйымдары, тауарлық бетон өндірісінің көлемін ұлғайту;

6) салада жаңа өндірістер құру бойынша инвестициялар тарту;

7) өндірістік инфрақұрылымды дамыту;

8) өз өндірісінің инновациялық өнімінің үлесін арттыруды ынталандыру;

9) өндірісті әртараптандыру, жаңа тауашаларды игеру;

10) қосылған құны жоғары өнім шығару жөніндегі инвестициялық жобаларды іске асыру;

2050 жылға дейін:

1) инновациялық және ғылыми-технологиялық инфрақұрылымды дамыту;

2) сала өнімін ішкі және сыртқы нарықтарға жылжыту;

3) саланы кадрлық қамтамасыз ету.

Төлеби ауданы

2030 жылға дейін:

1) тауарлық бетон және темірбетон бұйымдарын өндіруді одан әрі дамыту;

2) Бірінші мамыр ауылдық округінде және Киелітас ауылдық округінде әктас және гипс кен орындарының базасында жаңа өндірістер құруға инвестициялар тарту;

3) Бірыңғай индустрияландыру картасы сияқты мемлекеттік қолдау құралдары шеңберінде қатысушылар санын ұлғайту жөніндегі мәселені пысықтау;

4) саланы дамытуды кадрлық қамтамасыз ету жөніндегі шараларды іске асыру;

2040 жылға дейін:

1) әктас кен орындарының шикізат базасында өндіріс құру;

2) гипс бетонын, гипс плиталарын, гипс талшықты парақтарды, жылу оқшаулағыш материалдарды және басқаларын шығару бойынша жаңа өндірістер құру;

3) саланы дамытуға инвесторларды тарту;

2050 жылға дейін:

1) заманауи және инновациялық өндірістерді қолдау;

2) саланың шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдауды жалғастыру;

3) ішкі және сыртқы нарықтарда сала өнімін ілгерілетуге жәрдемдесу.

Түлкібас ауданы

2030 жылға дейін:

1) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғырту;

2) құрылыс материалдарын өндіруші кәсіпорындарды қолдау шараларын әзірлеу;

3) цемент шикізаты, әктас, гипс және бор кен орындарын одан әрі пайдалану;

4) Түлкібас әк зауыты мен "SAS-TOBE TECHNOLOGIES" кәсіпорны базасында цемент өндірісін одан әрі дамыту;

5) қолда бар шикізатты қайта өңдеуге инвестициялар тарту;

2040 жылға дейін:

1) құрылыс материалдарын өндіру бойынша кластер құру;

2) құрылыс материалдары өндірісіне инновациялық, энергия үнемдейтін және ресурс үнемдейтін технологияларды енгізуді ынталандыру;

3) Түлкібас ауданының индустриялық аймағының инфрақұрылымын толық аяқтау және оның аумағына инвестициялық жобаларды тарту;

2050 жылға дейін:

1) өндірушілерді қолдау шараларын одан әрі жетілдіру;

2) еңбек өнімділігін арттыруды қолдау;

3) жаңа экономикалық тиімді, бәсекеге қабілеттілігі жоғары, ресурс және энергия үнемдейтін және экологиялық қауіпсіз өнеркәсіптік өндірістер құру.

42. Ауыл шаруашылығын дамыту

Ауыл шаруашылығы Шымкент агломерациясы аудандарының экономикалық мамандануының негізгі бағыттарының бірі болып табылады.

Ауыл шаруашылығын одан әрі дамыту үшін жаңа бордақылау және сүт кешендерін қалыптастыру, жылыжай кешендерін, көкөніс қоймаларын салу, жеміс бақтары мен жүзімдіктер салу перспективалы болып табылады. Ауыл шаруашылығын дамытуға ынталандырудың бірі Шымкент қаласының айналасында құрылып жатқан азық-түлік белдеуі болады.

Келешекте инновациялық технологияларды ("дәл егіншілік", "ақылды мал шаруашылығы фермалары", дрондарды, робототехниканы және ғылым мен техниканың өзге де әлемдік жетістіктерін қолдану мүмкіндіктері) және еңбекақы төлеуді ұйымдастыру мен төлеудің жаңа нысандарын енгізу көзделіп отыр.

Саланы дамыту бойынша жобалық ұсыныстар:

Шымкент қаласы

2030 жылға дейін:

1) бройлер құс фабрикасын салу;

2) жылыжай кешенін салу;

3) екі картоп-көкөніс қоймасын салу және кеңейту;

4) екі сүт-тауар фермасын салу;

5) тоғыз бордақылау алаңын құру;

6) төрт ірі құс фермасын салу;

7) "Батыс Еуропа – Батыс Қытай" халықаралық транзиттік дәлізі бойындағы қарқынды бақтар алаңын ұлғайту;

8) ірі төрт көкөніс қоймасын салу;

2040 жылға дейін:

1) агроөнеркәсіптік кешенде жаңа технологияларды ынталандыру;

2) кадрлық әлеуетті дамыту;

3) жаңа қайта өңдеу қуаттарын енгізу;

2050 жылға дейін:

1) ғылыми зерттеулерді қолдау және олардың нәтижелерін енгізу;

2) тағам өнідімдері нарығының жаңа сегменттерін дамыту және экспортқа бағдарлану;

Қазығұрт ауданы

2030 жылға дейін:

1) ауданның ауыл шаруашылығына инвестициялар тарту көлемін ұлғайту;

2) ауыл шаруашылығы техникасы паркін жаңарту;

3) агроөнеркәсіптік кешен субъектілері арасында ауыл шаруашылығы салаларында ақпараттық технологияларды енгізу және цифрландыру, оның ішінде жаңа ауыл шаруашылығы техникасын сатып алумен қатар нақты егіншілік элементтері, агротехнологияларды орындау (далалардың электрондық карталары, сенсорлар, датчиктер және т. б.), смарт-фермалар (шаруышылықты онлайн басқару) құру тәжірибесін тарату мәселелері бойынша арнайы оқу орталықтары арқылы білімді тарату;

4) ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін қаржы ресурстарының қолжетімділігін арттыру жөніндегі шараларды іске асыру;

5) ауыл шаруашылығы техникасын жаңғырту, ауыспалы егісті ынталандыру және тұқым шаруашылығы шаруашылықтарының санын ұлғайту есебінен өсімдік шаруашылығында қарқынды технологияларды енгізу;

6) ирригация және мелиорация жүйелерін құру, қалпына келтіру және жаңғырту (суару және құрғату) арқылы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыру;

7) мал мен құс басын тұрақтандыру және ұлғайту, тұқымдық жаңару, жемшөп базасын нығайту, жануарлар мен құстарды күтіп-бағудың және азықтандырудың жаңа технологияларына көшу, жаңа мал бордақылау алаңдарын салу және қолданыстағы мал бордақылау алаңдарын реконструкциялау есебінен олардың өнімділігін арттыру негізінде ет және сүт өндіру көлемін ұлғайту;

8) агроөнеркәсіптік кешеннің мұқтажы үшін білікті кадрлар даярлау;

9) жылыжай шаруашылықтарының, оның ішінде көкөністер, бақша дақылдары, алма және жүзім өсіру жөніндегі алаңдарды кеңейту;

2040 жылға дейін:

1) химияландыру жүйелерін құру және жаңғырту, фитосанитария мен ветеринарияны дамыту арқылы биологиялық факторлардың тиімділігін арттыру;

2) агроөнеркәсіптік кешеннің инновациялық қызметін және инновациялық дамуын ынталандыру, жаңа технологияларды жаңғырту және енгізу;

3) ауыл шаруашылығы өнімінің сапасын арттыру;

4) агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін өткізу нарықтарын кеңейту және өңірлік брендтерді ілгерілету;

2050 жылға дейін:

1) өңірлік өнімді аудан шегінен тыс жылжыту;

2) ҒЗТКЖ дамуын қолдау;

3) өңірге ірі агрохолдингті тарту.

Ордабасы ауданы

2030 жылға дейін:

1) ауыл шаруашылығындағы машина-трактор паркін жаңғырту;

2) қарқынды технологияларды, оның ішінде ылғал үнемдейтін технологияларды енгізу есебінен өсімдік шаруашылығында жерді пайдалану тиімділігін арттыру;

3) зерттеу және тәжірибелік шаруашылықтардың материалдық-техникалық базасын жаңғырту есебінен тұқым шаруашылығын дамыту;

4) жоғары рентабельді дақылдардың пайдасына егіс алқаптарын әртараптандыруды жалғастыру;

5) ауыспалы егістерді ынталандыру және сақтау;

6) пайдаланылмайтын жерлерді ауыл шаруашылығы айналымына тартуды бақылауды күшейту;

7) суармалы алқаптарды одан әрі кеңейту және жылыжай шаруашылықтарын дамыту;

8) білікті кадрларды даярлау;

9) Шұбар ауылдық округінің аумағында бордақылау кешенін құру;

10) жылыжай салу;

11) суармалы егіншілік;

2040 жылға дейін:

1) саланы ғылыми қамтамасыз етуді күшейту және инновациялық әзірлемелерді енгізу;

2) өндірісті цифрландыру және өнімділікті арттыру;

3) жоғары сапалы тұқымдарды пайдалануға көшу және минералды тыңайтқыштармен өңделетін алаңдардың үлесін арттыру;

4) малдың генетикалық әлеуетін дамыту және жемшөп базасын кеңейту;

5) эпизоотиялық жағдайды жақсарту;

6) жаңа бордақылау кешендерін, сүт-тауар фермаларын және басқаларын құруға инвестициялар тарту;

2050 жылға дейін:

1) ауыл шаруашылығы кооперациясын дамыту есебінен шағын өндірушілерді қолдау;

2) ауыл шаруашылығы жерлерінің топырақ құнарлылығын сақтау және арттыру;

3) жоғары технологиялық жылыжайлар салу жөніндегі инвестициялық жобаларды іске асыру;

4) ауыл шаруашылығы жануарларының асыл тұқымды аналық басын сақтау және ұлғайту;

5) ауыл шаруашылығы өндірісінде цифрлық технологияларды одан әрі дамыту;

6) агроөнеркәсіптік кешен үшін кадрларды даярлау және қосымша кәсіптік білім беру жүйесін жетілдіру;

7) сараптама қызметі субъектілерінің өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

8) агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін ілгерілету және позициялау жүйесін құру;

9) өңірге кемінде бір ірі агрохолдингті тарту.

Бәйдібек ауданы

2030 жылға дейін:

2) ирригация және мелиорация жүйелерін құру, қалпына келтіру және жаңғырту (суару және құрғату) арқылы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыру;

3) ауыл шаруашылығы жануарларының генетикалық әлеуетін арттыру жөніндегі шараларды іске асыру;

4) аудан аумағында өндірістің (сүт, ет, бидай, арпа, мақсары, Жемшөп дақылдары, алма, жүзім) өсуін және ауыл шаруашылығы өнімдерінің негізгі түрлерін қайта өңдеуді ынталандыру жөнінде шаралар қабылдау;

5) жоғары сапалы жемшөп, ақуыз-витамин, минералды және күрделі премикстер өндірісін дамыту үшін жағдайлар жасау;

6) ауыл шаруашылығы саласындағы өндірістік инфрақұрылымды дамытуға және өндірістік қорларды жаңғыртуға инвестициялардың өсуі үшін жағдайлар жасау;

7) ауыл шаруашылығы техникасын жаңғырту;

8) ауыл шаруашылығы өндірушілерін мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруды жалғастыру, оның ішінде кредиттік ресурстардың қолжетімділігін арттыруды қамтамасыз ету;

9) ауданның ауыл шаруашылығының кадрлық әлеуетін дамыту;

2040 жылға дейін:

1) қолайлы инвестициялық ахуал құру, ауыл шаруашылығына тартылатын инвестициялар көлемін ұлғайту;

2) аудан аумағында ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу, сақтау және өткізу жөніндегі қуаттарды құру мақсатында ауыл шаруашылығы өндірушілерінің кооперациясын дамыту;

3) ірі қара мал, қой, ешкі және жылқы өсіру бойынша жабық циклді мал шаруашылығы кешендерін, бәсекеге қабілетті фермерлік шаруашылықтарды қалыптастыруға жәрдемдесу;

4) өсімдік және мал шаруашылығында ҒЗТКЖ қолдау;

5) тұқымның элиталық сорттарын пайдалану есебінен тұқым шаруашылығын дамыту және ауыл шаруашылығы дақылдарының барлық түрлері бойынша өнімділікті арттыру;

6) жас мамандар үшін ауылда тұруға қолайлы жағдай жасау есебінен кадрлық әлеуетті сақтау және ұлғайту;

2050 жылға дейін:

1) ірі мал шаруашылығы және өсімдік шаруашылығы кешендерін қалыптастыру;

2) ауданның ауыл шаруашылығының инвестициялық тартымдылығын арттыру;

3) ауданның ауыл шаруашылығына ірі агрохолдингтерді тарту.

Сайрам ауданы

2030 жылға дейін:

1) Шымкент қаласының азық-түлік белдеуін құруға және дамытуға бағытталған ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеуді дамыту;

2) агроөнеркәсіптік кешенге инвестициялар салу, оның ішінде трансұлттық компаниялардың жұмысын жандандыру, бірлескен кәсіпорындар құру; өнімнің әлемдік нарыққа шығуы, энергия тиімділігі мен ресурстарды үнемдеу бойынша жаңа инновациялық технологияларды енгізу, менеджменттің қазіргі заманғы жүйелерін енгізу, өндірістік процестің жаңа жолдарын пайдалану (автоматтандыру, роботтандыру, цифрлық шешім), ірі инвесторлардың артықшылығы;

3) ақпараттық технологияларды енгізу және ауыл шаруашылығын цифрландыру, оның ішінде жаңа ауыл шаруашылығы техникасын сатып алумен қатар, агротехнологияны орындау (электрондық карта, сенсор, датчиктер және басқалар), шаруашылық базаларында смарт-фермаларды қалыптастыру тәжірибесін пайдалану (шаруашылықты онлайн басқару), мамандандырылған оқу орталықтары арқылы агроөнеркәсіптік кешен субъектілері арасында білімді жақсарту;

4) Қарамұрт, Манкент, Арыс ауылдық округтерінде үш сүт-тауар фермасын салу;

5) мал бордақылау бойынша он алаң салу (Манкент, Қарамұрт, Қайнарбұлақ, Қарабұлақ ауылдық округтері);

6) қарқынды бақтардың, жылыжайлардың алаңдарын ұлғайту;

7) ауданның барлық су шаруашылықтарының, оның ішінде жекеменшік шаруашылықтардың жағдайын паспорттау және мониторингілеу;

2040 жылға дейін:

1) ет және сүт мал шаруашылығын, ирригацияны, қарқынды бақтарды және басқаларды дамыту жөніндегі инвестициялық жобаларды іске асыруды қолдау;

2) қолданыстағы су шаруашылығы объектілерін жаңғырту және жаңа объектілердің құрылысын қамтамасыз ету;

3) ауыл шаруашылығындағы ҒЗТКЖ-ны қолдау;

4) ауыл шаруашылығы өндірушілерінің кооперациясын ынталандыру;

5) білікті кадрларды тарту және аудан ауылдарын дамыту есебінен кадр әлеуетін дамыту;

2050 жылға дейін:

1) ауыл шаруашылығын мемлекеттік қолдау шараларын жетілдіру және жалғастыру;

2) ауданда жоғары өнімді және бәсекеге қабілетті ауыл шаруашылығы кешенін қалыптастыру;

3) кластерлік бастамаларды қолдау;

4) Шымкент қаласының айналасында азық-түлік белдеуін қалыптастыруға жәрдемдесу.

Сарыағаш ауданы

2040 жылға дейін:

1) ирригация және мелиорация жүйелерін құру, қалпына келтіру және жаңғырту (суару және құрғату) арқылы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыру;

2) химияландыру жүйелерін құру және жаңғырту, фитосанитария мен ветеринарияны дамыту арқылы биологиялық факторлардың тиімділігін арттыру;

3) елдің ауыл шаруашылығына цифрлық шешімдерді кеңінен енгізу арқылы технологиялық факторлардың тиімділігін арттыру (қадағалау жүйелері, картаға түсіру, электрондық паспорттар және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді басқару жоспарлары);

4) Сарыағаш ауданында көтерме-тарату орталығын құру;

5) мал басының өнімділігі мен басқа да табиғи көрсеткіштерінің өсуін қамтамасыз ететін асыл тұқымды репродукторлар қызметінің ауқымын ұлғайту;

6) Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы салаларын ғылыми-технологиялық қамтамасыз ету;

7) саланы жоғары сапалы ветеринариялық, инженерлік және басқа да қызметтермен толық қамтамасыз етуге бағытталған бәсекеге қабілетті сервистік секторды қалыптастыру;

8) ауыл шаруашылығы өндірушілерінің материалдық-техникалық базасын дамытуды мемлекеттік қолдау;

9) ауыл шаруашылығы техникасын жаңарту қарқынын жеделдету;

10) ауыл шаруашылығы үшін білікті кадрлар даярлау;

11) жоғары рентабельді дақылдарға баса назар аудара отырып, егіс алқаптарын әртараптандыру;

12) суармалы жерлердің алаңдарын кеңейту және су үнемдеу технологияларын кеңінен енгізу;

13) ауданның ауыл шаруашылығы өндірушілерін отандық өндірістің жоғары сапалы тұқымдарымен қамтамасыз ету;

14) негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру жөніндегі инвестициялық жобаларды қолдау;

15) бордақылау кешендері мен сүт-тауар фермаларын салу жөніндегі жобаларды қолдау;

16) қазіргі заманғы қарқынды, ресурс үнемдейтін технологияларды енгізу;

17) ескі классикалық технологияларды бір мезгілде жаңасына ауыстыра отырып, техниканы жаңарту-аз шығынды және ресурс үнемдеуші;

18) Мал шаруашылығы кешендерін реконструкциялау, қалпына келтіру және салу;

19) селекциялық-асыл тұқымдық жұмысты жақсарту, сүтті және етті малдың, құстың өнімділігі жоғары тұқымдарын енгізу;

20) мал шаруашылығының жемшөп базасын нығайту;

2050 жылға дейін:

1) кооперацияны ынталандыру және кластерлік бастамаларды қолдау;

2) аудан аумағында жоғары өнімді агроөнеркәсіптік кешенді қалыптастыру үшін қолайлы жағдайлар жасау;

3) ауданнан тыс сала өнімдерін қолдау және ілгерілету.

Төлеби ауданы

2030 жылға дейін:

1) Кемеқалған ауылдық округінің Абай ауылында жеміс сақтау қоймасын салу;

2) өнеркәсіптік жылыжай құру;

3) ауыл шаруашылығындағы негізгі қорларды жаңғыртуды қолдау және ынталандыру;

4) ауыл шаруашылығында, оның ішінде қолданыстағы қолдау құралдары шеңберінде техника паркін жаңартуды қолдау;

5) ауыл шаруашылығының өндірістік инфрақұрылымын, оның ішінде өндірістік үй-жайларды, сақтау объектілерін және басқаларын дамыту;

6)ирригация және мелиорация жүйелерін құру, қалпына келтіру және жаңғырту (суару және құрғату) арқылы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыру;

7) химияландыру жүйелерін құру және жаңғырту, фитосанитария мен ветеринарияны дамыту арқылы биологиялық факторлардың тиімділігін арттыру;

8) елдің ауыл шаруашылығына цифрлық шешімдерді кеңінен енгізу арқылы технологиялық факторлардың тиімділігін арттыру (қадағалау жүйелері, картаға түсіру, электрондық паспорттар және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді басқару жоспарлары);

9) ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін кредиттік ресурстардың қолжетімділігін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды іске асыру;

10) саланың білікті кадрларға қажеттіліктерін қанағаттандыру жөніндегі шараларды іске асыру, оның ішінде жас мамандарды даярлау және қайта даярлау, тарту;

11) ауыл шаруашылығы өндірушілерінің кооперациясын ынталандыру;

12) асыл тұқымды мал шаруашылығын қолдау;

13) жемшөп базасын одан әрі дамыту;

14) сүт фермалары мен бордақылау алаңдарын салудың инвестициялық жобаларын іске асыруды жаппай сүйемелдеу;

2040 жылға дейін:

1) саланың инвестициялық тартымдылығын арттыру;

2) инновациялық технологияларды енгізу және ауыспалы егісті сақтау есебінен топырақ құнарлылығын жақсарту;

3) ауыл шаруашылығы техникасын жаңартуды қолдау;

4) агломерация орталығының айналасында азық-түлік белдеуін қалыптастыру;

5) кооперацияны одан әрі ынталандыру;

6) қазіргі заманғы мал шаруашылығы кешендерін, оның ішінде ірі қара малды қарқынды бордақылауға арналған сүт фермалары мен бордақылау алаңдарын салу үшін жағдайлар жасау;

2050 жылға дейін:

1) мал шаруашылығында заманауи ақпараттық технологияларды енгізу;

2) роботтандырылған сүт-тауар фермаларын дамыту;

3) ауыл шаруашылығы жануарларының асыл тұқымды және өнімді сапасын жақсарту және асыл тұқымды ұйымдарды ұлғайту жөніндегі жұмысты жалғастыру;

4) өсімдік шаруашылығында агробиотехнологияны дамыту.

Түлкібас ауданы

2030 жылға дейін:

1) қарқынды бақтар құру;

2) жеміс қоймасын салу;

3) сүт-тауар фермасын салу;

4) бордақылау алаңын салу;

5)ирригация және мелиорация жүйелерін құру, қалпына келтіру және жаңғырту (суару және құрғату) арқылы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің өнімділігін арттыру;

6) химияландыру жүйелерін құру және жаңғырту, фитосанитария мен ветеринарияны дамыту арқылы биологиялық факторлардың тиімділігін арттыру;

7) елдің ауыл шаруашылығына цифрлық шешімдерді кеңінен енгізу арқылы технологиялық факторлардың тиімділігін арттыру (қадағалау жүйелері, картаға түсіру, электрондық паспорттар және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді басқару жоспарлары);

8) өндірістік процестерді цифрландыру есебінен ауыл шаруашылығын басқару, ауыл шаруашылығы ресурстарын мониторингілеу және бақылау жүйесін трансформациялау;

9) инвестициялық және кәсіпкерлік белсенділікті ынталандыру жөніндегі шараларды іске асыру;

10) ұсынылатын тұтыну нормаларына сәйкес халықтың қажеттілігін қанағаттандыру үшін қажетті көлемде негізгі шикізат бағыттарын дамыту;

11) тұқым өсіру ұйымдарын дамыту есебінен ауыл шаруашылығы дақылдары мен жануарларының стратегиялық маңызды түрлерінің меншікті тұқымдармен және биоматериалмен қамтамасыз етілуін арттыру;

12) мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну есебінен ауыл шаруашылығы техникасын жаңарту қарқынын жеделдету;

2040 жылға дейін:

1) салада іске асырылатын жоспарланған инвестициялық жобаларды қолдау;

2) аудан ауыл шаруашылығының ауыл шаруашылығы өнімдерін сақтау үшін, оның ішінде жаңғыртуды және жеке мамандандырылған қоймалар салуды қолдау есебінен қазіргі заманғы қуаттылықтарға қажеттілігін қанағаттандыру;

3) ауыл шаруашылығы өндірісін және оны қайта өңдеу өнімдерін дамыту және тиімділігін арттыру үшін жағдайлар жасау;

4) өндірісті техникалық және технологиялық жаңғырту үшін жағдайлар жасау;

5) аудан аумағында эпизоотиялық салауаттылықты сақтау;

6) ауылдық жерлерде тұру және өмір сүру үшін қолайлы жағдайлар жасау;

7) агроөнеркәсіптік кешенде цифрлық технологияларды дамыту;

2050 жылға дейін:

1) инновациялық және инвестициялық қызметті, жоғары технологиялық өндірістерді ынталандыру;

2) жоғары өнімді жұмыс орындарын құру және жаңғырту;

3) өндірілетін тамақ өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігі мен сапасын арттыру;

4) инвестициялар көлемін ұлғайту.

43. Кластерлік даму

1) Медициналық-фармацевтикалық кластер. Медициналық-фармацевтикалық кластерді құру үшін ең тартымды орын өндірістік алаңдар мен Оңтүстік Қазақстан медицина академиясының болуын ескере отырып, Шымкент қаласы болып табылады.

Бұл кластерге Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы, "Экофарм-интернейшнл" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, "Зерде" компаниялар тобы, "Химфарм" акционерлік қоғамы кіреді. Дәрілік заттарды Шымкент қалалық № 2 көпсалалы ауруханасы, Шымкент қаласының "Жүрек орталығы" базасында клиникалық зерттеуге болады.

Медициналық-фармацевтикалық кластерге өзара байланысты инновациялық фирмалар – дәрі-дәрмектерді әзірлеушілер, өндірістік компаниялар, жабдықтарды, жиынтықтауыштарды, мамандандырылған қызметтерді жеткізушілер, инфрақұрылым объектілері: ғылыми-зерттеу институттары, ЖОО, технопарктер, бизнес-инкубаторлар және өзге де ұйымдар кіреді.

2) Мұнай-химия кластері. 2021 жылы метил-терт-бутил эфирін шығаратын зауыт іске қосылды. Бұл өндіріс жаңғыртылған Шымкент мұнай өңдеу зауытында мұнай-газ-химия шикізатын өңдеу тереңдігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Бұл ірі және шағын кәсіпорындарды тарта отырып, "Оңтүстік" арнайы экономикалық аймағына (АЭА) мұнай-химия кластерін құру үшін алғышарттар жасайды.

3) Тоқыма кластері. Мақтаның, мақтаның сұрыптық тұқымдық материалын өндіруден бастап дайын өнімге – матаға, киімге және т.б. дейін өндірісті жолға қоюға болады. Бұл кластерді Шымкент қаласында жасауға болады. Алайда Мақтаарал ауданы Шымкент агломерациясына кірмейді, бірақ өз кезегінде агломерация орталығында түпкілікті өнімді құруға серпін береді, өйткені ол шикізат көзі болады.

4) Құрылыс материалдарын өндіру жөніндегі кластер. Өңір пайдалы қазбалар кен орындарына бай: бентонит саздары, әктас, гранит, мәрмәр, гипс, кварц құмдары, олар құрылыс кластерінің толыққанды дамуына негіз бола алады.

Құрылыс материалдарын өндіру жөніндегі кластерді құм-қиыршық тас қоспасын, саздақтарды, бентонит саздарын, әктас, гипс, минералды пигменттер, кварц құмдарын өндіруге маманданған "ШымкентЖолҚұрылыс" өндірістік компаниясы", "Стандарт Цемент", "Шымкентцемент", "Зерде Керамика", А.Р.Т.-Құрылыс", "Оңтүстік-Құрылыс сервис", "Tectum Engineering", "SAS-TOBE TECHNOLOGIES", "Түлкібас әк зауыты" сияқты басқа да ірі және орта кәсіпорындар негізінде іске асыруға болады. Құрылыс кластерін іске асыру кезінде "НИИстройпроект" жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ғылыми-зерттеу әлеуетін іске қосу қажет. Бұл кластердің әлеуетті орны Шымкент қаласының Түлкібас ауданында орналасқан.

5) Тамақ кластерлері. Шикізаттық әлеуетк ие бола отырып, агломерацияда екі бағыт бойынша тамақ кластерлерін құру қажет: Сайрам ауданында ет өнімдерін және Сарыағаш ауданында жеміс-көкөніс өнімдерін шығару. Осы кластерді қалыптастыру кезінде "Қазақ қайта өңдеу және тағам өнеркәсібі ғылыми-зерттеу институтымен" (Алматы қаласы) ынтымақтасқан орынды.

6) Металлургиялық кластер. Металлургиялық кластерді құру перспективалы, өйткені аймақта темір және полиметалл кендері бар. Құрылыс индустриясында және адам қызметінің басқа салаларында қолданылатын металл бұйымдарының өндірісін дамытуға болады. "ShymkentTemir", "Ferrum-Vtor" (қара металдан жасалған бұйымдар), "KAZFERROGROUP" және басқалары сияқты Шымкент қаласының кәсіпорны базасында металлургиялық кластер құруға болады. Шымкент қаласында кластер құрудың перспективасы бар. Металлургиялық кластерді құру кезінде Ж. Әбішев атындағы химия-металлургия институтымен ынтымақтастық орнату ұсынылады.

44. Инвестициялық тартымдылықты арттыру

Бизнес-ахуалды жақсарту және Шымкент агломерациясына инвестициялар тарту мақсатында экономикалық өсу нүктелерін қалыптастыру, оның ішінде дамыған инфрақұрылымы бар индустриялық аймақтар мен АЭА құру және дамыту есебінен жүргізіледі.

Шымкент агломерациясының аумағында АЭА және индустриялық аймақтар одан әрі дамиды:

1) Шымкент қаласындағы "Оңтүстік" АЭА (жеңіл өнеркәсіп өнімін, ағаш массасы мен целлюлозаны, қағаз бен картонды, былғары өнімін, жазу-қағаз бұйымдарын, мұнай өңдеу өнімдерін, химия өнеркәсібі өнімдерін өндіру, құрылыс металл конструкциялары мен олардың бөлшектерін өндіру (блок-модульдік шешімдерді "кілтке" дайындау үшін пайдаланылады), машина жасау, шойын мен болат құю);

2) "Оңтүстік", "Тассай" индустриялық аймақтары, Шымкент қаласындағы сауда-логистикалық аймақ;

3) Қазығұрт ауданындағы индустриялық аймақ;

4) Ордабасы ауданындағы "Бадам" индустриялық аймағы;

5) Бәйдібек ауданындағы индустриялық аймақ;

6) Түлкібас ауданындағы индустриялық аймақ;

7) Шымкент қаласында "Жұлдыз" "Бозарық" және "Standart" индустриялық аймақтары құрылады.

45. Өңіраралық байланыстарды дамыту

Шымкент агломерациясының өңіраралық байланыстарын дамытудың алғышарттары транзиттік әлеует болып табылады.

Жобаланған аумақтың шекараларында халықаралық теміржол көлік дәліздері өтеді: Трансазиялық теміржол магистралінің Оңтүстік дәлізі, TRACECA.

Түркістан облысының аумағы арқылы өтетін Түркістан – Арыс, Арыс – Сарыағаш, Арыс – Шымкент – Түлкібас, Шымкент – Леңгір учаскелеріндегі теміржол желілері.

Шымкент агломерациясының аумағы бойынша:

1) "Ташкент – Шымкент – Тараз – Бішкек – Алматы – Қорғас" (Батыс Еуропа – Батыс Қытай дәлізінің құрамдас бөлігі) және "Шымкент – Қызылорда – Ақтөбе – Орал – Самара" (Батыс Еуропа – Батыс Қытай дәлізінің құрамдас бөлігі) халықаралық автокөлік маршруттары;

2) "Алматы-Ташкент – Термез" А-2 автомобиль жолдары Түлкібас, Төлеби, Қазығұрт, Сарыағаш аудандары мен Шымкент қаласының аумағы арқылы, А-15 "Жизак – Жетісай – Сарыағаш – Жібек Жолы" Сарыағаш ауданы арқылы, Р-32 "Шымкент қаласының солтүстік айналма жолы" арқылы өтеді.

Шымкент агломерациясында Шымкент қаласының әуежайы жұмыс істейді.

Транзиттік әлеуеттің және көлік инфрақұрылымының болуы Шымкент агломерациясына мынадай өнім түрлерін жеткізуге мүмкіндік туғызады:

1) Ақмола, Алматы, Қостанай, Шығыс Қазақстан облыстарынан ет, оның ішінде тауық еті;

2) Батыс Қазақстан облысынан консервіленген ет;

3) Абай, Ақмола, Ақтөбе, Шығыс Қазақстан облыстарының күнбағыс майы;

4) Қарағанды облысынан маргарин және тағамдық майлар;

5) Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстарынан алынған рапс майы;

6) Ақмола, Қарағанды, Қостанай, Солтүстік Қазақстан облыстарынан алынған ұн;

7) Ақмола, Павлодар облыстарынан мата;

8) Абай облысынан және Қостанай облысынан ірі қара малдың терісінен жасалған былғары;

9) Қарағанды облысынан колготки, шұлық, шұлық;

10) Ақмола, Қарағанды, Павлодар облыстары мен Астана қаласынан резеңкеден жасалған құбырлар, түтіктер, жеңдер мен шлангтар;

11) Қарағанды облысынан орталық жылытуға арналған радиаторлар;

12) Ақмола, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарынан шлаковаты, минералды силикат жүні;

13) Ақтөбе облысынан, Батыс Қазақстан облысынан және Абай облысынан Силикат және қож кірпіштері;

14) Шығыс Қазақстан облысынан 1 000 вольттан астам кернеуге электр тізбектерін ажыратуға, ауыстыруға немесе қорғауға арналған аппаратура;

15) Қарағанды, Павлодар облыстарынан электрондық және электрлік сымдар мен кәбілдер;

16) Ақмола облысынан шарикті немесе роликті мойынтіректер;

17) Қарағанды, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарының теміржол вагондары мен платформалары;

18) Ақмола облысынан пестицидтер мен агрохимиялық өнімдер;

19) Абай облысынан, Павлодар облысынан алынған бояулар, лактар, ерітінділер;

20) Қарағанды облысынан шойын және тазартылмаған болат;

21) Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарынан өңделмеген және жартылай өңделген немесе ұнтақ түріндегі күміс және алтын;

22) Павлодар облысынан алюминий;

23) Шығыс Қазақстан облысынан қорғасын және мырыш;

24) Қарағанды облысы мен Ұлытау облысынан мыс;

25) Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының табиғи газы;

26) Маңғыстау облысынан аммиак;

27) Маңғыстау облысынан азотты, минералды немесе химиялық тыңайтқыштар;

28) Маңғыстау облысынан азотты, минералды немесе химиялық тыңайтқыштар.

Шымкент агломерациясы еліміздің басқа өңірлеріне мынадай тауар түрлерін жеткізе алады:

1) Сарыағаш ауданынан жаңа піскен көкөністер;

2) Сайрам ауданынан, Шымкент қаласынан консервіленген жемістер мен көкөністер;

3) Шымкент қаласынан мақта майы;

4) Шымкент қаласынан ұн;

5) Төлеби ауданынан балмұздақ және тағамдық мұз;

6) Сарыағаш және Түлкібас аудандарынан шарап;

7) Сарыағаш ауданынан минералды сулар;

8) Ордабасы ауданының дәрі-дәрмектері;

9) Шымкент қаласынан тұрмыстық химия;

10) Шымкент қаласынан мата;

11) Шымкент қаласынан кілемдер;

12) Шымкент қаласынан дәрі-дәрмектер;

13) Сайрам және Түлкібас аудандарынан Пластмассадан жасалған құбырлар, түтіктер, жеңдер, шлангтар және олардың фитингтері;

14) Шымкент қаласынан портландцемент;

15) Шымкент қаласынан цистерналар, бөшкелер, барабандар, канистрлер, жәшіктер мен сыйымдылықтар;

16) Шымкент қаласынан электрондық және электрлік сымдар мен кәбілдер;

17) Шымкент қаласынан мұнай отыны (мазут) және газойлдер.

3-параграф. Инженерлік инфрақұрылымды кешенді дамыту шаралары

46. Инженерлік инфрақұрылымды дамыту агломерация аумағында өмір сүрудің қолайлы жағдайларын қамтамасыз етуге бағытталған (осы Өңіраралық схемаға 16,17-қосымшаларға сәйкес).

47. Сумен жабдықтау

Шымкент агломерациясының аумағы Арал-Сырдария гидрографиялық бассейн аумағында орналасқан.

Шымкент агломерациясын қалыптастыру аймағы аумағының басым бөлігі Түркістан облысының орталық және оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан.

Негізгі су артериялары Арыс, Бадам, Келес және Бөген өзендері болып табылады. Агломерацияның жерүсті су ресурстары орташа көпжылдық жыл бойынша жылына 3,98 миллиард текше метрге бағаланады. Өзен ағынының ресурстарымен қамтамасыз етілуі бір тұрғынға жылына 1,97 мың текше метрді құрайды.

Агломерация аумағында жерасты суларының 165 кен орны бар. Пайдаланылатын қорлардың жиынтық мөлшері тәулігіне 1 065,25 мың текше метрді (жылына 388,8 миллион текше метр) құрайды, оның ішінде:

1) шаруашылық-ауызсумен жабдықтау - тәулігіне 699,15 мың текше метр;

2) шаруашылық-техникалық сумен жабдықтау – тәулігіне 34,830 мың текше метр;

3) шаруашылық-ауызсумен және өндірістік-техникалық сумен жабдықтау – тәулігіне 29,18 мың текше метр;

4)жерлерді суару – тәулігіне 302,1 мың текше метр.

Орташа есеппен бір тұрғынға тәулігіне 0,527 текше метр жиынтық барланған қор тиесілі. Негізгі халық тұратын агломерацияның барлық дерлік аумағы жерасты суларының барланған қорларымен қамтамасыз етілген.

Қазіргі жағдайда Шымкент агломерациясының экономикасы салаларының қажеттіліктері үшін жылына 3 059,853 миллион текше метр, оның ішінде жерүсті көздерінен жылына 2 940,779 миллион текше метр (96%), жерасты көздерінен – жылына 119,074 (4%) су алынды.

Өнеркәсіптік қажеттіліктерге су алу 33,696 миллион текше метр (жалпы алудың 1,1%), оның ішінде жерасты сулары 33,238 миллион текше метр (98%) құрады.

Жерасты суларын алу көлемдерінің көп болуы (жалпы алудың 96%) оларды тұрақты суару және су құйылатын су қоймаларын толтыру үшін пайдаланатындығымен түсіндіріледі. Суармалы егін шаруашылығы өңірде негізгі су тұтынушы болып табылады. Тұрақты суаруға су алу 901,414 миллион текше метр немесе жалпы су алудың 29%-ын құрады.

Өңіраралық схемада 2040 жылға дейін тұрақты сумен қамтамасыз ету мәселелері, сондай-ақ 2050 жылға дейінгі болжамды деректер қаралды.

Жүргізілген су шаруашылығы есептеулеріне сәйкес 2040 жылға қарай агломерация бойынша экономика салаларының жалпы су ресурстарын жинауы жылына 3 251,861 миллион текше метрді және 2050 жылға қарай жылына 3 362,048 миллион текше метрді құрайды, оның ішінде:

1) Шымкент қаласы - жылына 365,687 миллион текше метр және жылына 425,54 миллион текше метр;

2) Арыс қалалық әкімшілік - жылына 81,411 миллион текше метр және жылына 86,435 миллион текше метр;

3) Бәйдібек ауданы-жылына 119,375 миллион текше метр және жылына 121,099 миллион текше метр;

4) Қазығұрт ауданы - жылына 77,162 миллион текше метр және жылына 81,557 миллион текше метр;

5) Ордабасы ауданы - жылына 1 214,72 миллион текше метр және жылына 1 224,005 миллион текше метр;

6) Сайрам ауданы - жылына 179,312 миллион текше метр және жылына 190,615 миллион текше метр;

7) Сарыағаш ауданы - жылына 1 092,722 миллион текше метр және жылына 1 105,171 миллион текше метр;

8) Төлеби ауданы-жылына 52,195 миллион текше метр және жылына 55,652 миллион текше метр;

9) Түлкібас ауданы - жылына 69,277 миллион текше метр және жылына 71,974 миллион текше метр.

2040, 2050 жылдарға арналған әкімшілік аудандар бөлінісінде суды жинаудың, пайдаланудың және бұрудың негізгі көрсеткіштері осы өңіраралық схеманың 18,19-қосымшаларына сәйкес келтіріледі.

Агломерация аумағы тұтастай алғанда жерүсті және жерасты суларының ресурстарына ие, олардың көлемі экономика салаларының қазіргі деңгейдегі қажеттіліктерін және даму перспективасын толық қамтамасыз етеді.

Қолда бар су ресурстарын нақтылау жерасты суларын көбірек пайдалану және экономиканың барлық салаларында суды ұтымды пайдалануды ынталандыру қажет екенін көрсетті.

Шымкент агломерациясының сумен жабдықтау және су бұруды дамыту ұсыныстары мыналарды қамтиды:

1) агломерация халқының сумен жабдықтау қызметтеріне толық қол жеткізуін қамтамасыз ету;

2) амортизация мерзімі өткен су құбыры және кәріз желілері мен құрылыстарын реконструкциялау және ауыстыру;

3)агломерацияның елді мекендерін елді мекендер топтары үшін кәріздік тазарту құрылыстары кешендерін немесе жеке үй иесі (үй иелері тобы) үшін жергілікті тазарту құрылыстарын салуды қамтитын орталықтандырылған су бұру жүйесі бар кәріз жүйесімен қамтамасыз ету;

4) жер асты суларын кеңінен пайдалану, сондай-ақ қайтарылатын және сарқынды суларды пайдалану;

5) экономиканың түрлі салаларында су тұтыну технологияларын жетілдіру;

6) су тораптарын реконструкциялауды және су беруді ұлғайту және қосымша реттеуші сыйымдылықтар жасау үшін жаңа су қоймаларын салуды жүзеге асыру.

48. Электрмен жабдықтау

Перспективада агломерацияда электр станцияларын дамыту мынадай іс шараларды орындау есебінен көзделеді:

1) Түркістан облысында қуаты 900-1 000 мегаватт бу-газ қондырғысын салу.

2) қуаты 550 мегаватт "3-Энергоорталық" акционерлік қоғамының алаңында бу-газ қондырғысын салу.

Қарастырылып отырған өңірдің қабылданған дамуын ескере отырып, 2021-2050 жылдар кезеңінде Шымкент агломерациясының электр тұтынуы мен электр жүктемелерінің орташа жылдық өсу қарқыны 9-11% диапазонында айқындалды.

Тапшылық Қазақстан Республикасының Оңтүстік өңірінде жаңа қуаттарды енгізу және электр желілерін қажетті қосымша күшейтуді ескере отырып, Қазақстан Республикасының Бірыңғай энергетикалық жүйесінің солтүстік аймағының электр станцияларынан электр энергиясын алу есебінен толығымен қамтылатын болады.

Басшылық нұсқауларға және қалаларды электрмен жабдықтау жүйесін дамыту тұжырымдамасына сәйкес перспективада 110 киловольт кернеуге ауыстыра отырып, кернеуі 35 киловольт электр желілерін біртіндеп жою және қолданыстағы тұтынушыларды 6 киловольт кернеуден 10 киловольт кернеуге біртіндеп ауыстыру көзделеді.

2030 жылға дейінгі кезеңге арналған электр желілерін дамытудың негізгі бағыттары - тар жерлерді жою, қолданыстағы және құрылысқа жоспарланған тұтынушыларды сенімді электрмен жабдықтауды қамтамасыз ету.

49. Жылумен жабдықтау

Шымкент агломерациясында жылумен жабдықтауды дамыту қалалық және іргелес елді мекендерді сенімді және тиімді жылумен жабдықтауды қамтамасыз етуге бағытталған маңызды стратегиялық бағыт болып табылады. Жылу желілерін жаңғырту және кеңейту жөніндегі жобаларды іске асыру, заманауи және экологиялық таза технологияларды енгізу, сондай-ақ энергия тиімділігін арттыру агломерация тұрғындарының жайлылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі қадамдары болып табылады. Сонымен қатар, экологиялық аспектілерді ескере отырып, газ сияқты баламалы жылу көздеріне көшу қоршаған ортаға әсерді азайтуға ықпал етуі мүмкін.

Жылу электр орталығы-3 жылу қуатын ұлғайту көзделмейді. Көп қабатты құрылысы бар жаңа тұрғын алаптарын жылумен жабдықтау ғимараттарды жылу қорғау мәселелерін автономды қазандықтар салу есебінен шешу жоспарланады.

Шымкент агломерациясының аудан орталықтарында және Шымкент қаласында жылу жүктемесі мен жылу тұтынудың болжамды деңгейлерін бағалау "Ғимараттарды жылу қорғау" 2.04-07-2022 Қазақстан Республикасының құрылыс нормаларында көзделген стандарттарды ескере отырып, Шымкент қаласындағы метеостанциялардан алынған метеодеректерді пайдалана отырып жүзеге асырылды.

Жылыту, желдету және ыстық сумен жабдықтау үшін қажетті жылу ағындары "Жылу желілері" 4.02-02-2004 Мемлекетаралық құрылыс нормаларын және Қазақстан Республикасының құрылыс нормаларын ҚР ҚН 3.01-01-2013, "Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу" 3.01-101-2013 ҚР ЕЖ қоса алғанда, жалпы қабылданған жылу тұтыну стандарттарын ескере отырып есептелді.

2040 жылға дейінгі кезеңде агломерацияның аудан орталықтары мен Шымкент қаласының бөлінісінде тұрғын үй және қоғамдық құрылыс бойынша жылу тұтыну болжамы осы Өңіраралық схемасына 20-қосымшаға сәйкес келтірілген.

Ұсынылған мәліметтерден жылу жүктемелері мен жылу тұтынудың алдағы өсуі туралы қорытынды жасауға болады, сонымен қатар орташа жылдық өсу қарқыны ауданда 7% құрайды.

50. Газбен жабдықтау

Шымкент агломерациясында газбен жабдықтауды дамыту осы өңірдің елді мекендерін сенімді және қолжетімді газбен қамтамасыз ету үшін басым бағыт болып табылады.

2022-2023 жылдардағы жылыту маусымында "Бейнеу – Бозой – Шымкент" магистральдық газ құбыры жобалық қуатының сағатына 1 720 мың текше метр орнына сағатына 1 820 мың текше метр жүктемеге жетіп, жобалық қуатының 106%-на пайдаланылды. Осы газ құбырының өткізу қабілетін арттыру үшін қазіргі уақытта "Бейнеу – Бозой – Шымкент" магистральдық газ құбырының екінші желісін жобалау жұмыстары басталды.

Магистральдық газ құбырлары мен газ тарату желілерін жобалау және салу сатылы табиғи газды тасымалдаудың, бөлудің және есепке алудың жаңа технологиясына негізделген кезең-кезеңімен дамып келе жатқан бірыңғай ұзақ мерзімді жоба ретінде қарастырылады.

Аудандарды газбен жабдықтау мен газдандырудың перспективалық схемасы кентаралық газ құбырлары трассаларын оңтайлы таңдау негізінде елді мекендерді газбен жабдықтауды барынша қамтуды ескере отырып айқындалған.

Шымкент агломерациясы аймағына кіретін аудандар бөлінісінде табиғи газды тұтынудың болжамды көлемі осы Өңіраралық схемасына 21-қосымшаға сәйкес келтірілген.

Тұтастай алғанда, агломерация аумағын одан әрі газдандыру үшін жұмыс істеп тұрған газ желілерін реконструкциялау және үнемділік, сенімділік пен экологиялық қауіпсіздіктің қазіргі талаптарына сәйкес келетін жаңаларын салу жұмыстарын жалғастыру қажет. Осы талаптарды қамтамасыз ету үшін автоматтандыру және цифрландыру процестерін міндетті пайдалануды, оның ішінде SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition - диспетчерлік басқару және деректерді жинау) жүйелерімен компрессорлық станциялар мен газ тасымалдау инфрақұрылымының басқа да объектілерін қашықтықтан мониторингтеуді, ұлттық оператордың газ тасымалдау жүйесінің объектілерін картаға түсіруді және цифрландыруды енгізу қажет.

Елді мекендерді газдандыру жөніндегі іс-шараларды іске асыру агломерацияны газбен жабдықтау деңгейін 2030 жылға қарай іс жүзінде 90%-ға дейін жеткізуге мүмкіндік береді.

4-параграф. Көлік инфрақұрылымын кешенді дамыту шаралары

51. Өңірлік және өңіраралық көлік инфрақұрылымын нығайту өңірді кешенді дамыту бағыттарының бірі болып табылады.

Өңірдің көлік саласын дамыту мынадай салалардағы инфрақұрылым деңгейін арттыруға бағытталатын болады: автожол, теміржол, азаматтық авиация және көлік-коммуникация кешенінің халықаралық көлік желілеріне интеграциялану деңгейін арттыруға бағытталатын болады (осы Өңіраралық схемаға 22-қосымшаға сәйкес).

52. Шымкент агломерациясының аумағы бойынша республикада бар темір жолдар желісі негізінде қалыптастырылған үш халықаралық көлік дәлізі өтеді:

1) Трансазиялық теміржол магистралінің Оңтүстік дәлізі: Түркия, Иран, Орталық Азия елдері және Қазақстан арқылы өтетін "Оңтүстік-Шығыс Еуропа – Қытай" және "Оңтүстік-Шығыс Азия" ("Достық - Ақтоғай - Алматы - Шу - Арыс – Сарыағаш" учаскесінде);

2) ТRАСЕСА: "Шығыс Еуропа - Орталық Азия", Қара теңіз, Кавказ және Каспий теңізі арқылы ("Достық-Алматы- Акта" учаскесінде;

3) Ортаазиялық – "Ташкент - Шымкент - Озинки - Шығыс Еуропа" бағытындағы.

Теміржол көлігі инфрақұрылымын дамытуда 2030 жылға қарай мынадай жұмыстар жүргізілетін болады:

1) Шымкент қаласының солтүстік жағынан екінші айналма теміржол желісін салу - жүк сұрыптау станциясы және жолаушылар станциясы бар жаңа "Шымкент–2" теміржол вокзалы орналасқан - 43 километр;

2) "Шымкент – Леңгір" теміржол учаскесінің екінші жолдарын реконструкциялау және салу-28,3 километр;

3) "Дарбаза – Мақтаарал" жаңа теміржол желісінің құрылысы – 115 километр, Шымкент агломерациясының шекарасы шеңберінде – 20 километр.

Темір жолдарды электрлендіру темір жол көлігі жұмысының экономикалық тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін, өткізу және тасымалдау қабілетін, жұмыс сенімділігін арттыратын, пайдалану шығындарын қысқартатын, темір жол көлігін неғұрлым ыңғайлы етуге мүмкіндік беретін аса маңызды техникалық шаралардың бірі болып табылады.

2040 жылға қарай ұсынылады:

1) "Түркістан – Арыс" теміржол учаскесінің екінші жолын салу және электрлендіру - 108,8 километр, Шымкент агломерациясының шекарасы шеңберінде – 15 километр.

2050 жылға қарай:

1) "Бадам – Шағыр" теміржол учаскесін салу (қалпына келтіру) – 28,7 километр (екі жолды және электрлендірілген теміржол желісін салу) ұсынылады.

Жүк сұрыптау станциясын және жолаушылар станциясы бар жаңа "Шымкент–2" теміржол вокзалын салу; Арыс жолаушылар вокзалының қолданыстағы кешенін реконструкциялау (кеңейту); өткізу қабілетін 2 мыңнан 6 мың адамға дейін ұлғайту үшін Шымкент теміржол вокзалын реконструкциялау; Леңгір қаласында жолаушылар теміржол вокзалын салу ұсынылады.

Келешекте қала маңындағы теміржол қатынастарын дамыту үшін Шымкентті жақын маңдағы қалалармен электричка желілері арқылы қосу, яғни Түркістанды қоса алғанда, Леңгір, Сайрам, Түлкібас, Ванновка, Сарыағаш, Арыс қалаларына дейін электр пойыздары желісін салу мүмкіндігін қарастыру ұсынылады. Бұл жол-көлік оқиғаларының санын азайтады, тұрғындардың жолын жеңілдетеді, туризмді арттырады.

53. Қазіргі уақытта Шымкент агломерациясының аумағы бойынша екі халықаралық автокөлік бағыты өтуде:

2) "Шымкент – Қызылорда – Ақтөбе – Орал – Самара" (Батыс Еуропа – Батыс Қытай дәлізінің құрамдас бөлігі).

Шымкент агломерациясында және оның әсер ету аймағында автомобиль көлігі инфрақұрылымын дамытуда:

2030 жылға қарай ұсынылады:

1) қаланың орталық ядросының айналасында қалыптасатын және қаланың барлық дерлік аудандарын байланыстыратын 38 километр айналма жолдың (Шымкент айналма жолының) оңтүстік (ішкі жартылай шеңберінің) құрылысы;

2) шығыс айналма жолының (Шымкентті айналып өту) құрылысы – 7,7 километр;

3) солтүстік айналма жолдың құрылысы – 26 километр;

4) "Шымкент қаласын Оңтүстік–Батыс айналып өту" республикалық маңызы бар автомобиль жолының құрылысы және жобалау–іздестіру жұмыстары – 48 километр;

5) "Қонысбаев өткізу пункті арқылы Өзбекстан Республикасына шығатын Сарыағаш қаласын айналып өту" республикалық маңызы бар автомобиль жолының құрылысы мен жобалау-іздестіру жұмыстары, 46 километр 4 жолақты қозғалысы бар I техникалық санатты – 102 километр көздейді.

Жүктемені азайтуды және кедергісіз қатынауды қамтамасыз ету үшін облыстық жолдарды Шымкент қаласымен байланыстыратын облыстық автомобиль жолдарын реконструкциялау ұсынылады.

Бәйдібек ауданы:

"Көксайек-Ақсу-Шаян-Мыңбұлақ–М-32" автожолын реконструкциялау – 39,9 километр;

"Таңатар елді мекеніне кіреберіс" автожолын реконструкциялау, 3,4 километр;

Қазығұрт ауданы:

"Жаңабазар-Жігерген-Көкібел" автожолын қайта жаңарту, 17,9 километр;

Ордабасы ауданы:

1) "Көксайек-Ақсу-Шаян-Мыңбұлақ-М-32" автожолын реконструкциялау – 8,7 километр;

2) "Түркістан-Шәуілдер-Төрткөл" автожолын қайта жаңарту - 7 километр;

Сайрам ауданы:

1) "Көксайек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М-32" автожолын реконструкциялау – 8,3 километр;

2) "Бадам – Шұбар – Аққойлы – Қызыләскер – Қарабұлақ – Түлкібас" автожолын реконструкциялау – 29 километр;

Сарыағаш ауданы:

1) "Қапланбек – Жібек жолы – А-2" автожолын реконструкциялау – 10,6 километр;

2) "Ақжар елді мекеніне кіреберіс" автожолын реконструкциялау – 4 километр;

3) "Жібек жолы" автожолын реконструкциялау – 1,9 километр;

4) Қапланбек елді мекеніне кіреберіс автожолын реконструкциялау – 2 километр;

Төлеби ауданы:

1) "Шымкент – Қасқасу – Көксайек – Шымкент" автожолын реконструкциялау – 33 километр;

2) "Зертас – Леңгер" автожолын реконструкциялау – 9,8 километр;

Түлкібас ауданы:

1) "Тастұмсық – Майтөбе – Түлкібас" автожолын реконструкциялау – 9,6 километр;

2) "Тастұмсық – Жыланды – Азаттық – Шұқырбұлақ" автожолын реконструкциялау, 7,1 километр;

3) "Т. Рысқұлов – Құлан – Сарытөр" автожолын реконструкциялау – 18,3 километр;

2040 жылға қарай ұсынылады:

1) айналма жолдың оңтүстік жарты шарын салу (Шымкентті айналып өту) (Бадам 1-Ақтас-Жаңаталап ауылы) - 40 километр;

2) облыстық автожолдарды реконструкциялау:

Бәйдібек ауданы:

1) "Қошқар ата – Жарықбас – Бірлік" автожолын реконструкциялау – 15 километр;

2) "Түйетас – Сарыбұлақ" - 18 километр автожолын реконструкциялау;

3) "Тайманов елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 5,7 километр;

Қазығұрт ауданы:

1) "Сарыағаш – Жылға – Монтайтас – Рабат – Леңгір" автожолын реконструкциялау - 9 километр;

2) "Бадам – Ордабасы – Ақжар" автожолын реконструкциялау –15,3 километр;

3) Тұрбат – Қаржан" автожолын реконструкциялау – 9,4 километр;

4) Шарбұлақ – Қарабау – Амангелді" автожолын реконструкциялау – 17,9 километр;

Ордабасы ауданы:

"Қараспан елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау -8,8 километр;

Сайрам ауданы:

1) "Көксәйек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М – 32" автожолын реконструкциялау - 19,7 километр;

2) "Ақсу – Қасымбек Датқа" автожолын реконструкциялау – 13,9 километр;

3) "Әсіларық – Көлкент – "Манкент" санаториясы" автожолын реконструкциялау – 13,0 километр;

2050 жылға қарай ұсынылады:

1) Шымкент қаласының оңтүстік (сыртқы жартылай шеңбер) айналма жолын салу (Темірлан ауылы – Ақбұлақ ауылы – Еңбекші ауылы – Сұлтанрабат ауылы – Зертас ауылы – Мартөбе ауылы – Құрлық ауылы) – транзиттік жүк автокөлігінің қозғалысына және көліктің транзиттік ағынын бұруға арналған 118 километр;

2) облыстық автожолдарды реконструкциялау:

Ордабасы ауданы:

1) "Қараспан елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау -8,8 километр;

2) "Түркістан – Шәуілдір – Төрткөл" автожолын қайта жаңарту – 7 шақырым;

Сарыағаш ауданы:

1) "Қазығұрт – Қызылқия – Ақжар – Дербісек – Диқан баба" автожолын реконструкциялау – 5 километр;

2) "Еңкес елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 3,2 километр;

3) "Достық бөлімшесіне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 4,9 километр;

4) "Ленин елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 2 километр;

5) "Жаскешу елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 3,2 километр;

Төлеби ауданы:

1) "Көксәйек – Нысанбек" автожолын реконструкциялау – 9,4 километр;

2) "Абай – Кеңесарық – Майбұлақ" автожолын реконструкциялау – 5,05 километр;

3) "Састөбе – Керейт – Балықшы" автожолын реконструкциялау – 11,2 километр;

4) "Ынтымақ елді мекеніне кіреберіс жол" автожолын реконструкциялау – 5,9 километр;

5) А–2–Еңбекші – 3 километр автожолын реконструкциялау;

6) "Балықшы – Абай – Пістелі –Жаскешу" автожолын реконструкциялау - 31,5 километр;

7) "Тастұмсық – Жыланды – Азаттық – Шұқырбұлақ" автожолын реконструкциялау - 18 километр;

8) "Машат" демалыс аймағы" автожолын реконструкциялау – 12,6 километр.

Сондай-ақ, автомобиль көлігі инфрақұрылымын дамыту жобасымен аудандық маңызы бар – 467,54 километр автомобиль жолдарын реконструкциялау ұсынылады.

2030 жылға қарай ұсынылады:

Бәйдібек ауданы:

1) "КХ 2 "Ұланбел – Екпінді" –Тасқұдық" автожолын реконструкциялау – 4,5 километр;

2) "Төрткүл – Қызылжар елді мекені" автожолын реконструкциялау – 4,2 километр;

Қазығұрт ауданы:

1) "Тесіктобе – Өгем" автожолын реконструкциялау – 26 километр;

2) "Қазығұрт – Тұрбат" – Өндіріс – Қақпақ (Көктөбе арқылы)" автожолын реконструкциялау - 5,1 километр;

Ордабасы ауданы:

1) "Қараспан – Қалаш" автожолын реконструкциялау – 1,8 километр;

2) КХ–15–Дихан автожолын реконструкциялау – 2,1 километр;

3) М–32–Жайылма – 0,8 километр автожолын реконструкциялау;

Сайрам ауданы:

1) "Ақсуабад – Карабулак" автожолын реконструкциялау - 4,5 километр;

2) "Манкент – Сайрам көшесі КХ–3 облыстық маңызы бар автомобиль жолы" автожолын реконструкциялау – 3,2 километр;

3) "Манкент – Жалал ата көшесі КХSR–21 аудандық маңызы бар автомобиль жолы" автожолын реконструкциялау – 1,8 километр;

4) "Қарасу – Ақбастау – Шымкент қаласының шекарасы" реконструкциялау -7,6 километр;

5) "автодорога КХ–50 – Канағат – Акниет" автожолын реконструкциялау - 4,65 километр;

Сарыағаш ауданы:

"КХ-49-Дербiсек-А-2" автожолын реконструкциялау – 4,85 километр;

Төлеби ауданы:

1) "Әңгірата – Ақбастау" автожолын реконструкциялау – 0,7 километр;

2) "Әңгірата – Ақбастау" автожолын реконструкциялау – 1,7 километр;

3) "Текесу – Абай" автожолын реконструкциялау – 1,8 километр;

4) "Аққұм – Көксәйек" автожолын реконструкциялау – 6,3 километр;

5) "Аққұм – Жаңатұрмыс" автожолын реконструкциялау – 5 километр;

Түлкібас ауданы:

1) "Елтай – РЗД 117 – 1" автожолын реконструкциялау – 2,6 километр;

2) "Төрткүл – Ақсай" автожолын реконструкциялау – 1 километр;

3) "Ақбиік – Сарытөр" автожолын реконструкциялау – 2 километр;

4) "Шұбайқызыл төбесіне кірме жол" автожолын реконструкциялау – 2 километр;

5) "Аксу жабағылы қорығының Ақсу конионына кірме жолы" автожолын реконструкциялау – 5 километр.

2040 жылға қарай ұсынылады:

Бәйдібек ауданы:

1) "КХ 7 "Бірлік–Екпінді–Шалдар–Сарқырама–Жолғабас–Кеңес" Кеңес елді мекені" автожолын реконструкциялау – 1,5 километр;

2) "М 32 "Шымкент–Самара"–Жиенқұм елді мекені" автожолын реконструкциялау – 1,2 километр;

3) "КХ 5 "Шаян–Ағыбет–Шақпақ"–Жаңаталап елді мекені" автожолын реконструкциялау – 18 километр;

4) "КХ 2 "Ұланбел–Екпінді"–Тасқұдық елді мекені" автожолын реконструкциялау – 3,5 километр;

5) "Тұрақты–Қаратас елді мекені" автожолын реконструкциялау – 2,9 километр;

6) "КХ 3 "Көксәйек–Ақсу–Шаян–Мыңбұлақ–М32" Қаратас елді мекені" автожолын реконструкциялау – 9,5 километр;

Қазығұрт ауданы:

1) "Шанақ бекеті – Бақабұлақ" автожолын реконструкциялау – 7 километр;

2) "КХ 11 "Сарыағаш – Жылға –Монтайтас – Рабат – Сұлтан рабат" – Жаңаталап" – (Ақпан Батыр) – 4,5 километр автожолын реконструкциялау;

3) "КХ 45 "Айнатас – Қакпақ" – Кызылсеңгір" автожолын реконструкциялау – 3 километр;

Ордабасы ауданы:

1) "М–32–Амангелді" автожолын қайта реконструкциялау – 4,2 километр;

2) "Шұбар–Тоқсансай" автожолын реконструкциялау – 5 километр;

3) "Р/Д–31 Ақсары" автожолын реконструкциялау – 2 километр;

4) "КХ–15 Қарабастау" автожолын реконструкциялау – 3 километр;

5) "КХ–15 Бірлік" автожолын реконструкциялау – 2,8 километр;

6) "КХ–8 Бейсен" автожолын реконструкциялау – 1,3 километр;

7) "КХ–15 "Жеңіс" автожолын реконструкциялау – 1,7 километр;

8) "Қараспан–Қалаш" автожолын реконструкциялау – 7,5 километр;

9) КХ–15–"Дихан" автожолын реконструкциялау – 7,5 километр;

Сайрам ауданы:

1) "Қарасу – Ақбай – Жаңатұрмыс –Бескепе – Ынтымақ" автожолын қайта жаңарту – 8,7 километр;

2) "Ақбұлақ – Ақбастау" – 4,3 километр;

3) "Қожақорған – Ханқорған – Көлкент" – 8,9 километр;

4) "Оймауыт – КХ–37 облыстық маңызы бар автомобиль жолы" – 5,3 километр;

5) "Қасымбекдатқа – Тоган – Сарыарық" – 12,5 километр;

6) "Ақсуабад – Шапырашты – Береке – Ынтымақ" – 5,5 километр;

7) "Манкент – Қалдаман көшесі КХSR – 21 аудандық маңызы бар автомобиль жолы" – 5,2 километр.

Төлеби ауданы:

1) "Бірінші Мамыр – Жамбаевка" – 1,75 километр;

2) "Әлишер Науаи – Тағайна" – 2,1 километр;

3) "Әлишер Науаи – КХ–29 "Шарапхана – Жаңабазар – 1 Мамыр" – 2,1 километр;

4) "Ақбастау – Қызыл үй" – 3,4 километр;

5) "Текесу – Абай" - 5,7 километр;

6) "Абай – Ұйымшыл" - 3,9 километр;

7) "Ақайдар – КХ–82 "Шымкент – Қасқасу – Шымкент" - 1,5 километр;

8) "Ақайдар–КХ–35 "Ақайдар – Екпінді" - 2 километр;

Түлкібас ауданы:

1) "Машат – Мыңбай" - 2,2 километр;

2) "Ынтымақ – Еңбекші – Машат" - 7,88 километр;

3) "Машат – Еңбек – Ынтымақ" - 4,65 километр;

4) "Елтай – Майлыкент" - 2,54 километр;

5) "Түлкібас – Жарымбетов" - 1,89 километр.

2050 жылға қарай ұсынылады:

Бәйдібек ауданы:

1) "Көксәйек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М32" –Жоғарғы Боралдай елді мекені" - 1,7 километр;

2) "Қаратас – Теректі елді мекені" - 2 километр;

3) "Көксәйек – Ақсу – Шаян – Мыңбұлақ – М32" – Ақмешіт әулие" –18,4 километр;

Қазығұрт ауданы:

1) "Ақжар – Ескі Шанақ" – Шанақ бекеті - 22 километр;

2) "Ескі Шанақ – Ызабұлақ" - 6 шақырым;

3) "Қазығұрт – Тұрбат" – Өндіріс– Қақпақ (Көктөбе арқылы)" – 3,9 километр;

Ордабасы ауданы:

1) КХ–8 – Төреарық – 2,1 километр;

2) Қараспан – Ынтымақ – 2,1 километр;

3) М–32 – Нұра – 2,3 километр;

4) КХ–15 – Ақбұлақ – 3,5 километр;

5) КХ–15 – 1 мамыр – 2,1 километр;

6) Қараспан – Жаңатұрмыс – 1,7 километр;

Сайрам ауданы:

1) "Құрлық – Асанбаев көшесі М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 3,6 километр;

2) "Ақсу – Ы. Иманалиев көшесі – "Манкент" темір жол станциясы" – 3,3 километр;

3) "Ақсу – Ы. Иманалиев көшесі – Әйтеке би – Ынтымақ" – 8,1 километр;

4) "Алаш – Манкент – Сиқым – Жібек жолы М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 13 километр;

5) М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы –Манкент – Ақсу – Қарасу ауылының 0–10 шекарасы" – 10 километр;

6) КХ–3 облыстық маңызы бар вытомобиль жолымен КХSR–19 аудандық маңызы бар автомобиль жолы аралығындағы өткел" (Ақсу өзені арқылы) – 0,7 километр;

7) "Жаңатұрмыс – Құрлық М–32 республикалық маңызы бар автомобиль жолы" – 3,3 километр;

8) "КХSR–6 аудандық маңызы бар автомобиль жолы Р–32 Республикалық маңызы бар 0–3,3 автомобиль жолы – 3,3 километр;

Төлеби ауданы:

1) "Леңгір – Жаңаұйым (бетон)" – 5 километр;

2) "Момынай – Аққұм" – 3 километр;

3) "Екпінді – Қорған" – 3,1 километр;

4) "Қасқасу – Сайрамсу шатқалы" – 18 километр;

5) "Қарақия – Рабат" – 4 километр;

6) "Алшалы – КХ–33 "Көксәйек – Ұзынарық – Диханкөль" – 4,1 километр;

7) "Оңтүстік – КХ–30 "Тасарық – Қаратөбе – Төнкеріс" – 5 километр;

8) "Көксәйек – Жіңішке" – 2,5 километр;

9) "Қазақстан елді мекеніне кіреберіс жол" – 2,1 километр;

10) "Леңгір – Момынай" – 3,9 километр;

11) "Бейнеткеш елді мекеніне кіреберіс жол" – 6,7 километр;

Түлкібас ауданы:

1) "Түлкібас – Алғабас" – 0,7 километр;

2) "Балықты – Көкбұлақ – Қайыршақты" – 10,74 километр;

3) "Төрткүл – Ақсай" – 1,9 километр;

4) "Ақбиік – Сарытөр" – 3,24 километр;

5) "Шұбайқызыл" төбесіне кірме жол" – 2,15 километр;

6) "Ақсу жабағылы қорығының Ақсу конионына кірме жолы" – 1 километр.

