ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 1) статьи 8 Закона Республики Казахстан "О пастбищах" Каракиянский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить план по управлению пастбищами и их использованию по Каракиянскому району на 2025-2029 годы согласно приложениям к настоящему решению.

2. Контроль за исполнением решения возложить на курирующего заместителя акима района.

3. Настоящее решение вступает в силу по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Каракиянского районного маслихата

Калаубай Ж.

	Приложение к решению
	Каракиянского районного маслихата
	от 4 июля 2025 года № 27/230

План по управлению пастбищами и их использованию по Каракиянскому району на 2025-2029 годы

1. Настоящий План по управлению пастбищами и их использованию по Каракиянскому району на 2025-2029 годы (далее - План) разработан в соответствии с Законами Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и от 20 февраля 2017 года "О пастбищах", приказами Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 апреля 2015 года № 3-3/332 "Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11064) и заместителя Премьер – Министра Республики Казахстан – Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года № 173 "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15090).

2. План принят с учетом сведений о состоянии геоботанического обследования пастбищ, сведений о ветеринарно – санитарных объектах, данных о численности поголовья сельскохозяйственных животных с указанием их владельцев – пастбищепользователей, физических и (или) юридических лиц, данных о количестве гуртов, отар, табунов, сформированных по видам и половозрастным группам сельскохозяйственных животных, сведений о формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах, особенностей выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах, сведений о сервитутах для прогона скота, иных данных, предоставленных государственными органами, физическими и (или) юридическими лицами.

3. План по управлению пастбищами и их использованию принят в целях рационального использования пастбищ, устойчивого обеспечения потребности в кормах и предотвращения процессов деградации пастбищ.

4. План по управлению пастбищами и их использованию должен содержать:

1) схему (карту) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель с указанием границ, площадей и видов пастбищ, в том числе отгонных, сезонных, аридных и культурных, с отражением сведений об их собственниках или землепользователях на основании правоустанавливающих и идентификационных документов на земельный участок;

2) схему (карту) с обозначением пастбищ, предназначенных для нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья, в том числе общественных пастбищ;

3) схему (карту) с обозначением рекомендуемых схем пастбищеоборотов;

4) схему (карту) с обозначением сервитутов для прогона сельскохозяйственных животных, скотопрогонных трасс и иных объектов пастбищной инфраструктуры, а также скотомогильников (биометрических ям);

5) схему (карту) с обозначением пастбищ, которые могут быть предоставлены в землепользование пастбищепользователям;

6) схему (карту) с обозначением пастбищ, подлежащих резервированию в целях удовлетворения нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья;

7) схему доступа к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оросительным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), составленную согласно норме потребления воды;

8) схему размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах;

9) проектное распределение (перераспределение) пастбищ между сельскими населенными пунктами, входящими в сельский округ;

10) иные требования, необходимые для рационального использования пастбищ на соответствующей административно-территориальной единице.

5. Каракиянский район расположен на южной части Мангистауской области. Рельеф земли района в основном равнинный, северо – восточная часть расположена на территории Устюрт. Здесь расположены все углубления Казахстана находящиеся ниже уровня моря. Зона землепользования расположена в сухой зоне. На большей части территории растут такие растения как полынь, верблюжья колючка, болотная трава и другие виды растений. Площадь естественной растительности для выпаса скота распределена по всей территории района.

По административно – территориальному делению Каракиянский район состоит из 4 села (Курык, Жетыбай, Мунайшы, Сенек,) и 3 сельских округов (Болашак, Бостан, Куланды).

6. Климат Каракиянского района континентальный. Каспийское море влияет только на климат прибрежного региона. В зимние месяцы средняя температура района составляет -5ᴼ-10ᴼС градусов по Цельсию, а в летние месяцы +25ᴼ +35ᴼС градусов. Зимой снег не лежит долго. Среднее количество осадков - 10-12 мм, а годовое - 100-150 мм. Погода в течение года ветреная.

7. Поверхностные воды состоят из восточного склона Каспийского моря и летом отделенных из солончаковых водных рек (река Ашыагар в впадине Каракия) и соленного озера Карачек. В районе для водоснабжения сельского хозяйства используются подземные воды.

8. Основной отраслью сельского хозяйства в районе является животноводство, растениеводство, выращивание бахчевых культур.

9. Численность поголовья сельскохозяйственных животных на территории района составляет: 16503 голов верблюдов, 2325 голов крупного рогатого скота, 42890 голов мелкого рогатого скота, 22562 голов лошадей.

10. На территории района действует 1 скотомогильник и 7 ветеринарных пунктов.

