Об утверждении Программы управления коммунальными отходами на 2025–2029 годы в Енбекшиказахском районе Алматинской области

Решение Енбекшиказахского районного маслихата Алматинской области от 17 июня 2025 года № 44-201

      В соответствии с пунктом 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, Енбекшиказахский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить Программу управления коммунальными отходами на 2025–2029 годы в Енбекшиказахском районе Алматинской области.

      2. Настоящее решение вступает в силу со дня его государственной регистрации в органах юстиции и вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата Енбекшиказахского района Б. Ахметов

  Приложение к решению маслихата Енбекшиказахского района от 17 июня 2025 года № 44-201

Программа управлению коммунальными в отходами Енбекшиказахском районе Алматинской области на 2025-2029 года.

Есик – 2025 г.

      СОДЕРЖАНИЕ

1

Программный паспорт

4

1.1

Введение

7

1.2

Общие сведения о районе

7

1.3

Расположение и климатические условия

8

2

Законодательная база

16

2.1

Применяемые правила

16

2.2

Классификация отходов

16

2.3

Отходы, охваченные программой

17

2.4

Полигоны

17

2.5

Роль местных исполнительных органов в организации работы с коммунальными отходами

18

3

Анализ текущего состояния управления коммунальными отходами

18

3.1

Общая информация

18

3.2

Инфраструктура обработки/утилизации ТБО

20

3.3

Организация сбора и вывоза ТБО

21

3.4

Установки для утилизации ТБО

24

3.5

Тарифы на сбор, транспортировку, сортировку и удаление ТБО

26

3.6

Нормативы формирования и накопления ТБО

27

3.7

Количественные и качественные показатели

29

3.8

Основные проблемы и выводы по обращению с отходами

32

3.9

Описание и анализ выделенных средств

33

3.10

Меры стимулирования

33

4

Цели, задачи и целевые показатели

36

4.1

Цели программы

36

4.2

Задачи программы

36

4.3

Целевые индикаторы по району Енбекшиказах

38

5

Основные направления, пути достижения целей и соответствующие меры

39

5.1

Технические и технологические решения

39

5.1.1

Основная информация

39

5.1.2

Анализ текущего состояния системы управления ТБО

40

5.1.3

Совершенствование системы сбора и транспортировки ТБО

43

5.1.4

Разработка логистических схем сбора и вывоза отходов

46

5.1.5

Сравнительный анализ и выбор социально-экономически приемлемого варианта развития системы управления отходами

47

5.1.6

Состав системы управления ТБО района Енбекшиказах

55

5.1.7

Расчет показателей материально-технической базы и финансовых затрат

58

5.1.8

Основные мероприятия по формированию материально-технической базы

69

5.2

Институциональный раздел

72

5.2.1

Организационная модель региональной системы управления отходами

72

5.2.2

Реализация принципа расширенной ответственности производителей (импортеров)

84

5.2.3

Инструменты внедрения модели управления отходами

84

6

Необходимые ресурсы

85

7

План реализации программы и приоритетные меры

85

      ПАСПОРТ ПРОГРАММЫ

Название программы

Программа управлению коммунальными в отходами Енбекшиказахском районе Алматинской области на 2025-2029 года.

Основа развития

-Экологический кодекс Республики Казахстан (статья 365) № 400-VI РКЗ от 2 января 2021 года.
-Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577 "О Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике".
-Порядок определен постановлением Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 "Об утверждении Правил работы с коммунальными отходами".
-Приказ Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-о "Об утверждении методических рекомендаций для местных исполнительных органов по разработке программы по работе с коммунальными отходами".
-Иные действующие нормативные правовые акты, утвержденные в целях реализации Экологического кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года в области обращения с отходами.

Ответственный за разработку

Акимат Алматинской области

Ответственный за исполнение

1)Акимат Алматинская область
2)ТОО коммунальное учреждение "Алатау";
3)Специализированные организации по работе с коммунальными отходами административно-территориальных единиц Енбекшиказахского района Алматинской области.

Цели программы

- снижение негативного воздействия потребительских отходов на окружающую среду и здоровье населения;
- достижение установленных показателей за счҰт поэтапного сокращения объҰмов образования коммунальных отходов, а также увеличения доли переработки коммунальных отходов и рекультивации полигонов путҰм создания эффективной системы управления коммунальными отходами в населҰнных пунктах Енбекшиказахского района и выполнения данных мероприятий.

Задачи

Формирование модели эффективной системы управления коммунальными отходами на территории Енбекшиказахского района, включая процессы образования, сбора, транспортировки, утилизации, переработки и захоронения коммунальных отходов в соответствии с нормативными требованиями законодательства Республики Казахстан и с учҰтом региональных особенностей (климат, география, численность населения), динамики роста, планов развития территории и других факторов;
Привлечение необходимых ресурсов для реализациипрограммы;
Создание инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами на основе предложений, обоснованных на экспертной базе;
Разработка предложений по сокращению количества мест размещения коммунальных отходов и ликвидации несанкционированных свалок.

Сроки реализации

2025-2029 годы.

Целевые показатели

К завершению Программы в 2029 году:
- 89,9% населения на территории Енбекшиказахского района будут регулярно обслуживаться организациями по сбору отходов;
- Объекты размещения твердых коммунальных отходов (полигоны), построенные в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан — 2 единицы;
- Построены комплексы по сортировке ТБО – 2 единицы.

Источники и объемы финансирования

С 2025 по 2029 годы на реализацию Программы будут выделены средства из местного бюджета, а также другие источники (внебюджетные инвестиции). Общие расходы на реализацию Программы составят 5 036,7 млн тенге.
Технологическая поддержка и софинансирование возможны в рамках компетенции Оператора РОП (АО "Грин Девелопмент").

  тысяча тенге

По годам

Все

Р.Б.

МБ

Другие источники финансирования

2025

879 714

-

879 714

-

2026

1,339,813

-

580 109

759 704

2027

1,871,520

-

656 909

1,214,611

2028

775 293

-

470 571

304,722

2029

170 370

-

157,920

12,450

Все:

5,036,710

-

2,745,223

2 291 487

      Объем финансирования программы по управлению муниципальными отходами Енбекшиказахского района будет уточняться после утверждения местного бюджета на соответствующий финансовый год в соответствии с законодательством Республики Казахстан на 2025-2029 годы и с учетом возможностей доходной части местного бюджета.

      В соответствии с положениями Экологического кодекса Республики Казахстан (статья 388) оператор ЭМТ может развивать региональную систему обращения с твердыми бытовыми отходами путем внедрения технологий по сбору, транспортировке, подготовке к повторному использованию, утилизации, сортировке, вторичному использованию и переработке. (или) строительство заводов (производств) по утилизации отходов, подготовке их к повторному использованию, переработке, вторичной переработке, сортировке и (или) утилизации, улучшение материально-технической базы организаций, осуществляющих сбор, транспортировку, подготовку их к повторному использованию; сортировка, утилизация, переработка и (или) захоронение отходов, организация энергетической переработки отходов.

      ВВЕДЕНИЕ

      Общая информация о районе

      Енбекшиказахский район — административный район на юге Алматинской области Республики Казахстан (Рисунок 2). Административный центр — город Иссык. В состав района входят 25 сельских округов, 1 город районного значения и 79 сельских поселений. Общая площадь составляет 8,3 тыс. км 2.

     


      Рисунок 2- Административно-территориальное деление Алматинской области

      По данным государственной статистики, численность населения на 1 января 2024 года составила 285,3 тыс. человек, или 20,9 процента населения региона.

      Площадь района составляет 8,3 тыс. км2, что составляет 7,9% территории Алматинской области. Плотность населения составляет 34,4 человека. на км2.

      Административно-территориальное деление района:

Сельский район/город

Поселения

1

город Есик

город Есик

2

Аватский сельский округ

село Ават

3

Акшийский сельский округ

село Акши, село Казатком.

4

Асинский сельский округ

село Асы-Сага, село Дихан, село Жанашаруа, село Кайрат, село Кызылшарык, село Сарытау, село Таусугур, село Кайрат.

5

Байтерекский сельский округ

село Алга, село Байтерек, село Койшибек

6

Балтабайский сельский округ

село Акбастау, село Актогай, село Балтабай, село Бирлик, село Енбек, село Куш, село Орнек.

7

Болекский сельский округ

село Аймен, село Болек, село Карасай

8

сельский округ Байдибек би

село Байдибек Би

9

Жанашарский сельский округ

село Базаркелды, село Жанашар, село Космос

10

Коктобинский сельский округ

село Алмалы, село Коктобе, село Кызылжар, село Толе би

11

Казахстанский сельский округ

село Ащыбулак, село Казахстанское, село. Жунисбай Каипова.

12

Каражотинский сельский округ

село Актоган, село Каражота, село Сарыбулак

13

Каракемерский сельский округ

село Каракемер, село Сатай, село Талдыбулак

14

Каратурыкский сельский округ

село Ащысай, село Достык, село Каратурык, село Лавар, село Арна, село Таукаратурык

15

Корам сельский округ

село Корам

16

Кырбалтабайский сельский округ

село Акжал, село Екпинди, село Кайнар, село Кырбалтабай, село Шалкар.

17

Малыбайский сельский округ

село Малыбай.

18

Масакский сельский округ

село К.Ултаракова, село Нурлы.

19

Согетинский сельский округ

село Кокпек, село Нура.

20

Бартогайский сельский округ

село Байсейит, село Бижанова.

21

Рахатский сельский округ

село Азат, село Кайназар, село Орикти, село Рахат.

22

Саймасайский сельский округ

село Амангелды, село Саймасай.

23

Ташкенсазский сельский округ

село Баяндай, село Кулджа, село Ташкенсаз.

24

Тескенсуский сельский округ

село Колды, село Тескенсу, село Толкын.

25

Тургеньский сельский округ

село Таутурген, село Тургень.

26

Шелекский сельский округ

село Май, село Торгайбаза, село Шелек.

      Местоположение и климатические условия

      Енбекшиказахский район расположен на юге Алматинской области, в За Илийском Алатау, на высоте 810 метров над уровнем моря. Рельеф на юге, востоке и юго-востоке области горный (гора Караш в хребте За Илийского Алатау, горы Бакай, Сарытау, Согети, Торайгыр), на севере — равнинный (Илийская котловина). Самая высокая точка юго-запада — гора Саз (4241 м) — покрыта вечными снегами и ледниками. Поверхность земли имеет уклон в сторону Капчагайского водохранилища.

      На территории района расположена часть Или-Алатауского государственного национального природного парка, площадь которого составляет 63,5 тыс. га.

      Почвы — сероземы, горно-каштановые и горно-черноземные.

      Климат региона резко континентальный. Зима мягкая, а лето жаркое. Средняя температура января от -6 до -10°С; 20-24°C в июле. Количество атмосферных осадков в среднем составляет 200–400 мм в год на равнинах и 550–700 мм на склонах гор.

      Управление отходами является приоритетом для района.

      Цели устойчивого развития (ЦУР)

      Принятые Казахстаном Цели устойчивого развития ООН (ЦУР) включают ряд целей и задач, связанных с сокращением негативного воздействия отходов на окружающую среду и здоровье жителей планеты. В Таблица 1., такие цели и соответствующие им задачи обозначены.

      Таблица 1– ЦУР по вопросам сокращения отходов.

ЦУР

Задача

11.6 К 2030 году уменьшить негативное воздействие городов на окружающую среду в расчете на душу населения, в том числе посредством уделения особого внимания качеству воздуха и управлению городскими и другими отходами.

11.6.1 Доля твердых отходов в общем объеме муниципальных отходов, которые регулярно собираются и надлежащим образом утилизируются.

12.3 К 2030 году вдвое сократить мировые пищевые отходы на уровне розничной торговли и потребления на душу населения и сократить потери продовольствия по всей цепочке создания стоимости, включая потери после сбора урожая.

12.3.1 Глобальный индекс потерь продовольствия

12.5 К 2030 году существенно сократить образование отходов посредством принятия мер по предотвращению, сокращению, переработке и повторному использованию отходов.

12.5.1 Национальный уровень переработки, масса переработанных материалов

12.6 Поощрять компании, особенно крупные и многонациональные, внедрять устойчивые методы производства и отражать вопросы устойчивого развития в своих отчетах.

12.6.1 Количество компаний, публикующих отчеты об устойчивом развитии

12.7 Содействовать внедрению экологически чистых методов государственных закупок в соответствии с национальными стратегиями и приоритетами.

12.7.1 Количество стран, реализующих стратегии и планы действий по зеленым государственным закупкам

      В Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике", определяющей основные "тренды" дальнейшего развития страны (утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577), указывается на необходимость реорганизации в стране комплексной системы управления отходами, включающими промышленные и коммунальные отходы, в сфере экологии и ресурсопотребления.

      В концепции указано, что для создания соответствующей системы следует использовать следующие подходы:

      -создание скоординированной системы утилизации отходов, обеспечивающей полный комплекс услуг и комплексную охрану ландшафтов;

      -сокращение количества свалок за счет перехода к повсеместному использованию вторичной переработки и утилизации отходов, а также производства полезных веществ и материалов, получения топлива путем утилизации отходов;

      -развитие экономики замкнутого цикла с переработкой продукции как внутри, так и за пределами цепочки создания стоимости;

      -улучшение экологической ситуации и снижение техногенной нагрузки на окружающую среду.

      В документе также определены долгосрочные стратегические цели и целевые индикаторы "зеленой экономики", в том числе индикаторы в сфере обращения с отходами (таблица 2).

      Таблица 2- Цели и целевые индикаторы "зеленой экономики" в сфере управления отходами для Республики Казахстан

сектор

Описание цели

2030

2050

Переработка

Предоставление жителям услуг по вывозу твердых бытовых отходов

100%


Хранение санитарных отходов

95%


Процент переработанных отходов

40%

50%

      План мероприятий по реализации Концепции перехода Республики Казахстан к "зеленой экономике" на 2021-2030 годы(Утверждено постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 июля 2020 года № 479).

      План включает в себя следующие разделы с мерами по реализации экологической политики в области обращения с отходами, в том числе твердыми бытовыми отходами.


Название события

Заполнение формы

Государственные служащие, ответственные за реализацию

Время исполнения

Требуемая сумма финансирования (млн.тенге)

6. Сбор, утилизация, переработка, обработка и утилизация отходов

6.1. Предоставление жителям услуг по вывозу твердых бытовых отходов

38

Разработка Концепции проекта государственной программы по управлению отходами в Республике Казахстан

Концепция проекта государственной программы

МЭГПР (сводка), Минздрав, Минздрав, Минсельхоз, Мининдустрия, акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

2025

не требуется * (см. примечание)

39

Организация раздельного сбора отходов в населенных пунктах

информация МЭГПР

Акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

каждый год

не требуется * (см. примечание)

40

Развитие и поддержка строительства объектов по переработке отходов в энергию

информация МЭГПР

Акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

2025 – 2029гг

не требуется * (см. примечание)

6.1. Места захоронения твердых отходов

41

Обеспечение утилизации твердых бытовых отходов в соответствии с экологическими требованиями, санитарными нормами и строительными нормами

отчет о проделанной работе

Акиматы областей, городов Астана и Шымкент, Министерство здравоохранения

каждый год

не требуется * (см. примечание)

42

Строительство новых полигонов твердых бытовых отходов, соответствующих требованиям и нормам законодательства

отчет о проделанной работе

Акиматы областей, городов Астана и Шымкент

2025 – 2029гг.

не требуется * (см. примечание)

43

Ликвидация несанкционированных свалок с последующей транспортировкой отходов на пункты сортировки и переработки

отчет о проделанной работе

Акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

каждый год

не требуется * (см. примечание)

6.2. Увеличение доли переработанных отходов

44

Разработка специальных мер поддержки развития отрасли переработки отходов, в том числе вторичной переработки

отчет о проделанной работе

Акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

2025 – 2029

не требуется * (см. примечание)

45

Развитие переработки органических отходов для производства биогаза

отчет о проделанной работе

акиматы областей, городов Астана, Алматы и Шымкент

2025 – 2029

не требуется * (см. примечание)

      План развития Алматинской области на 2025-2029 годы ((утвержден решением областного маслихата от 29 ноября 2022 года № 30-139).

      План включает мероприятия и целевые показатели. Часть мероприятий касается улучшения условий обращения с отходами в регионе и изложена в Цели 2. "Улучшение экологической обстановки в Иле-Балхашском регионе, восстановление численности редких и находящихся под угрозой исчезновения видов диких животных". "Государственные природные заповедники и сохранение экосистемы водных объектов и рыбных ресурсов" (Таблица 3).

      Таблица3 – 2-ая цель плана развития Алматинской области на 202-2025 годы

Целевые показатели

Изменить единицу измерения

Источник информации

Отчетный год

План на текущий год (конкретный).

Планируемые показатели

Ответственные исполнители

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

одиннадцать

12


Макро показатели












Цели, связанные с финансовыми затратами











1.

Количество граждан, охваченных экологической информационной кампанией
(финансирование не требуется)

%

данные
МИР РК

-

-

-

15

20

40

50

ОЖП, УВП, районов и акиматов города Кунаева
Заместитель акима области – Рахимбеков Р.Т.

Мужчина

-

-

-

172845

230460

460920

576150

2.

Доля переработки и повторного использования

%

данные
ЭМГР УЭЖ Республики Казахстан
USH
UZ









2.1

Доля переработки и утилизации твердых бытовых отходов (в прямом объеме)

24.1

17.0

17.6

22.0

25.0

28.4

32,5

УЭЖХ, районы и акиматы города Кунаева
Заместитель акима области – Кудайбергенов Н.К.

2.3

опасные медицинские отходы (в зависимости от объема сбора)

-

-

100.0

100.0

100.0

100.0

100.0

УЗ, УЭЖ, районные и Кунаевские городские акиматы
Первый заместитель акима области – Турлашов Л.М.

      Пути достижения плана развития:

      1) Реализация медиаплана по экологическому образованию и повышению осведомленности путем публикаций в традиционных и новых СМИ, проведения мероприятий и кампаний на местном уровне;

      2) систематически проводить экологическую акцию "Бірге-таза Қазақстан" в целях укрепления экологических ценностей;

      3) Строительство 7 объектов региональной системы управления отходами в области (в том числе 1 современный полигон твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе, 4 сортировочные линии в Енбекшиказахском, Кегенском, Райымбекском, Уйгырском районах, 2 линии по транспортировке отходов в Талгарском районе и городе им. Кунаева), (2023 г. - 3, 2024 г. - 2, 2025 г. - 2);

      4) Строительство в Илийском районе мусороперерабатывающего завода полного цикла с применением технологии мериолиза совместно с казахстанско-испанской компанией TOO "WasteEnergyKazakhstan" мощностью 120 тыс. тонн в год позволит увеличить объемы производства. доля переработки и повторного использования твердых бытовых отходов с 26,4% до 30% (2023-2024 гг.);

      5) Установка контейнеров для раздельного сбора отходов во всех селах (2023-600, 2024-500, 2025-500).

      6) Сократить 70 из 131 складских помещений и привести их в соответствие с экологическими требованиями и санитарными нормами (ежегодно - 20 в 2023 г., 20 в 2024 г., 30 в 2025 г.);

      7) Ликвидация всех несанкционированных свалок (не менее 100 несанкционированных свалок ежегодно).

      Целевые показатели качества окружающей среды для Алматинской области- совокупность количественных и качественных характеристик состояния отдельных компонентов окружающей среды и иных показателей, характеризующих уровень обеспечения охраны окружающей среды и эффективности мер по обращению с отходами, который должен быть достигнут за определенный период времени (статья 37 Гражданского кодекса Республики Казахстан). Кодекс Республики Казахстан).

      Показатели разрабатываются на основе принципов разработки целевых показателей качества окружающей среды (утверждены приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов), включающих минимальный перечень показателей, для которых устанавливаются целевые показатели качества окружающей среды. (Закон Республики Казахстан от 19 июля 2021 года № 257).

      При подготовке Программы для территории Алматинской области целевые показатели качества окружающей среды не разрабатывались и не утверждались.

      Планом мероприятий по охране окружающей среды на 2025-2029 годы, финансируемым за счет средств бюджета Алматинской области, предусмотрена разработка целевых показателей качества окружающей среды для Алматинской области на 2025-2029 годы.

      1Законодательная база

      1.1Применимые правила

      Это основа для разработки программы.:

      1. "Экологический кодекс Республики Казахстан" Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI (глава 27);

      2. Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана Стратегия "Казахстан-2050";

      3. Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577 "О Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике"";

      4. Закон Республики Казахстан от 28 апреля 2016 года № 506-V "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам перехода Республики Казахстан к "зеленой экономике";

      5. Протокол расширенного заседания Правительства Республики Казахстан от 27 января 2012 года;

      6. Порядок проведения работ установлен постановлением Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 "Об утверждении Правил работы с коммунальными отходами";

      7. 05.05.2014 Обновлено 3 Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 5 декабря 2014 года № 129 о разработке или корректировке инвестиционного предложения по государственному инвестиционному проекту, проведении необходимых экспертиз, а также об утверждении правил планирования. Рассмотрение, отбор, контроль и оценка реализации бюджетных инвестиций и определение целесообразности бюджетного кредитования (с изменениями и дополнениями по состоянию на 13 апреля 2022 г.);

      8. Обновлено 20.05.2018 3 Приказ Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154б "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по работе с коммунальными отходами";

      9. Иные действующие нормативные правовые акты, утвержденные в целях реализации Экологического кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года в области обращения с отходами.

      Классификация отходов

      В соответствии со статьей 338 Экологического кодекса Республики Казахстан отходы подразделяются на опасные и неопасные. Виды отходов определяются на основании Классификатора отходов (утвержден приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 6 августа 2021 года № 314). Некоторые виды отходов в классификаторе отходов могут быть одновременно определены как опасные и неопасные путем присвоения им различных кодов ("зеркальных" отходов) в зависимости от уровня концентрации содержащихся в них опасных веществ или степени воздействия отходов. Характеристика вида отходов, представляющих опасность для жизни и (или) здоровья человека и окружающей среды.

      1.2Отходы, на которые распространяется программа

      Согласно Экологическому кодексу Республики Казахстан к коммунальным отходам относятся следующие отходы потребления:

      10. Смешанные отходы и раздельно собранные бытовые отходы, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластик, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, отходы электрического и электронного оборудования, батареи и аккумуляторы.

      11. Смешанные отходы и отходы, собранные отдельно от других источников, если такие отходы по характеру и составу схожи с бытовыми отходами.

      12. Опасные компоненты коммунальных отходов (электронное и электротехническое оборудование, ртутьсодержащие отходы, батареи, аккумуляторы и другие опасные компоненты) необходимо собирать отдельно и передавать на утилизацию специализированным предприятиям.

      Не относится к бытовым отходам: промышленные, сельскохозяйственные, лесные, рыболовные отходы, отходы септиков и канализационных систем, а также отходы с очистных сооружений, включая канализационный ил, отслужившие свой срок транспортные средства или строительные отходы.

      К отходам потребления относятся отходы, образовавшиеся в результате жизнедеятельности человека, продукция и (или) изделия, полностью или частично утратившие потребительские свойства, их упаковка и иные изделия, а также их остатки независимо от сроков хранения и использования. Документируется физическое состояние, а также факт физической утилизации владельцем или перевода в категорию отходов потребления.

      Полигоны, полигоны

      В рамках Программы под полигоном размещения отходов (далее – полигон) понимается специально оборудованное место, предназначенное для постоянного размещения отходов без цели их утилизации в соответствии с экологическими, строительными и санитарно-эпидемиологическими требованиями (Экологическим кодексом). (Статья 348 Гражданского кодекса Республики Казахстан).

      Полигоны твердых бытовых отходов– специальные сооружения по изоляции и обезвреживанию твердых бытовых отходов (Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № 331/2020. Сбор, использование, утилизация, обезвреживание, транспортировка, хранение и утилизация отходов производства и потребления).

      Согласно Санитарным правилам строительства и содержания полигонов ТБО № 3.01.016.97 (утверждены Главным государственным санитарным врачом Республики Казахстан 29 апреля 1997 года), полигоны являются технически современными по сравнению с обычными усовершенствованными полигонами.

      В соответствии со статьей 350 Экологического кодекса Республики Казахстан проект полигона захоронения отходов должен предусматривать создание фонда утилизации отходов на период его закрытия, рекультивацию земель, осуществление мониторинга воздействия на окружающую среду и контроль за загрязнением окружающей среды после закрытия полигона. Запрещается эксплуатировать полигон для захоронения отходов без объекта утилизации.

      Роль местных исполнительных органов в организации обращения с коммунальными отходами

      Законодательные требования в области обращения с отходами обычно адресованы специализированным организациям, непосредственно участвующим в процессах сбора, транспортировки, переработки/перемещения и утилизации отходов. Требования к ним изложены в документах разного уровня и охватывают как общие вопросы, так и узкоспециализированные.

      Также существуют требования к объектам переработки отходов (контейнерам, транспортным средствам, полигонам, оборудованию и т. д.) и системе обслуживания (тарифы, стандарты).

      Однако роль основного организатора процессов местного самоуправления выполняют местные исполнительные органы. В соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан местные исполнительные органы осуществляют организацию работы с коммунальными отходами:

      13. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы осуществляют реализацию государственной экологической политики на местном уровне в соответствии с законодательством Республики Казахстан с учетом утвержденных целевых показателей качества окружающей среды28).

      14. Местные исполнительные органы определяют и реализуют меры по стимулированию сокращения образования отходов, увеличению доли вторичного использования отходов, снижению уровня их опасности, внедрению технологий, направленных на сокращение объема образования отходов в хозяйственной деятельности субъектов предпринимательства. образование отходов, разработка плана утилизации отходов, образующихся в процессе производства (выполнения работ, оказания услуг), сбор и заготовка таких отходов, строительство соответствующих предприятий и цехов, а также организация производства оборудования для переработки отходов, финансирование мероприятий по сокращению объемов образования отходов и увеличению доли утилизации образующихся отходов (статья 341);

      15. местные исполнительные органы организуют мероприятия по стимулированию сокращения размещения биоразлагаемых отходов, включая мероприятия по производству биогаза и (или) энергии, в том числе путем их переработки, включая компостирование и захоронение (статья 351);

      16. Местные исполнительные органы районов, городов районного, областного значения, городов республиканского значения, столицы (а также местные исполнительные органы сел, поселков, сельских округов) реализуют государственную политику в области обращения с коммунальными отходами. (Статья 365).

      АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ БЫТОВЫМИ ОТХОДАМИ

      Общая информация

      В этом разделе оценивается централизованная система сбора твердых бытовых отходов и инфраструктура, необходимая для дальнейшего управления отходами.

      В соответствии со статьей 367 Экологического кодекса Республики Казахстан централизованная система сбора твердых бытовых отходов (далее – централизованная система) – система, организуемая местными исполнительными органами в рамках оказания услуг физическим и юридическим лицам. Услуги по сбору и транспортировке твердых бытовых отходов независимо от форм собственности и вида деятельности, проживающих (размещенных) и (или) осуществляющих свою деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях (сооружениях) и на контейнерных площадках и в контейнерах без права собственности, а также на площадках и в контейнерах, расположенных на землях общего пользования на праве собственности контейнеров. Контейнерные площадки — это специальные площадки для накопления отходов, имеющие подъездные пути для специализированного транспорта, перевозящего ТБО, и на которых размещаются контейнеры для сбора ТБО.

      Оценка текущего состояния обращения с бытовыми отходами в регионе

      Оценка системы управления коммунальными отходами в Алматинской области в основном основана на применении принципов государственной экологической политики в области управления отходами:

      8) иерархия;

      9) близость к глазам;

      10) ответственность производителя отходов;

      11) расширены обязательства производителей (импортеров).

      Система управления отходами должна строиться исходя из интересов населения страны и экономической эффективности.

      Приоритеты деятельности по управлению отходами в Казахстане установлены в статье 329 Экологического кодекса Республики Казахстан и представляют собой иерархию, выстроенную в порядке убывания приоритетности в интересах охраны окружающей среды и устойчивого развития. Иерархия определяет экологичность мероприятий с точки зрения рационального управления ресурсами, сокращения выбросов и возможности применения принципов экономики замкнутого цикла.

      Близость к источнику определяет приоритет при выборе места для дальнейшей переработки отходов, такой как переработка, переработка или утилизация. При прочих равных условиях (производственное оборудование, квалификация персонала, ценовая политика и т. д.) важную роль здесь играет необходимость снижения рисков при транспортировке.

      При оценке действующей системы также важно учитывать типы и объемы компонентов ТБО, которые сортируются, перерабатываются/перерабатываются или продаются для дальнейшего использования.

     


      Рисунок 3- иерархия мер по управлению отходами

      Инфраструктура переработки/утилизации ТБО

      По информации АО "Жасыл Даму", являющегося оператором РОП, в 2021 году на территории Енбекшиказахского района Алматинской области не зарегистрировано ни одного предприятия, специализирующегося на переработке и утилизации вторичного сырья..

      На территории Енбекшиказахского района имеется предприятие, специализирующееся на приеме вторичного сырья, не входящего в перечень АО "Жасыл Даму":

Название компании

Профессия

Адрес

ИС "Талгар-Трейд"

Бумажные отходы, Пластик: ПЭТ, HDPE, LDPE, ПВХ, Лом черных металлов

Алматинская область, Енбекшиказахский район, село Азат, ул. Кунаева, 1

      Приведенные выше данные свидетельствуют о том, что в районе имеется организация, принимающая макулатуру, пластик и металлолом.

      На территории Енбекшиказахского района отсутствуют предприятия по приему, переработке/утилизации:

      - отходы, содержащие ртуть,

      - медицинские отходы,

      - стеклобой,

      - отходы электрического и электронного оборудования (WEEE),

      - строительные отходы,

      - пищевые отходы,

      - текстильные отходы.

      В соответствии со статьей 351 Экологического кодекса Республики Казахстан запрещается прием вышеуказанных отходов (за исключением текстильных отходов) на полигоны для их захоронения.

      Организация сбора и утилизации ТБО

      По данным Национального бюро статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан (далее – Национальное бюро статистики Республики Казахстан) в 2022 году на территории Енбекшиказахского района Алматинской области осуществляли деятельность 8 организаций. Сбор и утилизация ТБО.

      Таблица 4- Количество организаций, осуществляющих сбор и утилизацию ТБО

Название

2020

2021

2022

Организации, занимающиеся сбором и утилизацией ТБО

10

9

8

      Сведения о численности населения, получившего услуги по вывозу твердых бытовых отходов от организаций по вывозу отходов (далее – организации по вывозу твердых бытовых отходов-ТБО) за 2019-2021 и 2023 годы доля населения, получающего централизованные услуги по вывозу твердых бытовых отходовприведено ниже (Таблица 5).

      Таблица 5– Население, обслуживаемое MBO на регулярной основе

Название

2020

2021

2022

2023

Население, тыс. чел.

23.12

20.51

Нет информации

154.26

Доля населения, обслуживаемого МБО, от общей численности населения района, %*

7,7%

6.8%

Нет информации

54,3%

      Источник данных за 2019-2021 годы – Национальное бюро статистики Республики Казахстан.,

      Источник данных на 2023 год - районный акимат

      * - показатель принимается как отношение численности населения, регулярно обслуживаемого организацией по вывозу отходов, к общей численности населения района.

      Средний (базовый) доля населения, регулярно обслуживаемого организациями по вывозу отходов в Енбекшиказахском районе, составляет 22,4%. Базовый показатель рассчитан за последние 3 года, при этом доля охвата населения образованием ТБО в 2022 году не учитывается, так как данные по всем районам Алматинской области отсутствуют.

      На фоне других статистических данных резкий рост охвата населения образованием твердых бытовых отходов (с 7,7% до 54,3%) свидетельствует об отсутствии полного учета и контроля за объемами сбора, накопления и образования твердых бытовых отходов.

      Информация о предприятиях, занимающихся производством твердых бытовых отходов и мусороуборочной технике в населенных пунктах Енбекшиказахского района представлена ​​ниже (Таблица 6).

      Таблица 6– Информация о MVO и доступных автомобилях

Зона обслуживания

МVО

Автомобилестроение (образование твердых отходов)

Год выпуска

Техническое состояние, износ %

Метод загрузки

Аватский с/о

АО" Тазалық "

самосвал Nordbend

-

хороший

вручную

Асинский с/о

АО "Таза"

Грузовик, газ53

1991

удовлетворение

инструкция

АО "Таза"

ЗИЛ

1992

удовлетворение

инструкция

с/о Байдибек би

ИП "Бірлік"

Грузовик, ЗИЛ

1989

удовлетворение

сумки

Байтерек с/о

И.К. Ален

-

1995

средний

инструкция

И.П. Абдрахманов

-

1993

средний

инструкция

Балтабайский с/о

ИП Камшат

самосвал

1986

удовлетворение

инструкция

Болекский с/о

-

Грузовик, газ53

1991

удовлетворение

сумки

Жанашарский с/о

ТОО "Бакыт и К"

ЗИЛ

1991

удовлетворение

сумки

ИП "Эпос"

Газ53

1990

удовлетворение

сумки

Казахстанский с/о

ИП "Бірлік"

Грузовик, газ53

1990

удовлетворение

сумки

Каражотинский с/о

ИП "Балис"

Газ53

1995

удовлетворение

сумки

Каракемерский с/о

-

Газ53

-

-

-

Каратрұрықский с/о

-

-

-

-

-

Коктобинский с/о

ТОО "Бакыт и К"

Газ53

1989

-

сумки

Корамский с/о

АО "Таза ауыл"

ЗИЛ130

1982

средний

инструкция

Масакский с/о

АО "Әмірхан"

Газ53

1995

удовлетворение

сумки

Рахатский с/о

"Бакыт и К" ТОО



удовлетворение


Саймасайский с/о

ИП "Эпос"

Газ53

1990

удовлетворение

сумки

Ташкенсазский с/о

АО "Береке-7"

Зил

1990

средний

сумки

АО "Береке-7"

Газ53

1995

средний

сумки

Тескенсуский с/о

АО "Береке-7"

Газ53

1987

хороший

-

Тургенский с/о

АО "Таза"

Газ53

1990

удовлетворение

сумки

Шелекский с/о

АО "Таза"

Газ53

1991

удовлетворение

инструкция

АО "Таза"

ЗИЛ-130

2000

удовлетворение

инструкция

АО "Таза"

ЗИЛ-130

1994

удовлетворение

инструкция

ТОО "Балис-2007"

Газ53

2001

удовлетворение

инструкция

Средний срок службы мусоросборочного оборудования, лет:

32



      Источник данных - акиматы районов и сельских округов.

      Анализ первичных данных, полученных от акимата, показал полное отсутствие учета и контроля со стороны местных исполнительных органов в сфере обращения и утилизации твердых бытовых отходов.

      Оцифровано 140 контейнерных площадок, расположенных в населенных пунктах региона. Их реестр создан. Данные оцифровки приведены ниже (Таблица 7), состояние контейнерных площадок и использованных контейнеров -Рисунок 4.

      Таблица 7– Результаты цифровизации контейнерных площадок

Наименование сельского округа

Название населенного пункта

Количество контейнеров, шт.

Есик

г.Есик

1100

Аватский с/о

село Ават

50

Балтабайский с/о

село Балтабай

30

Балтабайский с/о

село Бирлик

20

Байдибек Би с/о

село Байдибек Би

65

Шелекский с/б

село Шелек

450

Контейнеры общего назначения

1715

     


      Рисунок 4– Контейнерные площадки

      выводы: Данные об охвате населения, предоставленные акиматом Енбекшиказахского района, не совпадают с данными бюро статистики. Автопарк состоит из техники со средним сроком службы более 30 лет, что должно негативно сказаться на ее эксплуатационных расходах. Загрузка отходов осуществляется вручную. Точных данных об объемах образования, накопления и переработки твердых бытовых отходов.

      Объекты утилизации ТБО

      На территории района имеются следующие объекты по утилизации твердых бытовых отходов из материалов, поступивших от акимата Енбекшиказахского района:

Расположение

Держатель баланса

1

Разрешенная свалка в селе Балтабай

Владельцем полигона является аппарат акима Балтабайского сельского округа
Основанием для размещения твердых бытовых отходов является договор от 16 апреля 2018 года. На земельный участок, где расположен полигон, имеется государственный акт.
С 2022 года часть территории полигона является частной собственностью карьеродобывающей компании ТОО "НовТехСтрой".
Объект расположен на земельном участке площадью 3,5 га.
Подтверждающих документов нет, а свалка расположена в 800 метрах от жилой зоны поселка Балтабай.

2

Разрешенная свалка Карасай

Документов нет
Площадь объекта — 4 га. Год ввода в эксплуатацию: 2003.
По данным акимата, собрано 300 тысяч тонн.
Механическая сортировка (макулатура, полимеры, стекло и т.д.), твердые бытовые отходы поступают от предприятий, жителей, дачных и садовых участков.

3

Свалка в селе. Сатай.

На земельный участок имеется государственный кадастровый акт № 03-044-114-1532, собственником является аппарат акима Каракемерского сельского округа.
Год сдачи в эксплуатацию — 2016, площадь объекта — 1,5 га. Мощность объекта составляет 1 тыс. тонн, из которых 987 тонн накапливаются, сортировка не производится.
Выбросы в окружающую среду не допускаются.

4

Ащысайский полигон в с/о

У собственника земельного участка, аппарат акима Каратурыкского сельского округа, накопилось всего 400 тыс. тонн.
Никаких записей не ведется.

5

Свалка в селе Тескенсу.

Собственником земельного участка является аппарат акима Тескенсуского сельского, способ захоронения – траншейный.
Всего было собрано 15 тысяч тонн.
Распределительный фонд был создан в 2018 году.
Выбросы в окружающую среду не допускаются.

6

Шелек с/о

Кадастровый номер 03-044-262-146
Собственником земельного участка является аппарат акима Шелекского сельского округа.
Общая площадь земельного участка 12 га,
Специального назначения - на оказание услуг по размещению и вывозу отходов производства и потребления

      Анализ данных показал, что объекты размещения твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе не соответствуют требованиям законодательства Республики Казахстан. Экологические разрешения отсутствуют. Программой предусмотрены мероприятия по приведению объектов размещения твердых бытовых отходов в регионе в соответствие с установленными требованиями.

      Балтабайский с.о. построить на своей территории полигон твердых бытовых отходов "Акбастау". Земельный участок площадью 3,5 га (кадастровый номер 03-044-064-238) оформлен на право постоянного землепользования, предназначен для целей оказания услуг по утилизации отходов производства и потребления.(Рисунок 5).



Рисунок 6- Участок земли под строительство полигона Шелек

      Строительство Шелекского полигона твердых бытовых отходов на территории села Шелек. Оформлен земельный участок площадью 12 га на право постоянного землепользования, предназначенный для целей оказания услуг по размещению отходов производства и потребления (кадастровый номер 03-044-262-146). Рисунок 6).

      Морфологический состав твердых бытовых отходов определено в соответствии с методикой, утвержденной приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по жилищно-коммунальному обслуживанию и ремонту от 10 февраля 2012 года № 4.

      Методика рекомендует определять морфологический состав коммунальных отходов по следующей классификации:

      -пищевые отходы (овощи, фрукты и т. д.);

      -бумага и картон;

      -полимеры (пластмассы, пластики);

      -стекло;

      -черные металлы;

      -цветные металлы;

      -вязание;

      -дерево;

      -опасные отходы (батарейки, сухие и электролитические аккумуляторы, емкости из-под растворителей, красок, ртутные лампы, кинескопы телевизоров и т. д.);

      -кости, кожа, резина;

      -оставшаяся часть коммунальных отходов после удаления компонентов (мелкий строительный мусор, камни, уличный мусор и т. д.).

      В Енбекшиказахском районе подобные анализы и исследования не проводились.

      Для получения общего представления о составе отходов рассмотрен среднегодовой морфологический состав коммунальных отходов в некоторых городах Республики Казахстан, (Таблица 8).

      Таблица 8- Среднегодовой морфологический состав коммунальных отходов в некоторых городах Республики Казахстан (%)

Компоненты бытовых отходов

Астана
%

Алматы
%

Атырау
%

Усть-Каменогорск
%

Бумага

35.0

35,5

35.6

40.0

Пищевые отходы

25.2

28.3

32.6

7.0

Металл

Единичные экземпляры

2.4

2.0

2.0

Стекло

2.5

3.4

4.3

5.0

Дерево

5.0

2.4

1.2

5.0

Пластик

28.0

1.2

16.5

20.0

Текстиль

4.5

4.9

2.4

4.0

Кожа, резина

0.0

0.2

0,7

2.0

Отсев, зола, шлам

16.0

0,5

2.0

9.0

      Источник данных: "Современное состояние безопасного обращения с опасными отходами", Р.Ш. Абдинов, К.И.Сатпаев КазНТУ, 02.02.2010.

      Также имеются данные о морфологическом составе твердых бытовых отходов в Казахстане по данным АО "Жасыл Даму" (https://recycle.kz/ru/sbori):

Пищевые отходы -

31.1%

Стекло -

6.1%

макулатура -

25.2%

Металлы -

3.4%

Полимер (пластик) -

11.2%

Другие -

23%

      Для получения показателей, более точно характеризующих состав отходов, образующихся в населенных пунктах Енбекшиказахского района, необходимо провести анализ состава отходов ТБО с использованием методики определения морфологического состава твердых бытовых отходов. Такие данные будут использованы для расчета показателей природоохранных мероприятий и первичной оценки инвестиционной привлекательности переработки вторичного сырья в населенных пунктах района и области.

      1.3Тариф на услуги по сбору, транспортировке, сортировке и утилизации твердых бытовых отходов

      По информации акимата, в населенных пунктах области отсутствуют нормативы образования и накопления отходов, а также тарифы на их сбор, транспортировку, сортировку и утилизацию.

      Расчет тарифов для населения на услуги по сбору, транспортировке, сортировке и утилизации твердых бытовых отходов осуществляется в соответствии с методикой, утвержденной приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

      При расчете тарифа учитывается стоимость фактических и (или) нормативных затрат субъектов рынка на сбор, транспортировку, сортировку и утилизацию ТБО, сгруппированных по статьям расчета. Итак, тариф состоит из 3 частей: 1) сбор и транспортировка, 2) сортировка, 3) утилизация.

      Действующая тарифная методология позволяет учитывать затраты, связанные с этапом переработки отходов. Оптимизировать затраты можно за счет продажи отсортированного вторичного сырья и/или передачи части услуг сторонним организациям, не входящим в централизованную систему сбора ТБО. При этом необходимо учитывать необходимость создания и/или развития соответствующей инфраструктуры, обязательное использование специально оборудованных транспортных средств и источников финансирования.

      Анализ первичных данных, в том числе данных статистической отчетности, показал, что коммерческий учет и контроль за обращением с отходами на территории района отсутствуют. Поэтому вопрос обоснованности нормативов накопления и "справедливых" тарифов на сбор, вывоз и утилизацию твердых бытовых отходов в населенных пунктах региона стоит весьма остро, и необходимо принять меры по внедрению автоматизированного коммерческого учета их образования и переработки. Контроль за перемещением опасных отходов.

      Для определения "справедливого" тарифа на сбор, вывоз и утилизацию ТБО могут быть использованы следующие меры:

      1.Внедрение автоматизированного коммерческого учета объемов образования и движения твердых бытовых отходов.

      Данный пункт является частью необходимых мер по реализации положений Концепции по переходу к "зеленой экономике" Республики Казахстан, в которой в следующем пункте указано - "Для решения проблем ТБО необходимо реализовать следующие меры:

      5) совершенствование сбора, обработки и представления статистической информации для контроля за достижением целевых показателей в области обращения с твердыми бытовыми отходами."

      2.Конкурсное распределение объектов централизованной системы сбора твердых бытовых отходов с целью развития конкурентного рынка.

      3.Стремление к увеличению доли сортированных отходов с дальнейшей реализацией в качестве вторичного сырья для производства.

      4.Стремление к снижению издержек в процессе обращения с ТБО и сортированным вторичным сырьем, в том числе за счет внедрения наилучших доступных технологий (наилучших доступных технологий), оптимизации логистики отходов.

      5.Увеличить долю населения, участвующего в процессе сортировки.

      1.4Нормы формирования и накопления ТРФ

      Нормативы образования и накопления коммунальных отходоврассчитывается на основании Типовых правил (утверждены Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347) и должен включать следующие виды жилых объектов и нежилых помещений. : (Таблица 9):

      Таблица 9- нормативы образования и накопления коммунальных отходов от жилых и нежилых помещений

Муниципальный пункт сбора отходов

Единица расчета

Рассчитано
нормы
накопление, м3/год

1

Хорошо оборудованные и плохо оборудованные домохозяйства

1 житель


2

Общежитие, интернат, детский дом, дом престарелых и т. д.