Шымкент – Қазақстанның автокөлік ең көп жүретін қалаларының бірі, қаланың көше–жол желісінің өткізу қабілеті – 200-240 мың автомобиль. Бұл жағдай қаланың көптеген аудандарында қарбалас уақытта кептелістерді тудырды.

Агломерацияның көлік инфрақұрылымының негізгі проблемалары облыстық және аудандық маңызы бар жолдарда жол жабынының көтергіш қабілетін жоғалту, жолаушылар тасымалының қолданыстағы көлемдерінің қажеттіліктерін қанағаттандыратын қала маңы бағыттарында автомобиль көлігіне баламаның болмауы, қазіргі заманғы (халықаралық және ұлттық стандарттарға сәйкес келетін) автовокзалдар мен автостанциялардың болмауы, үлкен тасымалдау қабілеті бар (LRT және BRT) жоғары жылдамдықты жолаушылар көлігінің қазіргі заманғы жүйелерінің болмауы болып табылады).

Қалалық көше-жол желілерін жетілдіру, яғни жүрдек автомобиль жолдары мен үздіксіз қозғалыс магистральдарын құру, автосервис құрылыстарын орналастыру.

Қала маңындағы теміржолдар агломерацияларда маңызды рөл атқарады.

2030 жылға қарай:

1) Шымкент агломерациясының орталығын аудандар мен қалалардың елді мекендерімен мынадай төрт бағыт бойынша байланыстыра отырып, "Шымкент" жобалық автовокзалынан жылдам жолаушылар көлігі (BRT) желісін салу: Қазығұрт ауданы – Қазығұрт ауылы, Сарыағаш қаласы - Сарыағаш ауданы – "Шымкент – Қазығұрт – Сарыағаш" бағыты бойынша; Сайрам ауданы – Ақсу ауылы, Сайрам қаласы, Қарамұрт ауылы "Шымкент – Қаратау ауданы Сайрам кенті– Қарамұрт ауылы" бағыты бойынша; Ақсукент ауылы және "Шымкент – Ақсу – Қарабұлақ" бағыты бойынша Қарабұлақ ауылы; Төлеби ауданы – "Шымкент – Леңгір" бағыты бойынша Леңгір қаласы ұсынылады.

2040 жылға қарай:

1) Темірлан тас жолының бойында, әуежай ауданындағы жобалық автовокзалдан, одан әрі Т. Рысқұлов және Жібек Жолы көшелерімен Тараз қаласы бағытындағы жобалық автовокзалға дейін жеңіл рельсті көлік желісін (LRT) салу;

2) Бәйдібек би көшесі бойындағы жаңа теміржол вокзалынан, Қонаев даңғылынан және Республика даңғылынан Ташкент қаласына трасса бағытындағы жобалық автовокзалға дейін LRT желісін салу ұсынылады.

Жеңіл рельсті көлік, әдетте, трафиктің басқа түрлерімен қиылыспай, қалалық аудандардың шекаралары бойымен жүреді, бұл шағын ауданның орталық бөлігіне көлік жүктемесін азайтады. Қала орталығындағы автомобиль трафигін жаяу жүргіншілер мен қоғамдық көліктердің пайдасына азайту тұжырымдамасы соншалықты сәтті болды, оны бүкіл әлемдегі қалалар қолдана бастады.

Көліктің бұл түрі шетелде кеңінен таралды: соңғы 15 жылда әлемде 80-ге жуық ЛРТ жүйесі салынды, қазіргі уақытта 100-ге жуық ЛРТ жүйесі жобалау мен құрылыстың әртүрлі кезеңдерінде тұр. VAL француздық автоматтандырылған жүйесі, сондай-ақ басқа да жеңіл метро және жүрдек трамвай жүйелері кеңінен қолданылды.

Көлік жол айырығының құрылысы да жайлылық пен қауіпсіздікті арттыруға ықпал ететін болады. Көшелердің ең көп жүретін учаскелерінде әртүрлі деңгейдегі жол айрықтарының болмауы қаланың көлік қатынасына да кері әсерін тигізеді. Жолдардың аса жоғары жүктемесі – Жоғарғы нарық ауданында, көлік қозғалысының қарқындылығына теріс әсер етеді.

Көлік–трансплантациялау тораптарын салу: әуежай ауданында және Шымкент қаласының жаңа теміржол вокзалы мен автовокзалдарында.

Жол айырықтарын салу: Шымкент қаласының Бәйдібек би – Арғынбеков, Бәйдібек би – Назарбеков, Бәйдібек би – Астана, Сайрам – Жібек.

Республика даңғылы бойынша Халыққа қызмет көрсету орталығы ауданында; Рысқұлов көшесі бойынша Самал базары ауданында; Темірлан тас жолы бойынша – Шымкент қаласының Мангелдин көшесі бойынша жаяу жүргіншілер өткелдерін салу.

Осылайша, жоғарыда аталған іс-шараларды салу және реконструкциялау Шымкент агломерациясы автомобиль жолдарының жай-күйін жақсартады, көлік кептелісі азаяды және Шымкент қаласының орталық бөлігінен жүк түсіріледі, көшелердің өткізу қабілеті артады.

54. Қоғамдық жолаушылар тасымалының инфрақұрылымы өзінің техникалық және сервистік параметрлері бойынша тиісті жағдайға келтіру үшін қомақты ресурстарды талап етеді.

2030 жылға қарай:

1) Леңгір, Арыс қалалары мен Ақсукент, Жібек жолы, Қазығұрт елді мекендерінің автостанцияларын реконструкциялау ұсынылады.

2040 жылға қарай:

1) Шаян, Темірлан, Т. Рысқұлов кенттерінде автостанциялар салу ұсынылады.

2050 жылға қарай:

1) Қазығұрт ауданы Қазығұрт ауылында автовокзал салу;

2) Сарыағаш ауданы Жібек жолы кентінде автовокзал салу;

3) Сайрам ауданы Қарабұлақ ауылында автовокзал салу;

4) Түлкібас ауданы Түлкібас кентінде автовокзал салу;

5) Шымкент қаласы Қаратау ауданында автовокзал салу;

6) Шымкент қаласында орталық автовокзал салу.

Шымкент қаласында қаланың солтүстік бөлігіндегі халықаралық және қалааралық маршруттар үшін орталық автовокзал және қаланың батыс бөлігіндегі базарларға жақын маңдағы маршруттар үшін автостанция салу ұсынылады.

Шымкент агломерациясының көлік жүйесін жақсарту шеңберінде мынадай іс шараларды жүргізу қажет деп санаймыз:

1) жаңа құрылыс аудандарында қоғамдық көлік желілерін салу;

2) қоғамдық көліктің қарқынды бағыттарында сыйымдылығы көп автобустарды, ал үй құрылысы аудандарында сыйымдылығы орташа автобустарды пайдалану;

3) қалалық және қала маңындағы аумақтардың экологиялық жай–күйінің жүктемесін азайту мақсатында өзінің өндірістік-техникалық базасы мен жылжымалы құрамы бар муниципалды автобус паркін, сондай-ақ таксомоторлық парктерді құру қажет;

4) Шымкент және Түркістан қалаларына "кіреберіс" болып табылатын негізгі жолдарда көлік "кептелістерінің" пайда болуын болдырмау;

5) облыстық және аудандық маңызы бар автомобиль жолдарын салу және реконструкциялау және жақсы мен қанағаттанарлық жағдайдағы автожолдар үлесін 79%-ға дейін жеткізу;

6) көліктік қызмет көрсету сапасын арттыру, жол-көлік оқиғаларының деңгейін қысқарту, үздіксіз және қауіпсіз қозғалысты қамтамасыз ету (оның ішінде авариялық ошақтарды жою, жолдағы инженерлік жайластыру);

7) транзиттік әлеуетті және трансқазақстандық транзиттік маршруттардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру, тасымалдаушылардың көлік қызметтерінің өзіндік құнын төмендету және автокөлікті пайдалануға арналған шығындарды үнемдеу.

55. Қазіргі уақытта Шымкент қаласында халықаралық әуежай жұмыс істейді.

2024 жылғы 25 желтоқсанда Шымкенттің халықаралық әуежайында өткізу қабілеті сағатына 2000 жолаушы болатын жаңа жолаушылар терминалы ашылды. Әуежай инфрақұрылымын дамытудың жаңа деңгейімен жүк терминалын салу ұсынылады.

Қаланың өсіп келе жатқан экономикалық қызметін ескере отырып, әуе көлігінің маңыздылығы зор болады, бұл жолаушылардың жылдық көлемінің бірнеше есе өсуіне әкеледі. "Батыс Еуропа-Батыс Қытай" халықаралық автомагистралінің өтуі және көлік-логистикалық орталықтардың дамуы тасымалдауды ұйымдастыруда жаңа деңгейге шығудың нақты алғышарттарын жасайды.

Шымкент қаласында есепті 2040 жылға қарай қаланың солтүстік-батысында орналасқан "Шымкент – Темірлан" бағыты бойынша М-32 халықаралық маңызы бар РФ шекарасы "Самара – Шымкент" – 20 километр (кірме жолдармен бірге) автомобиль жолы бойында екінші әуежай салу ұсынылады.

Шымкент агломерациясы үшін агломерацияның әсер ету аймағы шегінде шағын авиацияны дамыту басым болып табылады.

2030 жылға қарай Түркістан облысының Сарыағаш қаласында жергілікті әуе желісінің әуеайлағын салу ұсынылады.

56. Құбыр көлігінің инфрақұрылымын одан әрі дамыту үшін 2030 және 2040 жылдарға қарай мыналар ұсынылады:

1) Шымкент агломерациясы учаскелерінде магистральдық мұнай құбырларын құбырішілік диагностикалау бойынша жұмыстар жүргізу;

2) мұнайды тасымалдау және транзиттеу көлемін ұлғайту мақсатында инновациялық технологияларды пайдалана отырып, магистральдық мұнай құбырларын үлкен диаметрге кезең кезеңімен ауыстыру;

3) көмірсутек шикізатын (мұнай/газ) терең өңдеу өнімдерінің экспортына және қосылған құны жоғары өнім шығаруға көшу;

4) оңтүстік және орталық өңірлердің экспорттық әлеуетін қолдау және тұрақты газбен қамтамасыз ету үшін "Бейнеу – Бозой – Шымкент" магистральдық газ құбырының екінші және үшінші желісін салу.

"Ташкент – Бішкек – Алматы Бұхара газды ауданы", "Бейнеу – Бозой – Шымкент" магистральдық газ құбырлары елдің оңтүстік бөлігін қамтамасыз етеді және ең жоғары өткізу қабілеті режимінде пайдаланылады.

2019 жылғы 27 желтоқсанда ұзындығы 1 061,3 километр болатын "Бейнеу – Бозой – Шымкент" магистральдық газ құбырына қосылу жолымен "Қызылорда – Теміртау – Қарағанды – Астана" бағыты бойынша "Сарыарқа" магистральдық газ құбырының құрылысы аяқталып, пайдалануға берілді, бұл елорданы, елдің орталық және солтүстік өңірлерінің бір бөлігін экологиялық таза отын түрімен қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

57. Көлік-логистикалық орталықтардың маңызды міндеттерінің бірі транзиттік жүк ағынын өңдеу болып табылады. Қолданыстағы көлік-логистикалық орталықтар Түркістан облысында орналасқан, "Кедентранссервис" АҚ жүк терминалдары Шымкент қаласында орналасқан.

2018 жылы "Continental Logistics Shymkent" ЖШС компаниясы Шымкент қаласында "А" класты көлік-логистикалық орталығын (КЛО) ресми түрде пайдалануға берді.

2017 жылғы желтоқсанда "Kazakhstan Logistics Group" ЖШС компаниясы Шымкент қаласында "В" класты көлік-логистикалық орталығын (КЛО) пайдалануға берді. Қазіргі уақытта орталықтың қуаты жылына 1 миллион тонна тауарды қабылдауға, сақтауға және жөнелтуге мүмкіндік береді. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес сауда-логистикалық орталықты кеңейту және қажетті инфрақұрылымдық жүйелерді орнату жалғасып жатыр.

Шымкент агломерациясының аумағында мыналар ұсынылады:

2030 жылға қарай: 5 КЛО салу: Арыста – 1, Шымкентте – 4;

2040 жылға қарай: 2 КЛО салу: Сарыағаш ауданында – 2 бірлік – Сарыағаш қаласында – 1, Дарбаза елді мекенінде - 1, Сарыағаш қаласынан 36 километрде;

2050 жылға қарай: 2 КЛО салу: Түлкібас ауданының Шақпақ ауылдық округінде – 1, Сайрам ауданының Көлкент ауылдық округінің Қайнарбұлақ ауылында.

Сауда-логистикалық аймақты кеңейту есебінен Шымкент қаласында Қазақстан Республикасының бүкіл оңтүстік өңірін қамтитын өңірлік хаб құруға тамаша мүмкіндік бар. Сондай-ақ, "Continental Logistics Shymkent" көлік-логистикалық орталығының базасында көтерме-тарату орталығының құрылысы жоспарланып отыр.

2030 жылдың аралық мерзіміне қарай: Қайнар тұрғын алабы ауданында "Бозарық", "Жұлдыз", "Стандарт" индустриялық аймақтарда КЛО салу ұсынылады.

Перспективада ауыл шаруашылығы Арыс қаласы экономикасының негізгі бағыттарының бірі болып қала береді. Арыс қаласының ауыл шаруашылығын перспективалы дамытудың мақсаты бәсекеге қабілетті агроөнеркәсіптік кешенді қалыптастыру болады.

Ауыл шаруашылығы Түлкібас, Сарыағаш, Сайрам аудандары экономикасының негізгі бағыты болып табылады, онда ауыл шаруашылығы өнімдерін сақтау үшін КЛО құрылысы ұсынылады.

Сондай-ақ, Өзбекстан Республикасымен сауданы ұлғайту үшін Сарыағаш қаласынан 36 шақырым жерде орналасқан Дарбаза елді мекенінде "Сарыағаш" КЛО салу ұсынылады. Осылайша, көлік-логистикалық орталықтардың маңызды міндеттерінің бірі транзиттік жүк ағынын өңдеу болып табылады. Көлік-логистикалық орталықтар бірыңғай технологиялық және ақпараттық процесті ұйымдастыру негізінде тауар қозғалысының ұтымды схемаларын іске асырады, өнім берушілер мен тұтынушылардың қызметін біріктіреді, коммуникациялық дәліздер мен тораптық көлік-логистикалық жүйелерді нығайтады.

5-параграф. Әлеуметтік инфрақұрылымды дамытудың негізгі бағыттары

58. Шымкент агломерациясы Қазақстан Республикасының Оңтүстік өңірінің аумағында орналасқан, онда географиялық орналасуы мен көлік инфрақұрылымын ескере отырып, өндірістік, еңбек және мәдени-тұрмыстық байланыстар жиынтығына негізделген экономикалық тұрғыдан тиімді әлеуметтік инфрақұрылым қалыптастырылған.

Экономикалық өсудің маңызды нүктесі болып табылатын Шымкент қаласында халыққа қызмет көрсетудің өңіраралық деңгейі қалыптасып жатыр.

Облыс орталықтарында өңірлік деңгей қалыптастырылып жатыр.

Халыққа қызмет көрсетудің ауданаралық деңгейі шағын қалаларда – Арыс, Леңгір, Сарыағашта құрылып жатыр. Өз кезегінде бұл қалалардың бір бөлігі аудандық деңгейді қалыптастырып жатыр.

Аудан орталығы мәртебесі берілген қалалар мен ауылдық елді мекендерде аудандық қызмет көрсету деңгейі белгіленген. Шымкент агломерациясының аумағында барлығы 13 аудан бар (оның ішінде 5 аудан Шымкент қаласында).

Елді мекендер топтарына қызмет көрсету функцияларын орындайтын ауылдық округтердің орталықтарында жергілікті деңгей қалыптасады (78 ауылдық округ).

Халыққа қызмет көрсетудің қоныстану деңгейі елді мекендерде қалыптасады. Шымкент агломерациясының әсер ету аймағында 355 ауылдық елді мекен бар.

Шымкент агломерациясының жоғары демографиялық әлеуеті бар. Шымкент агломерациясының аумағында елдегі балалардың 13,7%-ы немесе 800 мыңға жуық адам тұрады. Халық құрылымындағы балалардың үлесі 37% құрады, бұл орташа елдік көрсеткіштен жоғары (ел бойынша орташа 31%). Өңірдегі балалар санының өсуі білім беру объектілерінің тапшылығы проблемаларының алдын алу және білім беру саласындағы қазіргі проблемаларды шешу бойынша уақтылы іс-қимылдарды талап етеді.

Әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін перспективалық дамыту "Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу" ҚР ҚЖ 3.01-101-2013 сәйкес нормативтік қажеттілікті есептеу арқылы ұсынылған.

59. Халықтың күнделікті қажеттіліктерін қанағаттандыру әлеуметтік инфрақұрылым элементтерінің болуының немесе болмауының басты өлшемі болып табылады.

Шымкент агломерациясында 2023-2024 оқу жылының басында 1 289 мектепке дейінгі ұйым жұмыс істеді және оларда 147 мың бала тәрбиеленді. Өңірдегі мектепке дейінгі білім берудің қазіргі жағдайы мектепке дейінгі білім беру ұйымдары объектілерінің айтарлықтай өсуімен сипатталады. Мектепке дейінгі ұйымдар санының көбеюі негізінен жеке балабақшаларды салу және ашу есебінен болды. Талданған кезеңде өңірде жекеменшік балабақшалар санының 1,6 есеге артқаны байқалады, ал мектепке дейінгі ұйымдардағы балалар саны 15,3%-ға өсті.

Шымкент агломерациясында 2016 жылдан 2020 жылға дейін 7 676 бірлік оқушы орнын құрайтын 57 мектепке дейінгі ұйым, ал 2021 жылы – 1 030 бірлік, ал 2022 жылы – 1 088 бірлік, ал 2023 жылы – 977 бірлік оқушы орны пайдалануға берілді.

2025 жылға қарай 2 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеумен және оқытумен қамту 95%-ды, 3-жастан 6 жасқа дейін - 100 %-ды құрауы тиіс. 2023 жылы "Қазақстан Республикасында мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 249 қаулысымен бекітілді, онда бірінші бағыт тең бастапқы мүмкіндіктер жасау болып табылады. Негізгі шаралар жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру, қосымша алаңдарды, оның ішінде тұрғын үйлер мен басқа да үй-жайлардың бірінші қабаттарын пайдалану арқылы қолданыстағы желіні кеңейту есебінен жаңа орындар ашу болып табылады.

2030 жылға қарай мектепке дейінгі ұйымдарға деген нормативтік қажеттілік 162,1 мың орынды құрайды, ал орындар саны 18,6% - ға артып, 174,4 мың орынды құрайды, 2040 жылға қарай 18,1% - ға артып, 206,0 мың орынды құрайды, ал 2050 жылға қарай 19,8% - ға артып, 246,8 мың орынды құрайды.

Болжамды кезеңде Шымкент агломерациясының мектепке дейінгі білім беруінде 101,6 мың орын енгізіледі деп күтілуде.

2030, 2040, 2050 жылдарға арналған әкімшілік аудандар бөлінісінде мектепке дейінгі ұйымдарды дамытудың негізгі көрсеткіштері осы өңіраралық схемаға 23-қосымшаға сәйкес келтірілген.

2023-2024 оқу жылының басында өңірде 473,7 мың оқушысы бар 659 күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер жұмыс істеді.

Талданып отырған кезеңде өңірде күндізгі мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің саны 1,9% - ға өсті. Бұл ретте оқушылар саны 14,4% - ға немесе 59,5 мың адамға артты. Жаңа мектептердің ашылуы, оқушы орындарының өсуі ондағы оқушылар санының өсу қарқынына ілесе алмайды.

Шымкент агломерациясындағы жалпы білім беретін мектептердің ең көп оқушы орнын агломерацияның өзегі - Шымкент қаласында (88,9 мың орын), Түркістан облысында (64,5 мың орын) енгізу қажет. Агломерацияның өзегі-Шымкент қаласында халық санының салыстырмалы түрде жоғары өсуі және оқушы орындарының тапшылығы байқалады.

Шымкент агломерациясының жалпы білім беретін мектептерінің қажеттілігін аралық, есептік және болжамды жобалау мерзімдеріне есептеу "Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және салу" ҚР ҚЖ 3.01-101-2013 нормаларына сәйкес жалпы білім беретін мектептердің оқушыларын бір ауысымда оқытуын көздейді.

2030 жылға қарай жобада жалпы білім беретін мектептердің оқушы орындарын 2,1 есеге ұлғайту көзделген және 684,4 мың орынды құрайды, 2040 жылға қарай 2030 жылмен салыстырғанда тағы 21,1% - ға ұлғаяды және 832,1 мың орынды құрайды. Жобада болжамды мерзімге (2050 жылға) жалпы білім беретін мектептердің оқушы орындарын 2040 жылмен салыстырғанда тағы 22,2%-ға ұлғайту көзделген, ал болжамды мерзімнің соңында жалпы білім беретін мектептердің оқушы орындарының саны 1 016,7 мың орынды құрайды.

2023-2025 жылдарға арналған "Жайлы мектеп" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 30 қарашадағы № 963 қаулысымен бекітілген білім беру саласындағы пилоттық ұлттық жобасы шеңберінде агломерацияның өзегі - Шымкент қаласында 2026 жылға дейін 17,3 мың оқушы орнына 12 мектеп, ал Түркістан облысында 22,9 мың оқушы орнына 29 мектеп салынатын болады. 2022-2023 жылдары Шымкент агломерациясында 27,8 мың орындық 42 мектеп пайдалануға берілді.

Әкімшілік аудандар бөлінісінде жалпы білім беретін мектептерді дамытудың 2030, 2040, 2050 жылдарға арналған негізгі көрсеткіштері осы өңіраралық схемаға 24-қосымшаға сәйкес келтірілген.

60. Шымкент агломерациясындағы медициналық ұйымдардың желісінде 2022 жылы 27 аурухана, 6,3 мың төсек қоры бар стационарлар және жоспарлы қуаты бір ауысымда 14,1 мың адам болатын 415 амбулаториялық-емханалық ұйымдар болды.

Стационарлық көмек көрсететін медициналық ұйымдарда 10 000 адамға шаққанда халықтың төсек-орынмен қамтамасыз етілуі 28,6 төсек-орынды, 10 000 адамға шаққанда халықтың амбулаториялық-емханалық ұйымдармен қамтамасыз етілуі – ауысымда 64,3 адамды құрады. 2022 жылы амбулаториялық-емханалық ұйымдардағы тапшылық бір ауысымда 30,4 мың адамды құрады. 2022-2023 жылдары Шымкент агломерациясында ауысымына 831 келушіге арналған 16 дәрігерлік амбулатория пайдалануға берілді.

Шымкент агломерациясындағы Денсаулық сақтау ұйымдары желісінің перспективалық дамуы барлық аудандар мен қалаларда нормативтік деңгейдегі жетістіктермен сипатталады.

Шымкент агломерациясында 2030 жылға қарай төсек-орынға нормативтік қажеттілік 13,2 мың бірлікті құрайды, жобада аралық жобалау мерзімінің соңына қарай (2030 жыл) төсек қорын 2,1 есеге ұлғайту көзделген және төсек саны 13,2 мың бірлікті құрайды. 2040 жылға қарай жобада өңірдің төсек қорын тағы 21,4% - ға ұлғайту көзделген және төсек саны 16,1 мың төсек-орнын құрайды. Болжамды мерзімге жобада өңірдің төсек қорын тағы 22,5%-ға ұлғайту көзделген және төсек саны 19,7 мың төсек құрайды. Кезең соңында халықтың төсектермен қамтамасыз етілуі 10 мың адамға шаққанда 50 төсек деңгейінде болады деп күтіледі.

Жалпы, барлық болжамды кезеңде Шымкент агломерациясында нормативтік қажеттілікке сәйкес 13,4 мың төсек енгізілетін болады.

Жобада жобалаудың аралық мерзімінің соңына қарай (2030 жыл) Шымкент агломерациясының амбулаториялық-емханалық ұйымдарында (АЕҰ) ауысымға келуді 3,8 есеге ұлғайту көзделген және көрсеткіш бір ауысымда 53,7 мың келуді құрайды, ал жобалаудың есептік мерзімінің соңына қарай (2040 жыл) өңірде көрсеткіш тағы 21,4 %-ға ұлғаяды және амбулаториялық-емханалық ұйымдарда ауысымда келушілер саны 65,2 мыңды құрайды. Жобада болжамды мерзімге (2050 жыл) ауысымға келуді тағы 22,5% - ға ұлғайту көзделген және ауысымға келу саны 79,9 мыңды құрайды. Кезең соңында халықтың АЕҰ-мен қамтамасыз етілуі 10 мың адамға шаққанда ауысымда 203 келу деңгейінде күтілуде.

Шымкент агломерациясындағы барлық болжамды кезеңде амбулаториялық-емханалық ұйымдарда нормативтік деңгейге жету үшін ауысымына 65,8 мың адам келу еңгізілуі қажет. Шымкент агломерациясының қалалары мен аудандары бөлінісінде болжамды кезеңде (2023-2050 жылдары) амбулаториялық-емханалық ұйымдардың ауысымына келушілер санының жоғары өсуі (7 есе) Шымкент қаласында күтіледі.

2024 жылдың басында Шымкент агломерациясында жоспарлы қуаты 174 төсектік қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған стационарлық үлгідегі 2 медициналық-әлеуметтік мекеме, жоспарлы қуаты 398 төсектік психоневрологиялық аурулары бар 18 жастан асқан мүгедектерге арналған 2 медициналық-әлеуметтік мекеме, 206 төсектік жоспарлы қуаты бар психоневрологиялық патологиялармен мүгедектігі бар балаларға арналған
1 медициналық-әлеуметтік мекеме, 53 төсектік жоспарлы қуаты бар тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедек балаларға арналған 1 медициналық-әлеуметтік мекеме жұмыс істейді.

Жобамен болжамды мерзімге жобалық қуаты 50 орыннан аспайтын шағын жинақталған интернат үйлерін салу және қуаты 10-нан 50 төсек-орынға дейінгі күндізгі болу бөлімшелері түрінде әлеуметтік қызмет көрсетудің баламалы нысандарын дамыту ұсынылады.

61. Өмір сапасы, ұлт денсаулығы, әлеуметтік тұрақтылық, елдің экономикалық дамуы, демографиялық жағдай халықтың тұрғын үймен қамтамасыз етілуіне байланысты.

Ең төменгі халықаралық стандарттар үй шаруашылығының әрбір мүшесінде оның мүшелерінің бірге тұруы үшін ортақ бөлмемен бірге жеке бөлменің (немесе үлкен үй шаруашылығына арналған екі бөлменің) болуын қамтамасыз етеді. Біріккен Ұлттар ұйымы ұсынған стандарт бойынша бір тұрғынға шаққандағы жалпы алаңның көлемі кемінде 30 шаршы метр болуы тиіс.

"Тұрғын үй қатынастары туралы" Заңға сәйкес мемлекеттік тұрғын үй қорынан алынған тұрғын үй немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үй бір адамға кемінде он бес шаршы метр және он сегіз шаршы метрден аспайтын, бірақ кемінде бір бөлмелі пәтер немесе жатақхана бөлмесі мөлшерінде беріледі.

Жобада халықтың тұрғын үйге өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жаңа құрылыс, қолданыстағы тұрғын үй қорын реконструкциялау және күрделі жөндеу есебінен тұрғын үй қорының көлемін ұлғайту көзделеді.

Шымкент агломерациясының тұрғын үй қоры жоспарлы түрде өсіп жатыр. Талданып отырған кезеңде (2019-2023 жылдар) Шымкент агломерациясының құрамына кіретін қалалар мен аудандардың жалпы тұрғын үй қоры 12,9%-ға ұлғайып, 39,8 миллион шаршы метрді құрады.

Халықтың тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшін жобамен тұрғын үй қорын 2030 жылдың соңына қарай 1,7 есеге ұлғайту, 2040 жылдың соңына қарай тағы 31,1%-ға ұлғайту ұсынылады, ал болжамды кезеңге (2050 жыл), нормативтік есептерге сәйкес, Шымкент агломерациясында тұрғын үй қорының көлемі 2040 жылмен салыстырғанда 36,1% - ға ұлғайып, 118,0 миллион шаршы метр тұрғын үйді құрайды. Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету 1 адамға шаққанда 30,0 шаршы метрге жетеді. Жалпы, болжамды кезеңде 84,9 миллион шаршы метр тұрғын үй салу қажет (осы өңіраралық схемаға 25-қосымшаға сәйкес).

62. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша 2024 жылдың басында Шымкент агломерациясының аумағында: 1 877 орындық 6 театр; 3 345 орындық 11 кинотеатр; 27 864 орындық клуб үлгісіндегі 161 мекеме; 6 274 мың сақтау бірлігі бар 256 кітапхана жұмыс істеді.

Мәдениет мекемелерінің Шымкент агломерациясының аумағы бойынша біркелкі бөлінбеуі, олардың қалалық елді мекендерде шоғырлануы және ауылдық елді мекендерде жеткіліксіз болуы өңірдің барлық тұрғындарына, әсіресе ауылдық елді мекендерге мүмкіндік беру үшін мәдениет объектілерін салу қажеттілігін талап етеді.

Жобада басты міндеттердің бірі мәдениет саласындағы қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыру болып табылады және күтілетін әлеуметтік әсер мәдениет объектілеріне бару санын ұлғайту болып табылады.

Халықтың мәдениет объектілерімен қамтамасыз етілуінің барлық көрсеткіштері нормативтік деңгейге жетпейді.

Мәдениет мекемелерінің желісін дамытуды бір жағынан, дәстүрлі қызмет көрсету формаларынан жаңа форматтағы кәсіпорындарға - көпфункционалды мәдени қызмет көрсету объектілеріне, екінші жағынан - тұрғын аудандарда әртүрлі мақсаттағы шағын объектілерді қалыптастыру арқылы оның жүйесін құрылымдық қайта құру арқылы жүзеге асыру ұсынылады.

Шымкент агломерациясының мәдениет объектілерін іске қосу 2050 жылға қарай халықтың мәдениет объектілерінің барлық түрлерімен нормативтік қамтамасыз етілуіне қол жеткізе отырып, кезең-кезеңмен өту көзделген. Жобада 2050 жылы театрлардағы орындардың саны 12,1 мың орынды, кинотеатрлардағы орындардың саны 66,9 мың орынды, клуб үлгісіндегі мекемелердегі орындардың саны 390,3 мың орынды, кітапхана қорының саны 17,0 миллион томды құрайды деп көзделген.

6-параграф. Рекреациялық инфрақұрылымды кешенді дамыту шаралары

63.Шымкент агломерациясының айтарлықтай табиғи және тарихи-мәдени әлеуеті бар, мәдени-танымдық, экологиялық туризмді және туристік-экскурсиялық қызметті дамыту үшін үлкен перспективалар ашады. Қолайлы табиғи жағдайлар, бальнеологиялық көздердің болуы, жұмсақ климат, температураның күрт өзгеруінің болмауы емдік-сауықтыру туризмін және спорттық-шытырман оқиғалы туризмнің жекелеген түрлерін ұйымдастыруға қолайлы. Агломерацияның шекаралық жағдайы, халықтық дәстүрлердің әртүрлілігі этнографиялық және оқиғалық туризмнің дамуына жағдай жасайды (осы Өңіраралық схемаға 26-қосымшаға сәйкес).

64. Ресми статистика деректеріне сәйкес, Шымкент агломерациясының аумағында орналастыру орындарының саны 2023 жылы 251 объектіні құрады (2019 жылмен салыстырғанда 22,4% өсті), онда 4 588 нөмір болды, бұл ретте біржолғы сыйымдылығы 11 080 төсек-орынды құрады. Агломерацияны орналастыру объектілерінің құрылымындағы 99,2% санаты жоқ объектілерге және басқа орналастыру орындарына жатқызылған.

65. Халықаралық стандарттарға сәйкес келетін объектілердің біразы агломерацияның тартымдылығына әсер етеді. Берілген санаттағы қонақ үйлер Шымкент қаласында шоғырланған (екі бес жұлдызды және бір төрт жұлдызды қонақ үй).

66. Агломерацияда орналастыру орындарымен қызмет көрсетілген келушілер саны 548 940 адамды құрады (2019 жылмен салыстырғанда 1,8 есе өсті), оның ішінде Шымкент қаласы бойынша - 449 098 адам немесе қызмет көрсетілген келушілердің жалпы санының 81,8%.

67. Орналастыру орындарында көрсетілген қызметтер көлемі 10 205,2 миллион теңгені құрады (2019 жылмен салыстырғанда 2,1 есе өсті). Агломерация бойынша көрсетілген қызметтер көлемінің негізгі үлесін Шымкент қаласы – 80,7%, одан кейін Төлеби (10,3%), Сарыағаш (4,0%), Сайрам (2,1%), Түлкібас (2,1%) аудандары ұсынады. 1%-дан азы Арыс қаласына, Бәйдібек және Қазығұрт аудандарына тиесілі.

68. Агломерацияның туристік-рекреациялық инфрақұрылымын дамытудың оң аспектілеріне мыналар жатады:

1) аумақтың елеулі табиғи туристік-рекреациялық әлеуеті;

2) қолайлы географиялық жағдай (шекара маңындағы жағдай, транзиттік дәліз);

3) туризмнің барлық дерлік түрлерін дамытудың кең мүмкіндіктері;

4) өңірлік туристік өнімдердің жеткілікті санының болуы (көп күндік кешенді турлар, сондай-ақ демалыс күндері турлар, экскурсиялар және басқалар);

5) туроператорлар, саланың басқа да ұйымдары арасында халықаралық әріптестік желіні дамыту.

69. Шымкент агломерациясы туризмінің бәсекеге қабілеттілігін төмендететін себептерге мыналар жатады: инженерлік-көліктік, туристік инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуы, туристік объектілердің қолжетімділігінің қиындығы; жол бойындағы сервис объектілерінің Қазақстан Республикасының ұлттық стандарты санаттарына сәйкес келмеуі; шалғай туристік орындарда абаттандырылған санитарлық-гигиеналық тораптардың және интернет-инфрақұрылымның болмауы; туристік объектілердің маусымдылығы; отандық туристік өнімнің нашар танылуы және жеткілікті ілгерімеуі; білікті кадрлардың жетіспеушілігі; агломерация орталығына тартылатын аумақтарда туристік-рекреациялық инфрақұрылымды дамыту үшін іс-шараларды қаржыландырудың төмен деңгейі.

