О докладе за 2023 год о создании и развитии транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс - один путь" (включая информацию о реализации поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8)

Распоряжение Евразийского Межправительственного Совета от 4 июня 2024 года № 6.

      1. Одобрить доклад Евразийской экономической комиссии за 2023 год о создании и развитии транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс - один путь" (включая информацию о реализации поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8) (прилагается в качестве информационного материала).

      2. Настоящее распоряжение вступает в силу с даты его опубликования на официальном сайте Евразийского экономического союза.

      Члены Евразийского межправительственного совета

От Республики
Армения
От Республики
Беларусь
От Республики
Казахстан
От Кыргызской
Республики
От Российской
Федерации

Доклад за 2023 год О создании и развитии транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс - один путь" (включая информацию о реализации Поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8)

СОДЕРЖАНИЕ

      Список сокращений и условных обозначений

      Введение

      1. координации развития транспортной инфраструктуры в 8 Евразийском экономическом союзе

      2. О работе государств - членов Евразийского экономического союза, 37 проведенной в 2023 году по развитию транспортной инфраструктуры евразийских транспортных коридоров и маршрутов, входящих в том числе в международный транспортный коридор "Север - Юг"

      3. реализации национальных планов государств - членов 40 Евразийского экономического союза по развитию транспортной инфраструктуры

      Заключение

      Список источников

      Приложение 1-1 Карта евразийских транспортных коридоров и маршрутов

      Приложение 1-2. Инициатива "Перекресток Мира"

      Приложение 2. О реализации перечня приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов Евразийского экономического союза

      Приложение 3. О реализации национальных планов по развитию транспортной инфраструктуры, включая информацию:

      - о реализации проектов по строительству, реконструкции, модернизации объектов инфраструктуры в соответствии с национальными планами и стратегиями инфраструктурного развития;

      - о разработке предложений по сопряжению проектов, реализуемых в соответствии с национальными планами и китайской инициативой "Один пояс, Один путь"; о подготовке предложений по реализации совместных проектов развития транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс, Один путь";

      - об "узких" местах (ограничениях) транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг"

      Приложение 4. О пунктах пропуска государств - членов Евразийского экономического союза (разработано Департаментом таможенной инфраструктуры ЕЭК)

Список сокращений и условных обозначений

Государства-члены

- государства - члены Евразийского экономического союза

Договор о ЕАЭС

- Договор о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года

ДК ОНСТП

- План мероприятий ("дорожная карта") по реализации Основных направлений и этапов реализации скоординированной (согласованной) транспортной политики государств - членов Евразийского экономического союза

Комиссия, ЕЭК

- Евразийская экономическая комиссия

МТК

- международный транспортный коридор

Союз, ЕАЭС

- Евразийский экономический союз

ВЕЭС

- Высший Евразийский экономический совет

ЕМПС

- Евразийский межправительственный совет

Введение

      Транспорт является одной из крупнейших базовых отраслей экономик государств - членов ЕАЭС, обеспечивающей пространственную связанность и транспортную доступность территорий, а также мобильность населения.

      Развитие транспортной инфраструктуры международных транспортных коридоров в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", является важнейшей долгосрочной стратегической задачей экономик стран Договора о ЕАЭС, направленной на использование географических преимуществ и реализацию транзитного потенциала стран пятерки через интеграцию в мировые транспортные цепочки, в том числе в рамках ЕАЭС.

      На приоритетность целей по созданию и развитию транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов ЕАЭС в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг" указывают главы государств и правительств наших стран в инициативах по итогам заседаний Высшего Евразийского экономического совета и Евразийского межправительственного совета.

      Глобальное изменение мировых логистических цепочек и их участников, происходящее в результате геополитических событий, изменило картину традиционных международных транспортных коридоров, участниками которых являются государства - члены ЕАЭС, и стало катализатором создания и развития новых транспортных путей.

      Происходившие в 2022 году процессы диверсификации и формирования новых логистических маршрутов позволили в 2023 году наладить устойчивую работу не только на новых маршрутах, но и повысить эффективность действующих, особенно МТК "Север - Юг" и Транскаспийского международного транспортного маршрута (ТМТМ).

      Настоящий доклад за 2023 год "О создании и развитии транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс - один путь" (включая информацию о реализации Поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8) (далее - Доклад) подготовлен во исполнение пункта 7.4.1 Стратегических направлений развития евразийской экономической интеграции до 2025 года, утвержденных Решением Высшего Евразийского экономического совета от 11 декабря 2020 г. № 12

      (далее - Стратегические направления), и соответствующего пункта 7.4.1 Плана мероприятий по реализации Стратегических направлений развития евразийской экономической интеграции до 2025 года, утвержденного Распоряжением Совета Евразийской экономической комиссии от 5 апреля 2021 г. № 4 (далее - План мероприятий по реализации Стратегических направлений).

      Доклад подготовлен государствами - членами ЕАЭС на площадке Департамента транспорта и инфраструктуры Комиссии с участием заинтересованных департаментов Комиссии.

      В соответствии с пунктом 7.4.1 Плана мероприятий по реализации Стратегических направлений Доклад готовится на ежегодной основе.

      Целью Доклада является систематизация и анализ информации о реализации Договора о ЕАЭС и права Союза в части касающейся координации развития транспортной инфраструктуры, создания и развития евразийских транспортных коридоров, а также подготовка предложений по дальнейшему развитию транспортной инфраструктуры в рамках ЕАЭС.

      В Доклад включены вопросы, предусмотренные пунктом 7.4.1 Стратегических направлений:

      о реализации проектов по строительству, реконструкции, модернизации объектов инфраструктуры в соответствии с национальными планами и стратегиями инфраструктурного развития;

      о разработке предложений по сопряжению проектов, реализуемых в соответствии с национальными планами и китайской инициативой "Один пояс, Один путь";

      о подготовке предложений по реализации совместных проектов развития транспортной инфраструктуры на территориях государств-членов в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс - один путь".

      Также, Доклад направлен на проработку:

      инициатив Президента Республики Казахстан К.К. Токаева о необходимости развития транспортного коридора "Север - Юг" в сопряжении с Транскаспийским маршрутом, по выработке предметных решений по созданию цифровой системы транзита товаров (по итогам заседания Высшего Евразийского экономического совета 25 мая 2023 г.);

      инициативы Президента Кыргызской Республики С.Н. Жапарова по развитию транспортной инфраструктуры и логистики, расширению пропускной способности пунктов пропуска внутри Союза (по итогам заседания Высшего Евразийского экономического совета 25 декабря 2023 г.);

      инициатив, изложенных в обращении Президента Российской Федерации В.В. Путина к главам государств - членов ЕАЭС по случаю председательства Российской Федерации в органах Союза в 2023 году;

      инициатив Премьер-министра Республики Армения Н. В. Пашиняна к главам государств - членов ЕАЭС по случаю председательства Армении в органах Союза в 2024 году;

      инициативы Премьер-министра Республики Беларусь Р.А. Головненко по созданию бесшовного и комфортного маршрута транспортировки к портам Персидского залива (по итогам заседания Евразийского межправительственного совета 2-3 февраля 2023 г.);

      инициативы Премьер-министра Республики Беларусь Р.А. Головненко об источниках финансирования перечня приоритетных инфраструктурных проектов (по итогам заседания Евразийского межправительственного совета 24-25 августа 2023 г.);

      инициативы Премьер-Министра Республики Казахстан А.А. Смаилова по развитию транзитного потенциала для расширения географии экспорта стран ЕАЭС (по итогам заседания Евразийского межправительственного совета 7-8 июня 2023 г.);

      исполнения Поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8 (далее - Поручение ЕМПС № 8);

      вопросов мониторинга реализации приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС.

      Доклад включает информацию о работе государств-членов, проведенной в 2023 году по развитию транспортной инфраструктуры евразийских транспортных коридоров и маршрутов, входящих в том числе в международный транспортный коридор "Север - Юг".

      При подготовке Доклада использована информация уполномоченных органов государств - членов ЕАЭС в области транспорта, аналитические материалы Комиссии, а также аналитические материалы из источников, находящихся в открытом доступе.

I. О координации развития транспортной инфраструктуры в Евразийском экономическом союзе

      В 2023 году продолжена работа Сторон и Комиссии по формированию права Союза в части, касающейся транспортной инфраструктуры.

      Государства - члены ЕАЭС в Договоре о ЕАЭС определили основные приоритеты скоординированной (согласованной) транспортной политики, осуществляемой в ЕАЭС касательно транспортной инфраструктуры:

      создание и развитие евразийских транспортных коридоров (подпункт 2 пункта 3 статьи 86);

      координация развития транспортной инфраструктуры (подпункт 4 пункта 3 статьи 86).

      Вопросы создания и развития евразийских транспортных коридоров, координации развития транспортной инфраструктуры прорабатываются Евразийской экономической комиссией (далее - Комиссия) совместно с государствами - членами ЕАЭС во исполнение Договора о ЕАЭС, Основных направлений и этапов реализации скоординированной (согласованной) транспортной политики государств - членов Евразийского экономического союза (утв. Решением Высшего Евразийского экономического совета от 26.12.2016 № 19) и планов мероприятий "дорожных карт", принимаемых Евразийским межправительственным советом на 3-х летний период, и во исполнение Стратегических направлений.

      В 2023 году главами государств стран "пятерки" подписана Декларация о дальнейшем развитии экономических процессов в рамках Евразийского экономического союза до 2030 года и на период до 2045 года "Евразийский экономический путь" (далее - Декларация), одним из направлений которой является формирование общего транспортно-логистического пространства, предусматривающее координацию усилий государств - членов ЕАЭС по совместному развитию транспортно-логистической и цифровой инфраструктуры на международных транспортных коридорах в целях увеличения транзитных перевозок грузов, включая создание опорных транспортных хабов и логистических центров, увеличение пропускной способности существующих маршрутов.

      В ЕАЭС в 2023 году:

      принят комплексный план развития евразийских транспортных коридоров (распоряжение Коллегии ЕЭК от 05.12.2023 № 179);

      по предложениям Казахстанской Стороны и Кыргызской Стороны рассматривался вопрос о дополнении перечня приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС новыми проектами (02.02.2024 принято Распоряжение ЕМПС № 1 о внесении изменений в перечень);

      приняты решения по вопросу о перечне "узких мест". Планируется прорабатывать вопрос в соответствии с утвержденным распоряжением Коллегии Комиссии от 5 декабря 2023 г. № 179 "О комплексном плане развития евразийских транспортных коридоров" (пункт 4), а также с проектом ДК ОНСТП на 2024 - 2026 годы (пункт 10).

      На завершающем этапе находится проведение в государствах - членах ЕАЭС внутригосударственных процедур, необходимых для подписания проекта Соглашения о допустимых массах, осевых нагрузках и габаритах транспортных средств при движении по автомобильным дорогам, включенным в евразийские транспортные коридоры.

      Особо следует отметить, что в 2023 году транспортная отрасль продолжила обеспечивать устойчивость экономик государств - членов ЕАЭС.

      В 2023 году государства - члены Союза не снижали темпы развития транспортной инфраструктуры и сумели не только преодолеть возникающие трудности, но и реализовать ряд масштабных транспортных проектов.

      Так, в Республике Казахстан дан старт строительству новых железнодорожных линий Бахты - Аягоз и Дарбаза - Мактаарал.

      В Российской Федерации с опережением сроков состоялся ввод в эксплуатацию скоростной автомобильной дороги М-12 Восток (между Москвой и Казанью), являющейся частью международного транспортного коридора "Европа — Западный Китай".

      Итоги 2023 года подчеркивают надежность и устойчивость работы транспортных комплексов государств - членов ЕАЭС.

      Объемы перевозок и грузооборот по видам транспорта приведены в таблицах 1 и 21.

      ________________________________

      1 https://eec.eaeunion.org/upload/files/dep stat/econstat/analytics/mdicators2023_l2.pdf

Перевозки грузов по видам транспорта, январь-декабрь 2023 года,
миллионов тонн


Январь-декабрь 2023 г.

млн тонн

в % к январю-декабрю 2022 г.


Объем перевозок грузов (железнодорожным, автомобильным, воздушным) - всего

ЕАЭС

Армения

16,53

Беларусь

Казахстан*

727,4

Кыргызстан

50,71

Россия

7460,67

...


Из него: железнодорожным транспортом

ЕАЭС

Армения

2,1

59,9

Беларусь

Казахстан

416,4

102,8

Кыргызстан

9,4

116,8

Россия

1235,3

99,99


автомобильным транспортом

ЕАЭС

Армения**

14,4

108,7

Беларусь

Казахстан*

287,2

110,6

Кыргызстан

41,3

115,0

Россия

6224,9

100,2


воздушным транспортом, тыс. тонн

ЕАЭС

Армения***

33,9

145,5

Беларусь

Казахстан

23,8

97,2

Кыргызстан

12,6

в 42,0 р.

Россия****

467,4

77,1

      * Данные сформированы с учетом изменения методологического подхода по формированию показателей деятельности индивидуальных предпринимателей, осуществляющих коммерческие перевозки грузов на автомобильном транспорте.

      ** В данных отражены также грузоперевозки транспортом других стран.

      *** В данных отражены также грузоперевозки, выполненные авиакомпаниями других стран.

      **** По данным Росавиации.

  Таблица 2

Грузооборот по видам транспорта, январь-декабрь 2023 года, миллиардов тонно-километров


Январь-декабрь 2023 г.

млрд т-км

в % к январю-декабрю 2022 г.


Грузооборот всего (железнодорожным, автомобильным, воздушным) - всего

ЕАЭС

Армения

1,62

Беларусь

Казахстан*

356,65

Кыргызстан

2,73

Россия

3023,02


Из него: железнодорожного транспорта

ЕАЭС

Армения

0,5

58,3

Беларусь

Казахстан

326,8

104,8

Кыргызстан

1,1

107,2

Россия

2638,0

100,0


автомобильного транспорта

ЕАЭС

...

Армения**

1,1

110,4

Беларусь

Казахстан*

29,8

101,7

Кыргызстан

1,4

96,5

Россия

383,3

122,1


воздушного транспорта, млн г-км

ЕАЭС

...

Армения***

17,7

в 2,3 р.

Беларусь

Казахстан

53,7

98,5

Кыргызстан

231,1

в 13,1 р.

Россия****

1723,7

61,0

      * Данные сформированы с учетом изменения методологического подхода по формированию показателей деятельности индивидуальных предпринимателей, осуществляющих коммерческие перевозки грузов на автомобильном транспорте.

      ** Данный показатель рассчитывается по грузоперевозкам подвижным составом Республики Армения.

      *** Данный показатель рассчитывается только по грузоперевозкам авиакомпаниями Республики Армения.

      **** По данным Росавиации.


      Сложившаяся развитая и разветвленная сеть транспортных коммуникаций в Союзе позволяет обеспечивать бесперебойность перевозок в направлениях "Восток -Запад" и "Север - Юг".

      Так, объем перевозок грузов по Восточному полигону по итогам 2023 года составил более 300 млн тонн, что на 11% выше уровня 2021 года, по Азово-Черноморскому коридору перевозки достигли 220 млн тонн.

      В 2023 году в рамках диверсификации транспортно - логистических связей и развития новых направлений значительно возросли объемы перевозок по коридорам "Север - Юг" и Транскаспийскому международному транспортному маршруту.

      Так, в 2023 году на 38 % увеличились объемы перевозок по международному транспортному коридору "Север - Юг", превысив объем в 19 млн тонн2, на 86 % выросли объемы перевозки грузов по Транскаспийскому международному транспортному маршруту, достигшие 2,8 млн. тонн3. На сегодня маршрут предоставляет конкурентоспособный срок доставки - в среднем 12 суток. В среднесрочной перспективе планируется довести объемы грузоперевозок по данному коридору до 10 млн. тонн.

      _____________________________________

      2 https://finance.rambler.rU/business/51988130-belousov-ozhidaet-rost-perevozok-po-vostochnomu- poligonu-v-2023-godu-do-bolee-300-mln-tonn/

      3 https://railways.kz/ru/news/preimiishestva-tmtm-obespechivayut-rost-cksporta/

О комплексном плане развития евразийских транспортных коридоров

      5 декабря 2023 г. принято Распоряжение Коллегии Евразийской экономической комиссии № 179 "О комплексном плане развития евразийских транспортных коридоров" (далее - Распоряжение, Комплексный план).

      Подготовка Комплексного плана является продолжением работы по созданию и развитию евразийских транспортных коридоров, перечень которых утвержден Распоряжением Коллегии Комиссии от 26 октября 2021 г. № 175.

      Утвержденный перечень евразийских транспортных коридоров и маршрутов включает евразийские одномодальные железнодорожные маршруты, евразийский мультимодальный маршрут, а также евразийские автомобильные коридоры и маршруты. В состав евразийских транспортных коридоров входят казахстанские порты, - морской порт Актау и морской порт Курык, и российские порты, - морской порт Калининград, морской порт Махачкала, морской порт Новороссийск, морской порт Усть-Луга.

      Карта евразийских транспортных коридоров и маршрутов и приоритетные интеграционные инфраструктурные проекты в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС представлены в Приложении 1-1.

      К Комплексному плану прилагается информация о мероприятиях государств - членов ЕАЭС по развитию евразийских транспортных коридоров и маршрутов, размещенная па официальном сайте ЕАЭС по ссылке: https://eec.eaeunion.org/upload/clcr/etkim.pdf.

      Реализация мероприятий государств - членов по развитию евразийских транспортных коридоров до 2025 года позволит осуществить строительство свыше 1000 км новых и электрификацию порядка 800 км железнодорожных путей, строительство свыше 1000 км новых автомобильных дорог, реконструкцию и капитальный ремонт свыше 3000 км автодорог.

      В соответствии с Комплексным планом на площадке Совета руководителей уполномоченных органов в области транспорта государств - членов ЕАЭС по результатам углубленной проработки будут подготовлены решения, предложения и рекомендации о целесообразности подготовки актов органов Союза касательно:

      целевых индикаторов (показателей) развития евразийских транспортных коридоров (маршрутов);

      паспортов евразийских транспортных коридоров (маршрутов);

      требований к евразийским транспортным коридорам (маршрутам);

      развития отдельных участков евразийских транспортных коридоров (маршрутов), выявления и устранения "узких мест".

      При этом, ЕМПС будет ежегодно рассматривать информацию о реализации мероприятий Комплексного плана в составе настоящего доклада.

      Распоряжением предусматривается проработка вопроса о внесении изменений в Положение о Совете руководителей уполномоченных органов в области транспорта государств - членов ЕАЭС (утв. Решением Высшего Евразийского экономического совета от 14.05.2018 № 13) в части наделения Совета руководителей полномочиями, в том числе необходимыми для реализации мероприятий, предусмотренных Комплексным планом.

      Стороны и Комиссия приступили к проработке данного вопроса 21 декабря 2023 г. на 22-м заседании подкомитета по инфраструктуре и логистике Консультативного комитета по транспорту и инфраструктуре.

      В соответствии с Комплексным планом предусматривается на ежегодной основе подготовка и рассмотрение информации на Коллегии и Совете Комиссии по анализу:

      результатов реализации мероприятий государств - членов ЕАЭС по развитию железнодорожной, автодорожной и портовой инфраструктуры, входящей в евразийские транспортные коридоры (маршруты);

      реализации приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС, одобренных Распоряжением ЕМПС от 26 августа 2022 г. № 19.

      В целях приведения возможностей пропускной (провозной) способности транспортной инфраструктуры в соответствие с возрастающими объемами и скоростью грузопотока Комплексным планом предусматривается реализация мероприятий по развитию отдельных участков евразийских транспортных коридоров (маршрутов), выявлению и устранению "узких мест", которые будут рассматриваться на заседании Совета руководителей уполномоченных органов в области транспорта государств - членов Союза.

      Информация об "узких" местах (ограничениях) транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", подготовленная на основе информации, предоставленной государствами - членами ЕАЭС учтена в Приложении 3.

Подготовка проекта "дорожной карты" проекта плана мероприятий ("дорожной карты") по реализации Основных направлений и этапов реализации скоординированной (согласованной) транспортной политики государств - членов ЕАЭС на 2024 - 2026 годы

      В соответствии с Решением Высшего Евразийского экономического совета от 26 декабря 2016 г. № 19 "Об Основных направлениях и этапах реализации скоординированной (согласованной) транспортной политики государств - членов Евразийского экономического союза" проводится работа по подготовке проекта плана мероприятий ("дорожной карты") по реализации Основных направлений и этапов реализации скоординированной (согласованной) транспортной политики государств - членов ЕАЭС на 2024 - 2026 годы.

      Проект "дорожной карты" включает разделы касательно развития транспортной инфраструктуры "Эффективное использование транзитного потенциала", "Создание и развитие евразийских транспортных коридоров".

      Планируется, что в 2024 г. документ будет принят ЕМПС.

О приоритетных интеграционных инфраструктурных проектах в сфере транспорта государств - членов Евразийского экономического союза

      Во исполнение пункта 6.1.5 Стратегических направлений Распоряжением Евразийского межправительственного совета от 26 августа 2022 г. № 19 одобрен Перечень приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств-членов (далее - Перечень, Приоритетные проекты), изначально включавший 7 проектов.

      В настоящее время в Перечень по предложениям Казахстанской Стороны и Кыргызской Стороны внесены изменения (Распоряжение ЕМПС от 02.02.2024 № 1) и Перечень включает 11 Приоритетных проектов, направленных на развитие евразийских транспортных коридоров и маршрутов, а также развитие транзитного потенциала в рамках Союза и транспортной инфраструктуры, входящей в международные транспортные коридоры в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс, Один путь", из них:

      1 проект Республики Армения, 2 проекта Республики Беларусь, 3 проекта Республики Казахстан, 3 проекта Кыргызской Республики и 2 проекта Российской Федерации.

      На заседании ЕМПС 1-2 февраля 2024 г. в г. Алматы рассмотрено инициативное предложение Республики Беларусь о включении в Перечень двух Приоритетных проектов, направленных на развитие железнодорожных участков как Республики Беларусь, так и Российской Федерации.

      Дальнейшее рассмотрение данного вопроса продолжается в формате двухстороннего взаимодействия с Российской Стороной и на площадках Союзного государства.

      Одновременно, предлагается в целях оценки интеграционного эффекта для ЕАЭС от реализации приоритетных инфраструктурных проектов в сфере транспорта предложения по перечню проектов предварительно обсуждать на площадке Комиссии со всеми Сторонами, после чего вносить такие предложения для рассмотрения органами Союза.

      Возможно также отметить, что реализация приоритетных проектов осуществляется Сторонами на национальном уровне.

      На уровне ЕАЭС не инициировано принятие решений о совместной реализации приоритетных проектов и об участии бюджета ЕАЭС в финансировании проектов.

      Дополнительная информация о реализации перечня приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС учтена в Приложении 2.

Приоритетные проекты Республики Армения

      1. Инвестиционная программа дорожного коридора "Север - Юг" 4-ая очередь (Транш-4).

      Планируется строительство следующих участков дорожного коридора:

      Арташат - Сисиан: протяженность составляет около 162 км, сроки ввода в эксплуатацию не определены, проект на стадии разработки, общая стоимость реализации не определена, вопрос финансирования на стадии обсуждения.

      Сисиан - Каджаран: протяженность составляет около 60 км, срок ввода в эксплуатацию - до 2030 года, рабочий проект в наличии, строительные работы начнутся после завершения тендера (проведен этап переквалификации), вопрос финансирования на стадии завершения переговоров.

      Каджаран - Агарак: протяженность составляет около 32 км, срок ввода в эксплуатацию - до 2026-2027 гг., рабочий проект в наличии, строительные работы предусматривается начать в конце марта - начале апреля 2024 года.

      Каджаран - Агарак: около 10,3 км (включая 7 км тоннель), ориентировочный срок ввода в эксплуатацию - до 2030 года, рабочий проект готов, ориентировочная сумма реализации проекта около 153 млрд, армянских драм, вопрос финансирования на стадии переговоров.

      Автодорога является частью международной магистрали АН 82 и частью дорожного коридора "Север - Юг".

     


      МТК "Север - Юг" создан для привлечения транзитных грузопотоков из Индии, Ирана и других стран Персидского залива через Каспийский регион и далее в Северную и Западную Европу.

      Следует отметить, что по проекту Республики Армения изменены сроки ввода в эксплуатацию отдельных участков дорожного коридора, определены ориентировочная сумма реализации и источники финансирования по участку Каджаран - Агарак.

     


      2. Реконструкция автомобильной дороги М-1/Е 30 Брест (Козловичи) - Минск - граница Российской Федерации (Редьки).

      В соответствии с Концепцией реализации проекта, согласованной Главой государства (резолюция от 7 октября 2020 г. № 09/582 П1129) разработана предпроектная документация по реконструкции автодороги М-1/Е 30 по Брестской области (протяженность 252 км).

      В связи с необходимостью привлечения значительного объема финансовых средств и ограниченной возможностью привлечения иностранных заимствований на модернизацию автомобильной дороги разработка предпроектной документации по Витебской и Минской областям приостановлена.

      С учетом проведения ремонтных мероприятий, автомобильная дорога приведена в надлежащее транспортно-эксплуатационное состояние, обеспечивающее безопасность участников дорожного движения, и не требует проведения срочных мероприятий по ее реконструкции.

      Вопрос реконструкции автомобильной дороги М-1/Е 30, с учетом необходимости модернизации более напряженных транспортных маршрутов республики, будет рассмотрен при формировании Государственной программы "Дороги Беларуси" на 2026 - 2030 годы.

      3. Реконструкция автомобильной дороги М-10 граница Российской Федерации (Селище) - Гомель - Кобрин.

      Автомобильная дорога М-10 проходит по территории Гомельской и Брестской областей. Маршрут является одним из значимых международных транспортных маршрутов, его протяженность составляет 608 км.

      В настоящее время разработана проектная документация по реконструкции участка республиканской автомобильной дороги М-10 граница Российской Федерации (Селище) - Гомель - Кобрин км 109,9 - км 195,19.

      Учитывая, что меры по привлечению заемных финансовых средств для реконструкции автодороги М-10 не дали результатов, а ее транспортноэксплуатационное состояние требует проведения незамедлительных работ, начать выполнение работ по ее реконструкции в 2024 году планируется за счет средств республиканского бюджета.

Приоритетные проекты Республики Казахстан

      4. Реконструкция казахстанских участков автомобильной дороги М-32, относящихся к международному транспортному маршруту "Европа - Западный Китай".

      Протяженность коридора "Европа - Западный Китай" - 8440 км, в том числе по территории Республики Казахстан - 2747 км, из них:

      I категория с 4-х полосным движением - 1424 км ("Кызылорда - Туркестан - Шымкент - Тараз - Алматы - Хоргос");

      II категория 1323 км ("граница с Российской Федерацией - Актобе - Улгайсын - Кызылорда").

      Со стороны Республики Казахстан полная реконструкция завершена в 2017 г. (работы велись с 2009 г.).

      Республика Казахстан планирует поэтапный перевод коридора "Западная Европа - Западный Китай" в первую техническую категорию с 4-х полосным движением по всей протяженности автомагистрали.

      В этих целях в период с 2023 - 2025 гг. планируется завершить работы по реконструкции участка от Актобе до Улгайсын (262 км) и в дальнейшем в период с 2025 по 2030 гг. реконструировать оставшиеся участки от Улгайсын до Кызылорды (960 км), от Актобе до границы с Российской Федерацией (101 км).

      Тем самым до 2030 г. участки дорог от города Кызылорда до границы с Российской Федерацией, протяженностью 1323 км, будут переведены в первую техническую категорию.

      41. Развитие восточного международного транспортного коридора "Север - Юг" с модернизацией существующей железнодорожной инфраструктуры на участках "Орск - Кандыагаш - Макат - Бейнеу - Болашак", "Илецк-1 - Актобе", "Челябинск - Тобол - Никельтау", "Аксарайская - Макат", "Шалкар - Бейнеу - Мангыстау".

      42. Развитие коридора "Россия - страны Центральной Азии": строительство железнодорожной линии "Дарбаза - Мактаарал";

      строительство вторых железнодорожных путей па участке "Казал ы-Арысь".

     



     


      5. Электрификация железнодорожного участка "Луговая - Балыкчи".

      Протяженность участка составляет 321,5 км. Необходима разработка ТЭО.

      Железнодорожный участок Луговая - Балыкчы является главной транспортной артерией, связывающий Кыргызстан с Казахстаном и другими странами. Участок однопутный, эксплуатационная длина 321,5 км, из них 60,3 км - на территории Казахстана и 261,2 км - на территории Кыргызстана.

      Ориентировочная стоимость реализации 300,0 млн. долл. США

      Структура финансирования не определена.

      51. Проект железной дороги "Балыкчи - Кочкор - Кара-Кече - Макмал - Джалал-Абад".

      Общая протяженность железной дороги от станции Балыкчы до станции Джалал-Абад по маршруту Балыкчы - Кочкор - Кара-Кече - Макмал - Джалал- Абад - 405 км.

      Предполагаемые объемы перевозок - от 3,7 до 4,3 млн тонн в год.

      Потребность в инвестициях (в ценах 2018 г.) 4,06 млрд долларов США.

      52. Проект автомобильной дороги "Реконструкция северно-объездной дороги города Бишкек".

      Общая протяженность Северной объездной автодороги г. Бишкек - 33,4 км.

      Проект состоит из 2 участков:

      Участок 1.

      Реконструкция автомобильной дороги Алматы - Бишкек - Ташкент протяженностью 24,3 км;

      Участок 2.

      Реконструкция автомобильной дороги Бишкек - Нарын - Торугарт 0 км - 9.1 км протяженностью 9 км.

      Потребность инвестициях 45,6 млн долларов США.

Приоритетные проекты Российской Федерации

      6. Строительство и модернизация российских участков автомобильных дорог, относящихся к международному транспортному маршруту "Европа - Западный Китай".

      Общая протяженность маршрута на территории Российской Федерации около 2,4 тыс. км.

      Маршрут состоит из трех основных частей:

      1) от Санкт-Петербурга до Москвы, включая федеральные автодороги М-11 "Нева" Москва - Санкт-Петербург (строительство обхода г. Твери в 2022- 2024 годы, 74 млрд, рублей) и Центральную кольцевую автомобильную дорогу.

      2) автомобильная дорога М-12 Москва - Нижний Новгород - Казань, протяженностью 810 км (2020-2023 годы, 901,5 млрд рублей) и обход г. Тольятти с мостовым переходом через р. Волгу, протяженностью 99,3 км (2022-2024 годы, 140,7 млрд рублей).

      3) участок существующей дорожной сети от пересечения с автодорогой М-12 Москва - Нижний Новгород - Казань до границы с Казахстаном (автодороги А-151 Цивильск - Ульяновск, М-5 "Урал", Р-239 Казань-Оренбург- Акбулак, граница с Республикой Казахстан).

      7. Строительство российского участка частной автомагистрали "Меридиан".

      Трассировка маршрута: Республика Беларусь - Брянск - Саратов - Республика Казахстан.

      Общая протяженность маршрута составляет 1411 км.

      Общая стоимость реализации 1,5 трлн, рублей.

      Структура финансирования будет определена дополнительно в ходе разработки финансовой модели проекта.

      Маршрут состоит из трех основных участков:

      1) Республика Беларусь - Брянск;

      2) Брянск - Саратов (первоочередной к реализации участок, протяженность 871 км, предварительная стоимость - порядка 1 трлн, рублей);

      3) Саратов - Республика Казахстан.

      В 2022 году обеспечена разработка технико-экономического обоснования проекта. С учетом значительной капиталоемкости проекта и приоритизации, рассмотрение вопросов поэтапной реализации автомобильной дороги "Меридиан" возможно после 2028 года.

     


О цифровизации транспорта

О развитии электронного документооборота в морских пунктах пропуска государств - членов ЕАЭС

      В 2023 году, основываясь на результатах исследования основных аспектов развития права Союза и национального законодательства Сторон отмечена значительная положительная динамика в части касающейся развития электронного документооборота в морских пунктах пропуска.

      8 июня 2023 г. Евразийскому межправительственному совету представлена информация о результатах исполнения плана мероприятий по развитию электронного документооборота в морских пунктах пропуска государств - членов Евразийского экономического союза на 2021 - 2022 годы (Приложение к Концепции развития электронного документооборота в морских пунктах пропуска государств - членов ЕАЭС, утв. Решением Евразийского межправительственного совета от 05.02.2021 № 1)

      В связи с тем, что присутствие документов на бумажном носителе сохраняется, государствам - членам ЕАЭС рекомендовано при реализации политики в сфере развития электронного документооборота в морских пунктах пропуска исходить из необходимости создания условий для полного перехода на электронный документооборот и применения цифровых технологий в морских пунктах пропуска, обеспечения соблюдения принципа однократного представления и многократного использования данных с учетом аналитических материалов, а также рассмотреть возможность внесения соответствующих изменений в нормативные правовые акты государств - членов ЕАЭС, регулирующие указанную сферу.

      Распоряжением Евразийского межправительственного совета от 8 июня 2023 г. № 12 принят план мероприятий развития электронного документооборота в морских пунктах пропуска государств - членов Евразийского экономического союза на 2023 - 2025 годы, направленный на достижение цели полного перехода на электронный документооборот и применение цифровых технологий в морских пунктах пропуска государств- членов, обеспечение унификации данных в рамках электронного документооборота.

О рекомендациях Коллегии Комиссии

      Комиссией на постоянной основе проводится постоянная работа по мониторингу реализации государствами - членами ЕАЭС принятых рекомендаций Коллегии Комиссии:

      Рекомендации Коллегии Комиссии от 26 ноября 2019 г. №38 "О согласованных подходах по внедрению безбумажных технологий при организации и оформлении перевозок грузов в международном сообщении и устранению недостатков в организации движения поездов", направленной на совершенствование организации грузовых железнодорожных перевозок с помощью внедрения безбумажных технологий;

      Рекомендации Коллегии Комиссии от 7 июня 2022 г. № 23 "Об общих подходах к вопросам цифровой логистики в Евразийском экономическом союзе", определяющей условия для развития цифровых технологий в сфере транспорта и способствующей повышению качества транспортных услуг;

      Рекомендации Коллегии Комиссии от 7 июня 2022 г. № 24 "О развитии транспортно-логистических центров в рамках Евразийского экономического союза", направленной на координацию процессов создания и развития транспортно-логистических центров в государствах-членах ЕАЭС с учетом обеспечения приоритетного развития евразийских транспортных коридоров и маршрутов;

      Рекомендации Коллегии Комиссии от 27 декабря 2023 г. № 41 "О поэтапном переходе к применению в электронном виде документов при международных автомобильных перевозках грузов в Евразийском экономическом союзе", направленной на упрощение организации перевозок, снижение затрат и внедрение электронного документооборота при международных автомобильных перевозках грузов в рамках ЕАЭС.

      Информация о мониторинге реализации указанных рекомендаций Коллегии Комиссии рассматривается на площадках профильных подкомитетов Консультативного комитета по транспорту и инфраструктуре Комиссии.

О проекте цифровизации грузовых железнодорожных перевозок

      17 мая 2018 г. в Астане (Республика Казахстан) было подписано Соглашение о торгово-экономическом сотрудничестве между Евразийским экономическим союзом и его государствами-членами, с одной стороны, и Китайской ЕІародной Республикой, с другой стороны (далее - Соглашение).

      Документ вступил в силу 25 октября 2019 г.

      В соответствии с Соглашением стороны признали важность экономической интеграции в Азиатско-Тихоокеанском регионе и в Евразии, а также важность сопряжения Евразийского экономического союза и инициативы "Один пояс, Один путь" как инструмента создания крепких и стабильных торговых связей в регионе для чего предусматривается развитие отраслевого сотрудничества между ЕАЭС и КНР в таких отраслях как: сельское хозяйство, энергетика, транспорт, промышленная кооперация, технологии и инновации, информационная и коммуникационная инфраструктура, финансы и окружающая среда.

      В увязке с обозначенным Соглашением в рамках заседания Высшего Евразийского экономического совета 21 мая 2021 г. было уделено большое внимание тематике цифровых транспортных коридоров и развитию транспортного потенциала государств-членов ЕАЭС, а также увеличению объемов торговли с третьими странами.

      Распоряжением Евразийского межправительственного совета от 20 августа 2021 г. № 17 в г. Чолпон-Ата (Кыргызская Республика) утвержден План первоочередных мероприятий по цифровизации грузовых железнодорожных перевозок в интересах развития торгово- экономического сотрудничества между ЕАЭС и КНР (далее - План мероприятий), подготовленный при участии железнодорожных перевозчиков государств - членов ЕАЭС и предполагающий переход на комплексную электронную технологию перевозки грузов железнодорожным транспортом при двусторонних и транзитных перевозках грузов между государствами - членами ЕАЭС, включая переход на юридически значимый электронный документооборот в части перевозочных и товаросопроводительных документов.

      Для реализации Плана мероприятий Евразийской части и в рамках подготовки проекта Плана (Дорожной карты) по развитию торгово- экономического сотрудничества ЕАЭС и КНР, предполагающего цифровизацию железнодорожных перевозок в том числе на уровне КНР, создана Рабочая группа по цифровым транспортным коридорам на уровне руководителей транспортных ведомств, таможенных служб, органов, уполномоченных в сфере ветеринарного и фитосанитарного контроля, а также железнодорожных перевозчиков государств - членов ЕАЭС.