1 место


3

Гостиницы, санатории, дома отдыха

1 место


4

Детские сады, ясли

1 место


5

Учреждения, организации, конторы, офисы, сберегательные кассы, почтовые отделения

1 сотрудник


6

Клиники

1 визит


7

Больницы, санатории, другие медицинские учреждения

1 кровать


8

Школы и другие учебные заведения

1 ученик


9

Рестораны, кафе, предприятия общественного питания

1 место


10

Театры, кинотеатры, концертные залы, ночные клубы, казино, залы игровых автоматов

1 место


11

Музеи, выставки

Общая площадь 1 м2


12

Стадионы, спортивные площадки

1 место в проекте


13

Спортивные, танцевальные и игровые залы

Общая площадь 1 м2


14

Продуктовые магазины

1 м2 торговой площади


15

Торговля с машин

1 м2 торговой площади


16

Универмаги, супермаркеты

1 м2 торговой площади


17

Рынки, торговые павильоны, прилавки, лотки

1 м2 торговой площади


18

Оптовые центры, продовольственные склады

Общая площадь 1 м2


19

Оптовые базы, склады промышленных товаров

Общая площадь 1 м2


20

Бытовые услуги: коммунальные услуги

Общая площадь 1 м2


21

Железнодорожные вокзалы, автовокзалы, аэропорты

Общая площадь 1 м2


22

Пляжи

Общая площадь 1 м2


23

Аптеки

1 м2 торговой площади


24

Парковки, автомойки, заправочные станции, гаражи

1 парковочное место


25

Авторемонтные мастерские

1 сотрудник


26

Гаражные кооперативы

Для 1 гаража


27

Парикмахерские, салоны красоты

1 работа


28

Прачечная, химчистка, ремонт бытовой техники, швейные ателье

Общая площадь 1 м2


29

Мастерские по ремонту ювелирных изделий, обуви и часов

Общая площадь 1 м2


30

Мелкий ремонт и техническое обслуживание (изготовление ключей и т.п.)

1 работа


31

Бани, сауны

Общая площадь 1 м2


32

Юридические лица, организующие массовые мероприятия на территории района

1000 участников


33

Садоводческие кооперативы

1 участок


      Несмотря на то, что правила действуют с 2014 года (1-я редакция), расчет нормативов образования и накопления ТБО в населенных пунктах региона до сих пор не проводился.

      Указанные нормативы определяются после проведения сезонных измерений в соответствии с утвержденными Правилами, т.е. для расчета требуется более 11-12 месяцев работы. Отсутствие утвержденных нормативов, отсутствие полноценного коммерческого учета объемов образующихся отходов у источников их образования не позволяет рассчитывать справедливые тарифы на услуги по сбору, вывозу, сортировке и размещению твердых бытовых отходов.

      Рекомендуемые действия: Создание системы обращения с твердыми бытовыми отходами в районе, включая внедрение автоматизированного коммерческого учета Предлагаемая МСС "Отходы", охватывающая внутреннюю систему территории Енбекшиказахского района, позволяет и влияет на текущие темпы образования и накопления ТБО у источников их образования, а также определяет "справедливый" тариф за образование и перемещение ТБО.

      Количественные и качественные показатели

      В данном разделе представлены данные по обращению с твердыми бытовыми отходами, полученные от районного акимата, а также статистические данные, полученные с сайта Национального бюро статистики Агентства Республики Казахстан по стратегическому планированию и реформам (далее – Национальный статистический комитет Республики Казахстан). Национальная статистика Республики Казахстан).

      По данным областного статистического управления (Рисунок 7,Таблица 10) Общий объем собранных отходов в 2022 году снизился на 0,1% по сравнению с 2021 годом, в том числе от населения - на (-) 5,5%; Количество объектов утилизации отходов сократилось на 2%, а численность населения за год выросла на 0,6%. Согласно данным, объем собранных и вывезенных отходов от домохозяйств в 2022 году снизился на 28,7% по сравнению с 2020 годом при росте численности населения на 1,1%. Анализ данных позволяет сделать вывод о полном отсутствии учета объемов образования отходов, их переработки и перемещения. Данные, полученные от акимата при разработке программы, подтверждают незавершенность управления отходами в районе, что требует разработки мероприятий, направленных на создание системы управления отходами.

      Источник - Национальное бюро статистики Республики Казахстан.

      Рисунок7– Динамика обращения с ТБО в районе

      Хотя законодательство запрещает использование потенциально перерабатываемого сырья, часть собираемых в этом районе коммунальных отходов отправляется на свалки/полигоны без сортировки. Часть образующихся отходов может оказаться на несанкционированных свалках из-за отсутствия полного охвата населения услугами по утилизации ТБО, Пищевые отходы, сжигаемые на фермерских участках, в сельской местности обычно используются на корм скоту..

      Таблица 10- Общий объем собранных коммунальных отходов в Енбекшиказахском районе Алматинской области в 202году

Область

Общий объем собранных отходов, в том числе отходы предприятий самовывоза

Среди них

В частности

Количество собранных бытовых отходов

количество собранных ТБО

пищевые отходы

макулатура, картон и бумажные отходы

Разбитое стекло

отходы пластика, пластика, полиэтилена и полиэтилентерефталатной упаковки

электронное и электрическое оборудование

металлы

шины

одежда, текстиль

отходы от уборки улиц

остатки на рынке

прочие смешанные отходы

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

одиннадцать

12

13

14

15

Енбекшиказахский район

10,896

10,896

-

-

-

200





2892

710

7,094

6,863

Регионы

Объем вывозимых коммунальных отходов

В частности

полигоны твердых отходов

передано третьим лицам/на очистные сооружения

право собственности на объекты переработки отходов

другой

16

17

18

19

20

21

Енбекшиказахский район

10,896

10,696

200

-

-

      Источник - Национальное бюро статистики Республики Казахстан.

      1.5Основные вопросы и выводы при работе с отходами

      Представленные в разделе "Количественные и качественные показатели" данные характеризуют состояние образования и переработки коммунальных отходов следующим образом:

      -Централизованная система городского сбора отходов не обеспечивает 100% охвата жителей и юридических лиц региона;

      -В связи с отсутствием соответствующих отчетных данных в органах государственной статистики и непредставлением информации акиматом по запросу застройщика, провести полный анализ обращения с коммунальными отходами в районе не представляется возможным.

      На основании вышеизложенного можно сделать следующие выводы о действующем порядке обращения и переработки твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе:

      1. В районе не развита система управления и переработки твердых бытовых отходов. Коммерческий учет движения твердых бытовых отходов и контроль их остатков за любой период времени не ведется.

      2. На территориях, подведомственных акимату, не разработаны локальные нормативные правовые акты, определяющие порядок работы по обращению с отходами.

      3. Акиматами не проводится системная работа по определению нормативов образования и накопления твердых бытовых отходов, что затрудняет расчет и утверждение тарифов на сбор, вывоз, сортировку и утилизацию отходов. Приказы Минэкологии № 347 от 1 сентября 2021 г. и № 377 от 14 сентября 2021 г. не выполняются.

      4. При отсутствии утвержденных нормативов образования и накопления твердых бытовых отходов, тарифов на услуги по сбору, транспортировке, сортировке и размещению отходов проведение конкурсов по определению предприятий по сбору отходов невозможно.

      5. Правила и порядок деятельности организаций по сбору отходов, а также правила использования полигонов и разрешенных свалок не разработаны.

      6. Действующие объекты размещения отходов (полигоны, разрешенные свалки) не соответствуют требованиям экологического законодательства Республики Казахстан и нормативно-технических документов. На полигон принимаются отходы, запрещенные к захоронению в соответствии со статьей 351 Экологического кодекса Республики Казахстан.

      7. Организация, ответственная за эксплуатацию полигона/разрешенной свалки твердых бытовых отходов, не определена.

      8. Данные государственной статистической отчетности в области обращения с твердыми бытовыми отходами не позволяют проводить анализ деятельности предприятий и организаций, что затрудняет планирование и прогнозирование деятельности в области обращения с твердыми бытовыми отходами в населенных пунктах области.

      9. Неконтролируемое разложение биоразлагаемых компонентов отходов (пищевых, растительных, органических) на свалке приводит к выделению свалочного газа (в основном метана) и, как следствие, увеличивает риск возникновения пожаров и загрязнения парниковыми газами тела свалки.

      10. Действующий порядок обращения с коммунальными отходами на территории региона не позволяет в полной мере соблюдать принцип иерархии мер по предупреждению образования отходов и обращению с образующимися отходами в порядке убывания приоритетности в интересах охраны окружающей среды и обеспечения устойчивого развития окружающей среды. Республика Казахстан.

      11. Мероприятия по работе с общественностью, заинтересованной в сортировке и переработке ТБО, не разработаны и не проводятся.

      Описание и анализ выделенных средств

      План мероприятий по охране окружающей среды на 2023-2025 годы, финансируемых за счет средств бюджета Алматинской областивключает в себя деятельность по управлению отходами и соответствующие бюджеты (Таблица 11).

      План предусматривает финансирование развития инфраструктуры по управлению коммунальными отходами в Енбекшиказахском районе.

      Таблица одиннадцать- Мероприятия по управлению отходами Плана охраны окружающей среды Алматинской области (2023-2025 гг.)

Название события

Ответственный за исполнение

Время исполнения

Предполагаемая стоимость (тыс.тенге)

Источники финансирования

2023

2024

2025


Закупка контейнеров для сбора твердых бытовых отходов

Управление жилищно-коммунального хозяйства и благоустройства Алматинской области

2023-2025гг

37000.0

20000.0

20000.0

Местный бюджет

Строительство полигона твердых бытовых отходов в селе Акбастау Енбекшиказахского района Алматинская область

Управление жилищно-коммунального хозяйства и благоустройства Алматинской области

2024-2025гг

0.0

35463.0

1000000.0

Местный бюджет

Рекультивация стихийных свалок в селе Шелек Енбекшиказахского района

Акимат Енбекшиказахского района

2024-2025гг

0

80,000

80,000

Местный бюджет

      Меры стимулирования

      Субсидирование приоритетных отраслей экономики

      Меры государственной поддержки частного предпринимательства (утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2019 года № 1060) предусматривают субсидирование части ставки оплаты труда в рамках национального проекта по развитию предпринимательства. 2021 - 2025 годы в приоритетных секторах экономики, в том числе:

      -сбор, переработка и утилизация отходов; переработка (утилизация) материалов;

      -услуги по уборке и другим видам утилизации отходов.

      Меры государственной поддержки предусматривают субсидирование кредитов в рамках проектов в сфере обрабатывающей промышленности и услуг:

      -Сбор неопасных бытовых и промышленных твердых отходов (т.е. мусора) осуществляется из пунктов сбора, мусорных баков, передвижных мусорных контейнеров, ящиков, контейнеров и т.д., а также сбор из смешанных вторсырьевых материалов. Сбор вторсырья.

      -Сбор мусора из мусорных баков в общественных местах.

      -Сбор строительного и мусорного мусора. Сбор и вывоз строительных отходов, таких как кустарники и другой строительный мусор. Сбор отходов текстильного производства. Деятельность по утилизации отходов на предприятиях по переработке неопасных отходов.

      Государственно-частное партнерство (ГЧП) в сфере обращения с твердыми бытовыми отходами.

      Данная форма реализации мероприятий по обращению с ТБО может быть реализована в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственно-частного партнерства (статья 366 Экологического кодекса Республики Казахстан).

      Мероприятия могут также включать начальные этапы - проектирование, строительство и непосредственное внедрение и эксплуатацию объектов обращения с отходами и вторичным сырьем, а также ликвидацию стихийно образовавшихся свалок.

      Инициаторами проектов являются местные исполнительные органы, которые также разрабатывают и утверждают конкурсную документацию по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      В рамках проектов государственно-частного партнерства по обращению с твердыми коммунальными отходами финансирование частного партнера осуществляется за счет тарифа на услуги по сбору, транспортировке, сортировке и размещению твердых коммунальных отходов, а также за счет иных источников. Финансирование, не запрещенное законодательством Республики Казахстан.

      Покупка энергии из возобновляемых источников энергии

      Гарантированный выкуп Расчетно-финансовым центром по поддержке возобновляемых источников энергии электрической энергии, вырабатываемой объектами по утилизации энергетических отходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области поддержки использования возобновляемых источников энергии (Закон Республики Казахстан от 21.01.21 г. № 401-VI "О поддержке использования возобновляемых источников энергии").

      Переработка отходов в энергию — процесс термической переработки отходов с целью уменьшения их объҰма и получения энергии (технология "waste-to-energy" — преобразование отходов в энергию), в том числе еҰ использование в качестве вторичного и (или) энергетического сырья. ресурсов, за исключением производства биогаза и других видов топлива из органических отходов (Экологический кодекс Республики Казахстан, статья 324).

      Эта технология не обновляется глобально. В 2020 году в Казахстане принят Закон "О поддержке использования возобновляемых источников энергии", в который включен термин "термическая переработка" отходов. Основная цель такой переработки — сокращение количества отходов на свалках/полигонах и получение энергии.

      ЗелҰная таксономия (классификация "зелҰных" проектов)

      В Казахстане разработана и утверждена Зеленая таксономия (Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2021 года № 996 "Об утверждении классификации (таксономии) зеленых проектов, подлежащих финансированию посредством зеленых облигаций и зеленых займов").

      Таксономия зеленых проектов, финансируемых за счет зеленых облигаций и зеленых кредитов, включает категории устойчивого управления водными ресурсами и отходами (устойчивое водопользование и водосбережение, сточные воды и управление сточными водами, сохранение и восстановление ресурсов).

      Оборудование для утилизации вторичного сырья (без сжигания), вторичного сырья и переработки вторичного сырья, в том числе оборудование для переработки строительных материалов, металлолома, пластмасс, стекла, бумаги, электроники (без опасных компонентов), изношенных шин.

      Пороговым показателем является переработка не менее 80% собранного вторичного сырья.

      Оператор ROP (АО "Жасыл Даму")

      С января 2022 года АО "Жасыл Даму" занимается развитием инфраструктуры управления отходами и вторичным сырьем в пределах компетенции Оператора РЭП.

      В соответствии с положениями Экологического кодекса Республики Казахстан (статья 388) оператор ЭМП обязан создать региональную систему управления ТБО. Внедрение технологий по сбору, транспортировке, подготовке к повторному использованию, переработке, сортировке, утилизации и (или) захоронению отходов в Республике Казахстан, строительство заводов (производств) по повторному использованию, переработке, переработке, сортировке и (или) подготовке отходов, совершенствование материально-технической базы организаций, осуществляющих утилизацию отходов, организация сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, сортировки, утилизации, утилизации и (или) захоронения отходов, получение энергии из отходов.

      На дату начала работ по разработке программы субсидирование Оператором ЭПР процесса обращения с отходами/вторсырьем в Казахстане приостановлено в связи с изменением правового статуса оператора ЭПР и разработкой необходимых документов. . Потеря финансовой поддержки негативно отразилась на отрасли, и некоторые компании, специализирующиеся на сборе, переработке/продаже вторсырья, приостановили или полностью прекратили деятельность по сортировке и транспортировке отходов.

      Неэкономические стимулы

      С вступлением в силу нового Экологического кодекса Республики Казахстан в 2021 году предусмотрены меры по обязательному раздельному сбору отходов с разделением их на следующие фракции:

      1) "сухие" (бумага, картон, металл, пластик и стекло);

      2) "мокрые" (пищевые отходы, органика и т. д.).

      Раздельный сбор увеличивает количество перерабатываемых материалов и, как следствие, сокращает количество образующихся ТБО. Это будет способствовать развитию предприятий, специализирующихся на переработке вторсырья.

      Весомым стимулом для дальнейшего развития системы обращения с ТБО является введение запрета на захоронение пищевых, строительных отходов и ряда других отходов – вторичных источников сырья (картон, пластик, стекло).

      Планируется использовать современные технологии для переработки биоразлагаемых отходов, в том числе пищевых, в компост или для производства биогаза и альтернативной энергии, а также использовать иные технологии, помимо утилизации отходов.

      Компост можно использовать в качестве дополнения, а в конечном итоге и замены химических удобрений. Обогащая и улучшая почву, компост возвращается в процесс производства кормов и сельскохозяйственной продукции, что является основой органического сельского хозяйства и экономики замкнутого цикла.

      Закон Республики Казахстан от 4 июля 2009 года № 165-IV "О поддержке использования возобновляемых источников энергии" направлен на стимулирование переработки пищевых отходов, а также других видов биоразлагаемых отходов (садово-парковых отходов). , приготовление пищи, сопоставимое с отходами пищевой промышленности, макулатурой) с биогазом или производством альтернативной энергии.

      Общественная информация

      Рациональное управление отходами в населенных пунктах, стремление к их сокращению и максимальному использованию вторичных материалов является частью государственной политики Казахстана в области управления коммунальными отходами.

      Создает условия для технического оснащения, разработки методического материала и законодательствапоявление необходимой централизованной системы сбора отходов и инфраструктуры по управлению отходами после их утилизации.

      При этом наибольшая эффективность в увеличении доли вторичного сырья и сокращении несанкционированных свалок может быть достигнута у источника образования отходов.

      Поэтому местным исполнительным и представительным органам всех уровней важно организовать работу по информированию населения о рациональной системе сбора, утилизации и переработки твердых бытовых отходов, включая раздельный сбор (статья 365 Экологического кодекса Республики Казахстан). ).

      ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ОБЪЕКТЫ

      Цели программы:

      - снизить негативное воздействие отходов потребления на окружающую среду и здоровье населения;

      - Достижение установленных показателей направлено на поэтапное снижение объемов образования коммунальных отходов путем создания модели эффективной системы управления коммунальными отходами в населенных пунктах Алматинской области, включая Енбекшиказахский район, а также увеличения доли переработки коммунальных отходов и рекультивации полигонов. район как единица учета и его реализация.

      Цели программы

      Основными целями программы являются:

      1. Формирование модели эффективной системы управления коммунальными отходами на территории Алматинской области, включая территорию Енбекшиказахского района, включающей процессы образования, сбора, транспортировки, утилизации, переработки и захоронения коммунальных отходов в соответствии с нормативными правовыми актами. Учет требований законодательства Республики Казахстан и специфики региона (климат, география, динамика роста населения, планы территориального развития и т.д.);

      1. привлечение необходимых ресурсов для реализации программы;

      2. создание инфраструктуры в сфере обращения с коммунальными отходами на основе представленных обоснованных предложений;

      3. Предоставить рекомендации по сокращению количества свалок коммунальных отходов и ликвидации несанкционированных свалок отходов.

      Программа рассчитана на пять лет, период реализации — 2025–2029 годы. Согласно данным методическим рекомендациям, наименее благоприятный период для таких Программ (Утверждено приказом Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154п.).

      ПрограммараспределенныйТвердые бытовые отходы (ТБО), образующиеся в процессе потребления в жилом секторе и на предприятиях Алматинской области. В документе также содержится описание текущей ситуации на объектах по переработке коммунальных отходов, включая городские полигоны и свалки, входящие в централизованную систему сбора ТБО. Ведомственные объекты размещения отходов промышленных предприятий и очистные сооружения в настоящем документе не рассматриваются.

      При этом, проведя анализ текущего состояния обращения с коммунальными отходами и разработав логистическую модель движения отходов в регионе, для получения максимального эффекта от реализации Программы разработчиками было предложено решение по строительству городка. Региональная система управления отходами (далее – Система) строится на принципе принятия решений на региональном уровне, а не на уровне отдельных районов и городов – от общего к частному. Каждый административный район, город и областной центр является самостоятельной единицей, но является элементом общей Системы. Такой комплексный и системный подход связан со специализированным государственным предприятием ТОО коммунальное ужреждение "Алатау", созданным в декабре 2023 года. Критерием разработки оптимальной логистической модели стал тариф на услуги по сбору, вывозу, сортировке и утилизации отходов, стоимость которого должна соответствовать требованиям законодательства. Размещение объектов инфраструктуры осуществляется с учетом территориальных возможностей, транспортной доступности, норм проектирования, соблюдения требований санитарного и экологического законодательства Республики Казахстан. Действующие объекты размещения отходов, не соответствующие нормам проектирования и требованиям санитарного и экологического законодательства Республики Казахстан, подлежат рекультивации. Также стоит отметить, что при выборе мест размещения комплексных площадок (полигоны + сортировочно-мусоросортировочные комплексы + полигоны захоронения строительных отходов + полигоны переработки биоразлагаемых отходов и т.д.) принимались решения об их межрайонном использовании. Здесь применен принцип "близости к источнику" (ст. 328 Экологического кодекса РК), экономической эффективности логистики и инвестиционной привлекательности, где административные границы районов не столь важны. таких объектов значительно возрастет, как и вероятность достижения целевых показателей, установленных в Программе.

      Региональная программа по управлению коммунальными отходами включает мероприятия на двух уровнях: уровне общеобластных мероприятий и уровне каждого района, в том числе. Целевые показатели по Енбекшиказахскому району, а также по области. Помимо общерегиональной программы, для каждого административного района подготовлена ​​Программа, включающая предложения и планы мероприятий по достижению своих (районных) целевых показателей, а также бюджет, необходимый для их реализации. Целевые показатели разрабатывались с учетом текущей ситуации в сфере обращения с коммунальными отходами в регионе, а также возможностей выбранных решений по технологическому оснащению и организации процессов обращения с отходами.

      Целевые показатели по Енбекшиказахскому району

      Предлагаемые в программе целевые индикаторы направлены на достижение целей и целевых индикаторов "зеленой экономики" в сфере управления отходами для Республики Казахстан (см.).таблица 2). Базовые значения учитывают текущую ситуацию в сфере обращения с опасными отходами за три года, предшествующих году разработки программы, либо при отсутствии необходимых данных базовый показатель не определяется.

      Таблица 12 – Показатели Енбекшиказахского района по программе

Область

Исходный уровень на начало реализации программы

Значения показателей по годам

2024

2025

2026

2027

2028

Показатель № 1.
Население, регулярно обслуживаемое организацией по вывозу отходов.

22,4%

41,1%

59,9%

78,6%

89,9%

89,9%

Показатель№2. Строительство объектов сортировки твердых бытовых отходов (мощность, т/год)*

-

-

2 шт.
(150 000 и 30 000 тонн/го)

-

-

-

Показатель № 3.Количество муниципальных объектов утилизации отходов, соответствующих требованиям законодательства**

-

-

2 шт.

-

-

-

Показатель № 4.Выделено средств на организацию и проведение информационно-просветительских мероприятий по информированию населения о мерах по рациональной переработке и утилизации ТБО (тыс. тенге) ***

-

26 172,00

25,872.00

25,872.00

25,872.00

25,872.00

      *- Степень сортировки ТБО определяется предлагаемой технологией.

      **- разработка проектной документации по строительству полигона (2024 г.), строительство полигона в 2025 г. (основная инфраструктура и первые ячейки для приема отходов) с последующим развитием объекта (2026-2028 гг.).

      ***-Данный показатель является общим для всей территории Алматинской области и будет реализован в рамках областного бюджета.

      ОСНОВНЫЕ ЦЕЛИ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ЦЕЛИ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

      Технические и технологические решения

      Общая информация

      В данном разделе программы приняты предварительные технические и технологические решения с учетом анализа текущей ситуации в сфере обращения с отходами и принятой модели развития. Технические мероприятия и инструменты их реализации будут разрабатываться исходя из установленных целей и задач основных направлений развития модели обращения с ТБО.

      С учетом принятых концептуальных подходов к созданию системы обращения с отходами производства и потребления в регионе и принятой модели развития можно сформулировать следующие основные принципы создания технологической схемы обращения с отходами.

      Максимально используйте ресурсный потенциал отходов. Данный принцип предполагает создание системы управления отходами, направленной на извлечение максимального количества вторичного сырья путем внедрения раздельного сбора, механической переработки и энергетической утилизации отходов перед окончательной утилизацией.

      Сокращение количества отходов, отправляемых на свалку.Предполагается, что снижение негативного воздействия объектов размещения отходов на окружающую среду может быть достигнуто за счет отбора фракций отходов в виде вторичного сырья.

      Укрупнение объектов утилизации отходов и сокращение общего количества объектов.Ожидается, что экономическая эффективность инвестиций, направленных на развитие отрасли, возрастет, а негативные последствия будут минимизированы на этапе строительства более современных объектов и утилизации отходов.

      Внедрение современных технологий переработки отходов.Потребуются значительные инвестиции. Для снижения нагрузки на бюджеты разных уровней развитие системы управления отходами должно базироваться на максимальном вовлечении частных инвесторов в систему управления отходами.

      Целесообразность внедрения тех или иных технологических решений определяется на основе выбора наиболее экологически и экономически эффективных технологий с учетом местных условий и социальных аспектов. В качестве аналогов выбранных технологий принят общепринятый мировой опыт действующих комплексных систем обращения с отходами. Детально изучен и использован опыт переработки и утилизации твердых бытовых отходов в странах Европы и СНГ. Особое внимание уделялось изучению опыта региональных операторов России и Беларуси, стран со схожим социально-экономическим и политическим развитием. В этом разделе рассматриваются современные методы сбора, транспортировки, утилизации, переработки и захоронения твердых бытовых отходов (ТБО).

      Целью разработки является осознанный выбор решений, направленных на создание системы управления отходами региона, включающей процессы сбора, транспортировки, утилизации, переработки и захоронения твердых бытовых отходов (ТБО). В целях минимизации воздействия отходов на окружающую среду и максимизации их хозяйственного оборота решения должны приниматься в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан.

      Раздел разделен на две части:

      В первом разделе дается описание наиболее распространенных технологий и методов сбора, транспортировки и переработки отходов.

      Во второй части на основе результатов анализа предлагаемых методов обращения с отходами разработан технологически обоснованный и экономически целесообразный комплекс технических средств системы с учетом социально-экономических, планировочных и природных условий города. предложенный.

      Анализ текущего состояния системы обращения с отходами

      Енбекшиказахский район расположен в восточной части Алматинской области и включает 25 сельских округов (около 90 населенных пунктов) и город Иссык. Районный центр — город Есик. Регион характеризуется большой территорией, средней численностью населенных пунктов и средней плотностью населения в восточной части. Средняя плотность населения — город Есик и близлежащие города и села. Развитие и состояние дорожно-транспортной сети удовлетворительное.

      В разделе 3 настоящей Программы представлены основные выводы о текущем состоянии системы обращения с ТКО в регионе.

      Основные выводы свидетельствуют о низком охвате населения и юридических лиц сбором и вывозом, высоком проценте прямого вывоза отходов, отсутствии необходимой инфраструктуры для утилизации и переработки отходов.

      Стоит также отметить, что в последние годы из-за отсутствия координации между жителями и мусороуборочными компаниями, а также необоснованно высоких тарифов наблюдается снижение объемов сбора и сортировки отходов. Текущее состояние отчетности по муниципальным отходам не позволяет вести полный коммерческий учет.

      Неконтролируемые отходы, захоронение которых запрещено в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан, размещаются на полигонах в Алматинской области.

      В таблице ниже (Таблица 12) предоставляет общую информацию о текущем состоянии отходов в Алматинской области.

      Таблица 12- Общая информация о текущем состоянии отходов в Алматинской области

Создание

Сбор и накопление

Переработка и утилизация

Твердые бытовые отходы

Сбор в контейнерах, сбор без контейнеров.

Размещение твердых бытовых отходов на полигонах, не соответствующих требованиям законодательства Республики Казахстан.

Крупногабаритные отходы

Хранение вблизи контейнерных площадок.

Вывоз твердых бытовых отходов на полигон без дальнейшей переработки.

Строительные отходы

Часто отходы складируются вблизи контейнерных площадок и вывозятся непосредственно на свалку.

Размещение отходов на полигоне твердых бытовых отходов с частичным использованием их в качестве герметизирующего слоя.

Транспортные отходы

Системы сбора не существует. Предприятия передают отходы специализированным организациям на договорной основе.

Использование/утилизация аккумуляторов, отработанных масел и т.п. Размещение на полигоне твердых бытовых отходов без дальнейшей переработки.

Опасные бытовые отходы

Отдельной оплаты №

Вывоз твердых бытовых отходов на полигон без дальнейшей переработки.

Отходы содержащие ртуть

Системы сбора не существует. Специальных контейнеров № Предприятия передают отходы специализированным организациям на договорной основе.

Установок демеркуризации.

Медицинские отходы

В медицинских учреждениях осуществляется раздельный сбор для последующей сдачи в специализированную организацию.

Установка термического обезвреживания медицинских и опасных биологических отходов.

Биологические отходы

Системы сбора не существует. Предприятия организуют собственный сбор.

Скотомогильники, биотермические ямы, объекты термонейтрализации. Часто вывозится на естественные свалки.

Отходы от уборки улиц и содержания территорий

Очистка и уход за этими территориями одновременно с уборкой урожая

Компостирование растительных отходов не производится. Размещение на полигоне твердых бытовых отходов.

Водоподготовка, очистка сточных вод и отходы водопользования

Транспортировка трубопроводным и специальным транспортом.

Размещение на закрытых картах. Размещение на полигоне твердых бытовых отходов.

      Ниже представлена ​​информация о текущей ситуации в сфере сбора, транспортировки и утилизации отходов в Енбекшиказахском районе (Таблица 13). Информация предоставлена ​​акиматом района по запросу разработчика программы.

      Таблица 13- Информация о текущей ситуации в сфере сбора, утилизации и захоронения отходов в Енбекшиказахском районе

Название

Комментарии

Сбор отходов

Частично контейнерами обеспечены город Есик (1100), наиболее крупные по численности населения села - Шелек (450), Ават (50), Байдибек Би (65), Балтабай (30), Бирлик (20), Тургень (20).
В остальных населенных пунктах контейнеры установлены только на территории средних школ.
В других населенных пунктах основным методом сбора является мешковина.

Утилизация отходов

В населенных пунктах, где установлены контейнеры для сбора отходов, вывоз отходов из контейнеров осуществляется мусороперерабатывающей организацией. Технические средства – сбор мусоровозов с боковой загрузкой.
В малых населенных пунктах утилизация ТБО осуществляется индивидуальными предпринимателями по договорам с домохозяйствами и юридическими лицами.
Оборудование для вывоза мусора – самосвалы, способ сбора – маршрут, инструкции. Частота удаления: 1-2 раза в неделю.

Переработка

Выданы государственные акты на право устойчивого использования земель (29), целевым назначением которых является оказание услуг по размещению и утилизации отходов производства и потребления.
Частично дана информация об "испытательных полигонах" (села Шелек, Балтабай, Болек, Сатай). Собственником является аппарат акима соответствующего сельского округа.
Информация о сортировке отходов и переработке вторичного сырья отсутствует.

      Данные свидетельствуют о недостаточном обеспечении контейнерами и контейнерными площадками, а также об отсутствии информации о техническом состоянии и характеристиках контейнерного парка.

      Сбор отходов в населенных пунктах района осуществляется частными предпринимателями маршрутным способом с использованием ручной погрузки.

      Действующий полигон не соответствует законодательству Республики Казахстан, не имеет необходимых технических сооружений и приборов контроля, отсутствуют сведения о наличии эксплуатирующей организации, проектной документации, накопленном объеме, технической оснащенности, учете ТБО. Представленная информация позволяет нам продемонстрировать статус крупнейшей разрешенной свалки (пос. Шелек) как разрешенной свалки, срок действия которой истек и которая требует рекультивации.

      Анализ состояния обращения с ТБО позволяет сделать вывод, что в Енбекшиказахском районе Алматинской области отсутствует система обращения с отходами потребления (ТБО), включающая полноценный учет и контроль движения отходов. предоставили исходные данные и отчетные данные в государственную статистику. Отсутствие утвержденных нормативов образования и накопления твердых бытовых отходов, тарифов на услуги по размещению и захоронению твердых бытовых отходов не позволяет сформировать полноценный рынок услуг по обращению с твердыми бытовыми отходами.

      Объем образования отходов

      Для дальнейшего обоснования необходимых мероприятий Программы по созданию системы обращения с твердыми бытовыми отходами использованы данные, рассчитанные по действующим и прогнозным нормативам образования и накопления твердых бытовых отходов.

      В период реализации настоящей Программы (до 2028 года включительно) планируется охватить централизованным сбором, вывозом и утилизацией отходов населенные пункты с численностью населения свыше 2000 человек. В последующие периоды (начиная с 2029 года или ранее, после достижения целевых показателей Программы) необходимо поэтапно внедрять и организовывать сбор и вывоз ТБО из всех населенных пунктов региона.

      Для организации сбора и вывоза отходов Енбекшиказахский район разделен на две территориальные зоны со строительством двух полигонов в селах Акбастау и Шелек. Для каждого полигона были созданы районы сбора, охватывающие населенные пункты с численностью населения более 2000 человек, исходя из экономической целесообразности и установления их инвестиционной привлекательности. Ниже приведены показатели численности населения и объемов образования отходов в Енбекшиказахском районе.

      Таблица 15 – Основные показатели системы управления твердыми бытовыми отходами Енбекшиказахского района

Наименование индикаторов

ЭИ

2023

2028

1

численность населения,человек

человек

284 375

315 401

2

Количество образующихся отходов

м³/год

409,784

551 191

т/год

81,957

110 220

      Улучшение системы сбора и транспортировки ТБО

      Организация системы сбора твердых бытовых отходов

      Анализ образования ТБО показал рост объема образующихся отходов в регионе на 35%, а также рост численности населения на 11% (Рисунок 8). Следует отметить, что при оценке количества образующихся отходов учитывались существующие и проектируемые туристические объекты.

     


      Рисунок8– Динамика образования твердых бытовых отходов

      Рассматриваются два варианта используемых контейнеров - 0,75 м3 и 1,1 м3. Возможность использования контейнеров с минимальным объемом хранения подразумевает увеличение количества закупаемых контейнеров и строительство дополнительных контейнерных площадок. Планируется поэтапная замена существующих старых контейнеров на современные контейнеры вместимостью 1,1 м3, опорожнение которых осуществляется через загрузочные устройства мусоровозов спереди и сзади. Количество контейнерных парков определяется с учетом особенностей населенных пунктов региона и экономической целесообразности.

      Программой предлагается разработать схему контейнерных площадок, включающую проведение инвентаризации существующих контейнерных площадок и определение мест для строительства новых, с учетом требований законодательства и нормативных правовых актов Республики Казахстан. Для реализации схемы необходимо предварительно разработать методику размещения существующих контейнерных площадок, прошедшую обязательную сертификацию.

      Для организации раздельного сбора ТБО необходимо повсеместно организовать сбор вторичного сырья и опасных отходов на передвижных и стационарных пунктах приема. Кроме того, Программой рекомендовано принять меры по повышению уровня экологической культуры жителей региона и формированию потребности в раздельном сборе отходов у источников их образования.

      Рекомендуется на вновь создаваемом полигоне организовать площадку по обращению со строительными, крупногабаритными и опасными бытовыми отходами с необходимым оборудованием для временного хранения таких отходов. Для переработки крупногабаритных строительных отходов используются дробильно-сортировочные комплексы. Опасные строительные отходы следует собирать в отдельные контейнеры по типу, а затем передавать коммерческим организациям, имеющим соответствующее разрешение/лицензию на обращение с опасными отходами.

      Предложена современная схема обращения с крупногабаритными отходами (ККО), которая заключается в оборудовании пунктов приема и организации их вывоза. В рамках реализации схемы размещения контейнерных площадок Енбекшиказахского района предлагается обосновать и разместить площадки для сбора больших объемов отходов с последующей их переработкой. Отходы автотранспорта принимаются на пунктах демонтажа КГО, где они разбираются вручную, сортируются по видам и при необходимости отправляются на переработку после предварительного измельчения в шредерах.

      Опасные бытовые отходы (такие как отработанные масла, масляные фильтры, лекарства, краски, лаки и растворители, батарейки, а также ртутные лампы и термометры) следует собирать организованно. Целесообразно организовать сбор опасных бытовых отходов в пунктах приема вторсырья и опасных отходов.

      Сбор ртутьсодержащих отходов (RSW - отработанные люминесцентные лампы, ртутьсодержащие приборы) осуществляется в специальные контейнеры в местах, исключающих доступ посторонних лиц, для накопления транспортных партий и последующей передачи на специализированные предприятия для утилизации. С этой целью целесообразно организовать сбор вторсырья и опасных отходов на стационарных и передвижных пунктах приема.

      В странах ЕС имеется развитый опыт создания и эксплуатации специальных площадок в населенных пунктах для приема больших объемов отходов от жителей, в том числе отходов мебели, предметов домашнего обихода (холодильники и т.п.), отходов автотранспорта (резина, аккумуляторы), строительных отходов. и т. д., а также опасные бытовые отходы (токсичные жидкости, ртутьсодержащие лампы, батарейки и т. д.). Такую практику предлагается внедрить в рамках реализации настоящей Программы.

      В таблицах ниже приведены основные технико-экономические показатели системы сбора ТБО в населенных пунктах Енбекшиказахского района.

      Таблица 14- Необходимое количество контейнеров

Наименование показателей

Число

Примечание

Замена контейнерного парка

Вариант 1 (0,75 м3)

2328

Изготовлен из черной или нержавеющей стали.

Вариант 2 (1,1 м3)

1746

Изготовлен из черной или нержавеющей стали.

Датчики контроля контейнеров

-

Количество зависит от типа выбранного контейнера.

Строительство контейнерных площадок

377

Тип и конструкция будут определены на более поздних этапах проектирования.

Пункты приема вторсырья

5

Предусмотрено четыре стационарных и один передвижной пункт приема вторичного сырья.

Большая площадь отходов

2

Тип и конструкция будут определены на более поздних этапах проектирования.

Площадка для строительных отходов

2

Обеспечение безопасности участка на недавно построенном полигоне

      Организация системы утилизации твердых бытовых отходов

      В данном разделе рассматривается только вариант прямой утилизации отходов, поскольку двухэтапный вариант данного предложения экономически нецелесообразен из-за небольших расстояний между пунктами сбора и утилизации отходов; Прямая утилизация отходов с помощью мусоровозов (объем кузова 10-18 м3) применяется только в том случае, если расстояние до полигона составляет до 70 км, в противном случае их использование становится экономически невыгодным.

      Мусор из контейнеров вывозится мусоровозами. Для обслуживания описанного выше контейнерного парка по сбору ТБО оптимальным является использование мусоровозов с задней загрузкой с использованием "евроконтейнеров" или контейнеров типа ГМТ (60-240 л).

      Принято решение о типе мусоровозов – типе кузова. Приняты на вооружение новые поколения кузовных мусоровозов серии КО 427. Так, в обечайках обоих корпусов использована легированная сталь марки 10 HSND, а в приемном бункере, прессующей и питающей плитах – высокопрочная сталь RAEX400.

      Мусоровоз предназначен для сбора, уплотнения и транспортировки твердых бытовых отходов (ТБО) на полигон. Уплотнение бытовых отходов осуществляется давлением толкающей плиты, что позволяет увеличить объем загружаемых ТБО. Мусоровозы могут быть с боковой или задней загрузкой. Мусоровозы различаются по размеру кузова и, соответственно, массе перевозимых ими отходов. Эти показатели варьируются от 7,5 м3 до 20 м3 и от 3 тонн до 9 тонн соответственно. Еще одним важным показателем производительности мусоровоза является коэффициент уплотнения — он составляет от 2,5 для простых машин до 6 для многофункциональных мусоровозов.

      В последнее время предпочтение отдается мусоровозам с задней загрузкой и сменными контейнерами. Преимущества данной конструкции обусловлены следующими факторами:

      -система прессования позволяет увеличить коэффициент уплотнения отходов до 5, тогда как при боковой нагрузке этот коэффициент не превышает 1,5-2;

      -Исключает утечку отходов при загрузке контейнера;

      -Работа с опрокидывающим механизмом намного безопаснее для оператора, так как контейнер поднимается всего на высоту 1,5–1,8 м над землей;

      -Использование контейнеров на колесах позволяет доставлять их к месту разгрузки из мест, куда не может добраться транспорт;

      -возможность оптимизировать количество и размер контейнеров для каждого конкретного пункта сбора ТБО;

      -Возможность загрузки как вручную, так и фронтальным погрузчиком.

      Необходимое количество мусоровозов для организации сбора и вывоза твердых бытовых отходов в населенных пунктах Енбекшиказахского района указано ниже.

      Таблица 15- Необходимое количество мусоровозов

Наименование показателей

Число

Примечание

Мусоровоз 18,5 м3

18


Датчик управления транспортным средством

18

Для мониторинга передвижения мусоровозов в режиме онлайн

      Разработка логистических схем по сбору и утилизации отходов

      На основе анализа существующей процедуры логистики отходов Перспективы развития Енбекшиказахского района, а также населенных пунктов региона и схема перемещения мусора остаются неизменными. Область разделена на две территориальные зоны для организации сбора и вывоза отходов со строительством двух полигонов в селах Акбастау и Шелек. Для каждого из полигонов определены районы сбора, охватывающие населенные пункты с численностью населения более 2000 человек, расположенные в радиусе транспортной доступности до 70 км. Расположение остальных объектов инфраструктуры в районе осталось прежним.

      В ходе реализации настоящей Программы был проведен анализ расположения населенных пунктов и расстояния от них до места размещения полигона комплексного размещения твердых бытовых отходов вдоль постоянных автомобильных дорог, исходя из критериев целесообразности сортировки и захоронения твердых бытовых отходов. На современных полигонах, предлагаемых к строительству в районе поселков Акбастау и Шелек. Анализ текущего состояния обращения с твердыми бытовыми отходами. После создания системы обращения с твердыми бытовыми отходами населенные пункты, входящие в зону влияния региона, в первую очередь будут располагаться на границах крупных сельских населенных пунктов и города Иссык, включая строительство комплексной площадки (современный полигон, мусоросортировочный комплекс, инженерная и транспортная инфраструктура).

      Использование логистического подхода в предлагаемой региональной системе управления отходами позволяет интегрировать прогнозирование и мониторинг движения ТБО в регионе со снижением затрат на их перемещение и информационное обеспечение отдельных субъектов. Логистическая схема предусматривает весь комплекс технологических операций системы обращения с отходами от источников образования твердых бытовых отходов до объектов их утилизации в соответствии с техническими решениями Программы.

      Решения предусматривают необходимые меры по полному охвату всей территории на первом этапе и зоны ее воздействия на втором этапе плановой и систематической очисткой.

      Схема зонирования предусматривает разделение твердых бытовых отходов на зоны сбора, определяющие сеть источников образования отходов, объектов переработки, а также сложную сеть площадок для размещения гаражей для спецтехники. При разработке программы учитывались общепринятые методы сбора и утилизации ТБО, что позволило принять оптимальные решения по территориальным схемам движения и выбрать оборудование для сбора и транспортировки отходов.

      Входными данными для расчета протяженности оптимальных маршрутов вывоза ТБО на проектных территориях является качественный граф дорог Алматинской области, включая Енбекшиказахский район, с двумя узлами, узлы (пересечения участков дорог), атрибуты участков дорог, топология. С помощью модуля Network Analyst для ArcGIS Pro был создан дорожный граф — сетевой набор данных — и настроены сетевые атрибуты — режимы движения, стоимость, повороты, ограничения и иерархия движения.

      Методика использования алгоритмов пространственного анализа дорожной сети программного комплекса ГИС позволила рассчитать протяженность маршрутов сбора ТБО и доставки их на сложные полигоны.

      В рамках программы создано мобильное приложение для процесса сбора данных на контейнерных площадках в Енбекшиказахском районе, разработанное на базе приложения ArcGIS Field Maps и облачной платформы ArcGIS Online. ArcGIS Field Maps — это комплексное приложение, которое фиксирует местоположение в реальном времени и использует карты и настраиваемые формы, чтобы помочь работникам собирать и обрабатывать данные с помощью мобильных устройств.

      Сравнительный анализ и выбор наиболее социально-экономически выгодного варианта развития системы управления отходами.

      В соответствии с принципами создания системы обращения с отходами предусмотрено несколько основных схем переработки и утилизации отходов:

      - схема развития по маршруту утилизации;

      - схема развития переработки отходов;

      - схема развития по механобиологическому маршруту переработки;

      - схема развития вторичной переработки энергии.

      Сравнительная качественная оценка основных методов переработки ТБО по экономическим критериям показывает, что строительство заводов, использующих технологию прямого сжигания, а также прямого компостирования ТБО, является наименее экономически целесообразным (опыт СНГ). Экологические проблемы можно устранить, используя современные технологии и строго соблюдая нормативные технические требования.

      На данном этапе развития обращения с отходами, технологий их обезвреживания и переработки наиболее подходящим путем развития отрасли сегодня является схема, реализующая концепцию использования ресурсного потенциала отходов, направленная на сортировку образующихся отходов. схема развития обращения с отходами в источнике их образования (поэтапное развитие), на объектах сортировки отходов (мусоросортировочные линии, станции, комплексы) и размещение объектов хранения отходов после сортировки ТБО и переработки ТБО на современных полигонах.

      Анализ показывает, что в настоящее время наиболее оптимальным путем развития промышленности Алматинской области является комплексная модель, сочетающая в себе концепцию использования ресурсного потенциала отходов, направленную на сортировку образующихся отходов на начальном этапе (раздельный сбор ТБО). ) и мусоросортировочные комплексы (мусоросортировочные линии, станции, комплексы), современные высокотехнологичные полигоны с одновременным размещением отходов и последующей нейтрализацией продуктов разложения попутных отходов (дегазация, фильтрация и другие мероприятия).

      В настоящее время система переработки отходов требует модернизации в направлении создания современных территориальных комплексов, включающих полигоны и сортировочные станции или площадки для мусороперерабатывающих заводов. Комплексы позволяют осуществлять сортировку отходов и смесей вторичного сырья, переработку различных фракций вторичного сырья в продукцию и полуфабрикаты, а также утилизацию отходов после сортировки.

      В перспективе данная модель может быть дополнена локальными схемами развития использования энергии, направленными на производство топлива (жидкого/твердого), тепла и электроэнергии (для некоторых фракций, имеющих энергетический потенциал, но не являющихся вторичным сырьем). . В настоящее время технологии переработки отходов для производства топлива и энергии находятся на стадии разработки/апробации, и это направление может стать основным для создания комплексных ресурсосберегающих схем обращения с отходами;

      Анализ показывает, что на современном этапе развития обращения с отходами и технологий их обезвреживания и переработки наиболее приемлемым путем развития отрасли является схема, реализующая в настоящее время концепцию использования ресурсного потенциала отходов. Схема развития сортировки отходов как источника образования отходов (популяционно-поэтапное развитие), а также мусоросортировочных предприятий (мусоросортировочных сетей, станций, комплексов) и современных полигонов. Мусоросортировочный комплекс позволяет сократить объемы свалок, выделить полезные фракции и подготовить их к продаже, тем самым внедрив полезные вещества в бизнес по переработке отходов.

      В подразделе дано описание существующих технологических процессов сортировки, конструктивных схем и основного технологического оборудования. Представлен сравнительный анализ механических, полуавтоматических и полностью автоматизированных мусоросортировочных комплексов. Автоматизированная сортировочная линия имеет в несколько раз большие капитальные затраты на оборудование, но при этом существенно снижает эксплуатационные расходы за счет существенного сокращения численности необходимого персонала.

      В программе рассматривались два варианта строительства мусоросортировочного комплекса — механизированный и полуавтоматический. При сравнении технических возможностей выбор был сделан в пользу полуавтоматической сортировочной линии, учитывая высокий процент отбора вторичного сырья (до 25%).

      Комплексная площадка для размещения объектов по переработке отходов.

      В ходе разработки программы была выявлена ​​необходимость создания комплексной площадки для размещения объектов переработки отходов, включающей полигоны, пункты сортировки отходов, гаражи для спецтехники. Комплексную площадку следует рассматривать как неотъемлемую часть транспортно-логистической цепи в виде комплексов инженерных сооружений, технических и технологических устройств, организованных взаимосвязанным образом и предназначенных для приема, погрузки-разгрузки, сортировки, хранения и дальнейшей отправки грузов. творение.

      Комплексная площадка по размещению объектов обращения с отходами (далее – комплексная площадка) представляет собой единый комплекс технологически взаимосвязанных объектов по приему, сортировке, переработке, перегрузке и транспортировке твердых бытовых отходов, а также размещенных объектов хозяйственной инфраструктуры. в одной общей зоне. Ниже приведены характеристики и технико-экономические показатели интегрированного полигона по отношению к аналогичным проектам, разработанным ранее с сопоставимым объемом собираемых отходов в Енбекшиказахском районе.

      Затраты на строительство комплекса по настоящей Программе будут осуществляться в соответствии со сроком реализации районной программы обращения с отходами – 5 лет (до 2028 года).

      Таблица 18 – Расчетные показатели комплексной площадки в Енбекшиказахском районе с перспективой развития на 2029 год

Зонирование территории

Объем собранных отходов, т/год

Площадь полигона (карты склада), га

Мощность ТЭЦ, тыс. тонн/год

с Акбастау

154 165

10.4

150

Шелек с/о

31,200

2.18

30

      Сравнение и выбор оптимальных мест размещения полигонов ТБО

      На вновь выявленном земельном участке предлагается построить комплексную площадку, включающую комплекс мусоросортировочных станций в составе современного высокотехнологичного полигона по утилизации твердых бытовых отходов, соответствующего требованиям законодательства Республики Казахстан. Для определения ориентировочного размещения объектов размещения отходов проводится районирование территории области на основе существующих социально-экономических зон, исходя из принципа отнесения нескольких субъектов или групп населенных пунктов к одному комплексу размещения отходов (районное, межрайонное зонирование). природно-климатические особенности региона, рациональные варианты утилизации отходов. При этом необходимо учитывать рациональность планирования отдельных объектов переработки отходов и методов утилизации отходов.

      В рамках данной программы определены районы сбора отходов и оптимальные места их утилизации на территории региона, включая полигон твердых бытовых отходов.

      Критерием стали условные затраты, включающие транспортные расходы, предполагаемую стоимость строительства полигона и станции сортировки отходов.

      Район разделен на две территориальные зоны для организации сбора и вывоза отходов со строительством двух полигонов в районе поселков Акбастау и Шелек (Рисунок 9). Для каждого из полигонов определены районы сбора, охватывающие населенные пункты с численностью населения более 2000 человек, расположенные в радиусе транспортной доступности до 70 км. Шелекский сельский округ включает села и города восточной части района (Таблица 16), Акбастауский сельский округ обслуживает западную часть области. Кроме того, в состав Акбастауского сельского округа входят семнадцать сел южной части Талгарского района (и города Талгар) (Таблица 17).

      Таблица 16– Населенные пункты, входящие в зону обслуживания полигона Шелек (комплексная площадка)

     


      Таблица 17– Населенные пункты, входящие в зону обслуживания полигона "Акбастау" (комплексная площадка)

     


      В настоящее время найболее перспективными являются комплексные технологии переработки ТБО, включающие предварительную селекцию отходов по фракциям, механическую/полуавтоматическую/автоматическую сортировку ТБО, перегрузку и прессование отходов, промышленную переработку и захоронение отходов на полигоне.

     


      Рисунок9– Разделение Енбекшиказахского района на зоны

      Полигоны твердых бытовых отходов представляют собой комплексы экологических зданий и сооружений, которые выполняют функции централизованного приема, обезвреживания и захоронения твердых бытовых отходов, предотвращают выбросы вредных веществ в окружающую среду, загрязнение почвы, атмосферы, подземных и поверхностных вод, а также препятствуют их распространению. патогенных организмов, грызунов и насекомых (статья 5.1 Кодекса РК от 15.04.2013 г.).

      Предлагаются участки в районе поселков Акбастау и Шелек для размещения двух комплексных площадок, включающих строительство современного полигона (карты хранения) и мусоросортировочной станции.Рисунок 9).

      Выбор места для размещения полигона.

      Размещение полигонов твердых бытовых отходов необходимо учитывать при рассмотрении вопросов развития территорий регионов Республики Казахстан и разработке генеральных планов населенных пунктов.

      При расчете емкости полигона и определении состава сооружений учитывались требования действующей нормативной базы и законодательства Республики Казахстан в области охраны окружающей среды. В ходе строительства полигона твердых бытовых отходов планируется создать систему экологического мониторинга, включающую приборы и сооружения, контролирующие состояние подземных и поверхностных вод, атмосферного воздуха, почвы и растительности, а также шумовое загрязнение территории. потенциальное воздействие свалки. Планируется построить системы дегазации, сбора и сброса фильтрата в испарительные пруды.

      Программа предусматривает рекультивацию существующих полигонов и разрешенных свалок твердых бытовых отходов, которая представляет собой комплекс работ, направленных на восстановление продуктивности и экономической ценности рекультивированных территорий, а также улучшение качества окружающей среды. К данным работам относятся природоохранные и инженерно-технические мероприятия, проводимые при строительстве, эксплуатации и закрытии полигона, а также стабилизация закрытых полигонов — процесс укрепления грунтов полигона и достижения ими устойчивого устойчивого состояния.

      Емкость полигона рассчитана исходя из нормативного срока эксплуатации полигона - 15 лет, в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан от 1.04-15.2013 "О полигонах твердых бытовых отходов". Затраты на строительство части полигона по настоящей Программе будут осуществляться в соответствии со сроком реализации Программы – 5 лет (до 2028 года).

      Таблица 18– Расчетные показатели перспектив развития полигона ТБО в Енбекшиказахском районе на 2038 год

Параметр

Название

Единица измерения

Индекс

Акбастауский район

Эм

Мощность полигона за отчетный период без сортировки

м3

3762810.47

Эмма

С учетом полуавтоматической сортировки вместимость полигона на прогнозируемый период составит 25%.

м3

3198388.90

Т

Расчетный срок службы полигона

год

15

Ф

Площадь полигона

м2

451 537

ФП

Площадь земельного участка на период действия программы (до 2028 года включительно)

м2

104,000

Площадь Шелека

Эм

Мощность полигона за отчетный период без сортировки

м3

702066.68

Эмма

С учетом полуавтоматической сортировки вместимость полигона на прогнозируемый период составит 25%.

м3

596756.68

Т

Расчетный срок службы полигона

год

15

Ф

Площадь полигона

м2

84 248

ФП

Площадь земельного участка на период действия программы (до 2028 года включительно)

м2

21,800

      Затраты следует принимать в соответствии с рекомендациями Программы по выбору типа и производительности оборудования для сортировки отходов. Планируется построить две полуавтоматические сортировочные станции для Енбекшиказахского района мощностью 150 (Акбастау) и 30 (Шелек) тысяч тонн в год.

      Потенциальный инвестор, желающий разработать систему управления PFMS Предлагается строительство современных полигонов по захоронению отходов в составе комплексных площадок с размещением мусоросортировочных станций в Енбекшиказахском районе.

      Технологические решения по рекультивации закрытых полигонов

      Предлагаемая схема обращения с отходами предусматривает необходимость поэтапного закрытия и рекультивации объектов размещения отходов, не соответствующих современным нормативным требованиям.

      Рекультивация закрытых полигонов ТБО и несанкционированных свалок — это комплекс работ, направленных на восстановление продуктивности и экономической ценности рекультивированных территорий, а также на улучшение качества окружающей среды. К данным работам относятся природоохранные и инженерно-технические мероприятия, проводимые при строительстве, эксплуатации и закрытии полигона, а также стабилизация закрытых полигонов — процесс укрепления грунтов полигона и достижения ими устойчивого устойчивого состояния. Причем затраты на эту деятельность должны быть включены в цену еще на этапе проектирования полигонов.

      На этапе подготовки к рекультивации земель проводится паспортизация полигона на основании отчетов спецтранспорта, озеленительных установок и т.д. для определения объемов работ, выбора технологии и оборудования. на весь период пользования закрытым полигоном по его подчинению. Первоначально разрабатывается проектно-сметная документация на рекультивацию. Основными исходными данными для рекультивации являются геометрические параметры полигона и размеры слоев материала, дальность транспортировки, время эксплуатации полигона, типы растительности, сроки стабилизации закрытых полигонов с учетом климатической зоны.

      Работы по рекультивации загрязненных земель представляют собой систему мероприятий, требующих поэтапной реализации и соблюдения норм законодательства Республики Казахстан.

      Направления рекультивации, определяющие дальнейшее целевое использование рекультивированных территорий (сельскохозяйственное, лесохозяйственное, рекреационное или строительное), всегда осуществляются в два этапа и представляют собой последовательно выполняемые комплексы работ по рекультивации - технические, которые осуществляет эксплуатирующая организация. свалочное и биологическое, осуществляемое специализированными коммунальными, сельскохозяйственными или лесохозяйственными предприятиями за счет средств предприятия, осуществляющего рекультивацию земель.

      Программа по Енбекшиказахскому району предполагает рекультивацию существующей свалки площадью 12,0 га в Шелекском сельском округе.

      Выводы и рекомендации

      При создании в районе системы обращения с отходами по схеме "Сорти-Перерабатывай":

      - минимизировать количество отходов, отправляемых на свалку;

      - Возврат до 30% отходов в ресурсооборот (в виде вторичного сырья);

      - обеспечение минимальных выбросов в окружающую среду;

      - доступ к максимальной социальной поддержке;

      - создание условий для концентрации перерабатывающих мощностей;

      - снижение социальной и экологической напряженности в районах расположения объектов переработки/перевалки отходов.

      - Предлагаемый вариант предусматривает на первом этапе реализацию мероприятий по совершенствованию системы обращения с коммунальными отходами до уровня нормативных требований (охват до 100% населения плановым и систематическим сбором и утилизацией бытовых отходов, строительство современных полигонов твердых бытовых отходов, рекультивацию полигонов, приобретение современной спецтехники).

      - Создание на территории района комплекса объектов по сбору, транспортировке (вывозу), сортировке, переработке и утилизации твердых бытовых отходов, соответствующих требованиям законодательства Республики Казахстан.

      В населенных пунктах района запланированы следующие мероприятия:

      1.получение и размещение необходимого количества контейнеров;

      оснащение специализированных предприятий современным оборудованием для утилизации отходов;

      строительство мусоросортировочного комплекса на интегрированной площадке, предназначенной для сортировки всего объема ТБО, образующихся в регионе;

      создание сети передвижных и стационарных пунктов приема вторичного сырья;

      Создание современного высокотехнологичного полигона для утилизации неперерабатываемых отходов.

      Мероприятия программы предполагают строительство на вновь выделенном земельном участке комплексной площадки, включающей в себя комплекс мусоросортировочной станции как часть современного высокотехнологичного полигона по утилизации твердых бытовых отходов, соответствующего требованиям законодательства Республики Казахстан. Республика Казахстан.

      Енбекшиказахский район входит в региональную систему управления твердыми бытовыми отходами

      Основные показатели оптимизации размещения объектов выбираются с учетом принятой концепции размещения объектов системы и максимального охвата населенных пунктов централизованным сбором отходов. Для этого в Алматинской области установлены следующие основные условия оптимизации:

      1. максимально централизованный сбор образующихся отходов;

      2. размещение отходов на новых или реконструированных современных полигонах;

      3. оптимизация затрат на сбор, утилизацию, переработку и утилизацию отходов.

      4. При размещении объектов системы обращения с отходами учитываются следующие количественные и качественные показатели:

      5. население всех населенных пунктов;

      6. расчет объемов образования отходов;

      7. расстояние от мест сбора и хранения до мест утилизации (перевалки) отходов;

      8. оптимальные критерии определения площадей размещения объектов системы.

      Специфика географического положения Алматинской области (большая по европейским меркам территория региона, горный рельеф, перемежающийся степями и полупустынями, и, соответственно, значительная рассредоточенность населенных пунктов) предопределила выбор принципа зонирования при построении планировки. объекты по переработке отходов (Рисунок 10).

      Данный принцип предполагает разделение территории региона на территориальные зоны, основным критерием определения границ которых является тариф на сбор и вывоз ТБО, в целях более удобного выявления источников и направлений потоков отходов.

      При разработке программы учитывались места расположения населенных пунктов Енбекшиказахского района и необходимая инфраструктура для обращения с твердыми бытовыми отходами с учетом вышеуказанных критериев. Енбекшиказахский район включен в систему управления отходами Алматинской области в качестве самостоятельного подразделения, что отражено в предлагаемых мерах по созданию и развитию системы управления отходами Алматинской области (раздел 7). Перечень населенных пунктов, входящих в зону обслуживания полигонов Шелек и Акбастау, приведен в таблицах выше (Таблица 16,Таблица 17на странице50).

     


      Рисунок10– Размещение комплексных площадок и зон обслуживания в Алматинской области

      Определение оптимальной схемы размещения полигонов ТБО

      Размещение полигона твердых бытовых отходов осуществлялось с учетом следующих критериев:

      1. Расстояние от населенных пунктов до полигона не превышает 70 км;

      2. Наличие транспортной инфраструктуры, обеспечивающей постоянное сообщение между населенными пунктами и комплексом (полигоном);

      3. Наличие свободных земель под полигон;

      4. Объем образующихся отходов;

      5. Другие факторы.

      В результате анализа данных критериев определены места размещения полигонов и их оптимальное количество на территории района.

      Территориальная схема размещения объектов переработки отходов в Енбекшиказахском районе

      На основе разработанной схемы зонирования Алматинской области выделены территориальные комплексы, включающие: Рабочий казах. Технико-экономические показатели приняты пропорционально параметрам, рассчитанным для требуемого нормативного срока эксплуатации полигонов ТБО 15 лет.

      В Енбекшиказакском территориальном комплексеПланируется создание двух территориальных зон: "Акбастау" и "Шелек", где сбор и утилизация ТБО должны быть организованы на двух комплексных площадках для их дальнейшей сортировки. Для каждого из полигонов определены районы сбора, охватывающие населенные пункты с численностью населения более 2000 человек, расположенные в радиусе транспортной доступности до 70 км.

      Зона "Шелек" обслуживает семнадцать населенных пунктов в восточной части района, а зона "Акбастау" обслуживает двадцать три села и город Есик в западной части района. Кроме того, в зону обслуживания Акбастау вошли город Талгар и пятнадцать поселков южной части Талгарского района.

      Перечень объектов и мероприятий по созданию Акбастауского комплексного участка системы обращения с отходами Енбекшиказахского района представлен в таблице ниже (Таблица 19).

      Таблица 19- Перечень объектов комплекса Акбастау


Инструменты управления СИЗ

Существующие объекты

Нет

Требуемые действия:

1. Строительство полигона твердых бытовых отходов в селе. Акбастау (30 км до въезда).
Проектная мощность полигона с учетом сортировки (15%) составляет 3 762 810 м³ - 3 198 388 м³.
Стандартный срок службы — 15 лет.
Площадь земельного участка, необходимого для размещения полигона, составляет 45,2 га.
Необходимая площадь земель на период реализации программы (включая 2028 год) составит 10,5 га.
2. В состав комплекса входят:
- мусоросортировочная станция мощностью 150 тыс. тонн/год;
- мобильный дробильно-сортировочный комплекс
- участок по утилизации большегрузных и транспортных отходов
- участок сбора и переработки строительных материалов
4. Город Есик:
- три стационарных пункта приема вторсырья и опасных бытовых отходов.
- один мобильный пункт сбора вторсырья и опасных бытовых отходов.

      Ниже представлен перечень объектов и мероприятий по созданию Шелекского комплексного полигона в системе управления отходами Енбекшиказахского района (Таблица 20).

      Таблица 20- Перечень объектов комплекса Шелек

Название

Инструменты управления СИЗ

Существующие объекты

Полигон твердых бытовых отходов площадью 12 га (с. Шелек).

Требуемые действия

1. Закрытие и рекультивация действующего полигона/свалки (пос. Шелек) после строительства нового полигона ТБО.
2. Строительство нового полигона ТБО (с. Шелек).
Проектная мощность составляет 702 066 м³, в том числе сортировка (15%) - 596 757 м³.
Стандартный срок службы — 15 лет.
Площадь земельного участка, необходимого для размещения полигона, составляет 8,43 га.
Необходимая площадь земельного участка на период реализации программы (включая 2028 год) составляет 2,18 га.
3. В состав комплекса входят:
- мусоросортировочная станция мощностью 30 тыс. тонн в год;
- участок по утилизации большегрузных и транспортных отходов;
- на комплексном полигоне ТБО Енбекшиказахского района (Акбастау) предусмотрены для технического обслуживания площадка по сбору и переработке строительных отходов, мобильный дробильно-сортировочный комплекс;
3. Пункт переработки и приема опасных бытовых отходов (в с. Шелек) – 1 балл.

      Расчет материально-технической базы и финансовых показателей затрат

      Муниципальные полигоны твердых отходов

      Стоимость сооружений полигона зависит от конкретных условий его строительства и эксплуатации, технологических потребностей, местоположения (относительно существующих сетей электро- и водоснабжения) и т. д. Поэтому на данном этапе можно оценить затраты лишь приблизительно.

      Расчетные капитальные затраты на строительство полигонов ТБО (определены в соответствии с затратами на строительство аналогичных объектов (рабочий проект и технико-экономическое обоснование на строительство полигона ТБО в с. Б. Момышулы, Жамбылского района, Жувалинского района) на строительство полигона по складированию ТБО в с. Чунджа, Уйгурского района, Алматинской области).

      Расчетные затраты на строительство полигона твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе представлены в таблице ниже (Таблица 21).

      Таблица 21- Общая потребность в финансировании строительства полигонов твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе до 2028 года (включительно).

Наименование объекта утилизации отходов

Требуемая мощность, тыс. м³ (т)

Требуемая площадь складирования, га

Стоимость, млн.тенге

с Акбастау

869387.0 (173877.4)

10.4

654.1

Шелек с/о

181573,2 (36314,6)

2.18

137.1

      Станции сортировки мусора

      Мусоросортировочные станции на комплексных полигонах и в составе мусороперегрузочных станций оснащаются мусоросортировочными линиями различной конфигурации в зависимости от производительности сортировки. Расчетные капитальные затраты на строительство мусоросортировочных станций определены на основе данных о стоимости аналогичных объектов по экономическим районам (детальный проект строительства полигона ТБО в с. Б. Момышулы Жуалинского района Жамбылской области. Технико-экономическое обоснование строительства полигона ТБО в с. Чунджа Уйгурского района Алматинской области) и прейскурантов оборудования.

      Общая смета затрат на строительство зданий и сооружений мусоросортировочных станций в составе комплексной площадки представлена ​​в таблице ниже (Таблица 22).

      Таблица 22- Общая потребность в финансировании строительства ПС в составе комплексного объекта

Название/местоположение объекта

Производительность линии сортировки мусора, т/год

Стоимость, млн.тенге

Примечания

с Акбастау

150,000

585.0


Шелек с/о

30,000

146.0


      Пункты переработки и сбора опасных бытовых отходов

      Ориентировочная стоимость создания одного стационарного пункта приема вторичного сырья и опасных отходов составляет около 4 200 тыс. тенге и включает в себя стоимость модульного здания, его оборудования и специализированных контейнеров для различных видов вторичного сырья и опасных отходов.

      Ориентировочная стоимость создания одного мобильного пункта приема вторичного сырья и опасных отходов составляет около 12 450 тыс. тенге, включая стоимость транспортного средства и его оборудования. Эти мобильные станции предназначены для сбора вторсырья и опасных бытовых отходов в небольших городах.

      Общее количество пунктов переработки и приема опасных отходов по территориальным образованиям представлено в таблице ниже (Таблица 23).

      Таблица 23- Количество пунктов переработки и сбора опасных отходов

Административно-территориальное устройство

Стационарные пункты приема вторичного сырья и опасных отходов, шт.

Мобильные пункты сбора вторсырья и опасных отходов

с Акбастау

3

1

Шелек с/о

1

-

      Заводы по переработке строительных, крупногабаритных отходов и отходов транспорта

      Основная масса строительных отходов, особенно крупногабаритных, обычно образуется в крупных населенных пунктах. Кроме того, размещение стационарных комплексов в каждом крупном населенном пункте неэффективно из-за хаотичного образования строительных отходов и вероятности простоя техники. В то же время использование мобильных дробильно-фильтровальных комплексов решает многие проблемы. Во-первых, они в несколько раз дешевле стационарных, а во-вторых, могут обслуживать несколько населенных пунктов.

      Сбор отходов

      При разработке Программы по обеспечению сбора ТБО у источников его образования были рассмотрены варианты оснащения системы сбора ТБО контейнерами, а также предложены типовые конструкции различных размеров, подходящие для машин любой грузоподъемности казахстанских производителей.

      Планируется закупить современные контейнеры вместимостью 1,1 м3, которые можно опорожнять через загрузочные устройства спереди и сзади мусоровозов. Контейнеры изготовлены из высококачественной стали и оцинкованы методом горячего цинкования, покрыты антикоррозийным защитным покрытием средней толщиной 80 мкм. Контейнер имеет четыре ручки и четыре самоходных колеса, одно из которых оснащено тормозом. Также имеется дренажное устройство для удаления влаги. По желанию заказчика возможно дополнительное усиление стенок контейнера или герметизация швов. Корпус контейнера может быть окрашен в любой цвет по шкале RAL, а также может быть нанесен логотип и серийный номер компании, осуществляющей вывоз отходов;

      Вариант с оцинкованной сталью был принят с учетом природно-климатических условий местности — резко континентального климата со значительным количеством осадков, резкими суточными перепадами температур и ветровой обстановкой. Кроме того, контейнеры имеют хороший эстетический вид и мобильность.

      Все контейнеры оснащены датчиками контроля (ONLINE), которые передают данные о местоположении, идентификационные данные, данные о наполнении контейнера, а также отображают информацию об опорожнении контейнера. Кроме того, каждый контейнер может быть оборудован датчиками (ОФЛАЙН), которые отправляют информацию только по прибытии транспортного средства. Данные по управлению резервуаром включают в себя: координаты резервуара, адрес, название геозоны, номер резервуара, информацию о владельце резервуара.

      Учитывая значительную раздробленность обслуживаемых территорий, узкие и опасные покрытия подъездных путей во дворах, удобство обслуживания и возможность продления срока службы, рекомендуется вариант использования контейнеров объемом 1,1 м3. Учитывая поэтапное внедрение раздельного сбора, а также международный опыт переработки ТБО, необходимо увеличить количество контейнеров на 10-15%. Для населенных пунктов области необходимо приобрести 1746 контейнеров объемом 1,1 м3.

      Кроме того, в перспективе можно предусмотреть использование в местах временного хранения отходов контейнеров бункерного типа объемом 8 м3.

      В общий объем ТБО входит объем отходов, собранных от населения и юридических лиц. В таблице ниже приведены технико-экономические показатели оснащения системы сбора ТБО района контейнерами (Таблица 24) и в случае с населенными пунктами Акбастауского района (Таблица 26) и "Шелек" (Таблица 25).

      Таблица 24– Технико-экономические показатели оснащения системы сбора ТБО контейнерами

Название

Единица измерения.

Цена за единицу, тенге

Число

Общая стоимость, тыс.тенге

Контейнер 1,1 м3 из оцинкованного листа ST3 толщиной 2 мм

ДК.

113,000

1746

197 298

Датчик отслеживания контейнеров (ОНЛАЙН)

ДК.

35,000

1746

61 110

Все

258 408

      Примечание: * - Принято оборудование казахстанского производителя.

      Таблица 25– Количество требуемых контейнеров (площадь Шелека)

     


      Таблица 26– Необходимое количество контейнеров (р Акбастау)

     


Населенный пункт

Количество, шт.

Стоимость единицы (контейнера), тенге

Стоимость единицы (датчика), тенге

Общая стоимость, тенге

1

Есик

324

113,000

35,000

47 941 451

2

Ават

42

6 189 072

3

Азат

23

3 441 149

4

Аймен

14

2,042,132

5

Акши

26

3,873,858

6

Алмалы

14

2,086,295

7

Амангельды

13

1,937,449

8

Ашибулак

20

2,989,705

9

Байдибек би

68

10 111 108

10

Байтерек

75

11 059 499

11

Балтабай

21

3 113 718

12

Болек

16

2,392,983

13

Жанашар

30

4 455 561

14

им.Ж. Кайыпова

16

2 371 719

15

Казахстан

31

4 574 221

16

Кайназар

32

4 672 362

17

Каракемер

40

5,949,967

18

Карасай

12

1,809,867

19

Коктобе

28

4 184 338

20

Космос

15

2,208,970

21

Кызылжар

26

3,805,160

22

Орикти

143

21 194 101

23

Рахат

18

2 683 686

24

с. Ташкенсаз

21

3 173 494

25

Саймасай

28

4 184 338

26

Толе би

16

2 371 719

27

Тургень

88

13 036 576

Общий:

1202



177 854 501

      Местные исполнительные органы в населенных пунктах (на территориях хозяйств, организаций, учреждений культуры, зон отдыха и т.п.) организуют застройку (реконструкцию) земельных участков вблизи зданий, многоквартирных домов и индивидуальных жилых домов, обеспечивая санитарную удаленность от жилых домов и мест общественного пользования. жилых домов, детских учреждений, спортивных площадок и зон отдыха для жителей, а также асфальтированных подъездных путей, удобных для проезда спецтехники. Основание площадки должно быть прочным, асфальтовым или бетонным, устойчивым к перепадам температур, с толщиной покрытия не менее 100 мм, с уклоном в сторону свободного подъезда к площадке.

      Рекомендуется повысить эффективность разделения компонентов отходов и обеспечить раздельный сбор ТБО на начальном этапе.

      - Контейнеры для сбора "мокрых" отходов (в основном пищевых), которые составляют 30% от общего объема ТБО.

      - Контейнеры для сбора "сухих отходов", которые составляют 70% от общего объема ТБО.

      Прием опасных бытовых отходов от населения осуществляется стационарными или передвижными пунктами приема опасных бытовых отходов (в отдаленных населенных пунктах области).

      Местоположение и количество контейнерных площадок, их конструкция и оснащение будут определены на следующих этапах программы. Планировку контейнерных площадок на территориях населенных пунктов области следует разрабатывать в соответствии с санитарными нормами и градостроительными нормами. Также необходимо разработать электронный паспорт контейнерных площадок и внедрить автоматизированную систему учета.

      Для населенных пунктов области принят тип контейнерной площадки вместимостью 4 контейнера (при разработке схемы контейнерной площадки должны быть определены и обоснованы размеры и вместимость каждой контейнерной площадки) (Таблица 27). При разработке плана размещения контейнерных площадок необходимо рассчитать необходимое количество конструкций с предварительной инвентаризацией существующих.

      На поздних стадиях проектирования необходимо обеспечить разработку типовых проектов контейнерных площадок, желательно закрытого типа, что исключит разнос отходов ветром и неопрятный вид территории.

      Таблица 27– Технико-экономические показатели строительства контейнерных площадок

Название

Единица измерения.

Цена за единицу, тенге

Число

Общая стоимость, тыс.тенге

Енбекшиказахский район

Контейнерные платформы для размещения 4 контейнеров

ДК.

287,000

261

74,907

Контейнерные площадки для размещения 6 контейнеров

ДК.

362,200

116

41,899

Все

116,806

      Примечание: * - Принято оборудование казахстанского производителя.

      Перевозка отходов

      Мусоровозы с задней загрузкой рекомендуются в качестве транспортных средств для сбора мусора, поскольку они позволяют обслуживать контейнеры для сбора отходов и имеют явные преимущества перед мусоровозами с боковой загрузкой.

      Специальное оборудование для автомобилей по сбору и утилизации твердых бытовых отходов обычно монтируется на шасси транспортных средств с различной грузоподъемностью, поэтому целесообразно выбирать мусоровозы с учетом их грузоподъемности, транспортной системы и принципа загрузки. тело. В мусоровозах внедрены передовые технические решения: для перемещения подающей плиты вместо роликов используются фторопластовые ползуны; плита выталкивателя перемещается только по одной центральной направляющей балке, что исключает возможность заклинивания плиты и упрощает ее обслуживание; прессование осуществляется поршневой полостью гидроцилиндров, что увеличивает усилие прессования с 27 тонн до 35 тонн; Штоки гидроцилиндров удаляются из зоны контакта с твердыми отходами. Гидравлическая система автомобиля также была усовершенствована.

      Рекомендуется внедрить современную систему мониторинга транспорта, позволяющую в режиме онлайн контролировать работу мусоровозов: поездки, стоянки, остановки, простои, пробег, моточасы, количество поездок, посещение разрешенных и запрещенных свалок, вес транспортного средства. Кроме того, система позволяет контролировать заправку, расход топлива, утечки топлива и техническое обслуживание.

      Отсутствие полных данных по районам затрудняет оценку общей системы РОП в регионе. Для получения информации о морфологическом составе ТФС использовались усредненные статистические данные. Для получения показателей, более точно характеризующих состав образующихся на территории отходов, необходимо провести анализ состава отходов ТБО с использованием методики определения морфологического состава твердых бытовых отходов.

      Исходя из вышеизложенного, для расчетов по региону использовались мусоровозы серии КО 427, производимые на заводе "КОММАШ" (Россия), с объемом кузова 18,5 м3, технические характеристики которых позволяют производить 6-кратное уплотнение отходов. раз, принято. При разработке программы изучался опыт российских и белорусских предприятий, осуществляющих утилизацию отходов в рамках действующих региональных программ обращения с отходами. Также учитывался опыт компаний по вывозу отходов, работающих в Алматинской области. Этот тип мусоровозов, который в основном встречается в сельской местности, фактически уплотняет отходы в 2–3 раза.

      Для организации вывоза ТБО на территории района необходимо 18 мусоровозов, оснащенных оборудованием для учета и контроля объемов вывоза ТБО и их перемещения. Технико-экономические показатели представлены в таблице ниже (Таблица 28).

      Таблица 28– Технико-экономические обоснования оснащения транспортной системы мусоровозами и оборудованием для мониторинга

Название

Единица измерения.

Цена за единицу, тенге

Число

Общая стоимость, тыс.тенге

Мусоровоз КО 427-73 на базе автомобиля МАЗ, задняя загрузка, объем кузова 18,5 м3

ПК.

45,900,000.00

18

826 200

Датчик управления транспортным средством

ПК.

60,000.00

18

1080

Датчик уровня топлива

ПК.

70,000.00

18

1260

Блок управления датчиками транспортного средства

ПК.

35,000.00

2

70

Все

828 610

      ПРИМЕЧАНИЕ: * - В связи с отсутствием казахстанского производителя, стоимость оборудования была принята у российского производителя согласно коммерческим предложениям.

      Комплекс по сортировке и переработке отходов

      В настоящее время отсутствие сортировочных комплексов в большинстве регионов, мощность и степень технологической оснащенности существующих сортировочных сетей в регионе не позволяют достичь целевых показателей, установленных настоящей Программой.(Часть 4).

      На основе анализа технико-экономических показателей выбрана схема развития (наиболее приемлемая на данном этапе развития сектора обращения с отходами в Алматинской области), направленная на сортировку отходов, образующихся на мусоросортировочных предприятиях, размещенных на современных мусоросортировочных площадках. Устранение "хвостов" на комплексном и современном полигоне.

      Застройщик предлагает варианты строительства комплекса, включающие различные комбинации технологического оборудования, технические показатели возводимых сооружений, организационную модель движения отходов.

      Рассматривался вариант строительства комплекса механизированной мусоросортировочной станции, гаражей для мусоровозов (при необходимости), склада вторичных материальных ресурсов. Комплекс отвечает требованиям технологии производства, промышленной безопасности, обеспечения условий для персонала, потребности в производственных услугах и т.д. Оснащен всеми основными сооружениями и объектами, соответствующими требованиям.

      Мощность и оснащенность мусоросортировочной станции минимальны и позволяют обеспечить отбор вторичного сырья из общего объема твердых бытовых отходов не более 10%. Также планируется строительство комплексного полигона по утилизации несортированных отходов, который будет соответствовать всем нормам и требованиям законодательства Республики Казахстан. При расчете полигона учитывался предполагаемый объем сбора вторичного сырья.

      Для второго варианта принят тот же планируемый перечень сооружений сортировочной станции и полигонного комплекса, что и в предыдущем варианте. Отличие заключается в увеличенной конфигурации и производительности сортировочного оборудования. Это позволит увеличить объем отбора проб SMR до 25% и сократить процент образования твердых отходов. Данный вариант существенно снижает высокие капитальные затраты на строительство полигона из-за потенциально неблагоприятных природных условий (низкий уровень грунтовых вод, необходимость переработки и завоза грунта для изоляционного слоя).

      Таблица 29– Земельные участки, необходимые для строительства комплекса

Название

Э.И.

Индекс

село Акбастау

Площадь полигона

ха

10.4

Мусоросортировочный комплекс мощностью 150 тыс. тонн в год

ха

2.5

село Шелек

Площадь полигона

ха

2.18

Мусоросортировочный комплекс мощностью 30 тыс. тонн в год

ха

1.7

      Выбор технологического варианта процесса сортировки определен в разделе 5.1.4. В ходе первого этапа реализации программы для Енбекшиказахского района были оснащены полуавтоматическими машинами для мусоросортировочного комплекса. Для расчета мощности полигона и мусоросортировочной станции получены исходные данные на период действия настоящей Программы (включая 2028 год).

      В таблице ниже (Таблица 30)Приведены технико-экономические показатели строительства мусоросортировочных и мусороперерабатывающих комплексов.

      Таблица тридцать– Технико-экономические показатели строительства объектов сложной площадной застройки

Название

Индекс

Цена,
тысяча тенге

с. Акбастау

Строительство полигона

10,4 га

654100

Строительство сооружений объектов ИБ

160 тыс. тонн/год

585000

Полуавтоматическое оборудование IS

160 тыс. тонн/год

546757

Все


1,785,857

Шелек с/о

Строительство полигона

2,18 га

137100

Строительство сооружений объектов ИБ

30 тыс. тонн/год

146,000

Полуавтоматическое оборудование IS

30 тыс. тонн/год

224,851

Все


507,951

      ПРИМЕЧАНИЕ: * - Стоимость строительства принята по аналогичным проектам, получившим положительное заключение государственной экспертизы, стоимость оборудования принята в соответствии с коммерческими предложениями.

      Отмечено, что предложенная модель может быть дополнена (при соответствующем обосновании) в перспективном плане развития системы управления отходами в Алматинской области.местные сети:

      - переработка вторичного сырья;

      - развитие использования энергии для получения топлива (жидкого/твердого) и выработки тепла и электроэнергии (для некоторых фракций, имеющих энергетический потенциал, но не являющихся вторичным сырьем);

      - поощрять сокращение утилизации биоразлагаемых отходов, в том числе путем их вторичной переработки, включая компостирование, а также переработки, включая производство удобрений, биогаза и (или) энергии.

      Расходы на создание стационарных и передвижных пунктов сбора вторсырья и опасных бытовых отходов

      В таблице ниже (Таблица 31) Представлены технико-экономические показатели оснащения системы обращения с отходами мобильными пунктами сбора вторичного сырья и опасных бытовых отходов в Енбекшиказахском районе. В рамках реализации данной программы планируется строительство стационарных станций на территории района в селе Шелек и городе Есик.

      Таблица 31– Технико-экономические показатели пунктов приема вторичного сырья и опасных бытовых отходов

Название

Единица измерения.

Цена за единицу, тыс.тенге

Число

Общая стоимость,
тысяча тенге

Стационарный пункт приема вторсырья и опасных отходов

единство

4 200

4

16,800

Мобильный пункт приема вторсырья и опасных отходов

единство

12,450

1

12,450

      Расходы на рекультивацию свалок

      Расчетная стоимость рекультивации полигона основана на предварительных цифрах, предоставленных заказчиком в составе исходных данных. Окончательные проектные решения по объемам строительства и сметной стоимости должны быть приняты на следующих стадиях проектирования (рабочая проектная документация).

      В качестве аналогии были приняты решения по проекту рекультивации, стоимости строительства карт размещения полигонов ТБО в г. Балашиха Московской области, Россия. В представленных исходных данных отсутствует большинство показателей, позволяющих корректно определить затраты на рекультивацию существующих свалок. Для расчетов была взята стоимость 1 га площади полигона, при этом средняя заполняемость полигонов по региону составляет 75%.

      Таблица 32– Технико-экономические показатели рекультивации полигонов

Название

Единство

Индекс

Шелек

Общая площадь участка,
в частности:

га

12.00

Общая площадь рекультивированных земель

га

9.6

Общая оценочная стоимость работ

тысяча тенге

192,000

      Основные мероприятия по формированию материально-технической базы

      Основные мероприятия по формированию материально-технической базы и финансовые показатели Программы управления отходами Енбекшиказахского района Алматинской области приведены в таблице ниже (Таблица 33).

      Таблица 33- Основные мероприятия по формированию материально-технической базы и финансовые показатели Программы управления отходами Енбекшиказахского района Алматинской области

Название события

Источник финансирования

Параметры финансового обеспечения, тыс.тенге

Все

2024

2025

2026

2027

2028

Раздел. Научно-исследовательские, опытно-конструкторские и экспериментальные работы

Разработка схем размещения контейнерных площадок, мест массового сбора отходов и пунктов приема вторичного сырья

Республиканский бюджет

10,000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

10,000.0

-

-

-

-

Другие источники

-

-

-

-

-

Разработка проектной документации на строительство полигонов ТБО

Республиканский бюджет

125,000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

125,000.0

-

-

-

-

Другие источники

-

-

-

-

-

Разработка проектной документации на строительство комплексных мусоросортировочных станций

Республиканский бюджет

400,000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

-

-

-

Другие источники

400,000.0

-

-

-

-

Разработка проектно-сметной документации на рекультивацию полигона

Республиканский бюджет

192,000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

57,600.0

57,600.0

76,800.0

Другие источники

-

-

-

-

-

Расчет/корректировка нормативов образования и сбора коммунальных отходов

Республиканский бюджет

2000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

1000.0

-

-

-

1000.0

Другие источники

-

-

-

-

-

Расчет/корректировка тарифов для населения на услуги по сбору, вывозу, сортировке и утилизации твердых бытовых отходов

Республиканский бюджет

2000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

1000.0

-

-

-

1000.0

Другие источники

-

-

-

-

-

Всего по отделу

558 200,0

537,000.0

-

19,200.0

-

2,000.0

Раздел. Формирование производственно-технологической базы по обращению с отходами

Замена контейнерного парка. Организация раздельного сбора отходов

Республиканский бюджет

258 408

-

-

-

-

-

Местный бюджет

77,522.4

77,522.4

77,522.4

25,840.8

-

Другие источники

-

-

-

-

-

Строительство контейнерных площадок

Республиканский бюджет

116,806

-

-

-

-

-

Местный бюджет

35,041.8

35,041.8

35,041.8

11,680.6

-

Другие источники

-

-

-

-

-

Замена мусоровозов

Республиканский бюджет

828 610

-

-

-

-

-

Местный бюджет

230 150,0

230 185,0

230 185,0

138,090.0


Другие источники

-

-

-

-

-

Строительство пунктов приема вторичного сырья (в том числе мобильных)

Республиканский бюджет

29,250

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

-

-

-

Другие источники

-

8,400.0

4200.0

4200.0

12,450.0

Строительство полигона по захоронению твердых бытовых отходов "Акбастау"

Республиканский бюджет

654 100

-

-

-

-

-

Местный бюджет


196 230,0

196 230,0

196 230,0

65410,0

Другие источники

-

-

-

-

-

Строительство полигона для утилизации отходов "Шелек"

Республиканский бюджет

137 100

-

-

-

-

-

Местный бюджет


41 130,0

41 130,0

41 130,0

13 710,0

Другие источники

-

-

-

-

-

Строительство комплексной мусоросортировочной площадки, включающей оборудование мусоросортировочного комплекса (полуавтоматы) (г. Акбастау)

Республиканский бюджет

1,131,757

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

-

-

-

 
Другие источники

-

565,878.5

339,527.1

226 351,4

-

Строительство комплексных мусоросортировочных сооружений, в том числе оборудования (полуавтоматического) для мусоросортировочного комплекса (п. Шелек)

Республиканский бюджет

370,851

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

-

-

-

Другие источники

-

41 130,0

41 130,0

41 130,0

13,710.0

Оборудование для мобильных дробильно-сортировочных установок

Республиканский бюджет

759 628

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

-

-

-

Другие источники

-

-

759 628,0

-

-

Рекультивация полигона (разрешенный полигон)

Республиканский бюджет

192,000

-

-

-

-

-

Местный бюджет

-

-

57,600.0

57,600.0

76,800.0

Другие источники

-

-

-

-

-

Всего по отделу

4 478 510

342,714

1,339,813

1,852,320

775 293

168,370

Всего по событиям

5,036,710

879 714

1,339,813

1,871,520

775 293

170 370

      Примечание:Стоимость строительства объектов определяется на основании аналогичных проектов, получивших положительное заключение государственной экспертизы.