11. Общая площадь территории Каракиянского района – 6,4 млн гектар (далее – га), в том числе пастбищные угодья – 525 857, 7916 га.

12. По категории земли подразделяются на:

1) земли сельскохозяйственного назначения – 525860,2916 га;

2) земли населенных пунктов – 342147, 2300 га;

3) земли промышленности, транспорта, связи, космической деятельности, обороны, национальной безопасности и иного несельскохозяйственного назначения – 41139,6728 га;

4) земли особо охраняемых природных территорий, земли оздоровительного, рекреационного и историко–культурного назначения – 185838,0000 га;

5) земли лесного фонда – 0 га;

6) земли водного фонда – 0 га;

7) земли запаса – 3 970 099,0637 га.

13. Для определения продуктивности пастбищ использовались данные геоботанических исследований. Средняя урожайность пастбищ в сухой массе составляет 1,5–2,0 центнеров/га. Запасные корма из скошенной травы и искусственной скошенной травы используются в период зимовки.

14. Определение пастбищного потенциала, основано на данных о его производительности в пастбищный период.

Ориентировочно для скота были получены следующие нормы кормов (в среднем для одного скота): крупно рогатый скот – 4 кг, мелко рогатый скот – 2 кг, лошадь и верблюд – 6 кг. Продолжительность пастбищного периода составляет 180-200 дней. В этом контексте, зная продуктивность пастбищ, объем потребности в кормах для животных за день, продолжительность пастбищного периода, можно определить емкость пастбищ.

15. Особенности выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах:

календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и перегона сельскохозяйственных животных, а также продолжительность пастбищеоборота;

почва зависит от климатической зоны, видов сельскохозяйственных животных, а также от пастбищного оборота;

степной – 160-180 дней;

пустынный – 160-180 дней.

Продолжительность выпаса скота: минимальная для молочного крупного рогатого скота, максимальная для мясного крупного рогатого скота, овец, лошадей, верблюдов и зависит от глубины и плотности снежного покрова и других факторов.

16. Сведения о сервитутах для перегона скота.

Скотопрогонная трасса по Каракиянскому району - 130 км.

Всего по району зарегистрировано 294875,11 га пастбищных угодий. В том числе по селам Курык, Болашак пастбищные угодья не требуют дополнительных пастбищных угодий в связи с их достаточностью. А по селам Жетыбай, Сенек, Бостан, Куланды, Мунайшы требуется дополнительно 546588,4 га пастбищных угодий. В том числе, в связи с наличием запаса земель района граничащего с селами Сенек, Бостан, Куланды имеется полная возможность для расширения пастбищных угодий.

В связи с отсутствием запаса земель, граничащих с селом Жетыбай, нет возможности увеличить пастбищные угодья.

Примечание: расшифровка аббревиатур:

га – гектар;

кг – килограмм;

км – километр;

мм – миллиметр;

С – показатель Цельсия.

17. Условия предоставления и использования пастбищ:

1. Условия предоставления и использования пастбищ для выпаса сельскохозяйственных животных личного подворья, ведения крестьянского или фермерского хозяйства, сельскохозяйственного производства регулируются Законом "О пастбищах" и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

1-1. Пастбища, в том числе общественные пастбища, указанные в подпункте 2) пункта 2 статьи 13 Закона "О пастбищах", не предоставляются в частную собственность и землепользование и используются только для нужд населения для выпаса сельскохозяйственных животных личного подворья.

1-2. Доступ к обводнительным сооружениям, состоящим на балансе государственных юридических лиц и расположенным на пастбищах, предназначенных для нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья, в том числе общественных пастбищах, предоставляется на безвозмездной основе.

1-3. В целях удовлетворения нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья осуществляется резервирование пастбищ в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

Основанием для резервирования пастбищ является План по управлению пастбищами и их использованию.

2. При предоставлении пастбищ в соответствии с Планом по управлению пастбищами и их использованию должны учитываться следующие условия:

1) наличие поголовья сельскохозяйственных животных;

2) наличие объектов пастбищной инфраструктуры и их состояние;

3) продуктивность земельного участка.

3. В случае отсутствия на пастбищах в течение одного года (с момента первоначального выявления факта неиспользования) сельскохозяйственных животных для выпаса либо их наличия в количестве менее пятидесяти процентов от предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ, установленной уполномоченным органом, и (или) отсутствия сенокошения в целях заготовки кормов такие пастбища подлежат принудительному изъятию в порядке, предусмотренном земельным законодательством Республики Казахстан.

