Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің м.а. 2025 жылғы 12 қарашадағы № 606-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 14 қарашада № 37419 болып тіркелді

"Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 7-бабының 5) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мәдениет комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің міндетін атқарушы

Е. Кочетов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің міндетін атқарушы 2025 жылғы 12 қарашадағы № 606-НҚ Бұйрығымен бекітілген

Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 7-бабының 5) тармақшасына сәйкес әзірленді және Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) археология ескерткіштері - тұрақтар, қалашықтар, көне кесендердің, қоныстардың, бекіністердің, өндірістердің, арналардың, жолдардың қалдықтары, қорымдар, қорғандар, некропольдер, мегалиттік құрылысжайлар, тас мүсіндер, петроглифтер, ежелгі елді мекендердің тарихи-мәдени қабатының учаскелері және адамның өмірі мен қызметінің ізі бар өзге де орындар;

2) археология ескерткішін пайдаланушы - заңнамаға сәйкес тарих және мәдениет ескерткішін пайдалану құқығы оның меншік иесімен жасалатын шарт негізінде берілген жеке немесе заңды тұлға;

3) жекелеген археология объектілері - жекелеген бөліктер болып табылатын және (немесе) археология ескерткіштерімен байланысты жылжымайтын объектілер;

4) Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерваты (бұдан әрі - резерват) - Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасының неғұрлым осал бөлігі ретінде олардың сақталуын, тұтастығын, түпнұсқалығын қамтамасыз ету үшін айқындалатын археология ескерткіштерінің аумағы.

3. Резерват тарихи-мәдени мұраның неғұрлым осал бөлігі ретінде Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің сақталуын, тұтастығын, түпнұсқалығын қамтамасыз ету мақсатында құрылады.

2-тарау. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру тәртібі

4. Резерват археологиялық ескерткіштер орналасқан жерлерде Түркістан қаласының жергілікті атқарушы органының шешімімен құрылады.

5. Археология ескерткіштерін және (немесе) археология объектілерін резерватқа енгізу археология ескерткіші Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілген жағдайда жүзеге асырылады.

6. Археология ескерткіштері және (немесе) археология объектілері осы Қағидалардың 5-тармағына сәйкес болған кезде, Түркістан қаласының жергілікті атқарушы органы археология ескерткіштерінің негізінде резерват құрады.

7. Археология ескерткіштерін және (немесе) археология объектілерін резерваттан алып тастау олар физикалық тұрғыдан толық жойылған кезде Түркістан қаласының жергілікті атқарушы органының шешімімен жүзеге асырылады.

3-тарау. Археология ескерткіштерінің резерватын күтіп-ұстауға жағдай жасау

8. Резерваттың негізінде құрылған археологиялық ескерткіштерді пайдаланушысы оның жай-күйіне мониторинг жүргізуді және профилактикалық күтімді тұрақты негізде қамтамасыз етеді.

9. Резерватта археология ескерткіші мен археология объектісінің тұтастығына, олардың дизайнының, материалының, орындалуының төлнұсқалығына және оларды қоршаған ландшафтқа теріс әсер ететін жұмыс әдістерін пайдалануға жол берілмейді.

10. Түркістан облысының жергілікті атқарушы органы тарихи-мәдени мұра объектілерін анықтауды, есепке алуды, сақтауды, зерделеуді, пайдалануды және олардың жай-күйін мониторингтеуді қамтамасыз етеді.

11. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватына енгізілген археология ескерткіштері мен археология объектілеріндегі археологиялық және ғылыми-реставрациялық жұмыстар тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органның келісімі бойынша жүзеге асырылады.

Об утверждении Правил создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания

Приказ и.о. Министра культуры и информации Республики Казахстан от 12 ноября 2025 года № 606-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 ноября 2025 года № 37419

В соответствии с подпунктом 5) статьи 7 Закона Республики Казахстан "Об особом статусе города Туркестана", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания.

2. Комитету культуры Министерства культуры и информации Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства культуры и информации Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства культуры и информации Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и информации Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

исполняющий обязанности Министра культуры и информации Республики Казахстан

Е. Кочетов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утверждены приказом исполняющий обязанности Министра культуры и информации Республики Казахстан от 12 ноября 2025 года № 606-НҚ

Правила создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 5) статьи 7 Закона Республики Казахстан "Об особом статусе города Туркестана" и определяют порядок создания резервата памятников археологии города Туркестана и условия их содержания.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) памятники археологии - стоянки, городища, остатки древних построек, поселений, укреплений, производств, каналов, дорог, могильники, курганы, некрополи, мегалитические сооружения, каменные изваяния, петроглифы, участки исторического культурного слоя древних населенных пунктов и иные места, имеющие следы жизни и деятельности человека;

2) пользователь памятника археологии - физическое или юридическое лицо, которому в соответствии с законодательством предоставлено право пользования памятником истории и культуры на основании договора с его собственником;

3) отдельные объекты археологии - недвижимые объекты, являющиеся отдельными частями и (или) связанные с памятниками археологии;

4) резерват памятников археологии города Туркестана (далее – резерват) – территория памятников археологии, определяемая для обеспечения их сохранности, целостности, подлинности как наиболее уязвимой части историко-культурного наследия города Туркестана.

3. Резерват создается в целях обеспечения сохранности, целостности, подлинности памятников археологии города Туркестана, как наиболее уязвимой части историко-культурного наследия.

Глава 2. Порядок создания резервата памятников археологии города Туркестана

4. Резерват создается в местах расположения памятников археологии решением местного исполнительного органа города Туркестана.

5. Включение памятников археологии и (или) объектов археологии в резерват осуществляется в том случае, если памятник археологии внесен в Государственный список памятников истории и культуры республиканского значения.

6. При соответствии памятника археологии и (или) объектов археологии пункту 5 настоящих Правил местный исполнительный орган города Туркестана, создает на основе памятников археологии резерват.

7. Исключение из резервата памятников археологии и (или) объектов археологии осуществляется при их полной физической утрате решением местного исполнительного органа города Туркестана.

Глава 3. Условия содержания резервата памятников археологии

8. Пользователь памятников археологии, на основе которых создан резерват, обеспечивает мониторинг его состояния и профилактический уход на постоянной основе.

9. В резервате не допускается использование методов работ, негативно влияющих на целостность памятников археологии и объекта археологии, подлинность их дизайна, материала, исполнения и окружающий их ландшафт.

10. Местный исполнительный орган города Туркестана обеспечивает выявление, учет, сохранение, изучение, использование и мониторинг состояния объектов историко-культурного наследия города Туркестана.

11. Археологические и научно-реставрационные работы на памятниках археологии и объектах археологии, включенных в резерват памятника археологии города Туркестана, осуществляется по согласованию с уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия.