Об утверждении плана по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Решение Каргалинского районного маслихата Актюбинской области от 30 сентября 2025 года № 379

В соответствии с подпунктом 2-1) пункта 1 статьи 15 Земельного Кодекса Республики Казахстан и со статьей 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", Каргалинский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить план по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы согласно приложению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Каргалинского районного маслихата

С. Аманжолов

Приложение к решению Каргалинского районного маслихата от 30 сентября 2025 года № 379

План по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 годы

План по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы (далее - план) разработан в соответствии с подпунктом 4-1) статьи 6 Закона Республики Казахстан "О пастбищах, подпунктом 2) пункта 3 статьи 16 Закона Республики Казахстан "О государственной статистике", приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 июля 2024 года № 263 "Об утверждении типового плана по управлению пастбищами и их использованию". Настоящий План обеспечивает рациональное использование пастбищ, устойчивое обеспечение потребности в кормах и предотвращение процессов деградации пастбищ.

План содержит:

1) Территория Каргалинского района по категориям земель представлена в Приложении 1 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

2) Наименования сельских округов и населенных пунктов, согласно Приложению 2 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

3) Данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных в разрезе сельских округов, владельцев крестьянских и личных подсобных хозяйств отражены в Приложении 3 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

4) Схема четырехпольного пастбище оборота со следующими сроками стравливания, по календарному графику представленными в Приложении 4 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

5) Количество гуртов, отар сформированных по видам сельскохозяйственных животных в разрезе сельских округов отображены в Приложении 5 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

6) Сведения о ветеринарно-санитарных объектах на территории Каргалинского района представлены в Приложении 6 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

7) Обеспечение пастбищами сельских округов и данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных владельцев личных подсобных хозяйств представлены в Приложении 7 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

8) сведения геоботанического обследования пастбищ по форме согласно приложению 8 к настоящему Плану.

9) схемы (карта) расположения пастбищ на территории административно-территориальных единиц в разрезе категорий земель, с указанием границ, в том числе отгонных, сезонных, аридных и культурных, с отражением сведений об их собственниках или землепользователях на основании правоустанавливающих и идентификационных документов на земельный участок с обозначением пастбищ предназначенных для нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья, в том числе общественных пастбищ, представлены согласно Приложениям 9 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года;

10) рекомендуемые схемы пастбище оборотов, сервитутов для прогона сельскохозяйственных животных, скотопрогонных трасс и иных объектов пастбищной инфраструктуры, а также пастбища предоставляемые в землепользование пастбище пользователям и резервированные в целях удовлетворения нужд населения по выпасу скота с доступом пастбище пользователей к водным источникам, представлены согласно Приложениям 9-11 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

Сведения о емкости пастбищ. Одним из методов определения емкости пастбищ в пастбищный период является метод определения на основе имеющихся данных о продуктивности пастбищ. Суточная потребность в зеленом корме для различных видов животных определяется по зоотехническим нормам, принятым в хозяйстве. Однако, ориентировочно можно придерживаться следующих норм зеленого корма (в среднем на одну голову): коровам в зависимости от удоя 40-75 килограммов, молодняку крупного рогатого скота старше 1 года 30-40 килограммов, молодняку до 1 года 15-25 килограммов, овцам 6-8 килограммов, ягнятам 2-3 килограмма, лошадям 30-40 килограммов. Продолжительность пастбищного периода в различных зонах в среднем следующая: в лесной зоне 130-140 дней, в лесостепи 150-200 дней, в степи 180-200 дней.

Таким образом, зная урожай пастбища, суточную потребность животного в зеленом корме и продолжительность пастбищного периода, можно определить емкость пастбища.

Существует несколько систем пастьбы, из которых наиболее известны следующие:

- вольная, или бессистемная пастьба, когда скот пасется по всему пастбищу ежедневно в течение всего пастбищного периода;

- пастьба на привязи, состоящая в том, что животное пасется на веревочной или цепной привязи на небольшом участке пастбищ, а потом переводится на другой участок, затем на следующий и так далее;

- загонная система пастьбы, когда пастбищный участок делят на несколько загонов и стравливают их скоту поочередно. На территории Каргалинского района применяется только вольная и загонная система пастьбы. На привязях иногда пасут племенных быков или же слабых, старых животных.

Загонная система пастьбы. Основное звено рационального использования пастбищ – загонная система пастьбы. По сравнению с бессистемной пастьбой этот способ имеет огромные преимущества. При бессистемном (вольном) выпасе скота в травостое постоянно уменьшается количество хорошо поедаемых злаковых и бобовых растений, наконец, ценные растения исчезают, заменяясь плохо поедаемыми и не поедаемыми травами, а также низкорослыми, малоурожайными растениями. В результате во второй половине пастбищного сезона животные испытывают недостаток в питании и вынуждены поедать малоценные или перестоявшие растения. При загонной системе пастьбы эти недостатки устраняются, сохраняется высокая продуктивность пастбищ и состояние травостоя.

При загонной системе пастьбы пастбищный участок делят на загоны, травостой которых стравливают скоту по очереди. Сначала скот пасут в первом загоне, а потом, когда на этом участке растительность будет стравлена, скот перегоняют на второй загон. По окончании стравливания во втором загоне, скот перегоняют в третий, затем в четвертый и так поступают до тех пор, пока не будут использованы все загоны, после чего скот переводят снова в первый загон. Начинается второй цикл стравливания в порядке очередности всех загонов. Каждый загон должен быть свободным от выпаса 25-30 дней, чтобы трава на этом участке хорошо отросла. При загонной системе пастьбы значительно уменьшается площадь, потребная для содержания скота, удои коров в пастбищный период повышаются в среднем на 15-25%, а привес живого веса молодняка на 25-30% по сравнению с бессистемной пастьбой.

Для различных природных зон и типов пастбищ разработаны соответствующие схемы пастбище оборота. По данным В.И. Ларина в условиях Казахстана за пастбищный период в сухостепной зоне возможно отрастание одной-двух отав, в этой связи число циклов стравливания травостоя рекомендуется в сухостепной зоне – два-три. В трехпольном пастбище обороте, рекомендованном для пастбищ сухостепной зоны, предусматривается в среднем двукратное стравливание травостоя: 1-е поле – трехкратное стравливание, начиная с весны текущего года, 2-е поле – двукратное летом и осенью, 3-е поле – однократное осенью после созревания и осыпания семян. Каждое поле пастбищеоборота в процессе выпаса делится на загоны очередного стравливания, число которых устанавливается с учетом конкретных условий года. Продолжительность пребывания скота в загоне не должна превышать 6 дней.