Шымкент агломерациясы аумағында туристік саланы дамыту мақсатында туризмнің мынадай түрлері бойынша шаралар кешенін әзірлеу қажет.

70. Экологиялық және жағажай туризмі

Шымкент агломерациясының табиғи әлеуеті іс жүзінде экологиялық туризмді дамыту үшін қолайлы туристік-рекреациялық аймақтардың дамуын айқындады.

Экологиялық туризмді дамыту республикалық және жергілікті маңызы бар ЕҚТА-да ұсынылады, олар Шымкент агломерациясының аумағында орналасқан немесе оның шекарасына қарай тартылады, бұл:

1) Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы, мұнда Қызылжар, Қызөлгенкөл, Айнакөл, Шынкөлдік, Бұғылыторкөл көлдері; Ақсу, Арабиік, Көксай, Ақсай, Жабағылы өзендері; Жабағылытаудың солтүстігіндегі тау жоталары, Талас Алатауы (Қасқабұлақ, Бұғылытор шыңдары), Сарытау және Ақсуат, Ақсу каньоны орналасқан;

2) Сайрам-Өгем мемлекеттік ұлттық табиғи паркі, мұнда Сусіңген көлі, Сарыайғыр, Бадам, Ұлар өзендері; Сарыайғыр шатқалы; Мыңжылқы, Шағыртас, Қырыққыз шатқалдары, Тікенек және Ұлыжұрт асулары орналасқан;

3) Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік қорық аймағы;

4) Арыс және Қарақтау мемлекеттік қорық аймағы;

5) Ақдала мемлекеттік табиғи қаумалы (ботаникалық);

6) Задария мемлекеттік табиғи қаумалы (ботаникалық);

7) Жамбыл мемлекеттік табиғи қаумалы (ботаникалық);

8) Боралдай мемлекеттік табиғи қаумалы (ботаникалық).

ЕҚТА аумағында табиғи кешендердің табиғи жай-күйін айтарлықтай бұза алмайтын туризм бағыттарын дамыту қажет:

1) жеке келетін туристер немесе шағын туристік топтар үшін жаяу серуендеу, велосипедпен жүру, автомобильмен жүру, атпен саяхаттау;

2) орнитологиялық турлар, фото аулау;

3) ғылыми-танымдық турлар, ауылдық туризм;

4) әуесқойлық (спорттық) аң аулау мен балық аулауды жүргізу;

5) тікұшақ турлары, джип-сафари, квадро-турлар.

Экологиялық туризмді дамыту мақсатында келесі іс-шараларды өткізу ұсынылады:

1) МҰТП аумағында туристік инфрақұрылымды дамыту, туристік объектілерді жаңғырту және салу үшін инвесторларды тарту жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу (келу орталықтары, глампингтер, кемпингтер, этно-ауылдар, қарау алаңдары, автотуристерге арналған жабдықталған тұрақтар);

2) қолданыстағы жүктемені бөлуді ескере отырып, жаңа туристік маршруттар мен экологиялық соқпақтарды әзірлеу;

3) туристік маршруттарда көрсеткіштерді, жәшіктерді, ақпараттық қалқандарды орналастыру жөніндегі шараларды іске асыру;

4) туристік маршруттар бойындағы интернет-инфрақұрылыммен және санитариялық-гигиеналық тораптармен қамтамасыз ету;

5) агломерацияның негізгі туристік орындарына навигациялық жүйені орнату;

6) ауылдық жерлерде кәсіпкерлер үшін оқыту семинарларын өткізу, ЕҚТА және таулы жерлерде жаяу турларды жүзеге асыратын білікті қызметкерлерді (экскурсоводтар, нұсқаушылар, гидтер) даярлау;

7) Қонақ үйлерді құру және дамыту, сондай-ақ экологиялық және аграрлық (агротуризм) даму процесіне жергілікті қоғамдастықтарды тартуды қамтамасыз ету.

71. Шымкент агломерациясы үшін агротуризм салыстырмалы түрде жаңа бағыт болып табылады және кешенді туристік өнімді жасау үшін ауыл шаруашылығы ресурстарын пайдалануға бағдарланған. Өз кезегінде агломерация дамыған бау-бақша, өсімдік шаруашылығы, мал шаруашылығы, ара шаруашылығы, сондай-ақ шарап өнеркәсібі объектілері және т.б. тарта алады. Сонымен қатар, жергілікті халықтың жеке қосалқы шаруашылықтары базасында туристерге қызмет көрсету бойынша туристік қызметті белсенді дамыту қажет.

Ірі индустриалды нысандар негізінде өнеркәсіптік туризмді дамыту перспективалары бар, мысалы, зауыттар, фабрикалар, кен орындары.

72. Ұйымдастырылған жағажай аумағы бар демалыс аймақтарын орналастыру үшін келесі су объектілерінің жағалау аумақтарын қарастыру ұсынылады:

1) Тоғыс, Бадам су қоймаларында, Шымкент қаласындағы Қошқарата өзенінің бассейнінде;

2) Түркістан облысындағы Бөген су қоймасында.

Осы аумақтардың тартымдылығын күшейту үшін олардың аумақтарында этнографиялық кешендерді орналастыру мәселесін қарастырған жөн.

Жергілікті тұрғындар мен Шымкент агломерациясы қонақтарының қысқа мерзімді демалысын өткізу үшін қысқы және жазғы уақыт кезеңдерінде сервистік қызметтерді ұлғайту перспективасымен жұмыс істеп тұрған демалыс базалары мен аймақтарын пайдалану қажет.

73. Балалар мен жасөспірімдер туризмі

Қазақстан Республикасы Білім министрлігінің "Ақпараттық талдау орталығы" акционерлік қоғамының деректеріне сәйкес, 2023 жылы Шымкент агломерациясының аумағында туристік-өлкетану жұмысының қызметін жас туристер мен натуралистер 5 станциясы жүзеге асырды, онда 3 421 оқушы немесе балалардың жалпы санының 0,6%-ы (526 595 адам) қосымша білім алумен айналысқан.

Қазіргі уақытта Шымкент қаласында бір балалар экологиялық орталығы бар және жас туристердің станциялары жоқ.

Жас туристер мен натуралистердің станцияларынан басқа, жазғы кезеңде инфрақұрылымды күтіп ұстауға және күтіп ұстауға жұмсалатын ең аз қаржылық шығындарды ескере отырып, балалардың ашық ауада демалуы үшін шатырлы лагерьлер ұйымдастыру ұсынылады.

Туристік-рекреациялық әлеуеттің болуын ескере отырып, жергілікті мемлекеттік басқару шеңберінде агломерация аумағында балалар-жасөспірімдер туризмін дамыту жөніндегі іс-шараларды өткізу мүмкіндігін қарастыру ұсынылады:

1) қалалық және аудандық деңгейде балалар-жасөспірімдер туризмі ұйымдарының (станциялар, клубтар, туристік базалар, лагерьлер) санын ұлғайту;

2) қосымша білім берумен айналысатын балалардың үлесін ұлғайту;

3) балалар-жасөспірімдер туризмі ұйымдарының материалдық-техникалық базасын жақсарту;

4)тұрақты негізде жаппай балалар-жасөспірімдер іс-шараларын (мектеп спартакиадалары, туристік слеттер, туристік көпсайыс бойынша жарыстар) өткізу;

5) жастардың шығармашылық белсенділігін арттыру үшін агломерация аумағында тарихи-мәдени, табиғи объектілер бойынша туристік жастар жорықтарын қайта бастау;

6) оқу орындарынан тыс жерлерге барып, "Тірі сабақтар" экскурсиялық сабақтарын өткізу, онда мектеп оқу бағдарламаларын визуализациялау жүзеге асырылады;

7) Бадам, Бөген және Тоғыс су қоймалары базасында су спорт түрлерін дамыту (регаталар, байдарка мен каноэде есу спорт түрін өткізу).

Бұл шаралар балалар мен жасөспірімдер туризмінің дамудың жаңа деңгейіне шығуына және балалардың көпшілігін қоршаған әлемді тануға, өзін-өзі тануға, өзін-өзі тәрбиелеуге және көшбасшылық дағдыларын алуға тартуға мүмкіндік береді.

74. Мәдени-танымдық туризм

Шымкент агломерациясында мәдени-танымдық туризмнің дамуына тарихи-мәдени ландшафтты кеңінен қолдану және оны танымал ету ықпал етеді.

Ел өміріндегі тарихи оқиғалармен, қоғам мен мемлекеттің дамуымен байланысты естелік орындар мен объектілерге ерекше назар аудару керек. Шымкент агломерациясының аумағында тарихи-мәдени мұра объектілеріне мыналар жатқызылуы тиіс:

1) Ежелгі қалалар: Шымкент қаласында орналасқан Шымкент және Сайрам (Испиджаб) қалашықтары; Ордабасы ауданындағы Жуантөбе және Қараспантөбе қалашықтары; Сайрам ауданындағы Мартөбе және Ханқорған қалашықтары; Төлеби ауданындағы Дауттөбе қалашығы;

2) ескерткіштер: Абдель Азиз баба, Ибрагим ата, Қази Байзауи, Қарашаш ана, Мирали баба, Қожа Салиха, Мариям ана, Қыз әулие, Қошқар ата кесенелері, Хызыр мұнарасы, Қасирет мемориалдық кешені, Шымкент қаласындағы Шымкала тарихи-мәдени кешені, аппақ Ишана сәулет кешені, Бәйдібек би кесенелері, Домалақ ана, Бәйдібек ауданындағы Қосым ишан, Исмаил ата сәулет кешені, Қазығұрт ауданындағы Иса ата кесенесі; Бірлік Ордабасы мемориалдық кешені, Ордабасы ауданындағы Ишан базар мешіті (Ақмешіт), Қажымұқан Мұнайтпасов кесенесі; Төлеби ауданындағы Бекасыл әулие және Нұр ата кесенелері;

3) табиғи объектілер: Бәйдібек ауданындағы Ақмешіт үңгірі, Боралдай петроглифтері; Шілтер-Ата табиғи кешені, Қазығұрт тауы, Қазығұрт ауданындағы Қырық қыз табиғи ескерткіші; Гайып Ерен қырық Шілтен тасы, Көз ата әулие және Қотырбұлақ әулие бұлақтары, Жылақ-Ата сарқырамасы, Төлеби ауданындағы Мыңшеит тарихи орны қасиетті орны; Қасқабұлақ петроглифтері, Түлкібас ауданындағы Ақтас әулиесі мен Тамшы әулиесі бұлақтары.

Аталған объектілер бойынша тарихи мұраны сақтау, сондай-ақ мәдени-танымдық туризмді орнықты дамыту үшін азаматтардың мәдени құндылықтарға қол жеткізуін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды көздеу қажет.

75. Шымкент мәдени орталық ретінде көрсетіледі, ескі қаланың бірегей объектілері (қалашық пен цитадель) оның тарихи орталығы және белсенді туристік дестинацияның перспективалы аумағы болып табылады. Ескі қаланың сауда көшелері қолөнер шеберханаларынан, тамақтану орындарынан және сауда орындарынан тұратын кешен бола отырып, туристерді тарту нүктесіне айналуы мүмкін.

76. Агломерацияның өзекті бағыты ұлттық мәдениет пен бірегейліктің маңызды элементін білдіретін гастрономиялық туризм болып табылады.

Гастрономиялық туризмді дамыту гастрономиялық турлар, түрлі жәрмеңкелер, азық-түлік көрмелері, сондай-ақ агломерация аумағында фестивальдар, аспаздық шеберханалар, фудшоулар өткізу арқылы жүзеге асырылуы керек, оның барысында туристер тамақ дайындауға қатысуға мүмкіндік алады.

Сонымен қатар, өңірлік және республикалық деңгейлерде одан әрі белсенді ілгерілеумен өңірлік гастрономиялық брендті қалыптастыру маңызды.

77. 2021-2025 жылдарға арналған креативті индустрияларды дамыту тұжырымдамасына сәйкес, халықтың шоғырлануы мен тиімді географиялық орналасуы есебінен Шымкент қаласының креативті индустрияларды дамытуда айтарлықтай артықшылығы бар. Креативті индустрияны дамыту жаңа туристік өнімдерді, қосымша жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді, оң имиджді қалыптастыруға әсер етеді және қаланың инвестициялық тартымдылығын арттырады.

78. Еліміздің үшінші мегаполисі республикалық және халықаралық деңгейдегі ірі іс-шараларды өткізу үшін дамыған базаға ие, бұл қалаға іскерлік және оқиғалы туризмнің неғұрлым перспективалы түрлерін дамытуға мүмкіндік береді. Жарқын іс-шараларды өткізу туристік ағымды арттырудың ең тиімді тетіктерінің бірі болып табылады. Қысқа мерзімді мәдени-оқиғалы іс-шараларды дамытуға ерекше назар аудару керек.

79. Шымкент агломерациясының аумағында жол бойындағы сервистің 83 объектісі жұмыс істейді, оның ішінде 14 объекті немесе 16,9% "Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары. Жол сервисі объектілеріне және олардың қызметтеріне қойылатын талаптар" ҚР СТ 2476-2014 ұлттық стандартына сәйкес келмейді. Заманауи, жарақтандырылған және ұлттық стандарттың санаттарына сәйкес келетін жол бойындағы сервис объектілерінің болуы агломерация тұрғындары мен қонақтарының, оның ішінде туризм мақсатында ыңғайлы жүруін қамтамасыз етеді.

"Түркістан – Шымкент – Ташкент" жоғары жылдамдықты магистралінің құрылысы агломерацияны дамыту үшін маңызды мәнге ие болып, туристік ағынның өсуіне оң әсер етеді, сондай-ақ Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы трансшекаралық туристік маршруттарды дамытуға қызмет етеді.

80. Емдеу-сауықтыру туризмі

Емдеу-сауықтыру туризмі агломерациядағы жетекші және перспективалы бағыт болып табылады, оның негізінде ел халқы мен шетелдік туристер үшін емдеу, диагностикалық, оңалту, сауықтыру және профилактикалық қызмет көрсету құрылады.

Агломерация әсер ету аймағы шегінде республикалық маңызы бар бальнеологиялық көздер ескеріледі: Шымкент қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 25 шақырым жерде Манкент және Сарыағаш курорттық аймағының аумағында Сарыағаш. Барлық бальнеологиялық көздер пайдаланылады.

Ресми статистикаға сәйкес, 2023 жылы Шымкент агломерациясының әсер ету аймағында 74 қалпына келтіріп емдеу және медициналық оңалту ұйымы болды, оның ішінде 61 санаторий, 8 оңалту орталығы, 2 мамандандырылған санаторий және басқалары – 3 бірлік.

2023 жылдың аяғында санаторий төсек-орнының саны 12 905 бірлікті құрады (2022 жылы – 8 506 бірлік), ал емделгендердің (демалғандардың) саны бір жылда 164 549 адамды құрады (2022 жылы – 143 396 адам).

Сарыағаш ауданының аумағында көптеген санаторийлер шоғырланған. Сондай-ақ, шипажайлар агломерацияның басқа бөліктерінде орналасқан: Арыс қаласындағы Арыс шипажайы, Төлеби ауданының Біркөлік шатқалындағы Біркөл және Сайрам ауданының Ақсукент ауылындағы Манкент.

Соңғы жылдары агломерациядағы емдеу-сауықтыру туризмінің кластері айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. "Aray Deluxe Thermal Resort","Көктерек-Сарыағаш", "Ақ тілек", "Қазақстан KZ", "Келес-Арасан", "Shymkent", "Ontustik Thermal Resort" және басқа да заманауи санаторийлер ашылды.

Жұмыс істеп тұрған санаторийлердің көпшілігі емдеу-сауықтыру қызметтерін ғана емес, сонымен қатар эстетикалық сипаттағы қызметтерді ұсына отырып, мәдени-бұқаралық іс-шараларды өткізе отырып, қазіргі заманғы тұтынушының өсіп келе жатқан сұранысы үшін табысты жұмыс істеп жатыр.

Сонымен қатар, Сарыағаш ауданының Көктерек кентінде халықаралық стандарттарға сәйкес келмейтін емдеу-сауықтыру туризмінің объектілері бар, оларға реконструкция, материалдық-техникалық базаны кеңейту қажет.

Агломерация аумағында халықаралық деңгейдегі бальнеологиялық курортты қалыптастыру үшін бірқатар санаторийлерді әртараптандырылған трансформациялаумен, іргелес аумақты абаттандырумен, ойын-сауық кешендері мен тамақтану объектілерінің санын ұлғайтумен курорттық аймақты дамытудың бірыңғай тұжырымдамасын әзірлеген жөн.

Өз кезегінде, Шымкенттің сапалы медициналық қызмет көрсететін заманауи медициналық ұйымдардың болуына байланысты медициналық туризмді дамыту үшін айтарлықтай әлеуеті бар.

Сондай-ақ, агломерация аумағында жылу көздері шоғырланған: Ордабасы ауданында және Арыс қаласының маңында. Осыған байланысты емдік мақсатта әрі қарай пайдалану және жаңа санаторий-курорттық аймақ құру үшін термалды бұлақтардың минералды суларының құрамына зерттеу жүргізу ұсынылады.

81. Спорттық-шытырман оқиғалы туризм

Қолда бар табиғи әлеуетті пайдалана отырып, туризмнің таулы, экстремалды және шытырман оқиғалы түрлерін дамыту және танымал ету халықты белсенді өмір салтына, спортпен шұғылдануға тарту үшін жағдай жасайды, туристерді тартуға ынталандырушы әсер етеді.

Қасқасу, Біркөлік шатқалдары, Қаратау бөктері қысқа мерзімді демалысты, шаңғы спортын, альпинизмді, дельтапланеризмді, сноукайтингті және спорттық-шытырман оқиғалы туризмнің басқа да түрлерін дамытуға ықпал етеді.

Жыл бойы көрсетілетін қызметтер спектрін одан әрі дамыту және кеңейту үшін әлеуеті бар агломерацияның перспективалы тау шаңғысы туризмінің объектілеріне Төлеби ауданының төменде аталған объектілері жатады:

1) Қасқасу шатқалындағы "Eco Village Kaskasu" тау курорты, Қасқасу ауылдық округінің Жоғарғы Қасқасу ауылы;

2) Алатау ауылдық округінің Нысанбек ауылындағы "Алатау" тау шаңғысы базасы.

Тау шаңғысы курортының дамуына Төлеби ауданындағы Қасқасу шатқалының табиғи ландшафты ықпал етеді (Шымкент қаласынан 50 километр). Учаске Ақмойнақ және Сұйықсай өзендерінің сағалары арасында орналасқан.

82. Экстремалды туризмді сүйетіндер үшін Шымкент агломерациясының аумағында орналасқан үңгірлерге, каньондарға барып турлар ұйымдастыру қажет.

Каньонинг – бұл альпинистік жабдықты қолдана отырып, оның су бөлігіндегі (сарқырамалар, каскадтар, дәліздер) каньондарды еңсеруден тұратын жаңа экстремалды демалыс түрі. Каньонингтің дамуына Ақсу өзені каньондарының, Бәйдібек ауданындағы Боралдай шатқалының, Түлкібас ауданындағы Машат және Тұттыбұлақ шатқалдарының табиғи ландшафттары ықпал етеді.

Соңғы жылдары рафтинг суда экстремалды демалу үшін көптеген әуесқойларды тартады. Рафталар мен байдаркаларда рафтингті ұйымдастыру үшін Арыс, Сайрам су, Үлкен Бөген және Өгем өзендері қолайлы.

Шымкент қаласының маңында парапланмен ұшу және парашютпен секіру үлкен танымалдылыққа ие болады, қызметтерді "Бүркіт" әскери-спорттық базасы ұсынады.

Қысқы уақыт кезеңінде ат спорты, велосипедпен, квадроциклмен жүру: сноукайтинг, шаңғы жарысы, биатлон, қарда жүру, ат жегілген шанамен, ит шанамен сырғанау, Түлкібас ауданы Арыс ауылдық округінің Керейіт және Төлеби ауданы Қасқасу ауылдық округінің Жоғарғы Қасқасу, Диханкөл ауылдарының маңында жүзеге асырған жөн. Ат және велосипед турлары ЕҚТА аумағында кең таралған.

83. Агломерация су айдындарының ихтиофаунасының әртүрлілігі спорттық (әуесқойлық) балық аулау әуесқойларын келесі су айдындарына тарта алады: Арыс қаласындағы Көксарай су қоймасы, Бәйдібек ауданындағы Жамбыл және Қапшағай су қоймалары, Ордабасы ауданындағы Бөген, Боржар және Теспе су қоймалары; Төлеби ауданындағы Ұзынбұлақ, Ашысу және Шілтер су қоймалары; Түлкібас ауданындағы Құлан және Бала Құлан су қоймалары, сондай-ақ, Шымкент қаласындағы Бадам, Тоғыс, Текесу және Ақжар су қоймалары.

Агломерацияның табиғи әлеуеті және аңшылық шаруашылықтарының болуы әуесқойлық (спорттық) аң аулаудың ұйымдастырылған турларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Дамыған аңшылық және балық аулау инфрақұрылымының болуы көптеген ішкі және шетелдік туристерді тарта алады.

84. Агломерация аумағында туризмнің белсенді түрлерін дамыту әлеуеті іс жүзінде шектелмейді, осыған байланысты ұсынылады:

1) аңшылар мен балықшылардың, рафтингтің, каньонингтің және парапланеризмнің шетелдік клубтарымен ынтымақтастық орнату;

2) білікті нұсқаушылар мен гидтерді даярлауды қамтамасыз етуге міндетті;

3) туризмнің осы түрлері үшін жаңа маршруттар әзірлеу;

4) санитариялық-гигиеналық тораптарды, тамақтану объектілерін орнату арқылы, сондай-ақ қажет болған жағдайда демалыс объектілерін салу және жеңіл конструкцияларды пайдалану арқылы бастапқы алаңдарды абаттандыруға міндетті.

Шымкент агломерациясында экологиялық, мәдени-танымдық, емдеу-сауықтыру және спорттық-шытырман оқиғалы туризмді дамыту үшін барлық алғышарттар бар. Басты назар шетелде және отандық туризм объектілерін ел ішінде танымал етуге аударылуы тиіс, сондай-ақ туристік саланы дамытудың маркетингтік компанияның ребрендингін жүргізу қажет.

5-тарау. Табиғатты ұтымды пайдалану, ресурстармен қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шаралар

1-параграф. Қоршаған ортаны қорғау, табиғатты ұтымды пайдалану және санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылықты қамтамасыз ету жөніндегі шаралар

85. Қоршаған ортаға теріс ықпал тигізетін Шымкент агломерациясының негізгі табиғат пайдаланушылары өнеркәсіптік кәсіпорындар, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық объектілері, автокөлік, ауыл шаруашылығы болып табылады (осы Өңіраралық схемаға 27-қосымшаға сәйкес).

Агломерацияның әсер ету аймағындағы едәуір экологиялық проблемаларға мыналар жатады:

1) Шымкент қаласының және басқа да елді мекендердің атмосфералық ауасының өнеркәсіп пен автокөлік шығарындыларымен ластануы;

2) өңірдің елді мекендері мен қалаларының атмосфералық ауасын, жерасты сулары мен топырақтарын ауыр металдармен ластау проблемасы;

3) жерлер мен учаскелердің радиациялық ластануы бойынша сенімді ақпараттың болмауы (уран өндіру және қайта өңдеу жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыру аудандарында);

4) көмуді талап ететін иондаушы сәулеленудің иесіз пайдаланылған аса көп көздерінің жинақталуы;

5) Шымкент қаласында атмосфераның ластануын бақылайтын стационарлық бекеттердің аз болуы және олардың Леңгір, Сарыағаш қалаларында, Ақсукент ауылында болмауы;

6) Шымкент қаласы аумағының едәуір бөлігін жерасты суларымен су басу;

7) Шымкент қаласында нөсер кәрізінің болмауы және тазартылмаған дренажды және нөсер суларын су ағындарына ағызу;

8) Қарасу өзеніне іргелес Шымкент қаласының сулары мен аумағының ластануы мен бітелуі;

9) Шымкент қаласының қолданыстағы тазарту құрылыстары қуатының жеткіліксіз болуы;

10) Шымкент қаласының ағынды суларды тазарту құрылыстарының авариялық жай-күйі және олардың Шымкент қаласының перспективалы тұрғын үй құрылысы аумағында орналасуы;

11) шағын қалалар мен аудан орталықтарының (Сарыағаш қаласы, Ақсукент, Т. Рысқұлова ауылдары) ағынды суларды тазарту құрылыстарының болмауы немесе авариялық жай-күйі;

12) "Леңгір Су" мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының КТҚ-1, КТҚ-2 тазарту құрылыстарының тиісті жұмысының болмауы, Леңгір қаласында КТҚ-3 тазарту құрылыстарын салу қажеттілігі;

13) Сайрам, Түлкібас, Ордабасы аудандарының, Бәйдібек ауданының қалалық үлгідегі кенттерінің кәріз желілерінің авариялық жай-күйі;

14) "Оңтүстік полиметалл" өнеркәсіптік корпорациясы" акционерлік қоғамының (АҚ) қорғасын зауытына іргелес Шымкент қаласының жерлерін қорғасынмен ластау;

15) Шымкент қаласының Тельман бөлімшесінде ластанған топырақтың улы химикаттарын зарарсыздандыру;

16) фосфор және қорғасын өндірістерінің жинақталған тарихи қалдықтарын кәдеге жарату проблемасы (қорғасын зауытының шламдары, кальций арсенатының көміндісі, бұрынғы қорғасын зауытының аумағындағы өндірістік және құрылыс қалдықтары, жылу электр орталықтарының күл қождары-2 (ЖЭО-2), құрамында фосфор бар шламдар);

17) өндіріс және тұтыну қалдықтарын қайта өңдеу жөніндегі мамандандырылған кәсіпорындардың болмауы (пайдаланылған майлар, аккумуляторлар, автошиналар, құрамында сынабы бар шамдар және басқалар);

18) тұрмыстық қатты қалдықтардың қарқынды жинақталуы;

19) коммуналдық қалдықтардың рұқсат етілмеген үйінділерімен қоршаған ортаны ластау;

20) Шымкент қаласындағы тұрмыстық қатты қалдықтар полигонының аумағында коммуналдық қалдықтарды көмудің тиімсіз технологиясы;

21) агломерация елді мекендерінің, Шымкент қаласының жалпы пайдаланымдағы көгалдандырылған аумақтарының және автомобиль жолдарының жол бойындағы белдеулер алаңдарының аз болуы.

86. Шымкент агломерациясы аумағында қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саласындағы басым бағыттар болып табылады:

1) өнеркәсіп пен автокөліктен ластаушы заттар шығарындыларымен атмосфералық ауаның ластануын болғызбау;

2) қоршаған ортаның радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

3) ластанудың алдын алу, су ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану;

4) жер ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану;

5) өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару;

6) биоәртүрлілікті және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды қорғау;

7) агломерация аумағының табиғи-экологиялық қаңқасын дамыту.

87. Агломерация аумағындағы атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі негізгі шараларға мыналар жатады:

бірінші кезең:

1) Шымкент қаласында атмосфераның ластану деңгейін атмосфераның ластану индексі 0-4 (төмен деңгей) дейін төмендету;

2) агломерация аумағында орналасқан өнеркәсіптік кәсіпорындардың кешенді экологиялық рұқсаттарға көшуі;

3) Шымкент қаласы мен Сарыағаш ауданының аумағында ауа бассейнін қорғау жөніндегі шараларды қарқындату, мұнда шығарындылардың жиынтық үлесі облыс бойынша шығарындылардың жалпы көлемінің 75% - дан астамын құрайды;

4) облыстардың, Шымкент қаласының өнеркәсіптік ластаушы кәсіпорындарын меншік иелерінің келісімі бойынша "Бадам", "Оңтүстік", "Тассай", "Ордабасы", "Жұлдыз", "Бозарық" индустриялық аймақтарына және басқаларына көшіру мәселесін қарау;

5) агломерацияның атмосфералық ауаны ластаушы негізгі кәсіпорындары үшін атмосфераға ластаушы заттардың шығарындыларын азайту жөніндегі іс-шаралар кешенін жүргізу;

6) Шымкент қаласында "ПетроКазахстан Ойл Продактс" жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің ірі мұнай өңдеу кешенінің жұмыс істеуінің экологиялық қауіпсіздігін, оның ішінде оның санитарлық-қорғау аймағының сақталуын және тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

7) Шымкент қаласында орналасқан "Южполиметалл" өнеркәсіптік корпорациясы" АҚ бұрынғы қорғасын зауытының өнеркәсіптік қалдықтар – арсенат-кальций кектерінің үйінділерін шаңсыздандыру (мысалы, фитоконсервация әдісімен) жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

8) агломерацияның елді мекендерін газдандыру жөніндегі жұмыстарды жалғастыру;

9) күкіртсутегін бөлу көздері болып табылатын Шымкент қаласының кәріз-тазарту құрылыстарын, өздігінен ағатын кәріз жүйелерін, аулаішілік кәріздерін реконструкциялауды/жаңғыртуды жүргізу;

10) кәсіпорындар үшін белгіленген санитариялық-қорғаныш аймақтарының жобаларын әзірлеу;

11) Шымкент қаласының кәсіпорындарында өндірістік мониторинг жүйесін дамыту, кәсіпорындардың шығарындыларын бақылаудың тиімділігін арттыру;

12) есептік фондық ластануды айқындау жүйелерін енгізу үшін Шымкент, Арыс, Сарыағаш және Леңгір қалаларының атмосферасына шекті жол берілетін шығарындылардың жиынтық томдарын әзірлеу;

13) коммуналдық автопаркті сығылған газға ауыстыру;

14) жол-көлік желісін ұйымдастыруды жетілдіру (жол төсемдерінің енін ұлғайту, бағдаршамдар санын қысқарту, жол қозғалысын басқарудың адаптивті жүйесін енгізу, көлік қозғалысының жылдамдығын арттыру, көп деңгейлі айырбастарды, транзиттік көлік үшін айналма жолдарды салу және басқалар);

15) "Еуро-5" стандартының талаптарына сәйкес келетін және отын ретінде сұйытылған газды пайдаланылатын жаңа автокөлік құралдарының (қалаішілік жолаушылар мен жүк көлігін қоса алғанда) үлесін ұлғайту;

16) Шымкент қаласына кіре берісте экологиялық бекеттер құру және автотасымалдаушыларды баламалы отын көздеріне көшуге ынталандыру жөнінде шаралар қабылдау;

17) қаланың оңтүстік-шығыс бөлігінде 6,5 миллион ағаш пен бұта отырғыза отырып, 13 мың гектар алаңда жасыл белдеуді дамыту;

18) транзиттік көлікті өткізу үшін айналма жолдар салу;

19) "Ақылды қала" (Smart City) тұжырымдамасын енгізу шеңберінде Шымкент қаласында атмосфералық ауа сапасын бақылаудың онлайн-мониторингі жүйесін және ластану деңгейі бойынша ақпараттандыру жүйесін енгізу;

20) қозғалыс үшін бөлінген жолақтарды пайдалана отырып және жол қозғалысын басым реттей отырып, жолаушылар көлігінің, жүрдек автобус және троллейбус тасымалдарының жүрдек жүйелерін құру;

21) жылына 365 күн велосипед көлігін пайдалануға мүмкіндік беретін аумақтың табиғи-климаттық жағдайларын ескере отырып, автомобиль және қоғамдық көлікке балама ретінде велосипед қозғалысының инфрақұрылымын дамыту;

22) Шымкент қаласындағы "Shymkent-bike" автоматтандырылған велосипед прокатының желісін қаланың барлық көліктік-жүктелген көшелерінде кеңейту (қазіргі уақытта қаланың 7 даңғылы мен көшелерінде орналасқан 40 велостанция бар);

23) Түркістан облысы бойынша "Қазгидромет" республикалық мемлекеттік кәсіпорны (бұдан әрі – "Қазгидромет" РМК) филиалының (Шымкент қаласындағы 6 бекет) атмосфералық ауаның ластануын бақылаудың автоматты және стационарлық (оның ішінде онлайн) посттарының желісін кеңейту, оның ішінде оларды агломерацияның аудандық орталықтарында – Арыс, Сарыағаш қалаларында орнату, Леңгір, Қазығұрт, Ақсу, Т. Рысқұлов, Шаян, Темірлан ауылдарында;

24) "Қазгидромет" РМК Түркістан облысы бойынша филиалының мониторингтік желісі айқындайтын ластаушы заттардың параметрлері мен тізбесін кеңейту;

есептік мерзім:

1) өндірістік кәсіпорындардың санитариялық-қорғаныш аймақтарын, оның ішінде IV, V сыныпты кәсіпорындар үшін – алаңның кемінде 60%, II және III сыныпты кәсіпорындар үшін – кемінде 50% , 1 000 метр және одан да көп санитариялық-қорғаныш аймақтары бар кәсіпорындар үшін - тұрғын үй құрылысы жағынан ағаш-бұта екпелерінің белдеуін міндетті түрде ұйымдастыра отырып, оның аумағының кемінде 40%-ы көгалдандырылуы тиіс;

2) өнеркәсіптік кәсіпорындарда ластаушы заттарды тазарту және аулау бойынша озық технологияларды енгізу;

3) Қоршаған орта атмосферасының жай-күйі туралы Led-экрандарды орнату;

4) Қоршаған орта сапасы мен өнім сапасын басқарудың халықаралық стандарттары жүйесін енгізу (ИСО 14001, ИСО 9001);

болжамды кезең:

1) ҮҚТ енгізу негізінде өнеркәсіптің барлық салаларында эмиссиялардың техникалық үлестік нормативтерін әзірлеу және енгізу;

2) жаңартылатын энергия көздері секторын дамытудың нысаналы көрсеткіштерін ескере отырып, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану жөніндегі объектілерді орналастыру жоспарына сәйкес жаңартылатын энергия көздері жобаларын кеңінен енгізу.