      Для регулярного взаимодействия и оперативного решения возникающих вопросов по обозначенным документам сформирована экспертная подгруппа по вопросам взаимодействия и оперативного решения возникающих вопросов.

      16 февраля 2023 г. на третьем заседании Совместной комиссии по реализации Соглашения о торгово-экономическом сотрудничестве между Евразийским экономическим союзом и его государствами-членами, с одной стороны, и Китайской Народной Республикой, с другой стороны, от 17 мая 2018 г. (далее - Совместная комиссия) подписан План (Дорожная карта) по развитию торгово-экономического сотрудничества между ЕАЭС и КНР.

      Итоговый План (Дорожная карта) по развитию торгово- экономического сотрудничества между ЕАЭС и КНР включает работу по цифровизации транспортных коридоров, установление диалога по вопросам внешнеторговой политики ЕАЭС и КНР и совместное исследование эффектов различных сценариев углубления торгово-экономического сотрудничества, включая либерализацию торговли и упрощение ее процедур между ЕАЭС и КНР.

      8 июня 2023 г. в рамках заседания Евразийского межправительственного совета принято Распоряжение № 10, которое предусматривает реализацию до 2026 года Плана мероприятий Евразийской части от 20 августа 2021 года по результатам мониторинга его реализации Рабочей группой по цифровым транспортным коридорам ЕЭК, а также Плана от 16 февраля 2023 г.

      В соответствии с Распоряжением должно быть обеспечено взаимодействие с китайской стороной по Плану от 16 февраля 2023 г., а к 2026 году должен быть исполнен План мероприятий Евразийской части.

      15 сентября 2023 года состоялось заседание Рабочей группы по цифровым транспортным коридорам, в рамках которого представлены доклады причастных сторон государств - членов ЕАЭС по статусу реализации Плана мероприятий Евразийской части от 20 августа 2021 года и Плана (Дорожной карты) от 16 февраля 2023 г.

      19 апреля 2024 г. в г. Пекин состоялось четвертое заседание Совместной комиссии. В ходе заседания отмечено, что Сторона ЕАЭС предложила установить диалог в сфере транспорта с целью обсуждения таких вопросов, как обмен информацией о стратегических документах и практиках развития транспортной инфраструктуры, о реализации приоритетных инфраструктурных проектов ЕАЭС и Китая в области транспорта и развития евразийских транспортных коридоров.

О проекте формирования
Экосистемы цифровых транспортных коридоров (ЭЦТК)

      11 октября 2017 г. принято Решение Высшего Евразийского экономического совета № 12 "Об Основных направлениях реализации цифровой повестки Евразийского экономического союза до 2025 года".

      По ЭЦТК приняты следующие акты органов Союза:

      распоряжение Евразийского межправительственного совета от 31 января 2020 г. № 4 "О формировании цифровых транспортных коридоров Евразийского экономического союза" с планом мероприятий по формированию ЭЦТК;

      распоряжение Совета Комиссии от 23 ноября 2020 г. № 29 "О перечне сервисов и цифровой инфраструктуры, реализуемых в целях формирования экосистемы цифровых транспортных коридоров Евразийского экономического союза";

      Решение Совета Комиссии от 14 сентября 2021 г. № 87 "О реализации проекта "Создание информационно-коммуникационной "витрины" национальных сервисов экосистемы цифровых транспортных коридоров ЕАЭС" (Проект "Витрина").

      Проект "Витрина" принят к реализации в конце 2021 г.

      Реализация Проекта "Витрина" должна была обозначить начало формирования всей экосистемы цифровых транспортных коридоров ЕАЭС, а по предложенным к реализации в Перечне (распоряжение Совета Комиссии от 23 ноября 2020 г. № 29) сервисам и цифровой инфраструктуры, - должны были быть созданы и апробированы прототипы.

      Вместе с тем, определенным по итогам конкурса подрядчиком выполнить запланированные в рамках Проекта "Витрина" работы не удалось и, в связи с этим, 5 апреля 2023 г. подписано соглашение между Комиссией и Исполнителем о расторжении договора и прекращении обязательств по нему.

      Комиссией инициированы работы по актуализации Проекта "Витрина" с учетом современных вызовов и целей.

      С учетом итогов проведенных совещаний подготовлен комплект документов по актуализации Проекта "Витрина".

      В части перечня сервисов и цифровой инфраструктуры, реализуемых в целях формирования ЭЦТК предлагается актуализировать данный перечень в следующем варианте:

      1. Информационно-коммуникационная "витрина" национальных сервисов экосистемы цифровых транспортных коридоров Евразийского экономического союза.

      2. Сервис по бронированию очереди в автомобильном пункте пропуска государства-члена (при наличии системы электронной очереди в таком пункте).

      3. Сервис по применению электронных транспортных (перевозочных) и / или товаросопроводительных документов для международных грузовых железнодорожных перевозок.

      4. Сервис по применению электронной международной транспортной накладной (для автомобильного транспорта).

      5. Сервис по применению электронных разрешений на международные автомобильные перевозки крупногабаритных и тяжеловесных грузов, а также осуществлению весогабаритного контроля при международных грузовых автомобильных перевозках;

      6. Сервис по применению электронных навигационных пломб.

      Следует отметить, что в отношении указанных сервисов имеются предложения Белорусской Стороны. В частности, Белорусская Сторона считает необходимым разделить "Сервис по применению электронных транспортных (перевозочных) и / или товаросопроводительных документов для грузовых железнодорожных перевозок" на два отдельных сервиса:

      31. Сервис по применению электронной международной транспортной накладной (для железнодорожного транспорта).

      32. Сервис по применению электронных товаросопроводительных документов при перевозке грузов различными видами транспорта.

      Позиция Белорусской Стороны аргументирована тем, что сервис по оформлению электронных транспортных (перевозочных) документов предоставляется перевозчиком (железными дорогами). В отношении сопроводительных документов, обязанность прикладывать их к накладной возложена на отправителя в соответствии с параграфом 1 статьи 22 Соглашения о международном грузовом сообщении (СМГС), то есть оформление электронных товаросопроводительных документов не является компетенцией перевозчика в соответствии с параграфом 2 статьи 22 СМГС.

      У Белорусской железной дороги имеется собственная автоматизированная система "Электронная перевозка", позволяющая клиентам Белорусской железной дороги оформлять электронные перевозочные документы, в том числе при перевозке грузов в международном железнодорожном сообщении. Указанная система разработана в соответствии с требованиями СМГС.

      Вопрос по актуализации документов по Проекту "Витрина" был рассмотрен Коллегией Комиссии 10 октября 2023 г. и Советом Комиссии 20 октября 2023 г., по итогам чего был направлен на доработку с учетом позиции Российской Стороны.

      24 октября 2023 г. Комиссией направлены дополнительные справочные материалы, раскрывающие суть проекта "Витрины", в том числе описание бизнес-процессов по реализации сервисов проекта.

      16 февраля 2024 г. Минэкономразвития России в адрес Комиссии представлена комплексная позиция Российской Федерации о согласовании материалов проекта "Витрина" с учетом необходимости закрепления в документации по проекту обязательств всех государств - членов ЕАЭС по присоединению и введению в промышленную эксплуатацию сервисов, предлагаемых к реализации в рамках проекта "Витрина".

      В ходе заседания координационной группы 29 февраля 2024 г. Стороны (Республика Армения в рабочем порядке, Республика Беларусь, Кыргызская Республика и Российская Федерация) согласовали доработанный Комиссией с учетом позиции Российской Стороны текст проекта решения Совета Комиссии о перезапуске проекта "Витрина".

      При этом, у Белорусской Стороны по Проекту "Витрина" имеется позиция по объему сервисов и их содержанию. Замечания высказывались письменно и непосредственно в ходе заседания координационной группы по реализации Проекта "Витрина" 29 февраля 2024 г.

      В ответ на представленные замечания Республики Беларусь Департаментом информационных технологий Комиссии с учетом итогов указанного заседания координационной группы в адрес Министерства связи и информатизации Республики Беларусь направлена позиция с комментариями и разъяснениями относительно представленных замечаний.

      В целях скорейшего перезапуска, вопрос о Проекте "Витрина" внесен для рассмотрения Коллегией Комиссии на заседании 25 июня 2024 г.

О пилотном проекте по обмену электронной международной транспортной накладной e-CMR (для автомобильного транспорта) между хозяйствующими субъектами Российской Федерации и Республики Беларусь с применением механизма доверенной третьей стороны

      В целях реализации скоординированной политики государств - членов ЕАЭС в сфере перехода на электронные юридически значимые документы при осуществлении международных грузовых автомобильных перевозок в 2022-2023 годах Российской Федерацией и Республикой Беларусь осуществлен пилотный проекта по апробации применения электронной международной автомобильной транспортной накладной (e-CMR) в формате утвержденным СЕФАКТ ООН, разработанной в соответствии с принятым дополнительным протоколом к Конвенции о договоре международной перевозки грузов автомобильным транспортом.

      Результаты проведенного пилота, направленные в Евразийскую экономическую комиссию, подтвердили техническую и практическую важность осуществления международных автомобильных перевозок с применением e-CMR.

      Опубликованный отчет о реализации данного проекта доступен по ссылке: https://eec.eaeunion.org/upload/medialibrary/476/2shmw0ouneo4xge42jqt3tqqpj2x4i 2 b/4.1 -Otchet-transgranichnyy-pilot-e_CMR.pdf.

О Соглашении о применении в Евразийском экономическом союзе навигационных пломб

      Соглашение о применении в Евразийском экономическом союзе навигационных пломб для отслеживания перевозок подписано главами государств-членов Союза 19 апреля 2022 года (далее - Соглашение) и вступило в силу 3 апреля 2023 года.

      Документ имеет статус международного договора и устанавливает правовую основу для применения в ЕАЭС нового технологического инструмента контроля при перевозках товаров и транспортных средств - навигационных пломб. Использование указанной технологии позволяет на расстоянии в онлайн- режиме наблюдать за транспортным средством и фиксировать каждое незаконное действие с товарами, находящимися в опломбированном грузовом отсеке, за счет чего обеспечивается "прозрачность" перевозок.

      Соглашение направлено на минимизацию мер государственного контроля при перевозках товаров (при транзите, экспорте и в рамках взаимной торговли) и обеспечение их законного оборота на территории Союза.

      Сфера действия Соглашения распространяется исключительно на перевозки, осуществляемые по территориям двух и более стран Союза.

      Соглашением предусмотрено поэтапное введение отслеживания с учетом категорий товаров и видов транспорта, которыми они будут перемещаться. Такой подход обеспечит постепенную адаптацию участников перевозок и государственных органов к новым, отвечающим современным требованиям условиям работы.

      Для начала практического применения Соглашения необходима реализация ряда мероприятий, как на уровне Комиссии, так и на национальном уровне. Перечень таких мероприятий закреплен в Плане мероприятий ("дорожной карте"), утвержденном Распоряжением Совета Комиссии от 21 апреля 2023 г. № 12.

      Планом предусмотрено принятие ряда первоочередных решений Коллегии и Совета Комиссии, необходимых для запуска отслеживания с применением навигационных пломб. Реализация некоторых мероприятий Плана, направленных на дальнейшее совершенствование механизма отслеживания перевозок, завершается в 2025 г.

      План включает также подготовку решений Комиссии, не имеющих обязательного характера, сроки разработки и принятия которых не определены, и которые могут быть подготовлены при наличии инициатив Сторон и (или) Комиссии.

      План сформирован с учетом положений Соглашения, предусматривающих, в том числе принятие государствами-членами актов национального законодательства, регламентирующих отдельные направления механизма отслеживания с применением навигационных пломб, и создание временных интеграционных технических решений, обеспечивающих обмен необходимой информацией участниками отслеживания.

      На сегодняшний день на уровне Комиссии вся необходимая нормативная правовая база подготовлена (все обязательные первоочередные решения приняты).

      Со стороны государств-членов также завершаются мероприятия, необходимые для начала практической реализации Соглашения.

Пункты пропуска государств - членов ЕАЭС

      В рамках подготовки настоящего Доклада, принимая важность стабильного функционирования пунктов пропуска государств - членов ЕАЭС для увеличения грузопотоков и ускорения ввоза/вывоза экспортной и импортной продукции, в Приложении 4, разработанном Департаментом таможенной инфраструктуры ЕЭК, приведена детальная информация по развитию и совершенствованию таможенной инфраструктуры ЕАЭС.

О международном сотрудничестве, развитии сотрудничества с Исламской Республикой Иран и Объединенными Арабскими Эмиратами в контексте развития МТК "Север - Юг"

      Сторонами и Комиссией осуществляется многостороннее взаимодействие в рамках реализации Основных направлений международной деятельности ЕАЭС, торговых соглашений ЕАЭС, а также меморандумов по взаимодействию с международными организациями (ЕЭК ООН, ШОС, ЭСКАТО и др.).

      ЕАЭС и его государствами-членами заключены торговые соглашения (Вьетнам, Сербия, КНР, Иран).

      ЕАЭС активно ведутся переговоры о заключении соглашений о свободной торговле (ОАЭ, Индонезия, Египет). Все указанные торговые соглашения и проекты торговых соглашений предусматривают многостороннее сотрудничество в сфере транспорта.

      В свете ведущихся переговоров о создании зон свободной торговли особое значение приобретают вопросы развития транспортных коридоров для обеспечения эффективных процессов торговли.

      Во исполнение инициативы Премьер-министра Республики Беларусь Р.А. Головненко, озвученной на заседании ЕМПС 2-3 февраля 2023 г., Комиссией начата работа по налаживанию сотрудничества с Исламской Республикой Иран и Объединенными Арабскими Эмиратами по вопросам развития международного транспортного коридора "Север - Юг" и создания максимально бесшовного и комфортного пути транспортировки товаров к портам Персидского залива.

      В этих целях в 2023 году блоком по энергетике и инфраструктуре Евразийской экономической комиссии проведена работа по налаживанию сотрудничества между ЕАЭС с Исламской Республикой Иран и Объединенными Арабскими Эмиратами в контексте развития международного транспортного коридора "Север - Юг".

      Промежуточными итогами проведенной работы в данном направлении стали:

      проведение консультаций экспертной группы Комиссии по развитию электронного документооборота в морских пунктах пропуска стран ЕАЭС с представителями группы компаний Abu-Dhabi Ports Group (ОАЭ) о передовых, интеллектуальных и инновационных цифровых решениях, применяемых в деятельности компании и о повышении эффективности и качества услуг морского транспорта, способствующих прозрачности и доступу к информации в режиме реального времени;

      предварительная договоренность об углублении сотрудничества с Министерством энергетики и инфраструктуры Объединенных Арабских Эмиратов и группой компаний Abu-Dhabi Ports Group.

Информация о результатах исполнения Поручения Евразийского межправительственного совета от 21 июня 2022 г. № 8 в первом полугодии 2024 г.

      Во исполнение Поручения ЕМПС № 8 в первом полугодии 2024 г. Сторонами совместно с Комиссией:

      продолжена работа по формированию права Союза в части, касающейся транспортной инфраструктуры, а именно, - по внесению изменений в перечень интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС. Приняты предложения Казахстанской Стороны и Кыргызской Стороны по внесению изменений в перечень проектов (распоряжение ЕМПС от 02.02.2024 № 1);

      начата реализация Комплексного плана развития евразийских транспортных коридоров;

      продолжена работа по реализации мероприятия о налаживании сотрудничества между институтами развития ЕАЭС и Китайской Народной Республикой (КНР).

      Вопросы налаживания сотрудничества между институтами развития Союза и КНР обсуждены в ходе очередной встречи Департамента транспорта и инфраструктуры Комиссии с представителями Евразийского банка развития (ЕАБР), состоявшейся 25 октября 2023 г.

      В ходе указанной встречи отмечена заинтересованность представителей ЕАБР в участии в заседаниях Совместной комиссии по реализации Соглашения о торгово-экономическом сотрудничестве между Евразийским экономическим союзом и его государствами-членами, с одной стороны, и Китайской Народной Республикой, с другой стороны, от 17 мая 2018 года.

      19 апреля 2024 г. в г. Пекин состоялось четвертое заседание Совместной комиссии. В ходе заседания отмечено, что Сторона ЕАЭС предложила установить диалог в сфере транспорта с целью обсуждения таких вопросов, как обмен информацией о стратегических документах и практиках развития транспортной инфраструктуры, о реализации приоритетных инфраструктурных проектов ЕАЭС и Китая в области транспорта и развития евразийских транспортных коридоров.

      В соответствии с пунктом 2 Поручения ЕМПС № 8 предлагается:

      продолжить работу по формированию права Союза в части, касающейся транспортной инфраструктуры;

      обеспечить:

      реализацию мероприятий Комплексного плана развития евразийских транспортных коридоров и проработку вопроса о внесении изменений в Положение о Совете руководителей уполномоченных органов в области транспорта государств - членов ЕАЭС (утв. Решением Высшего Евразийского экономического совета от 14.05.2018 № 13) в части наделения Совета руководителей полномочиями, в том числе необходимыми для реализации мероприятий, предусмотренных комплексным планом развития евразийских транспортных коридоров;

      дальнейшее налаживание сотрудничества в сфере транспорта и инфраструктуры с КНР, ОАЭ, Ираном, Индией;

      проработку вопроса о заключении документа о сотрудничестве между Комиссией и AD Ports Group (ОАЭ).

II. О работе государств - членов Евразийского экономического союза, проведенной в 2023 году по развитию транспортной инфраструктуры евразийских транспортных коридоров и маршрутов, входящих в том числе в международный транспортный коридор "Север - Юг"

      Сторонами на национальном уровне ведется работа по развитию участков национальной транспортной инфраструктуры, входящей в том числе в международные транспортные коридоры в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", созданию логистических сервисов, заключению международных договоров и меморандумов с партнерами по развитию транспортных коридоров.

      В Республике Армения была презентована инициатива "Перекресток Мира", целью которой является формирование наиболее благоприятных условий для развития торгово-экономических связей между всеми заинтересованными государствами, а также значительное наращивание логистического потенциала региона Южного Кавказа на основе полного уважения суверенитета и юрисдикции стран, а также принципа равноправия и взаимности. Дополнительная информация по данной инициативе размещена в Приложении 1-2.

      В целях развития евразийских транспортных коридоров и маршрутов, входящих в том числе в международные транспортные коридоры в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг" Российской Стороной ведется работа по присоединению Туркменистана к Соглашению о международном транспортном коридоре "Север - Юг" (г. Санкт-Петербург, 12 сентября 2000 г.).

      Распоряжением Правительства Российской Федерации от 11 июля 2023 г. № 1852-р принято предложение Минтранса России о выражении Российской Стороной согласия на присоединение Туркменистана к данному Соглашению.

      Продолжается работа по развитию трех основных маршрутов южной части международного транспортного коридора "Север - Юг" (далее - МТК "Север - Юг") - транскаспийского, западного и восточного.