      Институциональный раздел

      1.5.1Организационная модель региональной системы управления отходами

      В настоящем разделе определены стратегическая цель по обеспечению экологически безопасного обращения с отходами на территории, подведомственной Управлению, а также пути ее достижения путем разработки региональной системы обращения с отходами потребления в Енбекшиказахском районе (далее – Региональная система). . Региональная система Енбекшиказахского района является самостоятельным подразделением и входит в состав региональной системы управления коммунальными отходами Алматинской области.

      Основные направления внедрения региональной системы:

      1. разработка технологий обращения с отходами с использованием наилучших доступных технологий с учетом территориального расположения населенных пунктов и транспортных связей, в том числе районного принципа размещения объектов переработки отходов для малых населенных пунктов;

      2. экономические и финансовые механизмы обеспечения экологически безопасного обращения с отходами;

      3. информационно-аналитическое обеспечение экологически безопасного обращения с отходами;

      4. экологическое образование и образование в области обращения с отходами.

      1.5.1.1Вопросы, связанные с районной системой управления отходами

      Требования к созданию региональной системы обращения с отходами определяют следующие задачи:

      1)создание эффективной системы управления в сфере обращения с коммунальными отходами на территории района;

      2)создание инфраструктуры в сфере обращения с коммунальными отходами;

      3)Ликвидация несанкционированных мест захоронения отходов

      Почему это рекомендуется в этой области:

      1)строительство полигона и рекультивация существующего полигона (с. Шелек);

      2)строительство современного мусоросортировочного комплекса;

      3)Создание наиболее прогрессивной модели управления отходами как звена Региональной системы управления отходами Алматинской области;

      При этом стоит отметить, что для Енбекшиказахского района конечный результат управления отходами и его оценка будут более эффективными, если населенные пункты района войдут в необходимую для создания Региональной системы управления твердыми бытовыми отходами. Алматинская область. Полномочия по созданию региональной системы управления отходами в Алматинской области возложены на государственное предприятие - ТОО коммунальное учреждение "Алатау" (далее - АО коммунальное учреждение "Алатау". Пункт 5.2.1.2.). Объемы образующихся на территории района отходов не позволяют создать полный цикл обращения с твердыми бытовыми отходами: сбор – вывоз – сортировка – переработка всех видов отходов – производство и реализация продукции в зависимости от их прогнозируемого объема (прогнозируемый объем в 2023 году – 82 тыс. тонн, в 2028 году – 110,2 тыс. тонн/год). При этом предлагаем в планируемый период (до 2029 года) реализовать мероприятия по плавному выходу на дальнейший процесс создания на территории, предлагаемой в настоящей Программе, полноценной отрасли экономики "Управление отходами". Территориальными единицами являются Алматинская область и Енбекшиказахский район.

      Уполномоченная организация – ТОО коммунальное учереждение "Алатау"

      Постановлением акимата Алматинской области от 7 декабря 2023 года № 431 создано товарищество с ограниченной ответственностью коммунальное учреждение "Алатау" одной из задач которого является создание региональной системы управления отходами в Алматинской области. Компания зарегистрирована 11 декабря 2023 года.

      Направления деятельности предприятия в сфере обращения с отходами:

      1)Организация системы сбора, вывоза, утилизации, захоронения, переработки, утилизации, обезвреживания, размещения и хранения отходов;

      2)Привлечение субъектов предпринимательской деятельности к сбору, утилизации и переработке отходов;

      3)Разработка и утверждение схем утилизации отходов;

      4)Модернизировать и совершенствовать систему сбора, утилизации, захоронения, переработки, вывоза, обезвреживания, размещения и хранения отходов;

      5)Организация централизованного контроля за сбором, вывозом, захоронением, утилизацией, переработкой, утилизацией, обезвреживанием, размещением и хранением отходов;

      6)Организация системы учета образования и использования отходов;

      7)Создание условий для успешной хозяйственной деятельности в сфере обращения с отходами;

      8)Организация планирования и реализации мероприятий по рекультивации несанкционированных свалок;

      9)Создать и управлять консультативным центром по управлению и переработке отходов

      10)Создание и сопровождение автоматизированной информационной системы управления отходами в Алматинской области

      11)Поддержка научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ по совершенствованию управления отходами в Алматинской области;

      12)Инициировать разработку и утверждение в установленном порядке обязательных для всех организаций и лиц, осуществляющих деятельность по обращению с отходами, инструктивно-методических документов;

      13)Привлечение инвестиций для обеспечения строительства, реконструкции и ремонта объектов обращения с отходами;

      14)Создание условий для использования механизмов ГЧП в сферах, связанных с обращением с отходами.

      15)Организация PR-кампаний, в том числе работа с населением по вопросам раздельного сбора отходов.

      16)автоматизация и цифровизация, совершенствование системы управления отходами

      17)Информационная кампания в СМИ

      18)Создание и ведение информационного ресурса по отходам

      19)Организация выставок по вопросам обращения с отходами и их переработки, участие в выставках и конференциях, в том числе. На международном уровне

      20)Проведение региональных конкурсов по стимулированию развития систем обращения с отходами

      В соответствии с делегированными полномочиями, ТОО коммунальное учреждение "Алатау" будет осуществлять работу по созданию и ведению Региональной системы управления твердыми бытовыми отходами в Алматинской области, принимая на себя функции территориального оператора/координирующего агента.

      Населенные пункты Енбекшиказахского района включены в структуру Региональной системы управления твердыми бытовыми отходами Алматинской области.

      Предлагаемая схема взаимодействия коммерческих структур и ТОО коммунальное учреждение "Алатау" (Рисунок 11):

     


      Рисунок одиннадцать– Предлагаемая схема взаимодействия коммерческих структур и ТОО коммунальное учреждение "Алатау"

      Предлагаемый вариант взаимодействия коммерческих структур с "ТОО коммунальное учреждение "Алатау" (рекомендуется):

      Вариант(Рисунок 12) обеспечивает полный учет и контроль всего процесса обращения с твердыми бытовыми отходами в регионе. Товарищество с ограниченной ответственностью (далее – ТОО) коммунальное учреждение "Алатау"– предприятие, производящее как первичное сырье (собранные твердые бытовые отходы), так и продукты переработки, в том числе: промежуточные.

      Товарищество с ограниченной ответственностью заключает договоры на оказание услуг по сбору и вывозу, сортировке, переработке и утилизации твердых бытовых отходов, оставаясь при этом собственником промежуточных и конечных продуктов переработки, а также их отходов. Товарищество обеспечивает сбор тарифов с населения и юридических лиц и несет ответственность за бюджет Системы. Кроме того, при разработке Системы может/должен быть применен принцип расширенной ответственности производителей (импортеров).

      В свою очередь, ТОО гарантирует поставку сырья и оплату оказанных услуг собственникам объектов Системы, с которыми заключен договор.

      Плюс данный вариант является уникальной позицией ТОО, позволяющей концентрировать и оптимально маневрировать тарифными средствами, бюджетными и иными инвестициями в целях полноценного развития полигонов и организации переработки ТБО. Уникальное положение ТО позволяет исключить частичную, мелкосерийную и наиболее эффективную выборочную переработку отходов, практикуемую в настоящее время небольшими ТОО или индивидуальными предпринимателями, и наладить непрерывную массовую переработку, создав для этого дополнительные финансовые ресурсы. общее развитие системы. Минимальное количество неперерабатываемых отходов. Уменьшение площади полигонов. Кроме того, на начальном этапе создания Системы консолидация учетных и контрольных функций на всех этапах обращения с отходами позволит определять себестоимость, количество и качество сырья и продукции на всех технологических переделах. Охватывает все этапы и способствует реализации принципа расширенной ответственности производителей (импортеров) и, соответственно, взаимоотношений с Оператором РОП.

      Минус -необходим продуманный правовой механизм.

      1.5.1.2Переработка отходов как решение проблемы

      Перед заказчиком и ТОО коммунальное учреждение "Алатау" стоит непростая задача – найти дополнительные источники финансирования бизнеса, если не решить его сразу и полностью (что нереально), то хотя бы создать условия, которые позволят ему начать работу. значительный прогресс на пути к ним с перспективой достижения успеха. Поиск таких дополнительных источников возможен только внутри самой системы образования и утилизации ТБО, поскольку надежды на радикальное повышение тарифов или бюджетных инвестиций отодвигают этот вопрос в неопределенное будущее.

      Финансирование за счет кредитов или внебюджетных инвестиций, без которых нам явно не решить проблему, возможно только при наличии дополнительной прибыли, которую можно получить за счет бескомпромиссных расчетов с кредиторами и инвесторами в систему обращения с твердыми бытовыми отходами. дальнейшей стабильной работы и развития.

      Итак, главная технологическая и одновременно экономическая задача: полезная переработка отходов.

      При этом учитывается, что реализация некоторых заранее определенных технологий переработки и утилизации твердых бытовых отходов не отличается большой надежностью.

      Предложения по развитию системы управления и переработки твердых бытовых отходов в Енбекшиказахском районе направлены на достижение поставленных целей – обеспечение максимально возможной передачи отходов на переработку. В связи с небольшим объемом образующихся в регионе ТБО и, соответственно, инвестиционная привлекательность переработки ТБО и ВМР невысока. ТБО, полученные после сортировки на комплексном полигоне в Енбекшиказахском районе, могут быть переданы на переработку другим предприятиям, входящим в состав РСТО Алматинской области.

     


      Рисунок12- Вариант (рекомендуется). Всеми процессами управляет компания ТОО коммунальное учреждение "Алатау"

      1.5.1.3Институциональная схема

      Институциональная схема региональной системы управления отходами Алматинской области представлена ​​на схемах ниже (Рисунок 13,Рисунок 14,Таблица 34).

     


      Рисунок13- - Институциональная модель региональной системы управления коммунальными отходами Алматинской области

     


      Рисунок14- Предлагаемая базовая модель системы

      Таблица 34- Институциональная схема региональной системы управления отходами в Алматинской области

Название участника проекта

Информация об участнике проекта

Функции участника проекта

Ответственность участника проекта

1.

Администратор программы

Государственное учреждение "Департамент энергетики и жилищно-коммунального хозяйства"

Реализация государственной политики в сфере обращения с твердыми коммунальными отходами и их переработки

Создание, сопровождение и контроль деятельности ТОО коммунальное учреждение "Алатау".

2.

Соадминистратор программы

Государственное учреждение "Департамент природных ресурсов и природопользования"

Реализация государственной экологической политики в области обращения с отходами на территории региона.
Разработка мероприятий по охране окружающей среды

Экологический мониторинг текущей деятельности ТОО коммунальное учреждение "Алатау"

3

Участник проекта 1 (держатель постинвестиционного баланса)

ТОО коммунальное учреждение "Алатау"

Организовать эффективную систему обращения с отходами и отходами, контролировать и координировать деятельность других участников.
Создание автоматизированной информационной системы (Региональная система управления отходами).
Инвестиции, проектирование и строительство объектов региональной системы обращения с отходами и утилизации отходов.
Организация работы филиалов/представительств в регионе.
Проведение соответствующих научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ
Управление потоками отходов, выбор поставщиков всех видов услуг, формирование тарифной политики для населения.
Уборка, расчистка территории.
Разработать и внести на утверждение маслихата нормативы образования и сбора коммунальных отходов, тарифы для населения.
Разработка и утверждение схемы размещения контейнерных площадок, в том числе крупногабаритных площадок сбора отходов и площадок сбора отходов строительства и сноса.
Контроль за техническим обслуживанием контейнерных площадок.
Взаимодействие с РОП.

Разработка пакета документов для конкурсного отбора операторов по управлению объектами инфраструктуры системы (квалификационные требования, конкурсная документация, территориальная схема обращения с отходами с выделением и обоснованием территориальных лотов).
Проведение тендеров и выбор операторов
Нормативно-правовое и финансовое обеспечение Системы в пределах ее компетенции
Мониторинг текущей деятельности операторов по установке систем
Внедрение принципов ГЧП.
Создать региональную систему управления отходами (РУО).
Реализация региональной программы управления отходами.
Контроль за отходами, включая обращение с ТБО.
Формирование и реализация программ и планов развития территориального санитарного благоустройства, совершенствование нормативной правовой базы в сфере обращения с отходами, в том числе формирование единой технической и тарифной политики в сфере обращения с отходами в Алматинской области.
Создание и ведение МИС "Управление отходами", включающей единую базу данных об объемах и источниках образования отходов, объектах их переработки и утилизации, а также сборе платежей за размещение отходов.
Исключить возможность несанкционированной утилизации отходов.
Инвестиционно-строительный процесс создания на территории региона комплекса объектов по обращению с отходами, вторичным сырьем и вторичными продуктами, с последующим обеспечением их экологически и экономически эффективной эксплуатации, организацией соответствующего учета и контроля.
Заключение соглашений с РОП.
PR-компания

4.

Участник проекта 2 (Эксплуатирующая организация)

ТОО коммунальное учреждение "Алатау"/специализированные компании, привлекаемые по договору на основе тендера.

Техническое обеспечение функционирования региональной системы обращения с отходами и эффективной эксплуатации системы на территориях объектов СМР АЭФ.

Управление объектами системы обращения с отходами и вторичными ресурсами в регионе.

5.

Участник проекта 3

Департамент экологии Алматинской области

Осуществлять контроль за обращением с отходами в пределах своей компетенции.
Консультационно-методическая поддержка по вопросам управления отходами и системы обращения с отходами

Экологический мониторинг текущей деятельности ТОО коммунальное учреждение "Алатау".
Соблюдение установленных норм и правил по учету, переработке и утилизации отходов потребления.

6.

4 участника проекта

Местные исполнительные органы Енбекшиказахского района

Организация эффективной системы обращения с отходами и их утилизации на территории АТЭ.
Разработка и утверждение территориальной схемы обращения с отходами на территории АТЭ.
Потребитель услуг (вывоз мусора из общественных мест, уборка территории, коммунальные услуги)

Реализация Региональной программы и Схемы обращения с отходами на территории АТО.
Отвод земельных участков для размещения объектов РМУО, подготовка актов выбора площадки, проведение публичных слушаний и обсуждений.
Организация учета, контроля, экологически безопасного и экономически эффективного сбора, хранения, вывоза (транспортировки), обезвреживания и использования твердых бытовых отходов и вторичного сырья в соответствии с региональной Схемой на территории АТО.
Организация работ по обеспечению санитарной очистки объектов инфраструктуры АТЭС.
Разработать и утвердить территориальные схемы обращения с отходами в каждом АТФ.
Разработка и утверждение местными исполнительными органами порядка обращения с отходами на территории района с указанием мест размещения объектов региональной системы обращения с отходами (контейнерных площадок, контейнеров для твердых опасных отходов, бункеров, площадок временного хранения, отстойников, полигонов, информационных стендов и т.п.).
Просветительская и пропагандистская работа.

7

5 участников проекта

Территориальные подразделения надзорных органов Алматинской области

Контроль за соблюдением нормативных требований по обращению с отходами и SMR

Соблюдение действующих требований законодательства Республики Казахстан в области обращения с отходами, установка и эксплуатация объектов по переработке отходов в соответствии со своими полномочиями и компетенцией.

8

6 участников проекта

Оператор РОП (АО "Жасыл Даму")

Улучшение управления отходами, а также внедрение принципа EPR.

Обеспечение наиболее экономически эффективного и экологически безопасного процесса переработки.
Маркировка упаковки, за утилизацию которой уплачена плата.
Сбор, утилизация и последующая переработка отходов упаковки, маркированных утвержденным символом.
Проводить информационные кампании для повышения осведомленности общественности о важности правильного сбора отходов.

9

7 участников проекта

Субъекты предпринимательства в Алматинской области, в том числе. Енбекшиказахский район

Обеспечение экологически безопасного обращения с ТБО.

Организация учета твердых бытовых отходов, производственного контроля и экологически безопасного обращения с ними.
Заключение договоров на сбор и утилизацию твердых бытовых отходов
Раздельный сбор отходов инфраструктуры
Разработка программ управления промышленными отходами

      Результаты создания региональной системы управления отходами Алматинской области по Енбекшиказахскому району:

      1. Автоматизированный коммерческий учет образования и движения твердых бытовых отходов.

      2. Обеспечение контроля за потоками отходов, методами их переработки и утилизации.

      3. Снижение негативного воздействия на окружающую среду.

      4. Увеличить сборы платы за вывоз отходов в бюджеты всех уровней.

      5. Создание единой базы данных об объемах и источниках образования отходов, объектах их переработки и утилизации, а также о взимании платы за размещение отходов.

      6. Исключение бюджетных расходов на ликвидацию стихийных свалок.

      Реализация принципа расширенной ответственности производителей (импортеров)

      Эффективная реализация принципа расширенной ответственности производителя (импортера) (далее – РОП) невозможна без:

      1. Создание института территориального оператора – организации, ответственной за обращение с твердыми бытовыми отходами на территории своей деятельности (ТОО коммунальное учреждение "Алатау")

      2. Региональная схема управления отходами представляет собой инструмент стратегического планирования и мониторинга.

      3. Региональная программа управления отходами представляет собой инструмент финансирования региональной схемы.

      4. Расширенная ответственность производителя является источником финансирования переработки потребительских отходов.

      5. Обращение с отходами как государственная услуга – единые тарифы на обращение с отходами.

      Территориальный оператор — структура, созданная акиматом Алматинской области на базе ТОО коммунальное учреждение "Алатау", включающая инвестирование, проектирование и строительство объектов Системы, а также контроль и координацию деятельности иных участников обращения с отходами. В соответствии с разработанной и согласованной акиматом схемой зонирования предлагается организовать деятельность службы по обращению с отходами муниципального государственного учреждения "Алатау" региона в формате ГЧП.

      Инструменты внедрения модели управления отходами

      Одной из основных задач при создании региональной схемы является сбор и обработка информации. Необходимо как можно скорее получить достоверные данные обо всех участниках рынка обращения с отходами. Это сотни и тысячи юридических лиц (компаний-отходообразователей), десятки компаний по транспортировке отходов (десятки и сотни транспортных средств), тысячи контейнерных площадок. Ошибки на этом этапе сбора данных могут привести к созданию неверной территориальной схемы обращения с отходами.

      В целях создания системы управления, мониторинга и принятия решений в сфере обращения с отходами необходимо создать региональную систему управления отходами для территории Алматинской области на базе ТОО коммунальное учреждение "Алатау". Это должен быть Енбекшиказахский район.

      Целью создания ИИС является автоматизация процессов сбора, хранения, актуализации, обработки, анализа, планирования и визуализации данных по организации и реализации системы на территории Алматинской области, включая территорию Енбекшиказахского района. .

      НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      По результатам исследования, для реализации мероприятий, предусмотренных настоящей Программой по управлению коммунальными отходами на 2024-2028 годы в Енбекшиказахском районе Алматинской области, потребуются финансовые ресурсы в размере ... тыс. тенге, в том числе ... тыс. тенге за счет республиканского бюджета, ... тыс. тенге за счет местного бюджета и ... тыс. тенге за счет других внебюджетных источников.

      Финансовые ресурсы, необходимые для реализации мероприятий программы по управлению коммунальными отходами на 2025-2029 годы в Енбекшиказахском районе Алматинской области, приведены в таблице ниже (Таблица 35).

      Таблица 35– Финансовые ресурсы, необходимые для реализации Программы по управлению коммунальными отходами Енбекшиказахского района Алматинской области на 2025-2029 годы

По годам

Все
тысяча тенге

республиканский бюджет
тысяча тенге

Местный бюджет
тысяча тенге

Другие источники финансирования
тысяча тенге

2025

879 714

-

879 714

-

2026

1,339,813

-

580 109

759 704

2027

1,871,520

-

656 909

1,214,611

2028

775 293

-

470 571

304,722

2029

170 370

-

157,920

12,450

Все:

5,036,710

-

2,745,223

2 291 487

      ПЛАН РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ И ПРИОРИТЕТНЫЕ ДЕЙСТВИЯ

      В данном разделе представлены первоочередные мероприятия и план их реализации для достижения целевых показателей Программы (раздел 4).

      Приоритетные мероприятия и план реализации программы HWM разделены на две части (Таблица 36ИТаблица 37):

      1. На уровне Алматинской области, включающем следующие мероприятия:

      a. Новости событий

      b. Образовательная деятельность

      c. Научно-исследовательские, опытно-конструкторские и экспериментальные работы

      d. Организационная деятельность

      e. Системные меры (меры по совершенствованию нормативной базы)

      2. На уровне акимата Енбекшиказахского района:

      a. Научно-исследовательские, опытно-конструкторские и экспериментальные работы.

      b. Формирование производственно-технологической базы по обращению с отходами.

      c.

      Таблица 36- Приоритетные направления и план реализации программы по управлению ТБО в Алматинской области

     


     


     


     


      Таблица 37- Приоритетные направления и план реализации программы обращения с ТБО Енбекшиказахского района

     


     


     


Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық басқарудың 2025–2029 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы"

Алматы облысы Еңбекшіқазақ аудандық мәслихатының 2025 жылғы 17 маусымдағы № 44-201 шешімі

      Қазақстан Республикасының Экологиялы кодексінің 365-бабының 3-тармағына сәйкес, Еңбекшіқазақ аудандық мәслихаты ШЕШТІ:

      1. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2025-2029 жылдарға арналған бағдарламасы бекітілсін.

      2. Осы шешiм мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және оның алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

      Еңбекшіқазақ аудандық маслихатының төрағасы Б. Ахметов

  Еңбекшіқазақ аудандық мәслихаттың
  2025 жылғы 17 маусымдағы
  №VIII-44-201 шешіміне қосымша

Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы 2025-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы

МАЗМҰНЫ

      БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ПАСПОРТ 4

      1 КІРІСПЕ 7

      1.1 Аудан туралы жалпы мәліметтер 7

      1.2 Орналасқан жері және климаттық жағдайы 8

      1.3 Ауданның/өңірдің басым міндеттерінде қалдықтарды басқару 9

      2 Заңнамалық база 16

      2.1 Қолданылатын ережелер 16

      2.2 Қалдықтардың классификациясы 16

      2.3 Бағдарламамен қамтылған қалдықтар 17

      2.4 Полигондар 17

      2.5 Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді ұйымдастырудағы жергілікті атқарушы органдардың рөлі 18

      3 КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ 18

      3.1 Жалпы ақпарат 18

      3.2 ҚҚҚ өңдеу/ кәдеге жарату инфрақұрылымы 20

      3.3 ТҚҚ жинауды және шығаруды ұйымдастыру 21

      3.4 ҚҚҚ кәдеге жарату қондырғылары 24

      3.5 Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және жою тарифі 26

      3.6 ТЖҚ қалыптастыру және жинақтау нормалары 27

      3.7 Сандық және сапалық көрсеткіштер 29

      3.8 Қалдық материалдармен жұмыс істеудің негізгі мәселелері және қорытындылар 32

      3.9 Бөлінген қаражатты сипаттау және талдау 33

      3.10 Ынталандыру шаралары 33 4 МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ МАҚСАТТАР 36

      4.1 Бағдарлама мақсаттары: 36

      4.2 Бағдарлама мақсаттары 36

      4.3 Еңбекшіқазақ ауданы бойынша нысаналы индикаторлар 38

      5 НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, МАҚСАТҚА ЖЕТУДІҢ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР 39

      5.1 Техникалық және технологиялық шешімдер 39

      5.1.1 Негізгі ақпарат 39

      5.1.2 ТҚҚ басқару жүйесінің ағымдағы жағдайын талдау 40

      5.1.3 ҚҚҚ жинау және тасымалдау жүйесін жетілдіру 43

      5.1.4 Қалдықтарды жинау мен шығарудың логистикалық схемаларын әзірлеу 46

      5.1.5 Салыстырмалы талдау және қалдықтарды басқару жүйесін дамытудың әлеуметтік-экономикалық қолайлы нұсқасын таңдау. 47

      5.1.6 Еңбекшіқазақ ауданы облыстық ТҚҚ басқару жүйесінің құрамында 55

      5.1.7 Материалдық-техникалық база және қаржылық шығындар көрсеткіштерінің есебі 58 5.1.8 Материалдық-техникалық базаны қалыптастыру бойынша негізгі іс-шаралар 69

      5.2 Институционалдық бөлім 72

      5.2.1 Қалдықтарды басқарудың аймақтық жүйесінің ұйымдық моделі 72

      5.2.2 Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген жауапкершілігі қағидатын іске асыру 84

      5.2.3 Қалдықтарды басқару моделін енгізу құралдары 84

      6 ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР 85

      7 БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖОСПАРЫ ЖӘНЕ БАСЫМДЫҚ ӘРЕКЕТТЕР 85

      БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ПАСПОРТ

Бағдарлама атауы

Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы 2025-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы.

Даму негізі

-"Қазақстан Республикасының Экологиялық
кодексі" Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2
қаңтардағы № 400-VI Кодексі (27-тарау).
-Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан
халқына Жолдауы "Қазақстан-2050" Стратегиясы.
-"Қазақстан Республикасының "Жасыл
экономикаға" көшу тұжырымдамасы туралы"
Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы
30 мамырдағы № 577 Жарлығы.
-"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық
актілеріне Қазақстан Республикасының "Жасыл
экономикаға" көшу мәселелері бойынша өзгерістер
мен толықтырулар енгізу туралы" 2016 жылғы 28
сәуірдегі №506-V Қазақстан Республикасының Заңы
-"Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу
қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан
Республикасы Экология, геология және табиғи
ресурстар министрінің 2021 жылғы 28
желтоқсандағы №508 бұйрығы.
-"Жергілікті атқарушы органдарға коммуналдық
қалдықтармен жұмыс істеу бағдарламасын әзірлеу
бойынша әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы"
Қазақстан Республикасы Экология және табиғи
ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы
№ 154-п бұйрығы.
-Қалдықтарды басқару саласындағы 2021 жылғы 2 қаңтардағы Қазақстан Республикасының
Экологиялық кодексін іске асыру мақсатында
бекітілген өзге де қолданыстағы нормативтік
құқықтық актілер.

Дамытуға жауапты

Алматы облысының әкімдігі

Орындауға жауапты

1)Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы әкімдігі;
2)"Алатау коммуналдық шаруашылығы" ЖШС;
3)Әкімшілік-аумақтық бірліктердің коммуналдық қалдықтарымен жұмыс істейтін мамандандырылған ұйымдар Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы.

Бағдарлама мақсаттары

-тұтыну қалдықтарының қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына кері әсерін азайту;
-Еңбекшіқазақ ауданының елді мекендерінде коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесінің үлгісін құру арқылы коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін кезең-кезеңмен қысқартуға, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және полигондарды рекультивациялау үлесін арттыруға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу және оның орындалуы.

Тапсырмалар

1)Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесінің үлгісін қалыптастыру, оның ішінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормативтік талаптарына сәйкес және аймақтың ерекшеліктерін (климат, география, халық саны) ескере отырып, коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру, жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму процестерін қамтитын өсу динамикасы, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.);
2)Бағдарламаны іске асыру үшін қажетті ресурстарды тарту;
3)ұсынылған негізделген ұсыныстар негізінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласында инфрақұрылым құру;
4)коммуналдық қалдықтарды орналастыру орындарының санын азайту және рұқсат етілмеген қалдықтарды орналастыру орындарын жою бойынша ұсыныстар беру.

Іске асыру мерзімдері

2025-2029 жж

Мақсатты индикаторлар

2029 жылы Бағдарламаның аяқталуына қарай:
- Еңбекшіқазақ ауданы тұрғындарының 89,9% - на қалдықтарды жинайтын ұйымдар тұрақты түрде қызмет көрсетеді;
- Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес салынған ТҚҚ орналастыру объектілері (полигон) – 2 дана.;
- ТҚҚ сұрыптау қондырғылары – 2 дана салынды.

Қаржыландыру көздері мен көлемі

2025-2029 жылдары Бағдарламаны іске асыруға жергілікті бюджеттен және басқа да (бюджеттен тыс инвестициялар) қаражат бөлінеді. Бағдарламаны іске асыруға жұмсалатын жалпы шығындар 5 036,7 млн ​​теңгені құрайды.
РОП Операторының ("Жасыл Даму" АҚ) құзыреті бойынша технологиялық қолдау және бірлесіп қаржыландыру мүмкін.

Жылдар бойынша

Барлығы

Р.Б

МБ

Басқа қаржыландыру көздері

2025

879 714

-

879 714

-

2026

1 339 813

-

580 109

759 704

2027

1 871 520

-

656 909

1 214 611

2028

775 293

-

470 571

304 722

2029

170 370

-

157 920

12 450

Барлығы:

5 036 710

-

2 745 223

2 291 487

      Еңбекшіқазақ ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын қаржыландыру көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес және жергілікті бюджеттің кіріс бөлігінің мүмкіндіктерін ескере отырып, жылына тиісті қаржы жергілікті бюджет бекітілгеннен кейін нақтыланады.

     


      Сурет салу 1- Бағдарламаны қаржыландыру көздері

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің (388-бап) ережелеріне сәйкес ЭҚҚ операторы жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, сұрыптау, қайта өңдеу және қайта өңдеу технологияларын енгізу арқылы қатты қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесін дамыта алады. (немесе) қалдықтарды кәдеге жарату, қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, қайта өңдеу, сұрыптау және (немесе) кәдеге жарату бойынша зауыттар (өндiрiстер) салу, жинаумен, тасымалдаумен, қайта пайдалануға дайындаумен айналысатын ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жақсарту; қалдықтарды сұрыптау, қайта өңдеу, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату, қалдықтарды энергетикалық қайта өңдеуді ұйымдастыру.

      КІРІСПЕ

      Аудан туралы жалпы мәліметтер

      Еңбекшіқазақ ауданы — Қазақстан Республикасының Алматы облысының оңтүстігіндегі әкімшілік бірлік (2-сурет). Әкімшілік орталығы – Есік қаласы. Аудан құрамына 25 ауылдық округ және 1 аудандық маңызы бар қала, 79 ауылдық елді мекен кіреді. Жалпы ауданы 8,3 мың км2.

     


      Сурет салу 2- Алматы облысының әкімшілік-аумақтық бөлінісі

      Мемлекеттік статистикалық мәліметтерге сәйкес, 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша халық саны 285,3 мың адамды немесе облыс халқының 20,9 пайызын құрады.

      Аудан аумағы 8,3 мың км2, бұл Алматы облысы аумағының 7,9% құрайды. Халық тығыздығы – 34,4 адам. км2 үшін.

      Ауданның әкімшілік-аумақтық бөлінісі:

Жоқ.

Ауылдық округ/қала

Елді мекендер

1

Есік қаласы

Есік қаласы

2

Ават ауылдық округі

Ават ауылы

3

Ақши ауылдық округі

Ақши ауылы, Казатком ауылы, Қайрат ауылы, Сазы ауылы

4

Асы ауылдық округі

Асы-Саға ауылы, Дихан ауылы, Жаңашаруа ауылы, Қайрат ауылы, Қызылшарық ауылы, Сарытау ауылы, Таусүгір ауылы.

5

Бәйтерек ауылдық округі

Алға ауылы, Бәйтерек ауылы, Қойшыбек ауылы

6

Балтабай ауылдық округі

Ақбастау ауылы, Ақтоғай ауылы, Балтабай ауылы, Бірлік ауылы, Еңбек ауылы, Күш ауылы, Өрнек ауылы.

7

Бөлек ауылдық округі

Әймен ауылы, Бөлек ауылы, Қарасай ауылы

8

Байдібек би ауылдық округі

Бәйдібек Би ауылы

9

Жаңашар ауылдық округі

Базаркелді ауылы, Жаңашар ауылы, Космос ауылы

10

Көктөбе ауылдық округі

Алмалы ауылы, Көктөбе ауылы, Қызылжар ауылы, Төле би ауылы

11

Қазақстан ауылдық округі

Ащыбұлақ ауылы, Қазақстан ауылы, Ж. Қайыпов ауылы

12

Қаражота ауылдық округі

Ақтоған ауылы, Қаражота ауылы, Сарыбұлақ ауылы

13

Қаракемер ауылдық округі

Қаракемер ауылы, Сатай ауылы, Талдыбұлақ ауылы

14

Қаратұрық ауылдық округі

Ащысай ауылы, Достық ауылы, Қаратұрық ауылы, Лавар ауылы, Арна ауылы, Тауқаратұрік ауылы, Сарыбұлақ

15

Қорам ауылдық округі

Қорам ауылы

16

Қырбалтабай ауылдық округі

Ақжал ауылы, Екпінді ауылы, Қайнар ауылы, Қырбалтабай ауылы, Шалқар ауылы

17

Малыбай ауылдық округі

Малыбай ауылы

18

Масақ ауылдық округі

Қ.Ұлтарақов ауылы, Нұрлы ауылы

19

Сөгеті ауылдық округі

Көкпек ауылы, Нұра ауылы

20

Бартоғай ауылдық округі

Байсейіт ауылы, Бижанов ауылы

21

Рахат ауылдық округі

Азат ауылы, Қайназар ауылы, Өрікті ауылы, Рахат ауылы

22

Саймасай ауылдық округі

Амангелді ауылы, Саймасай ауылы

23

Ташкенсаз ауылдық округі

Баяндай ауылы, Құлжа ауылы, Ташкенсаз ауылы

24

Тескенсу ауылдық округі

Көлді ауылы, Тескенсу ауылы, Толқын ауылы

25

Түрген ауылдық округі

Таутүрген ауылы, Түрген ауылы

26

Шелек ауылдық округі

Май ауылы, Торғайбаза ауылы, Шелек ауылы

      Орналасқан жері және климаттық жағдайы

      Еңбекшіқазақ ауданы Алматы облысының оңтүстігінде, Іле Алатауында, теңіз деңгейінен 810 метр биіктікте орналасқан. Облыстың оңтүстігі, шығысы және оңтүстік-шығысындағы рельефі таулы (Іле Алатауы жотасындағы Қараш тауы, Бақай, Сарытау, Сөгеті, Торайғыр таулары), солтүстігінде жазық (Іле ойысы). Оңтүстік-батысындағы ең биік жер Саз тауы (4241 м) мәңгілік қар мен мұздықтармен жабылған. Жер беті Қапшағай су қоймасына қарай еңіске ие.

      Аудан аумағында 63,5 мың га аумақты алып жатқан Іле-Алатау мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің бір бөлігі орналасқан.

      Топырақтары сұр топырақ, тау каштан, тау қара топырақ.

      Аймақтың климаты шұғыл континенттік. Қысы жұмсақ, жазы ыстық. Қаңтардың орташа температурасы -6-дан -10°С-қа дейін; 20-24°C шілде. Атмосфералық жауын-шашын мөлшері жазықта жылына орта есеппен 200-400 мм, тау беткейлерінде 550-700 мм.

      Ауданның/өңірдің басым міндеттерінде қалдықтарды басқару

      Тұрақты даму мақсаттары (ТДМ)

      Қазақстан қабылдаған БҰҰ Тұрақты даму мақсаттарының (ТДМ) ішінде қалдықтардың қоршаған ортаға және планета тұрғындарының денсаулығына кері әсерін азайтуға байланысты бірқатар мақсаттар мен міндеттер бар. 1-кесте., осындай мақсаттар мен сәйкес міндеттер атап көрсетілген.

      Ауқымы бойынша жаһандық құжат бола отырып жекелеген мемлекеттердің ерекшеліктерін, қажетті инфрақұрылымның ағымдығы жағдайын және т.б. есепке алмастан жалпы шеңберді анықтайды.

      Қазақстан ТМД-ны қабылдады және тиісті мақсаттар мен міндеттерді ескере отырып, даму жоспарын құруда.

      Кесте 1– Қалдықтарды азайту мәселелеріне қатысты ТДМ.

ТДМ

Тапсырма

11.6 2030 жылға қарай жан басына шаққанда қалалардың қоршаған ортаға теріс әсерін азайту, оның ішінде ауаның сапасына, қалалық және басқа да қалдықтарды басқаруға назар аудару арқылы.

11.6.1 Тұрақты түрде жиналатын және тиісті түрде жойылатын қатты тұрмыстық қалдықтардың жалпы коммуналдық қалдықтардағы үлесі.

12.3 2030 жылға қарай бөлшек және тұтынушылық деңгейде жан басына шаққандағы жаһандық азық-түлік қалдықтарын екі есе қысқарту және егін жинаудан кейінгі ысыраптарды қоса алғанда, құн тізбегіндегі азық-түлік шығындарын азайту.

12.3.1 Азық-түлік шығынының жаһандық индексі

12.5 2030 жылға қарай қалдықтардың пайда болуына жол бермеу, азайту, қайта өңдеу және қайта пайдалану бойынша шаралар қабылдау арқылы олардың көлемін айтарлықтай азайту.

12.5.1 Ұлттық қайта өңдеу нормасы, қайта өңделген материалдардың массасы

12.6 Компанияларды, әсіресе ірі және трансұлттық компанияларды тұрақты өндірістік тәжірибелерді қабылдауға және өз есептерінде тұрақтылық туралы есеп беруге ынталандыру.

12.6.1 Тұрақты даму туралы есептерді жариялайтын компаниялардың саны

12.7 Ұлттық стратегиялар мен басымдықтарға сәйкес мемлекеттік сатып алудың жасыл тәжірибесін ілгерілету

12.7.1 Мемлекеттік сатып алуларды жасылдандыру стратегиялары мен іс-қимыл жоспарларын іске асыратын елдер саны

      Елді одан әрі дамытудың негізгі "тенденциясын" айқындайтын Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасы (Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 577 Жарлығымен бекітілген) экология және ресурстарды тұтыну саласында елде өндірістік және коммуналдық қалдықтарды қамтитын қалдықтарды басқарудың кешенді жүйесін қайта құру қажет екенін көрсетеді.

      Тұжырымдамада сәйкес жүйені құру үшін келесі тәсілдерге сүйену керектігі айтылған:

      -қызметтердің толық кешенін көрсете отырып және ландшафттарды кешенді қорғау арқылы қалдықтарды орналастырудың келісілген жүйесін құру;

      -қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды, сондай-ақ пайдалы заттар мен материалдарды өндіруді, қалдықтарды кәдеге жарату арқылы отын алуды кеңінен қолдануға көшумен полигондардың санын азайту;

      -қосылған құн тізбегінің ішінде де, одан тысқары да өнімдерді қайта өңдеумен айналмалы экономиканы дамыту;

      -экологиялық жағдайды жақсарту және қоршаған ортаға техногендік әсерді азайту.

      Сондай-ақ құжатта қалдықтарды басқару саласындағы көрсеткіштерді қамтитын "жасыл экономиканың" ұзақ мерзімді стратегиялық мақсаттары мен нысаналы индикаторлары (кесте 2).

      Кесте2- Қазақстан Республикасы үшін қалдықтарды басқару саласындағы "жасыл экономиканың" мақсаттары мен нысаналы индикаторлары

сектор

Мақсаттың сипаттамасы

2030

2050

Қайта өңдеу

Тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен қамту

100%


Санитарлық қалдықтарды сақтау

95%


Қайта өңделген қалдықтардың үлесі

40%

50%

      Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу жөніндегі 2021 - 2030 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 шілдедегі № 479 қаулысымен бекітілген).

      Жоспар қалдықтарды, оның ішінде қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық саясатты іске асыру жөніндегі шаралармен келесі бөлімдерді қамтиды.

Жоқ.

Оқиға атауы

Толтыру формасы

Орындауға жауапты мемлекеттік қызметшілер

Орындау уақыты

Қажетті қаржыландыру көлемі (млн. теңге)

6. Қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату, өңдеу және кәдеге жарату

6.1. Тұрғындарды қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен қамту

38

Қазақстан Республикасындағы қалдықтарды басқару жөніндегі мемлекеттік бағдарлама жобасының Тұжырымдамасын әзірлеу

Мемлекеттік бағдарлама жобасының тұжырымдамасы

МЭГПР (жиынтық), ЭМ, ДСМ, Ауыл шаруашылығы министрлігі, ИДМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2025

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

39

Елді мекендерде қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру

ақпарат MEGPR

Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

жыл сайын

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

40

Энергия қалдықтарын кәдеге жарату объектілерінің құрылысын дамыту және қолдау

ақпарат MEGPR

Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2025 – 2029жж

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

6.1. Қатты қалдықтарды орналастыру орындары

41

Экологиялық талаптарға, санитарлық ережелерге және құрылыс нормаларына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жаратуды қамтамасыз ету

орындалған жұмыс туралы есеп беру

Облыстардың, Астана және Шымкент қалаларының әкімдіктері, Денсаулық сақтау министрлігі

жыл сайын

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

42

Заң талаптары мен ережелеріне сәйкес келетін жаңа қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарын салу

орындалған жұмыс туралы есеп беру

Облыстардың, Астана және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2025 – 2029 жылдар

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

43

Қалдықтарды кейіннен сұрыптау және өңдеу пункттеріне апара отырып, заңсыз үйінділерді жою

орындалған жұмыс туралы есеп беру

Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

жыл сайын

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

6.2. Қайта өңделген қалдықтардың үлесін арттыру

44

Қалдықтарды өңдеу өнеркәсібін, оның ішінде қайта өңдеуді дамытуды қолдаудың арнайы шараларын әзірлеу

орындалған жұмыс туралы есеп беру

Облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2025 – 2029 жылдар

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

45

Биогаз алу үшін органикалық қалдықтарды өңдеуді дамыту

орындалған жұмыс туралы есеп беру

облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2025 – 2029 жылдар

қажет емес * (ескертуді қараңыз)

      Алматы облысының 2025-2029 жылдарға арналған даму жоспары (облыстық мәслихаттың 2022 жылғы 29 қарашадағы № 30-139 шешімімен бекітілген).

      Жоспар іс-шаралар мен мақсатты индикаторларды қамтиды. Іс-шаралардың бір бөлігі аймақтағы қалдықтармен жұмыс істеу жағдайларын жақсарту мәселелеріне қатысты және 2-мақсатта көрсетілген. "Іле-Балқаш аумағында экологиялық жағдайды жақсарту, жабайы жануарлардың сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерінің санын қалпына келтіру. Мемлекеттік табиғи қорық және су объектілері мен балық ресурстарының экожүйесін сақтау" (3-кесте).

      Кесте 3– Алматы облысының 2021-2025 жылдарға арналған даму жоспарының 2-мақсаты

Жоқ.

Мақсатты индикаторлар

Бірлік өзгерту

Ақпарат көзі

Есепті жыл

Ағымдағы жылға жоспар (нақты).

Жоспарланған көрсеткіштер

Жауапты орындаушылар

2019

2020

2021

2022

2023

2024

2025

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

он бір

12


Макрокөрсеткіштер












Қаржылық шығындармен өзара байланысты мақсатты көрсеткіштер











1.

Экологиялық ақпараттық науқанмен қамтылған азаматтардың саны
(қаржыландыру қажет емес)

%

деректер
ҚР МИОР

-

-

-

15

20

40

50

ОЖБП, УВП, аудандар мен Қонаев қаласы әкімдіктері
Облыс әкімінің орынбасары – Рақымбеков Р.Т.

Адам

-

-

-

172845

230460

460920

576150

2.

Қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесі

%

деректер
ҚР ЭМГР УЕЖХ
USH
UZ









2.1

Қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және орналастыру үлесі (түзу көлемінен)

24.1

17.0

17.6

22.0

25.0

28.4

32.5

УЕЖХХ, аудандар мен Қонаев қаласы әкімдіктері
Облыс әкімінің орынбасары – Құдайбергенов Н.Қ.

2.3

қауіпті медициналық қалдықтар (жиналған көлеміне қарай)

-

-

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

УЗ, УЕЖХ, аудан және Қонаев қаласы әкімдіктері
Облыс әкімінің бірінші орынбасары – Тұрлашов Л.М.

      Даму жоспарына жету жолдары:

      дәстүрлі және жаңа бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау, жергілікті деңгейде іс-шаралар мен акцияларды өткізу арқылы экологиялық ағарту және ақпараттандырудың медиа-жоспарын жүзеге асыру;

      экологиялық құндылықтарды нығайту мақсатында "Birge-taza Qazaqstan" экологиялық акциясын жүйелі негізде өткізу;

      облыста облыстық қалдықтарды басқару жүйесінің 7 нысанының құрылысы (оның ішінде Еңбекшіқазақ ауданында 1 заманауи тұрмыстық қатты қалдықтар полигоны, Еңбекшіқазақ, Кеген, Райымбек, Ұйғыр аудандарында 4 сұрыптау желісі, Талғар ауданы мен қалада 2 қалдықтарды тасымалдау желілері) Қонаев атындағы), (2023 ж.- 3, 2024 ж. - 2, 2025 ж. - 2);

      Іле ауданында қоқыс өңдеу зауытының құрылысы, қуаттылығы жылына 120 мың тонна болатын "WasteEnergyKazakhstan" ЖШС қазақстандық-испандық компаниясымен бірлесіп "Мериолиз" технологиясын қолданатын толық циклді зауыт құрылысы, оның құрылысы өндіріс көлемін арттыруға мүмкіндік береді. қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және қайта өңдеу үлесі 26,4%-дан 30%-ға дейін (2023-2024 ж.);

      барлық ауылдарға қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлер орнату (2023-600, 2024-500, 2025-500).

      131 сақтау орнының 70-ін қысқарту және оларды экологиялық талаптар мен санитарлық ережелерге сәйкес келтіру (жыл сайын – 2023 жылы – 20, 2024 жылы – 20, 2025 жылы – 30);

      барлық рұқсат етілмеген полигондарды жою (жыл сайын кемінде 100 рұқсат етілмеген полигондар).

      Алматы облысы бойынша қоршаған орта сапасының мақсатты көрсеткіштері- қоршаған ортаның жекелеген құрамдас бөліктері жай-күйінің сандық және сапалық сипаттамаларының және қоршаған ортаны қорғау және қалдықтарды тиімді басқару жөніндегі іс-шаралармен қамтамасыз ету деңгейін сипаттайтын басқа да көрсеткіштердің жиынтығы, оларға белгілі бір уақыт кезеңінде қол жеткізуге тиіс (ҚР ҚК 37-бап). Қазақстан Республикасының Кодексі).

      Көрсеткіштер қоршаған орта сапасының нысаналы индикаторлары белгіленетін көрсеткіштердің ең төменгі тізбесін қоса алғанда, қоршаған орта сапасының нысаналы индикаторларын әзірлеу қағидаларының (Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының бұйрығымен бекітілген) негізінде әзірленеді. Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 19 шілдедегі № 257) .

      Алматы облысының аумағына Бағдарламаны дайындау барысында қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері әзірленбеген және бекітілген жоқ.

      Алматы облысының бюджетінен қаржыландырылатын 2023-2025 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспарында Алматы облысы бойынша 2023-2027 жылдарға арналған қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін әзірлеу көзделген.

      1Заңнамалық база

      1.1Қолданылатын ережелер

      Бағдарламаны әзірлеуге негіз болып табылады:

      "Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі" Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI Кодексі (27-тарау);

      Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы "Қазақстан-2050" Стратегиясы;

      "Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 577 Жарлығы ;

      "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2016 жылғы 28 сәуірдегі № 506-V Қазақстан Республикасының Заңы ;

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 27 қаңтардағы кеңейтілген отырысының хаттамасы;

      Әрекет ету тәртібі "Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508;

      05.05.2014 Жаңартылған 3 Мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын әзірлеу немесе түзету, қажетті сараптамалар жүргізу, сондай-ақ жоспарлау қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 5 желтоқсандағы № 129 бұйрығы. бюджеттік инвестициялардың іске асырылуын қарау, іріктеу, мониторингілеу және бағалау және бюджеттік кредиттеудің орындылығын айқындау (2022 жылғы 13 сәуірдегі өзгерістер мен толықтырулармен);

      20.05.2018 Жаңартылған 3 Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу бағдарламасын әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға Әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154б бұйрығы;

      Қалдықтарды басқару саласындағы Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы Экологиялық кодексін іске асыру мақсатында бекітілген өзге де қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер.

      Қалдықтардың классификациясы

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 338-бабына сәйкес қалдықтар қауіпті және қауіпті емес болып бөлінеді. Қалдықтардың түрлері қалдықтар классификаторы негізінде айқындалады (Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының 2021 жылғы 6 тамыздағы № 314 бұйрығымен бекітілген). Қалдықтардың классификаторындағы қалдықтардың жекелеген түрлері олардың құрамындағы қауіпті заттардың концентрация деңгейіне немесе қалдықтардың әсер ету дәрежесіне байланысты әртүрлі кодтар ("айна" қалдықтар) тағайындау арқылы бір мезгілде қауіпті және қауіпті емес деп анықталуы мүмкін. қалдықтар түрінің адамдардың өміріне және (немесе) денсаулығына және қоршаған ортаға қауіпті сипаттамалары.

      1.2Бағдарламамен қамтылған қалдықтар

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес коммуналдық қалдықтарға келесі тұтыну қалдықтары жатады:

      1. Қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, қаптамалар, электр және электронды жабдықтардың, батареялар мен аккумуляторлардың қалдықтарын қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, аралас қалдықтар және бөлек жиналған тұрмыстық қалдықтар.

      2. Аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар, егер мұндай қалдықтар табиғаты мен құрамы бойынша тұрмыстық қалдықтарға ұқсас болса.

      3. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері (электрондық және электр жабдықтары, құрамында сынап бар қалдықтар, аккумуляторлар, аккумуляторлар және басқа да қауіпті компоненттер) бөлек жиналып, қайта қалпына келтіру үшін мамандандырылған кәсіпорындарға берілуі керек.

      Коммуналдық қалдықтарға жатпайды өндірістік, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық аулау, септиктер мен кәріз желілерінің қалдықтары, сондай-ақ ағынды суларды тазарту қондырғыларының қалдықтары, соның ішінде ағынды сулардың шламы, пайдалану мерзімі біткен көліктер немесе құрылыс қалдықтары.

      Тұтыну қалдықтарына адамның әрекеті нәтижесінде пайда болған қалдықтар, тұтынушылық қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) өнімдер, олардың қаптамалары және басқа заттар немесе сақтау немесе пайдалану мерзіміне қарамастан олардың қалдықтары жатады. физикалық жай-күйі, сондай-ақ меншік иесінің өзі физикалық түрде кәдеге жарату немесе тұтыну қалдықтары санатына көшіру құжатталған.

      полигондар

      Бағдарлама шеңберінде қалдықтарды орналастыру полигоны (бұдан әрі – полигон) деп экологиялық, құрылыс және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға (Экологиялық кодекс) сәйкес қалдықтарды шығару мақсатынсыз тұрақты орналастыруға арналған арнайы жабдықталған орын түсініледі. Қазақстан Республикасының 348-бабы).

      Тұрмыстық қатты қалдықтарға арналған полигондар – қатты тұрмыстық қалдықтарды оқшаулауға және залалсыздандыруға арналған арнайы құрылымдар (Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № 331/2020 бұйрығы. өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау, пайдалану, қолдану, залалсыздандыру, тасымалдау, сақтау және кәдеге жарату").

      № 3.01.016.97 ҚТҚ полигондарын салу және күтіп ұстаудың санитарлық ережелеріне сәйкес (Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерімен 1997 жылғы 29 сәуірде бекітілген) полигондар әдеттегі жетілдірілгенмен салыстырғанда техникалық жағынан заманауи полигондар.

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 350-бабына сәйкес, қалдықтар полигонының жобасында полигон жабылғаннан кейін оны жабу, жерді рекультивациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингі мен ластануды бақылау үшін жою қорын құру көзделуі тиіс. Жою қоры жоқ қалдықтар полигонын пайдалануға тыйым салынады.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді ұйымдастырудағы жергілікті атқарушы органдардың рөлі

      Қалдықтарды басқаруға қатысты заңнамалық талаптар әдетте қалдықтарды жинау, тасымалдау, өңдеу/көшіру және кәдеге жарату процестеріне тікелей қатысатын мамандандырылған ұйымдарға бағытталған. Оларға қойылатын талаптар әртүрлі деңгейдегі құжаттарда ұсынылған және жалпы мәселелерді де, жоғары мамандандырылған мәселелерді де қамтиды.

      Сондай-ақ қалдықтарды өңдеу объектілеріне (контейнерлер, көліктер, полигондар, жабдықтар және т.б.) және қызмет көрсету жүйесіне (тарифтер, нормативтер) қойылатын талаптар бар.

      Дегенмен, жергілікті басқару процестерінің негізгі ұйымдастырушысы рөлін жергілікті атқарушы органдар атқарады. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді ұйымдастыру мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органдар:

      1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары қоршаған орта сапасының бекітілген нысаналы индикаторларын ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жергілікті деңгейде мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру үшін жауапты болады 28);

      2. Жергiлiктi атқарушы органдар қалдықтардың түзiлуiнiң көлемiн қысқартуды, түзiлетiн қалдықтарды қалпына келтiру үлесiн ұлғайтуды, олардың қауiптiлiгiнiң деңгейiн төмендетудi ынталандыру жөнiндегi шараларды, қалдықтардың көлемiн қысқартуға бағытталған технологияларды енгiзiлетiн кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң шаруашылық қызметiн айқындайды және жүзеге асырады. қалдықтардың түзілуін, өндіріс процесінде (жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету) пайда болған қалдықтарды қалпына келтіру жоспарын құру, осындай қалдықтарды жинау және дайындау, тиісті кәсіпорындар мен цехтарды салу, сондай-ақ қалдықтарды қайта өңдеуге арналған жабдықтар шығаруды ұйымдастыру, қалдықтардың түзiлуiнiң көлемiн қысқарту және түзiлетiн қалдықтарды қалпына келтiру үлесiн ұлғайту жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру (341-бап);

      3. Жергiлiктi атқарушы органдар биогазды және (немесе) энергияны өндiру бойынша, оның iшiнде биогазды және (немесе) энергияны өндiру жөнiндегi iс-шараларды қоса алғанда, биологиялық ыдырайтын қалдықтарды орналастыруды қысқартуды ынталандыру жөнiндегi iс-шараларды ұйымдастырады, оның iшiнде оларды қайта өңдеу, оның iшiнде компосттау және кәдеге жарату жолымен (351-бап);

      4. Аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары (сондай-ақ ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің жергілікті атқарушы органдары) коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады. (365-бап).

      КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

      Жалпы ақпарат

      Бұл бөлімде қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі және қалдықтарды одан әрі басқару үшін қажетті инфрақұрылым бағаланады.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 367-бабына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі (бұдан әрі – орталықтандырылған жүйе) – бұл жеке және заңды тұлғаларды қамтамасыз ету шеңберінде жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын жүйе. меншік нысанына және қызмет түріне қарамастан, тұрғын үйлерде немесе жекелеген ғимараттарда (құрылыстарда) және меншік құқығы жоқ контейнерлік алаңдар мен контейнерлерде тұратын (орналасқан) және (немесе) өз қызметін жүзеге асыратын, сондай-ақ контейнерлер меншік құқығындағы жалпы пайдаланымдағы жерлерде орналасқан учаскелер мен контейнерлер, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша қызметтер. Контейнер алаңдары – қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдайтын мамандандырылған көліктерге кіреберіс жолдары бар, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған контейнерлер орналастырылған, қалдықтарды жинақтауға арналған арнайы алаңдар.

      Аудандағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін бағалау негізінен қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясаттың қағидаттарын қолдануға негізделген:

      Облыстағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

      Алматы облысындағы коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін бағалау негізінен қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясаттың қағидаттарын қолдануға негізделген:

      1)иерархия;

      көзге жақындығы;

      қалдықтарды өндірушінің жауапкершілігі;

      өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері.

      Қалдықтарды басқару жүйесі ел тұрғындарының мүдделері мен экономикалық тиімділік басымдылығына қарай құрылуы керек.

      Қазақстанда қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралардың басымдықтары Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 329-бабында көрсетілген және қоршаған ортаны қорғау мен орнықты даму мүддесінде олардың артықшылығының кему ретімен реттелген иерархия болып табылады. Иерархия ресурстарды ұтымды басқару, шығарындыларды азайту, айналмалы экономика принциптерін қолдану мүмкіндігі тұрғысынан шаралардың экологиялық тазалығын анықтайды.

      Қайнар көзге жақындық қалдықтарды өңдеу, кәдеге жарату немесе жою сияқты қалдықтарды одан әрі басқару үшін орынды таңдаудағы басымдылықты анықтайды. Басқа шарттар тең деп есептесек (өндірістік құрал-жабдық, персонал біліктілігі, баға саясаты және т.б.), мұнда тасымалдау кезінде тәуекелді азайту қажеттілігі маңызды рөл атқарады.

      Ағымдағы жүйені бағалау кезінде сұрыпталған, өңделген/кәдеге жаратылатын немесе одан әрі пайдалану үшін сатылатын ҚҚҚ құрамдас бөліктерінің түрлері мен көлемін қамту кеңдігі де маңызды.

     


      Сурет салу 3- қалдықтарды басқару шараларының иерархиясы

      ҚҚҚ өңдеу/ кәдеге жарату инфрақұрылымы

      РОП операторы қызметін атқаратын "Жасыл Даму" АҚ мәліметіне сәйкес, Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында 2021 жылы қайталама шикізатты өңдеу және кәдеге жарату бойынша маманданған кәсіпорындар жоқ..

      Еңбекшіқазақ ауданының аумағында "Жасыл Даму" АҚ тізіміне енбеген қайталама шикізатты қабылдауға маманданған кәсіпорын бар:

Бизнес атауы

Мамандық

Мекенжай

АЖ "Талғар-Трейд"

Қағаз қалдықтары, Пластмассалар: ПЭТ, HDPE, LDPE, ПВХ, Қара металл сынықтары

Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданы, Азат ауылы, Қонаева көш., №1

      Бастап тапсырылды Жоғарыдағы деректер ауданда макулатура, пластмасса, металл сынықтарын қабылдайтын ұйымның бар екенін көрсетеді.

      Еңбекшіқазақ ауданының аумағында мыналарды қабылдау, өңдеу/ кәдеге жарату бойынша кәсіпорындар жоқ:

      -құрамында сынап бар қалдықтар,

      -медициналық қалдықтар,

      -шыны сындырғыш,

      -қалдық электр және электрондық жабдықтар (WEEE),

      -құрылыс қалдықтары,

      -тамақ қалдықтары,

      -тоқыма қалдықтары.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 351-бабына сәйкес аталған қалдықтарды (тоқыма қалдықтарынан басқа) оларды көму үшін полигондарға қабылдауға тыйым салынады.

      ТҚҚ жинауды және шығаруды ұйымдастыру

      Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының (бұдан әрі – ҚР Ұлттық статистика бюросы) мәліметтері бойынша, Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында 2022 жылы 8 ұйым жұмыс істеген. ҚҚҚ жинау және шығару.

      Кесте4- ТҚҚ жинау және шығарумен айналысатын ұйымдардың саны

Аты

2020

2021

2022

ТҚҚ жинаумен және жоюмен айналысатын ұйымдар

10

9

8

      2019-2021 және 2023 жылдарға арналған қалдықтарды жинау ұйымдарының (бұдан әрі – ТҚҚ) ТҚҚ шығару жөніндегі қызметтерін алатын адамдардың саны туралы деректер Орталықтандырылған қатты тұрмыстық қалдықтарды шығару қызметтерін алатын халықтың үлесітөменде берілген (5-кесте).

      Кесте 5– МВО тұрақты түрде қызмет көрсететін халық

Аты

2020

2021

2022

2023

Халқы, мың адам

23.12

20.51

Мәлімет жоқ

154.26

Аудан тұрғындарының жалпы санынан МВО қызмет көрсететін халықтың үлесі, %*

7,7%

6,8%

Мәлімет жоқ

54,3%

      2019-2021 жылдарға арналған деректер көзі – ҚР АПР Ұлттық статистика бюросы,

      2023 жылға арналған дерек көзі – аудан әкімдігі

      * - көрсеткіш қалдықтарды жинайтын ұйым тұрақты түрде қызмет көрсететін адамдар санының аудан халқының жалпы санына қатынасы ретінде алынады.

      Орташа (базалық) Қалдықтарды жинау ұйымдары тұрақты қызмет көрсететін халықтың үлесі Еңбекшіқазақ ауданында 22,4% құрайды. Базалық көрсеткіш соңғы 3 жыл үшін есептеледі, бұл ретте 2022 жылы ТҚҚ шығарумен халықты қамту үлесі есепке алынбайды, бұл үшін Алматы облысының барлық өңірлері бойынша деректер жоқ.

      Басқа статистикалық деректер аясында халықты ТҚҚ шығарумен қамтудың күрт өсуі (7,7%-дан 54,3%-ға дейін) ТҚҚ жинау, жинақтау және шығару көлемдеріне толық есепке алу мен бақылаудың жоқтығын көрсетеді.

      Еңбекшіқазақ ауданының елді мекендеріндегі қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен айналысатын кәсіпорындар және қалдықтарды жинау техникасы туралы мәліметтер төменде келтірілген (6-кесте).

      Кесте 6– MVO және қолжетімді автомобильдер туралы ақпарат

Қызмет көрсету аймағы

MVO

Автокөлік жасау (қатты қалдықтарды шығару)

Шыққан жылы

Техникалық жағдайы, тозуы %

Жүктеп алу әдісі

Ават ауылдық округі

АЖ "Тазалық"

Нордбенд самосвалы

-

жақсы

қолмен

Асы ауылдық округі

АЖ "Таза"

Жүк көлігі, газ53

1991 жыл

қанағаттану

нұсқаулық

АЖ "Таза"

ЗИЛ

1992

қанағаттану

нұсқаулық

Бәйдібек би ауылдық округі

ЖК "Бірлік"

Жүк көлігі, Зил

1989

қанағаттану

сөмкелер

Бәйтерек
ауылдық округі

ЖК. Ален

-

1995

орташа

нұсқаулық

ЖК.Абдрахманов

-

1993 жыл

орташа

нұсқаулық

Балтабай ауылдық округі

ЖК Камшат

самосвал

1986 жыл

қанағаттану

нұсқаулық

Бөлек ауылдық округі

-

Жүк көлігі, газ53

1991 жыл

қанағаттану

сөмкелер

Жаңашар ауылдық округі

"Бақыт и К" ЖШС

ЗИЛ

1991 жыл

қанағаттану

сөмкелер

ЖК "Эпос"

Газ53

1990 жыл

қанағаттану

сөмкелер

Қазақстан ауылдық округі

ЖК "Бірлік"

Жүк көлігі, газ53

1990 жыл

қанағаттану

сөмкелер

Қаражота ауылдық округі

ЖК "Балис"

Газ53

1995

қанағаттану

сөмкелер

Қаракемер ауылдық округі

-

Газ53

-

-

-

Қаратұрық ауылдық округі

-

-

-

-

-

Көктөбе ауылдық округі

"Бақыт и К" ЖШС

Газ53

1989

-

сөмкелер

Корам ауылдық округі

АЖ "Таза ауыл"

ZIL130

1982

орташа

нұсқаулық

Масақ ауылдық округі

АЖ "Әмірхан"

Газ53

1995

қанағаттану

сөмкелер

Рахат ауылдық округі

"Бақыт и К" ЖШС



қанағаттану


Саймасай ауылдық округі

ЖК "Эпос"

Газ53

1990 жыл

қанағаттану

сөмкелер

Ташкентсаз ауылдық округі

АЖ "Береке-7"

Зил

1990 жыл

орташа

сөмкелер

АЖ "Береке-7"

Газ53

1995

орташа

сөмкелер

Тескенсу ауылдық округі

АЖ "Береке-7"

Газ53

1987

жақсы

-

Турген ауылдық округі

АЖ "Таза"

Газ53

1990 жыл

қанағаттану

сөмкелер

Шелек ауылдық округі

АЖ "Таза"

Газ53

1991 жыл

қанағаттану

нұсқаулық

АЖ "Таза"

ЗИЛ-130

2000

қанағаттану

нұсқаулық

АЖ "Таза"

ЗИЛ-130

1994

қанағаттану

нұсқаулық

ЖШС "Балис-2007"

Газ53

2001

қанағаттану

нұсқаулық

Қалдықтарды жинауға арналған жабдықтың орташа қызмет ету мерзімі, жылдар:

32



      Деректер көзі – аудан және ауылдық округ әкімдігі

      Әкімдіктен алынған бастапқы мәліметтерді талдау тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару және басқару саласында жергілікті атқарушы органдар тарапынан есепке алу мен бақылаудың мүлдем жоқтығын көрсетті.

      Облыстың елді мекендерінде орналасқан 140 контейнерлік алаңды цифрландыру жүргізілді. Олардың тізілімі жасалды. Цифрландыру деректері төменде берілген (7-кесте), контейнер алаңдарының және пайдаланылған контейнерлердің жағдайы -4-сурет.

      Кесте 7– Контейнер алаңдарын цифрландыру нәтижелері

Ауылдық округтің атауы

Елді мекеннің атауы

Контейнерлердің саны, дана.

Есік

Есік

1100

Ават ауылдық округі

Ават ауылы

50

Балтабай ауылдық округі

Балтабай ауылы

30

Балтабай ауылдық округі

Бірлік ауылы

20

Бәйдібек би ауылдық округі

Бәйдібек би ауылы

65

Шелек ауылдық округі

Шелек ауылы

450

Жалпы контейнерлер

1715


 



 

Сурет салу 4– Контейнер алаңдары

      қорытындылар: Еңбекшіқазақ ауданында әкімдік ұсынған халықты қамту мәліметтері статистика бюросының мәліметтеріне сәйкес келмейді. Автокөлік паркі орташа қызмет ету мерзімі 30 жылдан асатын жабдықтардан тұрады, бұл оларды пайдалану құнына теріс әсер етуі керек. Қалдықтарды тиеу қолмен жүзеге асырылады. ТҚҚ түзілу, жинақтау және оларды өңдеу көлемін есепке алу бойынша дұрыс деректер жоқ.

      ҚҚҚ кәдеге жарату қондырғылары

      Еңбекшіқазақ ауданы әкімдігінен келіп түскен материалдардан тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастыру бойынша келесі нысандар бар:

Жоқ.

Орналасқан жері

Баланс ұстаушы

1

Балтабай ауылындағы рұқсат етілген полигон

Полигонның иесі Балтабай ауылдық округі әкімінің аппараты болып табылады.
Тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастырудың негізі 2018 жылғы 16 сәуірдегі келісім болып табылады. Полигон орналасқан жер учаскесіне мемлекеттік акт бар.
2022 жылдан бастап полигон аумағының бір бөлігі "Нов Тех Строй" ЖШС карьерінің жеке меншігі болып табылады.
Нысан 3,5 гектар жер телімінде орналасқан.
Растайтын құжаттары жоқ, полигон Балтабай ауылының тұрғын алабынан 800 метр қашықтықта орналасқан.

2

Қарасай ауылындағы полигон

Құжаттары жоқ.
Нысанның ауданы 4 га. Пайдалануға берілген жылы: 2003 ж.
Әкімдіктің есебі бойынша 300 мың тонна жиналған.
Механикалық сұрыптау (макулатура, полимерлер, шыны және т.б.), қатты тұрмыстық қалдықтар кәсіпорындардан, тұрғындардан, саяжайлар мен бау-бақша учаскелерінен келеді.

3

Сатай ауылдағы полигон.

Мемлекет Жер учаскесіне кадастрлық акт № 03-044-114-1532, иесі – Қаракемер ауылдық округі әкімі аппараты.
Игерілген жылы – 2016 жыл, нысан аумағы – 1,5 га. Нысанның қуаттылығы 1 мың тонна, 987 тоннасы жинақталған, сұрыптау жоқ.
Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат жоқ.

4

Ащысай ауылдағы полигон.

Жер телімінің иесі – Қаратұрық ауылдық округі әкімінің аппараты бар болғаны 400 мың тонна ғана жинақталған.
Ешқандай жазба жүргізілмейді.

5

Тескен су ауылындағы полигон.

Жер телімінің иесі – Тескенсу ауылдық округі әкімінің аппараты, жерлеу әдісі – траншея.
Барлығы 15 мың тонна жиналды.
Тарату қоры 2018 жылы құрылды.
Қоршаған ортаға эмиссияға рұқсат жоқ.

6

Шелек ауылындағы полигон.

Кадастрлық нөмірі 03-044-262-146
Жер учаскесінің иесі Шелек ауылдық округі әкімі аппараты болып табылады
Жер учаскесінің жалпы ауданы 12 га,
Арнайы мақсат - өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру мен шығаруға қызмет көрсету үшін.

      Мәліметтерді талдау Еңбекшіқазақ ауданындағы қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру орындарының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтінін көрсетті. Экологиялық рұқсаттар жоқ. Бағдарлама облыстағы қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру объектілерін талаптарға сәйкестендіру шараларын ұсынады.

      Балтабай ауылының аумағында Ақбастау ауылы қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын салуға тұрақты жер пайдалану құқығымен, нысаналы мақсаты – өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыруға қызмет көрсетуге арналған, ауданы 3,5 га жер учаскесі (кадастрлық нөмірі 03-044-064-238) тіркелді.5-сурет).

     


      Шелек ауылының аумағында Шелек қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын салуға. тұрақты жер пайдалану құқығымен, нысаналы мақсаты - өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыруға қызмет көрсетуге арналған, ауданы 12 га жер учаскесі тіркелді (кадастрлық нөмірі 03-044-262-146).6-сурет).

      Қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы Қазақстан Республикасы Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігі төрағасының 2012 жылғы 10 ақпандағы № 4 бұйрығымен бекітілген әдістемеге сәйкес айқындалады.

      Әдістеме бойынша коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамын келесі классификация бойынша анықтау ұсынылады:

      -тамақ қалдықтары (көкөністер, жемістер және т.б.);

      -қағаз және картон;

      -полимерлер (пластик, пластмасса);

      -шыны;

      -қара металдар;

      -түсті металдар;

      -тоқыма;

      -ағаш;

      -қауіпті қалдықтар (батареялар, құрғақ және электролиттік аккумуляторлар, еріткіштерге арналған ыдыстар, бояулар, сынап шамдары, телевизиялық сурет түтіктері және т.б.);

      -сүйектер, былғары, резеңке;

      -құрамдас бөліктерді (ұсақ құрылыс қалдықтары, тастар, көше қоқыстары және т.б.) алып тастағаннан кейін коммуналдық қалдықтардың қалған бөлігі.

      Мұндай талдау, зерттеу жұмыстары Еңбекшіқазақ өңірінде жүргізілмеген. Қалдықтардың құрамы туралы жалпы түсінік беру үшін Қазақстан Республикасының кейбір қалаларындағы коммуналдық қалдықтардың орташа жылдық морфологиялық құрамы қарастырылады, (8-кесте).

      Кесте 8- Қазақстан Республикасының кейбір қалаларындағы коммуналдық қалдықтардың орташа жылдық морфологиялық құрамы (%)

Коммуналдық қалдықтардың құрамдас бөліктері

Астана
%

Алматы қаласы
%

Атырау
%

Өскемен
%

Қағаз

35,0

35.5

35.6

40,0

Тамақ қалдықтары

25.2

28.3

32.6

7.0

Металл

Жалғыз көшірмелер

2.4

2.0

2.0

Шыны

2.5

3.4

4.3

5.0

Ағаш

5.0

2.4

1.2

5.0

Пластмасса

28.0

1.2

16.5

20.0

Тоқыма

4.5

4.9

2.4

4.0

Былғары, резеңке

0,0

0.2

0,7

2.0

Скринингтер, күл, шлам

16.0

0,5

2.0

9.0

      Деректер көзі: "ТҚҚ қауіпсіз басқарудың ағымдағы жағдайы", Р.Ш. Әбдинов, Қ.И.Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ, 02.02.2010 ж.

      Сондай-ақ Қазақстандағы қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы туралы мәліметтер бар, деп хабарлайды "Жасыл Даму" АҚ (https://recycle.kz/ru/sbori):

Тамақ қалдықтары -

31.1%

Шыны -

6.1%

макулатура -

25.2%

Металдар -

3.4%

Полимер (пластик) -

11.2%

Басқалар -

23%

      Еңбекшіқазақ ауданының елді мекендерінде түзілетін қалдықтардың құрамын дәлірек сипаттайтын көрсеткіштерді алу үшін қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамын анықтау әдістемесі бойынша ТҚҚ қалдықтарының құрамын талдау қажет. Мұндай деректер табиғатты қорғау шараларының көрсеткіштерін есептеу үшін және аудан мен облыстың елді мекендерінде қайталама шикізатты қайта өңдеудің инвестициялық тартымдылығын бастапқы бағалауда пайдаланылатын болады.

      1.3Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және жою тарифі

      Әкімдік ұсынған мәліметтерге сүйенсек, облыстың елді мекендерінде қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормативтері, сондай-ақ оларды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату тарифтері жоқ.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша халыққа тарифті есептеу Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 14 қыркүйектегі бұйрығымен бекітілген әдістемеге сәйкес жүзеге асырылады. 2021 жылғы № 377.

      Тарифті есептеу кезінде калькуляция баптары бойынша топтастырылған ҚҚҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату бойынша нарық субъектілерінің нақты және/немесе нормативті шығындарының құны есепке алынады. Сонымен, тариф 3 бөліктен тұрады: 1) жинау және тасымалдау, 2) сұрыптау, 3) кәдеге жарату.

      Қолданыстағы тарифтік әдістеме қалдықтарды өңдеу кезеңіне байланысты шығындарды есепке алуға мүмкіндік береді. Шығындарды сұрыпталған қайталама шикізатты сату және/немесе қызметтердің бір бөлігін ҚҚҚ жинаудың орталықтандырылған жүйесіне кірмейтін үшінші тарап ұйымдарына беру арқылы оңтайландыруға болады. Бұл ретте тиісті инфрақұрылымды құру және/немесе дамыту, арнайы жабдықталған көлік құралдарын және қаржыландыру көздерін міндетті түрде пайдалану қажеттілігін ескеру қажет.

      Бастапқы мәліметтерді, соның ішінде статистикалық есептілік мәліметтерін талдау ауданда қалдықтарды басқару бойынша коммерциялық есепке алу және бақылау жүргізілмейтінін көрсетті. Демек, облыстың елді мекендерінде ТҚҚ жинау, әкету және кәдеге жарату бойынша жинақтау нормативтері мен "әділ" тарифтерінің негізділігі мәселесі өте өткір болып табылады және оны қалыптастыру және өңдеу үшін автоматтандырылған коммерциялық есепке алуды енгізу бойынша шаралар қабылдау қажет. ТҚҚ қозғалысын бақылау.

      ТҚҚ жинауға, әкетуге және кәдеге жаратуға "әділ" тарифті анықтау үшін келесі шаралар қолданылуы мүмкін:

      1. ТҚҚ генерациясының және қозғалысының көлемінің автоматтандырылған коммерциялық есебін енгізу.

      Осы тармақ Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасының ережелерін іске асыру жөніндегі қажетті шаралардың бір бөлігі болып табылады, келесі мәселеде – "ТҚҚ проблемаларын шешу үшін келесі іс-шараларды жүзеге асыру қажет :

      қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару саласындағы нысаналы индикаторларға қол жеткізуді бақылау үшін статистикалық ақпаратты жинауды, өңдеуді және ұсынуды жетілдіру"

      2. Бәсекелестік нарықты дамыту үшін ТҚҚ жинаудың орталықтандырылған жүйесінің объектілерін конкурстық бөлу.

      3. Өндіріс үшін қайталама шикізат ретінде одан әрі сатумен сұрыпталған қалдықтардың үлесін арттыруға ұмтылу.

      4. ҚҚҚ мен сұрыпталған қайталама шикізатты басқару процесінде шығындарды азайтуға ұмтылу, оның ішінде ең жақсы қолжетімді техникаларды (технологияларды) енгізу, қалдықтарды логистиканы оңтайландыру.

      5. Триаждау процесіне тартылған халықтың үлесін арттыру.

      1.4ТЖҚ қалыптастыру және жинақтау нормалары

      Коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуының нормалары үлгілік қағидалар негізінде есептеледі (Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 347 бұйрығымен бекітілген) және тұрғын үй объектілері мен тұрғын емес үй-жайлардың келесі түрлерін қамтуы тиіс.: (9-кесте):

      Кесте 9- тұрғын үйлер мен тұрғын емес үй-жайлардың коммуналдық қалдықтарын қалыптастыру және жинақтау нормалары

Жоқ.

Коммуналдық қалдықтарды жинайтын мекеме

Есеп бірлігі

Есептелген
нормалар
жинақтау, м3/жыл

1

Жақсы жабдықталған және жабдықталмаған үй шаруашылықтары

1 тұрғын


2

Жатақхана, мектеп-интернат, балалар үйі, қарттар үйі, т.б.

1 орын


3

Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері

1 орын


4

Балабақшалар, бөбекжай-бақша

1 орын


5

Мекемелер, ұйымдар, кеңселер, кеңселер, жинақ кассалары, пошта бөлімшелері

1 қызметкер


6

Клиникалар

1 келу


7

Ауруханалар, санаторийлер, басқа емдеу мекемелері

1 төсек


8

Мектептер және басқа оқу орындары

1 оқушы


9

Мейрамханалар, кафелер, қоғамдық тамақтану орындары

1 орын


10

Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі клубтар, казинолар, ойын автоматтар залдары

1 орын


11

Мұражайлар, көрмелер

Жалпы ауданы 1 м2


12

Стадиондар, спорт алаңдары

Жоба бойынша 1 орын


13

Спорт, би және ойын залдары

Жалпы ауданы 1 м2


14

Азық-түлік дүкендері

1 м2 сауда алаңы


15

Машиналардан сауда жасау

1 м2 сауда алаңы


16

Әмбебап дүкендер, супермаркеттер

1 м2 сауда алаңы


17

Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, науалар

1 м2 сауда алаңы


18

Көтерме сауда орталықтары, азық-түлік қоймалары

Жалпы ауданы 1 м2


19

Көтерме сауда базалары, өнеркәсіптік тауарлар қоймалары

Жалпы ауданы 1 м2


20

Тұрмыстық қызметтер: мемлекеттік қызметтер

Жалпы ауданы 1 м2


21

Теміржол вокзалдары, автовокзалдар, әуежайлар

Жалпы ауданы 1 м2


22

Жағажайлар

Жалпы ауданы 1 м2


23

Дәріханалар

1 м2 сауда алаңы


24

Автотұрақтар, көлік жуу орындары, жанармай құю станциялары, гараждар

1 тұрақ орны


25

Автокөлік жөндеу шеберханалары

1 қызметкер


26

Гараждық кооперативтер

1 гараж үшін


27

Шаштараздар, сұлулық салондары

1 жұмыс орны


28

Кір жуу, химиялық тазалау, тұрмыстық техника жөндеу, тігін ательелері

Жалпы ауданы 1 м2


29

Зергерлік бұйымдар, аяқ киім және сағат жөндеу шеберханалары

Жалпы ауданы 1 м2


отыз

Шағын жөндеу және қызмет көрсету (кілттерді кесу және т.б.)

1 жұмыс орны


31

Ванналар, сауналар

Жалпы ауданы 1 м2


32

аудан аумағында бұқаралық іс-шараларды ұйымдастырушы заңды тұлғалар

1000 қатысушы


33

Бау-бақша кооперативтері

1 учаске


      Қағидалардың 2014 жылдан бері (1-шығарылым) болғанына қарамастан, облыстың елді мекендерінде ТҚҚ қалыптастыру және жинақтау нормаларын есептеу әлі жүргізілмеген.

      Жоғарыда аталған стандарттар бекітілген Ережелерге сәйкес маусымдық өлшеулерден кейін анықталады, яғни. Есептеу үшін 11-12 айдан астам жұмысты орындау қажет. Олардың пайда болу көздерінде түзілетін қалдықтар көлемінің толық коммерциялық есебі жүргізілмеген жағдайда бекітілген нормативтердің болмауы ТҚҚ жинауға, әкетуге, сұрыптауға және кәдеге жаратуға әділ тарифті есептеуге мүмкіндік бермейді.

      Ұсынылатын әрекеттер: Ауданда ТҚҚ басқару жүйесін құру, оның ішінде автоматтандырылған коммерциялық есепке алуды енгізу Еңбекшіқазақ ауданы аумағының ішкі жүйесін қамтитын, олардың қалыптасу көздерінде ТҚҚ-ның ағымдағы қалыптасу және жинақталу қарқынын анықтауға мүмкіндік беретін және әсер ететін "Қалдық" ААЖ ұсынылып отырған ТҚҚ қалыптасуы мен қозғалысы туралы "әділ" тарифті анықтау.

      Сандық және сапалық көрсеткіштер

      Ағымдағы бөлімде аудан әкімдігінен алынған қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару бойынша мәліметтер және Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының (бұдан әрі – Қазақстан Республикасы Ұлттық статистика комитеті) сайтынан алынған статистикалық мәліметтер берілген. ҚР Ұлттық статистикасы).

      Облыстық статистика басқармасының мәліметі бойынша (7-сурет,10-кесте) 2022 жылы жиналған қалдықтардың жалпы көлемі 2021 жылмен салыстырғанда 0,1%-ға, үй шаруашылықтарынан – (-) 5,5%-ға азайды; Қалдықтарды кәдеге жарату нысандары 2%-ға аз түсті, ал халық саны бір жылда 0,6%-ға өсті. Мәліметтерге сәйкес, 2022 жылы үй шаруашылықтарынан жиналған және тасымалданатын қалдықтардың көлемі 2020 жылмен салыстырғанда халық санының 1,1%-ға өсуімен 28,7%-ға азайды. Мәліметтерді талдау қалдықтардың түзілу көлемін, оны өңдеу мен қозғалысын толық есепке алудың толық жоқтығы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Бағдарламаны әзірлеу барысында әкімдіктен алынған мәліметтер ауданда қалдықтарды басқарудың толық болмауын растайды, бұл қалдықтарды басқару жүйесін құруға бағытталған шараларды әзірлеуді талап етеді.

     


      Дереккөз - ҚР АПР Ұлттық статистика бюросы

      Сурет салу 7– Аудандағы ТҚҚ басқару динамикасы

      Заңнамада әлеуетті қайталама шикізатты кәдеге жаратуға тыйым салынған кезде ауданда жиналған коммуналдық қалдықтардың бір бөлігі сұрыпталмай полигондарға/полигондарға жіберіледі. Түзілген қалдықтардың бір бөлігі ҚҚҚ шығару қызметтерімен халықты толық қамтуға байланысты рұқсат етілмеген полигондарға түсуі мүмкін,шаруашылық учаскелерінде өртенген, ауылдық жерлерде азық-түлік қалдықтары әдетте малды азықтандыруға пайдаланылады.

      Кесте 10- Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы бойынша жиналған коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі 2022 ж.

Аймақ

Жиналған қалдықтардың жалпы көлемі, соның ішінде өзін-өзі жинайтын кәсіпорындардың қалдықтары

Олардың ішінен

Соның ішінде

Жиналған тұрмыстық қалдықтардың көлемі

жиналған ҚТҚ көлемі

тамақ қалдықтары

макулатура, картон және қағаз қалдықтары

Сынған әйнек

қалдық пластмасса, пластмасса, полиэтилен және полиэтилентерефталат қаптамалары

электрондық және электр жабдықтары

металдар

шиналар

киім, тоқыма

көше тазалау қалдықтары

нарық қалдықтары

басқа да аралас қалдықтар

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Еңбекшіқазақ ауданы

10 896

10 896

-

-

-

200





2892

710

7 094

6 863

Аймақтар

Тасымалданатын коммуналдық қалдықтардың көлемі

Соның ішінде

қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарына

үшінші тұлғаларға/қалдықтарды өңдеу зауыттарына беріледі

қалдықтарды өңдеу объектілеріне иелік ету

басқа

16

17

18

19

20

21

Еңбекшіқазақ ауданы

10 896

10 696

200

-

-

      Дереккөз - ҚР АПР Ұлттық статистика бюросы

      1.5Қалдық материалдармен жұмыс істеудің негізгі мәселелері және қорытындылар

      "Сандық және сапалық көрсеткіштер" бөлімінде келтірілген деректер коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен өңделуінің жағдайын келесідей сипаттайды:

      -қалалық қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі облыс тұрғындары мен заңды тұлғаларын 100% қамтуды қамтамасыз етпейді;

      -Мемлекеттік статистика органдарына тиісті есеп беру деректерінің және құрылыс салушының талабы бойынша әкімдік ұсынатын мәліметтердің болмауына байланысты аудандағы коммуналдық қалдықтарды басқаруға толық талдау жүргізу мүмкін емес.

      Жоғарыда айтылғандардың негізінде Еңбекшіқазақ ауданындағы ТҚҚ басқару және өңдеудің қолданыстағы тәртібі туралы мынадай қорытынды жасауға болады:

      1. Ауданда ТҚҚ басқару және өңдеу жүйесі жасалмаған. ТҚҚ қозғалысының коммерциялық есебі және олардың кез келген уақыт аралығындағы теңгеріміне мониторинг жүргізілмейді.

      2. Әкімдіктің қарауындағы аумақтарда ТҚҚ-мен жұмыс істеу тәртібін айқындайтын жергілікті маңызы бар нормативтік құқықтық актілер әзірленбеген.

      3. Әкімдіктерде ТҚҚ түзілу және жинақталу нормативтерін айқындау бойынша жүйелі жұмыс жүргізілмейді, бұл қалдықтарды жинау, шығару, сұрыптау және кәдеге жарату тарифтерін есептеу мен бекітуге кедергі келтіреді. Экология министрлігінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 347 және 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрықтары орындалмай отыр.

      4. ТҚҚ түзу мен жинақтаудың бекітілген нормативі, қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және кәдеге жарату тарифі болмаған жағдайда, қалдықтарды жинайтын кәсіпорындарды анықтау бойынша конкурстар өткізу мүмкін емес.

      5. Қалдықтарды жинау ұйымдарының қызметінің ережелері мен тәртібі, полигондар мен рұқсат етілген үйінділерді пайдалану ережелері әзірленбеген.

      6. Қолданыстағы қалдықтарды орналастыру объектілері (полигондар, рұқсат етілген полигондар) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының, нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес келмейді. Полигон Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 351-бабына сәйкес көмуге тыйым салынған қалдықтарды қабылдайды.

      7. Полигон/рұқсат етілген қатты тұрмыстық қалдықтар үйіндісін пайдалану жөніндегі ұйым анықталмаған.

      8. ТҚҚ басқару саласындағы мемлекеттік статистикалық есептілік деректері кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметін талдауға мүмкіндік бермейді, бұл облыстың елді мекендерінде ТҚҚ басқару саласындағы қызметті жоспарлау мен болжамдауға кедергі келтіреді.

      9. Полигонда биологиялық ыдырайтын қалдықтар компоненттерінің (тағамдық, өсімдік, органикалық) бақыланбайтын ыдырауы полигон газының (негізінен метан) бөлінуіне алып келеді және нәтижесінде полигон денесінде өрт шығу және парниктік газдармен ластану қаупі артады.

      10. Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың қолданыстағы тәртібі қоршаған ортаны қорғау және қоршаған ортаны қорғаудың тұрақты дамуын қамтамасыз ету мүддесінде қалдықтардың түзілуін болдырмау және түзілетін қалдықтарды артықшылықтың кему тәртібімен басқару жөніндегі іс-шаралардың иерархиясы қағидатын толық сақтауға мүмкіндік бермейді. Қазақстан Республикасы.

      11. ТҚҚ сұрыптауға және қайта өңдеуге мүдделі халықпен жұмыс жасау бойынша іс-шаралар әзірленбеген және жүргізілмейді.

      Бөлінген қаражатты сипаттау және талдау

      Алматы облысының бюджетінен қаржыландырылатын 2023-2025 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау іс-шараларының жоспарықалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды және тиісті бюджеттерді қамтиды (11-кесте).

      Жоспар Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын дамытуды қаржыландыруды көздейді.

      Кестеон бір- Алматы облысының қоршаған ортаны қорғау жоспарының қалдықтарын басқару бойынша іс-шаралар (2023-2025 жж.)

Оқиға атауы

Орындауға жауапты

Орындау уақыты

Болжалды шығындар (мың теңге)

Қаржыландыру көздері

2023

2024

2025


Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған контейнерлер сатып алу

Алматы облысының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және абаттандыру бьасқармасы

2023-2025 жж

37000,0

20000,0

20000,0

Жергілікті бюджет

Еңбекшіқазақ ауданы, Ақбастау ауылында қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының құрылысы

Алматы облысының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және абаттандыру бьасқармасы

2024-2025 жж

0,0

35463.0

1000000,0

Жергілікті бюджет

Еңбекшіқазақ ауданы Шелек ауылындағы стихиялық қоқыс алаңдарын рекультивациялау

Еңбекшіқазақ ауданының әкімдігі

2024-2025 жж

0

80 000

80 000

Жергілікті бюджет

      Ынталандыру шаралары

      Экономиканың басым секторын субсидиялау

      Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шаралары (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 31 желтоқсандағы № 1060 қаулысымен бекітілген) кәсіпкерлікті дамытудың ұлттық жобасы шеңберінде сыйақы мөлшерлемесінің бір бөлігін субсидиялауды көздейді. 2021 - 2025 жж. экономиканың басым секторларында, олар мыналарды қамтиды:

      -қалдықтарды жинау, өңдеу және кәдеге жарату; материалдарды қайта өңдеу (қалпына келтіру);

      -тазалау және басқа да қалдықтарды жою қызметтері.

      Бұл мемлекеттік қолдау шаралары өңдеу өнеркәсібі мен қызмет көрсету саласындағы жобалар аясында несиелерді субсидиялауды көздейді:

      -Қауіпті емес тұрмыстық және өндірістік қатты қалдықтарды (яғни қоқыстарды) жинақтау орындарынан, қоқыс жәшіктерінен, жылжымалы қоқыс контейнерлерінен, жәшіктерден, контейнерлерден және т.б. және аралас қайта өңдеуге болатын материалдардан жинау. Қайта өңдеуге болатын материалдарды жинау.

      -Қоғамдық орындардағы қоқыс жәшіктерінен қалдықтарды жинау.

      -Құрылыс және ыдырау қалдықтарын жинау. Қылшықтар және басқа құрылыс қоқыстары сияқты құрылыс қалдықтарын жинау және шығару. Тоқыма өнімдерінің өндірісінің қалдықтарын жинау. Қауіпті емес қалдықтарды қайта өңдеу орындарына қалдықтарды шығару бойынша іс-шаралар.

      ТҚҚ басқару саласындағы мемлекеттік-жекешелік әріптестік (МЖӘ).

      ТҚҚ басқару шараларын іске асырудың бұл нысаны Қазақстан Республикасының мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылуы мүмкін (Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 366-бабы).

      Іс-шаралар бастапқы кезеңдерді де қамтуы мүмкін - қалдықтарды және қайталама шикізатты басқару объектілерін жобалау, салу және тікелей іске асыру және пайдалану, сондай-ақ өздігінен пайда болатын полигондарды жою.

      Жобалардың бастамашылары жергілікті атқарушы органдар болып табылады, олар сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша конкурстық құжаттаманы әзірлейді және бекітеді.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару жөніндегі мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары шеңберінде жеке әріптесті қаржыландыру халыққа қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, и

      Жаңартылатын энергия көздерінен энергияны сатып алу

      Қазақстан Республикасының жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау саласындағы заңнамасына сәйкес энергия қалдықтарын кәдеге жарату объектілері өндіретін электр энергиясының жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі есеп айырысу-қаржы орталығының кепілдік берілген сатып алуы (Қазақстан Республикасының Заңы) Қазақстан Республикасының 21.01.21 № 401-VI "Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы").

      Қалдықтарды энергетикалық қайта өңдеу – қалдықтарды қайталама және (немесе) энергия ретінде пайдалануды қоса алғанда, олардың көлемін азайту және энергияны ("қалдықтардан энергияға" технологиясы – қалдықтарды энергияға айналдыру) өндіру мақсатында оларды термиялық өңдеу процесі. органикалық қалдықтардан биогаз және басқа да отын алуды қоспағанда, ресурстар (Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі, 324-бап).

      Әлемдік деңгейде бұл технология жаңартылмайды. Қазақстанда 2020 жылы қалдықтарды "термиялық қайта өңдеу" терминін қамтитын "Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы" Заң қабылданды. Мұндай қайта өңдеудің негізгі мақсаты – полигондардағы/полигондардағы қалдықтардың көлемін азайту және энергияны қалпына келтіру.

      Жасыл таксономия ("жасыл" жобалардың классификациясы)

      Қазақстанда Жасыл таксономия әзірленді және бекітілді ("Жасыл облигациялар және жасыл несиелер арқылы қаржыландыруға жататын жасыл жобалардың сыныптамасын (таксономиясын) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 31 желтоқсандағы № 996 қаулысы. ).

      Жасыл облигациялар мен жасыл несиелер арқылы қаржыландырылатын жасыл жобалардың жіктелуі (таксономиясы) суды және қалдықтарды тұрақты пайдалану санатын (тұрақты суды пайдалану және суды үнемдеу, ағынды және сарқынды суларды, ресурстарды сақтау және қалпына келтіру) қамтиды.

      Құрылыс материалдарын, металл сынықтарын, пластмассаларды, шыныларды, қағазды, электрониканы (қауіпті компоненттерді қоспағанда), шиналардың қалдықтарын өңдеуге арналған жабдықты қоса алғанда, қайталама шикізатты (жануды қоспағанда), қайталама шикізатты қалпына келтіруге және қайталама шикізатты қайта өңдеуге арналған жабдықтар.

      Шекті индикатор - кем дегенде 80% жиналған қайталама шикізатты өңдеу.

      ROP операторы ("Жасыл Даму" АҚ)

      2022 жылдың қаңтар айынан бастап "Жасыл Даму" АҚ ЭПР Операторының құзыреті шегінде қалдықтарды және қайталама шикізатты басқару инфрақұрылымын дамытумен айналысады.

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің (388-бап) ережелеріне сәйкес ЭҚҚ операторы ТҚҚ басқарудың өңірлік жүйесін Қазақстан Республикасында қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, сұрыптау, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату технологияларын енгізу, қайта пайдалануға, қайта өңдеуге, қайта өңдеуге, сұрыптауға және (немесе) дайындауға арналған зауыттар (өндірістер) салу қалдықтарды кәдеге жарату, қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, сұрыптауды, қайта өңдеуді, қайта өңдеуді және (немесе) кәдеге жаратуды, қалдықтарды энергияны қалпына келтіруді ұйымдастыруды жүзеге асыратын ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жақсарту.

      Бағдарламаны әзірлеу бойынша жұмыстардың басталу күніне ЭПР операторының Қазақстандағы қалдықтарды/қайта өңделетін заттарды басқару процесіне субсидиялауы ЭҮҚ операторының құқықтық мәртебесінің өзгеруіне және қажетті құжаттарды әзірлеуге байланысты тоқтатылды. . Қаржылық қолдаудың жоғалуы салаға кері әсерін тигізді және қайта өңделетін материалдарды жинауға және өңдеуге/сатуға маманданған кейбір компаниялар қалдықтарды сұрыптау және тасымалдау бойынша қызметін тоқтатты немесе толығымен аяқтады.

      Экономикалық емес ынталандырулар

      2025 жылы Қазақстан Республикасының жаңа Экологиялық кодексінің қолданысқа енгізілуімен қалдықтарды міндетті түрде бөлек жинау шараларын келесі фракцияларға бөлу көзделеді:

      1) "құрғақ" (қағаз, картон, металл, пластик және шыны);

      2) "дымқыл" (тағам қалдықтары, органикалық заттар және т.б.).

      Бөлек жинау қайталама шикізат көлемін ұлғайтады және нәтижесінде ТҚҚ шығару көлемін азайтады. Бұл қайта өңделетін материалдарды өңдеуге маманданған компаниялардың дамуына ықпал етеді.

      ТҚҚ басқару жүйесін одан әрі дамыту үшін күшті ынталандыру азық-түлікті, құрылыс қалдықтарын және бірқатар басқа қалдықтарды – қайталама шикізат көздерін (картон, пластмасса, шыны) кәдеге жаратуға тыйым салуды енгізу болып табылады.

      Биологиялық ыдырайтын қалдықтарды, оның ішінде азық-түлікті компостқа айналдыру немесе биогаз және баламалы энергия өндіру немесе қалдықтарды кәдеге жаратудан басқа басқа технологияларды пайдалану үшін заманауи технологияларды қолдану жоспарлануда.

      Компостты химиялық тыңайтқыштарды толықтыру және кейіннен ығыстыру үшін пайдалануға болады. Топырақты байыту және жақсарту арқылы компост органикалық ауыл шаруашылығының және айналмалы экономиканың негізі болып табылатын жемшөп пен ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру процесіне қайтарылады.

      "Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 шілдедегі № 165-IV Заңы тамақ қалдықтарын, сондай-ақ биологиялық ыдырайтын қалдықтардың басқа да түрлерін (бақтар, саябақ қалдықтары) өңдеуді ынталандыруға бағытталған. , тамақ дайындау, тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын, макулатура) биогаз немесе баламалы энергия өндірумен.

      Қоғамдық ақпарат

      Елді мекендерде қалдықтарды ұтымды басқару, оларды азайтуға және қайталама материалдарды барынша көбейтуге ұмтылу Қазақстанның коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі мемлекеттік саясатының бір бөлігі болып табылады.

      Техникалық жарақтандыру, әдістемелік материалды әзірлеу және заңнамалар үшін жағдай жасайдықажетті орталықтандырылған қалдықтарды жинау жүйесінің және кәдеге жаратудан кейін қалдықтарды басқару инфрақұрылымының пайда болуы.

      Бұл ретте қайталама шикізат үлесін арттыру және рұқсат етілмеген үйінділерді азайту бойынша ең жоғары тиімділікке қалдықтардың пайда болу көзінде қол жеткізуге болады.

      Сондықтан барлық деңгейдегі жергілікті атқарушы және өкілді органдардың халықты қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың, көмудің және қайта өңдеудің, оның ішінде бөлек жинаудың ұтымды жүйесі туралы ақпараттандыру жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруы маңызды (ҚР Экологиялық кодексінің 365-бабы). ).

      МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ МАҚСАТТАР

      Бағдарлама мақсаттары:

      -тұтыну қалдықтарының қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына кері әсерін азайту;

      -Алматы облысының елді мекендерінде, оның ішінде Еңбекшіқазақ ауданында коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесінің үлгісін құру арқылы коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін кезең-кезеңмен азайтуға, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және полигондарды рекультивациялау үлесін арттыруға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу. оның есеп бірлігі ретінде аудан және оны жүзеге асыру.

      Бағдарлама мақсаттары

      Бағдарламаның негізгі мақсаттары:

      1.нормативтік құқықтық актілерге сәйкес коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру, жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін қоса алғанда, Алматы облысының аумағында, оның ішінде Еңбекшіқазақ ауданының аумағында коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесінің моделін қалыптастыру. Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары және аймақтың ерекшеліктерін ескере отырып (климат, география, халық санының өсу динамикасы, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.);

      2.бағдарламаны іске асыру үшін қажетті ресурстарды тарту;

      3.ұсынылған негізделген ұсыныстар негізінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласында инфрақұрылым құру;

      4.коммуналдық қалдықтарды орналастыру орындарының санын азайту және рұқсат етілмеген қалдықтарды орналастыру орындарын жою бойынша ұсыныстар беру.

      Бағдарлама бес жылға есептелген, іске асыру мерзімі 2025-2029 жж. Бұл әдіснамалық ұсыныстарға сәйкес мұндай Бағдарламалар үшін ең аз қолайлы кезең (Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154 п бұйрығымен бекітілген.).

      Бағдарлама таратқан Алматы облысының тұрғын үй секторында және кәсіпорындарында тұтыну кезінде пайда болатын қатты тұрмыстық қалдықтарға (ҚҚҚ). Құжатта сондай-ақ орталықтандырылған ҚҚҚ жинау жүйесіне кіретін қалалық полигондар мен полигондар кіретін коммуналдық қалдықтарды өңдеу объектілеріндегі ағымдағы жағдайдың сипаттамасы да қамтылған. Өнеркәсіптік кәсіпорындар мен тазарту құрылыстарының ведомстволық қалдықтарды орналастыру орындары бұл құжатта қарастырылмаған.

      Сонымен бірге, коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін талдап, облыстағы қалдықтардың қозғалысының логистикалық моделін әзірлей отырып, Бағдарламаны іске асырудан максималды нәтиже алу үшін әзірлеушілер қалашық құрылысын салу туралы шешімді ұсынды. Қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесі (бұдан әрі – Жүйе) жеке аудандар мен қалаларда емес, және аймақтық деңгейде шешім қабылдау принципін қолдана отырып – жалпыдан нақтыға қарай. Әрбір әкімшілік аудан, қала және облыс орталығы дербес бірлік, бірақ жалпы Жүйенің элементтері болып табылады. Бұл кешенді және жүйелі тәсіл 2023 жылдың желтоқсан айында құрылған "Алатау коммуналдық шаруашылығы" ЖШС мамандандырылған мемлекеттік кәсіпорнымен байланысты. Оңтайлы логистикалық модельді әзірлеу критерийі қалдықтарды жинау, шығару, сұрыптау және кәдеге жарату тарифі болды, оның құны заң талаптарына сәйкес болуы керек. Инфрақұрылым объектілерін орналастыру аумақтық мүмкіндіктерге, көліктік қолжетімділікке, жобалау нормаларына, Қазақстан Республикасының санитарлық және экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкестігіне негізделеді. Жобалау нормаларына және Қазақстан Республикасының санитарлық және экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін қолданыстағы қалдықтарды орналастыру объектілері рекультивациялауға жатады. Сондай-ақ, күрделі учаскелердің (полигондар + сұрыптау/қалдықтарды өңдеу кешендері + құрылыс қалдықтарын орналастыру орындары + биологиялық ыдырайтын қалдықтарды қайта өңдеу алаңдары және т.б.) орналастыру орындарын таңдау кезінде оларды ауданаралық пайдалану туралы шешімдер қабылданғанын атап өткен жөн. Мұнда "көзге жақындық" принципі (ҚР Экологиялық кодексінің 328-бабы), аудандардың әкімшілік шекаралары соншалықты маңызды емес логистиканың экономикалық тиімділігі және инвестициялық тартымдылығы қолданылды. мұндай объектілер айтарлықтай артады, сонымен қатар Бағдарламада белгіленген нысаналы индикаторларға қол жеткізу ықтималдығы артады.

      Облыстық коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы екі деңгейдегі іс-шараларды қамтиды: жалпы аймақтық іс-шаралар деңгейі және әрбір ауданның деңгейі, соның ішінде. Еңбекшіқазақ ауданы, сондай-ақ облыс бойынша нысаналы индикаторлар. Жалпы өңірлік бағдарламамен қатар әрбір әкімшілік аудан үшін олардың (аудандық) мақсатты көрсеткіштеріне қол жеткізу бойынша ұсыныстар мен іс-шаралар жоспары, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қажетті бюджетті қамтитын Бағдарлама дайындалды. Нысаналы индикаторлар аудандағы коммуналдық қалдықтарды басқарудағы ағымдағы жағдайды, сондай-ақ технологиялық жабдықтау және қалдықтарды басқару процестерін ұйымдастыру бойынша таңдалған шешімдердің мүмкіндіктерін ескере отырып әзірленді.

      Еңбекшіқазақ ауданы бойынша нысаналы индикаторлар

      Бағдарламада ұсынылған нысаналы индикаторлар Қазақстан Республикасы үшін қалдықтарды басқару саласындағы "жасыл экономиканың" мақсаттары мен нысаналы индикаторларына қол жеткізуге бағытталған (қараңыз).кесте 2). Негізгі мәндер Бағдарламаны әзірлеу жылының алдындағы үш жылдағы ТҚҚ басқарудағы ағымдағы жағдайды ескереді немесе қажетті деректер болмаған жағдайда базалық көрсеткіш анықталмайды.

      12-кесте – Бағдарлама бойынша Еңбекшіқазақ ауданының көрсеткіштері

Аймақ

Бағдарламаны іске асыру басындағы базалық көрсеткіш

Жыл бойынша көрсеткіш мәндері

2025

2026

2027

2028

2029

№1 көрсеткіш.
Қалдықтарды жинайтын ұйым тұрақты түрде қызмет көрсететін халық.

22,4%

41,1%

59,9%

78,6%

89,9%

89,9%

№2 көрсеткіш. Тұрмыстық қатты қалдықтарды сұрыптау объектілерінің құрылысы (қуаты, т/жыл)*

-

-

2 дана.
(150 000 және 30 000 т/жыл)

-

-

-

№3 көрсеткіш. Заң талаптарына сәйкес келетін коммуналдық қалдықтарды орналастыру орындарының саны**

-

-

2 дана.

-

-

-

№4 көрсеткіш. Халықты ТҚҚ-мен ұтымды өңдеу және басқару шаралары туралы хабардар ету бойынша ақпараттық-ағартушылық іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге қаражат бөлінді (мың теңге) ***

-

26 172,00

25 872,00

25 872,00

25 872,00

25 872,00

      *- ТҚҚ сұрыптау деңгейі ұсынылған технологиямен анықталады.

      **- полигондар құрылысының жоспарларына жобалық құжаттаманы әзірлеу (2024 ж.), 2025 жылы полигон құрылысын (негізгі инфрақұрылым және қалдықтарды қабылдауға арналған бірінші ұяшықтар) объектіні одан әрі дамытумен (2026-2028 жж.).

      ***-бұл көрсеткіш Алматы облысының бүкіл аумағына ортақ және облыстық бюджет аясында жүзеге асырылатын болады.

      НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, МАҚСАТҚА ЖЕТУДІҢ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР

      Техникалық және технологиялық шешімдер

      Негізгі ақпарат

      Бағдарламаның осы бөлімінде қалдықтарды басқару саласындағы қалыптасқан жағдайды және қабылданған даму моделін талдауды ескере отырып, алдын ала техникалық және технологиялық шешімдер қабылданды. ТҚҚ басқаруды дамыту моделінің негізгі бағыттарының белгіленген мақсаттары мен міндеттері негізінде техникалық шаралар мен оларды іске асыру құралдары әзірленетін болады.

      Өңірдегі өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқару жүйесін құрудың қабылданған тұжырымдамалық тәсілдерін және қабылданған даму моделін ескере отырып, қалдықтарды басқарудың технологиялық схемасын құрудың келесі негізгі қағидаттарын тұжырымдауға болады.

      Қалдықтардың ресурстық әлеуетін барынша пайдалану. Бұл принцип қалдықтарды түпкілікті кәдеге жарату алдында бөлек жинауды, механикалық өңдеуді және энергияны қалпына келтіруді енгізу арқылы қайталама шикізаттың максималды мөлшерін алуға бағытталған қалдықтарды басқару жүйесін құруды қамтиды.

      Полигонға жіберілетін қалдықтардың көлемін азайту. Қалдықтарды орналастыру орындарының қоршаған ортаға кері әсерін азайтуға екіншілік шикізат түріндегі қалдықтардың фракцияларын таңдау арқылы қол жеткізуге болады деп болжануда.

      Қалдықтарды орналастыру объектілерін шоғырландыру және объектілердің жалпы санын қысқарту .Саланы дамытуға бағытталған инвестициялардың экономикалық тиімділігі артып, неғұрлым жетілдірілген нысандарды салу және қалдықтарды кәдеге жарату сатысында жағымсыз әсерлерді барынша азайту болжануда.

      Қалдықтарды өңдеудің заманауи технологияларын енгізу. Қомақты инвестиция қажет болады. Әртүрлі деңгейдегі бюджеттерге түсетін жүктемені азайту үшін қалдықтарды басқару жүйесін дамыту қалдықтарды басқару жүйесіне жеке инвесторларды барынша тартуға негізделуі керек.

      Белгілі бір технологиялық шешімдерді енгізудің орындылығы жергілікті жағдайлар мен әлеуметтік аспектілерді ескере отырып, ең жақсы экологиялық және экономикалық тиімді технологияларды таңдау негізінде анықталады. Таңдалған технологиялардың аналогтары ретінде қалдықтарды басқарудың қолданыстағы интеграцияланған жүйелерінің жалпы қабылданған әлемдік тәжірибесі қабылданды. Еуропалық және ТМД елдеріндегі қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеу және өңдеу тәжірибесі егжей-тегжейлі зерттелген және қолданылған. Ресейлік және беларусьтік аймақтық операторлардың, әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуы ұқсас елдердің тәжірибесін зерделеуге ерекше назар аударылды. Бұл бөлімде тұрмыстық қатты қалдықтарды (ҚҚҚ) жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерінің қолданыстағы тәжірибесі қарастырылған.

      Әзірлеудің мақсаты – тұрмыстық қатты қалдықтарды (ҚҚҚ) жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін қамтитын аймақ үшін қалдықтарды басқару жүйесін құруға бағытталған шешімдерді саналы түрде таңдау. Қалдықтардың қоршаған ортаға тигізетін әсерін барынша азайту және оларды шаруашылық айналымға барынша тарту мақсатында шешімдер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес қабылдануы тиіс.

      Бөлім екі бөлікке бөлінеді:

      Бірінші бөлімде қалдықтарды жинау, тасымалдау және қайта өңдеудің ең жақсы таралған технологиялары мен әдістерінің сипаттамасы берілген.

      Екінші бөлімде қаланың әлеуметтік-экономикалық, жоспарлау және табиғи жағдайларын ескере отырып, қалдықтармен жұмыс істеудің ұсынылған әдістерін талдау нәтижелері бойынша жүйенің техникалық құралдарының технологиялық негізделген және экономикалық мақсатқа сай жиынтығы әзірленеді. ұсынылған.

      ТҚҚ басқару жүйесінің ағымдағы жағдайын талдау

      Еңбекшіқазақ ауданы Алматы облысының шығыс бөлігінде орналасқан, құрамына 25 ауылдық округ (90-ға жуық елді мекен) және Есік қаласы кіреді. Облыс орталығы – Есік қаласы. Облыс аумағының үлкендігімен, елді мекендердің орташа санымен және оның шығыс бөлігіндегі халықтың орташа тығыздығымен сипатталады. Халықтың орташа қоныстанған пункттері – Есік қаласы және оған жақын орналасқан қалалар мен ауылдар. Автомобиль көлігі желісінің дамуы мен жағдайы қанағаттанарлық.

      Осы Бағдарламаның 3-бөлімінде өңірдегі ТҚҚ басқару жүйесінің ағымдағы жағдайы туралы негізгі қорытындылар берілген.

      Негізгі қорытындылар халықты және заңды тұлғаларды жинау және әкетумен қамтудың төмендігін, қалдықтарды тікелей кәдеге жаратудың жоғары пайызын және қалдықтарды кәдеге жарату және кәдеге жарату үшін қажетті инфрақұрылымның жеткіліксіздігін көрсетеді.

      Сондай-ақ, соңғы жылдары тұрғындардың қоқыс жинайтын компаниялармен қарым-қатынасының ретсіздігі мен негізсіз жоғары тарифтік ставкалардың салдарынан қалдықтарды жинау және сұрыптау көлемінің төмендеуі байқалғанын айта кеткен жөн. Коммуналдық қалдықтар бойынша есеп берудің қазіргі жағдайы толық коммерциялық есепке алуға мүмкіндік бермейді.

      Алматы облысының полигондарына Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне сәйкес көмуге тыйым салынған бақылаусыз қалдықтар түседі.

      Төмендегі кестеде (12-кесте) Алматы облысындағы қалдықтардың қазіргі жағдайы туралы жалпы мәлімет береді.

      Кесте 12- Алматы облысындағы қалдықтардың қазіргі жағдайы туралы жалпы мәлімет

Жарату

Жинау және жинақтау

Өңдеу және жою

Тұрмыстық қатты қалдықтар

Контейнерлерге жинау, ыдыссыз жинау.

Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін қатты тұрмыстық қалдықтарды полигонға шығару.

Көлемді қалдықтар

Контейнер алаңдарының жанында сақтау.

Одан әрі өңдеусіз қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шығару.

Құрылыс қалдықтары

Көбінесе контейнер алаңдарының жанында сақтау, қалдықтарды полигонға тікелей шығару.

Қалдықтарды тығыздаушы қабаттар ретінде ішінара пайдалана отырып, қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына орналастыру.

Көлік қалдықтары

Халықтан жинау жүйесі құрылмаған. Кәсіпорындар қалдықтарды келісім-шарт негізінде мамандандырылған ұйымдарға береді.

Батареяларды, қалдық майларды және т.б. пайдалану/ кәдеге жарату. Әрі қарай өңдеусіз қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына орналастыру.

Тұрмыстық қауіпті қалдықтар

Бөлек төлем жоқ.

Одан әрі өңдеусіз қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шығару.

Құрамында сынап бар қалдықтар

Халықтан жинау жүйесі құрылмаған. Арнайы контейнерлер жоқ. Кәсіпорындар қалдықтарды келісім-шарт негізінде мамандандырылған ұйымдарға береді.

Демеркуризация қондырғылары жоқ.

Медициналық қалдықтар

Медициналық мекемелерде кейіннен мамандандырылған ұйымға жеткізу үшін бөлек жинау жүргізіледі.

Медициналық және қауіпті биологиялық қалдықтарды термиялық бейтараптандыруға арналған қондырғы.

Биологиялық қалдықтар

Халықтан жинау жүйесі құрылмаған. Кәсіпорындар өз коллекциясын ұйымдастырады.

Мал қорымдары, биотермиялық шұңқырлар, термиялық бейтараптандыру қондырғылары. Көбінесе табиғи полигондарға орналастырылады.

Көше тазалаудан және аумақты жөндеуден шыққан қалдықтар

Осы аумақтарды тазалау және күтумен бір мезгілде жинау

Өсімдік қалдықтарын компосттау жоқ. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында орналастыру.

Суды тазарту, сарқынды суларды тазарту және суды пайдалану қалдықтары

Құбыр және арнайы көліктер арқылы тасымалдау.

Шұңқырлы карталарда орналастыру. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында орналастыру.

      Төменде Еңбекшіқазақ ауданындағы қалдықтарды жинау, тасымалдау және көму саласындағы ағымдағы жағдай туралы ақпарат берілген (13-кесте). Бағдарламаны әзірлеушінің сұранысы бойынша аудан әкімдігі ұсынған ақпарат.

      Кесте13- Еңбекшіқазақ ауданы бойынша қалдықтарды жинау, шығару және кәдеге жарату саласындағы ағымдағы жағдай туралы ақпарат

Аты

Пікірлер

Қалдықтарды жинау

Есік қаласы (1100), халқы бойынша ірі ауылдар – Шелек (450), Ават (50), Бәйдібек би (65), Балтабай (30), Бірлік (20), Түрген (20) контейнерлермен ішінара қамтамасыз етілген.
Қалған елді мекендерде контейнерлер тек орта мектептердің аумағына орнатылады.
Қалған елді мекендерде жинаудың негізгі әдісі – қапшық.

Қалдықтарды шығару

Жинау контейнерлермен қамтамасыз етілетін елді мекендерде қалдықтарды контейнерлерден шығаруды қалдықтарды жинайтын компания жүзеге асырады. Техникалық құралдар – қоқыс машиналарын бүйірден тиеумен жинау.
Шағын елді мекендерде ТҚҚ шығаруды үй шаруашылықтарымен және заңды тұлғалармен келісім бойынша жеке кәсіпкерлер жүзеге асырады.
Қоқыс шығару техникасы – самосвалдар, жинау әдісі – маршрут, нұсқаулық. Жою жиілігі: аптасына 1-2 рет

Қайта өңдеу

Тұрақты жер пайдалануға мемлекеттік сертификаттар берілді (29), мақсатты мақсаты – өндіріс және тұтыну қалдықтарын орналастыру мен орналастыруға қызмет көрсету.
"Сынақ алаңдары" (Шелек, Балтабай, Бөлек, Сатай ауылдары) туралы ақпарат ішінара берілген. Меншік иесі – тиісті ауылдық округ әкімінің аппараты.
Қалдықтарды сұрыптау және қайталама шикізатты қайта өңдеу туралы ақпарат жоқ.

      Мәліметтер контейнерлер мен контейнер алаңдарының аз жеткізілгенін көрсетеді, контейнерлік парктің техникалық жағдайы мен сипаттамалары туралы мәліметтер жоқ.

      Облыстың елді мекендерінде қалдықтарды жинауды жеке кәсіпкерлер қолмен тиеу арқылы маршруттық әдіспен жүзеге асырады.

      Қолданыстағы полигон Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейді, қажетті техникалық құрылымдар мен бақылау құралдары жоқ, пайдаланушы компанияның бар-жоғы, жобалық құжаттамасы, жинақталған көлемі, техникалық жабдықталуы және ТҚҚ есепке алуы туралы мәліметтер жоқ. . Ұсынылған ақпарат рұқсат етілген ең ірі қоқыс полигонының (Шелек ауылы) жарамдылық мерзімі өтіп кеткен және рекультивациялауды талап ететін рұқсат етілген полигонды орналастыру учаскесі ретінде мәртебесін көрсетуге мүмкіндік береді.

      ҚҚҚ қалдықтарын басқару жағдайын талдау Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында қалдықтардың қозғалысын толық есепке алуды және бақылауды қоса алғанда, тұтыну қалдықтарын (ТҚҚ) басқару жүйесі жоқ деген қорытындыға келуге мүмкіндік береді. мемлекеттік статистикаға бастапқы деректер мен есеп беру деректерін берді. ТҚҚ қалыптастыру және жинақтау бойынша бекітілген нормативтердің, ТҚҚ қызметтеріне және полигонға тарифтердің болмауы ТҚҚ басқару саласындағы қызметтердің толыққанды нарығын құруға мүмкіндік бермейді.

      Қалдықтардың түзілу көлемі

      ТҚҚ басқару жүйесін құру бойынша Бағдарламаның қажетті іс-шараларын одан әрі негіздеу үшін ТҚҚ қалыптастыру мен жинақтаудың қолданыстағы және болжамды стандарттары бойынша есептелген деректер пайдаланылды.

      Осы Бағдарламаны іске асыру кезеңінде (2028 жылға дейін қоса алғанда) 2000 адамнан астам халқы бар елді мекендерді қалдықтарды орталықтандырылған жинаумен, тасымалдаумен және көмумен қамту жоспарлануда. Одан кейінгі кезеңдерде (2029 жылдан бастап немесе одан бұрын, Бағдарламаның нысаналы индикаторларына қол жеткізгеннен кейін) облыстың барлық елді мекендерінен ТҚҚ жинау мен әкетуді кезең-кезеңімен енгізу және ұйымдастыру қажет.

      Еңбекшіқазақ ауданы қалдықтарды жинау мен тасымалдауды ұйымдастыру үшін Ақбастау және Шелек ауылдарының аумағында екі полигон салумен екі аумақтық аймаққа бөлінген. Әрбір сынақ алаңы үшін экономикалық негізділік және олардың инвестициялық тартымдылығын құру негізінде халқы 2000 адамнан асатын елді мекендерді қамтитын жинау аймақтары белгіленді. Төменде Еңбекшіқазақ өңіріндегі халық саны мен қалдықтардың түзілу көлемінің көрсеткіштері берілген.

      15-кесте – Еңбекшіқазақ ауданының ТҚҚ басқару жүйесінің негізгі көрсеткіштері

Көрсеткіштердің атауы

ЕИ

2023

2028

1

Халық саны , адам.

адам.

284 375

315 401

2

Шығарылатын қалдықтардың мөлшері

м³/жыл

409 784

551 191

т/жыл

81 957

110 220

      ҚҚҚ жинау және тасымалдау жүйесін жетілдіру

      ТҚҚ жинау жүйесін ұйымдастыру

      ҚТҚ-ның түзілуін талдау облыста түзілетін қалдықтар көлемінің 35%-ға, халық санының 11%-ға ұлғаюын көрсетті (8-сурет). Айта кету керек, түзілетін қалдықтардың көлемін болжау кезінде жұмыс істеп тұрған және болжамды туризм нысандары ескерілген.

     


      Сурет салу 8– ҚТҚ генерациясының динамикасы

      Қолданылатын контейнерлердің екі нұсқасы қарастырылады - 0,75 м3 және 1,1 м3. Ең аз жинақтау көлемі бар контейнерлер опциясы сатып алынатын контейнерлер санын көбейтуді және қосымша контейнер алаңдарын салуды білдіреді. Қолданыстағы ескі контейнерлерді алдыңғы және артқы жағындағы қоқыс машиналарының тиеу құрылғылары арқылы босатылатын сыйымдылығы 1,1 м3 заманауи контейнерлерге кезең-кезеңімен ауыстыру жоспарлануда. Контейнерлік парктердің саны аймақтағы елді мекендердің ерекшеліктеріне және экономикалық орындылығына негізделген.

      Бағдарлама Қазақстан Республикасының заңнамасы мен нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын ескере отырып, контейнер алаңдарының схемасын әзірлеуді, оның ішінде қолданыстағы контейнер алаңдарына түгендеуді жүргізуді және жаңаларын салу орындарын анықтауды ұсынады. Схеманы жүзеге асыру үшін алдымен қолданыстағы контейнер алаңдарын міндетті сертификаттау арқылы орналастыру әдістемесі әзірленуі керек.

      ТҚҚ бөлек жинауды ұйымдастыру үшін барлық жерде қайталама шикізатты және қауіпті қалдықтарды жылжымалы және стационарлық жинау орындарында жинауды ұйымдастырған жөн. Сонымен қатар, Бағдарламада облыс тұрғындарының экологиялық мәдениетінің деңгейін арттыру, қалдықтардың пайда болу көздерінде бөлек жинау қажеттілігін ынталандыру бойынша шаралар қабылдау ұсынылады.

      Жаңадан салынған полигонда құрылыс, көлемді және қауіпті тұрмыстық қалдықтарды басқару үшін осындай қалдықтарды уақытша сақтау үшін қажетті жабдықтары бар учаске ұйымдастыру ұсынылады. Ұсақтау және сұрыптау кешендері ірі құрылыс қалдықтарын өңдеу үшін қолданылады. Қауіпті құрылыс қалдықтары түрлері бойынша бөлек контейнерлерде жиналып, кейіннен қауіпті қалдықтармен жұмыс істеуге тиісті рұқсаты/лицензиясы бар коммерциялық құрылымдарға берілуі керек.

      Көлемді қалдықтарды (ҚҚҚ) басқарудың заманауи схемасы ұсынылады, ол оларды жинау орындарын жабдықтау және шығаруды ұйымдастырудан тұрады. Еңбекшіқазақ ауданы үшін контейнерлік алаңдарды орналастыру схемасын іске асыру шеңберінде ірі көлемдегі қалдықтарды кейіннен қайта өңдей отырып, жинауға арналған алаңдарды негіздеу және орналастыру ұсынылады. Көлік қалдықтары ҚГО-ның бөлшектеу учаскелеріне қабылдануы мүмкін, олар қолмен бөлшектеледі, түрі бойынша сұрыпталады және қажет болған жағдайда ұсақтағыштарда алдын ала ұсақтағаннан кейін өңдеуге жіберіледі.

      Тұрмыстық қауіпті қалдықтарды (мысалы, жарамсыз майлар, май сүзгілері, дәрі-дәрмектер, бояулар, лактар ​​мен еріткіштер, аккумуляторлар, сондай-ақ сынапты шамдар мен термометрлер) ұйымдасқан түрде жинау керек. Қауіпті тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және қауіпті қалдықтарды жинау орындарында жинауды ұйымдастырған жөн.

      Құрамында сынап бар қалдықтарды (RSW - пайдаланылған люминесцентті лампалар, құрамында сынап бар құрылғылар) жинау көліктік партияларды жинақтау және кейіннен кәдеге жарату үшін мамандандырылған кәсіпорындарға беру үшін бөгде адамдардың кіруін болдырмайтын орындарда арнайы контейнерлерде жүзеге асырылады. Ол үшін қайта өңделетін материалдар мен қауіпті қалдықтарды стационарлық және жылжымалы жинау орындарында ҚҚ жинауды ұйымдастырған жөн.

      ЕО елдерінде тұрғындардан ірі көлемдегі қалдықтарды, соның ішінде жиһаз қалдықтарын, тұрмыстық заттарды (тоңазытқыштар және т.б.), көлік қалдықтарын (резеңке, аккумуляторлар), құрылыс қалдықтарын қабылдау үшін елді мекендерде арнайы алаңдарды құру және пайдалану тәжірибесі дамыған. және т.б. , сондай-ақ қауіпті тұрмыстық қалдықтар (улы сұйықтықтар, құрамында сынап бар шамдар, батареялар және т.б.). Осы Бағдарламаны іске асыру шеңберінде мұндай тәжірибені енгізу ұсынылып отыр.

      Төмендегі кестелерде Еңбекшіқазақ ауданының елді мекендеріндегі ТҚҚ жинау жүйесінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері көрсетілген.

      Кесте 14- Контейнерлердің қажетті саны

Көрсеткіштердің атауы

Саны

Ескерту

Контейнер паркін ауыстыру

1-нұсқа (0,75 м3)

2328

Қара немесе тот баспайтын болаттан жасалған

2-нұсқа (1,1 м3)

1746

Қара немесе тот баспайтын болаттан жасалған

Контейнерді басқару сенсорлары

-

саны таңдалған контейнер түріне байланысты

Контейнер алаңдарын салу

377

түрі мен дизайны кейінгі жобалау кезеңдерінде анықталатын болады

Қайта өңдеу пункттері

5

төрт стационарлық және қайталама шикізатты бір жылжымалы қабылдау пункті қарастырылған

Үлкен қалдықтарға арналған аумақ

2

түрі мен дизайны кейінгі жобалау кезеңдерінде анықталатын болады

Құрылыс қалдықтарына арналған алаң

2

жаңадан салынған полигонда учаскені қамтамасыз ету

      ТҚҚ шығару жүйесін ұйымдастыру

      Бұл бөлімде тек қана қалдықтарды тікелей шығару нұсқасы қарастырылады, бұл ұсыныстың екі сатылы нұсқасы қалдықтарды жинау мен шығарудың қысқа арақашықтықтарына байланысты экономикалық тұрғыдан мүмкін емес; Қоқыс шығаратын көліктерді (кузов көлемі 10-18 м3) жинау арқылы қалдықтарды тікелей шығару тек көму орнына дейінгі қашықтық 70 км-ге дейін болған жағдайда ғана қолданылады, әйтпесе оларды пайдалану экономикалық тұрғыдан тиімсіз болады.

      Қоқыс контейнерлерінен қоқыс жинайтын көліктермен шығарылады. "Евроконтейнерлер" немесе GMT ​​типті контейнерлер (60-240 л) арқылы жоғарыда сипатталған қатты қалдықтарды жинауға арналған контейнерлік паркке қызмет көрсету үшін артқы тиейтін қоқыс машиналарын пайдалану оңтайлы.

      Қоқыс таситын көліктердің бір түрі – кузов түрі бойынша шешім қабылданды. Кузов қоқыс шығаратын көліктер – КО 427 сериясының жаңа буын машиналары қабылданды. Осылайша, легирленген болаттың 10 маркасы HSND екі корпустың қабығында да қолданылады, RAEX400 жоғары берік болат қабылдау бункерінде, престеу және қоректендіру тақталарында қолданылады.

      Қоқыс таситын машина тұрмыстық қатты қалдықтарды (ҚҚҚ) жинауға, нығыздауға және көму орнына тасымалдауға арналған. Тұрмыстық қалдықтарды нығыздау итергіш пластинаның қысымымен жүзеге асырылады, бұл тиелген ҚҚҚ көлемін арттыруға мүмкіндік береді. Қоқыс таситын көліктер бүйірлік немесе артқы тиеу болуы мүмкін. Қоқыс таситын көліктер тиелген қалдықтардың сәйкесінше шанақ көлемі мен салмағы бойынша ерекшеленеді. Бұл көрсеткіштер сәйкесінше 7,5 м3-ден 20 м3-ге дейін, ал 3 тоннадан 9 тоннаға дейін өзгереді. Қоқыс шығаратын машинаның жұмысының тағы бір маңызды көрсеткіші тығыздау коэффициенті болып табылады - ол қарапайым машиналар үшін 2,5-тен көп функциялы қоқыс таситын машиналар үшін 6-ға дейін ауытқиды.

      Соңғы кездері ауыстырылатын контейнерлерді артқы тиейтін қоқыс таситын көліктерге артықшылық берілуде. Бұл дизайнның артықшылықтары келесі факторларға байланысты:

      -престеу жүйесі қалдықтарды нығыздау коэффициентін 5-ке дейін арттыруға мүмкіндік береді, ал бүйірлік жүктеме кезінде бұл коэффициент 1,5-2-ден аспайды;

      -Контейнерді тиеу кезінде қоқыстың төгілуін жояды;

      -Төңкеру механизмімен жұмыс істеу механизатор үшін әлдеқайда қауіпсіз, өйткені контейнер жерден тек 1,5-1,8 м биіктікке көтеріледі;

      -доңғалақтардағы контейнерлерді пайдалану оларды көлік жақын жүре алмайтын жерлерден түсіру пунктіне жеткізуге мүмкіндік береді;

      -әрбір нақты жинау нүктесі үшін контейнерлердің саны мен көлемін оңтайландыру мүмкіндігіMSW;

      -Қолмен де, алдыңғы тиегішпен де жүктеу мүмкіндігі.

      Төменде Еңбекшіқазақ ауданындағы елді мекендердегі ТҚҚ жинау мен шығаруды ұйымдастыру үшін қоқыс шығаратын көліктердің қажетті саны көрсетілген.

      Кесте15- Қоқыс шығаратын көліктердің қажетті саны

Көрсеткіштердің атауы

Саны

Ескерту

Көлемі 18,5 м3 қоқыс таситын көлік

18


Көлікті басқару сенсоры

18

Қоқыс таситын көліктердің қозғалысын онлайн бақылау үшін

      Қалдықтарды жинау мен шығарудың логистикалық схемаларын әзірлеу

      Қолданыстағы қалдықтарды логистика процедурасын талдау негізінде Еңбекшіқазақ ауданы, сондай-ақ өңірдегі елді мекендердің болашақтағы дамуы, қоқыстардың қозғалысының үлгісі өзгеріссіз қалып отыр. Ақбастау және Шелек ауылдарының аумағында екі полигон салумен, қалдықтарды жинау мен тасымалдауды ұйымдастыру үшін екі аумақтық аймаққа бөлінген. Полигондардың әрқайсысы үшін 70 км-ге дейінгі көліктік қолжетімділік радиусында орналасқан 2000 адамнан астам халқы бар елді мекендерді қамтитын жинау аймақтары анықталды. Аудандағы басқа инфрақұрылым нысандарының орналасу орны сол күйінде қалды.

      Осы Бағдарламаны іске асыру кезеңінде тұрмыстық қатты қалдықтарды сұрыптау мен көмудің орындылығы критерийіне сүйене отырып, елді мекендердің орналасуына және олардан тұрақты автомобиль жолдарының бойында біріктірілген қатты тұрмыстық қалдықтар учаскесі орналасқан жерге дейінгі қашықтыққа талдау жүргізілді. Ақбастау және Шелек ауылдарының ауданында құрылысы ұсынылып отырған заманауи полигондарда. ТҚҚ басқарудың ағымдағы жай-күйін талдау ТҚҚ басқару жүйесін құрғаннан кейін облыстың ықпал ету аймағындағы елді мекендерді бірінші кезекте ірі ауылдық елді мекендер мен Есік қаласының шекарасына, оның ішінде біріктірілген учаскенің құрылысы (заманауи полигон, қалдықтарды сұрыптау кешені, инженерлік-көліктік инфрақұрылым).

      Ұсынылып отырған өңірлік деңгейдегі қалдықтарды басқару жүйесінде логистикалық тәсілді қолдану өңірдегі ТҚҚ қозғалысын болжау және мониторингілеу процестерін олардың қозғалысына және жекелеген субъектілерді ақпараттық қамтамасыз етуге шығындарды азайтумен байланыстыруға мүмкіндік береді. Логистикалық сызба қалдықтарды басқару жүйесінің техникалық операцияларының бүкіл кешенін Бағдарламаның техникалық шешімдеріне сәйкес ТҚҚ пайда болу көздерінен бастап оларды кәдеге жарату объектілеріне дейін қамтамасыз етеді.

      Шешімдерде бірінші кезеңде бүкіл аумақты және екінші кезеңде оның әсер ету аймағын жоспарлы және жүйелі түрде тазартумен толық қамту үшін қажетті шаралар қарастырылған.

      Аймақтарды бөлу схемасы қалдықтар көздерінің желісін, қайта өңдеу объектілерін және арнайы көліктерге арналған гараждарды орналастыруға арналған күрделі учаскелер желісін анықтайтын қатты қалдықтарды жинау аймақтарына бөлуді көздейді. Бағдарламаны әзірлеу кезінде аумақтық жол қозғалысы схемалары бойынша оңтайлы шешімдер қабылдау және қалдықтарды жинау мен тасымалдауға арналған жабдықты таңдау үшін ТҚҚ жинау мен шығарудың жалпы қабылданған әдістері ескерілді.

      Жобалық аумақтардағы қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың оңтайлы бағыттарының ұзындығын есептеу үшін кіріс деректері Алматы облысының, соның ішінде Еңбекшіқазақ ауданындағы жолдардың жоғары сапалы графигі болып табылады екі түйін, түйіндер (жол сегменттерінің қиылысулары), жол сегменттерінің атрибуттары, топологиясы ArcGIS Pro үшін Network Analyst модулін пайдалану арқылы жол графигі құрылды - Network Dataset - және желі атрибуттары конфигурацияланды - жүру режимдері, шығындар, бұрылыстар, шектеулер мен саяхат иерархиясы.

      ГАЖ бағдарламалық кешенінің жол желісін кеңістіктік талдау алгоритмдерін қолдану әдісі қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және оларды күрделі учаскелерге жеткізу маршруттарының ұзындығын есептеуге мүмкіндік берді.

      Бағдарлама шеңберінде Еңбекшіқазақ ауданының өңіріндегі контейнерлік алаңдарда деректерді жинау үдерісіне арналған мобильді қосымша құрылды, ол ArcGIS Field Maps қосымшасы, ArcGIS Online бұлттық платформасы негізінде әзірленді. ArcGIS Field Maps – нақты уақытта орналасқан жерді түсіріп, мобильді құрылғылар арқылы жұмысшыларға деректерді жинауға және өңдеуге көмектесу үшін карталар мен теңшелген пішіндерді пайдаланатын барлығы бір қолданба.

      Салыстырмалы талдау және қалдықтарды басқару жүйесін дамытудың әлеуметтік-экономикалық қолайлы нұсқасын таңдау.

      Қалдықтарды басқару жүйесін құру принциптеріне сәйкес қалдықтарды өңдеу мен залалсыздандырудың бірнеше негізгі схемалары қарастырылған:

      - кәдеге жарату жолының бойындағы даму схемасы;

      - қалдықтарды қайта өңдеуді дамыту схемасы;

      - механобиологиялық өңдеу жолы бойынша даму схемасын;

      - энергияны қайта өңдеу жолындағы даму схемасы.

      Экономикалық критерийлер бойынша ТҚҚ өңдеудің іргелі әдістерін салыстырмалы сапалық бағалау тікелей жану технологиясын, сондай-ақ ТҚҚ-ны тікелей компосттауды қолданатын зауыттарды салу экономикалық тұрғыдан ең аз орынды (ТМД тәжірибесі) екенін көрсетеді. Заманауи технологияларды қолдану және нормативтік техникалық талаптарды міндетті түрде орындау арқылы экологиялық проблемаларды жоюға болады.

      Қалдықтарды басқару саласы мен оларды залалсыздандыру және қайта өңдеу технологиялары дамуының осы кезеңінде саланы дамытудың қазіргі кездегі ең қолайлы жолы болып түзілетін қалдықтарды сұрыптауға бағытталған қалдықтардың ресурстық әлеуетін пайдалану тұжырымдамасын жүзеге асыратын схема болып табылады. оның қалыптасу көзінде (біртіндеп дамыту), және қалдықтарды сұрыптау объектілерінде (қалдықтарды сұрыптау желілері, станциялар, кешендер) және ТҚҚ сұрыптағаннан кейін қалдық қоймаларын орналастыру және қазіргі заманғы полигондарда СМР өңдеу бойынша әзірлеу схемасы.

      Талдау көрсеткендей, қазіргі уақытта Алматы облысында өнеркәсіпті дамытудың ең қолайлы жолы түзілетін қалдықтарды бастапқыда да сұрыптауға бағытталған қалдықтардың ресурстық әлеуетін пайдалану тұжырымдамасын біріктіретін кешенді модель болып табылады (ТҚҚ бөлек жинау). ) және қалдықтарды сұрыптау объектілерінде (қалдықтарды сұрыптау желілері, станциялары, кешендері), қалдықтарды бір уақытта орналастыру және ілеспе қалдықтардың ыдырау өнімдерін одан әрі залалсыздандыру (газсыздандыру, сүзу және басқа да шаралар) процестерімен заманауи жоғары технологиялық полигондарда.

      Қазіргі уақытта қалдықтарды қайта өңдеу жүйесі заманауи аумақтық кешендер, соның ішінде полигондар мен сұрыптау станциялары немесе қалдықтарды өңдеу зауыттары үшін алаңдарды құру бағытында жаңғыртуды талап етеді. Кешендер қалдықтарды, қайталама шикізат қоспаларын сұрыптауға, қайталама шикізаттың әртүрлі фракцияларын өнімге және жартылай фабрикаттарға өңдеуге, сұрыпталғаннан кейін қалдықтарды жоюға мүмкіндік береді.

      Болашақта бұл модель отын (сұйық/қатты), жылу және электр энергиясын өндіруге бағытталған энергияны пайдалану жолы бойынша (энергетикалық әлеуеті бар, бірақ екінші реттік шикізат болып табылмайтын кейбір фракциялар үшін) жергілікті даму схемаларымен толықтырылуы мүмкін. . Қазіргі уақытта отын мен энергия өндіру үшін қалдықтарды қайта өңдеу технологиялары әзірлеу/сынау сатысында, бұл бағыт ресурстарды үнемдейтін қалдықтарды басқарудың кешенді схемаларын құрудың негізгі бағыты болуы мүмкін;

      Талдау көрсеткендей, қалдықтарды басқару саласы мен оларды залалсыздандыру және қайта өңдеу технологиялары дамуының қазіргі кезеңінде саланы дамытудың ең қолайлы жолы қазіргі уақытта қалдықтардың ресурстық әлеуетін пайдалану концепциясын жүзеге асыратын схема болып табылады. қалдықтардың түзілу көзі ретінде қалдықтарды сұрыптау бойынша (халық – кезең-кезеңмен даму), және қалдықтарды сұрыптау объектілерінде (қалдықтарды сұрыптау желілері, станциялар, кешендер) және қазіргі заманғы полигондарда орналастыру бағыты бойынша даму схемасы. Қалдықтарды сұрыптау кешені полигонды көму көлемін азайтуға, пайдалы фракцияларды оқшаулауға және оларды сатуға дайындауға, осылайша қалдықтарды басқару бизнесіне пайдалы заттарды енгізуге мүмкіндік береді.

      Кіші бөлімде қолданыстағы технологиялық сұрыптау процестерінің, конструкторлық диаграммалардың және негізгі технологиялық жабдықтардың сипаттамасы берілген. Механикалық, жартылай автоматты және толық автоматтандырылған қалдықтарды сұрыптау кешендерінің салыстырмалы талдауы берілген. Автоматтандырылған сұрыптау желісі жабдықтың бірнеше есе жоғары күрделі шығындарына ие, бірақ сонымен бірге қажетті персонал санының айтарлықтай қысқаруына байланысты пайдалану шығындарын айтарлықтай төмендетеді.

      Бағдарламада қалдықтарды сұрыптау кешенін салудың екі нұсқасы қарастырылды – механикаландырылған және жартылай автомат. Техникалық мүмкіндіктерді салыстыру кезінде қайталама шикізатты іріктеудің жоғары пайызын (25%-ға дейін) ескере отырып, жартылай автоматты сұрыптау желісінің пайдасына таңдау жасалды.

      Қалдықтарды басқару объектілерін орналастыруға арналған кешенді алаң.

      Бағдарламаны әзірлеу барысында қалдықтарды өңдеу объектілерін, оның ішінде полигондарды, қалдықтарды сұрыптау пункттерін және арнайы техникаға арналған гараждарды орналастыру үшін кешенді алаң құру қажеттілігі анықталды. Кешенді учаскені өзара байланысты тәртіпте ұйымдастырылған және қабылдау, тиеу және түсіру, сұрыптау, сақтау және одан әрі жөнелтуге арналған инженерлік құрылымдардың, техникалық және технологиялық құрылғылардың кешендері түріндегі көліктік-логистикалық тізбектің ажырамас буындары ретінде қарастырылуы керек. жарату.

      Қалдықтарды басқару объектілерін орналастыруға арналған біріктірілген алаң (бұдан әрі – біріктірілген алаң) – қатты тұрмыстық қалдықтарды қабылдау, сұрыптау, қайта өңдеу, қайта тиеу және тасымалдауға арналған технологиялық өзара байланысты объектілердің, сондай-ақ орналасқан экономикалық инфрақұрылым объектілерінің бірыңғай кешені. бір ортақ аумақта. Төменде Еңбекшіқазақ өңірінде жиналған қалдықтардың салыстырмалы көлемімен бұрын әзірленген ұқсас жобаларға қатысты біріктірілген учаскенің сипаттамалары мен техникалық-экономикалық көрсеткіштері келтірілген.

      Осы Бағдарлама бойынша кешенді алаңды салу шығындары аудандық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру мерзіміне сәйкес қабылданады – 5 жыл (2028 жылға дейін).

      18-кесте – 2029 жылға даму перспективаларымен Еңбекшіқазақ ауданындағы кешен учаскесінің есептік көрсеткіштері

Ауданды аймақтарға бөлу

Жиналған қалдықтардың көлемі, т/жыл

Полигон алаңы (қойма карталары), га

АЖЖ қуаты, мың тонна/жыл

Ақбастау аймағы

154 165

10.4

150

Шелек аймағы

31 200

2.18

30

      ТҚҚ орналастыру орындарының оңтайлы орнын салыстыру және таңдау

      Жаңадан анықталған жер учаскесінде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыруға арналған заманауи жоғары технологиялық полигонның құрамында қалдықтарды сұрыптау станцияларының кешенін қамтитын кешенді алаң салу ұсынылады. Қалдықтарды орналастыру объектілерінің шамамен орналасуын анықтау үшін облыс аумағын аймақтарға бөлу қолданыстағы әлеуметтік-экономикалық аймақтарды негізге ала отырып, бірнеше субъектілерді немесе елді мекендер тобын бір кәдеге жарату кешеніне (аудандық, ауданаралық аймақтарға бөлу) жатқызу қағидаты бойынша жүзеге асырылады. аймақтың табиғи-климаттық ерекшеліктері, қалдықтарды шығарудың ұтымды нұсқалары. Бұл ретте қалдықтарды өңдеудің жекелеген объектілерін және қалдықтарды шығару әдістерін жоспарлаудың ұтымдылығын ескеру қажет.

      Осы бағдарлама бойынша облыстағы қалдықтарды жинау аймақтары мен оңтайлы орналастыру, оның ішінде кәдеге жарату нысаны – қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны анықталды.

      Критерий ретінде шартты шығындар қабылданды, оған тасымалдау шығындары, полигонды және қалдықтарды сұрыптау станциясын салудың сметалық құны кіреді.

      Еңбекшіқазақ ауданы Ақбастау және Шелек ауылдарының маңында екі полигон салумен қалдықтарды жинау мен тасымалдауды ұйымдастыру үшін екі аумақтық аймаққа бөлінген (9-сурет). Полигондардың әрқайсысы үшін 70 км-ге дейінгі көліктік қолжетімділік радиусында орналасқан 2000 адамнан астам халқы бар елді мекендерді қамтитын жинау аймақтары анықталды. Шелек аймағына облыстың шығыс бөлігіндегі ауылдар мен қалалар кіреді (16-кесте), Ақбастау аймағы ауданның батыс бөлігіне қызмет көрсетеді. Сонымен қатар Талғар ауданының (және Талғар қаласының) оңтүстік бөлігіндегі он жеті ауыл Ақбастау аймағында (17-кесте).

      Кесте16– Шелек полигонының қызмет көрсету аймағына кіретін елді мекендер (кешенді учаске)

     


      Кесте17– Ақбастау полигонының қызмет көрсету аймағына кіретін елді мекендер (кешендік учаске)

     


      Қазіргі уақытта қалдықтардың фракцияларын алдын ала іріктеуді, ТҚҚ-ны механикалық/жартылай автоматты/автоматты сұрыптауды, қалдықтарды қайта тиеуді және престеуді, өнеркәсіптік өңдеуді және қалдықтарды полигонға шығаруды қамтитын ҚҚҚ өңдеудің күрделі технологиялары қазіргі уақытта ең перспективалы болып табылады.

     


      Сурет салу 9– Еңбекшіқазақ ауданын аймақтарға бөлу

      Қатты тұрмыстық қалдықтар полигондары – қатты тұрмыстық қалдықтарды орталықтандырылған қабылдау, залалсыздандыру және көму функцияларын орындайтын, қауіпті заттардың қоршаған ортаға түсуіне жол бермейтін, топырақты, атмосфераны, жер асты және жер үсті суларын ластайтын, олардың таралуын болдырмайтын экологиялық ғимараттар мен құрылыстардың кешендері. патогенді организмдер, кеміргіштер мен жәндіктер (ҚР ҚН 5.1 тармақ 1.04.15.2013).

      Заманауи полигон салу (қойма карталары) және қалдықтарды сұрыптау стансасын салуды қоса алғанда, екі күрделі учаскені орналастыру үшін Ақбастау және Шелек ауылдарының ауданында учаскелер ұсынылады. 9-сурет).

      ҚҚҚ полигонын орналастыру үшін учаскені таңдау.

      ҚТҚ полигондарын орналастыру Қазақстан Республикасы облыстарының аумақтарын дамыту және елді мекендердің бас жоспарларын әзірлеу мәселелерін қарау кезінде көзделуі тиіс.

      Полигонның сыйымдылығын есептеу және құрылымдардың құрамын анықтау кезінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы нормативтік-құқықтық базасының және табиғатты қорғау заңнамасының талаптары ескерілді. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонын салу кезінде жер асты және жер үсті суларының, атмосфералық ауаның, топырақ пен өсімдіктердің жай-күйін, сондай-ақ аумақтағы шудың ластануын бақылайтын құрылғылар мен құрылыстарды қамтитын экологиялық мониторинг жүйесін құру жоспарлануда. полигонның ықтимал әсері. Газсыздандыру, сүзінді жинау және булану тоғандарына төгу жүйелерін салу жоспарлануда.

      Бағдарламада қалпына келтірілген аумақтардың өнімділігі мен экономикалық құндылығын қалпына келтіруге, сондай-ақ қоршаған ортаның сапасын жақсартуға бағытталған жұмыстар кешені болып табылатын қолданыстағы полигондар мен рұқсат етілген қатты тұрмыстық қалдықтар үйінділерін рекультивациялау көзделген. Бұл жұмыстарға полигонды салу, пайдалану және жабу кезінде жүргізілетін және жабық полигондарды тұрақтандыру – полигон топырағын нығайту және тұрақты тұрақты күйге жету процесі аяқталғаннан кейін жүргізілетін экологиялық және инженерлік іс-шаралар жатады.

      Полигонның сыйымдылығы ҚР ҚН 1.04-15-2013 "Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар" талаптарына сәйкес, полигонды пайдаланудың стандартты мерзімі – 15 жыл бойынша есептелген. Осы Бағдарлама бойынша полигонның бір бөлігін салу шығындары Бағдарламаны іске асыру мерзіміне сәйкес қабылданады – 5 жыл (2029 жылға дейін).

      Кесте 18– Еңбекшіқазақ ауданындағы ТҚҚ полигонының 2038 жылға арналған даму перспективаларымен есептік көрсеткіштері

Параметр

Аты

Өлшем бірлігі

Индекс

Ақбастау аймағы

Em

Сұрыптаусыз есептік кезеңдегі полигон сыйымдылығы

м3

3762810.47

Ема

Жартылай автоматты сұрыптауды ескере отырып, болжамды кезеңдегі полигон сыйымдылығы – 25%

м3

3198388,90

Т

Полигонның есептік қызмет ету мерзімі

жылдар

15

Ф

Полигон аймағы

м2

451 537

FP

Бағдарламаның әрекет ету мерзіміне жер көлемі (2029 жылға дейін қоса алғанда)

м2

104 000

Шелек аймағы

Em

Сұрыптаусыз есептік кезеңдегі полигон сыйымдылығы

м3

702066.68

Ема

Жартылай автоматты сұрыптауды ескере отырып, болжамды кезеңдегі полигон сыйымдылығы – 25%

м3

596756,68

Т

Полигонның есептік қызмет ету мерзімі

жылдар

15

Ф

Полигон аймағы

м2

84 248

FP

Бағдарламаның әрекет ету мерзіміне жер көлемі (2029 жылға дейін қоса алғанда)

м2

21 800

      Шығындар қалдықтарды сұрыптайтын жабдықтың түрі мен қуатын таңдау бойынша Бағдарламаның ұсынымдарына сәйкес қабылдануы тиіс. Еңбекшіқазақ аудан өңірі үшін қуаттылығы жылына 150 (Ақбастау) және 30 (Шелек) мың тоннаны құрайтын екі жартылай автоматты сұрыптау станциясын салу жоспарлануда.

      ҚҚҚ басқару жүйесін дамытуды көздейтін әлеуетті инвестор Еңбекшіқазақ ауданында қалдықтарды сұрыптау станцияларын орналастыра отырып, кешенді алаңдардың құрамында қалдықтарды орналастыруға арналған заманауи полигондар салу ұсынылуда.

      Жабық полигондарды рекультивациялаудың технологиялық шешімдері

      Қалдықтарды басқарудың ұсынылып отырған схемасы қазіргі заманғы нормативтік талаптарға сәйкес келмейтін орналастыру орындарын кезең-кезеңмен жабу және рекультивациялау қажеттілігін қарастырады.

      Жабық ТҚҚ полигондарын және рұқсат етілмеген үйінділерді рекультивациялау – қалпына келтірілген аумақтардың өнімділігі мен экономикалық құндылығын қалпына келтіруге, сондай-ақ қоршаған ортаның сапасын жақсартуға бағытталған жұмыстар кешені. Бұл жұмыстарға полигонды салу, пайдалану және жабу кезінде жүргізілетін және жабық полигондарды тұрақтандыру – полигон топырағын нығайту және тұрақты тұрақты күйге жету процесі аяқталғаннан кейін жүргізілетін экологиялық және инженерлік іс-шаралар жатады. Оның үстіне бұл іс-шараның шығындары тіпті ҚҚҚ полигондарын жобалау кезеңінде де бағаға қосылуы керек.

      Мелиорацияға дайындық кезеңінде жұмыс көлемін анықтау, технология мен құрал-жабдықты таңдау үшін полигон арнайы көліктердің, абаттандыру зауыттарының және т.б есеп беру деректері бойынша аттестацияланады. бағыныстылығы бойынша жабық полигонды пайдаланудың барлық кезеңіне. Бастапқыда рекультивациялау үшін жобалық-сметалық құжаттар әзірленеді. Полигон алаңының геометриялық көрсеткіштері және материалдар қабаттарының мөлшері, тасымалдау қашықтығы, полигонның жұмыс істеу уақыты, өсімдіктердің түрлері, климаттық аймақты ескере отырып, жабық полигондар үшін тұрақтандыру кезеңдері рекультивацияның негізгі бастапқы деректері болып табылады.

      Бүлінген жерлерді рекультивациялау бойынша жұмыстар кезең-кезеңімен жүзеге асыруды және Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын сақтауды талап ететін іс-шаралар жүйесін құрайды.

      Мелиорацияланатын аумақтарды одан әрі мақсатты пайдалануды (ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, рекреациялық немесе құрылыс) анықтайтын рекультивациялау бағыттары әрқашан екі кезеңде жүзеге асырылады және мелиорациялау жұмыстарының дәйекті орындалатын кешендерін білдіреді - техникалық, оны пайдаланушы ұйым жүзеге асырады. мелиорацияны жүзеге асыратын кәсіпорынның қаражаты есебінен мамандандырылған коммуналдық, ауыл шаруашылығы немесе орман шаруашылығы кәсіпорындары жүзеге асыратын полигон және биологиялық.

      Еңбекшіқазақ ауданына арналған бағдарлама Шелек ауылы ауданындағы алаңы 12,0 га қолданыстағы полигонды рекультивациялауды көздейді.

      Қорытындылар мен ұсыныстар

      "Сұрыптау-қайта өңдеу" схемасы бойынша ауданда қалдықтарды басқару жүйесін құру кезінде ол:

      -полигонға жіберілетін қалдықтардың көлемін барынша азайту;

      -қалдықтардың 30%-ға дейін ресурстық айналымға қайтарылуы (қайталама шикізат түрінде);

      -қоршаған ортаға ең аз шығарындыларды қамтамасыз ету;

      -барынша әлеуметтік қолдауға қол жеткізу;

      -қайта өңдеу объектілерін шоғырландыру үшін жағдай жасау;

      -қалдықтарды өңдеу/көшіру қондырғылары орналасқан жерлерде әлеуметтік және экологиялық шиеленістерді жеңілдету.

      -Ұсынылып отырған нұсқа коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін нормативтік талаптар деңгейіне дейін жетілдіру бойынша іс-шараларды іске асырудың бірінші кезеңін қарастырады (тұрғындық қалдықтарды жоспарлы және жүйелі түрде жинаумен және шығарумен халықты 100%-ға дейін қамту, қазіргі заманғы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарын салу, полигонды рекультивациялау, заманауи арнайы техника алу).

      -аудан аумағында Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін ТҚҚ қалдықтарын жинау, тасымалдау (алып тастау), сұрыптау, өңдеу және кәдеге жарату объектілерінің кешенін құру.

      Ауданның елді мекендерінде келесі іс-шаралар жоспарланған:

      1.контейнерлердің қажетті санын алу және орналастыру;

      мамандандырылған кәсіпорындарды қалдықтарды шығаруға арналған заманауи жабдықтармен жабдықтау;

      облыста түзілетін ТҚҚ-ның барлық көлемін сұрыптауға арналған қалдықтарды сұрыптау кешенінің біріктірілген алаңында салу;

      қайталама шикізатты қабылдау үшін жылжымалы және стационарлық пункттер желісін құру;

      қайта өңдеуге жатпайтын қалдықтарды орналастыру үшін заманауи жоғары технологиялық полигон құру.

      Бағдарламаның іс-шаралары Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін тұрмыстық қатты қалдықтарды орналастыруға арналған заманауи жоғары технологиялық полигонның бөлігі ретінде қалдықтарды сұрыптау станциясының кешенін қамтитын жаңадан анықталған жер учаскесінде біріктірілген учаскені салуды көздейді. Қазақстан Республикасы.

      Еңбекшіқазақ ауданы облыстық ТҚҚ басқару жүйесінің құрамында

      Объектілерді орналастыруды оңтайландырудың негізгі көрсеткіштері жүйелік объектілерді орналастырудың қабылданған тұжырымдамасын және елді мекендерді қалдықтарды орталықтандырылған жинаумен барынша қамтуды ескере отырып таңдалады. Осы мақсатта Алматы облысында мынадай негізгі оңтайландыру шарттары белгіленген:

      1. түзілетін қалдықтарды барынша орталықтандырылған жинау;

      2. қалдықтарды жаңа немесе реконструкцияланған заманауи полигондарға орналастыру;

      3. қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату және кәдеге жарату бойынша шығындарды оңтайландыру.

      4. Қалдықтарды басқару жүйесінің объектілерін орналастыру кезінде келесі сандық және сапалық көрсеткіштер ескеріледі:

      5. барлық елді мекендердің халқы;

      6. қалдықтардың түзілу көлемдерін есептеу;

      7. жинау және жинақтау орындарынан қалдықтарды көму (көшіру) орындарына дейінгі қашықтық;

      8. жүйелік объектілерді орналастыру аймақтарын анықтаудың оңтайлы критерийлері.

      Алматы облысының географиялық жағдайының ерекшелігі (еуропалық стандарттар бойынша облыстың үлкен аумағы, дала және шөлейт жерлермен қиылысатын таулы рельеф және сәйкесінше елді мекендердің айтарлықтай шашыраңқы орналасуы) макетті салу үшін аудандастыру принципін таңдауды алдын ала анықтады. қалдықтарды басқару объектілерінің (10-сурет).

      Бұл принцип қалдықтар ағынының көздерін және бағытын анықтауға ыңғайлы болу үшін облыс аумағын аумақтық аймақтарға бөлуді болжайды, оның шекарасын анықтаудың негізгі критерийі ТҚҚ жинау және тасымалдау тарифі болып табылады.

      Бағдарламаны әзірлеу барысында Еңбекшіқазақ ауданы елді мекендері мен тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару үшін қажетті инфрақұрылымның орналасуы жоғарыда аталған критерийлерді ескере отырып қарастырылды. Еңбекшіқазақ ауданы Алматы облысының қалдықтарды басқару жүйесіне оның дербес бөлімшесі ретінде енгізілген, бұл Алматы облысының қалдықтарды басқару жүйесін құру және дамыту бойынша ұсынылған іс-шараларда (7-бөлім) көрініс табады. Шелек және Ақбастау полигондарының қызмет көрсету аймағына кіретін елді мекендердің тізімі жоғарыдағы кестелерде келтірілген (16-кесте,17-кесте бетте50).

     


      Сурет салу 10– Алматы облысының аумағында кешенді алаңдарды және оларға қызмет көрсететін аумақтарды орналастыру

      ҚТҚ полигондарының оңтайлы схемасын анықтау

      Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының орналасуы келесі критерийлерді ескере отырып жүзеге асырылды:

      1. Елді мекендерден сынақ алаңына дейінгі қашықтық 70 км-ден аспайды;

      2. Елді мекендер мен кешен (полигон) арасындағы тұрақты байланысты қамтамасыз ететін көлік инфрақұрылымының болуы;

      3. Полигонды орналастыру үшін бос жер телімдерінің болуы;

      4. Шығарылатын қалдықтардың көлемі;

      5. Басқа факторлар.

      Осы өлшемдерді талдау нәтижесінде аудан аумағында полигондардың орналасуы және олардың оңтайлы саны белгіленді.

      Еңбекшіқазақ ауданындағы қалдықтарды өңдеу объектілерінің аумақтық схемасы

      Алматы облысы үшін әзірленген аймақтарға бөлу схемасы негізінде аумақтық кешендер анықталды, оның ішінде. Еңбекшіқазақ ауданының техникалық-экономикалық көрсеткіштер ТҚҚ полигондарының 15 жыл талап етілетін қалыпты пайдалану мерзіміне есептелген параметрлерге пропорционалды түрде қабылданады.

      Еңбекшіқазақ аумақтық кешенінде екі аумақтық аймақтарды құру жоспарлануда: "Ақбастау" және "Шелек", онда ТҚҚ жинау және шығару оларды одан әрі сұрыптау үшін екі біріктірілген учаскеге ұйымдастырылуы тиіс. Полигондардың әрқайсысы үшін 70 км-ге дейінгі көліктік қолжетімділік радиусында орналасқан 2000 адамнан астам халқы бар елді мекендерді қамтитын жинау аймақтары анықталды.

      "Шелек" аймағына ауданның шығыс бөлігіндегі он жеті елді мекен, "Ақбастау" аймағы ауданның батыс бөлігіндегі жиырма үш ауыл мен Есік қаласына қызмет көрсетеді. Сонымен қатар, "Ақбастау" қызмет көрсету аймағына Талғар қаласы мен Талғар ауданының оңтүстік бөлігіндегі он бес ауыл кірді.

      Еңбекшіқазақ ауданының қалдықтарды басқару жүйесінің "Ақбастау" кешенді алаңын құру бойынша объектілер мен іс-шаралардың тізбесі төмендегі кестеде келтірілген (19-кесте).

      Кесте19- Ақбастау кешені учаскесі объектілерінің тізімі


ҚҚҚ басқару құралдары

Қолданыстағы нысандар

Жоқ

Қажетті әрекеттер:

1. Ауылда қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын салу. Ақбастау (Есікке 30 км).
Полигонның жобалық сыйымдылығы сұрыптауды (15%) есепке алғанда 3 762 810 м³ – 3 198 388 м³.
Стандартты қызмет ету мерзімі - 15 жыл.
Полигонға қажетті жер көлемі 45,2 гектарды құрайды.
Бағдарламаны іске асыру кезеңінде (2028 жылды қоса алғанда) қажетті жер көлемі 10,5 гектарды құрайды.
2. Кешенді учаскеге мыналар кіреді:
- қуаттылығы 150 мың тонна/жылына қалдықтарды сұрыптау станциясы;
- жылжымалы ұнтақтау және іріктеу кешені
- ауыр жүктер мен көлік қалдықтарын бөлшектеу алаңы
- құрылыс материалдарын жинақтау және өңдеу алаңы
4. Есік қаласы:
- қайта өңделетін материалдар мен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинайтын үш стационарлық пункт.
- қайта өңделетін материалдар мен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинайтын бір жылжымалы пункт.

      Төменде Еңбекшіқазақ ауданының қалдықтарды басқару жүйесі бойынша Шелек кешенді учаскесін құру бойынша объектілер мен іс-шаралар тізімі берілген (20-кесте).

      Кесте 20- Шелек кешені учаскесінің объектілерінің тізімі

Аты

ҚҚҚ басқару құралдары

Қолданыстағы нысандар

Аумағы 12 га қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны (Шелек ауылы).

Қажетті әрекеттер

1. Жаңа ТҚҚ полигоны салынғаннан кейін қолданыстағы полигонды/үйіндіні (Шелек ауылы) жабу және рекультивациялау.
2. Жаңа ТҚҚ полигонының құрылысы (Шелек ауылы).
Жобалық қуаты – 702 066 м³, оның ішінде сұрыптау (15%) – 596 757 м³.
Стандартты қызмет ету мерзімі - 15 жыл.
Полигонға қажетті жер көлемі 8,43 гектарды құрайды.
Бағдарламаны іске асыру кезеңінде (2028 жылды қоса алғанда) қажетті жер көлемі 2,18 гектарды құрайды.
3. Кешенге мыналар кіреді:
- қуаттылығы жылына 30 мың тонна қалдықтарды сұрыптау станциясы;
- ауыр жүктер мен көлік қалдықтарын бөлшектеу алаңы;
- Еңбекшіқазақ ауданы (Ақбастау) кешенді полигонында техникалық қызмет көрсету үшін құрылыс қалдықтарын жинақтау және өңдеу алаңы, жылжымалы ұнтақтау және сұрыптау кешені қарастырылған;
3. Қайталама шикізат пен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды қабылдау пункті (Шелек кентінде) – 1 балл.

      Материалдық-техникалық база және қаржылық шығындар көрсеткіштерінің есебі

      Тұрмыстық қатты қалдықтар полигондары

      Полигон құрылымдарының құны оның құрылысы мен пайдалануының нақты шарттарына, технологиялық қажеттіліктеріне және орналасуына (қолданыстағы электр және сумен жабдықтау желілеріне қатысты) және т.б. байланысты, сондықтан осы кезеңде шығындарды тек шамамен бағалауға болады.

      ҚТҚ полигондарын салуға арналған сметалық күрделі шығындар (аналог объектілерді салуға кеткен шығындарға сәйкес анықталады (Жамбыл ауданы, Жувала ауданы, Б. Момышұлы ауылында қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының құрылысының егжей-тегжейлі жобасы және ТЭН) Алматы облысы Ұйғыр ауданы Чунджа ауылында қатты тұрмыстық қалдықтарды сақтауға арналған полигон салуға).

      Еңбекшіқазақ ауданы аумағында қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын салуға қажетті сметалық шығындар төмендегі кестеде келтірілген (21-кесте).

      Кесте 21- Еңбекшіқазақ ауданында 2029 жылға дейін (қоса алғанда) қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарының құрылысын қаржыландырудың жалпы қажеттілігі.

Қалдықтарды орналастыру орнының атауы

Қажетті сыйымдылық, мың м³ (т)

Қажетті сақтау алаңы, га

Құны, миллион теңге

Ақбастау аймағы

869387,0 (173877,4)

10.4

654.1

Шелек аймағы

181573,2 (36314,6)

2.18

137.1

      Қалдықтарды сұрыптау станциялары

      Күрделі полигондар құрамындағы қалдықтарды сұрыптау станциялары және қалдықтарды тасымалдау станцияларының бір бөлігі ретінде сұрыптау көрсеткіштеріне байланысты әртүрлі конфигурациядағы қалдықтарды сұрыптау желілерімен жабдықталған. Қалдықтарды сұрыптау станцияларын салуға арналған сметалық күрделі шығындар экономикалық аймақтардағы ұқсас объектілердің шығындары туралы деректер негізінде айқындалады (Жамбыл облысы Жуалы ауданы Б.Момышұлы ауылында қатты тұрмыстық қалдықтарды көму полигонының құрылысының егжей-тегжейлі жобасы. облыс және Алматы облысы Ұйғыр ауданы Чунджа ауылында қатты тұрмыстық қалдықтарды сақтайтын полигон құрылысының техникалық-экономикалық негіздемесі) және құрал-жабдықтардың прейскуранттары.

      Біріктірілген учаскенің бөлігі ретінде қалдықтарды сұрыптау станцияларының ғимараттары мен құрылыстарын салуға арналған жалпы сметалық шығындар төмендегі кестеде көрсетілген (22-кесте).

      Кесте2 2- Біріктірілген учаскенің бөлігі ретінде ҒЖ құрылысын қаржыландырудың жалпы қажеттілігі

Нысан атауы/орны

Қалдықтарды сұрыптау желісінің өнімділігі, т/жыл

Құны, миллион теңге

Ескертпелер

Ақбастау аймағы

150 000

585,0


Шелек аймағы

30 000

146,0


      Қайта өңдеу және қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинау пункттері

      Қайталама шикізат пен қауіпті қалдықтарды қабылдаудың бір стационарлық пунктін құруға арналған сметалық шығындар шамамен 4 200 мың теңгені құрайды және модульдік ғимараттың, оны жайластырудың және қайталама шикізат пен қауіпті қалдықтардың әртүрлі түрлеріне арналған мамандандырылған контейнерлердің шығындарын қамтиды.

      Қайталама шикізат пен қауіпті қалдықтарды жинаудың бір жылжымалы пунктін құруға арналған сметалық шығындар шамамен 12 450 мың теңгені құрайды және оған көлік пен оның жабдықтарының құны кіреді. Бұл жылжымалы пункттер шағын қалалардағы қайта өңделетін материалдар мен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинауға арналған.

      Аумақтық субъектілер бойынша қайта өңделетін материалдар мен қауіпті қалдықтарды жинау пункттерінің жалпы саны төмендегі кестеде көрсетілген (23-кесте).

      Кесте23- Қайта өңдеуге болатын материалдар мен қауіпті қалдықтарды жинау орындарының саны

Әкімшілік аумақтық құрылымдар

Қайталама шикізат пен қауіпті қалдықтарды қабылдаудың стационарлық пункттері, дана.

Қайта өңдеуге болатын материалдар мен қауіпті қалдықтарды жинайтын жылжымалы пункттер

Ақбастау аймағы

3

1

Шелек аймағы

1

-

      Құрылыс және сусымалы қалдықтарды және көлік қалдықтарын өңдеуге арналған қондырғылар

      Құрылыс қалдықтарының негізгі көлемі, әсіресе ірі құрылыс қалдықтары, әдетте, ірі елді мекендерде түзіледі. Сонымен қатар, әрбір ірі елді мекенде стационарлық кешендерді орналастыру құрылыс қалдықтарының ретсіз түзілуіне және жабдықтың бос тұрып қалу ықтималдығына байланысты тиімсіз. Сонымен бірге жылжымалы ұсақтау және сүзгілеу кешендерін қолдану көптеген мәселелерді шешеді. Біріншіден, олар стационарлықтарға қарағанда бірнеше есе арзан, екіншіден, олар бірнеше елді мекенге қызмет көрсете алады.

      Қалдықтарды жинау

      ТҚҚ-ның қалыптасу көздерінде жиналуын қамтамасыз ету Бағдарламасын әзірлеу кезінде ТҚҚ жинау жүйесін контейнерлермен жабдықтау нұсқалары қарастырылды, қазақстандық өндірушілердің кез келген сыйымдылығы бар машиналарға жарамды әр түрлі көлемдегі типтік жобалары ұсынылды.

      Алдыңғы және артқы жағындағы қоқыс таситын көліктердің тиеу құрылғылары арқылы босатылатын сыйымдылығы 1,1 м3 заманауи контейнерлерді сатып алу жоспарлануда. Контейнерлер жоғары сапалы болаттан жасалған және орташа қалыңдығы 80 мкм болатын коррозияға қарсы қорғаныс жабынымен жабылған, ыстық мырышпен қапталған. Контейнердің төрт тұтқасы, төрт өздігінен жүретін дөңгелектері бар, олардың біреуінде тежегіш бар. Сондай-ақ ылғалды кетіруге арналған дренаждық құрылғы бар. Тапсырыс берушінің өтініші бойынша контейнер қабырғаларын қосымша нығайту немесе тігістерді тығыздау мүмкін. Контейнердің корпусын RAL түс кестесінде кез келген түске бояуға болады, сонымен қатар қоқыс жинайтын компанияның логотипін және сериялық нөмірін қолдануға болады;

      Мырышпен қапталған болат нұсқасы ауданның табиғи-климаттық жағдайлары - жауын-шашынның айтарлықтай мөлшері бар күрт континенттік климат, тәуліктік температураның кенеттен өзгеруі және жел жағдайлары негізінде қабылданды. Сонымен қатар, контейнерлер жақсы эстетикалық көрініс пен ұтқырлыққа ие.

      Барлық контейнерлер басқару сенсорларымен (ONLINE) жабдықталған, олар орналасу деректерін, сәйкестендіру деректерін, контейнердің толтырылуын жібереді және контейнерді босату туралы ақпаратты көрсетеді. Сонымен қатар, әрбір контейнерге көлік келген кезде ғана ақпаратты жіберетін сенсорларды (OFFLINE) орнатуға болады. Танкті басқару деректеріне мыналар кіреді: танк координаттары, мекен-жайы, геоқоршау атауы, резервуардың нөмірі, танктің меншік құқығы туралы ақпарат.

      Аумақтарға қызмет көрсететін аумақтардың айтарлықтай бөлшектенуін, аулалардағы кірме жолдардың тар және апатты беттерін, техникалық қызмет көрсетудің қарапайымдылығын және қызмет ету мерзімін ұзарту мүмкіндігін ескере отырып, көлемі 1,1 м3 контейнерлерді пайдалану нұсқасы ұсынылады. Бөлек жинауды енгізудің кезең-кезеңімен жүргізілетін үдерісін, сондай-ақ ТҚҚ өңдеудің халықаралық тәжірибесін ескере отырып, контейнерлер санын 10-15%-ға арттыру қажет. Облыстағы елді мекендер үшін көлемі 1,1 м3 болатын 1746 контейнер сатып алу қажет.

      Сонымен қатар, уақытша қалдықтарды жинақтау орындарында болашақта көлемі 8 м3, бункерлік типті контейнерлерді пайдалануды болжауға болады.

      ТҚҚ жалпы көлеміне тұрғындар мен заңды тұлғалардан жиналған қалдықтардың көлемі кіреді. Төмендегі кестеде ауданның ТҚҚ жинау жүйесін контейнерлермен жабдықтаудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері көрсетілген (24-кесте) және Ақбастау аймақтарының елді мекендері жағдайында (26-кесте) және "Шелек" (25-кесте).

      Кесте24– ТҚҚ жинау жүйесін контейнерлермен жабдықтаудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Өлшенген бірлік.

Бірліктің құны, теңге

Саны

Жалпы құны, мың теңге

Контейнер 1,1 м3 қалыңдығы 2 мм мырышталған ST3 парақтан жасалған

ДК.

113 000

1746

197 298

Контейнерлерді бақылау сенсоры (ОНЛАЙН)

ДК.

35 000

1746

61 110

Барлығы

258 408

      Ескерту: * - Қазақстандық өндірушінің жабдықтары қабылданды

      Кесте25– Қажетті контейнерлер саны (Шелек аймағы)

     


      Кесте26– Контейнерлердің қажетті саны (Ақбастау аймағы)

     


Населенные пункты

Кол-во, шт

Стоимость единицы (контейнер), тенге

Стоимость единицы (датчик), тенге

Общая стоимость, тенге

1

Есик

324

113 000

35 000

47 941 451

2

Ават

42

6 189 072

3

Азат

23

3 441 149

4

Аймен

14

2 042 132

5

Акши

26

3 873 858

6

Алмалы

14

2 086 295

7

Амангельды

13

1 937 449

8

Ащибулак

20

2 989 705

9

Байдибек би

68

10 111 108

10

Байтерек

75

11 059 499

11

Балтабай

21

3 113 718

12

Болек

16

2 392 983

13

Жанашар

30

4 455 561

14

Ж.Кайыпова

16

2 371 719

15

Казахстан

31

4 574 221

16

Кайназар

32

4 672 362

17

Каракемер

40

5 949 967

18

Карасай

12

1 809 867

19

Коктобе

28

4 184 338

20

Космос

15

2 208 970

21

Қызылжар

26

3 805 160

22

Өрікті

143

21 194 101

23

Рахат

18

2 683 686

24

Ташкенсаз

21

3 173 494

25

Саймасай

28

4 184 338

26

Толе би

16

2 371 719

27

Тургень

88

13 036 576

Итого:

1202



177 854 501

      Елді мекендердегі жергілікті атқарушы органдар (шаруашылықтардың, ұйымдардың, мәдениет мекемелерінің, демалыс орындарының және т.б. аумақтарында) тұрғын үйлер мен қоғамдық орындардан санитарлық алшақтықты қамтамасыз ете отырып, ғимараттардың, көппәтерлі үйлердің және жеке тұрғын үйлердің маңында учаскелер салуды (қайта жаңартуды) ұйымдастырады. ғимараттар, балалар мекемелері, спорт алаңдары мен тұрғындар үшін демалыс аймақтары және мамандандырылған көлікке ыңғайлы асфальт қолжетімділігі. Учаскенің негізі қатты, асфальтталған немесе бетонды, температураның өзгеруіне төзімді болуы керек, жабынның қалыңдығы кемінде 100 мм алаңға еркін қол жеткізуге қарай еңіспен.

      Пайдаланылатын қалдықтардың құрамдас бөліктерін бөлу тиімділігін арттыру ұсынылады, бастапқы кезеңде ТҚҚ бөлек жинауды қамтамасыз ету.

      - ҚҚҚ жалпы көлемінің 30%-ын құрайтын "дымқыл" қалдықтарды (негізінен тамақ қалдықтары) жинауға арналған контейнерлер.

      - ТҚҚ жалпы көлемінің 70%-ын құрайтын "құрғақ қалдықтарды" жинауға арналған контейнерлер.

      Халықтың қауіпті тұрмыстық қалдықтары қауіпті тұрмыстық қалдықтарды стационарлық немесе жылжымалы жинау пункттерімен (облыстың шалғай елді мекендерінде) қабылданады.

      Контейнерлерді орналастыру алаңдарының орны мен саны, олардың дизайны мен жабдықталуы бағдарламаның келесі кезеңдерінде анықталады. Облыстағы елді мекендер аумағындағы контейнерлік алаңшалардың схемасы санитарлық нормалар мен қала құрылысы нормаларына сәйкес әзірленуі тиіс. Сондай-ақ контейнерлік алаңдардың электрондық төлқұжатын әзірлеу және автоматтандырылған тізілімді жүргізу жүйесін енгізу қажет.

      Облыстағы елді мекендер үшін сыйымдылығы 4 контейнер болатын контейнерлік алаңдардың түрі қабылданды (контейнер алаңдарының схемасын әзірлеу кезінде әрбір контейнер алаңының өлшемдері мен сыйымдылығы анықталып, негізделуі керек) (27-кесте). Контейнер алаңдарының макетін әзірлеу кезінде қолданыстағылардың алдын ала түгендеуімен құрылымдардың қажетті саны есептелуі керек.

      Жобалаудың кейінгі кезеңдерінде қалдықтардың желмен таралуын және аумақтың ретсіз көрінісін болдырмайтын, жақсырақ жабық типтегі контейнер алаңдарының типтік жобаларын жасауды қамтамасыз ету қажет.

      Кесте27– Контейнер алаңдарын салудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Өлшенген бірлік.

Бірліктің құны, теңге

Саны

Жалпы құны, мың теңге

Еңбекшіқазақ ауданы

4 контейнерді орналастыруға арналған контейнерлік платформалар

ДК.

287 000

261

74 907

6 контейнерді орналастыруға арналған контейнерлік платформалар

ДК.

362 200

116

41 899

Барлығы

116 806

      Ескерту: * - Қазақстандық өндірушінің жабдықтары қабылданды.

      Қалдықтарды тасымалдау

      Артқы тиейтін қоқыс таситын көліктер жинау көлігі ретінде ұсынылады, өйткені олар қоқыс жинайтын контейнерлерге қызмет көрсетуге мүмкіндік береді және бүйірден тиейтін қоқыс таситын көліктерге қарағанда айқын артықшылықтарға ие.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға және шығаруға арналған машиналарға арналған арнайы жабдық әдетте әртүрлі жүк көтергіштігі бар көлік шассиіне орнатылады, сондықтан қоқыс машиналарын олардың жүк көтергіштігіне, тасымалдау жүйесіне және тиеу принципіне негіздеген жөн. дене. Қоқыс таситын көліктерге кейбір озық техникалық шешімдер енгізілді: қоректендіру тақтасын жылжыту үшін роликтердің орнына фторопластикалық сырғытпалар қолданылады; эжектор тақтасы тек бір орталық бағыттаушы арқалық бойымен қозғалады, бұл пластинаның кептелу мүмкіндігін болдырмайды және оған техникалық қызмет көрсетуді жеңілдетеді; престеу гидравликалық цилиндрлердің поршеньдік қуысымен қамтамасыз етіледі, бұл престеу күшін 27 тоннадан 35 тоннаға дейін арттырады; гидравликалық цилиндр штангалары қатты қалдықтармен жанасу аймағынан шығарылады. Көліктің гидравликалық жүйесі де жетілдірілді.

      Қоқыс таситын көліктерді: сапарларды, тұрақтарды, тоқтауларды, тоқтап тұруды, жүгірістерді, қозғалтқыш сағаттарын, сапарлар санын, рұқсат етілген және тыйым салынған полигондарға баруды, көлік салмағын онлайн бақылауға мүмкіндік беретін заманауи көлік құралдарын бақылау жүйесін енгізу ұсынылады. Сонымен қатар, жүйе жанармай құюды, отын шығынын, отынның төгілуін және техникалық қызмет көрсетуді бақылауға мүмкіндік береді.

      Аудандар бойынша деректердің толық болмауы жалпы облыс бойынша ҚҚҚ жою жүйесін бағалауды қиындатады. ТҚҚ морфологиялық құрамы туралы ақпарат алу үшін орташа алынған статистикалық мәліметтер пайдаланылды. Ауданда түзілетін қалдықтардың құрамын дәлірек сипаттайтын көрсеткіштерді алу үшін қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамын анықтау әдістемесі бойынша ТҚҚ қалдықтарының құрамын талдау қажет.

      Жоғарыда айтылғандардың негізінде, жалпы облыс бойынша есептеулер үшін "КОММАШ" зауытында (Ресей) шығарылған КО 427 сериялы, шанақ көлемі 18,5 м3, техникалық сипаттамалары қалдықтарды 6 нығыздауға мүмкіндік беретін қоқыс шығаратын көліктер. рет, қабылданды. Бағдарламаны әзірлеу кезінде қалдықтарды басқарудың қолданыстағы өңірлік бағдарламалары аясында шығаруды жүзеге асыратын ресейлік және беларусь компанияларының тәжірибесі зерттелді. Сондай-ақ Алматы облысында жұмыс істейтін қалдықтарды жинайтын компаниялардың тәжірибесі де назарға алынды. Негізінен ауылдық жерлерде пайда болатын қоқыс шығаратын көліктің бұл түрімен қалдықтарды нығыздау іс жүзінде 2-3 есеге жетеді.

      Аудан бойынша ТҚҚ шығаруды ұйымдастыру үшін ТҚҚ шығару көлемдерін және олардың қозғалысын есепке алатын және бақылауға арналған жабдықтармен жабдықталған 18 қоқыс тасушы көлік қажет. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер төмендегі кестеде берілген (28-кесте).

      Кесте2 8– Тасымалдау жүйесін қоқыс таситын машиналармен және бақылау құралдарымен жабдықтаудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Өлшенген бірлік.

Бірліктің құны, теңге

Саны

Жалпы құны, мың теңге

Қоқыс тасушы КО 427-73 МАЗ автокөлігінің негізінде, артқы тиеумен, шанақ көлемі 18,5 м3

ДК.

45 900 000,00

18

826 200

Көлікті басқару сенсоры

ДК.

60 000,00

18

1080

Жанармай деңгейінің сенсоры

ДК.

70 000,00

18

1260

Көлік сенсорын басқару блогы

ДК.

35 000,00

2

70

Барлығы

828 610

      ЕСКЕРТУ: * - Қазақстандық өндірушінің болмауына байланысты жабдықтың құны коммерциялық ұсыныстарға сәйкес ресейлік өндірушіден қабылданды.

      Қалдықтарды сұрыптау және кәдеге жарату кешені

      Қазіргі уақытта облыстардың көпшілігінде сұрыптау кешендерінің болмауы, облыста бар сұрыптау желілерінің қуаттылығы мен технологиялық жарақтану дәрежесі осы Бағдарламада белгіленген нысаналы индикаторларға қол жеткізуге мүмкіндік бермейді.(4-бөлім).

      Техникалық-экономикалық көрсеткіштерді талдау негізінде қазіргі заманғы қалдықтарды сұрыптау орнында орналасқан қалдықтарды сұрыптау объектілерінде түзілетін қалдықтарды сұрыптауға бағытталған даму сызбасы (Алматы облысындағы қалдықтарды басқару секторының дамуының осы кезеңінде ең қолайлысы) таңдалды. кешенді және заманауи полигонда "құйрықтарды" жою.

      Әзірлеуші ​​технологиялық жабдықтардың әртүрлі комбинацияларын, салынып жатқан құрылымдардың техникалық көрсеткіштерін және қалдықтардың қозғалысының ұйымдық моделін қамтитын кешен құрылысының нұсқаларын ұсынады.

      Қоқыс сұрыптау механикаландырылған станса кешенін, қоқыс таситын көліктерге арналған гараждарды (пайдалану қажет болған жағдайда), қайталама материалдық ресурстар қоймасын салу нұсқасы қарастырылды. Кешен өндіріс технологиясының талаптарына, өнеркәсіптік қауіпсіздікке, персонал үшін жағдайларды қамтамасыз етуге, өндірістік қызмет көрсету қажеттілігіне және т.б. талаптарға жауап беретін барлық негізгі құрылымдармен және қондырғылармен жабдықталған.

      Қалдықтарды сұрыптау станциясының қуаттылығы мен жабдықталуы минималды және қатты тұрмыстық қалдықтардың жалпы көлемінен қайталама шикізатты таңдаудың 10% -нан аспауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының барлық стандарттары мен талаптарына сәйкес келетін сұрыпталмаған қалдықтарды орналастыруға арналған кешенді полигон салу жоспарлануда. Полигонды есептеуде қайталама шикізатты жинаудың болжамды көлемі ескерілді.

      Екінші нұсқа үшін алдыңғы нұсқадағыдай сұрыптау станциясы мен полигон кешеніне арналған құрылымдар құрылысының жоспарлы тізбесі қабылданады. Айырмашылық сұрыптау жабдығының конфигурациясының және сыйымдылығының артуы болып табылады. Бұл СМР іріктеу көлемін 25%-ға дейін арттыруды және ТҚҚ шығару көлемінің пайыздық үлесін азайтуды қамтамасыз етеді. Опция ықтимал қолайсыз табиғи жағдайлармен (жер асты суларының төмен деңгейі, оқшаулағыш қабат үшін топырақты өңдеу және импорттау қажеттілігі) байланысты полигонды салудың жоғары күрделі шығындарын айтарлықтай төмендетеді.

      Кесте29– Кешенді учаскені салу үшін қажетті жер учаскелері

Аты

Е.И

Индекс

Ақбастау аймағы

Полигон аймағы

га

10.4

Қуаттылығы жылына 150 мың тонна қоқыс сұрыптау кешені учаскесі

га

2.5

Шелек аймағы

Полигон аймағы

га

2.18

Қуаттылығы жылына 30 мың тонна қоқыс сұрыптау кешені

га

1.7

      Сұрыптау процесінің технология нұсқасын таңдау 5.1.4 бөлімінде анықталған. Бағдарламаны іске асырудың бірінші кезеңінде Еңбекшіқазақ облысы үшін қалдықтарды сұрыптау кешеніне арналған жартылай автоматтар жабдықталды. Полигонды және қалдықтарды сұрыптау станциясының сыйымдылығын есептеу үшін осы Бағдарламаның қолданылу мерзіміне (2028 жылды қоса алғанда) бастапқы деректер алынды.

      Төмендегі кестеде (30-кесте)қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу кешендерін салу бойынша техникалық-экономикалық көрсеткіштер қарастырылған.

      Кестеотыз– Кешенді учаске объектілерін салудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Индекс

Бағасы,
мың теңге

Ақбастау аймағы

Полигон құрылысы

10,4 га

654100

АЖ учаскелерінің құрылымдарын салу

160 мың тонна/жыл

585000

Жартылай автоматты АЖ жабдығы

160 мың тонна/жыл

546757

Барлығы


1 785 857

Шелек аймағы

Полигон құрылысы

2,18 га

137100

АЖ учаскелерінің құрылымдарын салу

30 мың тонна/жыл

146 000

Жартылай автоматты АЖ жабдығы

30 мың тонна/жыл

224 851

Барлығы


507 951

      ЕСКЕРТПЕ: * - Құрылыс құны мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысын алған ұқсас жобалар бойынша қабылданды, жабдық құны коммерциялық ұсыныстарға сәйкес қабылданды.

      Алматы облысында қалдықтарды басқару жүйесін дамытудың перспективалық жоспарында ұсынылған үлгіні толықтыруға болатыны (тиісті негіздемемен) атап өтілген.жергілікті тізбектер:

      - қайталама шикізатты өңдеу;

      - отын (сұйық/қатты) және жылу және электр энергиясын өндіруге бағытталған энергияны пайдалану жолындағы даму (энергетикалық әлеуеті бар, бірақ екінші реттік шикізат болып табылмайтын кейбір фракциялар үшін);

      - биологиялық ыдырайтын қалдықтарды кәдеге жаратуды қысқартуды ынталандыру, оның ішінде оларды қайта өңдеу, оның ішінде тыңайтқыштарды, биогазды және (немесе) энергияны өндіруді қоса алғанда, компосттау және қайта өңдеу жолымен жүзеге асыру.

      Қайта өңдеуге болатын материалдар мен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды стационарлық және жылжымалы жинау пункттерін құруға кеткен шығындар

      Төмендегі кестеде (31-кесте) Еңбекшіқазақ ауданының өңірінде қалдықтарды басқару жүйесін қайталама шикізат пен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинаудың жылжымалы пункттерімен қамтамасыз етудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері ұсынылған. Осы бағдарламаны жүзеге асыру аясында ауданда стационарлық пункттер салу Шелек ауылы мен Есік қаласында қарастырылған.

      Кесте 31– Қайталама шикізат пен қауіпті тұрмыстық қалдықтарды қабылдау пункттерінің техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Өлшенген бірлік.

Бірліктің құны, мың теңге

Саны

Жалпы құны,
мың теңге

Қайта өңдеуге болатын материалдар мен қауіпті қалдықтарды жинаудың стационарлық пункті

бірлік

4 200

4

16 800

Қайта өңдеуге болатын материалдар мен қауіпті қалдықтарды жинайтын жылжымалы пункт

бірлік

12 450

1

12 450

      Полигонды рекультивациялауға кеткен шығындар

      Полигонды рекультивациялауға арналған болжамды шығындар бастапқы деректердің бөлігі ретінде тапсырыс беруші ұсынған алдын ала көрсеткіштерге негізделеді. Құрылыс көлемдері мен сметалық шығындар бойынша түпкілікті жобалық шешімдер жобалаудың келесі кезеңдерінде (ежей-тегжейлі жобалау) қабылдануы тиіс.

      Аналог ретінде рекультивация жобасының шешімдері қабылданды, Ресей, Мәскеу облысы Балашиха қаласында полигон қалдықтарын сақтау карталарын салу шығындары. Ұсынылған бастапқы деректерде қолданыстағы полигондарды рекультивациялау шығындарын дұрыс анықтауға арналған көрсеткіштердің көпшілігі жоқ. Есептеулер үшін полигон алаңының 1 га шығындарының көрсеткіші алынды, бұл ретте облыс бойынша полигондар бойынша орташа толтыру коэффициенті – 75%.

      Кесте32– Полигонды рекультивациялаудың техникалық-экономикалық көрсеткіштері

Аты

Бірлік

Индекс

бірге. Шелек

Учаскенің жалпы жер көлемі,
соның ішінде:

га

12.00

Қалпына келтірілген жердің жалпы ауданы

га

9.6

Жұмыстың жалпы сметалық құны

мың теңге

192 000

      Материалдық-техникалық базаны қалыптастыру бойынша негізгі іс-шаралар

      Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының Қалдықтарды басқару бағдарламасының материалдық-техникалық базасын және қаржылық көрсеткіштерін қалыптастыру бойынша негізгі іс-шаралар төмендегі кестеде көрсетілген (33-кесте).

      Кесте33- Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының Қалдықтарды басқару бағдарламасының материалдық-техникалық базасын және қаржылық көрсеткіштерін қалыптастыру жөніндегі негізгі іс-шаралар

Оқиға атауы

Қаржыландыру көзі

Қаржылық қамтамасыз ету параметрлері, мың теңге

Барлығы

2024

2025

2026

2027

2028

Бөлім. Ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар

Контейнер алаңдарын, ірі көлемдегі қалдықтарды жинау алаңдарын және қайталама шикізатты жинау пункттерін орналастыру схемаларын әзірлеу

Республикалық бюджет

10 000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

10 000,0

-

-

-

-

Басқа көздер

-

-

-

-

-

ҚТҚ полигондарын салудың жобалық құжаттамасын әзірлеу

Республикалық бюджет

125 000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

125 000,0

-

-

-

-

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Күрделі қалдықтарды сұрыптау станцияларын салудың жобалық құжаттамасын әзірлеу

Республикалық бюджет

400 000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

-

-

-

Басқа көздер

400 000,0

-

-

-

-

Полигондарды рекультивациялау бойынша жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеу

Республикалық бюджет

192 000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

57 600,0

57 600,0

76 800,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуының нормативтерін есептеу/түзету

Республикалық бюджет

2000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

1000,0

-

-

-

1000,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және орналастыру бойынша халыққа тарифтерді есептеу/түзету

Республикалық бюджет

2000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

1000,0

-

-

-

1000,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Бөлім бойынша жалпы

558 200,0

537 000,0

-

19 200,0

-

2 000,0

Бөлім. Қалдықтарды басқарудың өндірістік-технологиялық базасын қалыптастыру

Контейнер паркін ауыстыру. Қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру

Республикалық бюджет

258 408

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

77 522,4

77 522,4

77 522,4

25 840,8

-

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Контейнер алаңдарын салу

Республикалық бюджет

116 806

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

35 041,8

35 041,8

35 041,8

11 680,6

-

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Қалдықтарды жинау машиналарын ауыстыру

Республикалық бюджет

828 610

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

230 150,0

230 185,0

230 185,0

138 090,0


Басқа көздер

-

-

-

-

-

Қайталама шикізатты қабылдау пункттерін салу (жылжымалы пункттерді алуды қоса алғанда)

Республикалық бюджет

29 250

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

-

-

-

Басқа көздер

-

8 400,0

4200,0

4200,0

12 450,0

Ақбастау ТҚҚ көмуге арналған полигон құрылысы

Республикалық бюджет

654 100

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет


196 230,0

196 230,0

196 230,0

65 410,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Шелек ТҚҚ кәдеге жарату полигонының құрылысы

Республикалық бюджет

137 100

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет


41 130,0

41 130,0

41 130,0

13 710,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Қоқыстарды сұрыптау кешенінің жабдықтарын (жартылай автоматтарын) қоса алғанда, кешенді қоқыс сұрыптау алаңы объектілерін салу (Ақбастау қ.)

Республикалық бюджет

1 131 757

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

-

-

-

 
Басқа көздер

-

565 878,5

339 527,1

226 351,4

-

Қоқыстарды сұрыптау кешені (Шелек) үшін жабдықтарды (жартылай автоматтарды) қоса алғанда, кешенді қоқыс сұрыптау алаңы объектілерін салу

Республикалық бюджет

370 851

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

-

-

-

Басқа көздер

-

41 130,0

41 130,0

41 130,0

13 710,0

Жылжымалы ұсақтау және іріктеу кешендерінің жабдықтары

Республикалық бюджет

759 628

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

-

-

-

Басқа көздер

-

-

759 628,0

-

-

Полигонды рекультивациялау (рұқсат етілген полигон)

Республикалық бюджет

192 000

-

-

-

-

-

Жергілікті бюджет

-

-

57 600,0

57 600,0

76 800,0

Басқа көздер

-

-

-

-

-

Бөлім бойынша жалпы

4 478 510

342 714

1 339 813

1 852 320

775 293

168 370

Оқиғалар бойынша жалпы

5 036 710

879 714

1 339 813

1 871 520

775 293

170 370

      Ескерту:Нысандарды салу құны мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысын алған ұқсас жобалар негізінде беріледі.

      Институционалдық бөлім

      1.5.1Қалдықтарды басқарудың аймақтық жүйесінің ұйымдық моделі

      Бұл бөлімде Еңбекшіқазақ ауданы бойынша тұтыну қалдықтарын басқарудың өңірлік жүйесін (бұдан әрі – Өңірлік жүйе) әзірлеу ведомстволық бағыныстағы аумақта қалдықтарды экологиялық қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етудің стратегиялық мақсатын және оған қол жеткізу құралдарын анықтайды. . Еңбекшіқазақ ауданының облыстық жүйесі Алматы облысының коммуналдық қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесінің дербес бөлімшесі және құрамдас бөлігі болып табылады.

      Өңірлік жүйені енгізудің негізгі бағыттары:

      1.елді мекендердің аумақтық орналасуын және көліктік байланыстардың, оның ішінде шағын елді мекендер үшін қалдықтарды өңдеу объектілерін орналастырудың өңірлік қағидатын ескере отырып, қолжетімді үздік технологияларды пайдалана отырып, қалдықтарды басқару технологияларын әзірлеу;

      2.қалдықтарды экологиялық қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етудің экономикалық және қаржылық тетіктерін;

      3.қалдықтарды экологиялық таза басқаруды ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету;

      4.экологиялық білім беру және қалдықтарды басқару саласында білім беру.

      1.5.1.1Аудандық қалдықтарды басқару жүйесіне қатысты мәселелер

      Қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесін құруға қойылатын талаптар келесі міндеттерді анықтайды:

      1)ауданда коммуналдық қалдықтарды басқару саласында тиімді басқару жүйесін құру;

      2)коммуналдық қалдықтарды басқару саласында инфрақұрылым құру;

      3)рұқсат етілмеген қалдықтарды орналастыру орындарын жою

      Неліктен бұл аймақта ұсынылған:

      1)полигон салу және қолданыстағы полигонды рекультивациялау (Шелек ауылы);

      2)заманауи қалдықтарды сұрыптау кешенін салу;

      3)Алматы облысының Өңірлік қалдықтарды басқару жүйесінің бірлігі ретінде қалдықтарды басқарудың ең прогрессивті моделін құру;

      Бұл ретте, Еңбекшіқазақ ауданы үшін облыстың елді мекендері ТҚҚ басқарудың Өңірлік жүйесін құруға қажеттінің бөлігі болған жағдайда қалдықтарды басқарудың және оны бағалаудың түпкілікті нәтижесі тиімдірек болатынын атап өткен жөн. Алматы облысының. Алматы облысында КҚҚ басқарудың өңірлік жүйесін құру өкілеттігі мемлекеттік кәсіпорын – "Алатау" коммуналдық шаруашылығы ЖШС (5.2.1.2 тармағы.). Ауданда жиналған қалдықтардың көлемі қатты тұрмыстық қалдықтарды басқарудың толық циклін құруға мүмкіндік бермейді: жинау – шығару – сұрыптау – қалдықтардың барлық түрлерін өңдеу – олардың күтілетін көлеміне байланысты өнімді өндіру және өткізу (болжалды көлемі 2023 ж. - 82 мың тонна, 2028 жылы – 110,2 мың тонна/жыл). Сонымен бірге, жоспарланған мерзімде (2029 жылға дейін) осы Бағдарламада ұсынылған аумақта экономиканың "Қалдықтарды басқару" толыққанды секторын құрудың одан арғы процесіне ауыртпалықсыз кіру үшін шараларды жүзеге асыруды ұсынамыз. оның аумақтық бірлігі ретінде Алматы облысы және Еңбекшіқазақ ауданы.

      Уәкілетті ұйым – "Алатау" коммуналдық шаруашылық ЖШС

      Алматы облысы әкімдігінің 2023 жылғы 7 желтоқсандағы № 431 қаулысымен "Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС құрылды, оның міндеттерінің бірі Алматы облысында қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесін құру болып табылады. Компания 2023 жылдың 11 желтоқсанында тіркелген.

      Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпорынның субъектілері мен қызметі:

      1)Қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату, көму, қайта өңдеу, кәдеге жарату, залалсыздандыру, орналастыру және сақтау жүйесін ұйымдастыру;

      2)Кәсіпкерлік субъектілерін қалдықтарды жинауға, шығаруға және өңдеуге тарту;

      3)Қалдықтарды шығару схемаларын әзірлеу және бекіту;

      4)Қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату, көму, қайта өңдеу, шығару, залалсыздандыру, орналастыру және сақтау жүйесін жаңғырту және жетілдіру;

      5)Қалдықтарды жинау, шығару, көму, көму, қайта өңдеу, кәдеге жарату, залалсыздандыру, орналастыру және сақтау бойынша орталықтандырылған мониторингті ұйымдастыру;

      6)Қалдықтардың пайда болуы мен пайдаланылуын есепке алу жүйесін ұйымдастыру;

      7)Қалдықтарды басқару саласындағы шаруашылық қызметінің табыстылығы үшін жағдай жасау;

      8)Рұқсат етілмеген полигондарды қалпына келтіру бойынша іс-шараларды жоспарлауды және жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      9)Қалдықтарды басқару және өңдеу бойынша кеңес беру орталығын құру және пайдалану

      10)Алматы облысында қалдықтарды басқарудың автоматтандырылған ақпараттық жүйесін құру және жүргізу

      11)Алматы облысында қалдықтарды басқаруды жақсарту бойынша ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға қолдау көрсету;

      12)Қалдықтарды өңдеумен айналысатын барлық ұйымдар мен жеке тұлғалар үшін міндетті нұсқаулықтар мен әдістемелік құжаттарды белгіленген тәртіппен әзірлеуге және бекітуге бастамашылық ету;

      13)Қалдықтарды басқаруға байланысты объектілерді салуды, реконструкциялауды, жөндеуді қамтамасыз ету үшін инвестицияларды тарту;

      14)Қалдықтарды басқарумен байланысты салаларда МЖӘ тетіктерін пайдалану үшін жағдай жасау.

      15)PR науқандарын ұйымдастыру, соның ішінде қалдықтарды іріктеп жинау бойынша халықпен жұмыс.

      16)автоматтандыру және цифрландыру, қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру

      17)Бұқаралық ақпарат құралдарында ақпараттық науқан

      18)Қалдықтар туралы ақпараттық ресурсты құру және қолдау

      19)Қалдықтарды басқару және өңдеу бойынша көрмелер ұйымдастыру, көрмелер мен конференцияларға қатысу, соның ішінде. Халықаралық деңгейде

      20)Қалдықтарды басқару жүйесін дамытуды ынталандыру бойынша өңірлік конкурстар өткізу

      Берілген өкілеттіктерге сәйкес "Алатау" коммуналдық шаруашылығы" ЖШС аумақтық оператор/үйлестіру агенті функцияларын ала отырып, Алматы облысында Өңірлік ТҚҚ басқару жүйесін құру және қолдау бойынша жұмыстарды жүргізетін болады.

      Еңбекшіқазақ ауданының елді мекендері Алматы облысы бойынша Өңірлік ТҚҚ басқару жүйесінің құрылымына кіреді.

      Коммерциялық құрылымдар мен "Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС арасындағы өзара іс-қимылдың ұсынылатын схемасы (11-сурет):

     


      Сурет салуон бір– Коммерциялық құрылымдар мен "Алатау" коммуналдық шаруашылық ЖШС-нің өзара әрекеттесуінің ұсынылған схемасы

      Коммерциялық құрылымдардың "Алатау" коммуналдық шаруашылық ЖШС-мен өзара әрекеттесуінің ұсынылатын нұсқасы (ұсынылады):

      Опция(12-сурет) аймақтағы қатты тұрмыстық қалдықтарды басқарудың бүкіл процесін толық есепке алуды және бақылауды көздейді. "Алатау коммуналдық шаруашылығы" ЖШС (бұдан әрі – ЖШС) бастапқы шикізаттың да (жинақталатын қатты қалдықтар) да, өңделген өнімдердің де, оның ішінде. аралық.

      ЖШС қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және шығару, сұрыптау, қайта өңдеу және кәдеге жарату бойынша қызметтерді көрсетуге келісім-шарттар жасайды, бұл ретте аралық және түпкілікті өңдеу өнімдерінің, сондай-ақ олардың қалдықтарының меншік иесі болып қалады. ЖШС халықтан және заңды тұлғалардан тарифтердің алынуын қамтамасыз етеді және Жүйе бюджетіне жауапты. Сонымен қатар, Жүйені дамыту үшін өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген жауапкершілігі қағидаты қолданылуы мүмкін/қажет.

      Өз кезегінде ЖШС шарт жасалған Жүйе объектілерінің иелеріне шикізатпен қамтамасыз ету және көрсетілген қызметтерге ақы төлеуге кепілдік береді.

      Плюс Бұл опция полигондарды дұрыс игеру және ТҚҚ өңдеуді ұйымдастыру мақсатында тарифтік қорларды, бюджеттік және басқа да инвестицияларды шоғырландыруға және оңтайлы маневр жасауға мүмкіндік беретін ЖШС-нің айрықша ұстанымы болып табылады. ТО-ның айрықша позициясы оған шағын ЖШҚ немесе жеке меншік иелерінің қазіргі кезде қолданылып жүрген тек жартылай, шағын көлемді және ең тиімді қалдықтарды іріктеп өңдеуді жоюға мүмкіндік береді, үздіксіз жаппай өңдеуді жолға қояды, бұл үшін қосымша қаржылық ресурс жасайды. жүйенің жалпы дамуы. Кәдеге жаратуға жатпайтын қалдықтардың ең аз мөлшері. Полигондардың ауданын қысқарту. Сонымен қатар, Жүйені құрудың бастапқы кезеңінде қалдықтарды басқарудың барлық кезеңдерінде есепке алу және бақылау функцияларын бір қолға шоғырландыру барлық технологиялық кезеңдердегі шығындарды, шикізат пен өнімдердің саны мен сапасын анықтауға мүмкіндік береді. барлық кезеңдерді қамтиды және өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген жауапкершілігі қағидатын қолдануды және тиісінше РОП Операторымен қарым-қатынасты жеңілдетеді. Минус -ойластырылған құқықтық механизмді қажет етеді.

      1.5.1.2ҚҚҚ-ны қайта өңдеу мәселені шешу жолы ретінде

      Тапсырыс беруші мен "Алатау" коммуналдық шаруашылық ЖШС алдында күрделі міндет тұр – бизнеске қосымша қаржыландыру көздерін табу, егер оны дереу және толық шешпесе (бұл шындыққа жанаспайды), ең болмағанда бастауға мүмкіндік беретіндей жағдай жасау. жетістіктерге жету перспективасымен оларға қатысты айтарлықтай прогресс. Мұндай қосымша көздерді іздеу ҚҚҚ шығару және кәдеге жарату жүйесінің өзінде ғана мүмкін, өйткені тарифтік алымдарды немесе бюджеттік инвестицияларды түбегейлі арттыруға деген үміт мәселені белгісіз болашаққа итермелейді.

      Несиелер немесе бюджеттік емес инвестициялар арқылы қаржыландыру сияқты, біз онсыз мәселені шеше алмайтынымыз анық, қатты тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу жүйесінде несие берушілермен және инвесторлармен ымырасыз есеп айырысу үшін алынуы мүмкін қосымша пайда болған жағдайда ғана мүмкін болады. одан әрі тұрақты жұмыс және даму.

      Сонымен, негізгі технологиялық – бұл экономикалық және сонымен бірге стратегиялық – міндет: қалдықтарды пайдалы қайта өңдеу.

      Бұл ретте қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату бойынша алдын ала белгіленген белгілі бір технологияларды енгізу аса сенімді емес екені ескеріледі.

      Еңбекшіқазақ өңірінде қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару және өңдеу жүйесін дамыту жөніндегі ұсыныстар алға қойылған мақсаттарға қол жеткізуге – қалдықтарды қайта өңдеуге барынша мүмкін беруді қамтамасыз етуге бағытталған. Ауданда түзілетін ТҚҚ көлемі аз болғандықтан және тиісінше алынған ТҚҚ, СМР өңдеудің инвестициялық тартымдылығы жоғары емес. Еңбекшіқазақ ауданындағы кешенді полигонда сұрыптаудан кейін алынған ТҚҚ Алматы облысының РСТО құрамына кіретін басқа кәсіпорындарға өңдеуге берілуі мүмкін.

     


      Сурет салу12- Опция (ұсынылады). Барлық процестерді "Алатау" коммуналдық шаруашылық ЖШС басқарады

      1.5.1.3Институционалдық схема

      Алматы облысының аймақтық қалдықтарды басқару жүйесінің институционалдық схемасы төмендегі диаграммаларда көрсетілген (13-сурет,14-сурет,34-кесте).

     


      Сурет салу13- - Алматы облысының облыстық коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінің институционалдық моделі

     


      Сурет салу14- Жүйенің ұсынылатын негізгі моделі

      Кесте 34- Алматы облысындағы қалдықтарды басқарудың аймақтық жүйесі институционалдық схемасы

Жоқ.

Жобаға қатысушының аты

Жобаға қатысушы туралы ақпарат

Жобаға қатысушының функциялары

Жобаға қатысушының жауапкершілігі

1.

Бағдарлама әкімшісі

"Алматы облысының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және абаттандыру басқармасы" мемлекеттік мекемесі

Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару және өңдеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру

"Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС құру, қолдау және қызметін бақылау

2.

Бағдарламаның тең әкімшісі

"Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы" мемлекеттік мекемесі

Облыста қалдықтарды басқару саласында мемлекеттік экологиялық саясатты жүзеге асыру.
Қоршаған ортаны қорғау шараларын әзірлеу

"Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС ағымдағы қызметіне экологиялық мониторинг

3

Жобаға қатысушы 1 (инвестициядан кейінгі кезеңдегі теңгерім ұстаушы)

"Алатау коммуналдық шаруашылығы" ЖШС

Қалдықтарды және қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін ұйымдастыру, басқа қатысушылардың қызметін бақылау, үйлестіру.
Автоматтандырылған ақпараттық жүйені құру (Қалдықтарды басқарудың аймақтық жүйесі).
Облыстық қалдықтарды басқару және қалдықтарды басқару жүйесі объектілерін инвестициялау, жобалау және салу.
Облыстағы филиалдардың/өкілдіктердің жұмысын ұйымдастыру.
Тиісті ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу
Қалдық ағындарын басқару, қызмет көрсетудің барлық түрін жеткізушілерді таңдау, халық үшін тарифтік саясатты қалыптастыру.
Аймақты тазалау, тазалау.
Коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру және жинақтау нормативтерін, халыққа арналған тарифтерді әзірлеу және Мәслихатқа бекітуге ұсыну.
Контейнер алаңдарын орналастыру схемасын әзірлеу және бекіту, оның ішінде ірі көлемдегі қалдықтарды жинау және СМР жинау алаңдары.
Контейнер алаңдарын күтіп ұстауды бақылау.
ROP-пен әрекеттесу.

Жүйелік инфрақұрылым объектілерін басқару үшін операторларды конкурстық іріктеу үшін құжаттар пакетін әзірлеу (біліктілік талаптары, конкурстық құжаттама, аумақтық лоттарды бөлу және негіздеумен аумақтық қалдықтарды басқару схемасы).
Тендер өткізу және операторларды таңдау
Өз құзыреті шегінде Жүйені нормативтік-құқықтық және қаржылық қамтамасыз ету
Жүйелік қондырғы операторларының ағымдағы қызметін бақылау
МЖӘ қағидаттарын енгізу.
Қалдықтарды басқарудың аймақтық жүйесін (ҚҚБЖ) құру.
Қалдықтарды басқарудың өңірлік бағдарламасын іске асыру.
Қалдықтарды, соның ішінде ҚҚҚ басқаруды бақылау.
Аумақты санитарлық тазалауды дамыту бағдарламалары мен жоспарларын қалыптастыру және іске асыру, қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы нормативтік құқықтық базаны жетілдіру, оның ішінде Алматы облысында қалдықтарды басқару саласында бірыңғай техникалық және тарифтік саясатты қалыптастыру.
Қалдықтардың пайда болу көлемдері мен көздері, оларды қайта өңдеу және орналастыру объектілері, сондай-ақ қалдықтарды орналастыру үшін төлемдерді жинау туралы бірыңғай дерекқорды қамтитын "Қалдықтарды басқару" ААЖ құру және жүргізу.
Қалдықтарды рұқсатсыз тастау мүмкіндігін жою.
Облыста қалдықтарды, қайталама шикізатты және қайталама өнімдерді басқару объектілерінің кешенін құру, олардың экологиялық және экономикалық тиімді жұмыс істеуін кейіннен қамтамасыз ету, тиісті есепке алу мен мониторингті ұйымдастыру бойынша инвестициялық және құрылыс процесі.
РОП-пен келісімдер жасау.
PR компаниясы

4.

Жобаға қатысушы 2 (Операциялық ұйым)

"Алатау коммуналдық шаруашылығы" ЖШС / тендер негізінде келісім-шарт бойынша тартылған мамандандырылған компаниялар.

Өңірлік қалдықтарды басқару жүйесі мен СМР АЭҚ объектілерінің аумақтарында тиімді жүйенің жұмыс істеуін техникалық қамтамасыз ету.

Облыстағы қалдықтарды және қайталама ресурстарды басқару жүйесінің объектілерін басқару.

5.

Жобаға қатысушы 3

Алматы облысы бойынша экология департаменті

Өз құзыреті шегінде қалдықтарды басқаруға бақылауды жүзеге асыру.
Қалдықтарды басқару және қалдықтарды басқару жүйесін консультативтік және әдістемелік қамтамасыз ету

"Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС ағымдағы қызметіне экологиялық мониторинг.
Тұтыну қалдықтарын есепке алу, қайта өңдеу және кәдеге жарату бойынша белгіленген нормалар мен ережелерді сақтау.

6.

4 жобаның қатысушысы

Еңбекшіқазақ ауданының жергілікті атқарушы органдары

АТЭ аумағында қалдықтар мен қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін ұйымдастыру.
АТЭ аумағында қалдықтарды басқарудың аумақтық схемасын әзірлеу және бекіту.
Қызметтердің тұтынушысы (қоғамдық орындардан қоқыс шығару, аумақты тазалау, мемлекеттік сектор қызметтері)

АТЭ аумағында Аймақтық бағдарламаны және қалдықтарды басқару схемасын іске асыру.
РМУО объектілерін орналастыру үшін жер телімдерін бөлу, учаскені таңдау актілерін дайындау, қоғамдық тыңдаулар мен талқылаулар өткізу.
АТЭ аумағында облыстық Схемаға сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды және қайталама шикізатты есепке алуды, бақылауды, экологиялық қауіпсіз және экономикалық тұрғыдан тиімді жинауды, жинақтауды, әкетуді (тасымалдауды), залалсыздандыруды және пайдалануды ұйымдастыру.
АТЭ инфрақұрылым объектілерін санитарлық тазалауды қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.
Әрбір АТҚ-да қалдықтарды басқарудың аумақтық схемаларын әзірлеу және бекіту.
Облыстық қалдықтарды басқару жүйесі объектілерінің (контейнер алаңдарының, қауіпті қатты қалдықтарға арналған контейнерлердің, бункерлердің, уақытша жинақтау орындарының, лагуналардың, полигондардың, ақпараттық стендтердің) орналасуын көрсете отырып, ауданда қалдықтарды басқару тәртібін әзірлеу және жергілікті атқарушы органдармен бекіту т.б.).
Тәрбие және үгіт-насихат жұмыстары.

7

5 жобаның қатысушысы

Алматы облысының қадағалау органдарының аумақтық бөлімшелері

Қалдықтарды басқару және SMR бойынша нормативтік талаптардың сақталуын бақылау

Қазақстан Республикасының қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы заңнамасының қолданыстағы талаптарын сақтау, олардың өкілеттіктері мен құзыреттеріне сәйкес қалдықтарды өңдеу объектілерін орнату және оларға техникалық қызмет көрсету.

8

6 жобаның қатысушысы

ROP операторы ("Жасыл Даму" АҚ)

Қалдықтарды басқаруды жетілдіру, сондай-ақ EPR принципін енгізу.

Қайта өңдеуді қамтамасыз ету ең үнемді және экологиялық тиімді жолмен жүзеге асырылады.
Кәдеге жарату ақысы төленген қаптаманы таңбалау.
Бекітілген таңбамен белгіленген қаптама қалдықтарын жинау, жою және кейіннен қайта өңдеу.
Қалдықтарды дұрыс жинаудың маңыздылығы туралы халықты хабардар ету мақсатында ақпараттық науқандарды өткізу.

9

7 жобаның қатысушысы

Алматы облысындағы кәсіпкерлік субъектілері, соның ішінде. Еңбекшіқазақ ауданы

ТҚҚ экологиялық қауіпсіз басқаруды қамтамасыз ету.

ТҚҚ есепке алуды, өндірістік бақылауды және экологиялық қауіпсіз басқаруды ұйымдастыру.
ТҚҚ жинау және шығару бойынша келісім-шарттар жасау
Инфрақұрылым қалдықтарын бөлек жинау
Өндірістік қалдықтарды басқару бағдарламаларын әзірлеу

      Еңбекшіқазақ ауданы үшін Алматы облысының қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесін құрудың нәтижелері:

      1.Тұрмыстық қатты қалдықтардың пайда болуы мен қозғалысының автоматтандырылған коммерциялық есебі.

      2.Қалдықтардың ағынын, оларды өңдеу және кәдеге жарату әдістерін бақылауды қамтамасыз ету.

      3.Табиғи ортаға теріс әсерді азайту.

      4.Барлық деңгейдегі бюджеттерге қалдықтарды орналастыру үшін төлемдерді жинауды ұлғайту.

      5.Қалдықтардың пайда болу көлемдері мен көздері, оларды қайта өңдеу және орналастыру объектілері, сондай-ақ қалдықтарды орналастыру үшін төлемдерді жинау туралы бірыңғай деректер базасын құру.

      6.Спонтанды полигондарды жоюға арналған бюджеттік шығындарды жою.

      Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген жауапкершілігі қағидатын іске асыру

      Өндірушінің (импорттаушының) кеңейтілген жауапкершілігі қағидатын (бұдан әрі – ЭПР) тиімді іске асыру мыналардысыз мүмкін емес:

      1.Аумақтық оператор институтын құру – оның қызмет ету аймағында қатты тұрмыстық қалдықтарды басқаруға жауапты ұйым ("Алатау" коммуналдық шаруашылық" ЖШС).

      2.Қалдықтарды басқарудың аймақтық схемасы стратегиялық жоспарлау мен бақылау құралы болып табылады.

      3.Өңірлік қалдықтарды басқару бағдарламасы аймақтық схеманы қаржыландыру құралы болып табылады.

      4.Өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігі тұтыну қалдықтарын қайта өңдеуге арналған қаражат көзі болып табылады.

      5.Қалдықтарды басқару мемлекеттік қызмет ретінде – қалдықтармен жұмыс істеуге арналған бірыңғай тарифтер.

      Аумақтық оператор – инвестициялауды, Жүйе объектілерін жобалауды және салуды, қалдықтарды басқарудың басқа қатысушыларының қызметін бақылауды және үйлестіруді қоса алғанда, "Алатау" коммуналдық шаруашылығы" ЖШС базасында Алматы облысының әкімдігі құратын құрылым. Әкімдікпен әзірленген және келісілген аймақтарға бөлу схемасына сәйкес облыстағы "Алатау" коммуналдық мемлекеттік мекемесінің қалдықтармен жұмыс істеу қызметін МЖӘ форматында ұйымдастыру ұсынылады.

      Қалдықтарды басқару моделін енгізу құралдары

      Аймақтық схеманы жасау кезіндегі негізгі міндеттердің бірі ақпаратты жинау және өңдеу болып табылады. Қалдықтарды басқару нарығының барлық қатысушылары туралы сенімді деректерді мүмкіндігінше тезірек алу қажет. Бұл жүздеген және мыңдаған заңды тұлғалар (қалдық шығаратын компаниялар), ондаған қалдықтарды тасымалдайтын компаниялар (ондаған және жүздеген көліктер), мыңдаған контейнер алаңдары. Мәліметтерді жинаудың осы кезеңіндегі қателіктер қалдықтарды басқарудың дұрыс емес аумақтық схемасын құруға әкелуі мүмкін.

      Қалдықтарды басқару саласында басқару, мониторинг және шешімдер қабылдау жүйесін құру мақсатында "Алатау" коммуналдық шаруашылығы" ЖШС базасында Алматы облысының аумағы үшін қалдықтарды басқарудың өңірлік жүйесіне арналған ААЖ құру қажет. ол Еңбекшіқазақ ауданы болуы керек.

      ААЖ құрудың мақсаты – Алматы облысының аумағында, оның ішінде Еңбекшіқазақ ауданының аумағында ұйымдастыру және енгізу жүйесі туралы деректерді жинау, сақтау, жаңарту, өңдеу, талдау, жоспарлау, визуализациялау процестерін автоматтандыру. .

      ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында 2025 – 2029 жылдарға арналған осы Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасында көзделген іс-шараларды жүзеге асыру үшін ... мың теңге сомасында қаржы ресурстары, оның ішінде ... мың теңге республикалық бюджеттен, ... мың теңге жергілікті бюджеттен және ... мың теңге - басқа да бюджеттен тыс көздер есебінен.

      Алматы облысының Еңбекшіқазақ ауданында 2025-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының іс-шараларын іске асыру үшін қажетті қаржы ресурстары төмендегі кестеде көрсетілген (35-кесте).

      Кесте35– Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының 2025 – 2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасын іске асыруға қажетті қаржы ресурстары

Жылдар бойынша

Барлығы
мың теңге

Республикалық бюджет
мың теңге

Жергілікті бюджет
мың теңге

Басқа қаржыландыру көздері
мың теңге

2025

879 714

-

879 714

-

2026

1 339 813

-

580 109

759 704

2027

1 871 520

-

656 909

1 214 611

2028

775 293

-

470 571

304 722

2029

170 370

-

157 920

12 450

Барлығы:

5 036 710

-

2 745 223

2 291 487

      БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖОСПАРЫ ЖӘНЕ БАСЫМДЫҚ ӘРЕКЕТТЕР

      Бұл бөлімде Бағдарламаның нысаналы индикаторларына қол жеткізу мақсатындағы басым іс-шаралар және оларды іске асыру жоспары берілген (4-бөлім).

      ҚТҚ басқару бағдарламасының басымды іс-шаралары мен іске асыру жоспары екі бөлікке бөлінген (36-кестеЖәне37-кесте):

      1.Келесі іс-шараларды қамтитын Алматы облысы деңгейінде:

      a.Ақпараттық оқиғалар

      b.Тәрбиелік іс-шаралар

      c.Ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар

      d.Ұйымдастырушылық іс-шаралар

      e.Жүйелік шаралар (Нормативтік құқықтық базаны жетілдіру бойынша шаралар)

      2.Еңбекшіқазақ ауданының әкімдігі деңгейінде:

      a.Ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар.

      b.Қалдықтарды басқарудың өндірістік-технологиялық базасын қалыптастыру.

      c.

      Кесте36- Алматы облысы бойынша ТҚҚ басқару бағдарламасының басым бағыттары мен іске асыру жоспары

     


     


     


     


      Кесте37- Еңбекшіқазақ ауданының ТҚҚ басқару бағдарламасының басым бағыттары мен іске асыру жоспары