Среднее количество загонов в пастбище обороте для этого типа пастбищ, может быть исчислено по формуле:

Количество загонов = (продолжительность пастбищного периода /допустимая продолжительность пребывания скота в загоне /число циклов стравливания) /1,5, то есть 180/6/2=15.

В трехпольном пастбище обороте предусматривается в среднем двукратное стравливание травостоя. При продолжительности пастбищного периода 180 дней и пребывании скота в загоне не более 6 дней, общее количество загонов в пастбище обороте составит 15, а на поле 5.

Расчет размера загона. Размер загона равен площади гуртового участка /количество загонов/.

Для отары 100 голов, коров 600/15=40 гектара.

Итого: трехпольный пастбище оборот для 100 голов крупнорогатого скота; площадь пастбище оборота 600 гектаров, площадь поля 200 гектаров, на каждом поле 5 загонов по 40 гектаров.

Форма, длина и ширина поля имеет важное значение для организации рационального использования травостоя в системе загонов очередного стравливания.

Размер поля пастбище оборота на естественных пастбищах сухостепной зоны, рекомендуется в пределах 60-90 гектаров. В процессе выпаса на нем организуется 3-4 загона очередного стравливания.

При размещении полей и загонов очередного стравливания важным требованием является сокращение холостых перегонов животных, на которые тратится много сил и энергии животных. Основными видами холостых перегонов животных являются перегоны между полями, загонами и летними лагерями, водопойным пунктом.

Порядок стравливания. В первую очередь целесообразно стравливать те участки, где травы близки к выколачиванию. Если траву стравливают в неогороженных загонах, следует широко применять способ пастьбы "из-под ноги", дающий лучшие результаты. При этом способе стадо идет медленно и сдерживается пастухом, поэтому весь травостой поедается равномерно. С утра необходимо проводить стадо по площади с худшим травостоем или не совсем использованным в предыдущие дни. Проголодавшиеся за ночь животные лучше поедают менее съедобные травы, чем во второй половине дня, когда их переводят на свежий участок.

Для сохранения и повышения продуктивности пастбищ, улучшения ботанического травостоя, снижения эрозированности или ее предотвращения приемлемая схема пастбище оборотов по Каргалинскому району, является четырехпольная схема. Формирование гуртов производится по половозрастным группам, в соответствии с зооветеринарными требованиями. Площади пастбище оборотных массивов устанавливаются с учетом обеспеченности групп скота потребным количеством земляных кормов, создания благоприятных условий при организации выпаса скота, соблюдения допустимых радиусов водопоя выпасываемых видов и групп скота, степени выбитости пастбищ. Пастбище обороты закрепляются за каждой выпасной группой. Гуртам коров отводятся естественные пастбища, близлежащие к населенному пункту. Овцам и лошадям отведены более отдаленные пастбищные угодья. Конфигурация гуртовых, отарных и табунных участков, по возможности выдерживаются компактно. Границы участков приурочиваются к ярко выраженным контурам и живым урочищам.

Чтобы прокормить имеющееся в районе поголовье рекомендуется многократное стравливание пастбищ. Многократное стравливание, хотя и способствует полному использованию травостоя, приводит к тому, что пастбища постепенно, из года в год снижают свою продуктивность и ухудшают кормовые качества.

На основании вышеизложенного разработаны приемлемые схемы пастбище оборотов:

трехгодовой трехпольный пастбище оборот по 5 загонов в каждом поле. Чередование использования по годам:

первый год – трехкратное стравливание, первое стравливание начинается с весны и заканчивается 15 июня;

второй год – стравливание в сентябре-октябре;

третий год – стравливание в июле - первой половине августа.

Для удобства проведения различных подсчетов, касающихся выпаса скота, применяется условная единица для сравнения или суммирования животных различных видов скота.

Условная голова сельскохозяйственных животных – это единица, используемая для сравнения количества различного вида и категорий животных. Эквивалентность определяется на основе потребности животных в кормах.

Коэффициент пересчета в условные головы сельскохозяйственных животных:

Виды животных	Коэффициенты перевода
Крупный рогатый скот	0,8
Овцы и козы	0,1
Лошади и верблюды	1,0

Сведения о водопоях сельскохозяйственных животных:

Водопойные пункты размещаются с учетом видов и групп выпасного поголовья животных, сезонности их использования участков, рельефа местности. При размещении водоисточников необходимо учитывать удобные подходы к водопою и соблюдать санитарно-профилактические правила. В этих целях нельзя допускать размещение водоисточников на заболоченных, затапливаемых и загрязненных участках, а также проектировать к обслуживанию из одного водопойного пункта не более 250 голов крупного рогатого скота или 2000 овец.

Исходя из вышеизложенного сельскохозяйственные животные в зоне пастбищ имеют свободный доступ к водным объектам. Вместе с тем в отдельных участках используются специально отведенные места на водных объектах, соответствующим образом оборудованные для водопоя сельскохозяйственных животных.

Источниками пастбищного водоснабжения являются естественные водоемы, таких как реки, озера и пруды с проточной водой.

Расчет потребности в воде по видам сельскохозяйственных животных и сезонам года производится по следующим нормам:

для крупного рогатого скота и лошадей – 45 – 60 литров;

для молодняка в возрасте 1-2 года – 25 – 35 литров;

для молодняка младше одного года – 10 – 15 литров;

для овец и коз – 3 – 5 литров;

для ягнят – 1-2 литра.

Допустимое расстояние от пастбища до водопоя составляет:

для коров – 2,5 км;

для телят – 1 км;

для молодняка крупного рогатого скота – 2,5 км;

для овец и коз – 3 км;

для лошадей и верблюдов – до 4,6 км.

Пастбищные угодья Каргалинского района в основном полностью обеспечены водой.

10) схемы перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных физических и (или) юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставляемые пастбища и схемы размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах физических и юридических лиц, не обеспеченных пастбищами, расположенными при поселках и сельских округах представлены в Приложениях 9-11 к плану по управлению и использованию пастбищ Каргалинского района на 2025-2029 года.