      Транскаспийский маршрут МТК "Север - Юг" предполагает использование российских морских портов: Астрахань, Оля, Махачкала и портов Ирана: Бендер-Энзели, Ноушехр и Бендер-Амирабад - далее по территории

      Ирана (автомобильным или железнодорожным транспортом) до порта Бендер-Аббас и морским транспортом до индийского порта Мумбай.

      С целью развития данного маршрута МТК "Север - Юг" проводится работа по организации сквозных сервисов перевозки, таких как линейное судоходство между морскими портами Астрахань/Оля - иранские морские порты на Каспии (налаживание прямого паромного и контейнерного сообщения).

      Продолжается также реализация мероприятий по развитию портовой инфраструктуры в морских портах Махачкала и Оля, а также по проведению дноуглубительных работ в Волго-Каспийском морском судоходном канале.

      Кроме того, ведется проработка с Иранской Стороной, а также с третьими странами (Катар, ОАЭ, Оман) вопроса готовности их участия в развитии двусторонних и транзитных перевозок по данному коридору.

      Западный маршрут МТК "Север - Юг" предполагает сообщение по территории Азербайджана с дальнейшим выходом на железнодорожную и автодорожную сеть Ирана через пограничный переход Астара (Азербайджанская) - Астара (Иранская) - далее по территории Ирана (автомобильным или железнодорожным транспортом) до порта Бендер-Аббас и морским транспортом до индийского порта Мумбаи.

      В целях развития данного маршрута проводится работа по созданию сквозных логистических сервисов и достижению договоренностей с Азербайджанской Республикой и Исламской Республикой Иран как в двустороннем, так и трехстороннем форматах. Отмечаем, что с Иранской Стороной подписан межведомственный меморандум о взаимопонимании в области транспорта и транзита.

      Вопрос подписания аналогичного меморандума в настоящее время обсуждается с Индией, Оманом, Катаром, Кенией, Бахрейном, ОАЭ и Саудовской Аравией.

      Ведется работа по решению проблемы перегруженности автомобильных пунктов пропуска, перераспределению части грузопотока на железнодорожный транспорт, проработке совместной реализации инфраструктурных проектов, ускорению таможенного контроля и оптимизации процедур, в частности проектов "зеленый коридор" и "упрощенный таможенный коридор".

      Также с целью создания единой железнодорожной сети западного маршрута МТК "Север - Юг" принято решение об участии Российской Федерации в проекте строительства железнодорожной линии "Решт- Астара".

      Соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Исламской Республики Иран о сотрудничестве по финансированию проектирования, строительства и поставок товаров и услуг для создания железной дороги "Решт - Астара" на территории Исламской Республики Иран для развития перевозок по международного транспортному коридору "Север - Юг" подписано 17 мая 2023 года.

      Восточный маршрут МТК "Север - Юг" предполагает сообщение через Казахстан, Узбекистан и Туркменистан с выходом на железнодорожную и автодорожную сеть Ирана через пограничный переход Сарахс (Туркмения) - Серахс (Иран) - далее по территории Ирана (автомобильным или железнодорожным транспортом) до порта Бендер-Аббас и морским транспортом до индийского порта Мумбаи, либо с выходом на территорию Афганистана, Пакистана (возможно и Индии) автомобильным транспортом.

      С целью развития данного маршрута проводится работа по созданию сквозного сервиса перевозки и достижению договоренностей с Республикой Казахстан и Туркменистаном как в двустороннем, так и многостороннем форматах.

      К настоящему времени с Туркменистанской Стороной подписан межведомственный меморандум о взаимопонимании в области транспорта и транзита, Меморандум о взаимопонимании между ОАО "Российские железные дороги" (далее - ОАО "РЖД") и Туркменскими железными дорогами, а также Меморандум о сотрудничестве в международных транзитных и грузовых перевозках между дочерней компанией ОАО "РЖД" - АО "РЖД Логистика" и ОАО "Транспортно-логистический центр Туркменистана".

      Также 19 мая 2023 г. "на полях" XIV Международного экономического форума "Россия - Исламский мир: KazanForum" 2023 подписан Меморандум о взаимопонимании между Министерством транспорта Российской Федерации и Министерством индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в области транспорта и транзита.

      Продолжается реализация мероприятий, направленных на увеличение пропускной способности и скорости движения поездов по проекту модернизации железнодорожной линии Гамсар - Инче Бурун.

      Одновременно с этим, с целью "раскатки" данного маршрута АО "РЖД Логистика" в 2022 году была организована отправка контейнерного поезда с российской строительной продукцией в Индию через территорию Казахстана, Туркменистана и Ирана. Груз прибыл в конечный пункт назначения за 32 дня, что на три дня быстрее, чем по традиционному морскому маршруту из черноморских портов (35 дней) при сопоставимой стоимости перевозки.

      Основываясь на результатах данной отправки, ОАО "РЖД" организовало с октября 2022 г. регулярный контейнерный сервис по восточному обходу Каспийского моря. Контейнерный сервис вышел на 2 поезда в месяц.

      Совместно с железными дорогами Ирана, Казахстана и Туркменистана принято решение об установлении специальных тарифных условий на перевозки груженых крупнотоннажных приватных контейнеров в приватных вагонах из/в Российскую Федерацию по восточному маршруту МТК "Север - Юг" на 2023 г.

III. О реализации национальных планов государств - членов Евразийского экономического союза по развитию транспортной инфраструктуры

      На национальном уровне в 2023 году государствами - членами Союза велась активная работа по опережающему развитию транспортной инфраструктуры. Для этого реализуются мероприятия по строительству и модернизации объектов транспортной инфраструктуры.

      В Приложении 3 приведена более подробная информация, включающая информацию государств - членов ЕАЭС:

      о реализации проектов по строительству, реконструкции, модернизации объектов инфраструктуры в соответствии с национальными планами и стратегиями инфраструктурного развития;

      о разработке предложений по сопряжению проектов, реализуемых в соответствии с национальными планами и китайской инициативой "Один пояс, Один путь". О подготовке предложений по реализации совместных проектов развития транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов

      Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", в том числе в рамках сопряжения с китайской инициативой "Один пояс, Один путь";

      об "узких" местах (ограничениях) транспортной инфраструктуры на территориях государств - членов Евразийского экономического союза в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг".

Заключение

      Государства - члены ЕАЭС обладают достаточной разветвленной и стабильно функционирующей транспортной сетью, надежно обеспечивающей устойчивость экономик государств - членов ЕАЭС и позволяющей нивелировать воздействие внешних факторов на рынок транспортно-логистических услуг.

      В 2023 году государствами - членами ЕАЭС велась активная работа по опережающему развитию участков национальной транспортной инфраструктуры, входящей в том числе в международные транспортные коридоры в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", созданию логистических сервисов, заключению международных договоров и меморандумов с партнерами по развитию транспортных коридоров.

      Продолжается работа по развитию трех основных маршрутов южной части международного транспортного коридора "Север - Юг", - транскаспийского, западного и восточного.

      Ведется работа по решению проблемы перегруженности автомобильных пунктов пропуска, перераспределению части грузопотока на железнодорожный транспорт, проработке совместной реализации инфраструктурных проектов, ускорению таможенного контроля и оптимизации процедур, в частности проектов "зеленый коридор" и "упрощенный таможенный коридор".

      В 2023 году государства - члены ЕАЭС не снижали темпы развития транспортной инфраструктуры и сумели не только преодолеть возникающие трудности, но и реализовать ряд масштабных транспортных проектов.

      Так, в Республике Казахстан дан старт строительству новых железнодорожных линий Бахты - Аягоз и Дарбаза - Мактаарал.

      В Российской Федерации с опережением сроков состоялся ввод в эксплуатацию скоростной автомобильной дороги М-12 Восток (между Москвой и Казанью), являющейся частью международного транспортного коридора "Европа — Западный Китай".

      В 2023 году продолжена работа Сторон и Комиссии по формированию права Союза в части, касающейся транспортной инфраструктуры:

      принят комплексный план развития евразийских транспортных коридоров;

      по предложениям Казахстанской Стороны и Кыргызской Стороны перечень приоритетных интеграционных инфраструктурных проектов в сфере транспорта государств - членов ЕАЭС дополнен новыми проектами.

      В целях развития евразийских транспортных коридоров государствами - членами ЕАЭС до 2025 года запланировано осуществление строительства свыше 1000 км новых и электрификация порядка 800 км железнодорожных путей, строительство свыше 1000 км новых автомобильных дорог, реконструкция и капитальный ремонт свыше 3000 км автодорог.

      В соответствии с комплексным планом развития евразийских транспортных коридоров на площадке Совета руководителей уполномоченных органов в области транспорта государств - членов ЕАЭС по результатам углубленной проработки планируется подготовить решения, предложения и рекомендации о целесообразности подготовки актов органов Союза касательно: целевых индикаторов (показателей) развития евразийских транспортных коридоров (маршрутов);

      паспортов евразийских транспортных коридоров (маршрутов);

      требований к евразийским транспортным коридорам (маршрутам);

      развития отдельных участков евразийских транспортных коридоров (маршрутов), выявления и устранения "узких мест".

      При этом, для рассмотрения Евразийским межправительственным советом ежегодно будет представляться информация о реализации мероприятий комплексного плана развития евразийских транспортных коридоров в составе настоящего доклада.

      Ожидается завершение государствами - членами ЕАЭС внутригосударственных процедур, необходимых для подписания Соглашения о допустимых массах, осевых нагрузках и габаритах транспортных средств при движении по автомобильным дорогам, включенным в евразийские транспортные коридоры.

      В современных условиях активное международное сотрудничество в сфере транспорта является важным элементом обеспечения реализации экспортно-импортного и транзитного потенциала Союза.

      В этих целях Сторонами на национальном уровне и Сторонами совместно с Комиссией на уровне Союза проводится работа по наращиванию международного сотрудничества в сфере транспорта и инфраструктуры с КНР, ОАЭ, Ираном, Индией в контексте развития перевозок в направлениях "Восток - Запад" и "Север - Юг", а также развития международного сотрудничества в контексте сопряжения с китайской транспортной инициативой "Один пояс, Один путь".

Список источников

      1. https://fmance.rambler.rU/business/51988130-belousov-ozhidaet-rost-perevozok- po-vostochnomu-poligonu-v-2023-godu-do-bolee-300-mln-tonn/

      2. https://railways.kz/ru/news/preimushestva-tmtm-obespechivayut-rost-eksporta/


Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде "Бір белдеу - бір жол" Қытай бастамасымен ұштасу шеңберінде көлік инфрақұрылымын құру және дамыту туралы 2023 жылғы баяндама туралы (Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2022 жылғы 21 маусымдағы № 8 тапсырмасын іске асыру туралы ақпаратты қоса алғанда)

Еуразиялық Үкіметаралық Кеңестің 2024 жылғы 4 маусымдағы № 6 Өкімі.

      1. Еуразиялық экономикалық комиссияның Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде "Бір белдеу - бір жол" Қытай бастамасымен ұштасу шеңберінде көлік инфрақұрылымын құру және дамыту туралы 2023 жылғы баяндамасы (Еуразиялық үкіметаралық экономикалық кеңестің 2022 жылғы 21 маусымдағы № 8 тапсырмасын іске асыру туралы ақпаратты қоса алғанда) мақұлдансын) (ақпараттық материал ретінде қоса беріледі).

      2. Осы өкім Еуразиялық экономикалық одақтың ресми сайтында жарияланған күнінен бастап күшіне енеді.

      Еуразиялық үкіметаралық кеңестің мүшелері:

Армения
Республикасынан

Беларусь
Республикасынан

Қазақстан
Республикасынан

Қырғыз
Республикасынан

Ресей
Федерациясынан

2023 жылғы есеп

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде "Бір белдеу - бір жол" Қытай бастамасымен ұштасу шеңберінде көлік инфрақұрылымын құру және дамыту туралы (Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2022 жылғы 21 маусымдағы №8 тапсырмасын іске асыру туралы ақпаратты қоса алғанда)

МАЗМҰНЫ

      Қысқартулар мен шартты белгілердің тізімі

      Кіріспе

      1. Еуразиялық экономикалық одақта көлік инфрақұрылымын дамытуды үйлестіру туралы      2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің 2023 жылы еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарының көлік инфрақұрылымын, оның ішінде "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізіне кіретін дамыту бойынша жүргізген жұмысы туралы

      3. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің көлік инфрақұрылымын дамыту жөніндегі ұлттық жоспарларын іске асыру туралы      Қорытынды

      Дереккөздердің тізімі      Қосымша 1-1. Еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарының картасы

      Қосымша 1-2. "Бейбітшілік Қиылысы" бастамасы

      Қосымша 2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалардың тізбесін іске асыру туралы

      Қосымша 3. Көлік инфрақұрылымын дамыту жөніндегі Ұлттық жоспарларды іске асыру туралы. Ақпаратты қоса алғанда:

      - инфрақұрылымдық даму ұлттық жоспарлары мен стратегияларына сәйкес инфрақұрылым объектілерін салу, реконструкциялау, жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы;

      - ұлттық жоспарларға және Қытайдың "Бір белдеу, Бір жол" бастамасына сәйкес іске асырылатын жобаларды ұштастыру жөнінде ұсыныстар әзірлеу туралы; мемлекеттердің аумақтарында көлік инфрақұрылымын дамытудың бірлескен жобаларын іске асыру жөнінде ұсыныстар дайындау туралы

      - Еуразиялық экономикалық одақтың мүшелері "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік-Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде Қытайдың "Бір белдеу, Бір жол" бастамасымен ұштасу шеңберінде;

      – Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарындағы "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарындағы көлік инфрақұрылымының "тар" орындары (шектеулері) туралы

      Қосымша 4. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің өткізу пункттері туралы (ЕЭК кедендік инфрақұрылым департаменті әзірлеген)

Қысқартулар мен шартты белгілердің тізімі

Мүше мемлекеттер

- Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер

ЕАЭО туралы шарт

- 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ мүшелері туралы шарт

ҮКСІНБ ЖК

- Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің үйлестірілген (келісілген) көлік саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен кезеңдерін іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары ("жол картасы")

Комиссия, ЕЭК

- Еуразиялық экономикалық комиссия

ХКД

халықаралық көлік дәлізі

Одақ, ЕАЭО

- Еуразиялық экономикалық одақ

ЖЕЭК

-Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес

ЕҮАК

- Еуразиялық үкіметаралық кеңес
 

Кіріспе

      Көлік аумақтардың кеңістіктік байланысын және көліктік қолжетімділігін, сондай – ақ халықтың ұтқырлығын қамтамасыз ететін ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер экономикаларының ірі базалық салаларының бірі болып табылады.

      "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында халықаралық көлік дәліздерінің көлік инфрақұрылымын дамыту әлемдік көлік тізбектеріне, оның ішінде ЕАЭО шеңберінде интеграциялау арқылы бестік елдерінің географиялық артықшылықтарын пайдалануға және транзиттік әлеуетін іске асыруға бағытталған ЕАЭО туралы шарт елдері экономикаларының аса маңызды ұзақ мерзімді стратегиялық міндеті болып табылады.

      ЕАЭО – ға мүше аумақтарда "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында көлік инфрақұрылымын құру және дамыту жөніндегі мақсаттардың басымдығын Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес пен Еуразиялық үкіметаралық кеңес отырыстарының қорытындылары бойынша бастамаларда біздің елдеріміздің мемлекеттері мен үкіметтерінің басшылары көрсетеді.

      Әлемдік логистикалық тізбектер мен олардың қатысушыларының геосаяси оқиғалар нәтижесінде болып жатқан жаһандық өзгеруі ЕАЭО – ға мүше мемлекеттер қатысушылары болып табылатын дәстүрлі халықаралық көлік дәліздерінің көрінісін өзгертті және жаңа көлік жолдарын құру мен дамытудың катализаторына айналды.

      2022 жылы орын алған жаңа логистикалық маршруттарды әртараптандыру және қалыптастыру процестері 2023 жылы жаңа маршруттарда ғана емес, жұмыс істеп тұрғандарының, әсіресе "Солтүстік – Оңтүстік" ККМ және Транскаспий халықаралық көлік маршрутының (ТХКМ) тиімділігін арттыруға тұрақты жұмыс істеуге мүмкіндік берді.

      Осы 2023 жылғы баяндама "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде "Бір белдеу – бір жол" Қытай бастамасымен ұштасу шеңберінде (Еуразиялық үкіметаралық кеңестің тапсырмасын іске асыру туралы ақпаратты қоса алғанда) көлік инфрақұрылымын құру және дамыту туралы" 2022 жылғы 21 маусымдағы №8 тапсырма) (бұдан әрі - Баяндама) Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2020 жылғы 11 желтоқсандағы №12 Шешімімен бекітілген, және Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарының 7.4.1 – тармағын (бұдан әрі-Стратегиялық бағыттар) және Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының 7.4.1-тармағын орындау үшін Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2021 жылғы 5 сәуірдегі №4 өкімімен бекітілген (бұдан әрі-Стратегиялық бағыттарды іске асыру жөніндегі іс-шаралар Жоспары) әзірленді.

      Баяндаманы ЕАЭО- ға мүше мемлекеттер Комиссияның мүдделі департаменттерінің қатысуымен комиссия Көлік және инфрақұрылым департаментінің алаңында дайындалды.

      Стратегиялық бағыттарды іске асыру жөніндегі іс-шаралар Жоспарының 7.4.1-тармағына сәйкес баяндама жыл сайын дайындалады.

      Баяндаманың мақсаты көлік инфрақұрылымын дамытуды үйлестіруге, Еуразиялық транвпорт дәліздерін құруға және дамытуға қатысты бөлігінде ЕАЭО туралы шартты және Одақ құқығын іске асыру туралы ақпаратты жүйелеу және талдау, сондай-ақ ЕАЭО шеңберінде көлік инфрақұрылымын одан әрі дамыту жөнінде ұсыныстар дайындау болып табылады.

      Баяндамаға стратегиялық бағыттардың 7.4.1-тармағында көзделген мәселелер енгізілді:

      инфрақұрылымдық даму ұлттық жоспарлары мен Стратегияларына сәйкес инфрақұрылым объектілерін салу, реконструкциялау, жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы;

      ұлттық жоспарларға және Қытайдың "Бір белдеу, Бір жол" бастамасына сәйкес іске асырылатын жобаларды ұштастыру бойынша ұсыныстар әзірлеу туралы;

      мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс-Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде Қытайдың "Бір белдеу - бір жол" бастамасымен ұштасу шеңберінде көлік инфрақұрылымын дамытудың бірлескен жобаларын іске асыру жөнінде ұсыныстар дайындау туралы.

      Сондай-ақ, баяндама пысықтауға бағытталған:

      Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К.Тоқаевтың "Солтүстік – Оңтүстік" көлік дәлізін Транскаспий маршрутымен ұштастыра отырып дамыту, тауарлар транзитінің цифрлық жүйесін құру жөніндегі нысаналы шешімдерді әзірлеу қажеттілігі туралы бастамалары (Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес отырысының қорытындысы бойынша 2023 жылғы 25 мамыр);

      Қырғыз Республикасының Президенті С.Н.Жапаровтың көлік инфрақұрылымы мен логистиканы дамыту, Одақ ішіндегі өткізу пункттерінің өткізу қабілетін кеңейту жөніндегі бастамалары (Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңес отырысының қорытындысы бойынша 2023 жылғы 25 желтоқсан);

      Ресей Федерациясының Президенті В. В. Путиннің 2024 жылы Арменияның одақ органдарына төрағалық етуіне байланысты ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің басшыларына Жолдауында баяндалған бастамалар;

      Беларусь Республикасының Премьер-Министрі Р. А. Головченконың Парсы шығанағы порттарына тасымалдаудың жіксіз және жайлы бағытын құру жөніндегі бастамалары (Еуразиялық үкіметаралық кеңес отырысының қорытындысы бойынша 2023 жылғы 2-3 ақпан);

      Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі А. А. Смайыловтың ЕАЭО елдері экспортының географиясын кеңейту үшін транзиттік әлеуетті дамыту жөніндегі бастамалары (Еуразиялық үкіметаралық кеңес отырысының қорытындысы бойынша 2023 жылғы 24-25 тамыз);

      Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2022 жылғы 21 маусымдағы №8 тапсырмасын (бұдан әрі – ЕҮАК №8 тапсырмасы) орындау;

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру мониторингі мәселелері.

      Баяндамада 2023 жылы еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарының, оның ішінде "Солтүстік-Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізіне кіретін көлік инфрақұрылымын дамыту бойынша жүргізілген мүше мемлекеттердің жұмысы туралы ақпарат қамтылады.

      Баяндаманы дайындау кезінде ЕАЭО - ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдарының ақпараты, комиссияның Талдамалық материалдары, сондай-ақ ашық қолжетімді көздерден алынған талдамалық материалдар пайдаланылды.

I. Еуразиялық экономикалық одақта көлік инфрақұрылымын дамытуды үйлестіру туралы

      2023 жылы тараптар мен одақтың көлік инфрақұрылымына қатысты құқығын қалыптастыру жөніндегі комиссияның жұмысы жалғастырылды.

      ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер ЕАЭО туралы шартта ЕАЭО-да көлік инфрақұрылымына қатысты жүзеге асырылатын үйлестірілген (келісілген) көлік саясатының негізгі басымдықтарын айқындады;

      еуразиялық көлік дәліздерін құру және дамыту (86-баптың 3-тармағының 2-тармақшасы);

      көлік инфрақұрылымын дамытуды үйлестіру (86-баптың 3-тармағының 3-тармақшасы).

      Еуразиялық көлік дәліздерін құру және дамыту, көлік инфрақұрылымын дамытуды үйлестіру мәселелерін Еуразиялық экономикалық комиссия (бұдан әрі – Комиссия) ЕАЭО туралы шартты, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің үйлестірілген (келісілген) көлік саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен кезеңдерін орындау бойынша ЕАЭО – ға мүше мемлекеттермен ( Жоғары Еуразиялық экономикалық 26.12.2016 №19 шешімімен бекітілген) және Еуразиялық үкіметаралық кеңес 3 жылдық кезеңге және стратегиялық бағыттарды орындау үшін қабылдайтын "жол карталары" іс-шаралар жоспарлары бірлесіп пысықтайды.

      2023 жылы "бестік" елдерінің мемлекет басшылары Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде экономикалық процестерді одан әрі дамыту туралы 2030 жылға дейінгі және 2045 жылға дейінгі кезеңге арналған "Еуразиялық экономикалық жол" декларациясына (бұдан әрі - Декларация), оның бағыттарының бірі мемлекеттердің күш-жігерін үйлестіруді көздейтін ортақ көліктік-логистикалық кеңістікті қалыптастыру болып табылады – тірек көлік хабтары мен логистикалық орталықтар құруды, қолданыстағы маршруттардың өткізу қабілетін арттыруды қоса алғанда, жүктердің транзиттік тасымалын ұлғайту мақсатында халықаралық көлік дәліздерінде көлік-логистикалық цифрлық инфрақұрылымды бірлесіп дамыту жөніндегі ЕАЭО мүшелері қол қойды.

      2023 жылы ЕАЭО-да:

      еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспары қабылданды (ЕЭК Алқасының 05.12.2023 №179 өкімі);

      Қазақстан тарапы мен Қырғыз тарапының ұсыныстары бойынша ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалар тізбесін жаңа жобалармен толықтыру туралы мәселе қаралды (02.02.2024 ж. тізбеге өзгерістер енгізу туралы №1 ЕҮАК өкімі қабылданды);

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттерде еуразиялық көлік дәліздеріне енгізілген автомобиль жолдары бойынша қозғалыс кезінде көлік құралдарының рұқсат етілген массалары, осьтік жүктемелері мен габариттері туралы келісімнің жобасына қол қою үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді жүргізу соңғы кезеңде тұр.

      2023 жылы көлік саласы ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер экономикаларының тұрақтылығын қамтамасыз етуді жалғастырғанын ерекше атап өткен жөн.

      2023 жылы одаққа мүше мемлекеттер көлік инфрақұрылымының даму қарқынын төмендетпеді және туындайтын қиындықтарды еңсеріп қана қоймай, бірқатар ауқымды көлік жобаларын іске асыра алды.

      Мәселен, Қазақстан Республикасында Бақты – Аягөз және Дарбаза – Мақтаарал жаңа теміржол желілерінің құрылысы басталды.

      Ресей Федерациясында мерзімінен бұрын "Еуропа-Батыс Қытай" халықаралық көлік дәлізінің бөлігі болып табылатын М – 12 шығыс (Мәскеу мен Қазан арасында) жүрдек автомобиль жолы пайдалануға берілді.

      2023 жылдың қорытындылары ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік кешендері жұмысының сенімділігі мен орнықтылығын көрсетеді.

      Көлік түрлері бойынша тасымалдау көлемі мен жүк айналымы 1 және 21 кестелерде келтірілген.

      ________________________________

      1 https://eec.eaeunion.org/upload/files/dep stat/econstat/analytics/mdicators2023_l2.pdf

      1-кесте

Автокөлік түрлері бойынша жүк тасымалдау, 2023 жылғы қаңтар-желтоқсан, миллион тонна


2023 жылғы қаңтар-желтоқсан

млн тонна

2022 жылғы қаңтар-желтоқсанға % - бен


Жүктерді тасымалдау көлемі (теміржол, автомобиль, әуе) - барлығы

ЕАЭО

Армения

16,53

Беларусь

Қазақстан*

727,4

Қырғызстан

50,71

Ресей

7460,67


Одан: теміржол көлігімен

ЕАЭО

Армения

2,1

59,9

Беларусь

Қазақстан

416,4

102,8

Қырғызстан

9,4

116,8

Ресей

1235,3

99,99


автомобиль көлігімен

ЕАЭО

...

Армения**

14,4

108,7

Беларусь

Қазақстан*

287,2

110,6

Қырғызстан

41,3

115,0

Ресей

6224,9

100,2


әуе көлігімен, мың тонна

ЕАЭО

Армения**

33,9

145,5

Беларусь

Қазақстан

23,8

97,2

Қырғызстан

12,6

в 42,0 р.

Ресей ****

467,4

77,1

      * Деректер автомобиль көлігінде жүктерді коммерциялық тасымалдауды жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер қызметінің көрсеткіштерін қалыптастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің өзгеруін ескере отырып қалыптастырылды.

      ** Деректерде басқа елдердің көлігімен жүк тасымалы да көрсетілген.

      *** Деректерде басқа елдердің авиакомпаниялары орындаған жүк тасымалы да көрсетілген.

      **** Ресейдің мәліметтері бойынша.

      2-кесте

Көлік түрлері бойынша жүк айналымы, 2023 жылғы қаңтар-желтоқсан, миллиардтаған тонна-километр


2023 жылғы қаңтар-желтоқсан


млрд т-км

2022 жылғы қаңтар-желтоқсанға % - бен


Жүк айналымы барлығы (теміржол, автомобиль, әуе) - барлығы

ЕАЭО

Армения

1,62

Беларусь

Қазақстан*

356,65

Қырғызстан

2,73

Ресей

3023,02


Одан: теміржол көлігі

ЕАЭО

Армения

0,5

58,3

Беларусь

Қазақстан

326,8

104,8

Қырғызстан

1,1

107,2

Ресей

2638,0

100,0


автомобиль көлігі

ЕАЭО

Армения**

1,1

110,4

Беларусь

Қазақстан*

29,8

101,7

Қырғызстан

1,4

96,5

Ресей

383,3

122,1


әуе көлігі, млн т-км

ЕАЭО

Армения***

17,7

в 2,3 р.

Беларусь

Қазақстан

53,7

98,5

Қырғызстан

231,1

в 13,1 р.

Ресей****

1723,7

61,0

      * Деректер автомобиль көлігінде жүктерді коммерциялық тасымалдауды жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер қызметінің көрсеткіштерін қалыптастыру бойынша әдіснамалық тәсілдің өзгеруін ескере отырып қалыптастырылды.

      ** Бұл көрсеткіш Армения Республикасының жылжымалы құрамымен жүк тасымалы бойынша есептеледі.

      *** Бұл көрсеткіш тек Армения Республикасының авиакомпанияларымен жүк тасымалы бойынша есептеледі.

      **** Росавиация мәліметтері бойынша.

      Одақта қалыптасқан дамыған және тармақталған көлік коммуникацияларының желісі "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарында тасымалдардың үздіксіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

      Мәселен, 2023 жылдың қорытындысы бойынша Шығыс полигоны бойынша жүктерді тасымалдау көлемі 300 млн тоннадан асты, бұл 2021 жылғы деңгейден 11%-ға жоғары, Азов-Қара теңіз дәлізі бойынша тасымалдау 220 млн тоннаға жетті.

      2023 жылы көлік-логистикалық байланыстарды әртараптандыру және жаңа бағыттарды дамыту шеңберінде "Солтүстік – Оңтүстік" дәліздері мен Транскаспий халықаралық көлік бағыты бойынша тасымалдау көлемі едәуір өсті.

      Мәселен, 2023 жылы "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізі бойынша тасымалдау көлемі 38% - ға ұлғайып, көлемі 19 млн.тоннадан2 асып, Транскаспий халықаралық көлік бағыты бойынша жүк тасымалдау көлемі 86% - ға өсіп, 2,8 млн. Тоннаға3 жеткен. Бүгінгі таңда маршрут бәсекеге қабілетті жеткізу мерзімін ұсынады – орташа есеппен 12 күн. Орта мерзімді перспективада осы дәліз бойынша жүк тасымалдау көлемін 10 млн. тоннаға дейін жеткізу жоспарлануда.

      ____________________________________________
      2 https://finance.rambler.rU/business/51988130-belousov-ozhidaet-rost-perevozok-po-vostochnomu- poligonu-v-2023-godu-do-bolee-300-mln-tonn/
      3 https://railways.kz/ru/news/preimiishestva-tmtm-obespechivayut-rost-cksporta/

Еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспары туралы

      2023 жылғы 5 желтоқсанда "Еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспары туралы" Еуразиялық экономикалық комиссия алқасының № 179 өкімі (бұдан әрі – өкім, кешенді жоспар) қабылданды.

      Кешенді жоспарды дайындау тізбесі комиссия Алқасының 2021 жылғы 26 қазандағы № 175 өкімімен бекітілген Еуразиялық көлік дәліздерін құру және дамыту жөніндегі жұмысты жалғастыру болып табылады.

      Еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарының бекітілген тізбесіне Еуразиялық бір модульді теміржол маршруттары, Еуразиялық мультимодальды маршрут, сондай-ақ Еуразиялық автомобиль дәліздері мен маршруттары кіреді. Еуразиялық көлік дәліздерінің құрамына қазақстандық порттар, - Ақтау теңіз порты және Құрық теңіз порты және Ресей порттары, - Калининград теңіз порты, Махачкала теңіз порты, Новороссийск теңіз порты, Усть-Луга теңіз порты кіреді.

      Еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарының картасы және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалары 1-1-қосымшада ұсынылған.

      Кешенді жоспарға ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің Еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарын дамыту жөніндегі іс-шаралары туралы ЕАЭО-ның ресми сайтында сілтеме бойынша орналастырылған ақпарат қоса беріледі:

      2025 жылға дейін Еуразиялық көлік дәліздерін дамыту жөніндегі мүше мемлекеттердің іс – шараларын іске асыру 1000 км астам жаңа құрылысты және 800 км жуық темір жолдарды электрлендіруді, 1000 км астам жаңа автомобиль жолдарын салуды, 3000 км астам автожолдарды реконструкциялауды және күрделі жөндеуді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

      Кешенді жоспарға сәйкес ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдары басшылары кеңесінің алаңында тереңдетілген пысықтау нәтижелері бойынша Одақ органдарының актілерін дайындаудың орындылығы туралы шешімдер, ұсыныстар мен ұсынымдар дайындалатын болады:

      нысаналы индикаторлар (көрсеткіштер) дамыту еуразиялық көліктік дәліздердің (маршруттар);

      еуразиялық көлік дәліздерінің (маршруттарының)паспорттары;

      еуразиялық көлік дәліздеріне (маршруттарына)қойылатын талаптар;

      еуразиялық көлік дәліздерінің (маршруттарының) жекелеген учаскелерін дамыту, "тар жерлерді" анықтау және жою.

      Бұл ретте, ЕҮАК жыл сайын осы баяндаманың құрамында кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру туралы ақпаратты қарайтын болады.

      Өкімде ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдары басшыларының Кеңесі туралы ережеге өзгерістер енгізу туралы мәселені. Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 14.05.2018 №13 шешімімен) басшылар Кеңесіне өкілеттіктер беру, оның ішінде Кешенді жоспарда көзделген іс-шараларды іске асыру үшін қажетті өкілеттіктер беру бөлігінде пысықтау көзделеді.

      Тараптар мен Комиссия бұл мәселені 2023 жылғы 21 желтоқсанда көлік және инфрақұрылым жөніндегі Консультативтік комитеттің инфрақұрылым және логистика жөніндегі кіші комитетінің 22-ші отырысында пысықтауға кірісті.

      Кешенді жоспарға сәйкес жыл сайынғы негізде талдау жөніндегі Комиссия Алқасы мен кеңесінде ақпаратты дайындау және қарау көзделеді:

      еуразиялық көлік дәліздеріне (маршруттарына)кіретін теміржол, автожол және порт инфрақұрылымын дамыту жөніндегі ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің іс-шараларын іске асыру нәтижелерін;

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы ЕҮАК 2022 жылғы 26 тамыздағы № 19 өкімімен мақұлданған басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру.

      Көлік инфрақұрылымының өткізу (тасымалдау) қабілетінің мүмкіндіктерін жүк ағынының көлемі мен жылдамдығының артуына сәйкес келтіру мақсатында кешенді жоспарда Еуразиялық көлік дәліздерінің (маршруттарының) жекелеген учаскелерін дамыту, Одаққа мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдары басшылары кеңесінің отырысында қаралатын "тар жерлерді" анықтау және жою жөніндегі іс – шараларды іске асыру көзделеді.

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттер ұсынған ақпарат негізінде дайындалған "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарындағы Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарындағы көлік инфрақұрылымының "тар" орындары (шектеулері) туралы ақпарат 3 – қосымшада ескерілген.

ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің 2024 – 2026 жылдарға арналған үйлестірілген (келісілген) көлік саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен кезеңдерін іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары ("жол картасы") жобасының "жол картасы" жобасын дайындау

      Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2016 жылғы 26 желтоқсандағы "Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің үйлестірілген (келісілген) көлік саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен кезеңдері туралы" №19 Шешіміне сәйкес үйлестірілген (келісілген) көлік саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен кезеңдерін іске асыру жөніндегі іс – шаралар жоспарының ("жол картасы") жобасын дайындау бойынша жұмыс жүргізілуде ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің 2024 – 2026 жылдарға арналған саясаты.

      "Жол картасы" жобасы "транзиттік әлеуетті тиімді пайдалану", "еуразиялық көлік дәліздерін құру және дамыту" көлік инфрақұрылымын дамытуға қатысты бөлімдерді қамтиды.

      2024 жылы құжатты ЕҚЫҰ қабылдайды деп жоспарлануда.

Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалар туралы

      Стратегиялық бағыттардың 6.1.5-тармағын орындау үшін Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2022 жылғы 26 тамыздағы №19 өкімімен бастапқыда 7 жобаны қамтитын мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалардың тізбесі (бұдан әрі-Тізбе, Басым жобалар) мақұлданды.

      Қазіргі уақытта Қазақстан тарапы мен Қырғыз тарапының ұсыныстары бойынша Тізбеге өзгерістер енгізілді (ЕҮАК-тың 02.02.2024 №1 Өкімі) және тізбеге еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарын дамытуға, сондай-ақ Одақ шеңберінде транзиттік әлеуетті және "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік - Оңтүстік" бағыттарындағы халықаралық көлік дәліздеріне кіретін көлік инфрақұрылымын дамытуға бағытталған, Қытайдың "Бір белдеу, Бір жол" бастамасымен ұштасу шеңберінде 11 басым жоба кіреді, соның ішінде:

      1 Армения Республикасының жобасы, 2 Беларусь Республикасының жобасы, 3 Қазақстан Республикасының жобасы, 3 Қырғыз Республикасының жобасы және 2 Ресей Федерациясының жобасы.

      2024 жылғы 1-2 ақпанда Алматы қаласында өткен ЕҮАК отырысында Беларусь Республикасының және Ресей Федерациясының теміржол учаскелерін дамытуға бағытталған екі басым жобаны Тізбеге енгізу туралы Беларусь Республикасының бастамашыл ұсынысы қаралды.

      Бұл мәселені одан әрі қарау Ресей тарапымен және одақтас мемлекет алаңдарында екіжақты өзара іс-қимыл форматында жалғасуда.

      Сонымен қатар, ЕАЭО үшін көлік саласындағы басым инфрақұрылымдық жобаларды іске асырудан интеграциялық әсерді бағалау мақсатында жобалар тізбесі бойынша ұсыныстарды комиссия алаңында барлық тараптармен алдын ала талқылау, содан кейін Одақ органдарының қарауы үшін осындай ұсыныстар енгізу ұсынылады.

      Сондай-ақ, басым жобаларды іске асыруды Тараптар ұлттық деңгейде жүзеге асыратынын атап өтуге болады.

      ЕАЭО деңгейінде басым жобаларды бірлесіп іске асыру туралы және ЕАЭО бюджетінің жобаларды қаржыландыруға қатысуы туралы шешімдер қабылдауға бастамашылық жасалмаған.

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалардың тізбесін іске асыру туралы қосымша ақпарат 2-қосымшада ескерілді.