88. Физикалық әсер ету факторларынан қорғау бойынша жобалық ұсыныстар мыналарды қамтиды:

бірінші кезең:

1) радиациялық шиеленіс аймақтарындағы және радиациялық қауіпті аумақтардағы (Түркістан-Шаян радиациялық қауіпті аймағы кіретін Шу-Сарысу провинциясы) дозалық жүктемелерді қауіпсіз және нормативтік деңгейге дейін төмендету, ең алдымен, халық тығыз орналасқан аумақтарда және агломерация аумағындағы табиғи радиациялық фон жоғары аймақтарда, оның ішінде ең алдымен, халық тығыз орналасқан аумақтарда және агломерация аумағындағы табиғи радиациялық фон жоғары аймақтарда (Қараспан, Б. Исаханов, Темірлан, Шалдар, Кеңес, Жамбыл, Шаян ауылдары);

2) әкелінетін және пайдаланылатын құрылыс материалдарын радиациялық бақылау;

3) иондаушы сәулелену көздерін тұрақты бақылау;

4) ескірген рентгендік жабдықты мониторингілеу және ауыстыру;

5) объектілерде радиациялық қауіпсіздік режимін белгілеу және қолдау;

6) электромагниттік сәулелену көздеріне түгендеу және кешенді зерттеу жүргізу;

7) радиожиілік диапазонындағы электромагниттік сәулелену көздерінен санитариялық-қорғаныш аймақтарының жобаларын әзірлеу;

8) санитариялық алшақтықтарды және жоғары вольтты электр беру желілерінің күзет аймақтарын ұйымдастыру және сақтау;

9) әуеайлақтардан белгіленген аумақтарды пайдаланудың ерекше шарттары бар аймақтар режимдерін сақтау;

10) автомобиль және темір жолдарды кесіп өтетін елді мекендердің аумақтарында шудан қорғау іс-шараларын жүргізу (жасыл екпелердің шудан қорғау екпелерін қалыптастыру, акустикалық экрандарды пайдалану, терезелерді дыбыс оқшаулау);

11) автокөліктің тұрғын аймақтардан тыс жүруін ұйымдастыру және айналма жолдардың, әсіресе ауыр жүк және транзиттік автокөлік үшін сапасын жақсарту;

12) көлік және басқа да қарқынды сыртқы шу көздерін орналастыру үшін жерасты кеңістігін пайдалану;

13) әуежайлар мен әуеайлақтардың авиапарктерін шуылы төмен қозғалтқыштармен жарақтандыру;

14) ұшақтардың ұшуы мен қонуы кезінде ұшудың арнайы тәсілдерін, қозғалтқыштардың төмен жұмыс режимдерін пайдалану мәселесін зерделеу;

15) ұшақтардың ұшу-қону жолағының бойында орналасқан аудандардағы тұрғын үйлер мен мекемелерде шуды азайтуды қамтамасыз ететін сыртқы қоршаулардың жоғары дыбыс оқшаулауын ықтимал қолдану;

есептік мерзім:

1) көше жол желісінің шуын азайту үшін ағаштардың жапырақты тұқымынан магистральдық көшелерді көгалдандыру;

2) шығарылатын шу деңгейі төмен көліктің экологиялық таза түрлерін қолдану;

3) ұтымды жоспарлау шешімдерін қабылдау, санитариялық-қорғаныш аймақтарын құру, сондай-ақ трансформаторлық қосалқы станциялардың шуынан қорғау мақсатында жасанды дыбыс қоршау конструкцияларын пайдалану;

4) радиациялық объектілерді қалыпты пайдалану кезінде және ықтимал авариялар кезінде метеорологиялық, гидрологиялық, геологиялық және сейсмикалық факторларды бағалау;

болжамды кезең:

1) Қазақстан Республикасының оңтүстік-шығыс бөлігінде топырақ жамылғысына радиоактивті әсер ету қарқындылығын төмендету үшін залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу;

2) тұрғын үй құрылысына әсер ететін ашық үлгідегі электр қосалқы станцияларын және қоршаған орта сапасының нормаланатын көрсеткіштері бар өзге де объектілерді жабық үлгіде реконструкциялау;

3) құрылыс материалдарын, үй-жайлардың ауасында радонның болуын және табиғи радионуклидтердің гамма-сәулеленуін өндірістік бақылауды жүзеге асыру;

4) радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарға сай келмейтін құрылыс материалдары мен бұйымдарын пайдалануға тыйым салу;

5) санитариялық-қорғаныш аймақтары және темірбетон конструкцияларынан жасалған шуды қорғайтын құрылыстардың темір жол көлігінің шуынан қорғау үшін олардың артындағы шу деңгейін 15-20 децибелге төмендетуге мүмкіндік беретін құрылғысы;

6) санитариялық-қорғаныш аймағының алаңынан тұрғын аудандарға, елді мекендерге дейін көгалдандыруды ұйымдастырумен Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-2 бұйрығымен бекітілген "Адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына әсер ету объектілері болып табылатын объектілердің санитариялық-қорғаныш аймақтарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес санитариялық алшақтықтарды сақтау (40% дейін);

7) ұшақтардың ұшып көтерілу және қону режимін өзгерту (ұшудың арнайы әдістемелері, түнгі ұшуларды шектеу, елді мекендердің үстінен ұшуға тыйым салу), қазіргі заманғы үнсіз авиалайнерлерді пайдалану;

8) тікұшақ алаңдарының тұрғын аудандарға дейінгі есептік шу аймақтарын сақтау;

9) электромагниттік өріс көздерін ұтымды орналастыру және қорғау құралдарын қолдану, оның ішінде көздерді экрандау;

10) қашықтықтан қорғау, яғни халықты электромагниттік сәулелену көзінен шығару;

11) таратқыштар мен антенналардың сәулелену қуатын азайту;

12) сәулелену көздеріне, оның ішінде қайталама сәулелену көздеріне (желілерге, ғимараттар конструкцияларына, коммуникацияларға) қол жеткізуді шектеу;

13) қаланың ықтимал даму аумағына теріс әсерін болдырмауды ескере отырып, Шымкент қаласы әуежайының аумағында авиациялық радиолокациялық аспаптарды орналастыру.

89. Су ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану жөніндегі іс-шараларға мыналар жатады:

бірінші кезең:

1) су объектілерінің ластану деңгейінің жүйелі мониторингін қамтамасыз ету;

2) рекреациялық аймақтарды абаттандыру және жабдықтау (жаппай бару);

3) Бадам, Келес, Арыс өзендерінің ластануын "нормативтік таза" деңгейге дейін төмендету;

4) агломерация елді мекендерінің ағынды суларды тазарту құрылыстарын және су бұру желілерін жаңғырту;

5) Шымкент қаласының тұрғындарын 100 % деңгейде кәрізбен қамту;

6) Шымкент қаласындағы Гидролизный, Ворошиловка, Чапаевка, Оңтүстік шағын аудандарында кәріз желілерін салу;

7) Шымкент қаласында Тассай шағынауданынан Қайтпас-1 шағынауданына дейін магистральдық кәріз коллекторын салу;

8) Шымкент қаласының аумағына қосылған елді мекендерде кәріз желілерін салу / реконструкциялау ("Жаңаталап", "Тоғыс", "Базаркақпа", "Жұлдыз", "Қызылжар" тұрғын алаптары);

9) Сарыағаш, Леңгір қалаларында, Ордабасы ауданының Темірлан ауылында, Қазығұрт ауданының Қазығұрт қаласында жаңа кәріз-тазарту құрылыстары мен кәріз желілерін салу;

10) Арыс қаласында қуаттылығы тәулігіне 450 текше метр екі тазарту құрылысын салу;

11) Шымкент қаласының сарқынды суларын биологиялық тазартудың жаңа кәріз тазарту құрылыстарын қала шегінен тыс жерлерде және өнеркәсіптік кәсіпорындарды техникалық сумен жабдықтау үшін және суарудың егістік алқаптарында сарқынды суларды терең тазарта отырып және тазартылған сарқынды суларды пайдалана отырып, қоныстану аумақтарынан тыс жобалау және салу, бұл өзендер мен жерасты кен орындарынан таза су алуды азайтуға мүмкіндік береді;

12) Шымкент қаласының коммуналдық сарқынды суларының қолданыстағы қалалық тазарту құрылыстарының қуаты мен тиімділігін жер үсті суларын техникалық мақсаттарға және суару қажеттіліктеріне пайдалануға мүмкіндік беретін тазарту әсерімен реконструкциялау, ұлғайту;

13) шағын қалалар мен агломерацияның аудандық орталықтарының, оның ішінде Сарыағаш қаласында, Ақсукент, Т. Рысқұлов ауылдарында сарқынды суларды тазарту құрылыстарын реконструкциялау немесе салу;

14) дренаждық ұңғымалар желісін қалпына келтіру және кеңейту, сондай-ақ нөсер кәрізін салу арқылы Шымкент қаласы аумағының едәуір бөлігін жер асты суларымен су басудың алдын алу;

15) су қорғау аймағында орналасуына байланысты Бадам өзенінің экожүйесіне "Оңтүстік полиметалл "Өнеркәсіптік корпорациясы" АҚ бұрынғы қорғасын зауытының өнеркәсіптік қалдықтар – арсенат-кальций кектерінің үйінділерінің теріс әсерін азайту;

16) Шымкент қаласындағы Қошқарата және Қарасу өзендерін және оларға іргелес аумақтарды тазарту;

17) Қошқарата өзенін абаттандыру;

18) Бәйдібек ауданында және Сарыағаш ауданында кәріз желілерін салу және реконструкциялау;

19) Шымкент агломерациясының кіші өзендерін түгендеу;

есептік мерзім:

1) "Янгичек" және "Шымкент" арналарын реконструкциялау және жайластыру;

2) кәсіпорындардың суды үнемдеу және суды қайта пайдалану технологиясын енгізуі;

3) жаңбыр, еріген, суару жуу, дренаж, өнеркәсіптік-нөсер ағындарын қоса алғанда, жер үсті суларын жинау, бұру және тазарту жүйесін ұйымдастыру;

4) тиісті белгілерді орната отырып, агломерация аумағындағы өзендер мен су қоймаларындағы су қорғау аймақтары мен белдеулерін жобалау жөніндегі жұмыстарды жалғастыру;

5) Сырдария, Келес, Бадам, Арыс ірі өзендерінің ластану деңгейін бақылау, су объектілерінің ластану көздерін анықтау;

6) тасымалдау кезінде судың жоғалуын болдырмау үшін су құбырлары мен магистральдық арналарды реконструкциялау және салу;

7) қала аумағында су қорғау белдеулерінің жекелеген учаскелерін және өзен арналарын, каналдарды, су шаруашылығы құрылыстарын (оның ішінде қосылған) реконструкциялауға жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу;

8) Түлкібас ауданы, Бақтыбек, Түлкібас және Састөбе ауылдарында қуаттылығы тәулігіне 200 текше метр тазарту құрылыстары мен кәріз сорғы станциясын салу;

9) табиғат пайдаланушылардың сарқынды суларды жергілікті жердің рельефіне және жер үсті су объектілеріне өз бетінше ағызуын анықтау және болғызбау, бұзушыларға әкімшілік шараларды қолдану;

10) су режимі мен жер асты суларының сапасына мониторингтік бақылауды қамтамасыз ететін байқау ұңғымалары желісін ұйымдастыру;

11) өзендердің, каналдардың түбін және арналарын тазарту бойынша жұмыстарды жүйелі жүргізу;

болжамды кезең:

1) су шаруашылығы объектілерінің негізгі капиталына жеке инвестициялар тарту;

2) су шаруашылығы объектілеріне, гидромелиоративтік жүйелер мен жабдықтарға инспекция және мониторинг жүргізу;

3) меншік иелерінің келісімі бойынша өнеркәсіп өндірістерін, ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын, стихиялық қоқыс үйінділерін, мал қорымдарын су қорғау аймақтарынан және жер үсті су ағындарының жағалау белдеулерінен шығару мәселесін қарау;

4) Шымкент аумақтық-өнеркәсіптік кешені ауданында (Бадам өзенінің оң жағалауы Сайрам тұрғын алабының шығыс шекарасынан Бадам өзенінің Арыс өзеніне құятын жеріне дейін 12-15 километр жолақпен, Бадам су қоймасын қоса алғанда) жерасты суларының ластануын жою;

5) су қорғау аймақтары мен өзендердің жағалау белдеулері (оның ішінде техникалық қызмет көрсету пункттері, автотұрақтар, автомобиль жуу) шегінде әртүрлі объектілерді салуға тыйым салуды қатаң бақылау.

90. Шымкент агломерациясы аумағының топырақ жамылғысы өнеркәсіптік объектілердің, көліктің, энергетиканың және ауыл шаруашылығы объектілерінің жұмыс істеуіне байланысты техногендік бұзылумен және алаңдық сипаттағы ластанумен сипатталады. Сонымен қатар, өнеркәсіптік және ауылшаруашылық өндірісінің өсуіне байланысты өнеркәсіптік, ауылшаруашылық және тұрмыстық қалдықтардың мөлшері едәуір өсті.

Жер жамылғысын неғұрлым ластайтын кәсіпорындарға тау-кен өндіру және өңдеу кешенінің кәсіпорындары, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары мен елді мекендер жатады. Сонымен қатар, агломерацияның топырақ жамылғысының бұзылуы мен ластануының себебі көлік коммуникацияларының, жол желісінің үлкен ұзындығы және олардың сенімсіз жұмыс істеуі болып табылады.

Шымкент агломерациясының аумағында жерді қорғау қоршаған ортаның бір бөлігі ретінде жерді қорғауға, жерді ұтымды пайдалануға, жерді ауыл шаруашылығы және орман шаруашылығы айналымынан негізсіз алып қоюдың алдын алуға, сондай-ақ топырақтың құнарлылығын қалпына келтіруге және арттыруға бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, технологиялық және басқа да іс-шаралар жүйесін қамтиды.

Жер ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану жөніндегі іс-шараларға мыналар жатады:

бірінші кезең:

1) кең таралған және басқа да пайдалы қазбаларды заңсыз өндіргені үшін жер қойнауын пайдаланушылардың қатаң бақылауы мен жауапкершілігі;

2) бұзылған жерлерді қалпына келтіру, олардың құнарлылығын және жердің басқа да пайдалы қасиеттерін қалпына келтіру және оны шаруашылық айналымға уақтылы тарту;

3) "Оңтүстік полиметалл өнеркәсіптік корпорациясы" АҚ қорғасын зауытына және бұрынғы фосфор өндірісіне іргелес жатқан ластанған жерлерді рекультивациялау;

4) Шымкент қаласында ауыр металдармен және улы химикаттармен ластанған топырақ жамылғысын көмуге арналған полигон салу;

5) қоныстану аумақтарында, рекреациялық аймақтарда топырақтың ластануына мониторинг жүргізу;

6) өнеркәсіп пен автокөліктің топырақ жағдайына әсерін зерттеу;

7) жер ресурстарын ластау көздері болып табылатын коммуналдық қалдықтардың санкцияланбаған үйінділерін жою;

8) жаңбыр, еріген, өзен сулары мен желдің топырақты бұзатын ағынын азайтуға бағытталған эрозияға қарсы және көшкінге қарсы іс-шараларды жүргізу;

9) су және жел эрозиясының жергілікті мониторингін жүргізу және оларды жою жөнінде қажетті шаралар қабылдау;

10) ауыл шаруашылығы құрылымын оңтайландыру;

11) ауыл шаруашылығы дақылдарын өсірудің жоғары тиімді технологияларын енгізу арқылы топырақ құнарлылығын қалпына келтіру;

12) фитомелиоративтік іс-шаралар;

13) топырақты эрозияға қарсы өңдеу;

14) жерді түгендеу және агрохимиялық зерттеу;

15) бейімделген экологиялық-ландшафтық егіншілік жүйесін енгізу;

16) қолданылатын агрохимикаттар көлемін азайту үшін топырақты өңдеудің ресурс үнемдейтін және экологиялық қауіпсіз технологияларын қолдану; өсімдіктерді қорғаудың биологиялық құралдарын пайдалану;

есептік мерзім:

1) Тельман шағын ауданында улы химикаттар мен ластанған топырақты залалсыздандыру;

2) шөлейттенуге бейім аудандардағы елді мекендердің айналасында қозғалатын құмдарды тұзға және шаңға төзімді ағаш түрлерінің сорттарынан қорғаныш жасыл жолақтар жасау жолымен бекіту;

3) ауыл шаруашылығы алқаптарының тозуын азайту және одан әрі болғызбау үшін бейімделген экологиялық-ландшафттық егіншілік жүйесін енгізу;

4) суармалы жерлердің алаңдарын кеңейту, оның ішінде тамшылатып суару жүйелерін енгізу;

5) тозған егістік алқаптарды жемшөп және орман алқаптарына ауыстыру не осы жерлерде қорғаныш орман екпелерін (топырақты қорғайтын, эрозияға қарсы екпелер) құру, бұзылған жерлерді рекультивациялау ретінде толыққанды шабындық биоценоздар жасау;

6) елді мекендердің айналасында орман-шалғынды белдеулер мен жасыл аймақтар құру;

7) қарды ұстау және қардың еруін реттеу;

болжамды кезең:

1) табиғат қорғау, табиғи-қорықтық, сауықтыру, рекреациялық мақсаттағы жерлерді, тозған және ластанған жерлерді пайдаланудың белгіленген режимдерін сақтау;

2) қолданылатын агрохимикаттар көлемін азайту үшін топырақты өңдеудің ресурс үнемдейтін және экологиялық қауіпсіз технологияларын қолдану;

3) өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жердің ластануын болғызбау;

4) топырақ құнарлылығының жай-күйі мен динамикасына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

5) жерді суару және құрғату жөніндегі шараларды іске асыруды қоса алғанда, мелиорациялық қорды (мелиорацияланатын жерлер мен мелиорациялық жүйелер) қалпына келтіру;

6) агроөнеркәсіптік кешенді ғылыми-техникалық қамтамасыз ету;

7) қала шекарасында орналасқан жерлер мен жер учаскелерін пайдалану тиімділігін арттыру;

8) жайылым мен шабындық айналымын жобалау кезінде ландшафттық тәсілді қолдану;

9) шөлді аймақта орман қалпына келтіру жұмыстарының көлемін ұлғайту, сексеуілшілерді қалпына келтіру;

10) топырақ жамылғысының жай-күйін мониторингтік зерттеу.

91. Шымкент агломерациясы аумағындағы басты экологиялық проблемалардың бірі өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинақтау мәселесі болып табылады.

Өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару жөніндегі іс-шаралар:

бірінші кезең:

1) агломерация аумағындағы барлық кәсіпорындар үшін қайталама шикізат ретінде кәсіпорындарда түзілетін қалдықтарды барынша пайдалану;

2) "Оңтүстік полиметалл" өнеркәсіптік корпорациясы" АҚ қорғасын зауытын Шымкент қаласының шегінен тыс жерге көшіру мәселесін зерделеу;

3) Шымкент, Арыс, Леңгір, Сарыағаш қалаларында қатты тұрмыстық қалдықтарды бөлек жинаумен қаму үлесін арттыру, оның ішінде: фракциялар, қалдықтардың жекелеген қауіпті түрлері (медициналық және құрамында сынабы бар, электрондық және тұрмыстық техника) бойынша қамту;

4) қала тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтарды жинау және әкету бойынша қызметтер көрсетуді қамтамасыз ету;

5) Шымкент қаласында қоқыс сұрыптау станцияларын салу;

6) "Ақылды қала" жобасы шеңберінде тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласында "Қатты тұрмыстық қалдықтарды диспетчерлеу" жобасын іске асыру;

7) Шымкент қаласында фосфор және қорғасын өндірістерінің жинақталған тарихи қалдықтарын (қорғасын зауытының қождары, ЖЭО-2 күл қождары, құрамында фосфор бар қождар) кәдеге жарату;

8) "Қайнар" ЖШС және "Реактивті фосфор қосылыстары" АҚ фосфор өндірісінің улы қалдықтарын – қоршаған орта мен халық үшін ықтимал қауіпті көз болып табылатын фосфоры бар шламды кәдеге жарату;

9) Шымкент қаласында құрылыс қалдықтары үшін полигон ашу;

10) құрамында сынабы бар пайдаланылған аспаптар мен бұйымдарды (люминисцентті шамдар, термометрлер, термометрлер, термостаттар) жинау және кәдеге жарату пунктін салу;

11) анықталған иесіз қалдықтар мен ластану учаскелерін коммуналдық немесе республикалық меншікке, сондай-ақ қайта өңдеу және жою үшін беру;

12) пайдаланылған мотор майларын, аккумуляторларды қайта өңдеу бойынша мамандандырылған кәсіпорындар құру;

13) агломерация аумағында орналасқан кәсіпорындардың қауіпті қалдықтарын паспорттау;

14) барлық елді мекендерді газдандыру, бұл жергілікті қоқыс үйінділерінде күл қождары сияқты қалдықтардың түрін жоюға мүмкіндік береді;

15) жол құрылысында құрылыс объектісінен 100 километр радиуста орналасқан құрылыс және күл-қож қалдықтарын пайдалану;

16) биогаз ала отырып, органикалық қалдықтарды қайта өңдеуді дамыту;

17) кәріз-тазарту станциялары мен құс фабрикаларында биогаз қондырғыларын салу;

18) қоқыс таситын көліктер паркін кеңейту (1 қоқыс таситын көлікке 37,5 тонна/жұмыс ауысымы есебінен);

19) биологиялық ыдырайтын қалдықтарды қайта өңдеу үшін ҮҚТ қолдану;

20) Жергілікті атқарушы органдардың қолданыстағы заңнаманың және ұлттық стандарттардың талаптарына жауап беретін қатты тұрмыстық қалдықтарды уақытша сақтайтын контейнерлік алаңдарды ұйымдастыруы және салуы;

есептік мерзім:

1) жергілікті атқарушы органдардың "құрғақ" және "дымқыл" фракциялар үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды, қолданыстағы ұлттық стандарттардың талаптарына сай келетін қатты тұрмыстық қалдықтардың қауіпті компоненттерін бөлек жинау үшін контейнерлерді сатып алуы және орнатуы;

2) қала тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтарды жинау және әкету бойынша қызметтер көрсетуді қамтамасыз ету;

3) қалдықтарды кейіннен сұрыптау, қайта өңдеу пункттеріне әкете отырып және аумақты рекультивациялай отырып, стихиялық қалдықтарды қоса алғанда, тұрмыстық қатты қалдықтардың (бұдан әрі – ТҚҚ) барлық үйінділерін жою;

4) қалдықтарды қауіпсіз көму және тарихи ластануларды жою;

5) Арыс қаласында қоқыс сұрыптау станцияларын салу;

6) контейнерлік алаңдарды қазіргі заманғы экологиялық талаптарға және Санитариялық қағидаларға сәйкес келтіру;

7) қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларын бұзғаны үшін жауапкершілікті күшейту;

8) қоқыс шығаратын компаниялардың ірі қалалар мен аудан орталықтарында пресс-компакторы бар сұрыптау желілерін орнатуы;

9) Шымкент қаласындағы ТҚҚ полигонында биологиялық ыдырайтын қалдықтарды қайта өңдеуге арналған ұяшықтар салу;

10) агломерация аумағында аймақтық қағидат бойынша ұйымдастырылатын және қалдықтарды автоматтандырылған сұрыптау және қайта өңдеу жөніндегі өндірістік қуаттарды, сондай-ақ талап етілетін инфрақұрылымды қамтитын қалдықтарды басқарудың кешенді жүйелерін құру, қалдықтарды қайта өңдеудің ақпараттық технологияларын енгізу;

11) облыстың елді мекендерінде коммуналдық қалдықтарды жинау мен әкетудің тиімді жүйесін ұйымдастыру;

12) тұрмыстық қатты қалдықтарды сақтауға арналған алаңдарды жайластыру;

13) Шымкент қаласының солтүстік бөлігінде тұрмыстық қатты қалдықтардың жаңа полигонын салу;

болжамды кезең:

1) агломерацияның барлық елді мекендері үшін жетілдірілген тұрмыстық қатты қалдықтар полигондарын жобалау және салу;

2) Шымкент қаласында қоқыс өңдеу зауытының қайта өңдеу өнімдерін өткізу мәселелерін шешу;

3) рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерінің пайда болуын және оларды жоюды бақылаудың тиімділігі мен нәтижелілігін арттыру;

4) мал қорымдарын тиісті жағдайда ұстау жөніндегі жұмыстарды жүргізу, оның ішінде абаттандыру, консервациялау, қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдау;

5) агломерация аумағында тыйым салынған және жарамсыз болып қалған пестицидтер мен олардан жасалған ыдыстарды көмуге арналған арнайы қойма (қорым) салу туралы мәселені пысықтау, өйткені олар қазіргі уақытта басқа облыстардың мамандандырылған кәсіпорындарына беріледі;

6) полигондарда орналастырылған қалдықтарды қайта өңдеудің және полигондарды рекультивациялаудың экономикалық орындылығын айқындау үшін өнеркәсіптік қалдықтардың барлық ірі полигондары бойынша түгендеу және техникалық-экономикалық ізденістер жүргізу. Оларды орналастыру координаттарын айқындай отырып, өнеркәсіптік полигондар тізілімін қалыптастыру;

7) құрылыс материалдарын, шикізатты (керамика, бетон, цемент, кірпіш, блоктар) өндіру, жол салу кезінде күл-қож қалдықтарын пайдалану үшін кәдеге жаратуды және қайта өңдеуді ынталандыру;

8) қалдықтарды қайталама материалдық ресурстар ретінде пайдалануды экономикалық ынталандыру тетігін жетілдіру;

9) улы химикаттар арналып пайдаланылған ыдыстарды жинау және кәдеге жарату жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйым құру.

92. Агломерация аумағының табиғи-экологиялық қаңқасын дамыту, табиғи экожүйелер мен биоәртүрлілікті сақтау үшін мыналар ұсынылады:

бірінші кезең:

1) 8 негізгі саябақты реконструкциялау, 39 скверді абаттандыру;

2) әкімшілік-іскерлік орталықта, №1 тас жол бойында және "Қасірет" мемориалының жанында 3 жаңа саябақ салу;

3) қаланы көгалдандыруды күшейту, агроазық-түлік белдеуін сақтау және дамыту және "жасыл қала" бағдарламасы шеңберінде әлемдік мегаполистердің тәжірибесі бойынша жаңа бақ-саябақ мәдениетін құру.

есептік мерзім:

2) "Машат" шатқалын ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мәртебесіне ауыстыру және оның шекарасын айқындау үшін инвестициялардың техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу.

болжамды кезең:

1) агломерация қалаларында әртүрлі мақсаттағы көгалдандырылған аумақтардың үлес салмағын нормативтік 40% деңгейге дейін жеткізу;

2) агломерацияның барлық қалаларында және Шымкент қаласында жалпы пайдаланымдағы көгалдандырылған аумақтардың алаңдарын бір адамға 20 шаршы метр нормативке дейін жеткізу.

Бұдан басқа, орман шаруашылығы мекемелерінің (Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығы, Сайрам-Өгем мемлекеттік ұлттық табиғи паркі, Түркістан облысының "Бадам орман және жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі мемлекеттік мекемесі" мемлекеттік мекемесі, Түркістан облысы әкімдігінің "Жасыл желек" мемлекеттік мекемесі) аумағында мемлекеттік орман қорының ормандарын молықтыру жұмыстарын жүргізу қажет.

Агломерация аумағындағы елді мекендерде жасыл желектерді қорғау үшін мынадай іс-шараларды жүргізу ұсынылады:

1) павлоний, терек, қарағаш, күл, арша, тал, қайың, мамыргүл, бөріқарақат, лигуста, гибискус, аюбадам, итмұрын, форзиция, самшит, олиандр, ақгүл, булданеш, долана, қыз жүзім, бамбук сияқты ағаш түрлерін пайдалана отырып, қаланы көгалдандыру;

2) Шымкент қаласында жаңа скверлер мен саябақтарды абаттандыру және ұйымдастыру;

3) облыстың барлық магистральдық автожолдарының жол бойындағы белдеулерін көгалдандыру;

4) Ташкент, Түркістан және Алматыға кірме жолдардың бойында жасыл желектерді абаттандыру және отырғызу;

5) қалаға кіре берісте жаңа тоғайлар, ауыл шаруашылығы алқаптары шегінде орман белдеулерін құру ("құрғақ бақтар");

6) Ұлттық ландшафттармен этнографиялық аллеялар құру;

7) жасыл желектер питомнигін құру;

8) орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің ведомстволық бағынысты ұйымдарының ормандарындағы бір өрттің орташа алаңын 20% - ға немесе 1,2 гектарға қысқарту (алдыңғы 5 жылдағы 1 өрттің орташа алаңы кезінде – 5,9 гектар;

9) облыстар әкімдіктерінің және басқа да орман иеленушілердің орман мекемелеріндегі бір өрттің орташа алаңын 20% - ға немесе 22,6 гектарға қысқарту (5 жылдағы 1 өрттің орташа алаңы кезінде – 112,8 гектар);

10) Арыс, Сарыгыш, Леңгір қалаларында жасыл желектерге түгендеу жүргізу, интерактивті карталар жасау;

11) Шымкент агломерациясының аумағына кіретін елді мекендердің айналасындағы жасыл аймақтарды қолда бар жасыл аймақтарды ескере отырып, нормаларға сәйкес келтіру.

Жануарлар дүниесін қорғау жөніндегі іс-шараларға мыналар жатады:

1) алып қою лимиттерін (аң аулау объектілері үшін) бекіте отырып, жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің, оның ішінде тау алаптарында және аң аулау объектілері болып табылатын түрлердің санын есепке алуды жүргізу;

2) табиғат қорғау және қалпына келтіру іс-шараларын жүргізу және тұяқты жануарлардың сирек кездесетін және құрып кету қаупі төнген түрлерінің популяцияларына мониторинг жүргізу;

3) жабайы жануарлардың өсімін молайту (биотехникалық іс-шаралар жүргізу, оның ішінде жабайы аңдар мен құстарды қоныстандыру, жабайы жануарлар мен құстарды өсіру бойынша питомниктер мен фермалар құру, сондай-ақ олардың тіршілік әрекеті үшін жем дайындау);

4) табиғи ландшафттардың және табиғи мекендеу ортасының жұмыс істеуінің табиғи жағдайларын сақтау жөніндегі іс-шараларды жүргізу, жойылып кету қаупі төнген немесе жойылу алдында тұрған өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің (кіші түрлерінің, популяцияларының) қырылуын болғызбау жөнінде шаралар қабылдау;

5) ұлттық және халықаралық маңызы бар қорғалатын аумақтарда (ландшафтық саябақтар, саябақ кешендері және тарихи-мәдени мұра объектілері) биологиялық және ландшафттық әртүрлілікті сақтау және қолдау.

Ұсынылып отырған жобалық шешімдер мен іс-шаралар Шымкент агломерациясы аумағындағы экологиялық жағдайды тұрақтандыруға және жақсартуға мүмкіндік береді.

93. Санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылықты қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар

Соңғы 10 жылда Шымкент агломерациясы халқының әлеуметтік маңызы бар ауруларының көрсеткіштерінің жақсарғаны байқалады.

Агломерация аумағында құтыру, конго-қырым геморрагиялық қызбасы, сібір жарасы, бруцеллез аурулары тіркелген.

Ордабасы ауданында конго-қырым геморрагиялық қызбасының табиғи ошақтары бар, сібір жарасы бойынша стационарлық қолайсыз аудандар Төлеби, Қазығұрт аудандары және Бәйдібек ауданы болып табылады. Барлық дерлік аудандарда құтыру мен бруцеллездің кездейсоқ жағдайлары бар.

Қарастырылып отырған аумақта санитарлық-эпидемиологиялық сипаттағы бірқатар проблемалар ерекшеленеді. Өткізілген 2 есе өңдеу тасымалдаушыларды кенеге қарсы тиімді өңдеуді қамтамасыз етпейді. Қаланың кеңеюі мен дамуына байланысты Шымкент қаласының туберкулезге қарсы диспансері қаланың халық тығыз орналасқан ауданында қалды. Арыс қалалық әкімшілігінде Сырдария өзенінің бойындағы елді мекендерде қан соратын жәндіктер санының едәуір өсуі байқалады.

Халықтың денсаулығын және Шымкент агломерациясының санитарлық-эпидемиологиялық жағдайын жақсарту үшін 2050 жылға дейін:

1) өмір сүру жағдайларын тиімді мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды қамтамасыз етуге, қоршаған ортаны ластаудың химиялық және физикалық факторларынан денсаулық тәуекелдерін төмендетуге бағытталған шаралар кешенін іске асыру;

2) радиациялық қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалар мен зертханалық-аспаптық зерттеулер жүргізу, оның ішінде тамақ өнімдеріне радиохимиялық зерттеулер санын ұлғайту;

3) улану көзін жылдам анықтау үшін қолда бар зертханаларды экспресс-жабдықтармен жарақтандыру;

4) ошақтарды оқшаулау үшін уақтылы және жедел шаралар қабылдау үшін қажетті нормативтік-құқықтық актілерді әзірлеу;

5) процедураның тиімділігі үшін кенеге қарсы 4-6 есе өңдеу;

6) балалар халқын пневмококк инфекциясына қарсы вакцинациямен қамтуды 100%-ге дейін ұлғайту;

7) балалардың иммунитетін нығайту мақсатында тамақтану сапасын жақсарту;

8) кеміргіштер мен шіркейлерден дератизациялық жұмыстар жүргізу;

9) туберкулезге қарсы диспансерді Шымкент қаласының шегінен тыс жерге шығару;

10) агломерация аумағында қауіпті жұқпалы ауруларды, оның ішінде зооноздық табиғатты әкелуге және таратуға жол бермеу;

11) қызметтің индикативтік көрсеткіштерін дәйекті бағалау мақсатында еңбек жағдайларына, жұмыскерлердің денсаулық жағдайына мониторинг жүргізу, кәсіптік тәуекелдерді басқару жүйесін құру;

12) ауыз сумен жабдықтаудың сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында халықтың денсаулығына қоршаған ортаның зиянды факторларының қолайсыз әсерін төмендету жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

13) сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін заңнама талаптарына сәйкес келтіру;

14) қатерсіз ауыз сумен қамтамасыз етілген ауыл халқының үлес салмағын арттыруға бағытталған іс-шараларды орындау;

15) өңір аумағында радиотехникалық объектілерді салуды шектеу аймақтарын бақылауды және таратуды бақылауды күшейтуді ұйымдастыру;

16) иондаушы сәулелену көздерін жеткізу, орналастыру және пайдалану кезінде, оның ішінде аумақты радиациялық-гигиеналық паспорттау деректерін ескере отырып, радиациялық қауіпсіздік талаптарының орындалуын бақылау;

17) санитариялық-қорғаныш аймақтарын ұйымдастыру және өңір облыстары кәсіпорындарының алдын ала (есептік) аймақтарын жобалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

18) ұйымдар мен агломерация аумағына радиациялық-гигиеналық паспорттау жүргізу;

19) өңір халқының техногендік, медициналық және табиғи иондаушы сәулелену көздерінен, сондай-ақ радиациялық әсерге ұшыраған адамдарға сәулелену дозалары бойынша деректердің жұмыс істеуі және тұрақты жаңартылуы;

20) Халықтың радиациялық қауіпсіздігі және қоршаған орта объектілерінің жай-күйі көрсеткіштері бойынша әлеуметтік-гигиеналық мониторинг жүргізу;

21) мемлекеттік органдар мен мүдделі ұйымдарды хабардар ете отырып, техногендік радиоактивті ластану учаскелеріне радиациялық бақылауды қамтамасыз ету;

22) иондаушы сәулелену көздерін пайдаланатын барлық ұйымдарға (бұдан әрі – ИСК) радиациялық-гигиеналық паспорттауды толық жүргізуді қамтамасыз ету;

23) санитариялық қағидалар мен нормативтердің талаптарына сәйкес рентген жабдықтарын пайдалануды және ауыстыруды қамтамасыз ету;

24) пациенттердің сәулелену дозалары бойынша өңірлік деректер банкін жүргізу;

25) ИСК жобалау, орналастыру, пайдалану, сақтау, кәдеге жарату және техникалық қызмет көрсету кезінде, металл сынықтарымен және радионуклидтердің құрамы нормаланатын өнімдермен жұмыс істеу кезінде радиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтау.

94. Тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін қорғау

Шымкент агломерациясының аумағында республикалық маңызы бар 12 объект, сондай-ақ маңыздылығы жағынан әлемдік сәулет інжу-маржандарынан кем түспейтін жергілікті маңызы бар көптеген объектілер орналасқан.

Шымкент агломерациясының мәдени мұрасын сақтау және насихаттау саясатын іске асыру үшін мыналар ұсынылады:

1) тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану, табиғат ескерткіштерін қорғау саласындағы заңнаманың сақталуын мемлекеттік бақылау;

2) төтенше жағдайлар кезінде ескерткіштердің зақымдану қаупін азайту жөнінде шаралар әзірлеу және қабылдау;

3) жергілікті халықтың тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау жөніндегі іс-шараларға қатысу бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру;

4) интернетте табиғат, тарих және мәдениет ескерткіштерінің және әртүрлі деңгейдегі базалардың өңірлік ақпараттық деректер базасын құру;

5) бар барлық елді мекендер үшін табиғат, тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау аймақтарын әзірлеу және олардың жай-күйіне тұрақты мониторингті қамтамасыз ету;

6) табиғат, тарих және мәдениет ескерткіштері бар елді мекендердегі кез келген құрылыс немесе шаруашылық қызметті (учаске бөлу кезінде де, жобалау кезінде де) өңірлік деңгейдегі уәкілетті органдармен келісу;

7) сәулет және археология ескерткіштерін бірыңғай жүйеге шоғырландыру орындарына кешенді зерттеулер жүргізу және перспективалық музеефикация мүмкіндіктерін анықтау;

8) тарих және мәдениет ескерткіштерінің, табиғат ескерткіштерінің жай-күйін бақылау;

9) аумақты патрульдеуді, жерді қорғауды, өртке қарсы, су қорғау іс-шараларын, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғауды қоса алғанда, өңір аумағында бар табиғат ескерткіштерін қорғау және қорғау жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

10) тарихи-мәдени мұра объектілерінде ақпараттық жазулар мен белгілер орнату;

11) Әбдел-Азиз баб, Ибраһим-ата, Мирәлі баба, Қарашаш ана, Қызыр мұнарасы, Сайрам қалашығы (Исфиджаб) кесенелерін толық қалпына келтіру;

12) Сайрам тұрғын алабының қасиетті нысандарын абаттандыру (Ибраһим ата, Қарашаш ана, Мартөбе кесенесі және басқалар);

13) "Шымқала" тарихи-мәдени кешенін қоса алғанда, қаланың тарихи бөлігін ежелгі дәуірге арналған құрылыс стилизациясы бар туристерді тартудың негізгі орны ретінде жақсарту;

14) Ұлы Жібек жолының бай тарихи-мәдени әлеуетін пайдалану негізінде туристік орталықты дамыту;

15) жаңа табиғат, тарих және мәдениет ескерткіштерін ашу, маңызды тарихи-мәдени объектілерді консервациялау, қалпына келтіру және реконструкциялау, мәдени мұраны зерттеудің тұтас жүйесі үшін база құру;

16) Ордабасы, Сайрам және Төлеби аудандарының 40 елді мекенінің қалаға қосылуына байланысты Шымкент қаласының аумағында тарихи-мәдени объектілерге түгендеу жүргізу;

17) Шымкент қаласындағы Д. Қонаев және Т. Рысқұлов көшелерінің қиылысында орналасқан жергілікті маңызы бар "Хан қорғаны" археологиялық ескерткішінің сақталуын қамтамасыз ету және осы объектінің күзет аймағын әзірлеу;

18) Шымкент қаласындағы "Металлургтер сарайы" мәдениет объектісінің сақталуын қамтамасыз ету;

19) Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің "Ордабасы ұлттық тарихи-мәдени қорығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының аумағында орналасқан сақ қорғандарының, ежелгі қоныстардың, қорымдардың санын нақтылау жөнінде ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, қорық аумағында орналасқан барлық ескерткіштердің жаңа күзет аймақтарын одан әрі әзірлеу;

20) қасиетті және айтулы орындар бойынша өлкетану экспедицияларын өткізу, киелі орындарды абаттандыру жұмыстарын жүргізу (Ақмешіт үңгірі, Теректі Әулие, Түрікбасы әулие кесенесі және басқалар);

21) жалпыұлттық және жергілікті объектілердің тізімдерін, материалдық емес және материалдық мәдени мұраның ұлттық тізілімін қалыптастыру, жүйелеу және тұрақты жаңарту, өңірдің барлық облыстарында олардың элементтеріне түгендеу жүргізу және "Біріккен Ұлттар Ұйымының білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы" (бұдан әрі – ЮНЕСКО) Дүниежүзілік мұра тізіміне кеңінен ілгерілету;

22) ЮНЕСКО, ИКОМОС (Ескерткіштер мен көрікті жерлерді сақтау жөніндегі халықаралық кеңес), ТҮРКСОЙ (Түркі мәдениетінің халықаралық ұйымы), ИСЕСКО (Білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ислам ұйымы) қоса алғанда, өңірлік және халықаралық деңгейлерде бірлескен ынтымақтастық жобаларын дамыту;

23) ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра объектілерінің тізіміне енгізуге ұсынылатын Ордабасы ауданындағы (Жуантөбе, Қараспантөбе, Құлтөбе, "Бөріжар" қорымы) төрт ежелгі елді мекеннің күзет аймақтарын айқындау.

2-параграф. Аумақты табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың әсерінен қорғау және азаматтық қорғаныс жөніндегі негізгі шаралар

95. Шымкент агломерациясының аумағында халықты табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды қорғау мақсатында жобада төтенше жағдайлардың туындау қаупін барынша азайтуға, адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтауға, материалдық шығындардың мөлшерін азайтуға бағытталған ұйымдастырушылық-алдын алу және инженерлік-техникалық іс-шаралар көзделген (осы Өңіраралық схемаға 28-қосымшаға сәйкес).

Аумақтарды дамытудың негізгі бағыттары және төтенше жағдайлардың алдын алу жөніндегі инженерлік-техникалық іс-шаралар бойынша:

96. Аумақтарды жер сілкінісінің әсерінен қорғау жөніндегі іс-шаралар:

1) жаңа құрылысқа бөлінетін сейсмикалық қауіпті елді мекендер мен учаскелердің аумағын сейсмикалық микро аймақтарға бөлу (аудандастыру);

2) сейсмологиялық мониторинг желісін дамыту және өлшеу аппаратурасын жетілдіру, Шымкент қаласында кешенді сейсмологиялық станция салу;

3) ғимараттарды, құрылыстарды және басқа да объектілерді жер сілкінісіне төзімділікке тексеру;

4) сейсмикалық қауіпті аудандардағы объектілерді паспорттау;

5) Шымкент қаласында тұрғын үй объектілерін, 6 – 7 денсаулық сақтау, білім беру объектілерін осы Өңіраралық схемаға 29-қосымшаға сәйкес сейсмикалық күшейту;

6) Шымкент агломерациясының сейсмикалық қауіпті елді мекендерінде автоматтандырылған ерте құлақтандыру жүйесін енгізу;

7) Шымкент агломерациясының сейсмикалық қауіпті аудандары үшін мобильді құрылғыларға мәтіндік хабарламаларды автоматты түрде жіберу үшін халықты Mass Alert жаппай шұғыл хабарландырудың орталықтандырылған жүйесін және сиреналық-дыбыстық құрылғылармен және жер сілкінісіне ерте хабарлау автоматтандырылған жүйесімен интеграциялауды енгізу.

97. Аумақтарды қауіпті геологиялық процестер мен құбылыстардың әсерінен қорғау жөніндегі іс-шаралар:

1) Шымкент қаласы, Түркістан облысы аумақтарының қар көшкіндерінен, көшкіндерінен және сел ағындарынан қорғаудың бас схемасын түзету;

2) геоақпараттық жүйелерді қолдана отырып, ауыл, көшкін және көшкін қаупі бар учаскелер мен мореналық-мұздық көлдерге мониторингтің автоматтандырылған жүйелерін енгізу;

3) аумақтарды зерттеу нәтижелері негізінде геоақпараттық жүйе платформасының базасында тәуекелдердің электрондық карталарын әзірлеу;

4) сел, сырғыма, көшкін қаупі бар учаскелерде қорғаныс құрылыстарын орнату, ағаштар мен бұталарды отырғызу.

98. Аумақтарды су тасқынынан, тасқын су басуынан қорғау жөніндегі іс-шаралар:

1) гидрометеорологиялық мониторинг желісін дамыту және жаңғырту;

2) су тасқыны қауіпті кезеңдердің болжамы;

3) су тасқыны және еріген су басуы ықтимал елді мекендердің тізбесін жыл сайын түзету.

99. Қауіпті метеорологиялық құбылыстар мен процестердің әсеріне байланысты төтенше жағдайлардың дамуын уақтылы анықтау және болжау мақсатында метеорологиялық құбылыстар мен процестердің мониторингтеу.

100. Өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар:

1) өрт сөндіру депосын салу:

2030 жылға қарай – Шымкент қаласындағы 10 депо;

2040 жылға қарай – Шымкент қаласындағы 2 депо;

2050 жылға қарай – 3 депо, оның ішінде Шымкент қаласында – 2, Арыс қаласында – 1;

1) Шымкент қаласындағы өрт сөндіру бөлімін жөндеу;

2) мемлекеттік өртке қарсы қызметтер жоқ елді мекендерде өрт сөндіру бекеттерін құру;

3) тиістілік нормаларына жеткізу үшін материалдық-техникалық құралдарды – техниканы, жабдықтар мен жарақтарды сатып алу.

101. Шымкент қаласында жедел-құтқару жасағын салу.

102. Күшті улы заттары бар объектілерде қауіпсіз реагенттерге көшу.

103. Сиреналық-дыбыстық құрылғыларды қосымша орнату, оның ішінде Арыс қаласында – 37, Бәйдібек ауданында – 47, Қазығұрт ауданында – 53, Ордабасы ауданында – 70, Сайрам ауданында – 69, Сарыағаш ауданында – 54, Төлеби ауданында – 52, Түлкібас ауданында – 49, сондай-ақ Арыс қаласында және аталған аудандарда жергілікті хабарлау жүйелерін ұйымдастыру.

104. Шекара маңындағы аумақтарда қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар: өзара ақпарат алмасу, шекара маңындағы аумақтарда ТЖ қаупі мен туындауы туралы өзара хабарлау, бірлескен командалық-штабтық жаттығулар мен оқулар өткізу, шекара маңы аумақтарында болуы мүмкін төтенше жағдайлар туралы деректер банктерін құру, халықты және аумақтарды табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау жөніндегі бірлескен бағдарламаларды әзірлеу.

105. Азаматтық қорғаныс шараларына мыналар кіреді:

Шымкент қаласында қосалқы (қалалық, қаладан тыс), көмекші және жылжымалы басқару пункттерін құруды, оларды жаңғыртуды қамтамасыз ету;

азаматтық қорғаныс мүлкін жинақтау, сақтау, жаңарту және дайын күйде ұстау жөніндегі іс-шаралар, сондай-ақ оларды кәдеге жарату;

азаматтық қорғау күштерін құру, жасақтау, жарақтандыру және дайын күйде ұстау;

азаматтық қорғанысты басқару органдарын даярлау және халықты қазіргі заманғы зақымдау құралдарын қолдану жағдайларында қорғану тәсілдеріне және іс-қимылдарға үйрету;

азаматтық қорғанысқа арналған қорғаныс құрылыстарын салу және қорын жинақтау, оларды жұмысқа дайын күйде ұстау;

эвакуациялық іс-шараларды жоспарлау;

азаматтық қорғаныс бойынша инженерлік-техникалық іс-шараларды жоспарлау және ұйымдастыру;

басқару, хабарландыру және байланыс жүйелерін құру, дамыту және оларды пайдалану дайындығында ұстау;

салалар мен ұйымдардың тұрақты жұмысын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жоспарлау және іске асыру;

азаматтық құрылыс объектілерінде әскери жағдай кезеңінде немесе соғыс уақытында халықты қарапайым зақымдаушы құралдардың бағытталмаған әсерінен қорғауға арналған қарапайым жасырын паналарды міндетті түрде жобалау "Қарапайым жасырын паналар" ҚР ҚН 2.04-15-2024 нормасына сәйкес жүзеге асырылады;

агломерация елді мекендерінде халықты жинау және эвакуациялау үшін құрылыс салуға тыйым салынған аймақтарды жобалау;

төтенше жағдайлар кезінде халықты эвакуациялауды қамтамасыз ету мақсатында көше-жол желісін жоспарлау кезінде агломерациядағы жергілікті маңызы бар жолдарды республикалық маңызы бар жолдармен көлік байланысымен қамтамасыз ету;

әуе көлігінің, соның ішінде мәжбүрлі қону жағдайларында ұшу және қонуына арналған автомобиль жолдарының әуеайлақтық учаскелерін жобалау;

төтенше жағдайлар кезінде, бейбіт және соғыс уақытында халықты эвакуациялауға арналған қалалар үшін резервтік жолдарды жобалау;

Шымкент қаласының жаңадан жобаланатын және реконструкцияланатын сумен жабдықтау жүйелерін екі тәуелсіз су көзімен қамтамасыз ету, олардың бірі жерасты су көзі болуы тиіс немесе бұл мүмкін болмаған жағдайда – күшті қирау аймақтарынан тыс жерде орналасқан екі топтық су алу құрылғысын қарастыру;

Шымкент қаласының аумағында өзендер мен су қоймаларынан су алуға мүмкіндік беретін өртке қарсы кіреберістерді орнату;

Шымкент қаласында жаңа газ желілерін жобалау және жұмыс істеп тұрған желілерді реконструкциялау бүкіл қаланы немесе қаланың жекелеген аудандарын (учаскелерін) өшіру мүмкіндігін қамтамасыз ететін ажыратқыш құрылғыларды қарастыру;

жарылыс, өрт, радиациялық, химиялық және биологиялық қауіпті объектілерді халық қоныстанған елді мекендерден қауіпсіз қашықтықта, белгіленген нормативтік талаптарға сәйкес орналастыру.

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
1-қосымша

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
2-қосымша

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың өңіраралық схемасына
3-қосымша

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Р/с №	Көрсеткіштер	Өлшем бірлігі	Қазіргі жағдайы	Бірінші кезең 2030 жыл	Есептік кезең 2040 жыл	Болжамды кезең 2050 жыл
1	2	3	4	5	6	7
1	Аумақ
1)	Агломерациялық процестерді қалыптастыру аймағы	мың гектар	1 574	1 574	1 574	1 574
2)	Агломерацияның экономикалық әсер ету аймағы		974/62	974/62	974/62	974/62
	оның ішінде:		1 574/100	1 574/100	1 574/100	1 574/100
	ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер	мың гектар /%	1 040/66,1	1 043/66,3	1 050/66,7	1 056/67,1
	елді мекендердің жерлері, олардың ішінде:	-//-	370/23,5	370/23,5	371/23,5	372,0/23,6
	- қалалық	-//-	123	123	123	124
	- ауылдық	-//-	247	247	247	248
	өнеркәсіп, көлік, байланыс жерлері, ғарыш қызметінің, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік мұқтажына арналған және өзге де ауыл шаруашылығы емес мақсатындағы жерлер	-//-	21/1,3	23/1,4	25/1,6	27/1,7
	ерекше қорғалатын аумақтардың жерлері	-//-	41/2,6	45/2,8	49/3,1	54/3,4
	сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер	-//-	0,2*	0,5*	0,8*	1,1*
	орман қорының жерлері	-//-	12,3/0,8**	12,4/0,8	12,5/0,8	12,6/0,8
	су қорының жерлері	-//-	12,5/0,8	13,0/0,8	13,5/0,8	14,0/0,9
	босалқы жерлер	-//-	77,0/4,9	67,6/4,4	53,0/3,5	38,4/2,5
2	Халық	-//-
1)	Барлығы	мың адам	2 259	2 649	3 210	3 934
	оның ішінде:
	қала халқының саны	тұрғындардың жалпы санынан мың адам	1 375/61	1 711/65	2 129/66	2 673/68
	ауыл халқының саны	-//-	884/39	939/35	1 081/34	1 261/32
2)	тұрғындардың табиғи қозғалысының көрсеткіштері:
	туылғандар саны	-//-	58/2,6	73/2,7	88/2,7	108/2,7
	қайтыс болғандар саны		10/0,5	13/0,5	16/0,5	20/0,5
	өсім / кему		48/2,1	59/2,2	72/2,2	88/2,2
3)	Халықтың көші-қон көрсеткіштері:
	келгендер саны		105/4,6	96/3,6	116/3,6	143/3,6
	кеткендер саны		115/5,1	92/3,5	113/3,5	139/3,5
	өсім/ кему	-//-	-10,3/-0,5	3,5/0,1	3,9/0,1	4,0/0,1
4)	Қалалар санынан, барлығы	бірлік
	ірі (есептік саны 500,0 мың адамнан асатын)	-//-	1	1	1	1
	үлкен (халықтың есептік саны 100,0 мың адамнан 500,0, мың адамға дейін)	-//-	-	-	-	1
	орташа (халықтың есептік саны 50,0 мың адамнан 100,0 мың адамға дейін)	-//-	2	2	2	2
	шағын (халықтың есептік саны 10,0 мың адамнан 50,0 мың адамға дейін)	-//-	1	1	1	-
5)	Кенттер	-//-	-	-	-	-
6)	Ауылдар	-//-	355	355	355	355
7)	Халық тығыздығы	мың адам/100 шаршы километр	23	27	33	40
8)	Ауыл халқының тығыздығы	-//-	10	11	13	15
9)	Халықтың жастық құрылымы:
	15 жасқа дейінгі балалар	тұрғындардың жалпы санынан мың адам/%	831/37	987/37	1 117/35	1 426/36
	еңбекке қабілетті жастағы халық (16-62 жастағы еркектер, 16-57 жастағы әйелдер)	-//-	1 241/55	1 450/55	1 829/57	2 185/55
	еңбекке қабілетті жастан асқан халық	-//-	187/8	226/9	287/9	347/9
10)	Жұмыспен қамтылған халық саны, барлығы	мың адам
11)	Экономикалық қызмет түрлері бойынша жұмыспен қамтылған халық	мың адам /жұмыспен қамтылған халық санының %	833/100	1 104/100	1 446/100	1 785/100
	оның ішінде:	-//-
	- өнеркәсіп	-//-	109/13	196/18	301/21	405/23
	- ауыл шаруашылығы	-//-	103/12	179/16	273/19	366/21
	- өзгелер	-//-	621/75	729/66	872/60	1 014/56
3	Экономикалық әлеует
1)	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі	миллиард теңге	1 267	2 289	3 732	5 176
2)	Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің көлемі	-//-	551	1 165	1 871	2 577
4	Тұрғын үй қоры
1)	арлығы	жалпы ауданының мың шаршы метр,%	39 796	66 115	86 709	118 048
	оның ішінде:
	қалалық елді мекендерде	-//-	24 940/63	43 057/65	57 685/67	80 141/68
	ауылдық елді мекендерде	-//-	14 856/37	23 058/35	29 024/34	37 907/32
2)	Халықтың жалпы тұрғын үй алаңымен қамтамасыз етілуі:	шаршы метр/адам	17,5	25	27	30
	қалалық елді мекендерде	-//-	18,1	25	27	30
	ауылдық елді мекендерде	-//-	16,4	25	27	30
5	Халыққа әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық қызмет көрсету объектілері
1)	Жоғарғы оқу орындары	бірлік/студенттер	8/83 406	"Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және құрылыс салу" 3.01-01-101-2013 ҚР ҚЖ сәйкес жобалауға тапсырма бойынша
2)	Мектепке дейінгі, бастауыш және орта кәсіби білім беру ұйымдары	тиісті бірлік
	Техникалық және кәсіби білім беру мекемелері	бірлік/оқушылар	60/71 532	"Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және құрылыс салу" 3.01-01-101-2013 ҚР ҚЖ сәйкес жобалауға тапсырма бойынша
	Күндізгі жалпы білім беру мектептері	бірлік/мың орын	659/322	-/684	-/832	-/1 017
	Мектепке дейінгі ұйымдар	бірлік/мың орын	1 289/147	-/174	-/206	-/247
3)	Мәдениет және өнер ұйымдары:	тиісті бірлік
	оның ішінде:
	театрлар	бірлік/орын	6/1 877	-/7 693	-/9 631	-/12 131
	кинотеатрлар	бірлік/орын	11/3 345	-/15 011	-/41 758	-/66 910
	кітапханалар	бірлік/мың том	256/6 274	-/11 515	-/13 937	-/17 005
	клуб типіндегі ұйымдар	бірлік/орын	161/27 864	-/100 417	-/255 435	-/390 306
4)	Денсаулық сақтау ұйымдары (ауруханалар, емханалар, перзентханалар, фельдшерлік-акушерлік пункттер және басқалар):	-//-
	оның ішінде:
	стационарлық көмек көрсететін ұйымдар	төсек	6 264	13 223	16 057	19 675
	амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдар	ауысымына келу	14 068	53 685	65 192	79 879
5)	Санаторлық-курорттық, демалыс және туризм мақсатындағы объектілер (санаторийлер, пансионаттар, демалыс үйлері, лагерьлер және басқалар)	төсек-орын	8 506	"Қала құрылысы. Қалалық және ауылдық елді мекендерді жоспарлау және құрылыс салу" 3.01-01-101-2013 ҚР ҚЖ сәйкес аумақтардың, орталық қаланың және оның әсер ету аймағындағы басқа да елді мекендердің рекреациялық сыйымдылығын ескере отырып жобалауға арналған тапсырма бойынша
6)	Әлеуметтік қамсыздандыру ұйымдары
	Оның ішінде:
	медициналық-әлеуметтік мекемелер	бірлік/орын	2/174	-/233	-/257	-/301
	психоневрологиялық медициналық-әлеуметтік мекемелер	бірлік/орын	2/398	-/445	-/479	-/554
	стационарлық және жартылай станционар типіндегі (оның ішінде психоневрологиялық патологиялары және тірек-қозғалыс аппараты бұзылған ақауы бар) балаларға арналған ұйымдар	бірлік/орын	2/259	-/336	-/417	-/491
7)	Халыққа әлеуметтік және мәдени-тұрмыстық қызмет көрсетудің басқа объектілері	тиісті бірлік	-	-	-	-
6	Көліктік инфрақұрылым
1)	Теміржол қатынасы жолдарының ұзындығы	километр	381	472	487	516
2)	Кепілді тереңдігі бар кеме жүретін өзен жолдарының ұзынд	-//-	-	-	-	-
3)	Автомобиль жолдарының ұзындығы, барлығы	километр	2 359	2 524	2 564	2 679
	оның ішінде:
	республикалық маңызы бар (халықаралық маңызы бар)	-//-	406	572	612	727
	облыстық маңызы бар	-//-	1 603	1 603	1 603	1 603
	аудандық маңызы бар	-//-	349	349	349	349
4)	Газ құбырларының ұзындығы	километр	679	1 022	1 022	1 022
5)	Мұнай құбырларының ұзындығы	километр	153	153	153	153
6)	Көлік желісінің тығыздығы:	километр/100 шаршы километр
	теміржол	-//-	2,4	3,0	3,1	3,3
	автомобиль	-//-	15	16	16,3	17
7)	Әуежайлар	бірлік	1	1	2	2
	оның ішінде:
	халықаралық маңызы бар	-//-	1	1	2	2
	мемлекеттік (ұлттық)	-//-	1	1	2	2
	жергілікті	-//-	-	-	-	-
	жеке меншік	-//-	-	-	-	-
7	Инженерлік инфрақұрылым
1)	Сумен жабдықтау:
	Жерасты көздерінің ресурстары	миллион текше метр/жыл	389	564	564	564
	Жерүсті көздерінің ресурстары	-//-	3 980	3 980	3 980	3 980
	Су тұтыну, барлығы	мың текше метр/тәулік	8 383	8 752	8 909	9 211
	оның ішінде:
	шаруашылық-ауыз су қажеттіліктеріне	-//-	127	496	634	807
	өнеркәсіптік қажеттіліктерге	-//-	92	102	117	140
	ауыл шаруашылығы қажеттіліктеріне	-//-	2 667	2 652	2 654	2 755
	1 адамның тәуліктік орташа су тұтынуы	адам басына литр/тәулік	128	277	280	280
	Су бұру, барлығы:	миллион текше метр/жыл	34	126	188	298
	су объектілеріне	-//-	1,8	2,0	2,3	2,7
2)	Электрмен жабдықтау:
	бекітілген қуаты, барлығы	мегаватт	208	1 786	1 786	Уәкілетті орган "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-1-бабының 1, 2-тармақтарына сәйкес айқындайды
	оның ішінде:
	су электр станциясы	%	3,6	0,2	0,2
	жылу электр станциясы	-//-	77	96	96
	атом электр станциясы
	жаңартылатын энергия көздері	%	19	4	4
	Есептік қажеттілік:	миллион киловольт/сағатына	3 760	8 570	12 190
	оның ішінде:
	коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктер	-//-	940	2 313	3 047
	өндірістік қажеттіліктер	-//-	2 820	6 257	9 143
	Қысымы 35 киловольт және одан жоғары әуе электр беру желілерінің ұзындығы	километр	3 245	4 251	4 586
3)	Жылумен жабдықтау:
	Бекітілген қуаты	мың гигакалория /сағатына	5	6	8	11
	Есептік қажеттілік:	миллион гигакалория	15	21	27	31
	оның ішінде:
	коммунально-бытовые нужды	-//-	8	12	15	19
	производственные нужды	-//-	7	9	12	12
4)	Газоснабжение:
	Расчетная потребность:	миллион текше метр/жыл	1 132	2 096	3 059	3 822
	оның ішінде:	-//-
	коммуналдық-тұрмыстық қажеттіліктер		611	922	1 346	1 682
	өндірістік қажеттіліктер	-//-	521	1 173	1 713	2 140
5)	Байланыс және телевизия
	Интернет пайдаланушыларының саны	%	92,9	93,4	95,1	98
	Халықты цифрлық телевизиялық эфирлік хабарламамен қамту	жалпы халықтың %	99,8	99,8	99,8	99,8
8	Табиғатты қорғау және табиғатты ұтымды пайдалану
1)	Табиғи ортасы жоғары деңгейде ластанған қалалардың саны	бірлік	1	1	0	0
2)	Ластаушы заттардың жалпы шығарындылары нормативтерінің бекітілген мәндерінің көлемі	мың тонна/жыл	128	107	105	101
3)	ТҚҚ жалпы көлемінің қайта өңделген қалдықтар үлесі	%	28	45	55	60
4)	Ластаушы заттардың тастандыларының бекітілген мәндерінің көлемі	мың тонна/жыл	15	14	13	12
5)	Орманмен көмкерілген мемлекеттік орман қоры жерлерінің алаңы	мың гектар	174	174	175	176
6)	Өңірдің жалпы алаңына ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың үлесі	%	10,2	10,4	10,4	10,4
9	Гидротехникалық құрылыстар	бірлік	117	125	137	149
10	Өрт депосының ғимараттары	Депо саны/автомобиль	32/93	42/113	44/125	47/143
Ескертпе: * - ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлерінде есепке алынған аумақтар; ** - Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің деректері бойынша.

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасына
4-қосымша

Шымкент агломерациясының елді мекендер бөлінісіндегі 2050 жылға дейінгі халық санының болжамы

Р/с №	Ауданның, қалалық әкімшіліктің атауы	Ауылдық округтің атауы	Елді мекеннің атауы	2024 жылдың басында	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
"Агломерациялардың тізбесі мен құрамын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 19 маусымдағы № 486 қаулысына сәйкес қарқынды агломерациялық процестер аймағы
1.	Шымкент қаласы			1 222 066	1 538 601	1 926 257	2 426 272
2.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Боралдай ауылы	3 154	3 194	3 803	4 466
3.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Жоғарғы Боралдай ауылы	1 018	1 093	1 301	1 528
4.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	О.Тайманов ауылы	1 228	1 226	1 459	1 714
5.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Жыланды ауылы	845	1 038	1 235	1 450
6.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Амансай ауылы	862	962	1 145	1 345
7.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Сарыбұлақ ауылы	818	815	970	1 140
8.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Талап ауылы	658	736	877	1 029
9.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Түйетас ауылы	701	837	997	1 171
10.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Теректі ауылы	1006	1 001	1 192	1 400
11.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Қаратас ауылы	546	559	665	781
12.	Бәйдібек ауданы	Боралдай	Ақжар ауылы	230	249	296	348
13.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Атбұлақ ауылы	1 823	2 005	2 389	2 768
14.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Рабат ауылы	4 182	4 599	5 480	6 349
15.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Амангелді ауылы	688	757	902	1 045
16.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Еңбекші ауылы	1 380	1 517	1 808	2 095
17.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Жаңаталап ауылы	370	407	485	562
18.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Қыдыр Мәмбетұлы ауылы	1 495	1 644	1 959	2 270
19.	Қазығұрт ауданы	Қарақозы Әбдәлиев	Қызылдала ауылы	1 028	1 130	1 347	1 561
20.	Ордабасы ауданы	Бадам	Бадам ауылы	9 381	9 380	10 613	12 556
21.	Ордабасы ауданы	Бадам	Қарабастау ауылы	261	278	315	372
22.	Ордабасы ауданы	Бадам	Дербес ауылы	1693	1 684	1 905	2 254
23.	Ордабасы ауданы	Бадам	Ордабасы ауылы	1558	1 572	1 779	2 105
24.	Ордабасы ауданы	Бадам	Ақбұлақ ауылы	2343	2 351	2 660	3 147
25.	Ордабасы ауданы	Бадам	Мамыр ауылы	896	835	945	1 117
26.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Жамбыл ауылы	1 424	1 461	1 653	1 956
27.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Бірлік ауылы	1 119	1 085	1 228	1 453
28.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Қайнар ауылы	4 104	4 174	4 723	5 587
29.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Қалаш ауылы	166	139	157	186
30.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Теспе ауылы	823	835	945	1 117
31.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Ұялыжар ауылы	2 503	2 532	2 865	3 390
32.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Ықыластемір ауылы	1 122	1 183	1 338	1 583
33.	Ордабасы ауданы	Бөржар	Ынтымақ ауылы	966	1 016	1 149	1 360
34.	Ордабасы ауданы	Шұбарсу	Шұбарсу ауылы	31 660	31 388	35 514	42 016
35.	Сайрам ауданы	Ақбұлақ	Ақбұлақ ауылы	5 600	6 444	7 763	9 431
36.	Сайрам ауданы	Ақсукент	Ақсу ауылы	37 140	43 003	51 803	62 936
37.	Сайрам ауданы	Ақсукент	Бәйтерек ауылы	3 179	3 686	4 441	5 395
38.	Сайрам ауданы	Ақсукент	Алаш ауылы	4 746	5 519	6 648	8 077
39.	Сайрам ауданы	Арыс	Қожақорған ауылы	8 110	8 723	10 509	12 766
40.	Сайрам ауданы	Арыс	Нұржанқорған ауылы	3 090	3 136	3 778	4 589
41.	Сайрам ауданы	Жібек жолы	Машат ауылы	805	1104	1329	1615
42.	Сайрам ауданы	Жібек жолы	Жібек жолы ауылы	4087	4746	5717	6945
43.	Сайрам ауданы	Жібек жолы	Сиқым ауылы	1166	1282	1544	1876
44.	Сайрам ауданы	Қарасу	Қарасу ауылы	13 586	13 893	16 737	20 333
45.	Сайрам ауданы	Қарасу	Ақбай ауылы	5 165	4 968	5 985	7 271
46.	Сайрам ауданы	Қарасу	Бескепе ауылы	504	673	810	984
47.	Сайрам ауданы	Қарасу	Әйтеке би ауылы	1 662	1 672	2 014	2 447
48.	Сайрам ауданы	Қарасу	Ақбастау ауылы	2 074	1 752	2 111	2 564
49.	Сайрам ауданы	Қарасу	Ынтымақ ауылы	1 545	1 910	2 301	2 796
50.	Сайрам ауданы	Қарасу	Жаңатұрмыс ауылы	630	699	842	1 023
51.	Сайрам ауданы	Қарасу	Береке ауылы	74	78	94	114
52.	Сайрам ауданы	Қарабұлақ	Қарабұлақ ауылы	54 614	60 424	72 788	88 432
53.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Таскешу ауылы	1 248	1 325	1 596	1 939
54.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Қасымбек датқа ауылы	4 683	5 437	6 550	7 958
55.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Әсіларық ауылы	1 884	2 089	2 516	3 057
56.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Сарыарық ауылы	558	494	595	723
57.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Құрлық ауылы	1 177	1 240	1 494	1 815
58.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Ошақты ауылы	742	721	868	1 055
59.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Тоған ауылы	351	255	307	373
60.	Сайрам ауданы	Қайнарбұлақ	Чиркино ауылы	1 868	2 071	2 494	3 030
61.	Сайрам ауданы	Көлкент	Көлкент ауылы	9 705	10 773	12 978	15 767
62.	Сайрам ауданы	Көлкент	Жаңатұрмыс ауылы	833	913	1 100	1 337
63.	Сайрам ауданы	Көлкент	Ақсуабат ауылы	5 455	5 732	6 905	8 389
64.	Сайрам ауданы	Көлкент	Молыбай Оразалиев ауылы	1 131	1 209	1 456	1 769
65.	Сайрам ауданы	Көлкент	Ханқорған ауылы	703	1 133	1 365	1 659
66.	Сайрам ауданы	Көлкент	Қосбұлақ ауылы	3 462	3 631	4 374	5 315
67.	Сайрам ауданы	Көлкент	Теспе ауылы	990	782	942	1 144
68.	Сайрам ауданы	Көлкент	Шапырашты ауылы	636	700	843	1 025
69.	Сайрам ауданы	Құтарыс	Құтарыс ауылы	3 066	3 539	4 263	5 180
70.	Сайрам ауданы	Құтарыс	Қызылжар ауылы	388	449	541	657
71.	Сайрам ауданы	Құтарыс	Ақарыс ауылы	1 829	2 113	2 545	3 092
72.	Сайрам ауданы	Құтарыс	Оймауыт ауылы	854	987	1 189	1 445
73.	Сайрам ауданы	Қарамұрт	Қарамұрт ауылы	13 948	15 111	18 203	22 115
74.	Сайрам ауданы	Қарамұрт	Низамабат ауылы	3 196	3 459	4 167	5 062
75.	Сайрам ауданы	Манкент	Манкент ауылы	32 747	36 923	44 478	54 037
76.	Сайрам ауданы	Манкент	Аққала ауылы	2 620	2 999	3 613	4 390
77.	Төлеби ауданы	Леңгір қаласы	Леңгір қаласы	34 139	40 422	49 852	62 966
78.	Төлеби ауданы	Алатау	Алатау ауылы	2 004	2 417	2 720	3 080
79.	Төлеби ауданы	Алатау	Қосағаш ауылы	776	780	878	994
80.	Төлеби ауданы	Алатау	Екпінді ауылы	1 046	1 353	1 523	1 725
81.	Төлеби ауданы	Алатау	Жаңатұрмыс ауылы	597	600	676	765
82.	Төлеби ауданы	Алатау	Қорған ауылы	632	635	715	810
83.	Төлеби ауданы	Алатау	Нысамбек ауылы	735	739	832	942
84.	Төлеби ауданы	Алатау	Шұбарағаш ауылы	471	474	533	603
85.	Төлеби ауданы	Алатау	Қайнар ауылы	1 367	1 475	1 660	1 880
86.	Төлеби ауданы	Алатау	Біркөлік ауылы	429	431	485	550
87.	Төлеби ауданы	Алатау	Шатыртөбе ауылы	444	446	502	569
88.	Төлеби ауданы	Аққұм	Жаңаұйым ауылы	1 378	1 587	1 786	2 022
89.	Төлеби ауданы	Аққұм	Момынай ауылы	1 999	1 965	2 211	2 504
90.	Төлеби ауданы	Аққұм	Аққұм ауылы	1 468	1 677	1 888	2 137
91.	Төлеби ауданы	Киелітас	Киелітас ауылы	2 012	2 023	2 277	2 578
92.	Төлеби ауданы	Киелітас	Достық ауылы	2 562	2 570	2 892	3 275
93.	Төлеби ауданы	Киелітас	Ақайдар ауылы	1 488	1 597	1 797	2 035
94.	Төлеби ауданы	Киелітас	Сұлтанрабат ауылы	5 532	6 541	7 361	8 335
95.	Төлеби ауданы	Көксаяқ	Көксаяқ ауылы	9 164	11 027	12 411	14 051
96.	Төлеби ауданы	Көксаяқ	Қазақстан ауылы	1 990	1 694	1 907	2 159
97.	Төлеби ауданы	Көксаяқ	Жіңішке ауылы	515	568	639	724
98.	Төлеби ауданы	Көксаяқ	Алтынбастау ауылы	320	322	362	410
99.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Бірінші мамыр ауылы	6 225	7 064	7 950	9 001
100.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Алғабас ауылы	1 426	1 434	1 614	1 827
101.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Бейнеткеш ауылы	1 263	1 270	1 429	1 618
102.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Зағамбар ауылы (А.Навои)	4 724	4 915	5 531	6 263
103.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Жаңажол ауылы	2 038	2 399	2 700	3 057
104.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Тағайна ауылы	1 270	1 277	1 437	1 627
105.	Төлеби ауданы	Бірінші мамыр	Ынтымақ ауылы	1 036	1 343	1 512	1 712
106.	Төлеби ауданы	Зертас	Зертас ауылы	4 657	4 763	5 361	6 069
107.	Төлеби ауданы	Зертас	Жаңакүш ауылы	380	382	430	487
108.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Абай ауылы	1 598	1 607	1 808	2 047
109.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Ақбастау ауылы	1 259	1 665	1 874	2 122
110.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Аңғарата ауылы	1 081	1 240	1 395	1 580
111.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Қарақия ауылы	366	368	414	469
112.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Қаратөбе ауылы	663	667	750	849
113.	Төлеби ауданы	Кемеқалған	Ұйымшыл ауылы	817	821	925	1 047
114.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Кершетас ауылы	2 115	2 133	2 223	2 464
115.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Келтемашат ауылы	691	697	726	805
116.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Ақсай ауылы	15	15	16	17
117.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Сеславино ауылы (Даубаба -2)	128	129	135	149
118.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Жиынбай ауылы	1 059	1 068	1 113	1 234
119.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Қоғалы ауылы	171	172	180	199
120.	Түлкібас ауданы	Келтемашат	Дәубаба ауылы	1 043	1 052	1 096	1 215
	Аймақ бойынша жиыны			1651061	2007904	2481478	3092392
Белсенді агломерациялық процестер аймағы
121.	Бәйдібек ауданы	Бөген	Шалдар ауылы	2 399	2 477	2 949	3 463
	Бәйдібек ауданы	Бөген	Бекбау ауылы (Шалдар ауылының құрамына кірді)
122.	Бәйдібек ауданы	Бөген	Екпінді ауылы	1187	1 480	1 762	2 069
123.	Бәйдібек ауданы	Бөген	Жиенқұм ауылы	803	912	1 086	1 275
124.	Қазығұрт ауданы	Қазығұрт ауданы	Қазығұрт ауылы	27 554	30 299	36 105	41 834
	Қазығұрт ауданы	Қазығұрт ауданы	Ашыбұлақ ауылы (Қазығұрт ауылының құрамына кірді)
	Қазығұрт ауданы	Қазығұрт ауданы	Кезенбұлақ ауылы (Қазығұрт ауылының құрамына кірді)
	Қазығұрт ауданы	Қазығұрт ауданы	Молбұлақ ауылы (Қазығұрт ауылының құрамына кірді)
125.	Қазығұрт ауданы	Алтынтөбе	Алтынтөбе ауылы	1 376	1 513	1 803	2 089
126.	Қазығұрт ауданы	Алтынтөбе	Аққұм ауылы	431	474	565	654
127.	Қазығұрт ауданы	Алтынтөбе	Қарабау ауылы	78	86	102	118
128.	Қазығұрт ауданы	Алтынтөбе	Қаржан ауылы	4 866	5 351	6 376	7 388
129.	Қазығұрт ауданы	Алтынтөбе	Қосағаш ауылы	1 415	1 556	1 854	2 148
130.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Жаңабазар ауылы	3 019	3 320	3 956	4 584
131.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Жылыбұлақ ауылы	763	839	1 000	1 158
132.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Жаңажол ауылы	842	926	1 103	1 278
133.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Жаңаталап ауылы	1 341	1 475	1 757	2 036
134.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Үшбастау ауылы (Қожамберді ауылы)	772	849	1 012	1 172
135.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Қарабастау ауылы	969	1 066	1 270	1 471
136.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Тілектес ауылы	846	930	1 109	1 284
137.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Үлгілі ауылы	2 749	3 023	3 602	4 174
138.	Қазығұрт ауданы	Сабыр Рақымов	Көкебел ауылы	2 153	2 367	2 821	3 269
139.	Қазығұрт ауданы	Сабыр Рақымов	Қызылата ауылы	601	661	788	912
140.	Қазығұрт ауданы	Сабыр Рақымов	Майбұлақ ауылы	1 419	1 560	1 859	2 154
141.	Қазығұрт ауданы	Қарабау	Қарабау ауылы	946	1 040	1 240	1 436
142.	Қазығұрт ауданы	Қарабау	Сынтас ауылы	2 313	2 543	3 031	3 512
143.	Қазығұрт ауданы	Қарабау	Жұмысшы ауылы	1 035	1 138	1 356	1 571
144.	Қазығұрт ауданы	Қарабау	Үшбұлақ ауылы	1 504	1 654	1 971	2 283
145.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Шарапхана ауылы	4 101	4 510	5 374	6 226
146.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Жіңішке ауылы	1 594	1 753	2 089	2 420
147.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Майлыошақ ауылы	896	985	1 174	1 360
148.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Махамбет Өтемісұлы атындағы ауылы	1 556	1 711	2 039	2 362
149.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Талдыбұлақ ауылы	447	492	586	679
150.	Қазығұрт ауданы	Шарбұлақ	Шарбұлақ ауылы	4 237	4 659	5 552	6 433
151.	Қазығұрт ауданы	Шарбұлақ	Ақбастау ауылы	824	906	1 080	1 251
152.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Темірлан ауылы	18 520	18 518	20 953	24 788
153.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Амангелді ауылы	1 319	1 319	1 492	1 765
154.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Боралдай ауылы	524	487	551	652
155.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Ынталы ауылы	2 683	2 644	2 991	3 539
156.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Көктөбе ауылы	1 938	1 878	2 125	2 514
157.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Қажымұқан ауылы	1 854	1 864	2 109	2 496
158.	Ордабасы ауданы	Қажымұқан	Қызылсеңгір ауылы	447	417	472	559
159.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Бейсен Оңтаев ауылы	365	348	394	466
160.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Ақжол ауылы	758	765	866	1 024
161.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Берген Исаханов ауылы	1 675	1 697	1 921	2 272
162.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Жұлдыз ауылы	379	362	409	484
163.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Ынтымақ ауылы	297	278	315	372
164.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Төреарық ауылы	1 231	1 238	1 401	1 658
165.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Көлтоған ауылы	1 410	1 461	1 653	1 956
166.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Батыр ата ауылы	1 312	1 336	1 511	1 788
167.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Ақпан ауылы	491	501	567	670
168.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Жаңатұрмыс ауылы	184	139	157	186
169.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Мәдениет ауылы	438	445	504	596
170.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Мақташы ауылы	982	1 002	1 133	1 341
171.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Сарыарық ауылы	961	974	1 102	1 304
172.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Шұбар ауылы	5 672	5 704	6 454	7 636
173.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Береке ауылы	1 900	1 934	2 188	2 589
174.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Жусансай ауылы	1155	1 141	1 291	1 527
175.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Сарытоғай ауылы	631	640	724	857
176.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Тоқсансай ауылы	1 130	1 169	1 322	1 564
177.	Төлеби ауданы	Жоғарғы Ақсу	Мәдени ауылы	1 176	1 473	1 658	1 877
178.	Төлеби ауданы	Жоғарғы Ақсу	Сарқырама ауылы	1 169	1 175	1 323	1 498
179.	Төлеби ауданы	Қаратөбе	Балдыберек ауылы	892	897	1 009	1 143
180.	Төлеби ауданы	Қаратөбе	Қостөбе ауылы	743	747	841	952
181.	Төлеби ауданы	Қаратөбе	Майбұлақ ауылы	1 045	1 051	1 183	1 339
182.	Төлеби ауданы	Қаратөбе	Қаратөбе ауылы	2 088	2 083	2 345	2 655
183.	Төлеби ауданы	Қаратөбе	Төңкеріс ауылы	712	716	806	912
184.	Төлеби ауданы	Қасқасу	Жоғарғы Қасқасу ауылы	852	857	964	1 092
185.	Төлеби ауданы	Қасқасу	Қасқасу ауылы	2 329	2 521	2 837	3 212
186.	Төлеби ауданы	Қасқасу	Керегетас ауылы	761	765	861	975
187.	Төлеби ауданы	Қасқасу	Көнесарық ауылы	1 146	1 615	1 817	2 058
188.	Төлеби ауданы	Қоғалы	Алшалы ауылы	800	748	842	953
189.	Төлеби ауданы	Қоғалы	Диханкөл ауылы	1 829	2 090	2 353	2 664
190.	Төлеби ауданы	Қоғалы	Ұзынарық ауылы	1 332	1 345	1 514	1 714
191.	Төлеби ауданы	Тасарық	Тасарық ауылы	1 338	1 647	1 854	2 099
192.	Төлеби ауданы	Тасарық	Жамбыл ауылы	954	959	1 080	1 222
193.	Төлеби ауданы	Тасарық	Оңтүстік ауылы	604	607	684	774
194.	Төлеби ауданы	Тасарық	Ханарық ауылы	1 526	1 534	1 727	1 955
195.	Түлкібас ауданы	Машат	Машат ауылы	1 646	1 660	1 730	1 918
196.	Түлкібас ауданы	Машат	Еңбек ауылы	1 017	1 026	1 069	1 185
197.	Түлкібас ауданы	Машат	Еңбекші ауылы	612	617	643	713
198.	Түлкібас ауданы	Машат	Қызылбастау ауылы	513	517	539	598
199.	Түлкібас ауданы	Рысқұлов	Жаңаталап ауылы	581	586	611	677
200.	Түлкібас ауданы	Састөбе	Састөбе ауылы	7 301	7 363	7 673	8 506
201.	Түлкібас ауданы	Састөбе	Қызылту ауылы	562	567	591	655
202.	Түлкібас ауданы	Састөбе	Ынтымақ ауылы	1 804	1 819	1 896	2 102
	Аймақ бойынша жиыны			158624	167801	193426	224114
Әлсіз агломерациялық процестер аймағы
203.	Арыс қалалық әкімшілігі	Арыс қаласы	Арыс қаласы	56 065	57 566	64 529	75 401
204.	Арыс қалалық әкімшілігі	Ақдала	Ақдала ауылы	3 751	3 851	4 317	5 045
205.	Арыс қалалық әкімшілігі	Ақдала	Пәкентай Арапов ауылы	317	325	365	426
	Арыс қалалық әкімшілігі	Ақдала	Онтам ауылы Арыс қаласының құрамына -Арыс қаласының шағын ауданына кірді
206.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Диірмене ауылы	1 118	1 148	1 287	1 504
207.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Саналы ауылы	783	804	901	1 053
208.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Қаражантақ ауылы	379	389	436	510
209.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Орманды ауылы	233	239	268	313
210.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	40-разъезд ауылы	80	82	92	108
211.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Теміржолшы ауылы	272	279	313	366
212.	Арыс қалалық әкімшілігі	Диірмене	Қызылкөпір ауылы (Шаян)	521	535	600	701
213.	Бәйдібек ауданы	Шаян	Шаян ауылы	10 334	10 807	12 866	15 109
214.	Бәйдібек ауданы	Ақбастау	Ақбастау ауылы	3 093	3 577	4 258	5 000
215.	Бәйдібек ауданы	Ақбастау	Жолғабас ауылы	401	437	521	611
216.	Бәйдібек ауданы	Ақбастау	Кеңес ауылы	721	771	918	1 079
217.	Бәйдібек ауданы	Ақбастау	Тұрақты ауылы	616	644	766	900
218.	Бәйдібек ауданы	Алғабас	Таңатар ауылы	887	1 017	1 211	1 422
219.	Бәйдібек ауданы	Бөген	Сарқырама ауылы	818	765	911	1 070
220.	Бәйдібек ауданы	Жамбыл	Жамбыл ауылы	1 611	1 705	2 029	2 383
221.	Бәйдібек ауданы	Жамбыл	Шыбыт ауылы	427	534	636	747
222.	Бәйдібек ауданы	Көктерек	Бірлік ауылы	574	592	704	827
223.	Бәйдібек ауданы	Көктерек	Ынтымақ ауылы	507	501	597	701
224.	Бәйдібек ауданы	Көктерек	Кеңестөбе ауылы	1757	1 938	2 307	2 709
225.	Қазығұрт ауданы	Жаңабазар	Жеңіс ауылы	307	338	402	466
226.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Жігерген ауылы	609	670	798	925
227.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Айнатас ауылы	1 511	1 662	1 980	2 294
228.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Дикан ауылы (Шақпақ)	1 211	1 332	1 587	1 839
229.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Қызылбұлақ ауылы	354	389	464	537
230.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Тесіктөбе ауылы	669	736	877	1 016
231.	Қазығұрт ауданы	Жігерген	Ұғым ауылы	125	137	164	190
232.	Қазығұрт ауданы	Қақпақ	Қақпақ ауылы	5 002	5 500	6 554	7 594
233.	Қазығұрт ауданы	Қақпақ	Заңғар ауылы	378	416	495	574
234.	Қазығұрт ауданы	Қақпақ	Сырлысай ауылы	875	962	1 147	1 328
235.	Қазығұрт ауданы	Қызылқия	Тұғыртас ауылы	190	209	249	288
236.	Қазығұрт ауданы	Қызылқия	Айнатас ауылы	1 376	1 513	1 803	2 089
237.	Қазығұрт ауданы	Қызылқия	Қызылқия ауылы	4 084	4 491	5 351	6 201
238.	Қазығұрт ауданы	Қызылқия	Ынталы ауылы	1 640	1 803	2 149	2 490
239.	Қазығұрт ауданы	Қызылқия	Қызылсеңгір ауылы	1 386	1 524	1 816	2 104
240.	Қазығұрт ауданы	Тұрбат	Тұрбат ауылы	4 228	4 649	5 540	6 419
241.	Қазығұрт ауданы	Тұрбат	Еңбек ауылы	788	867	1 033	1 196
242.	Қазығұрт ауданы	Тұрбат	Қызылдихан ауылы	1 760	1 935	2 306	2 672
243.	Қазығұрт ауданы	Тұрбат	Өндіріс ауылы	2 650	2 914	3 472	4 023
244.	Қазығұрт ауданы	Шанақ	Шанақ ауылы	1 836	2 019	2 406	2 788
245.	Қазығұрт ауданы	Шанақ	Ақжар ауылы	1 200	1 320	1 572	1 822
246.	Қазығұрт ауданы	Шанақ	Ескі Шанақ ауылы	465	511	609	706
247.	Қазығұрт ауданы	Шанақ	Шанақ станциясы	249	274	326	378
248.	Қазығұрт ауданы	Шанақ	Ызабұлақ ауылы	194	213	254	295
249.	Қазығұрт ауданы	Шарапхана	Бақабұлақ ауылы	330	363	432	501
250.	Ордабасы ауданы	Бөген	Бүген ауылы	5 013	5 023	5 683	6 723
251.	Ордабасы ауданы	Бөген	Кемер ауылы	313	292	331	391
252.	Ордабасы ауданы	Жеңіс	Жеңіс ауылы	2 395	2 449	2 771	3 278
253.	Ордабасы ауданы	Жеңіс	Дихан ауылы	185	139	157	186
254.	Ордабасы ауданы	Қарааспан	Қарааспан ауылы	3 678	3 715	4 203	4 973
255.	Ордабасы ауданы	Қарақұм	Қарақұм ауылы	3 536	3 478	3 936	4 656
256.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Төрткөл ауылы	8 061	8 209	9 288	10 988
257.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Ақсары ауылы	353	353	399	472
258.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Арыстанды ауылы	790	807	913	1 080
259.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Еңбекші ауылы	461	417	472	559
260.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Жайылма ауылы	295	278	315	372
261.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Қызылжар ауылы	1 864	1 878	2 125	2 514
262.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Елшібек батыр ауылы	764	737	834	987
263.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Көкарал ауылы	927	946	1 070	1 266
264.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Нұра ауылы	324	334	378	447
265.	Ордабасы ауданы	Төрткөл	Спатаев ауылы	1 273	1 280	1 448	1 713
266.	Ордабасы ауданы	Шұбар	Шұбар ауылы	638	626	708	838
267.	Сарыағаш ауданы	Сарыағаш қаласы	Сарыағаш қаласы	62 230	74 276	88 373	108 245
268.	Сарыағаш ауданы	Ақжар	Ақжар ауылы	6 813	7 082	8 081	9 082
269.	Сарыағаш ауданы	Ақжар	Бағыж ауылы	1 493	1 552	1 771	1 990
270.	Сарыағаш ауданы	Дарбаза	Ердәулет ауылы	785	816	931	1 046
271.	Сарыағаш ауданы	Дербісек	Дербісек ауылы	13 767	14 311	16 330	18 352
272.	Сарыағаш ауданы	Дербісек	Атамекен ауылы	2 239	2 327	2 656	2 985
273.	Сарыағаш ауданы	Жартытөбе	Бостандық ауылы	3 908	4 185	4 775	5 367
274.	Сарыағаш ауданы	Жартытөбе	Құрама ауылы	2 550	2 773	3 165	3 557
275.	Сарыағаш ауданы	Жартытөбе	Достық ауылы	3 950	4 229	4 825	5 423
276.	Сарыағаш ауданы	Жартытөбе	Төңкеріс ауылы	2 636	2 866	3 270	3 675
277.	Сарыағаш ауданы	Жартытөбе	Ынтымақ ауылы	7 519	7 939	9 059	10 180
278.	Сарыағаш ауданы	Жемісті	Жемісті ауылы	4 258	3 732	4 258	4 786
279.	Сарыағаш ауданы	Жемісті	Тың ауылы	1 370	1 201	1 370	1 540
280.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Жібек жолы ауылы	8 397	8 729	9 960	11 194
281.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Зортөбе ауылы	2 081	2 163	2 468	2 774
282.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Декһан баба ауылы	3 605	3 747	4 276	4 806
283.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Жаңақұрылыс ауылы	1 085	1 128	1 287	1 446
284.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Жаңатұрмыс ауылы	2 318	2 410	2 749	3 090
285.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Сарқырама ауылы	1 142	1 187	1 355	1 522
286.	Сарыағаш ауданы	Жібек жолы	Қарабау ауылы	1 175	1 221	1 394	1 566
287.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Ақниет ауылы	3 780	3 929	4 484	5 039
288.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Алғабас ауылы	1 003	1 043	1 190	1 337
289.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Ак уй ауылы	1 086	1 129	1 288	1 448
290.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Бесқұдық ауылы	1 109	1 153	1 315	1 478
291.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Дархан ауылы	2 189	2 275	2 596	2 918
292.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Жаңаарық ауылы	2 078	2 160	2 465	2 770
293.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Жаңаталап ауылы	1 342	1 395	1 592	1 789
294.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Еңкес ауылы	4 997	5 194	5 927	6 661
295.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Құлтума ауылы	534	555	633	712
296.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Жылысу ауылы	733	762	869	977
297.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Нұрлыжол ауылы	1 660	1 726	1 969	2 213
298.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Береке ауылы (Орта төбе)	578	601	686	770
299.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Күркелес ауылы	4 668	4 852	5 537	6 223
300.	Сарыағаш ауданы	Күркелес	Дастан ауылы	754	784	894	1 005
301.	Сарыағаш ауданы	Көктерек	Көктерек ауылы	4 409	4 583	5 230	5 877
302.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Қапланбек ауылы	6 495	6 751	7 704	8 658
303.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Жаңаарық ауылы	2 077	2 159	2 464	2 769
304.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Зах ауылы	590	613	700	786
305.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Ақниет ауылы	1 349	1 402	1 600	1 798
306.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Қанағат ауылы	2 437	2 533	2 891	3 249
307.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Тасқұлақ ауылы	1 980	2 058	2 349	2 639
308.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Тыңтөбе ауылы	532	553	631	709
309.	Сарыағаш ауданы	Қапланбек	Чичерино ауылы (Сіргелі)	3 634	3 777	4 310	4 844
310.	Сарыағаш ауданы	Қызылжар	Қызылжар ауылы	6 345	6 596	7 526	8 458
311.	Сарыағаш ауданы	Қызылжар	Жаскешу ауылы	1 538	1 599	1 824	2 050
312.	Сарыағаш ауданы	Тегісшіл	Тегісшіл ауылы	3 101	3 223	3 678	4 134
313.	Сарыағаш ауданы	Тегісшіл	Таскескен ауылы	3 551	3 691	4 212	4 734
	Сарыағаш ауданы	Тегісшіл	Көктөбе ауылы (Тегісшіл ауылының құрамына кірді )
314.	Сарыағаш ауданы	Тегісшіл	Мәдениет ауылы	1 699	1 766	2 015	2 265
315.	Түлкібас ауданы	Майлыкент	Тұрар Рысқұлов атындағы ауылы	25 718	25 936	27 028	29 963
316.	Түлкібас ауданы	Түлкібас (Майлыкент)	Иірсу ауылы	121	122	127	141
317.	Түлкібас ауданы	Майлыкент	Бақыбек ауылы	1 578	1 591	1 658	1 838
318.	Түлкібас ауданы	Майлыкент	Қараағашты (Дауан)	2 783	2 807	2 925	3 242
319.	Түлкібас ауданы	Ақбиік	Ақбиік ауылы	1 942	1 958	2 041	2 263
320.	Түлкібас ауданы	Ақбиік	Құлан ауылы	1 607	1 621	1 689	1 872
321.	Түлкібас ауданы	Ақбиік	Сарытұр ауылы	385	388	405	449
322.	Түлкібас ауданы	Арыс	Керейіт ауылы	1 901	1 917	1 998	2 215
323.	Түлкібас ауданы	Арыс	Қайыршақты ауылы	45	45	47	52
324.	Түлкібас ауданы	Арыс	Мақталы ауылы	1 562	1 575	1 642	1 820
325.	Түлкібас ауданы	Балықты	Балықты ауылы	5 625	5 673	5 912	6 553
326.	Түлкібас ауданы	Балықты	Абай ауылы	1 551	1 564	1 630	1 807
327.	Түлкібас ауданы	Балықты	Көкбұлақ ауылы	801	808	842	933
328.	Түлкібас ауданы	Балықты	Ұрбұлақ ауылы	1 185	1 195	1 245	1 381
329.	Түлкібас ауданы	Балықты	Шарафкент ауылы	859	866	903	1 001
330.	Түлкібас ауданы	Жабағылы	Абайыл ауылы	569	574	598	663
331.	Түлкібас ауданы	Жабағылы	Жабағылы ауылы	2 522	2 543	2 650	2 938
332.	Түлкібас ауданы	Жабағылы	115 разъезд	107	108	112	125
333.	Түлкібас ауданы	Жаскешу	Жаскешу ауылы	4 965	5 007	5 218	5 784
334.	Түлкібас ауданы	Жаскешу	Жанұзақ ауылы	283	285	297	330
335.	Түлкібас ауданы	Жаскешу	Рысқұл ауылы	1 165	1 175	1 224	1 357
336.	Түлкібас ауданы	Жаскешу	Пістелі ауылы	160	161	168	186
337.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Кемербастау ауылы	1215	1 225	1 277	1 416
338.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Алғабас ауылы	1 091	1 100	1 147	1 271
339.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Мәнтай Жәрімбетов ауылы	1 138	1 148	1 196	1 326
340.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Елтай ауылы	741	747	779	863
341.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Күмісбастау ауылы	543	548	571	633
342.	Түлкібас ауданы	Кемербастау	Майлыкент ауылы	271	273	285	316
343.	Түлкібас ауданы	Машат	Жаңақоғам ауылы Мыңбай ауылы болып өзгертілді	1 603	1 617	1 685	1 868
344.	Түлкібас ауданы	Мичурин	Майтөбе ауылы	4 346	4 383	4 567	5 063
345.	Түлкібас ауданы	Мичурин	Көксағыз ауылы	1 023	1 032	1 075	1 192
346.	Түлкібас ауданы	Мичурин	Таусағыз ауылы	1 036	1 045	1 089	1 207
347.	Түлкібас ауданы	Мичурин	Қожамберді ауылы	984	992	1 034	1 146
348.	Түлкібас ауданы	Рысқұлов	Азатлық ауылы	4 474	4 512	4 702	5 212
349.	Түлкібас ауданы	Рысқұлов	Тастыбұлақ ауылы	351	354	369	409
350.	Түлкібас ауданы	Рысқұлов	Шүкірбұлақ ауылы	2 260	2 279	2 375	2 633
351.	Түлкібас ауданы	Тастұмсық	Тастұмсық ауылы	2 521	2 542	2 649	2 937
352.	Түлкібас ауданы	Тастұмсық	Амангелді ауылы	886	894	931	1 032
353.	Түлкібас ауданы	Тастұмсық	Жыланды ауылы	681	687	716	793
354.	Түлкібас ауданы	Тастұмсық	Қабанбай ауылы	394	397	414	459
355.	Түлкібас ауданы	Тастұмсық	Қарабастау ауылы	200	202	210	233
356.	Түлкібас ауданы	Түлкібас	Түлкібас ауылы	11 784	11 884	12 384	13 729
357.	Түлкібас ауданы	Түлкібас	Көктерек ауылы	901	909	947	1 050
358.	Түлкібас ауданы	Шақпақ	Шақпақ баба ауылы	3 789	3 821	3 982	4 414
359.	Түлкібас ауданы	Шақпақ	114 разъезд	219	221	230	255
	Аймақ бойынша жиыны			449006	473681	535554	617469
	Шымкент агломерациясы бойынша жиыны			2 258 691	2 649 389	3 210 456	3 933 981

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудыңөңіраралық схемасына 5-қосымша

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудыңөңіраралық схемасына 6-қосымша

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
7-қосымша

Шымкент қаласының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	1 110 053,5	1 861 317,3	2 612 624,8
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	76 638,2	115 858,9	155 027,0
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	33 895,7	53 936,0	73 968,3
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	42 152,8	61 188,1	80 180,7
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	589,7	734,8	878,0
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	2 019 516,2	3 348 540,5	4 677 864,2
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	3 124,5	5 458,2	7 793,6
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	1 815 202,1	3 036 236,2	4 257 660,5
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	68 019,9	114 099,6	160 089,4
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	133 169,7	192 746,5	252 320,7
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	1 640 868,5	4 102 171,25	10 255 428,1
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	3 543 343,6	8 858 359,0	22 145 897,5
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	522,6	614,0	704,7
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	500,5	592,6	684,3
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	15,5	26,0	36,4
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	73,9	94,4	114,8
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	411,1	472,2	533,1
8	Жұмыссыз халық, мың адам	22,1	21,3	20,4
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	4,2	3,5	2,9
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	212 900,5	253 973,3	308 530,2

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
8-қосымша

Арыс қалалық әкімшілігінің макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	16 654,2	17 727,3	19 075,4
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	48 773,6	79 398,5	110 042,8
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	28 196,4	47 893,6	67 609,9
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	18 201,1	27 285,7	36 371,8
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	2 376,1	4 219,2	6 061,1
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	9 272,8	12 976,9	16 699,3
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	301,8	318,0	337,23
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	3 757,4	4 123,6	4 490,2
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	1 181,2	1 220,3	1 269,9
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	4 032,4	7 315,0	10 602,0
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	9 018,3	22 545,8	56 364,4
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	5 887,3	14 718,3	36 795,6
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	59,8	91,4	122,4
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	58,2	89,8	120,8
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	12,6	23,3	33,7
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	12,7	23,3	33,7
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	32,9	43,2	53,4
8	Жұмыссыз халық, мың адам	1,6	1,6	1,6
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	2,7	1,8	1,3
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	199 238,1	235 645,6	286 678,1

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
9-қосымша

Бәйдібек ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	17 261,2	20 083,1	22 861,6
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	74 185,2	122 637,8	171 124,9
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	41 200,1	70 150,7	99 129,8
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	32 963,1	52 443,1	71 929,2
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	22,0	44,0	65,9
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	2 356,4	3 503,7	4 651,6
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	107,4	218,2	328,5
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	1 465,3	2 022,4	2 580,4
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	712,6	1 176,5	1 640,5
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	71,10	86,61	102,2
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	3 887,9	9 179,8	24 299,4
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	510,4	1 276,0	3 190,0
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	48,2	80,0	111,0
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	46,9	78,8	109,9
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	13,1	23,8	34,2
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	11,6	22,4	32,8
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	22,2	32,6	42,9
8	Жұмыссыз халық, мың адам	1,1	1,1	1,1
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	2,4	1,4	1,0
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	195 763,8	231 550,4	281 700,0

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
10-қосымша

Қазығұрт ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	31 941,5	44 530,9	57 182,0
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	132 692,0	215 581,8	298 469,8
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	60 731,4	103 069,2	145 423,8
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	71 924,4	112 478,8	153 014,7
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	36,2	33,8	31,3
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	27 768,0	45 076,5	62 356,0
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	103,7	156,4	209,1
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	23 850,1	38 904,3	53 931,1
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	2 850,0	4 247,6	5 643,6
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	964,2	1 768,2	2 572,2
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	7 239,1	18 097,8	45 244,5
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	3 797,5	9 493,8	23 734,5
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	71,1	102,4	133,2
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	68,8	100,0	130,9
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	19,6	30,0	40,3
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	16,6	27,1	37,5
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	32,6	42,9	53,1
8	Жұмыссыз халық, мың адам	2,3	2,3	2,3
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,3	2,3	1,8
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	190 658,9	225 350,1	274 151,7

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
11-қосымша

Ордабасы ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	52 893,8	55 431,6	56 262,2
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	130 499,5	207 133,2	283 706,7
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	91 983,0	155 016,5	218 019,5
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	38 512,7	52 111,0	65 679,6
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	3,8	5,7	7,6
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	54 724,5	84 878,5	115 067,0
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	133,5	223,7	313,7
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	49 174,1	76 619,6	104 061,5
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	2 606,6	3 965,3	5 345,0
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	2 810,3	4 069,9	5 346,8
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	7 567,0	18 917,5	47 293,8
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	5 691,6	14 229,0	35 572,5
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	75,6	106,9	137,7
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	73,1	104,4	135,1
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	25,4	35,8	46,0
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	14,6	25,2	35,5
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	33,1	43,4	53,6
8	Жұмыссыз халық, мың адам	2,5	2,5	2,5
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,3	2,4	1,8
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	204 898,9	242 164,5	294 603,2

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
12-қосымша

Сайрам ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	40 027,1	47 285,5	54 313,2
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	253 370,1	416 510,4	579 657,2
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	116 798,6	195 849,1	274 907,0
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	136 506,0	220 567,7	304 628,7
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	65,5	93,6	121,5
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	49 603,0	63 862,5	77 958,7
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	2 244,9	3 092,4	3 915,8
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	42 028,6	54 687,3	67 209,0
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	4 884,8	5 595,3	6 303,6
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	444,7	487,5	530,3
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	40 540,9	101 352,3	253 380,5
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	22 012,6	55 031,5	137 578,8
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	118,0	148,9	179,5
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	113,5	144,4	175,0
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	29,7	40,0	50,2
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	22,6	33,0	43,3
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	61,2	71,4	81,5
8	Жұмыссыз халық, мың адам	4,5	4,5	4,5
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,8	3,0	2,5
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	214 245,8	253 185,4	308 011,8

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
13-қосымша

Сарыағаш ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	28 680,1	30 302,0	32 418,3
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	240 004,2	390 425,8	540 826,7
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	175 748,3	285 061,6	394 340,3
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	64 045,8	104 921,9	145 812,3
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	210,1	442,3	674,1
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	39 056,6	51 269,6	63 529,7
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	66,33	82,09	98,46
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	27 147,4	33 542,9	39 998,4
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	10 955,8	16 754,3	22 542,3
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	887,1	890,3	890,5
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	42 857,0	107 142,5	267 856,3
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	22 960,3	57 400,7	143 501,9
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	107,5	138,6	169,4
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	103,6	134,7	165,4
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	25,7	36,0	46,3
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	14,9	25,5	35,8
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	63,0	73,2	83,3
8	Жұмыссыз халық, мың адам	4,0	4,0	4,0
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,7	2,9	2,3
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	181 266,6	214 246,7	260 640,1

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
14-қосымша

Төлеби ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	21 353,7	24 321,1	26 965,0
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	115 720,9	182 796,2	249 840,3
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	49 477,5	80 502,2	111 510,7
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	66 226,8	102 275,1	138 308,2
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	16,6	18,9	21,4
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	61 248,9	85 430,8	109 572,4
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	240,32	241,38	241,5
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	56 003,9	77 795,5	99 548,2
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	4 752,7	7 093,9	9 433,9
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	252,0	300,0	348,8
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	11 869,6	29 674,0	74 185,0
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	10 961,3	27 403,3	68 508,1
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	75,4	106,8	137,7
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	72,9	104,2	135,1
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	18,4	28,9	39,2
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	13,8	24,4	34,8
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	40,7	50,9	61,1
8	Жұмыссыз халық, мың адам	2,6	2,6	2,6
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,4	2,4	1,9
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	186 474,5	220 398,1	268 121,5

Шымкент агломерациясын
аумақтық дамытудың
өңіраралық схемасына
15-қосымша

Түлкібас ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Р/с №	Көрсеткіштер	2030 жыл	2040 жыл	2050 жыл
	Ұлттық экономика
1	Негізгі капиталға инвестициялар, миллион теңге	22 722,1	29 637,4	36 611,2
	Экономиканың нақты секторы
2	Ауыл шаруашылығы өнімдерінің (қызметтерінің) жалпы шығарылымы, миллион теңге	93 248,4	140 725,8	188 163,0
2.1	өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	43 547,3	64 489,2	85 391,5
2.2	мал шаруашылығының жалпы өнімі, миллион теңге	49 696,7	76 227,0	102 756,8
2.3	ауыл шаруашылығы саласындағы қызметтер, миллион теңге	4,4	9,6	14,7
3	Өнеркәсіп өндірісінің көлемі, миллион теңге	24 926,8	36 482,1	48 058,0
3.1	тау-кен өнеркәсібі, миллион теңге	5 309,8	7 328,3	9 345,3
3.2	өңдеу өнеркәсібі, миллион теңге	15 935,6	24 346,6	32 780,7
3.3	электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауаны баптау, миллион теңге	3 473,1	4 577,12	5 680,1
3.4	сумен жабдықтау; кәріз жүйесі, қалдықтарды жинау мен бөлуді бақылау, миллион теңге	208,3	230,1	251,9
	Сауда
4	Бөлшек тауар айналымы, миллион теңге	11 343,7	28 359,3	70 898,3
5	Көтерме сауда айналымы, миллион теңге	3 937,3	9 843,3	24 608,1
	Еңбек нарығы және жалақы
6	Жұмыс күші, мың адам	68,5	99,9	130,8
7	Жұмыспен қамтылған халық, мың адам	66,2	97,5	128,4
7.1	ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы, мың. адам	18,8	29,2	39,6
7.2	өнеркәсіп және құрылыс, мың адам	15,4	26,0	36,3
7.3	қызмет көрсету саласы, мың адам	32,0	42,3	52,5
8	Жұмыссыз халық, мың адам	2,3	2,3	2,3
9	Жұмыссыздық деңгейі, %	3,4	2,3	1,8
10	Бір қызметкердің орташа айлық атаулы жалақысы, теңге	193 013,8	228 263,7	277 694,8

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың өңіраралық схемасына
	16-қосымша

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың өңіраралық схемасына
	17-қосымша

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	18-қосымша

Шымкент агломерациясы бойынша әкімшілік аудандар бөлінісінде 2040 жылы экономика салалары бойынша су жинаудың негізгі көрсеткіштері, жылына миллион текше метр

Пайдалану түрлері	Шымкент қаласы	Арыс қалалық әкімшілік	Бәйдібек ауданы	Қазығұрт ауданы	Ордабасы ауданы	Сайрам ауданы	Сарыағаш ауданы	Төлеби ауданы	Түлкібас ауданы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Шаруашылық-ауыз су	185,161	8,621	0	0	0	0	7,920	5,087	0
2. Өндірістік	30,414	0,015	0,032	0,075	0,240	10,140	0,296	0,081	1,332
3. Ауыл шаруашылығы-барлығы, оның ішінде:	21,352	71,401	63,273	77,032	300,016	166,233	155,358	46,367	67,602
а) ауыл шаруашылығы суменмен жабдықтау	0	1,008	4,056	12,355	14,253	26,001	15,474	8,495	10,418
б) суару тұрақты	21,352	70,122	57,746	62,553	283,723	135,742	138,388	36,336	55,902
в) лиманды суару	0	0	0	0	0	0	0	0	0
г) жайылымдарды суландыру	0	0,271	1,471	2,124	2,040	4,490	1,496	1,536	1,282
д) шабындықтарды суару	0	0	0	0	0	0	0	0	0
4. Тоған-балық шаруашылығы	0,575	0,288	0	0	0	2,884	0	0	0,288
5. Жасыл желектерді суару	22,041	1,026	0	0	0	0	0,943	0,605	0
6. Арналарды жуу	0	0	0	0	0	0	0	0	0
7. Берілген көкжиектерді сақтау	0	0	0	0	0	0	0	0	0
8. Су құятын су қоймаларын толтыру	61,598	0	0	0	826,471	0	0	0	0
9. Қабат қысымын сақтау	0	0	0	0	0	0	0	0	0
10. Басқа қажеттіліктер	2,345	0,060	0	0,055	0,055	0,055	0,055	0,055	0,055
11. Пайдаланусыз сарқынды және шахта-кеніш суларын ағызу	0,698	0	0	0	0	0	0	0	0
12. Транзиттік су	41,503	0	56,070	0	87,938	0	410,930	0	0
13. Арналарға мәжбүрлі су алу	0	0	0	0	0	0	0	0	0
14. Басқа бассейнге берілді	0	0	0	0	0	0	0	0	0
15. Басқа мемлекетке берілді	0	0	0	0	0	0	517,220	0	0
16. Кәріздік дренаждық суларды ағызу	0	0	0	0	0	0	0	0	0
17. Санитарлық су тасқыны	0	0	0	0	0	0	0	0	0
ЖИЫНЫ	365,687	81,411	119,375	77,162	1 214,720	179,312	1 092,722	52,195	69,277

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасына
19-қосымша

Шымкент агломерациясы бойынша әкімшілік аудандар бөлінісінде 2050 жылғы көздер бойынша суды жиынтық алу, пайдалану және бұрудың негізгі көрсеткіштері, жылына миллион текше метр

Пайдалану түрлері	Су алу
	Барлығы	Жерүсті (басқа мемлекеттерден алынған суды ескере отырып)		Жерасты және шахта		Коллекторлық дренаж	Ағынды
	Барлығы	Жиыны	Олардың ішінде теңіз	Жиыны	Оның ішінде шахта-кеніш	Коллекторлық дренаж	Ағынды
1	2	3	4	5	6	7	8
Шымкент қаласы	425,540	201,145	0	224,395	0,838	0	0
Арыс қалалық әкімшілігі	86,435	83,242	0	3,193	0	0	0
Бәйдібек ауданы	121,099	119,213	0	1,886	0	0	0
Қазығұрт ауданы	81,557	66,110	0	15,447	0	0	0
Ордабасы ауданы	1 224,005	1 204,773	0	19,232	0	0	0
Сайрам ауданы	190,615	144,093	0	46,522	0	0	0
Сарыағаш ауданы	1 105,171	1 085,235	0	19,936	0	0	0
Төлеби ауданы	55,652	44,943	0	10,709	0	0	0
Түлкібас ауданы	71,974	61,303	0	10,671	0	0	0
ЖИЫНЫ	3 362,048	3 010,057	0	351,991	0,838	0	0

19-қосымшаның жалғасы

Пайдалану түрлері	Су алу
	Барлығы	Жерүсті (басқа мемлекеттерден алынған суды ескере отырып)		Жерасты және шахта		Коллек торно дренаж ной	Ағынды
	Барлығы	Жиыны	Олардың ішінде теңіз	Жиыны	Оның ішінде шахта-кеніш	Коллек торно дренаж ной	Ағынды
1	9	10	11	12	13	14	15
Шымкент қаласы	383,199	159,642	0	223,557	0	0	0
Арыс қалалық әкімшілігі	86,435	83,242	0	3,193	0	0	0
Бәйдібек ауданы	65,029	63,143	0	1,886	0	0	0
Қазығұрт ауданы	79,646	64,199	0	15,447	0	0	0
Ордабасы ауданы	1 107,169	1 087,937	0	19,232	0	0	0
Сайрам ауданы	190,615	144,093	0	46,522	0	0	0
Сарыағаш ауданы	174,202	154,266	0	19,936	0	0	0
Төлеби ауданы	53,061	42,352	0	10,709	0	0	0
Түлкібас ауданы	67,419	56,748	0	10,671	0	0	0
ЖИЫНЫ	2 206,775	1 855,622	0	351,153	0	0	0

19-қосымшаның жалғасы

Пайдалану түрлері	Су бұру		Қайтымсыз тұтыну	Тасымалдау кезіндегі шығындар
	Барлығы	Оның ішінде су объектілеріне
	Барлығы	Оның ішінде су объектілеріне
1	16	17	18	19
Шымкент қаласы	241,745	2,636	425,540	0
Арыс қалалық әкімшілігі	7,931	0	86,435	0
Бәйдібек ауданы	1,094	0	121,099	0
Қазығұрт ауданы	4,426	0	81,557	1,911
Ордабасы ауданы	5,459	0	1 224,005	28,898
Сайрам ауданы	10,862	0	190,615	0
Сарыағаш ауданы	14,129	0	587,951	39,945
Төлеби ауданы	7,103	0,097	55,555	2,591
Түлкібас ауданы	5,000	0	71,974	4,555
ЖИЫНЫ	297,749	2,733	2 844,731	77,900

	Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	20-қосымша

Тұрғын жай және қоғамдық құрылыс бойынша жылу тұтыну болжамы, мың гигакалория

Атауы	2030 ж.	2040 ж.
Атауы	болжам
Шымкент қаласы
Жылу шығысы барлығы, оның ішінде:	9 263,8	14 929,5
тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарды жылытуға	5 163,7	8 211,2
желдетуге	1 588,9	2 538,0
ыстық сумен жабдықтауға	2 511,2	4 180,3
Арыс қалалық әкімшілігі
Жылу шығысы барлығы, оның ішінде:	787,6	1 181,4
тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарды жылытуға	439,0	649,8
желдетуге	135,1	199,8
ыстық сумен жабдықтауға	213,5	331,8
Төлеби ауданы
Жылу шығысы барлығы, оның ішінде:	1 313,0	1 969,5
тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарды жылытуға	731,9	1 083,2
желдетуге	225,2	334,8
ыстық сумен жабдықтауға	355,9	551,5

	Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	21-қосымша

Шымкент агломерациясының аудандары бөлінісінде табиғи газды тұтынудың болжамды көлемі

Құрылыс кезеңдері	Газды тұтыну	Халық	Отын-энергетика кешені	Коммуналдық тұрмыстық шаруашылық	Өнеркәсіп
Құрылыс кезеңдері	миллион текше метр	миллион текше метр	миллион текше метр	миллион текше метр	миллион текше метр
Шымкент қаласы
2030 г.	864,966	282,916	192,255	14,146	375,596
Арыс қалалық әкімшілігі
2030 г.	61,357	22,727	7,319	1,136	30,172
Ордабасы ауданы
2030 г.	127,464	51,025	6,414	2,551	67,740
Бәйдібек ауданы
2030 г.	55,306	22,694	1,346	1,135	30,129
Сарыағаш ауданы
2030 г.	356,224	142,317	17,835	7,116	188,938
Қазығұрт ауданы
2030 г.	130,846	52,920	5,018	2,646	70,255
Төлеби ауданы
2030 г.	151,893	60,871	7,158	3,044	80,812
Сайрам ауданы
2030 г.	217,902	84,066	18,017	4,203	111,500
Түлкібас ауданы
2030 г.	129,618	52,059	5,837	2,603	69,113

	Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	22-қосымша

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	23-қосымша

Шымкент агломерациясының қалалар мен аудандар бөлінісінде жобалаудың аралық (2030 жыл), есептік (2040 жыл), болжамды (2050 жыл) мерзімдеріне мектепке дейінгі ұйымдары

Әкімшілік бірліктердің атауы	2030 год
Әкімшілік бірліктердің атауы	3-5 жас аралығындағы балалар саны, адам	Орындардың нормативтік қажеттілігі (85% 3-5 жас)	Орын тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, орындар	Кезең соңындағы орындар саны	3-5 жастағы балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту,%
1	4	5	6	7	8	9
Шымкент агломерациясы	190 708	162 102	-29 178	29 178	174 408	91
Шымкент қаласы	108 688	92 385	-23 039	23 039	92 385	85
Арыс қалалық әкімшілігі	4 837	4 111	1 721		5 778	119
Бәйдібек ауданы	2 914	2 477	334		2 730	94
Қазығұрт ауданы	9 380	7 973	1 962		7 973	85
Ордабасы ауданы	10 187	8 659	13		8 659	85
Сайрам ауданы	19 859	16 881	-3 212	3 212	16 881	85
Сарыағаш ауданы	16 312	13 865	10 491		24 251	149
Төлеби ауданы	10 040	8 534	-1 702	1 702	8 534	85
Түлкібас ауданы	8 490	7 217	-1 225	1 225	7 217	85

23-қосымшаның жалғасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2040 жыл						2050 жыл
Әкімшілік бірліктердің атауы	3-5 жас аралығындағы балалар саны, адам	Орындардың нормативтік қажеттілігі (85% 3-5 жас)	Орын тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, орындар	Кезең соңындағы орындар саны	3-5 жастағы балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту,%	3-5 жас аралығындағы балалар саны, адам	Орындардың нормативтік қажеттілігі (85% 3-5 жас)	Орын тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, орындар	Кезең соңындағы орындар саны	3-5 жастағы балаларды мектепке дейінгі біліммен қамту,%
Шымкент агломерациясы	231 380	196 673	-22 265	31 637	206 044	89	283 274	240 783	-34 739	40 783	246 827	87
Шымкент қаласы	136 072	115 661	-23 277	23 277	115 661	85	171 394	145 685	-30 023	30 023	145 685	85
Арыс қалалық әкімшілігі	5 422	4 608	1 170		5 778	107	6 335	5 385	393		5 778	91
Бәйдібек ауданы	3 469	2 949	-219	219	2 949	85	4 073	3 462	-514	514	3 462	85
Қазығұрт ауданы	11 178	9 501	-1 528	1 528	9 501	85	12 952	11 009	-1 508	1 508	11 009	85
Ордабасы ауданы	11 526	9 797	-1 138	1 138	9 797	85	13 636	11 591	-1 794	1 794	11 591	85
Сайрам ауданы	23 923	20 335	-3 454	3 454	20 335	85	29 065	24 705	-4 370	4 370	24 705	85
Сарыағаш ауданы	18 882	16 049	8 202		24 251	128	21 882	18 600	5 651		24 251	111
Төлеби ауданы	11 623	9 880	-1 345	1 345	9 880	85	13 644	11 597	-1 717	1 717	11 597	85
Түлкібас ауданы	9 285	7 892	-676	676	7 892	85	10 294	8 749	-857	857	8 749	85

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	24-қосымша

Шымкент агломерациясының 2030, 2040 және 2050 жылдарға арналған жалпы білім беретін мектептері

Әкімшілік бірліктердің атауы	2030 год
	6-15 жастағы балалар саны, адам	16-18 жастағы балалар саны, адам	Нормативтік қажеттілік (6-15 жас-100%), (16-18 жас -75%)	Оқушы орындарының тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, оқушы орындары	Кезең соңындағы орындар саны
	6-15 жастағы балалар саны, адам	16-18 жастағы балалар саны, адам	Нормативтік қажеттілік (6-15 жас-100%), (16-18 жас -75%)	Оқушы орындарының тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, оқушы орындары	Кезең соңындағы орындар саны
Шымкент агломерациясы	585 623	131 762	684 444	-365 897	365 897	684 444
Шымкент қаласы	319 128	70 249	371 815	-252 662	252 662	371 815
Арыс қалалық әкімшілігі	15 914	3 587	18 604	-3 727	3 727	18 604
Бәйдібек ауданы	9 587	2 161	11 208	3 096		11 208
Қазығұрт ауданы	30 864	6 957	36 081	-10 842	10 842	36 081
Ордабасы ауданы	33 517	7 555	39 184	-13 392	13 392	39 184
Сайрам ауданы	65 342	14 729	76 389	-39 130	39 130	76 389
Сарыағаш ауданы	53 670	12 098	62 744	-26 842	26 842	62 744
Төлеби ауданы	33 035	7 446	38 620	-12 579	12 579	38 620
Түлкібас ауданы	24 566	6 980	29 801	-6 725	6 725	29 801

24-қосымшаның жалғасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2040 жыл						2050 жыл
Әкімшілік бірліктердің атауы	6-15 жастағы балалар саны, адам	16-18 жастағы балалар саны, адам	Нормативтік қажеттілік (6-15 жас-100%), (16-18 жас -75%)	Оқушы орындарының тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, оқушы орындары	Кезең соңындағы орындар саны	6-15 жастағы балалар саны, адам	16-18 жастағы балалар саны, адам	Нормативтік қажеттілік (6-15 жас-100%), (16-18 жас -75%)	Оқушы орындарының тапшылығы (-), профициті (+)	Жаңа құрылыс, оқушы орындары	Кезең соңындағы орындар саны
Шымкент агломерациясы	713 118	158 633	832 093	-147 648	147 648	832 093	871 355	193 753	1 016 670	-184 577	184 577	1 016 670
Шымкент қаласы	399 533	87 948	465 495	-93 680	93 680	465 495	503 244	110 777	586 327	-120 832	120 832	586 327
Арыс қалалық әкімшілігі	17 839	4 021	20 854	-2 251	2 251	20 854	20 844	4 698	24 367	-3 513	3 513	24 367
Бәйдібек ауданы	11 413	2 573	13 343	-2 135	2 135	13 343	13 403	3 021	15 668	-2 326	2 326	15 668
Қазығұрт ауданы	36 778	8 290	42 995	-6 914	6 914	42 995	42 613	9 606	49 818	-6 822	6 822	49 818
Ордабасы ауданы	37 923	8 548	44 334	-5 150	5 150	44 334	44 866	10 113	52 450	-8 116	8 116	52 450
Сайрам ауданы	78 713	17 743	92 020	-15 632	15 632	92 020	95 630	21 556	111 797	-19 776	19 776	111 797
Сарыағаш ауданы	62 125	14 004	72 628	-9 884	9 884	72 628	71 997	16 229	84 169	-11 541	11 541	84 169
Төлеби ауданы	38 243	8 620	44 708	-6 088	6 088	44 708	44 891	10 119	52 480	-7 772	7 772	52 480
Түлкібас ауданы	30 551	6 886	35 715	-5 914	5 914	35 715	33 868	7 634	39 594	-3 878	3 878	39 594

	Шымкент агломерациясын
	аумақтық дамытудың
	өңіраралық схемасына
	25-қосымша

Шымкент агломерациясындағы тұрғын үй қорының 2050 жылға дейінгі даму динамикасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2023 жыл
	Халық саны барлығы адам	Тұрғын үй қоры, мың шаршы метр			Тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр			Авариялық, тозығы жеткен тұрғын үй қоры, мың шаршы метр
	Халық саны барлығы адам	всего	город	село	всего	город	село
Шымкент агломерациясы	2 258 691	39 795,5	24 939,5	14 855,9	17,5	18,1	16,4	27,9
Шымкент қаласы	1 222 066	22 562,2	22 562,2		26,4	26,4		24,3
Арыс қалалық әкімшілігі	63 519	1 153,0	779,5	373,4	16,1	16,2	15,8
Бәйдібек ауданы	37 201	852,0		852,0	17,7		17,7	0,7
Қазығұрт ауданы	115 030	1 980,8		1 980,8	17,4		17,4
Ордабасы ауданы	139 145	2 213,2		2 213,2	21,4		21,4
Сайрам ауданы	241 851	4 119,1		4 119,1	24,0		24,0	0,1
Сарыағаш ауданы	199 569	3 228,9	1 018,8	2 210,1	18,3	20,7	17,4	0,7
Төлеби ауданы	121 167	2 063,0	579,0	1 484,0	21,0	23,4	20,1
Түлкібас ауданы	119 143	1 623,3		1 623,3	17,0		17,0	2,1

25-қосымшаның жалғасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2030 жыл
	Халық саны, адам	Бұзылатын ТҚ мың шаршы метр	Қолданыстағы сақталған, мың шаршы метр	Норма бойынша қажет, мың шаршы метр	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
	Халық саны, адам	Бұзылатын ТҚ мың шаршы метр	Қолданыстағы сақталған, мың шаршы метр	Норма бойынша қажет, мың шаршы метр	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
Шымкент агломерациясы	2 649 389	25,1	39 240	66 115	-26 875	26 875	66 115	25,0
Шымкент қаласы	1 538 601	22,7	21 573	38 465,0	-16 892	16 892,0	38 465	25,0
Арыс қалалық әкімшілігі	65 220		1 095,5	1 630,5	-535	535,0	1 630,5	25,0
Бәйдібек ауданы	39 867	0,6	856,0	982,3	-126	126,3	982,3	25,0
Қазығұрт ауданы	126 490		1 923,4	3 162,3	-1 238,9	1 238,9	3 162,3	25,0
Ордабасы ауданы	139 138		2 155,1	3 434,2	-1 279,1	1 279,1	3 434,2	25,0
Сайрам ауданы	267 797		4 434,7	6 694,9	-2 260,2	2 260,2	6 694,9	25,0
Сарыағаш ауданы	216 736	0,1	3 319,7	5 499,0	-2 179,3	2 179,3	5 499,0	25,0
Төлеби ауданы	135 388		2 260,1	3 384,8	-1 124,7	1 124,7	3 384,8	25,0
Түлкібас ауданы	120 152	1,7	1 622,2	2 862,2	-1 240,0	1 240,0	2 862,2	25,0

25-қосымшаның жалғасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2040 жыл
	Халық саны, адам	Норма бойынша, мың шаршы метр қажет	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
	Халық саны, адам	Норма бойынша, мың шаршы метр қажет	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
Шымкент агломерациясы	3 210 456	86 709	-20 594	20 594	86 709	27,0
Шымкент қаласы	1 926 257	52 008,9	-13 543,9	13 543,9	52 008,9	27,0
Арыс қалалық әкімшілігі	73 108	1 974,0	-343,5	343,5	1 974,0	27,0
Бәйдібек ауданы	47 461	1 262,9	-280,7	280,7	1 262,9	27,0
Қазығұрт ауданы	150 728	4 069,7	-907,4	907,4	4 069,7	27,0
Ордабасы ауданы	157 427	4 196,4	-762,2	762,2	4 196,4	27,0
Сайрам ауданы	322 596	8 710,1	-2 015,2	2 015,2	8 710,1	27,0
Сарыағаш ауданы	250 932	6 874,5	-1 375,5	1 375,5	6 874,5	27,0
Төлеби ауданы	156 735	4 231,8	-847,1	847,1	4 231,8	27,0
Түлкібас ауданы	125 212	3 380,6	-518,4	518,4	3 380,6	27,0

25-қосымшаның жалғасы

Әкімшілік бірліктердің атауы	2050 жыл
	Халық саны, адам	Норма бойынша, мың шаршы метр қажет	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
	Халық саны, адам	Норма бойынша, мың шаршы метр қажет	Тапшылық (-), профицит (+), мың шаршы метр	Жаңа құрылыс, мың шаршы метр	Тұрғын үй қоры кезең соңында, мың шаршы метр	Халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету, 1 адамға шаршы метр
Шымкент агломерациясы	3 933 981	118 048	-31 339	31 339	118 048	30,0
Шымкент қаласы	2 426 272	72 788,1	-20 779,2	20 779,2	72 788,1	30,0
Арыс қалалық әкімшілігі	85 426	2 562,7	-588,8	588,8	2 562,7	30,0
Бәйдібек ауданы	55 737	1 647,9	-384,9	384,9	1 647,9	30,0
Қазығұрт ауданы	174 645	5 239,4	-1 169,7	1 169,7	5 239,4	30,0
Ордабасы ауданы	186 247	5 516,3	-1 319,9	1 319,9	5 516,3	30,0
Сайрам ауданы	391 927	11 757,7	-3 047,7	3 047,7	11 757,7	30,0
Сарыағаш ауданы	290 936	8 852,1	-1 977,6	1 977,6	8 852,1	30,0
Төлеби ауданы	183 983	5 519,4	-1 287,6	1 287,6	5 519,4	30,0
Түлкібас ауданы	138 808	4 164,1	-783,5	783,5	4 164,1	30,0

	Шымкент агломерациясын аумақтық
	дамытудың өңіраралық схемасына
	26-қосымша

	Шымкент агломерациясын аумақтық
	дамытудың өңіраралық схемасына
	27-қосымша

	Шымкент агломерациясын аумақтық
	дамытудың өңіраралық схемасына
	28-қосымша


	Шымкент агломерациясын аумақтық
	дамытудың өңіраралық схемасына
	29-қосымша

Шымкент агломерациясының аумағында сейсмикалық күшейтуді талап ететін тұрғын үйлердің болуы туралы ақпарат

№	Облыстар және облыстардың қалалары мен аудандарының атаулары	Сейсмикалық күшейтуді талап ететін көп қабатты тұрғын үйлердің саны (ауданы), бірлік (мың м²)			Сейсмикалық күшейтуді талап ететін тұрғын үйлерде тұратындардың саны, адам.
№		Барлығы	оның ішінде жеке үй иелігінде	оның ішінде мемлекеттік меншіктегі	барлығы	оның ішінде жеке үй иелігінде	оның ішінде мемлекеттік меншіктегі үйлерде
1	Шымкент қаласы	68	68	-	-	-	-

Деректер көзі: ҚР Төтенше жағдайлар департаментінің деректері

Шымкент агломерациясының аумағында сейсмикалық күшейтуді талап ететін қоғамдық және өндірістік мақсаттағы объектілердің болуы туралы ақпарат

№	Облыстар және облыстардың қалалары мен аудандарының атаулары	Сейсмикалық күшейтуді талап ететін қоғамдық және өндірістік мақсаттағы объектілердің саны, бірлік/мың м²
		Барлығы	оның ішінде
		Барлығы	мектептер (қысқаша сипаттамасы: мекенжайы, балалар, мұғалімдер саны және т.б.)	ауруханалар (қысқаша сипаттамасы: мекенжайы, төсектер, дәрігерлер саны және т.б.)	балабақшалар (қысқаша сипаттамасы: балалар, персонал саны)	басқа қоғамдық ғимараттар мен құрылыстар (қысқаша сипаттамасы)	өндірістік ғимараттар мен құрылыстар (қысқаша сипаттамасы)
1	Шымкент қаласы	44	42	2	-	-	-

Деректер көзі: ҚР Төтенше жағдайлар департаментінің деректері

Об утверждении Межрегиональной схемы территориального развития Шымкентской агломерации

Межрегиональная схема территориального развития Шымкентской агломерации

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Зонирование планируемой территории

Параграф 1. Зоны интенсивного хозяйственного и градостроительного освоения и максимально допустимого искусственного преобразования природной среды

Параграф 2. Зона экстенсивного освоения окружающей природной среды

Параграф 3. Зона ограниченного хозяйственного освоения и максимально сохраняемой природной среды

Параграф 4. Зоны с особыми регламентами хозяйственной деятельности

Глава 3. Градостроительное освоение и развитие территории

Параграф 1. Меры совершенствования системы расселения населения

Параграф 2. Меры комплексного размещения производительных сил

Параграф 3. Меры комплексного развития инженерной инфраструктуры

Параграф 4. Меры комплексного развития транспортной инфраструктуры

Параграф 5. Основные направления развития социальной инфраструктуры

Параграф 6. Меры комплексного развития рекреационной инфраструктуры

Глава 5. Меры по рациональному природопользованию, обеспечению ресурсами, охране окружающей среды

Параграф 1. Меры по охране окружающей среды, рациональному природопользованию и обеспечению санитарно – эпидемиологического благополучия

Параграф 2. Основные меры по защите территории от воздействия чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и мероприятиям по гражданской обороне

Основные технико-экономические показатели Межрегиональной схемы территориального развития Шымкентской агломерации

Прогноз численности населения Шымкентской агломерации до 2050 года в разрезе населенных пунктов

Прогноз макроэкономических показателей города Шымкента

Прогноз макроэкономических показателей городской администрации Арысь

Прогноз макроэкономических показателей района Байдибека

Прогноз макроэкономических показателей Казыгуртского района

Прогноз макроэкономических показателей Ордабасынского района

Прогноз макроэкономических показателей Сайрамского района

Прогноз макроэкономических показателей Сарыагашского района

Прогноз макроэкономических показателей Толебийского района

Прогноз макроэкономических показателей Тюлькубасского района

Прогноз теплопотребления по жилой и общественной застройке, тысяча гигакалорий

Прогнозные объемы потребления природного газа в разрезе районов Шымкентской агломерации

Дошкольные организации Шымкентской агломерации на промежуточный (2030 год), расчетный (2040 год), прогнозный (2050 год) сроки проектирования в разрезе городов и районов

Общеобразовательные школы Шымкентской агломерации к 2030, 2040 и 2050 годам

Динамика развития жилищного фонда в Шымкентской агломерации до 2050 года

Информация о наличии жилья, требующего сейсмоусиления на территории Шымкентской агломерации

Информация о наличии объектов общественного и производственного назначения, требующего сейсмоусиления на территории Шымкентской агломерации

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасын бекіту туралы

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасы

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Жоспарланатын аумақты аймақтарға бөлу

1- параграф. Қарқынды шаруашылық және қала құрылысын игеру және табиғи ортаны барынша рұқсат берілген жасанды өзгерту аймақтары

2-параграф. Қоршаған табиғи ортаны экстенсивті игеру аймақтары

3-параграф. Шаруашылық игеру шектелген және табиғи ортасы барынша сақталатын аймақтар

4-параграф. Шаруашылық қызметінің ерекше регламенттері бар аймақтар

3-тарау. Аумақтың қала құрылысын игеру және дамыту

1-параграф. Халықты қоныстандыру жүйесін жетілдіру шаралары

2-параграф. Өндіргіш күштерді кешенді орналастыру шаралары

3-параграф. Инженерлік инфрақұрылымды кешенді дамыту шаралары

4-параграф. Көлік инфрақұрылымын кешенді дамыту шаралары

5-параграф. Әлеуметтік инфрақұрылымды дамытудың негізгі бағыттары

6-параграф. Рекреациялық инфрақұрылымды кешенді дамыту шаралары

5-тарау. Табиғатты ұтымды пайдалану, ресурстармен қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шаралар

1-параграф. Қоршаған ортаны қорғау, табиғатты ұтымды пайдалану және санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылықты қамтамасыз ету жөніндегі шаралар

2-параграф. Аумақты табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың әсерінен қорғау және азаматтық қорғаныс жөніндегі негізгі шаралар

Шымкент агломерациясын аумақтық дамытудың өңіраралық схемасының негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Шымкент агломерациясының елді мекендер бөлінісіндегі 2050 жылға дейінгі халық санының болжамы

Шымкент қаласының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Арыс қалалық әкімшілігінің макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Бәйдібек ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Қазығұрт ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Ордабасы ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Сайрам ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Сарыағаш ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Төлеби ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Түлкібас ауданының макроэкономикалық көрсеткіштерінің болжамы

Шымкент агломерациясы бойынша әкімшілік аудандар бөлінісінде 2040 жылы экономика салалары бойынша су жинаудың негізгі көрсеткіштері, жылына миллион текше метр

Тұрғын жай және қоғамдық құрылыс бойынша жылу тұтыну болжамы, мың гигакалория

Шымкент агломерациясының аудандары бөлінісінде табиғи газды тұтынудың болжамды көлемі

Шымкент агломерациясының қалалар мен аудандар бөлінісінде жобалаудың аралық (2030 жыл), есептік (2040 жыл), болжамды (2050 жыл) мерзімдеріне мектепке дейінгі ұйымдары

Шымкент агломерациясының 2030, 2040 және 2050 жылдарға арналған жалпы білім беретін мектептері

Шымкент агломерациясындағы тұрғын үй қорының 2050 жылға дейінгі даму динамикасы

Шымкент агломерациясының аумағында сейсмикалық күшейтуді талап ететін тұрғын үйлердің болуы туралы ақпарат

Шымкент агломерациясының аумағында сейсмикалық күшейтуді талап ететін қоғамдық және өндірістік мақсаттағы объектілердің болуы туралы ақпарат

Основные технико-экономические показатели
Межрегиональной схемы территориального развития
Шымкентской агломерации