Приложение 1 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Территория Каргалинского района по категориям земель

№ п/п	Категории земель	Всего, га	В том числе пастбища, га
1	Всего земель сельскохозяйственного назначения	350 385	177 795
2	Земли населенных пунктов	85 305	80 009
3	Земли промышленности, транспорта, связи и иного несельскохозяйственного назначения	5 067	2 210
4	Земли запаса	50 728	40 142
5	Земли лесного фонда	5381	209
6	Земли водного фонда	2 980	0
7	Земли особо - охраняемых, природных территорий	-	-
8	Общая площадь Каргалинского района	499 846	300 365

Приложение 2 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Наименование города, сельских округов и населенных пунктов

Наименование сельских округов	Наименование сел, населенных пунктов
Алимбетовский	село Алимбет, село Шындаша, село Богенбай, село Кызылсай
Ащылысайский	село Ащылысай, село Акколь, село Бозтобе, село Преображеновка
Бадамшинский	село Бадамша
Велиховский	село Велиховка, село Акжайык
Желтауский	село Петропавловка
Кемпирсайский	село Жосалы, село Кемпирсай, село Карабутак
Кос-Истекский	село Кос-Истек, село Сарыбулак, село Шевченко
Степной	село Степное, село Кайракты, село Артыксай, село Мамыт, село Первомайское, село Кайрактысай
Село Шамши Калдаякова	село Шамши Калдаякова

Приложение 3 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Численность поголовья сельскохозяйственных животных в разрезе сельских округов, владельцев крестьянских и личных подсобных хозяйств

№ п/п	Наименование округов	Количество голов
		КРС	ЛПХ	КХ	МРС	ЛПХ	КХ	Лошади	ЛПХ	КХ	Верблюды	ЛПХ	КХ
1	Алимбетовский	2522	788	1734	2044	1597	447	327	114	213	-	-	-
2	Ащылысайский	2669	1728	941	1866	1230	636	348	67	281	-	-	-
3	Бадамшинский	2184	1546	638	2739	2455	248	187	187	-	-	-	-
4	Велиховский	1520	501	1019	982	879	103	103	49	54	-	-	-
5	Желтауский	3272	1500	1772	3299	2072	1227	198	72	126	-	-	-
6	Кемпирсайский	1282	587	695	1774	1395	379	142	44	98	-	-	-
7	Кос-Истекский	2980	1615	1365	2249	1697	552	698	287	411	-	-	-
8	Степной	4110	1304	2806	4229	1112	3117	1313	250	1063	-	-	-
9	Село Шамши Калдаякова	2649	1062	1587	3061	1379	1682	144	62	82	-	-	-
10	Всего	23188	10631	12557	22207	13816	8391	3460	1132	2328	-	-	-

Приложение 4 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Схема четырех польного пастбище оборота

Годы	Номера полей
	I	II	III	IV
1	Весна и осень	Весна	Весна и осень	Осень
2	Весна	Весна и осень	Осень	Весна и осень
3	Весна и осень	Осень	Весна и осень	Весна
4	Осень	Весна и осень	Весна	Весна и осень

Календарный график по использованию пастбищ

Использование цикл	Календарные сроки стравливания по циклам
1	5 мая – 10 июня
2	10 июня – 10 августа
3	10 августа – 10 сентября
4	10 сентября – 10 октября

Приложение 5 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Количество отар сформированных по видам сельскохозяйственных животных в разрезе сельских округов

№ п/п	Наименование округов	Количество отар, табунов
		КРС	МРС
1	Алимбетовский	6	2
2	Ащылысайский	10	3
3	Бадамшинский	3	1
4	Велиховский	3	2
5	Желтауский	3	2
6	Кемпирсайский	5	3
7	Кос-Истекский	7	2
8	Степной	4	5
9	Село Шамши Калдаякова	5	3
	ИТОГО:	46	23

Приложение 6 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Ветеринарно-санитарные объекты в разрезе сельских округов

№ п/п	Наименование округа	Убойные площадки	Пункт искусственного осеменения	Скотомогильники	Захоронения сибирской язвы	Ветеринарные пункты
1	Алимбетовский	-	-	1	3	1
2	Ащылысайский	-	-	1	-	1
3	Бадамшинский	1	-	1	1	1
4	Велиховский	-	-	-	-	1
5	Желтауский	-	-	1	1	1
6	Кемпирсайский	-	-	1	1	1
7	Кос-Истекский	-	-	1	2	1
8	Степной	-	-	-	-	1
9	Село Шамши Калдаякова	-	-	1	-	1
	ИТОГО:	1		7	8	9

Приложение 7 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Обеспечение пастбищами сельских округов и данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных владельцев личных подсобных хозяйств

Наименование сельских округов	Площадь пастбищ, факт, га	Площадь пастбищ, потребность, га	Поголовье				Нагрузкана 1 голову				Обеспеченность пастбищ, га +,-
			КРС	МРС	Лошади	Верблюды	КРС	МРС	Лошади	Верблюды
Алимбетовский	17 327	10 575,7	788	1597	114	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+6 751,3
Ащылысайский	5 490	17 462,4	1728	1230	67	-	8.5	1,7	10,2	11,9	-11 972,4
Бадамшинский	2 107	18 755,1	1546	2455	187	-	8.5	1,7	10,2	11,9	-16 648,1
Велиховский	32 287	5 639	501	879	49	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+26 648
Желтауский	25 143	17 006,8	1500	2072	72	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+8 136,2
Кемпирсайский	29 394	7 809,8	587	1395	44	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+ 1 714.9
Кос-Истекский	34 238	19 539,8	1615	1697	287	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+14 698,2
Степной	25 925	15 614,4	1304	1112	250	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+10 310,6
Село Шамши Калдаякова	15 567	12 003,7	1062	1379	62	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+3 563,3
Всего:	187 478	124 406,7	10 631	13 816	1 132	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+43 202

Приложение 8 к Плану по управлению пастбищами и их использованию в Каргалинском районе на 2025-2029 годы

Сведения геоботанического обследования пастбищ

Дата, шифры по легенде и по Классификации природных кормовых угодий	Номера контуров и описаний (скобках)	Название типов (разностей, модификаций) природных кормовых угодий с приуроченностью их к рельефу, почвам. Название прочих угодий и земель	Вид угодья	Процент участия в контуре	Площадь, тысяч гектаров	Современное использование
1	2	3	4	5	6	7
Алимбетовский	31,67, 69,109,126.	Ковыльково-нитрознополынно-типчаковые на черноземах южных неполноразвитых тяжелосуглинистых (ковыль Лессинга, полынь нитрозная, овсяница бороздчатая).	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 80% Разнотравные –20%	82,3	Круглогодичное
Ащылысайский	3,31, 78	Увалисто-волнисто-равнинного района черноземов южных карбонатных глинистых с абсолютными высотами 240-440 м.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	33,4	Круглогодичное
Бадамшинский	9,10,41	Пахотнопригодный массив темно-каштановых карбонатных почв, за исключением участков с солонцами, прилегающими к поселку Романколь.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 60% Разнотравные –40%	18,4	Круглогодичное
Велиховский	31,32,45, 49	Общий рельеф территории равнинно-увалисто-грядовый и мелкосопочный. Обширные увалы и цепи сопок обычно вытянуты в меридиональном направлении, которое очень часто нарушается и рельеф приобретает характер отдельных холмов и сопок.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	45,1	Круглогодичное
Желтауский	6,28,30,35,56,90	Холмисто увалистый рельеф является наиболее распространенной формой рельефа на описываемой территории: характеризуется сильной изрезанностью балками и оврагами.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	59,3	Круглогодичное
Кемпирсайский	8,10,12	Увалисто-волнисто-равнинного района черноземов южных карбонатных глинистых с абсолютными высотами 240-440 м.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	78,9	Круглогодичное
Кос-Истекский	6,9,12,13,22,36,44,64, 70,129,147,149,153,177	Общий рельеф территории округа мелкосопочный и равнинно- увалисто-грядовый.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	72,0	Круглогодичное
Степной	14,25,27,60,80	Территория сельского округа характеризуется значительным разнообразием форм рельефа и комплексностью.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	70,0	Круглогодичное
Село Шамши Калдаякова	6,28,30,35,56,90	Холмисто увалистый рельеф является наиболее распространенной формой рельефа на описываемой территории: характеризуется сильной изрезанностью балками и оврагами.	Равнинные пастбища и сенокосы	Дерновинно- злаковые – 70% Разнотравные –30%	36,9	Круглогодичное

Продолжение таблицы

Валовая урожайность, центнеров на гектар (год обследования)	Урожайность поедаемых растений на средний год: центнеров на гектар сухой массы, центнеров на гектар кормовых единиц, килограмм на гектар переваримого протеина
	пастбищных кормов по сезонам
	сенокос	косимые пастбища	весна	лето	осень	зима
8	9	10	11	12	13	14
13,2	-	-	8,1	9,8	7,4	6,2
15,0	-	-	6,7	9,2	8,6	7,2
8,5	-	-	4,3	5,5	5,4	4,6
15,0	-	-	7,5	10,5	9,1	7,4
13,0	-	-	7,9	10,0	11,1	9,0
11,7	-	-	5,0	7,2	7,7	5,8
14,1	-	-	6,2	7,9	6,8	6,2
13,8	-	-	5,2	7,6	6,7	4,9
13,0	-	-	7,9	10,0	11,1	9,0

Продолжение таблицы

Расчетная урожайность по контуру: центнеров на гектар сухой массы (числитель), центнеров на гектар кормовых единиц (знаменатель)	Кормозапас по контуру: центнеров на гектар сухой массы (числитель), центнеров на гектар кормовых единиц (знаменатель)	Культуртехническое состояние, наличие лекарственных растений	Рекомендации по использованию, вид скота. Рекомендуемые мероприятия по улучшению
15	16	17	18
6,8 301207	618260 301207	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
6,5 114926	219009 114926	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
8,2 41149	81411 41149	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
6,9 147039	270401 147039	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
10,8 221435	403927 221435	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
8,9 165849	322290 165849	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
10,6 211754	393247 211754	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
9,2 174994	307208 174994	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота
10,8 221435	403927 221435	Удовлетворительное	Весенне-летне-осенние пастбища для всех видов скота

Приложение 9 к плану по управлению пастбищам и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Карта с обозначением внешних и внутренних границ и площадей пастбищ, в том числе сезонных, объектов пастбищной инфраструктуры, карта расположения пастбищ Каргалинского района

Приложение 10 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Приемлимая схема пастбищеоборотов и схема доступа пастбищепользователей, к водоисточникам (озерам, рекам, прудами, каналам трубчатым или шахтным) составлено согласно норм потребления воды Каргалинского района

Приложение 11 к плану по управлению пастбищами и их использованию по Каргалинскому району на 2025-2029 годы

Схема перераспределения пастбищ для размещения поголовья сельскохозяйственных животных, физических и юридических лиц, у которых отсутствуют пастбища, и перемещения его на предоставленные пастбища, и схема размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах физических и юридических лиц, не обеспеченных пастбищами, расположенными в Каргалинском районе

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарын бекіту туралы

Ақтөбе облысы Қарғалы аудандық мәслихатының 2025 жылғы 30 қыркүйектегі № 379 шешімі

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасының жер Кодексінің" 15 бабының 1 тармағының 2-1) тармақшасына және Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару" Заңының 6 бабына сәйкес, Қарғалы аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспары қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қарғалы аудандық мәслихатының төрағасы

С. Аманжолов

Қарғалы аудандық мәслихатының 2025 жылғы 30 қыркүйектегі № 379 шешіміне қосымша

Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025–2029 жылдарға арналған жоспары

Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспар (бұдан әрі - жоспар) "Жайылымдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 4-1) тармақшасына, "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 29 шілдедегі № 263 бұйрығы "Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі үлгілік жоспарды бекіту туралы" бұйрығына сәйкес әзірленді. Осы жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалануды, мал азығына деген қажеттілікті тұрақты қамтамасыз етуді және жайылымдардың тозу процестерін болдырмауды қамтамасыз етеді.

Жоспар құрамында:

1) Жерлер санаты Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025–2029 жылдарға арналған жоспарына сәйкес Қарғалы ауданының аумағы 1–қосымшада көрсетілген.

2) Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 2–қосымшаға сәйкес ауылдық округтерінің және елді мекендерінің атаулары.

3) Ауыл және ауылдық округ, иелері кескінінде ауыл шаруашылығы жануарларының саны туралы деректер Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 3–қосымшаға сәйкес көрсетілген.

4) Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 4–қосымшаға сәйкес табиғи жайылымдарды пайдалану күнтізбелік кестеге сәйкес жаю мерзімдері көрсетілген төрт алқапты жайылым айналымы арқылы көрсетілген.

5) Ауыл және ауылдық округ кескінінде ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жастық-жыныстық топтары бойынша табын, отарлар саны туралы деректер Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына сәйкес 5–қосымшада көрсетілген.

6) Қарғалы ауданының аумағындағы ветеринариялық-санитарлық объектілері туралы деректер Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 6–қосымшаға сәйкес көрсетілген.

7) Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 7–қосымшаға сәйкес Қарғалы ауданының аумағында жайылымдардың қамтылғаны көрсетілген.

8) осы Жоспарға 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қарау мәліметтері.

9) Ауыл шаруашылығы жануарларын жаю бойынша халықтың мұқтажына арналған жайылымдарды белгілей отырып жеке аулаларға, оның ішінде қоғамдық жайылымдар ұсынылды, жер учаскесіне құқық белгілейтін және сәйкестендіру құжаттарының негізінде олардың меншік иелері немесе жер пайдаланушылар туралы мәліметтерді көрсете отырып, шекараларын, оның ішінде шалғайдағы, маусымдық, аридтік және мәдени жайылымдарын көрсете отырып, әкімшілік-аумақтық бірліктер аумағында жайылымдардың орналасу схемалары (картасы) Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025–2029 жылдарға арналған жоспарына 9-қосымшаға сәйкес көрсетілген.

10) Ауыл шаруашылығы жануарларын, мал айдау трассаларын және жайылымдық инфрақұрылымның өзге де объектілерін айдау үшін жайылым айналымдарының, сервитуттардың ұсынылатын схемалары, сондай-ақ жайылым пайдаланушыларға жер пайдалануға берілетін және жайылым пайдаланушылардың су көздеріне қол жеткізе отырып, мал жаю жөніндегі халықтың мұқтаждықтарын қанағаттандыру мақсатында резервтелген жайылымдар Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025–2029 жылдарға арналған жоспарына 9-11-қосымшаларына сәйкес көрсетілген.

Жайылымдардың сыйымдылығы туралы мәліметтер. Жайылымдық кезеңдегі жайылымдардың сыйымдылығын айқындау әдістерінің бірі жайылымдардың өнімділігі туралы қолда бар деректер негізінде айқындау әдісі болып табылады. Жасыл жем-шөптің тәуліктік қажеттілігі жануарлардың әр-бір түрлеріне шаруашылықта қабылданған – зоотехникалық нормалар бойынша анықталады. Алайда, жасыл жем-шөптің келесі болжамды нормаларды қолдануға болады (орташа бір басқа): сиырларға сауымдылығына байланысты 40-75 килограмм, ірі қара малдың 1 жылдан астам төліне 30-40 килограмм, 1 жылға дейінгі төлге 15-25 килограмм, қой 6-8 килограмм, қозылар 2-3 килограмм, жылқы 30-40 килограмм. Өріс кезеңі мерзімінің ұзақтықтығы түрлі аймақтарда мынадай: орман зонасында 130-140 күн, орман далалық аймағында 150-200 күн, далалық аймағында 180-200 күн. Осылайша, өрістің өнімділігін, тәуліктің қажеттілігінің жасыл жемтікте және өрістің кезеңінің ұзақтығын, анықтау болады сыйымдылықты біле тұра, жасыл жем-шөптің жануарларға тәуліктік қажеттілігін және өріс кезеңі мерзімінің ұзақтықтығын біле тұра, жайылымдардың сыйымдылығын анықтауға болады.

Жайылымның бір қатар белгілі жүйелері бар:

- еркін немесе жүйесіз бағу, барлық жайылым мерзімінде мал жайылымда күн сайын жайылады;

- байлаулы жайылым, жануарлар шағын алқапта жайылып арқан және шынжырда байланады, содан кейін әрі қарай басқа алқапқа ауыстырылады;

- өрістік жайылым жүйесі, жайылым алқапты бірнеше өрістерге бөледі және кезекпен мал жайылады. Қарғалы ауданы аумағында еркін және өрістік жайылым жүйесі қолданылады. Бұқалар мен әлсіз кәрі малдарды кейде байлап жаю тәсілі де қолданылады.

Өрістік мал жаю жүйесі. Жайылымның тиімді пайдалану негізгі бағыты – өрістік мал жаю жүйесі. Жүйесіз мал жаюдан гөрі бұл әдістің артықшылығы бар. Жүйесіз, еркін малдың жайылған кезінде шөптің қалыңдығы, дәнді және бұршақты өсімдіктердің саны үнемі азаяды, нәтижесінде пайдалы өсімдіктер жоғалып кетеді, нашар жеп қойылатын шөпке, тырбық өнімі аз өсімдіктерге ауысып кетеді. Осылайша жайылым мерзімінің екінші жартысында жануарлар азықтанудың жетімсіздігіне ұшырайды, пайдасы аз, қураған өсімдіктермен азықтануға мәжбүр болады. Өрістік жаю жүйесінде осы кемшіліктер жойылады, жайылымдардың жоғары өнімділігі мен шабындық шөп сақталады.

Өрістік мал жаю жүйесінде жайылым алқабы өрістерге бөлінеді, шабындық шөпті кезек-кезек малға беріледі. Алдымен мал бірінші өрісте, содан кейін, осы учаскедегі өсімдіктер шабылғаннан кейін, малды екінші өріске жаяды. Екінші өрістен кейін малды үшінші, одан кейін төртінші өріске жаяды, барлық өрістер қолданып болғаннан кейін, мал қайтадан бірінші өріске ауыстырылады. Отаудың екінші циклы барлық өрістердің кезек тәртібінде басталады. Әрбір өріс 25-30 күн жаюдан еркін болуы тиіс, осы алқапта шөп жақсы өсу үшін. Өрістік мал жаю жүйесінде мал ұстауға қажетті алаңы азайып, сиырлардың сүттілігі жайылым кезеңінде 15-25% артып, төлдердің тірі салмақ өсімі жүйесіз мал жаюмен салыстырғанда 25-30% артады. Әр түрлі табиғи аймақтары мен жайылым типтеріне тиісті жайылым айналымы әзірленеді. В. И. Ларинның деректері бойынша Қазақстанның жағдайында жайылымдық кезеңде құрғақ далалық аймақта балауса өсу мүмкін, осыған байланысты құрғақ дала аумағында шабындық шөп отау циклдарының саны екі-үш рет ұсынылады. Үш танапты егіс жүйесінің жайылым айналымында құрғақ-дала зонасына арналған шабындық шөптің екі рет отауы қарастырылады: бір алқап – 3 рет отау, ағымдағы жылдың көктемінен бастап, екі алқап – 2 рет жазда және күзде, үш алқап – 1 рет күзде тұқымдардың пісуі мен шашылғаннан кейін. Жайылымның әрбір алқабы кезекті отауға бөлінеді, оның саны ауа райының жағдайына байланысты анықталады. Малдың өрісте жайылуы 6 күннен аспауы қажет.

Жайылым айналымының орташа саны осы үлгідегі жайылым үшін формула бойынша есептелуі мүмкін:

Өріс саны = (жайылымдық кезең ұзақтығы) / (малдың өрісте болу рұқсат етілген ұзақтығы × циклдарының отау саны) / 1,5, яғни 180/6/2=15.

Үш танапты жайылым айналымында орта есеппен екі есе отау шөп көзделеді. Жайылымдық кезең ұзақтығы 180 күн болғаны және малдың өрісте 6 күн болған жағдайда, жайылым айналымындағы өрістің жалпы саны 15 құрайды, ал алаңда 5.