Армения Республикасының басым жобалары

      1. "Солтүстік-Оңтүстік" жол дәлізінің инвестициялық бағдарламасы 4-кезек (Транш-4).

      Құрылысы келесі жол дәлізінің учаскелерін:

      Арташат-Сисиан: ұзындығы шамамен 162 км, пайдалануға беру мерзімі анықталмаған, жоба әзірлеу сатысында, іске асырудың жалпы құны анықталмаған, қаржыландыру мәселесі талқылау сатысында.

      Сисиан-Каджаран: ұзындығы шамамен 60 км, пайдалануға беру мерзімі – 2030 жылға дейін, жұмыс жобасы қолда бар, құрылыс жұмыстары тендер аяқталғаннан кейін басталады (қайта даярлау кезеңі өткізілді), келіссөздер аяқталу сатысында қаржыландыру мәселесі.

      Каджаран-Агарак: ұзындығы шамамен 32 км, іске қосу мерзімі – 2026-2027 жылдарға дейін, жұмыс жобасы қолда бар, құрылыс жұмыстарын 2024 жылдың наурыз айының соңы мен сәуір айының басында бастау көзделіп отыр.

      Каджаран-Агарак: шамамен 10,3 км (7 км туннельді қоса алғанда), пайдалануға берудің болжамды мерзімі-2030 жылға дейін, жұмыс жобасы дайын, жобаны іске асырудың болжамды сомасы шамамен 153 млрд. Армян драмасы, келіссөздер сатысында қаржыландыру мәселесі.

      Автожол АН 82 халықаралық магистралінің бөлігі және "Солтүстік - Оңтүстік"жол дәлізінің бөлігі болып табылады.



      "Солтүстік – Оңтүстік" ККМ Үндістанның, Иранның және Парсы шығанағының басқа елдерінің Каспий аймағы арқылы және одан әрі Солтүстік және Батыс Еуропаға транзиттік жүк ағындарын тарту үшін құрылған.

      Айта кету керек, Армения Республикасының жобасы жол дәлізінің жекелеген учаскелерін пайдалануға беру мерзімдерін өзгертті, Каджаран – Агарак учаскесі бойынша іске асырудың болжамды сомасы мен қаржыландыру көздері анықталды.

Беларусь Республикасының басым жобалары



      2. М-1/Е 30 Брест (Козлович) – Минск – Ресей Федерациясының шекарасы (шалғам) автомобиль жолын қайта құру.

      Мемлекет басшысымен келісілген жобаны іске асыру тұжырымдамасына сәйкес (2020 жылғы 7 қазандағы № 09/582 П1129 қарар) Брест облысы бойынша М-1/Е 30 автожолын қайта жаңарту бойынша жобалау алдындағы құжаттама әзірленді (ұзындығы 252 км).

      Қаржы қаражатының едәуір көлемін тарту қажеттілігіне және автомобиль жолын жаңғыртуға шетелдік қарыз алу мүмкіндігінің шектеулі болуына байланысты Витебск және Минск облыстары бойынша жобалау алдындағы құжаттаманы әзірлеу тоқтатылды.

      Жөндеу іс-шараларын жүргізуді ескере отырып, автомобиль жолы жол жүрісіне қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тиісті көліктік-пайдалану жағдайына келтірілді және оны қайта жаңарту жөніндегі шұғыл іс-шараларды жүргізуді талап етпейді.

      Республиканың неғұрлым шиеленісті көлік маршруттарын жаңғырту қажеттілігін ескере отырып, М-1/Е 30 автомобиль жолын қайта жаңарту мәселесі "Беларусь жолдары" мемлекеттік бағдарламасын қалыптастыру кезінде 2026 – 2030 жылдарға қаралатын болады.

      3. М-10 автомобиль жолын қайта құру Ресей Федерациясының шекарасы (Селище) – Гомель – Кобрин.

      Автомобиль жолы М-10 аумағы бойынша өтеді Гомель және Брест облыстары. Бағыт маңызды халықаралық көлік маршруттарының бірі болып табылады, оның ұзындығы 608 км.

      Қазіргі уақытта Ресей Федерациясының шекарасы (Селище)-Гомель – Кобрин км 109,9 – км 195,19 республикалық автомобиль жолының м – 10 учаскесін қайта жаңарту бойынша жобалық құжаттама әзірленді.

      М-10 автожолын реконструкциялау үшін қарыз қаржы қаражатын тарту жөніндегі шаралар нәтиже бермегенін, ал оның көліктік-пайдалану жағдайы шұғыл жұмыстарды жүргізуді талап ететінін ескере отырып, оны реконструкциялау жөніндегі жұмыстарды 2024 жылы республикалық бюджет қаражаты есебінен бастау жоспарланып отыр.

Қазақстан Республикасының басым жобалары

      4. "Еуропа-Батыс Қытай" халықаралық көлік бағытына жататын М – 32 автомобиль жолының қазақстандық учаскелерін қайта жаңарту.

      "Еуропа-Батыс Қытай" дәлізінің ұзындығы-8440 км, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағы бойынша-2747 км, оның ішінде:

      4 жолақты қозғалысы бар I санат-1424 км ("Қызылорда – Түркістан – Шымкент – Тараз – Алматы – Қорғас");

      II санат 1323 км ("Ресей Федерациясымен – Ақтөбе – Ұлғайсын - Қызылорда шекарасы").

      Қазақстан Республикасы тарапынан толық қайта құру 2017 жылы аяқталды (жұмыстар 2009 жылдан бастап жүргізілді).

      Қазақстан Республикасы "Батыс Еуропа – Батыс Қытай" дәлізін автомагистральдің бүкіл ұзындығы бойынша 4 жолақты қозғалысы бар бірінші техникалық санатқа кезең-кезеңімен ауыстыруды жоспарлап отыр.

      Осы мақсатта 2023-2025 жылдар кезеңінде Ақтөбеден Ұлғайсынға дейінгі (262 км) учаскені қайта жаңарту және одан әрі 2025-2030 жылдар аралығында Ұлғайсыннан Қызылордаға дейінгі (960 км), Ақтөбеден Ресей Федерациясымен шекараға дейінгі (110 км) қалған учаскелерді қайта жаңарту жоспарлануда.

      Осылайша, 2023 жылға дейін Қызылорда қаласынан ұзындығы 1323 км Ресей Федерациясымен шекараға дейінгі жол учаскелері бірінші техникалық санатқа ауыстырылатын болады.

      41. Развитие восточного международного транспортного коридора "Север - Юг" с модернизацией существующей железнодорожной инфраструктуры на участках "Орск – Кандыагаш – Макат – Бейнеу - Болашак", "Илецк-1 - Актобе", "Челябинск – Тобол - Никельтау", "Аксарайская-Макат", "Шалкар-Бейнеу-Мангыстау".

      42. "Ресей - Орталық Азия елдері" дәлізін дамыту:

      "Дарбаза-Мақтаарал" теміржол желісінің құрылысы;

      "Қазалы-Арыс" учаскесінде екінші теміржол жолдарын салу.



Қырғыз Республикасының басым жобалары



      5. "Луговая-Балыкчи" теміржол учаскесін электрлендіру.

      Учаскенің ұзындығы 321, ал км.ТЭН әзірлеу қажет.

      Шалғынды-Балықшы теміржол учаскесі Қырғызстанды Қазақстанмен және басқа елдермен байланыстыратын негізгі көлік артериясы болып табылады. Учаске бір жолды, пайдалану ұзындығы 321,5 км, оның ішінде 60,3 км - Қазақстан аумағында және 261,2 км – Қырғызстан аумағында.

      Сатудың болжамды құны 300,0 млн. АҚШ

      Қаржыландыру құрылымы анықталмаған.

      51. "Балықшы-Көкқор-қара-кеше-Макмал-Жалал-Абад" темір жол жобасы.

      Балықшы станциясынан Балықшы-Көкқор – қара – кеше-Макмал – Жала – Абад бағыты бойынша Жалал-Абад станциясына дейінгі теміржолдың жалпы ұзындығы-405 км.

      Тасымалдаудың болжамды көлемі-жылына 3,7-ден 4,3 млн тоннаға дейін.

      Инвестиция қажеттілігі (2018 жылғы бағамен) 4,06 миллиард АҚШ доллары

      52. "Бішкек қаласының солтүстік айналма жолын қайта жаңарту" автомобиль жолының жобасы.

      Бішкек қаласының солтүстік айналма жолының жалпы ұзындығы-33,4 км.

      Жоба 2 учаскеден тұрады:

      Учаске 1.

      Ұзындығы 24,3 км Алматы – Бішкек – Ташкент автомобиль жолын қайта жаңарту;

      Учаске 2.

      Ұзындығы 9 км Бішкек – Нарын – Торугарт 0 км – 9.1 км автомобиль жолын қайта жаңарту.

      Инвестиция қажеттілігі 45,6 миллион АҚШ долларын құрайды.

Ресей Федерациясының басым жобалары

      6. "Еуропа – Батыс Қытай" халықаралық көлік бағытына жататын автомобиль жолдарының ресейлік учаскелерін салу және жаңғырту.

      Ресей Федерациясының аумағында маршруттың жалпы ұзындығы шамамен 2,4 мың км құрайды.

      Маршрут үш негізгі бөліктен тұрады:

      1) Санкт-Петербургтен Мәскеуге дейін, оның ішінде Мәскеу-Санкт – Петербургтегі М-11 "Нева" федералды автомобиль жолдары (2022-2024 жылдары Тверь қаласын айналып өту құрылысы, 74 миллиард рубль) және Орталық айналма автомобиль жолы.

      2) м-12 Мәскеу – Нижний Новгород – Қазан автомобиль жолы, ұзындығы 810 км (2020 – 2023 жылдар, 901,5 миллиард рубль) және Тольятти қаласын айналып өту, Еділ өзені арқылы өтетін көпір, ұзындығы 99,3 км (2022-20224 жылдар, 140,7 миллиард рубль).

      3) қолданыстағы жол желісінің Мәскеу-Нижний Новгород – Қазан М – 12 автожолымен Қазақстан шекарасына дейінгі учаскесі (А-151 Цивильск – Ульяновск, М-5 "Орал", Р-239 Қазан-Орынбор-Ақбұлақ автожолдары, Қазақстан Республикасымен шекарасы).

      7. "Меридиан" жеке автомагистралінің ресейлік учаскесінің құрылысы.

      Маршрутты қадағалау: Беларусь Республикасы-Брянск-Саратов-Қазақстан Республикасы.

      Маршруттың жалпы ұзындығы-1411 км.

      Іске асырудың жалпы құны 1,5 трлн. рубль.

      Қаржыландыру құрылымы жобаның қаржылық моделін әзірлеу барысында қосымша айқындалатын болады.

      Бағыт үш негізгі учаскеден тұрады:

      1) Беларусь Республикасы-Брянск;

      2) Брянск-Саратов (іске асыруға бірінші кезекте учаске, ұзындығы 871 км, алдын ала құны – шамамен 1 трлн. рубль);

      3) Саратов-Қазақстан Республикасы.

      2022 жылы жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу қамтамасыз етілді. Жобаның Елеулі капитал сыйымдылығын және басымдылығын ескере отырып, "Меридиан" автомобиль жолын кезең-кезеңімен іске асыру мәселелерін қарау 2028 жылдан кейін мүмкін болады.



Көлікті цифрландыру туралы ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің теңіз өткізу пункттерінде электрондық тауар айналымын дамыту туралы

      2023 жылы Одақ құқығын және Тараптардың ұлттық заңнамасын дамыту аспектілерін зерттеу нәтижелеріне сүйене отырып, теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымын дамытуға қатысты бөлігінде айтарлықтай оң динамика атап өтілді.

      2023 жылғы 8 маусымда Еуразиялық үкіметаралық кеңеске Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымын дамыту жөніндегі 2021-2022 жылдарға арналған іс - шаралар жоспарын орындау нәтижелері туралы ақпарат ұсынылды (ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымын дамыту Тұжырымдамасына Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2021.02.05 № 1 Шешімімен бекітілген қосымша).

      Құжаттардың қағаз тасығышта болуы мемлекеттерге сақталуына байланысты – ЕАЭО мүшелеріне теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымын дамыту саласындағы саясатты іске асыру кезінде олардың электрондық құжат айналымына толық көшу және теңіз өткізу пункттерінде цифрлық технологияларды қолдану үшін жағдай жасау, талдамалық материалдарды ескере отырып, деректерді бір рет ұсыну және бірнеше рет пайдалану қағидатының сақталуын қамтамасыз ету қажеттілігін зерделеу, сондай-ақ мемлекеттердің аталған саланы реттейтін ЕАЭО мүшелері нормативтік құқықтық актілеріне тиісті өзгерістер енгізу мүмкіндігін қарастыру ұсынылды.

      Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2023 жылғы 8 маусымдағы № 12 өкімімен Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымына толық көшу мақсатына қол жеткізуге және мүше мемлекеттердің теңіз өткізу пункттерінде цифрлық технологияларды қолдануға, электрондық құжат айналымы шеңберінде деректерді біріздендіруді қамтамасыз етуге бағытталған электрондық құжат айналымын дамытудың 2023 – 2025 жылдарға арналған іс-шаралар жоспары қабылданды.

Комиссия Алқасының ұсынымдары туралы

      Комиссия тұрақты негізде Комиссия Алқасының ұсынымымен қабылданған ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің іске асырылуына мониторинг жүргізу бойынша тұрақты жұмыс жүргізеді:

      Комиссия Алқасының 2019 жылғы 26 қарашадағы "Халықаралық қатынаста жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру және ресімдеу кезінде қағазсыз технологияларды енгізу және поездар қозғалысын ұйымдастырудағы кемшіліктерді жою жөніндегі келісілген тәсілдер туралы" № 38 ұсынымдары қағазсыз технологияларды енгізу арқылы жүк темір жол тасымалдарын ұйымдастыруды жетілдіруге бағытталған;

      Көлік саласындағы цифрлық технологияларды дамыту үшін жағдайларды айқындайтын және Көлік қызметтерінің сапасын арттыруға ықпал ететін Комиссия Алқасының 2022 жылғы 7 маусымдағы "Еуразиялық экономикалық одақтағы цифрлық логистика мәселелеріне жалпы тәсілдер туралы" № 23 ұсынымдары;

      Еуразиялық көлік дәліздері мен маршруттарын басым дамытуды қамтамасыз етуді ескере отырып, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттерде көлік-логистикалық орталықтарды құру және дамыту процестерін үйлестіруге бағытталған Комиссия Алқасының 2022 жылғы 7 маусымдағы "Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде көлік – логистикалық орталықтарды дамыту туралы" № 24 ұсынымдары;

      ЕАЭО шеңберінде жүктерді халықаралық автомобильмен тасымалдау кезінде тасымалдауды ұйымдастыруды жеңілдетуге, шығындарды азайтуға және электрондық құжат айналымын енгізуге бағытталған Комиссия Алқасының 2023 жылғы 7 маусымдағы "Еуразиялық экономикалық одақта жүктерді халықаралық автомобильмен тасымалдау кезінде құжаттарды электрондық түрде қолдануға кезең-кезеңімен көшу туралы" № 41 ұсынымдары.

Жүк теміржол тасымалдарын цифрландыру жобасы туралы

      2018 жылғы 17 мамырда Астана қаласында (Қазақстан Республикасы) бір жағынан Еуразиялық экономикалық одақ пен оның мүше мемлекеттері мен екінші жағынан Қытай Халық Республикасы арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастық туралы келісімге (бұдан әрі-Келісім) қол қойылды.

      Құжат 2029 жылдың 25 қазанында күшіне енді.

      Келісімге сәйкес тараптар Азия-Тынық мұхиты аймағында және Еуразияда экономикалық интеграцияның маңыздылығын, сондай-ақ конъюгацияның маңыздылығын мойындады, ондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ пен "Бір белдеу, Бір жол" бастамасы өңірде мықты және табильді сауда байланыстарын құру құралы ретінде ол үшін ЕАЭО мен ҚХР арасындағы ауыл шаруашылығы, энергетика, көлік, өнеркәсіптік кооперация, технологиялар мен инновациялар, ақпараттық және коммуникациялық инфрақұрылым, қаржы және қоршаған орта сияқты салаларда салалық ынтымақтастықты дамыту көзделеді.

      2021 жылғы 21 мамырда Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің отырысы шеңберінде белгіленген келісіммен байланыстыра отырып, цифрлық көлік дәліздері тақырыбына және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік әлеуетін дамытуға, сондай-ақ үшінші елдермен сауда көлемін ұлғайтуға көп көңіл бөлінді.

      Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2021 жылғы 20 тамыздағы № 17 өкімімен Шолпан-Ата (Қырғыз Республикасы) ЕАЭО мен ҚХР арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту мүддесінде жүк теміржол тасымалдарын цифрландыру жөніндегі бірінші кезектегі іс – шаралар Жоспары (бұдан әрі-іс-шаралар Жоспары) бекітілді, ол ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің теміржол тасымалдаушыларының қатысуымен мемлекеттер арасында – тасымалдау және тауарға ілеспе құжаттар бөлігінде заңды маңызы бар электрондық құжат айналымына көшуді қоса алғанда, ЕАЭО мүшелері дайындалған және жүктерді екіжақты және транзиттік тасымалдау кезінде жүктерді теміржол көлігімен тасымалдаудың кешенді электрондық технологиясына көшуді көздейді.

      Еуразиялық бөлімнің іс-шаралар жоспарын іске асыру үшін және теміржол тасымалын цифрландыруды көздейтін ЕАЭО мен ҚХР Сауда-экономикалық ынтымақтастығын дамыту жөніндегі жоспардың (Жол картасының) жобасын (Жол картасын) дайындау шеңберінде, оның ішінде ҚХР деңгейінде көлік ведомстволарының, кеден қызметтерінің, ветеринария саласындағы уәкілетті органдардың басшылары деңгейінде цифрлық көлік дәліздері, сондай – ақ ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің темір жол тасымалдаушылары бойынша жұмыс тобы құрылды.

      Белгіленген құжаттар бойынша туындайтын мәселелерді жүйелі түрде өзара іс қимыл жасау және жедел шешу үшін өзара іс қимыл және туындайтын мәселелерді жедел шешу мәселелері бойынша сараптамалық кіші топ құрылды.

      2023 жылғы 16 ақпанда Еуразиялық экономикалық одақ пен оның мүше мемлекеттері арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастық туралы келісімді іске асыру жөніндегі бірлескен комиссияның үшінші отырысында, бір жағынан, Қытай Халық Республикасы, екінші жағынан, 2018 жылғы 17 мамырдағы (бұдан әрі-бірлескен комиссия) Сауда - саттықты дамыту жөніндегі жоспарға (Жол картасына) қол қойылды.- ЕАЭО мен ҚХР арасындағы экономикалық ынтымақтастық.