4. При определении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ не учитываются мелкоконтурные (вкрапленные) пастбища, находящиеся внутри других сельскохозяйственных угодий.

18. Порядок предоставления и использования пастбищ:

1. Пастбища, расположенные на территории, непосредственно прилегающей к границам (чертам) населенных пунктов, находящиеся в государственной собственности, используются для удовлетворения нужд населения для выпаса сельскохозяйственных животных личного подворья.

2. Выпас на пастбищах, указанных в пункте 1 статьи 15 Закона "О пастбищах", других сельскохозяйственных животных допускается только при соблюдении предельно допустимых норм нагрузки на общую площадь пастбищ.

При превышении предельно допустимых норм нагрузки на общую площадь пастбищ в целях увеличения площадей пастбищ, предназначенных для выпаса сельскохозяйственных животных личного подворья, может осуществляться принудительное отчуждение для государственных нужд ранее предоставленных пастбищ в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан о государственном имуществе.

3. Поголовье сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, не обеспеченных пастбищами в пределах границ (черты) населенного пункта, перемещается на другие участки пастбищ, в том числе на отгонные пастбища, согласно Плану по управлению пастбищами и их использованию.

4. Использование пастбищ, предназначенных для выпаса сельскохозяйственных животных личного подворья, в том числе отгонных пастбищ, осуществляется в соответствии с Планом по управлению пастбищами и их использованию. Вынесения отдельного решения акимов города районного значения, поселка, села, сельского округа и местного исполнительного органа района, города областного значения о предоставлении пастбищ не требуется.

5. Предоставление пастбищ, находящихся на территории одного города районного значения, поселка, села, сельского округа, для использования другому городу районного значения, поселку, селу, сельскому округу осуществляется местным исполнительным органом района (кроме районов в городах), города областного значения по предложению акимов города районного значения, поселка, села, сельского округа, органов местного самоуправления.

6. Предоставление пастбищ, находящихся на территории одного района (кроме районов в городах), города областного значения, для использования другому району (кроме районов в городах), городу областного значения осуществляется местным исполнительным органом области по предложению местного исполнительного органа района (кроме районов в городах), города областного значения.

7. Предоставление пастбищ, находящихся на территории одной (одного) области, города республиканского значения, столицы, для использования другой области осуществляется Правительством Республики Казахстан по предложению местного исполнительного органа области.

19. Порядок предоставления и использования отгонных пастбищ:

1. Предоставление отгонных пастбищ, находящихся на территории одной области, в долгосрочное пользование другой области осуществляется Правительством Республики Казахстан по предложению уполномоченного органа.

2. Предоставление отгонных пастбищ, находящихся на территории одного района (кроме районов в городах), города областного значения, в долгосрочное пользование другому району (кроме районов в городах), городу областного значения осуществляется местным исполнительным органом области по предложению местного исполнительного органа района (кроме районов в городах), города областного значения.

3. Отгонные пастбища, за исключением пастбищ, указанных в пункте 4 статьи 15 Закона "О пастбищах", предоставляются физическим и (или) юридическим лицам в порядке, установленном статьей 43-1 Земельного кодекса Республики Казахстан.

Включение отгонных пастбищ в перечень земельных участков, выставляемых на конкурс по предоставлению права временного возмездного землепользования (аренды) для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, сельскохозяйственного производства, осуществляется с учетом Плана по управлению пастбищами и их использованию.

4. Пастбищепользователи, осуществляющие выпас сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах, имеют право равного доступа к естественным водоемам и обводнительным сооружениям, построенным за счет бюджетных средств.

20. Мероприятия по восстановлению и улучшению состояния пастбищ:

1. Восстановление и улучшение состояния пастбищ осуществляются на основе результатов геоботанического обследования и мониторинга пастбищ.

Восстановление и улучшение состояния пастбищ также осуществляются при проведении инвентаризации земель.

2. Мероприятия по восстановлению и улучшению состояния пастбищ заключаются в содействии естественным процессам поддержания плодородия почвы, создания нового травостоя путем посева высокоурожайных сортов многолетних трав и аридных растений (культур), обводнения и проведения других мероприятий.

3. Мониторинг пастбищ осуществляется в целях наблюдения за состоянием пастбищ, происходящими изменениями, возникающими в результате их использования, оценки и прогноза их состояния, выявления и устранения негативных процессов.

4. Осуществление мероприятий по восстановлению и улучшению состояния пастбищ обеспечивают уполномоченный орган, местные исполнительные органы и органы местного самоуправления, а также пастбищепользователи.

5. Финансирование мероприятий по восстановлению и улучшению состояния пастбищ осуществляется за счет бюджетных средств и (или) иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

21. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о пастбищах:

Нарушение законодательства Республики Казахстан о пастбищах влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

22. Переходные положения:

План по управлению пастбищами и их использованию разрабатывается и утверждается в течение трех месяцев со дня утверждения типового плана по управлению пастбищами и их использованию.

	Приложение 1 к Плану
	по управлению пастбищами
	и их использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 2 к Плану
	по управлению пастбищами
	и их использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 3 к Плану
	по управлению пастбищами
	и их использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 4 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их использованию
	по Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 5 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их
	использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 6 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их
	использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 7 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их
	использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 8 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их использованию
	по Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

	Приложение 9 к
	Плану по управлению
	пастбищами и их
	использованию по
	Каракиянскому району
	на 2025-2029 годы

Сведения о формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах

№	Наименование сел, сельских округов	Земли населенных пунктов (гектар)	В том числе, для нужд населения	Численность поголовья	Площадь пастбища на одно поголовье (гектар)	Площадь пастбища на одно поголовье по нормативу (гектар)	Дополнительно требующееся пастбище (гектар)
1	село Курык	158888,15	-	Крупный рогатый скот -64	12,0	768	Не требуется
				Мелкий рогатый скот -5182	2,4	12436,8
				Верблюд-1254	16,8	21067,2
				Лошадь-2078	14,6	30338,4
2	село Жетыбай	16946,2		Крупный рогатый скот -194	12,0	2328	63409
				Мелкий рогатый скот -6161	2,4	14786,4
				Верблюд-1988	16,8	33398,4
				Лошадь -2044	14,6	29842,4
3	село Мунайшы	19543		Крупный рогатый скот -9	12,0	108	29666,4
				Мелкий рогатый скот -1590	2,4	3816
				Верблюд -1591	16,8	26728,8
				Лошадь -1271	14,6	18556,6
4	село Сенек	43547,0	-	Крупный рогатый скот -1174	12,0	14088	176736,6
				Мелкий рогатый скот -16431	2,4	39434,4
				Верблюд -4380	16,8	73584
				Лошадь -6382	14,6	93177,2
5	сельский округ Болашак	14276,76	-	Крупный рогатый скот -54	12,0	648,0	Не требуется
				Мелкий рогатый скот -145	2,4	348,0
				Верблюд -74	16,8	1243,2
				Лошадь -159	14,6	2321,4
6	сельский округ Бостан	23247	-	Крупный рогатый скот -546	12,0	6552	119540,8
				Мелкий рогатый скот -6441	2,4	15458,4
				Верблюд -3248	16,8	54566,4
				Лошадь- 4535	14,6	66211
7	сельский округ Куланды	28088	-	Крупный рогатый скот -284	Крупный рогатый скот -284	Крупный рогатый скот -284	147574,6
				Мелкий рогатый скот -6931	Мелкий рогатый скот -6931	Мелкий рогатый скот -6931
				Верблюд -3968	Верблюд -3968	Верблюд -3968
				Лошадь -6093	Лошадь -6093	Лошадь -6093

	Приложение 10 к Плану
	по управлению пастбищами и их
	использованию по Каракиянскому
	району на 2025-2029 годы

Календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и передвижения сельскохозяйственных животных

№	Наименование сел, сельских округов	Период выпаса на отдаленных пастбищах	Период возврата с отдаленных пастбищах
1	село Курык	вторая половина марта	первая декада ноября
2	село Жетыбай	вторая половина марта	первая декада ноября
3	село Мунайшы	вторая половина марта	первая декада ноября
4	село Сенек	вторая половина марта	первая декада ноября
5	сельский округ Болашак	вторая половина марта	первая декада ноября
6	сельский округ Бостан	вторая половина марта	первая декада ноября
7	сельский округ Куланды	вторая половина марта	первая декада ноября

"Жайылымдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8 бабының 1) тармақшасына сәйкес Қарақия аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қарақия ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспары осы шешімнің қосымшаларына сәйкес бекітілсін.

2. Шешімнің орындалуын бақылау жетекшілік ететін аудан әкімінің орынбасарына жүктелсін.

3. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қарақия аудандық мәслихатының төрағасы

Ж. Қалаубай

	Қарақия аудандық мәслихатының
	2025 жылғы 4 маусымдағы
	№ 27/230 шешіміне қосымша

Қарақия ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар

1. Қарақия ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар (бұдан әрі - Жоспар) Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" және Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы "Жайылымдар туралы" Заңдарына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 сәуірдегі "Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормасын бекіту туралы" № 3-3/332 (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 11064 болып тіркелген) және Қазақстан Республикасы Премьер – Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі "Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы" № 173 (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 15090 болып тіркелген) бұйрықтарына сәйкес әзірленді.