Өрістің мөлшерін есептеу. Өрістің мөлшері табындық алқапқа тең /өрістің саны/.

100 мал бас отар үшін, сиырлар: 600/15 = 40 гектар.

Барлығы: 100 мал басы үшін үш танапты жайылым айналымы, ірі қара мал жайылым айналымының көлемі 600 гектар, алқаптың көлемі 200 гектар, әрбір алқапта 40 гектардан 5 өріс.

Өріс жайылым жүйесіндегі шабындық шөптің кезекті отауды ұтымды пайдалануды ұйымдастыру үшін өрістің ұзындығы, ені мен нысаны маңызды орын алады. Құрғақ далалық аймағының табиғи жайылымдарында алқаптың жайылым айналым мөлшері 60-90 гектар шегінде ұсынылады, мал жаю кезінде 3-4 кезекті отау ұйымдастырылады.

Алқаптар мен өрістерді орналастыру кезекті отау жүргізген кезінде малдардың қуаты мен күшін зая жіберетін малдарды басқа жерлерге бос жүрісін азайту маңызды талап болып табылады.

Малдың бос жүрісінің негізгі түрлері мынадай: алқап, өріс және жазғы лагерлер, суат пунктілері арасындағы.

Отаудың түрлері. Бірінші кезекте, шөптер масақтануға жақын учаскелерді отауға орынды. Қоршалмаған өрістерді отау кезінде, оң нәтиже беретін "аяқ астындағы" мал жаю әдісін қолдану қажет. Бұл әдісте табын баяу жүруде және бақташымен тоқталып отырады, сондықтан шабындық шөп бірқалыпты жеп қойылады. Таңертең табынды нашар шабындық шөп алаңымен немесе алдыңғы күндері мүлдем пайдаланылған алаңымен жүргізу қажет. Тамақтанғысы келген мал жеуге кем жарамды өсімдіктерді жақсырақ жеп қояды, күннің екінші ортасында оларды балғын телімге ауыстыруымен салыстырғанда.

Жайылымдарды сақтау және өнімділігін арттыру, ботаникалық шабындық шөпті жақсарту үшін, эрозияны болдырмау немесе жол бермеу үшін Қарғалы ауданы үшін төрт танапты жайылымдар айналымының схемасы болып табылады. Зооветеринарлық талаптарына сәйкес табын жас-жыныс топтық бойынша қалыптастырылады. Жайылымдар айналымының алаңы мал жаюды ұйымдастыру кезіндегі қолайлы жағдайларын жасауымен, топтардың жер азықтығымен қамтамасыз етілуін есепке алғанда анықталады. Жайылым айналымы әрбір табын тобы бойынша бекітіледі. Сиыр табындарына жақын жердегі елді мекен маңында орналасқан табиғи жайылымдар беріледі. Қой мен жылқыларға неғұрлым шалғайдағы жайылымдық алқаптар беріледі. Табындық, отарлық телімдер мүмкіндігінше ықшам қолданылады. Телімдер шекаралары табиғи ашық көрінген пішінділері мен табиғи батпақты жерлеріне орайластырылады.

Ауданда бар малды азықтану үшін жайылымдарды бірнеше рет отау ұсынылады. Бірнеше рет отау шабындық шөптің толық пайдалануына әсер етсе де, алайда жайылымдар бірте-бірте өз өнімділігін төмендетіп, азықтық сапасын нашарлатады.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде жайылым айналымдарының ұтымды схемасы дайындалды:

Үш жылдық үш алқапты жайылым айналымы әр алқапта 5 өрістен. Жылдар бойынша пайдалану кезектілігі:

- бірінші жылы – үш мәрте жаю, бірінші жаю көктемнен басталып 15 маусымда аяқталады;

- екінші жылы – қыркүйек-қазан айларында жаю;

- үшінші жылы – шілде-тамыздың бірінші жартысында жаю.

Мал жаюға қатысты әртүрлі есептеулердің ыңғайлылығы үшін әртүрлі мал түрлерін салыстыру немесе жинақтау үшін шартты бірлік қолданылады.

Ауыл шаруашылық жануарларының шартты басы – бұл жануарлардың әртүрлі түрлері мен санаттарын салыстыру үшін қолданылатын бірлік. Эквиваленттілік жануарлардың азыққа деген қажеттілігіне байланысты анықталады.

Ауыл шаруашылығы жануарларын шартты бастарға қайта есептеу коэффициенті:

Жануарлардың түрлері	аударукоэффициенттері
Ірі қара мал	0,8
Қой мен ешкі	0,1
Жылқылар мен түйелер	1,0

Ауыл шаруашылығы жануарларын суару туралы мәліметтер:

Суаратын пункттер жануарлардың жайылатын мал басының түрлері мен топтарын, олардың учаскелерді пайдалану маусымдылығын, жергілікті жер бедерін ескере отырып орналастырылады. Су көздерін орналастыру кезінде суаруға ыңғайлы тәсілдерді ескеру және санитарлық-профилактикалық талаптарды сақтау қажет. Осы мақсатта су көздерін батпақты, су басатын және ластанған учаскелерде орналастыруға болмайды. Сондай-ақ бір суару пунктінен 250 бастан артық ірі қара немесе 2000 бастан артық қойға қызмет көрсетуге жобаланбауы тиіс.

Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, жайылым аймақтарында ауыл шаруашылығы жануарлары су объектілеріне еркін қол жеткізе алады. Сонымен қатар, жекелеген учаскелерде су объектілерінде малды суару үшін тиісті түрде жабдықталған арнайы орындар пайдаланылады.

Жайылымдық сумен жабдықтау көздері – өзендер, көлдер және ағынды су тоғандары сияқты табиғи су объектілері болып табылады.

Ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жыл мезгілдері бойынша суға қажеттілігі мынадай нормалармен айқындалады:

- ірі қара мал мен жылқы үшін – 45-60 литр;

- 1-2 жастағы төлдер үшін – 25-35 литр;

- бір жасқа дейінгі төл үшін – 10-15 литр;

- қой мен ешкі үшін – 3-5 литр;

- қозылар үшін – 1-2 литр.

Жайылымнан суару орнына дейінгі рұқсат етілген қашықтық:

- сиырлар үшін – 2,5 км;

- бұзаулар үшін – 1 км;

- ірі қара төлдері үшін – 2,5 км;

- қой мен ешкі үшін – 3 км;

- жылқы мен түйелер үшін – 4,6 км-ге дейін.

Қарғалы ауданының жайылымдық жерлері негізінен сумен толық қамтамасыз етілген.