      ЕАЭО мен ҚХР арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастықты дамыту жөніндегі қорытынды жоспар (жол картасы) көлік дәліздерін цифрландыру жөніндегі жұмысты, ЕАЭО мен ҚХР Сыртқы сауда саясаты мәселелері бойынша диалогты белгілеуді және сауданыераықтандыруды және оның ЕАЭО мен ҚХР арасындағы рәсімдерін жеңілдетуді қоса алғанда, сауда-экономикалық ынтымақтастықты тереңдетудің әртүрлі сценарийлерінің әсерін бірлесіп зерттеуді қамтиды.

      2023 жылғы 8 маусымда Еуразиялық үкіметаралық кеңестің отырысы шеңберінде № 10 өкім қабылданды, ол 2026 жылға дейін Еуразиялық бөлімнің 2021 жылғы 20 тамыздағы іс-шаралар жоспарын ЕАК цифрлық көлік дәліздері бойынша жұмыс тобының оны іске асыруына мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша, сондай-ақ 2023 жылғы 16 ақпандағы жоспарды іске асыруды көздейді.

      Өкімге сәйкес 2023 жылғы 16 ақпандағы жоспар бойынша қытай тарапымен өзара іс-қимыл қамтамасыз етілуі тиіс, ал 2026 жылға қарай Еуразиялық бөлімнің іс-шаралар жоспары орындалуы тиіс.

      2023 жылғы 15 қыркүйекте цифрлық көлік дәліздері бойынша жұмыс тобының отырысы өтті, оның шеңберінде Еуразиялық бөлімнің 2021 жылғы 20 тамыздағы іс – шаралар жоспарын және 2023 жылғы 16 ақпандағы жоспарды (Жол картасын) іске асыру мәртебесі бойынша ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің қатысушы тараптарының баяндамалары ұсынылды.

      2024 жылғы 19 сәуірде Бейжің қаласында бірлескен комиссияның төртінші отырысы өтті. Отырыс барысында ЕАЭО тарапы көлік инфрақұрылымын дамытудың стратегиялық құжаттары мен практикалары туралы, ЕАЭО мен Қытайдың көлік саласындағы басым инфрақұрылымдық жобаларын іске асыру және еуразиялық көлік дәліздерін дамыту туралы ақпарат алмасу сияқты мәселелерді талқылау мақсатында көлікті талқылау мақсатында көлік саласында диалог орнатуды ұсынғаны атап өтілді.

Цифрлық көлік дәліздерінің экожүйесін (ЦКДЭ) қалыптастыру жобасы туралы

      2017 жылғы 11 қазанда Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің "Еуразиялық экономикалық одақтың 2025 жылға дейінгі цифрлық күн тәртібін іске асырудың негізгі бағыттары туралы" № 12 Шешімі қабылданды.

      ЦКДЭ бойынша Одақ органдарының мынадай актілері қабылданды:

      Еуразиялық экономикалық одақтың цифрлық көлік дәліздерін қалыптастыру туралы "Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2020 жылғы 31 қаңтардағы" № 4 өкімі;

      Комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 23 қарашадағы "Еуразиялық экономикалық одақтың цифрлық көлік дәліздерінің экожүйесін қалыптастыру мақсатында іске асырылатын сервистер мен цифрлық инфрақұрылымдар тізбесі туралы" № 29 өкімі;

      Комиссия Кеңесінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі "ЕАЭО цифрлық көлік дәліздері экожүйесінің ұлттық сервистерінің "Ақпараттық-коммуникациялық "витринасын" құру" жобасын іске асыру туралы" № 87 Шешімі ("Витрина" жобасы).

      "Витрина" жобасы 2021 жылдың соңында іске асырылды.

      "Витрина" жобасын іске асыру ЕАЭО цифрлық көлік дәліздерінің бүкіл экожүйесін қалыптастырудың басталуын белгілеуі тиіс еді, ал іске асыруға ұсынылған тізбеде (Комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 23 қарашадағы № 29 өкімі) сервистер мен цифрлық инфрақұрылым бойынша - прототиптер құрылып, сынақтан өткізілуі тиіс еді.

      Сонымен қатар, конкурс қорытындысы бойынша мердігер айқындаған "Витрина" жобасы шеңберінде жоспарланған жұмыстарды орындау мүмкін болмады және осыған байланысты 2023 жылғы 5 сәуірде Комиссия мен орындаушы арасында ол бойынша міндеттемелерді тоқтату туралы шартты бұзу туралы келісімге қол қойылды.

      Комиссия заманауи сын-қатерлер мен мақсаттарды ескере отырып, "Витрина" жобасын өзектендіру бойынша жұмыстарға бастамашылық жасады.

      Өткізілген кеңестердің қорытындыларын ескере отырып, "Витрина" жобасын өзектендіру бойынша құжаттар жиынтығы дайындалды.

      ЦКДЭ қалыптастыру мақсатында іске асырылатын сервистер мен цифрлық инфрақұрылымдар тізбесі бөлігінде осы тізбені мынадай нұсқада өзектендіру ұсынылады:

      1. Еуразиялық экономикалық одақтың цифрлық көлік дәліздері экожүйесінің ұлттық сервистерінің ақпараттық-коммуникациялық "витринасы".

      2. Мүше мемлекеттің автомобиль өткізу пунктінде кезекті брондау жөніндегі Сервис (мұндай пунктте электрондық кезек жүйесі болған кезде).

      3. Халықаралық жүк темір жол тасымалы үшін электрондық көлік (тасымалдау) және/немесе тауарға ілеспе құжаттарды қолдану жөніндегі Сервис.

      4. Сервис қолдану бойынша электрондық халықаралық көліктік жүкқұжат (автомобиль көлігі үшін).

      5. Ірі габаритті және ауыр салмақты жүктерді халықаралық автомобиль тасымалдарына электрондық рұқсаттарды қолдану, сондай-ақ халықаралық жүк автомобиль тасымалдары кезінде салмақ габаритті бақылауды жүзеге асыру жөніндегі Сервис;

      6. Электрондық навигациялық пломбаларды қолдану жөніндегі Сервис.

      Бұл қызметтерге қатысты Беларусь тарапының ұсыныстары бар екенін атап өткен жөн. Атап айтқанда, Беларусь тарапы "Халықаралық жүк теміржол тасымалы үшін электрондық көлік (тасымалдау) және/немесе тауарға ілеспе құжаттарды қолдану жөніндегі сервисті" екі бөлек сервиске бөлу қажет деп санайды:

      3¹. Электрондық халықаралық көлік жүкқұжатын қолдану жөніндегі Сервис (теміржол көлігі үшін).

      3². Әртүрлі көлік түрлерімен жүктерді тасымалдау кезінде электрондық тауарға ілеспе құжаттарды қолдану жөніндегі Сервис.

      Беларусь Тарапының ұстанымы электрондық көлік (тасымалдау) құжаттарын ресімдеу жөніндегі сервисті тасымалдаушы (темір жолдар) ұсынатындығымен дәлелденген. Ілеспе құжаттарға қатысты оларды жүкқұжатқа қосу міндеті халықаралық жүк қатынасы туралы келісімнің (ХЖҚК) 22-бабының 1-параграфына сәйкес жөнелтушіге жүктелген, Яғни электрондық тауарға ілеспе құжаттарды ресімдеу ХЖҚК 22-бабының параграфына сәйкес тасымалдаушының құзыреті болып табылмайды.

      Беларусь темір жолының өз автоматтандырылған "Электрондық тасымалдау" жүйесі бар, ол Беларусь темір жолының клиенттеріне электронды тасымалдау құжаттарын, оның ішінде халықаралық теміржол қатынасында жүктерді тасымалдау кезінде ресімдеуге мүмкіндік береді. Аталған жүйе ХЖҚК талаптарына сәйкес әзірленген.

      "Витрина" жобасы бойынша құжаттарды өзектендіру мәселесін Комиссия Алқасы 2023 жылғы 10 қазанда және Комиссия Кеңесі 2023 жылғы 20 қазанда қарады, оның қорытындысы бойынша Беларусь Тарапының ұстанымын ескере отырып, пысықтауға бағытталды.

      2023 жылғы 24 қазанда комиссия "Витрина" жобасының мәнін, оның ішінде жоба сервистерін іске асыру бойынша бизнес-процестердің сипаттамасын ашатын қосымша анықтамалық материалдар жіберді.

      2024 жылғы 16 ақпанда Ресейдің экономикалық даму министрлігі Комиссияның мекен-жайына кешенді позиция Ресей Федерациясының материалдардың келісу туралы жоба, "Витрина" қажеттілігін ескере отырып, бекіту құжаттама жобасы бойынша міндеттемелерді мүше барлық мемлекеттердің ЕАЭО-ға қосылуы бойынша енгізу және өнеркәсіптік пайдалануға сервистердің іске асыруға ұсынылған "Витрина" жобаның шеңберінде ұсынылды.

      2024 жылғы 29 ақпанда үйлестіру тобының отырысы барысында Тараптар (жұмыс тәртібімен Армения Республикасы, Беларусь Республикасы, Қырғыз Республикасы және Ресей Федерациясы) "Витрина" жобасын қайта іске қосу туралы Комиссия Кеңесінің Шешімі жобасының мәтінін Ресей Тарапының ұстанымын ескере отырып, Комиссия пысықтаған мәтінді келісті.

      Бұл ретте, Беларусь тарапының "Витрина" жобасы бойынша сервистердің көлемі мен олардың мазмұны бойынша ұстанымы бар. Ескертулер "Витрина". жобасын іске асыру жөніндегі үйлестіру тобының 2024 жылғы 29 ақпандағы отырысы барысында жазбаша және тікелей айтылды.

      Беларусь Республикасы ұсынған ескертулерге жауап ретінде Комиссияның ақпараттық технологиялар департаменті Үйлестіру тобының көрсетілген отырысының қорытындыларын ескере отырып, Беларусь Республикасы Байланыс және ақпараттандыру Министрлігінің атына ұсынылған ескертулерге қатысты түсініктемелері мен түсіндірмелері бар ұстаным жолданды.

      Тезірек қайта іске қосу мақсатында "Витрина" жобасы туралы мәселені Комиссия Алқасы 2024 жылғы 25 маусымдағы отырыста қарау үшін енгізді.

Ресей Федерациясы мен Беларусь Республикасының субъектілері сенімді үшінші тарап механизмін қолдана отырып шаруашылық жүргізушілер арасында электрондық халықаралық көлік жүкқұжатын е-CMR (автомобиль көлігі үшін) айырбастау жөніндегі пилоттық жоба туралы

      ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің 2022-2023 жылдары халықаралық жүк автомобиль тасымалдарын жүзеге асыру кезінде электрондық заңдық маңызы бар құжаттарға көшу саласындағы үйлестірілген саясатын іске асыру мақсатында Ресей Федерациясы мен Беларусь Республикасы қабылданған қосымша хаттамаға сәйкес әзірленген БҰҰ СЕФАКТ бекіткен форматта электрондық халықаралық автомобиль көлік жүкқұжатын (е-CMR) қолдануды сынақтан автомобиль көлігімен жүктерді халықаралық тасымалдау туралы шарт Конвенцияға өткізу жөніндегі пилоттық жобаны жүзеге асырды.

      Жүргізілген ұшқыштың Еуразиялық экономикалық комиссияға жіберілген нәтижелері е-CMR қолдана отырып, Халықаралық автомобиль тасымалдарын жүзеге асырудың техникалық және практикалық маңыздылығын растады.

      Осы жобаны іске асыру туралы жарияланған есеп мына сілтеме бойынша қолжетімді: https://eec.eaeunion.org/upload/medialibrary/476/2shmw0ouneo4xge42jqt3tqqpj2x4i2b/4.1-Otchet-transgranichnyy-pilot-e_CMR.pdf.

Еуразиялық экономикалық одақта навигациялық пломбаларды қолдану туралы келісім туралы

      Еуразиялық экономикалық одақта тасымалдарды қадағалау үшін навигациялық пломбаларды қолдану туралы келісімге Одаққа мүше мемлекеттердің басшылары 2022 жылғы 19 сәуірде (бұдан әрі-Келісім) қол қойып, 2023 жылғы 3 сәуірде тұйыққа тірелді.

      Құжат халықаралық шарт мәртебесіне ие және ЕАЭО – да тауарлар мен көлік құралдарын-навигациялық пломбаларды тасымалдау кезінде бақылаудың жаңа технологиялық құралын қолданудың құқықтық негізін белгілейді. Аталған технологияны пайдалану онлайн-режимде қашықтықтан көлік құралын бақылауға және пломбаланған жүк ісінуіндегі тауарлармен әрбір заңсыз әрекетті тіркеуге мүмкіндік береді, соның есебінен тасымалдардың "ашықтығы" қамтамасыз етіледі.

      Келісім тауарларды тасымалдау кезінде (Транзит, экспорт және өзара сауда шеңберінде) мемлекеттік бақылау шараларын барынша азайтуға және олардың Одақ аумағында заңды айналымын қамтамасыз етуге бағытталған.

      Келісімнің қолданылу аясы одақтың екі және одан да көп елдерінің аумақтары бойынша жүзеге асырылатын тасымалдарға ғана қолданылады.

      Келісімде тауарлардың санаттары мен олар тасымалданатын көлік түрлерін ескере отырып, қадағалауды кезең-кезеңімен енгізу көзделген. Бұл тәсіл тасымалдау қатысушылары мен мемлекеттік органдардың жаңа, заманауи талаптарға жауап беретін жұмыс жағдайларына біртіндеп бейімделуін қамтамасыз етеді.

      Келісімді іс жүзінде қолдануды бастау үшін комиссия деңгейінде де, ұлттық деңгейде де бірқатар іс-шараларды іске асыру қажет. Мұндай іс-шаралардың тізбесі Комиссия Кеңесінің 2023 жылғы 21 сәуірдегі № 12 өкімімен бекітілген іс-шаралар жоспарында ("жол картасы" ) бекітілген.

      Жоспарда навигациялық пломбаларды қолдана отырып бақылауды іске қосу үшін қажетті алқа мен Комиссия Кеңесінің бірқатар бірінші кезектегі шешімдерін қабылдау көзделген. Тасымалдарды қадағалау тетігін одан әрі жетілдіруге бағытталған жоспардың кейбір іс-шараларын іске асыру 2025 жылы аяқталады.

      Жоспар сондай-ақ әзірлеу және қабылдау мерзімдері белгіленбеген және тараптардың және (немесе) Комиссияның бастамалары болған кезде дайындалуы мүмкін міндетті сипаты жоқ комиссияның шешімдерін дайындауды қамтиды.

      Жоспар Келісімнің ережелерін ескере отырып, оның ішінде мүше мемлекеттердің навигациялық пломбаларды қолдана отырып қадағалау тетігінің жекелеген бағыттарын регламенттейтін ұлттық заңнама актілерін қабылдауын және қадағалауға қатысушылардың қажетті ақпаратпен алмасуын қамтамасыз ететін уақытша интеграциялық техникалық шешімдерді құруды көздейтін ережелерді ескере отырып қалыптастырылды.

      Бүгінгі күні комиссия деңгейінде барлық қажетті нормативтік құқықтық база дайындалды (барлық міндетті бірінші кезектегі шешімдер қабылданды).

      Мүше мемлекеттер тарапынан келісімді іс жүзінде іске асыруды бастау үшін қажетті іс-шаралар да аяқталуда.

ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің өткізу пункттері

      Осы баяндаманы дайындау шеңберінде ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің жүк ағындарын ұлғайту және сараптамалық және импорттық өнімдерді әкелуді/әкетуді жеделдету үшін өткізу пункттерінің тұрақты жұмыс істеуінің маңыздылығын қабылдай отырып, ЕЭК Кедендік инфрақұрылым департаменті әзірлеген 4-қосымшада ЕАЭО Кедендік инфрақұрылымын дамыту және жетілдіру жөнінде егжей-тегжейлі ақпарат келтірілген.

Халықаралық ынтымақтастық, Иран Ислам Республикасымен және Біріккен Араб Әмірліктерімен ынтымақтастықты дамыту туралы "Солтүстік – Оңтүстік" ККМ дамыту

      Тараптар мен Комиссия ЕАЭО халықаралық қызметінің негізгі бағыттарын, ЕАЭО сауда жария етулерін, сондай-ақ халықаралық ұйымдармен (БҰҰ ЕЭК, ШЫҰ, ЭСКАТО және т.б.) өзара іс-қимыл жөніндегі меморандумдарды іске асыру шеңберінде көпжақты өзара іс-қимылды жүзеге асырады.

      ЕАЭО және оның мүше мемлекеттері сауда келісімдерін жасады (Вьетнам, Сербия, ҚХР, Иран).

      ЕАЭО еркін сауда туралы келісімдер (БАӘ, ИНдонезия, Египет) жасасу туралы белсенді келіссөздер жүргізуде. Барлық аталған сауда келісімдері мен сауда келісімдерінің жобалары тиімді сауда процестерінің көпжақты ынтымақтастығын көздейді.

      Еркін сауда аймақтарын құру туралы жүргізіліп жатқан келіссөздер аясында сауданың тиімді процестерін қамтамасыз ету үшін көлік дәліздерін дамыту мәселелері ерекше маңызға ие.

      Беларусь Республикасының Премьер-Министрі Р.А. Головченконың 2023 жылғы 2-3 ақпандағы ЕҮАК отырысында айтылған бастамасын орындау мақсатында Комиссия Иран Ислам Республикасымен және Біріккен Араб Әмірліктерімен "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізін дамыту және Парсы шығанағы порттарына тауарларды тасымалдаудың барынша жіксіз және жайлы жолын құру мәселелері бойынша ынтымақтастықты жолға қою жөніндегі жұмысты бастады.

      Осы мақсатта 2023 жылы Еуразиялық экономикалық комиссияның энергетика және инфрақұрылым жөніндегі блогы "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізін дамыту контексінде ЕАЭО-ның Иран Ислам Республикасымен және Біріккен Араб Әмірліктерімен ынтымақтастығын жолға қою бойынша жұмыс жүргізді.

      Осы бағытта жүргізілген жұмыстың аралық қорытындылары:

      ЕАЭО елдерінің теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымын дамыту жөніндегі комиссияның сараптама тобының Abu-Dhabi Ports Group (БАӘ) компаниялар тобының өкілдерімен компания қызметінде қолданылатын озық, зияткерлік және инновациялық цифрлық шешімдер туралы және нақты уақыт режимінде ақпаратқа қол жеткізуге және ашықтыққа ықпал ететін теңіз көлігі қызметтерінің тиімділігі мен сапасын арттыру туралы консультациялардың өткізілуі;

      Біріккен Араб Әмірліктерінің Энергетика және инфрақұрылым министрлігімен және Abu-Dhabi Ports Group компаниялар тобымен ынтымақтастықты тереңдету туралы алдын ала келісім.