2. Жоспар жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қараудың жай-күйі туралы мәліметтер, ветеринариялық-санитариялық объектілер туралы мәліметтер, иелерін - жайылым пайдаланушыларды, жеке және (немесе) заңды тұлғаларды көрсете отырып, ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы деректер, ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жыныстық жас топтары бойынша қалыптастырылған үйірлердің, отарлардың, табындардың саны туралы деректер, шалғайдағы жайылымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы мәліметтер, екпе және аридтік жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері, малды айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәліметтер, мемлекеттік органдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар берген өзге де деректер ескеріле отырып қабылданды.

3. Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, жемшөпке қажеттілікті тұрақты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу процестерін болғызбау мақсатында қабылданды.

4. Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар:

1) жер учаскесіне құқық белгілейтін және сәйкестендіретін құжаттар негізінде меншік иелері немесе жер пайдаланушылары туралы мәліметтерді көрсетіп, жайылымдардың шекараларын, алаңдары мен түрлерін, оның ішінде шалғайдағы, маусымдық, аридтік және екпе жайылымдарды көрсете отырып, жер санаттары бөлінісінде әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында жайылымдардың орналасу схемасын (картасын);

2) жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю бойынша халық мұқтажына арналған жайылымдар, оның ішінде көпшілік пайдаланатын жайылымдар белгіленген схеманы (картаны);

3) жайылым айналымдарының ұсынылатын схемалары белгіленген схеманы (картаны);

4) ауыл шаруашылығы жануарларын айдап өтуге арналған сервитуттар, мал айдайтын жолдар мен өзге де жайылымдық инфрақұрылым объектілері, сондай-ақ мал қорымдары (биометриялық шұңқырлар) белгіленген схеманы (картаны);

5) жайылым пайдаланушыларға жер пайдалануға берілуі мүмкін жайылымдар белгіленген схеманы (картаны);

6) жеке ауладағы ауыл шаруашылығы малын жаю бойынша халық мұқтажын қанағаттандыру мақсатында резервке қойылуға тиіс жайылымдар белгіленген схеманы (картаны);

7) суды тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткізу схемасын;

8) ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын шалғайдағы жайылымдарда орналастыру схемасын;

9) жайылымдарды ауылдық округке кіретін ауылдық елді мекендер арасында жобалық бөлуді (қайта бөлуді);

10) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте жайылымдарды ұтымды пайдалану үшін қажетті өзге де талаптарды қамтуға тиіс.

5. Қарақия ауданы Маңғыстау облысының оңтүстік бөлігінде орналасқан. ауданның жер бедері негізінен жазық, солтүстік-шығыс бөлігі Үстірт аумағында орналасқан. Мұнда теңіз деңгейінен төмен жатқан Қазақстандағы барлық ойпаттары орналасқан. Жерді пайдалану аймағы құрғақ аймақта орналасқан. Аумақтың басым бөлігінде жусан, жантақ, сораң шөп сияқты шөптер және басқа да шөптердің түрлері өседі. Мал жаюға арналған табиғи өсімдіктер ауданы бүкіл аудан аумағы бойынша бөлінген.

Әкімшілік-аумақтық бөлінісі бойынша Қарақия ауданында 4 ауыл (Құрық, Жетібай, Мұнайшы, Сенек) және 3 ауылдық округтен (Болашақ, Бостан, Құланды) тұрады.

6. Қарақия ауданының климаты континенттік. Каспий теңізі тек қана ауданның жағалық өңірі климатына ғана әсері бар. Қыс айларында ауданның орташа температурасы Цельсий бойынша -5ᴼ-10ᴼС градус, ал жаз айларында +25ᴼ +35ᴼС градус. Қыста қар ұзақ жатпайды. Жауын-шашынның орташа мөлшері – 10-12 мм, ал жылдық – 100-150 мм. Жыл бойы ауа райы желді болып тұрады.

7. Жер беті сулары Каспий теңізінің шығыс айдынынан және жазда қарасуларға бөлініп қалатын сортаң сулы өзеннен (Қарақия ойысындағы Ащыағар өзені) және тұзды Қарашек көлінен тұрады. Ауданда ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етуге жер асты сулары пайдаланылады.

8. Ауданда ауыл шаруашылықтың негізгі саласы мал шаруашылығы, өсімдік шаруашылығы, бау-бақша дақылдарын өсіру болып табылады.

9. Ауданы аумағындағы ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны: 16 503 бас түйе, 2325 бас ірі қара мал, 42890 бас ұсақ мал, 22562 бас жылқы бар.

10. Аудан аумағында 1 мал қорымы және 7 ветеринариялық пункттер қызмет істейді.

11. Қарақия ауданы аумағының жалпы көлемі – 6,4 млн га, оның ішінде жайылымдық жерлер – 525 857, 7916 га.

12. Жер санаттары бойынша бөлінеді:

1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер – 525860,2916 га;

2) елді мекендердің жерлері – 342147, 2300 га;

3) өнеркәсіп, көлік, байланыс, ғарыш қызметі, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік мұқтажына арналған және ауыл шаруашылығына арналмаған өзге де жерлер – 41139,6728 га;

4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер – 185838,0000 га;

5) орман қорының жерлері – 0 га;

6) су қорының жерлері – 0 га;

7) босалқы жерлер – 3 970 099,0637 га.

13. Жайылым өнімділігін анықтау үшін геоботаникалық зерттеулердің деректері қолданылды. Жайылымдардың құрғақ массада орташа өнімділігі 1,5 – 2,0 центнер/га құрайды. Шабылған шөп пен жасанды шабылған шөптің қосалқы азығы қыстау кезеңінде қолданылады.

14. Жайылым сыйымдылығын анықтау, жайылым кезеңінде оның өнімділігі туралы деректер негізінде құрылған. Шамамен алғанда, малдар үшін азықтардың келесі нормалары алынды (орта есеппен бір мал үшін): ірі қара мал – 4 кг, ұсақ мал – 2 кг, жылқы және түйе – 6 кг. Жайылым кезеңінің ұзақтылығы 180-200 күнді құрайды. Бұл тұрғыда, жайылым өнімін, жануарлар үшін азықты бір күнде қажет ету көлемін, жайылым кезеңінің ұзақтылығын біле отырып, жайылымның сыйымдылығын анықтауға болады.

15. Ауыл шаруашылығы жануарларын екпе және аридті жайылымдарда жаю ерекшеліктері:

ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын, сондай-ақ жайылым айналымының ұзақтығын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік кесте;

топырақ климаттық аймаққа, ауылшаруашылық жануарларларының түрлеріне, сондай-ақ жайылым айналымына байланысты;

далалы – 160-180 күн;

шөлейтті – 160-180 күн.

Мал жаю ұзақтығы: сүтті ірі қара мал үшін минималды, етті ірі қара мал, қой, жылқы, түйелер үшін – максималды және қар жамылғысының тереңдігі мен тығыздығына және басқа да факторларға байланысты.

16. Малды айдап өту үшін сервитуттар туралы мәліметтер.

Қарақия ауданы бойынша малды айдап өту жолы - 130 км.

Аудан бойынша барлығы 294875,11 га жайылымдық жер тіркелген. Оның ішінде Құрық, Болашақ ауылдары бойынша жайылымдық алқаптар жеткілікті болуына байланысты қосымша жайылымдық алқаптарды қажет етпейді. Ал Жетібай, Сенек, Бостан, Құланды, Мұнайшы ауылдары бойынша қосымша 546588,4 га жайылымдық алқап қажет етеді. Соның ішінде, ауданның Сенек, Бостан, Құланды ауылдарымен шектесетін жер қорының болуына байланысты жайылымдық жерлерді кеңейтуге толық мүмкіндік бар.

Жетібай ауылымен шектесетін жер қорының болмауына байланысты жайылымдық алқаптарды ұлғайтуға ешқандай мүмкіндік жоқ.

Ескерту: аббревиатуралардың ажыратылып жазылуы:

га – гектар

кг – килограмм;

км – километр;

мм – миллиметр;

С – Цельсий көрсеткіші.

17. Жайылымдарды беру және пайдалану шарттары:

1. Жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю, шаруа немесе фермер қожалығын, ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін жайылымдарды беру және пайдалану шарттары Жайылымдар туралы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі.

1-1. "Жайылымдар туралы" Заңның 13-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген жайылымдар, оның ішінде көпшілік пайдаланатын жайылымдар жеке меншікке және жер пайдалануға берілмейді және жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю үшін халық мұқтажына ғана пайдаланылады.

1-2. Мемлекеттік заңды тұлғалардың балансында тұрған және жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю бойынша халық мұқтажына арналған жайылымдарда, оның ішінде көпшілік пайдаланатын жайылымдарда орналасқан суландыру құрылыстарына қол жеткізу өтеусіз негізде беріледі.

1-3. Жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю бойынша халық мұқтажын қанағаттандыру мақсатында Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес жайылымдарды резервке қою жүзеге асырылады. Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар жайылымдарды резервке қою үшін негіз болып табылады.

2. Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға сәйкес жайылымдарды беру кезінде мынадай шарттар ескерілуге тиіс:

1) ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының болуы;

2) жайылымдық инфрақұрылым объектілерінің болуы және олардың жай-күйі;

3) жер учаскесінің өнімділігі.

3. Жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарлары бір жыл бойы (пайдаланылмау фактісі алғашқы анықталған кезден бастап) жайылмаса не олардың саны уәкілетті орган белгілеген жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілген нормасының елу пайызынан аз болса және (немесе) жемшөп дайындау мақсатында шөп шабылмаса, мұндай жайылымдар Қазақстан Республикасының жер заңнамасында көзделген тәртіппен мәжбүрлеп алып қойылуға жатады.

4. Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормасын айқындау кезінде басқа ауыл шаруашылығы алқаптарының ішіндегі ұсақ контурлы (қосылған) жайылымдар ескерілмейді.

18. Жайылымдарды беру және пайдалану тәртібі:

1. Елді мекендердің шекараларына (шектеріне) тікелей іргелес аумақта орналасқан, мемлекет меншігіндегі жайылымдар жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю үшін халық мұқтажын қанағаттандыруға пайдаланылады.

2. Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормалары сақталған кезде ғана, "Жайылымдар туралы" Заңның 15 - бабының 1 - тармағында көрсетілген жайылымдарда басқа ауыл шаруашылығы жануарларын жаюға рұқсат етіледі.

Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілген нормаларынан асып кеткен кезде жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаюға арналған жайылымдардың алаңдарын ұлғайту мақсатында бұрын берілген жайылымдарды Қазақстан Республикасының жер заңнамасына және Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік туралы заңнамасына сәйкес мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару жүзеге асырылуы мүмкін.

3. Елді мекеннің шекаралары (шектері) шегінде жайылымдармен қамтамасыз етілмеген жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға сәйкес жайылымдардың басқа учаскелеріне, оның ішінде шалғайдағы жайылымдарға орны ауыстырылады.

4. Жеке ауладағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаюға арналған жайылымдарды, оның ішінде шалғайдағы жайылымдарды пайдалану Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімдерінің және ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органының жайылымдар беру туралы жеке шешімін шығару талап етілмейді.

5. Бір аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ аумағындағы жайылымдарды басқа аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің пайдалануына беруді аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімдерінің, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының ұсынысы бойынша ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

6. Бір ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың аумағындағы жайылымдарды басқа ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың пайдалануына беруді ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органының ұсынысы бойынша облыстың жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

7. Бір облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағындағы жайылымдарды басқа облыстың пайдалануына беруді облыстың жергілікті атқарушы органының ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі жүзеге асырады.";

19. Шалғайдағы жайылымдарды беру және пайдалану тәртібі:

1. Бір облыстың аумағындағы шалғайдағы жайылымдарды басқа облыстың ұзақ мерзімді пайдалануына беруді уәкілетті органның ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі жүзеге асырады.

2. Бір ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың аумағындағы шалғайдағы жайылымдарды басқа ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың ұзақ мерзімді пайдалануына беруді ауданның (қалалардағы аудандардан басқа), облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органының ұсынысы бойынша облыстың жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

3. "Жайылымдар туралы" Заңның 15-бабының 4-тармағында көрсетілген жайылымдарды қоспағанда, шалғайдағы жайылымдар жеке және (немесе) заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 43-1-бабында белгіленген тәртіппен беріледі.

Шалғайдағы жайылымдарды шаруа немесе фермер қожалығын, ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін уақытша өтеулі жер пайдалану (жалдау) құқығын беру жөніндегі конкурсқа шығарылған жер учаскелерінің тізбесіне енгізу Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар ескеріле отырып жүзеге асырылады.

4. Шалғайдағы жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаюды жүзеге асыратын жайылым пайдаланушылардың табиғи су айдындарына және бюджет қаражаты есебінен салынған суландыру құрылыстарына тең қол жеткізу құқығы бар.

20. Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жөніндегі іс-шаралар:

1. Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қарау мен мониторингілеу нәтижелері негізінде жүзеге асырылады.

Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жерлерге түгендеу жүргізу кезінде де жүзеге асырылады.

2. Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жөніндегі іс-шаралар топырақтың құнарлылығын сақтаудың, көпжылдық шөптердің және аридтік өсімдіктердің (дақылдардың) шығымдылығы жоғары сорттарын егу арқылы жаңа шалғын өсірудің, суландырудың табиғи процестеріне және басқа да іс-шараларды өткізуге ықпал ету болып табылады.

3. Жайылымдарды мониторингілеу жайылымдардың жай-күйін, оларды пайдалану нәтижесінде туындап жатқан өзгерістерді бақылау, олардың жай-күйін бағалау мен болжау, жағымсыз процестерді анықтау және жою мақсатында жүзеге асырылады.

4. Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруды уәкілетті орган, жергілікті атқарушы органдар және жергілікті өзін-өзі басқару органдары, сондай-ақ жайылым пайдаланушылар қамтамасыз етеді.

5. Жайылымдарды қалпына келтіру және олардың жай-күйін жақсарту жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру бюджет қаражаты және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

21. Қазақстан Республикасының жайылымдар туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық:

Қазақстан Республикасының жайылымдар туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді.

22. Өтпелі ережелер:

Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі үлгілік жоспар бекітілген күннен бастап үш ай ішінде әзірленіп, бекітіледі.

Қарақия ауданы бойынша 2025-2029

жылдарға арналған жайылымдарды

басқару және оларды пайдалану

жөніндегі жоспарға 1-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 2-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 3-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 4-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 5-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 6-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 7-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 8-қосымша

	Қарақия ауданы бойынша 2025-2029
	жылдарға арналған жайылымдарды
	басқару және оларды пайдалану
	жөніндегі жоспарға 9-қосымша

Шалғайдағы жайлымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы мәліметтер

№	Ауылдар, ауылдық округтер атауы	Елді мекен жерлері (гектар)	Оның ішінде, халық қажеттілігі үшін	Мал басы саны	Бір мал басына жайылым алаңы (гектар)	Норматив бойынша бір мал басына жайылым алаңы (гектар)	Қосымша қажет етілетін жайылым (гектар)
1	Құрық ауылы	158888,15	-	Ірі қара мал-64	12,0	768	Қажет етілмейді
				Ұсақ мал- 5182	2,4	12436,8
				Түйе-1254	16,8	21067,2
				Жылқы-2078	14,6	30338,4
2	Жетібай ауылы	16946,2	-	Ірі қара мал-194	12,0	2328	63409
				Ұсақ мал-6161	2,4	14786,4
				Түйе-1988	16,8	33398,4
				Жылқы-2044	14,6	29842,4
3	Мұнайшы ауылы	19543	-	Ірі қара мал-9	12,0	108	29666,4
				Ұсақ мал-1590	2,4	3816
				Түйе-1591	16,8	26728,8
				Жылқы-1271	14,6	18556,6
4	Сенек ауылы	43547,0	-	Ірі қара мал-1174	12,0	14088	176736,6
				Ұсақ мал-16431	2,4	39434,4
				Түйе-4380	16,8	73584
				Жылқы-6382	14,6	93177,2
5	Болашақ ауылдық округі	14276,76	-	Ірі қара мал-54	12,0	648,0	Қажет етілмейді
				Ұсақ мал-145	2,4	348,0
				Түйе- 74	16,8	1243,2
				Жылқы-159	14,6	2321,1
6	Бостан ауылдық округі	23247	-	Ірі қара мал-546	12,0	6552	119540,8
				Ұсақ мал-6441	2,4	15458,4
				Түйе-3248	16,8	54566,4
				Жылқы-4535	14,6	66211
7	Құланды ауылдық округі	18427	-	Ірі қара мал-284	12,0	3408	157235,6
				Ұсақ мал-6931	2,4	16634,4
				Түйе-3968	16,8	66662,4
				Жылқы-6093	14,6	88957,8

	Қарақия ауданы бойынша
	2025-2029 жылдарға арналған
	жайылымдарды басқару және
	оларды пайдалану жөніндегі
	жоспарға 10-қосымша

Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік кестесі

№	Ауылдардың, ауылдық округтердің атауы	Шалғай жайылымдарда жаюдың кезеңі	Шалғай жайылымдардан қайтару кезеңі
1	Құрық ауылы	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
2	Жетібай ауылы	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
3	Мұнайшы ауылы	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
4	Сенек ауылы	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
5	Болашақ ауылдық округі	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
6	Бостан ауылдық округі	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі
7	Құланды ауылдық округі	наурыз айының екінші жартысы	қараша айының бірінші он күндігі