10) Жайылымы жоқ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу және оны берілетін жайылымдарға ауыстыру схемалары және кент, ауылдық округ маңында орналасқан жайылымдармен қамтамасыз етілмеген жеке және заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемалары Қарғалы ауданы бойынша жайылымдарды басқару және пайдалану жөніндегі 2025-2029 жылдарға арналған жоспарына 28-37 косымшаларына сәйкес көрсетілген.

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 1-қосымша

Жерлер санаты бойынша Қарғалы ауданының аумағы

№ р/н	Жерлер санаты	Барлығы, га	Оның ішінде жайылым, га
1	Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер, барлығы	350 385	177 795
2	Елді мекендер жерлері	85 305	80 009
3	Өнеркәсіп, көлік, байланыс және басқа да ауылшаруашылығы мақсатындағы емес жерлер	5 067	2 210
4	Босалқы жер қорындағы жерлер	50 728	40 142
5	Орман қорының жерлері	5381	209
6	Су қорының жерлері	2 980	0
7	Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жері	-	-
8	Қарғалы ауданының жалпы жер көлемі	499 846	300 365

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 2-қосымша

Ауыл, ауылдық округтерінің және елді мекендерінің атаулары

Ауыл, ауылдық округтер атауы	Ауыл, елді мекендер атауы
Әлімбет	Әлімбет ауылы, Шындаша ауылы, Бөгенбай ауылы, Қызылсай ауылы
Ащылысай	Ащылысай ауылы, Ақкөл ауылы, Бөзтобе ауылы, Преображеновка ауылы
Бадамша	Бадамша ауылы
Велихов	Велиховка ауылы, Ақжайық ауылы
Желтау	Петропавловка ауылы
Кемпірсай	Жосалы ауылы, Кемпірсай ауылы, Қарабұтақ ауылы
Қос-Естек	Қос-Естек ауылы, Сарыбұлақ ауылы, Шевченко ауылы
Степной	Степное ауылы, Қайрақты ауылы, Артықсай ауылы, Мамыт ауылы, Первомайское ауылы, Қайрақтысай ауылы
Шәмші Қалдаяқов ауылы	Шәмші Қалдаяқов ауылы

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 3-қосымша

Ауыл, ауылдық округ шаруа қожалықтары мен жеке қосалқы шаруашылық иелері бөлінісінде ауыл шаруашылығы жануарларының саны туралы

№	Қала, ауылдық округ атауы		Мал басы саны
		ІҚМ	ҮШ	ШҚ	ҰММ	ҮШ	ШҚ	Жылқы	ҮШ	ШҚ	Түйе	ҮШ	ШҚ
1	Әлімбет	2522	788	1734	2044	1597	447	327	114	213	-	-	-
2	Ащылысай	2669	1728	941	1866	1230	636	348	67	281	-	-	-
3	Бадамша	2184	1546	638	2739	2455	248	187	187	-	-	-	-
4	Велихов	1520	501	1019	982	879	103	103	49	54	-	-	-
5	Желтау	3272	1500	1772	3299	2072	1227	198	72	126	-	-	-
6	Кемпірсай	1282	587	695	1774	1395	379	142	44	98	-	-	-
7	Қос-Естек	2980	1615	1365	2249	1697	552	698	287	411	-	-	-
8	Степной	4110	1304	2806	4229	1112	3117	1313	250	1063	-	-	-
9	Шәмші Қалдаяқов ауылы	2649	1062	1587	3061	1379	1682	144	62	82	-	-	-
	Барлығы	23188	10631	12557	22207	13816	8391	3460	1132	2328	-	-	-

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 4-қосымша

Төрт алқапты жайылым айналымдарының схемасы

Жылдар	Алқаптар нөмірі
	I	II	III	IV
1	Көктем-күз	Көктем	Көктем-күз	Күз
2	Көктем	Көктем-күз	Күз	Көктем-күз
3	Көктем-күз	Күз	Көктем-күз	Көктем
4	Күз	Көктем-күз	көктем	Көктем-күз

Жайылымдарды пайдалану бойынша күнтізбелік кестесі

Пайдалану цикл	Пайдалану циклдері бойынша күнтізбелік мерзімдері
1	5 мамыр – 10 маусым
2	10 маусым – 10 тамыз
3	10 тамыз – 10 қыркүйек
4	10 қыркүйек – 10 қазан

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 5-қосымша

Ауыл, ауылдық округ кескінінде ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері бойынша табын, отарлар саны

№ р/н	Округатауы	Табындар, отарлар саны
		ІҚМ	ҰММ
1	Әлімбет	6	2
2	Ащылысай	10	3
3	Бадамша	3	1
4	Велихов	3	2
5	Желтау	3	2
6	Кемпірсай	5	3
7	Қос-Естек	7	2
8	Степной	4	5
9	Шәмші Қалдаяқов ауылы	5	3
	Барлығы:	46	23

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 6-қосымша

Қарғалы ауданының аумағындағы ветеринариялық-санитарлық объектілері

№ р/н	Округ атауы	Бордақылау алаңы	Жасанды ұрықтандыру пункті	Мал қорымдары	Сібір жарасы көмінділері	Ветеринариялық пунктер
1	Әлімбет	-	-	1	3	1
2	Ащылысай	-	-	1	-	1
3	Бадамша	1	-	1	1	1
4	Велихов	-	-	-	-	1
5	Желтау	-	-	1	1	1
6	Кемпірсай	-	-	1	1	1
7	Қос-Естек	-	-	1	2	1
8	Степной	-	-	-	-	1
9	Шәмші Қалдаяқов ауылы	-	-	1	-	1
	Барлығы:	1		7	8	9

	Қарғалы ауданы бойынша
	2025-2029 жылдарға арналған
	жайылымдарды басқару және
	оларды пайдалану жөніндегі жоспарға
	7-қосымша

Ауыл, ауылдық округтерді жайылымдармен қамтамасыз ету және жеке қосалқы шаруашылық иелерінің ауыл шаруашылығы мал басының саны туралы деректер