Еуразиялық үкіметаралық кеңестің 2024 жылғы бірінші жартыжылдықта 2022 жылғы 21 маусымдағы № 8 тапсырмасын орындау нәтижелері туралы ақпарат

      2024 жылғы бірінші жартыжылдықта № 8 ЕҮАК тапсырмасын орындау барысында тараптар комиссиямен бірлесіп:

      ЕАЭО - ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы интеграциялық инфрақұрылымдық жобалар тізбесіне өзгерістер енгізу бойынша – көлік инфрақұрылымына қатысты бөлігінде Одақ құқығын қалыптастыру жөніндегі жұмыс жалғастырылды. Жобалар тізбесіне өзгерістер енгізу бойынша Қазақстан тарапы мен Қырғыз Тарапының ұсыныстары қабылданды ( ЕҮАК-тың 02.02.2024 № 1 өкімі);

      еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың Кешенді жоспарын іске асыру басталды;

      ЕАЭО даму институттары мен Қытай Халық Республикасы (ҚХР) арасындағы ынтымақтастықты жолға қою туралы іс-шараны іске асыру бойынша жұмыс жалғастырылды.

      Одақтың даму институттары мен ҚХР арасындағы ынтымақтастықты жолға қою мәселелері комиссияның Көлік және инфрақұрылым департаментінің 2023 жылғы 25 қазанда өткен Еуразиялық даму банкінің (ЕАДБ) өкілдерімен кезекті кездесуі барысында талқыланды.

      Аталған кездесу барысында ЕАДБ өкілдерінің бір жағынан Еуразиялық экономикалық одақ пен оның мүше мемлекеттері, екінші жағынан, 2018 жылғы 17 мамырдағы Қытай Халық Республикасы арасындағы сауда-экономикалық ынтымақтастық туралы келісімді іске асыру жөніндегі Бірлескен Комиссияның отырыстарына қатысуға мүдделілігі атап өтілді.

      2024 жылғы 19 сәуірде Бейжің қаласында бірлескен комиссияның төртінші отырысы өтті. Отырыс барысында ЕАЭО тарапы көлік инфрақұрылымын дамытудың стратегиялық құжаттары мен практикалары туралы, ЕАЭО мен Қытайдың көлік саласындағы басым инфрақұрылымдық жобаларын іске асыру және еуразиялық көлік дәліздерін дамыту туралы ақпарат алмасу сияқты мәселелерді талқылау мақсатында көлік саласында диалог орнатуды ұсынғаны атап өтілді.

      ЕҮАК тапсырмасының 2-тармағына сәйкес № 8 ұсынылады:

      көлік инфрақұрылымына қатысты бөлігінде Одақ құқығын қалыптастыру жөніндегі жұмысты жалғастыру;

      қамтамасыз ету:

      еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың Кешенді жоспарының іс – шараларын іске асыру және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдары басшыларының Кеңесі туралы ережеге өзгерістер енгізу туралы мәселені пысықтау (ҚТ. Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 14.05.2018 № 13 шешімімен) басшылар Кеңесіне өкілеттіктер беру, оның ішінде Еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспарында көзделген іс-шараларды іске асыру үшін қажетті өкілеттіктер беру бөлігінде;

      ҚХР, БАӘ, Иран, Үндістанмен Көлік және инфрақұрылым саласында ынтымақтастықты одан әрі жолға қою;

      Комиссия және AD Parts Group (БАӘ) арасындағы ынтымақтастық туралы құжатты жасау мәселесін пысықтауды жасау туралы.

II. Еуразиялық экономикалық одақ мүше мемлекеттердің 2023 жылы жүргізген еуразиялық көліктік дәліздердің және соның ішінде халықаралық көлік дәлізі "Солтүстік – Оңтүстік" маршруттарына кіретін көлік инфрақұрылымын дамыту жөніндегі жұмысы туралы

      Тараптармен ұлттық көлік инфрақұрылымын кіретін учаскелерді, оның ішінде халықаралық көлік дәліздері "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттары бойынша, логистикалық сервис, серіктестерімен көлік дәліздерінің дамыту халықаралық шарттар және меморандумдар жасасу бойынша ұлттық деңгейде жұмыстар жүргізілуде.

      Армения Республикасында "Бейбітшілік қиылысы" бастамасы таныстырылды, оның мақсаты барлық мүдделі мемлекеттер арасындағы сауда-экономикалық байланыстарды дамыту үшін неғұрлым қолайлы жағдайларды қалыптастыру, сондай-ақ елдердің егемендігі мен юрисдикциясын, сондай-ақ теңдік пен өзара түсіністік қағидатын толық құрметтеу негізінде Оңтүстік Кавказ аймағының логистикалық әлеуетін едәуір арттыру болып табылады. Осы бастама бойынша қосымша ақпарат 1-2-қосымшада орналастырылған.

      Еуразиялық көлік дәліздері мен "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарындағы халықаралық көлік дәліздеріне кіретін маршруттарды дамыту мақсатында Ресей тарапы Түрікменстанды "Солтүстік – Оңтүстік" Халықаралық көлік дәлізі туралы Келісімге қосу бойынша жұмыс жүргізуде (Санкт-Петербург қ., 2000 жылғы 12 қыркүйек).

      Ресей Федерациясы Үкіметінің 2023 жылғы 11 шілдедегі № 1852-ө өкімімен Ресей Көлік министрлігінің Ресей Тарапының Түркіменстанның осы Келісімге қосылуына келісім білдіруі туралы ұсынысы қабылданды.

      "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізінің Оңтүстік бөлігінің (бұдан әрі – "Солтүстік – Оңтүстік" ХКД) – Транскаспий, батыс және шығыс үш негізгі бағытын дамыту бойынша жұмыс жалғасуда.

      "Солтүстік – Оңтүстік" ХКД Транскаспий бағыты Ресей теңіз порттарын: Астрахань, Оля, Махачкала және Иран порттары: Бендер-Энсели, Ноушехр және Бендер-Амирабад – одан әрі Иран аумағы арқылы (автомобиль немесе теміржол көлігімен) Бендер-Аббас портына дейін және теңіз көлігімен Үндістанның Мумбай портына дейін пайдалануды көздейді.

      "Солтүстік – Оңтүстік" ХКД – нің осы бағытын дамыту мақсатында Каспийдегі Астрахань/Оля-Иран теңіз порттары арасындағы желілік кеме қатынасы (тікелей паромдық және контейнерлік қатынастарды жолға қою) сияқты тасымалдаудың өтпелі сервистерін ұйымдастыру бойынша жұмыс жүргізілуде.

      Сондай-ақ Махачкала және Оля теңіз порттарында порт инфрақұрылымын дамыту, сондай-ақ Еділ-Каспий теңіз кеме қатынасы каналында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу жөніндегі іс-шараларды іске асыру жалғасуда.

      Сонымен қатар, Иран тарапымен, сондай-ақ үшінші елдермен (Катар, БАӘ, Оман) олардың осы дәліз бойынша екіжақты және транзиттік тасымалдарды дамытуға қатысуға дайындығы мәселесі пысықталуда.

      "Солтүстік-Оңтүстік" ХКД батыс бағыты Әзірбайжан аумағы бойынша Астара (Әзірбайжан) –Астара (Иран) шекаралық өткелі арқылы Иранның темір жол және автожол желісіне одан әрі шығумен –одан әрі Иран аумағы арқылы (автомобиль немесе теміржол көлігімен) Бендер-Аббас портына дейін және теңіз көлігімен Үндістанның Мумбай портына дейін қатынауды көздейді.

      Осы бағытты дамыту мақсатында логистикалық сервистерді құру және Әзірбайжан Республикасы мен Иран Ислам Республикасының екіжақты да, үшжақты да форматтағы уағдаластықтарға қол жеткізу бойынша жұмыс жүргізілуде. Иран тарапымен Көлік және транзит саласындағы өзара түсіністік туралы ведомствоаралық меморандумға қол қойылғанын атап өтеміз.

      Осыған ұқсас меморандумға қол қою мәселесі қазіргі уақытта Үндістан, Оман, Катар, Ксения, Бахрейн, БАӘ және Сауд Арабиясымен талқылануда.

      Автомобиль өткізу пункттерінің шамадан тыс жүктелу проблемасын шешу, жүк ағынының бір бөлігін темір жол көлігіне қайта бөлу, инфрақұрылымдық жобаларды бірлесіп іске асыруды пысықтау, кедендік бақылауды жеделдету және рәсімдерді, атап айтқанда "Жасыл дәліз" және "оңайлатылған кеден дәлізі" жобаларын оңтайландыру бойынша жұмыс жүргізілуде.

      Сондай – ақ, "Солтүстік – Оңтүстік" ККМ Батыс бағытының бірыңғай теміржол желісін құру мақсатында "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізі бойынша тасымалдауды дамыту үшін Иран Ислам Республикасы аумағында "Решт-Астара" теміржол желісін салу жобасына Ресей Федерациясының қатысуы туралы шешім қабылданды, 2023 жылғы 17 мамырда қол қойылды.

      "Солтүстік-Оңтүстік" ККМ шығыс бағыты Қазақстан, Өзбекстан және Түрікменстан арқылы Иранның теміржол және автожол желісіне Сарахс (Түрікменстан) – Серахс (Иран) шекаралық өткелі арқылы – одан әрі Иран аумағы арқылы (автомобиль немесе теміржол көлігімен) Бендер-Аббас портына дейін және теңіз көлігімен Үнді портына дейін Мумбай, немесе Ауғанстан, Пәкістан (мүмкін Үндістан) аумағына автомобиль көлігімен кіруді көздейді.

      Осы маршрутты дамыту мақсатында тасымалдың өтпелі сервисін құру және Қазақстан Республикасымен және Түркіменстанмен екіжақты да, көпжақты да форматтарда уағдаластықтарға қол жеткізу бойынша жұмыс жүргізілуде.

      Осы уақытқа дейін Түркіменстан тарапымен Көлік және транзит саласындағы өзара түсіністік туралы ведомствоаралық меморандумға, "Ресей темір жолдары" ААҚ (бұдан әрі – "РТЖ" ААҚ) мен түрікмен темір жолдары арасындағы өзара түсіністік туралы Меморандумға, сондай - ақ "РТЖ" ААҚ-ның еншілес компаниясы "РТЖ Логистика" және "Түрікменстанның көлік-логистикалық орталығы" ААҚ арасындағы халықаралық транзиттік және жүк тасымалдарындағы ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.

      Сондай – ақ, 2023 жылғы 19 мамырда "Ресей-Ислам әлемі: KazanForum" 2023 XIV Халықаралық экономикалық форумының "алаңында" Ресей Федерациясының Көлік министрлігі мен Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі арасында көлік және транзит саласындағы өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды.

      Гамсар – Инче Бурун теміржол желісін жаңғырту жобасы бойынша поездардың өткізу қабілеті мен қозғалыс жылдамдығын арттыруға бағытталған іс-шараларды іске асыру жалғасуда.

      Сонымен қатар, "РЖД Логистика" АҚ-ның осы бағытын "айналдыру" мақсатында 2022 жылы Қазақстан, Түрікменстан және Иран аумағы арқылы Үндістанға ресейлік құрылыс өнімдерімен контейнерлік пойыз жөнелтілді. Жүк соңғы межелі жерге 32 күнде келді, бұл тасымалдаудың салыстырмалы құны бойынша Қара теңіз порттарынан (35 күн) дәстүрлі теңіз бағытына қарағанда үш күнге жылдамырақ.

      Осы жөнелтулердің нәтижелерін негізге ала отырып, "РТЖ" ААҚ 2022 ж. қазанынан бастап Каспий теңізін шығыстан айналу тұрақты контейнерлік сервисін ұйымдастырды. Контейнерлік сервис айына 2 поезға шықты.

      Иран, Казақстан және Түрікменстан темір жолдарымен бірге Ресей Федерациясынан/на приваттық вагондарда тасымалдауға арналған тиелген ірі тоннажды приватных контейнерлерге "Солтүстік – Оңтүстік" ХКД шығыс бағыты бойынша 2023 жылға арнайы тарифтік шарттарды тағайындау туралы шешім қабылданды.

III. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің көлік инфрақұрылымын дамыту жөніндегі ұлттық жоспарларын іске асыру туралы

      Ұлттық деңгейде 2023 жылы одаққа мүше мемлекеттер көлік инфрақұрылымын озыңқы дамыту бойынша белсенді жұмыс жүргізді. Ол үшін көлік инфрақұрылымы объектілерін салу және жаңғырту жөніндегі іс-шаралар іске асырылуда.

      3-қосымшада БЭК-ке мүше мемлекеттердің ақпаратын қамтитын неғұрлым толық ақпарат келтірілген:

      инфрақұрылымдық даму ұлттық жоспарлары мен Стратегияларына сәйкес инфрақұрылым объектілерін салу, реконструкциялау, жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы;

      туралы ұсыныстар әзірлеу бойынша сопряжению жобаларға сәйкес ұлттық жоспарларына және қытай бастама "Бір белдеу, Бір жол". Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарында "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік-Оңтүстік" бағыттарында, оның ішінде Қытаймен "Бір белдеу, бір жол" бастамасымен ұштасу шеңберінде көлік инфрақұрылымын дамытудың бірлескен жобаларын іске асыру жөнінде ұсыныстар дайындау туралы;

      Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумақтарындағы "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік-Оңтүстік" бағыттарындағы көлік инфрақұрылымының "тар" орындары (шектеулері) туралы.

Қорытынды

      ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер ЕАЭО – ға мүше мемлекеттер экономикаларының орнықтылығын сенімді қамтамасыз ететін және сыртқы факторлардың көлік-логистикалық қызметтер нарығына әсерін нивелирлеуге мүмкіндік беретін жеткілікті тармақталған және тұрақты жұмыс істейтін көлік желісіне ие.

      2023 жылы ЕАЭО – ға мүше мемлекеттер ұлттық көлік инфрақұрылымының, оның ішінде "Шығыс-Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарындағы халықаралық көлік дәліздеріне кіретін учаскелерін жедел дамыту, логистикалық сервистер құру, көлік дәліздерін дамыту жөніндегі әріптестермен халықаралық шарттар мен меморандумдар жасасу бойынша белсенді жұмыс жүргізді.

      "Солтүстік – Оңтүстік" халықаралық көлік дәлізінің Оңтүстік бөлігінің негізгі үш бағытын-Транскаспий, батыс және шығыс бағыттарын дамыту бойынша жұмыстар жалғасуда.

      Автомобиль өткізу пунктінің шамадан тыс жүктелу проблемасын шешу, жүк ағынының бір бөлігін темір жол көлігіне қайта бөлу, инфрақұрылымдық жобаларды бірлесіп іске асыруды пысықтау, кедендік бақылауды жеделдету және рәсімдерді оңтайландыру, атап айтқанда "Жасыл дәліз" және "оңайлатылған кеден дәлізі" жобалары бойынша жұмыстар жүргізілуде.

      2023 жылы ЕАЭО – ға мүше мемлекеттер көлік инфрақұрылымының даму қарқынын төмендетпеді және туындаған қиындықтарды еңсеріп қана қоймай, бірқатар ауқымды көлік жобаларын іске асыра алды.

      Мәселен, Қазақстан Республикасында Бақты-Аягөз және Дарбаза-Мақтаарал жаңа теміржол желілерінің құрылысы басталды.

      Ресей Федерациясында мерзімінен бұрын "Еуропа-Батыс Қытай" халықаралық көлік дәлізінің бөлігі болып табылатын М - 12 Восток (Мәскеу мен Қазан арасында) жүрдек автомобиль жолы пайдалануға берілді.

      2023 жылы тараптар мен Одақ құқығын қалыптастыру жөніндегі комиссияның көлік инфрақұрылымына қатысты жұмысы жалғастырылды:

      еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспары қабылданды;

      Қазақстан тарапы мен Қырғыз тарапының ұсыныстары бойынша ЕАЭО – ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы басым интеграциялық инфрақұрылымдық жобалардың тізбесі жаңа жобалармен толықтырылды.

      Еуразиялық көлік дәліздерін дамыту мақсатында ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер 2025 жылға дейін 1000 км-ден астам жаңа құрылысты және 800 км-ге жуық темір жолдарды электрлендіруді, 1000 км-ден астам жаңа автомобиль жолдарын салуды, 3000 км-ден астам автожолдарды реконструкциялауды және күрделі жөндеуді жүзеге асыруды жоспарлаған.

      Еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспарына сәйкес ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің көлік саласындағы уәкілетті органдары басшылары кеңесінің алаңында тереңдетілген пысықтау нәтижелері бойынша Одақ органдарының актілерін дайындаудың орындылығы туралы шешімдер, ұсыныстар мен ұсынымдар дайындау жоспарлануда:

      еуразиялық көлік дәліздерін (маршруттарын) дамытудың нысаналы индикаторларына (көрсеткіштеріне);

      еуразиялық көлік дәліздерінің (маршруттарының) паспорттары;

      еуразиялық көлік дәліздеріне (маршруттарына) қойылатын талаптар;

      еуразиялық көлік дәліздерінің (маршруттарының) жекелеген учаскелерін дамыту, "тар жерлерді" анықтау және жою.

      Бұл ретте, Еуразиялық үкіметаралық кеңестің қарауы үшін жыл сайын осы баяндаманың құрамында еуразиялық көлік дәліздерін дамытудың кешенді жоспарының іс-шараларын іске асыру туралы ақпарат ұсынылатын болады.

      ЕАЭО - ға мүше мемлекеттердің Еуразиялық көлік дәліздеріне енгізілген автомобиль жолдары бойынша қозғалыс кезінде көлік құралдарының рұқсат етілген массалары, осьтік жүктемелері мен габариттері туралы келісімге қол қою үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді аяқтауы күтілуде.

      Қазіргі жағдайда көлік саласындағы белсенді халықаралық ынтымақтастық Одақтың экспорттық-импорттық және транзиттік әлеуетін іске асыруды қамтамасыз етудің маңызды элементі болып табылады.

      Осы мақсатта Тараптар ұлттық деңгейде және Тараптар Одақ деңгейіндегі комиссиямен бірлесіп "Шығыс – Батыс" және "Солтүстік – Оңтүстік" бағыттарындағы тасымалдарды дамыту контекстінде ҚХР, БАӘ, Иран, Үндістанмен Көлік және инфрақұрылым саласындағы халықаралық ынтымақтастықты арттыру, сондай-ақ Қытайдың "Бір белдеу, бір жол" көлік бастамасымен түйісу контекстінде халықаралық ынтымақтастықты дамыту бойынша жұмыс жүргізуде.

Список источников

      1. st-perevozok-" https://fmance.rambler.rU/business/51988130-belousov-ozhidaet-rost-perevozok-po-vostochnomu-poligonu-v-2023 -godu-do-bolee-300-mln-tonn/

      2. https://railways.kz/ru/news/preimushestva-tmtm-obespechivayut-rost-eksporta/