Қала, ауыл атауы	Жайылым алаңы, нақты, га	Жайылымалаң, қажеттілік, га	Мал басы				1 малбасына жүктеме				Жайылымның жетіспеушілігі, га. +/-
			ІҚМ	ҰММ	Жылқы	Түйе	ІҚМ	ҰММ	Жылқы	Түйе
Әлімбет	17 327	10 575,7	788	1597	114	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+6 751,3
Ащылысай	5 490	17 462,4	1728	1230	67	-	8.5	1,7	10,2	11,9	-11 972,4
Бадамша	2 107	18 755,1	1546	2455	187	-	8.5	1,7	10,2	11,9	-16 648,1
Велихов	32 287	5 639	501	879	49	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+26 648
Желтау	25 143	17 006,8	1500	2072	72	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+8 136,2
Кемпірсай	29 394	7 809,8	587	1395	44	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+ 1 714.9
Қос-Естек	34 238	19 539,8	1615	1697	287	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+14 698,2
Степной	25 925	15 614,4	1304	1112	250	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+10 310,6
Шәмші Қалдаяқов ауылы	15 567	12 003,7	1062	1379	62	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+3 563,3
Барлығы	187 478	124 406,7	10 631	13 816	1 132	-	8.5	1,7	10,2	11,9	+43 202

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 8-қосымша

Жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қарау мәліметтері

Табиғи азықтық алқаптардың жіктемесі бойынша және түсініксөз бойынша шифрлар, күні	Контурлар мен сипаттамалар нөмірі (жақша ішінде)	Табиғи азықтық алқаптар типтерінің (айырмаларының, түрлендірулерінің) жер бедеріне топыраққа байланыстырылған атауы. Басқа жерлер мен алқаптардың атауы	Алқап түрі	Контурдағы пайыздық қатынас	Алаңы, мың гектар	Заманауи пайдаланылуы
1	2	3	4	5	6	7
Әлімбет	31,67, 69,109,126.	Оңтүстік дамымаған ауыр саздақтардың қара топырақтарындағы қауырсынды-нитрозды-жусанды-типті (Лессинг қауырсынды шөбі, нитрозды жусан, борозды бетеге).	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 80% Әртүрлі шөптер –20%	82,3	Жыл бойы
Ащылысай	3,31, 78	Абсолютті биіктігі 240-440 м Оңтүстік карбонатты сазды черноземалардың Увалды-толқынды-жазық ауданы.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	33,4	Жыл бойы
Бадамша	9,10,41	Романкөл кентіне іргелес сортаңдары бар учаскелерді қоспағанда, қара-каштан карбонатты топырақтарының егістікке жарамды массиві.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 60% Әртүрлі шөптер –40%	18,4	Жыл бойы
Велихов	31,32,45, 49	Аумақтың жалпы рельефі жазық-жоталы-жоталы және ұсақ шоқты. Кең үйінділер мен шоқылар тізбектері әдетте меридиандық бағытта созылады, бұл өте жиі бұзылады және рельеф жеке төбелер мен шоқылардың сипатына ие болады.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	45,1	Жыл бойы
Желтау	6,28,30,35,56,90	Төбешік рельеф сипатталған аумақта ең көп таралған рельеф түрі болып табылады: арқалықтар мен сайлардың қатты кесілуімен сипатталады.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	59,3	Жыл бойы
Кемпірсай	8,10,12	Абсолютті биіктігі 240-440 м Оңтүстік карбонатты сазды черноземалардың Увалды-толқынды-жазық ауданы.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	78,9	Жыл бойы
Қос-Естек	6,9,12,13,22,36,44,64, 70,129,147,149,153,177	Округ аумағының жалпы рельефі ұсақ шоқты және жазық-увалды-жоталы.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	72,0	Жыл бойы
Степной	14,25,27,60,80	Ауылдық округтің аумағы жер бедерінің алуан түрлілігімен және кешенділігімен сипатталады.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	70,0	Жыл бойы
Шәмші Қалдаяқов ауылы	6,28,30,35,56,90	Төбешік рельеф сипатталған аумақта ең көп таралған рельеф түрі болып табылады: арқалықтар мен сайлардың қатты кесілуімен сипатталады.	Жазық жайылымдар мен шабындықтар	Селеулі –бетегелі – 70% Әртүрлі шөптер –30%	36,9	Жыл бойы

Кестенің жалғасы

Жалпы түсімділік, гектарына центнерден (зерттеп-қарау жылы)	Орташа жыл ішінде желінетін өсімдіктердің түсімділігі: құрғақ массаның гектарына центнерден, азық бірлігінің гектарына центнерден, қорытылатын протеиннің гектарына килограмм
	маусымдар бойынша жайылымдық азық
	шабындық	шабылатын жайылым	көктем	жаз	күз	қыс
8	9	10	11	12	13	14
13,2	-	-	8,1	9,8	7,4	6,2
15,0	-	-	6,7	9,2	8,6	7,2
8,5	-	-	4,3	5,5	5,4	4,6
15,0	-	-	7,5	10,5	9,1	7,4
13,0	-	-	7,9	10,0	11,1	9,0
11,7	-	-	5,0	7,2	7,7	5,8
14,1	-	-	6,2	7,9	6,8	6,2
13,8	-	-	5,2	7,6	6,7	4,9
13,0	-	-	7,9	10,0	11,1	9,0

Кестенің жалғасы

Контур бойынша есептелген түсімділік: құрғақ массаның гектарына центнерден (алымы), азық бірлігінің гектарына центнерден (бөлгіш)	Контур бойынша азық қоры құрғақ массаның гектарына центнерден (алымы), азық бірлігінің гектарына центнерден (бөлгіш)	Дақылдық-техникалық жай-күй, дәрілік өсімдіктердің бар-жоғы	Пайдалану бойынша ұсыныстар, малдың түрі. Жақсарту жөнінде ұсынылған шаралар
15	16	17	18
6,8 301207	618260 301207	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
6,5 114926	219009 114926	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
8,2 41149	81411 41149	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
6,9 147039	270401 147039	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
10,8 221435	403927 221435	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
8,9 165849	322290 165849	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
10,6 211754	393247 211754	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
9,2 174994	307208 174994	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау
10,8 221435	403927 221435	қанағаттанарлық	Ұсақ және ірі қара мал және жылқы үшін учаскелерді ауыстырып қолдау

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 9-қосымша

Қарғалы ауданы жер учаскелерінің меншік иелері, жайлымдардың орналасу және жайлымдардың, оның ішінде маусымдық жайлымдардың сыртқы және ішкі шекаралары мен аландары, жайлымдық инфрақұрылым объектілері белгіленген картасы

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 10-қосымша

Қарғалы ауданы жайлым айналымдарының қолайлы схемалары және пайдаланушылардың су тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, апандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахталы құдықтарға) қол жеткізу схемасы

Қарғалы ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 11-қосымша

Қарғалы ауданы жайлымы жоқ жеке және заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын орналастыру үшін жайлымдарды қайта бөлу және оны берілетін жайлымдарға ауыстыру схемасы және жайлымдармен қамтамасыз етілмеген жеке және заңды тұлғалардың ауыл шаруашылығы жануарының мал басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемасы