Су қорғау аймақтары мен белдеулерi шекараларын белгiлеу Қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің 2025 жылғы 9 маусымдағы № 120-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 11 маусымда № 36238 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 10.06.2025 бастап қолданысқа енгізіледі

Қазақстан Республикасы Су Кодексінің 85-бабы 2-тармағына, Құқықтық актілер туралы Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабы 2-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларын белгілеу Қағидалары бекітілсін.

2. Осы бұйрықтың 2-қосымшасына сәйкес кейбір бұйрықтардың күші жойылды деп танылсын

3. Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің Су ресурстарын реттеу, қорғау және пайдалану комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық 2025 жылғы 10 маусымнан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі

Н. Нуржигитов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Төтенше жағдайлар министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Экология және табиғи ресурстар

министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Денсаулық сақтау министрлігі

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі 2025 жылғы 9 маусымдағы № 120-НҚ бұйрығына 1-қосымша

Су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларын белгілеу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларын белгілеу қағидалары (бұдан әрі – Қағида) Қазақстан Республикасы Су кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 85-бабы 2-тармағына сәйкес әзірленді және су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларын белгілеу тәртiбiн айқындайды.

2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жері мен мемлекеттік орман қоры құрамына кіретін су объектілерін қоспағанда, су объектілерін санитариялық-гигиеналық және экологиялық талаптарға сәйкес күйде ұстау, жерүсті суларының ластануын, қоқыстануы мен сарқылуын болдырмау, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарлар дүниесін сақтау үшін ерекше пайдалану шарттары бар су қорғау аймақтары мен белдеулері белгiленедi.

3. Судың ластануын, қоқысталуы мен сарқылуын болдырмау үшін арнайы шаруашылық қызмет режимі белгіленетін су объектiлерiне іргелес аумақ су қорғау аймағы болып табылады.

4. Су қорғау аймақтарындағы шаруашылық қызметтің арнаулы режиміне қосымша шектеулі шаруашылық қызмет режимі белгіленетін, су объектілеріне жанасып жатқан су қорғау аймағының бір бөлігі.

Су объектісінің жағалау жиегінен бес жүз метр шегінде орналасқан жер учаскелерін беру ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен мемлекеттік орман қорының жерлерін, балық өсіру шаруашылықтарын орналастыруға және оларға қызмет көрсетуге арналған жерлерді қоспағанда, су қорғау аймақтары мен белдеулерінің шекаралары айқындалғаннан, сондай-ақ олардың шаруашылық пайдаланылу режимі белгіленгеннен кейін жүзеге асырылады.

5. Су қорғау аймақтары мен белдеулері және олардың шаруашылықта пайдалану тәртібі су ресурстарын қорғау және пайдалануды реттеу жөніндегі Бассейндік су инспекцияларымен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік уәкілетті органмен, жер қатынастары жөніндегі уәкілетті органмен, ал сел қаупі бар аудандарда қосымша азаматтық қорғаныс саласындағы уәкілеттік органмен келісілген бекітілген жобалық құжаттардың негізінде облыстардың республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары белгiлейдi.

2-тарау. Жобалық құжаттаманы әзірлеу тәртібі

6. Су объектілерінің су қорғау аймақтары мен белдеулерін жобалауды мамандандырылған жобалау ұйымдары жүзеге асырады.

7. Жобалық құжаттаманы әзірлеушілер қамтамасыз етеді:

1) осы Қағидаға сәйкес барлық жұмыстарды орындау;

2) жобалық құжаттамада көзделген ақпараттың дұрыстығы үшін жауапты болу.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары су қорғау аймақтары мен белдеулерінің жобаларына тапсырыс берушілер болып табылады, ал жекелеген су объектілері бойынша белгілі бір объект бойынша су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу қажеттілігіне мүдделі жеке және заңды тұлғалар да әрекет етеді.

8. Су қорғау аймақтары мен белдеулерінбелгілеу жөніндегі жобалау құжаттамасын (бұдан әрі – жобалау құжаттамасы) әзірлеу кезінде су объектілерінің жағалау сызығының өзгеру болжамын ескере отырып, су объектілері мен оларға іргелес аумақтарда , физика-географиялық, топырақ, гидрологиялық және басқа да жағдайларды алдын ала тексеру жүргізіледі.

9. Су объектісінің (объектілерінің) түріне байланысты бастапқы деректер ретінде мынадай сипаттамалар келтіріледі:

1) өзен (өзендер) бойынша, уақытша су ағындары:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

су жинау бассейнінің алаңы;

негізгі өзеннің (негізгі өзендердің) ұзындығы;

саласының (салаларының) саны және ұзындығы;

ағынның қалыптасу сипаты;

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған судың шығыстар мен деңгейлер сипаттамасы;

бөгеттердің, тоғандардың, су қоймаларының және басқа гидротехникалық құрылыстардың бар-жоғы;

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің 95% ағынды есептік қамтамасыз етумен бір жылға арналған деректерін ескере отырып, жағалау түзуші процестер (жемірілу, көшу, кеулеу, жинақталу, ирелеңдеу сипаты, ескі арналардың бар-жоғы және басқа да жағалауларды өзгерту процестері)жай-күйінің сипаттамасы;

су маңының және судың флорасы мен фаунасының сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

2) теңіз (теңіздер) бойынша:

теңіз жағалауының аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

жағалау типі;

жағалау аймағының сипаттамасы (құрғақ жер мен теңіздің, жағалау мен су астындағы жағалау еңісінің заманауи тұрақты өзара іс-қимыл аймағы);

теңізге құятын өзендер мен олардың атырабының сипаттамасы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың тасуы мен төмендеуінің сипаттамасы (ең жоғары, ең төмен, орташа);

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу және жинақталу процестері);

су тастау бассейнінің алаңы;

теңіз флорасы мен фаунасының, оның ішінде литораль биоценоздарының сипаттамасы;

жағалау флорасы мен фаунасының сипаттамасы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

3) көл (көлдер) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

сабалық және су тасқыны кезеңіндегі айдынның алаңы;

деңгейлік режим сипаттамасы;

су тастау алаңы;

көлдерді шаруашылыққа пайдалану, оның ішінде сужинағыштың және сутастағыштың бар-жоғы, тұтынушыларға алынатын судың көлемі;

5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу, көшу және кеулеу процестері, жинақталу және басқа да жағалауларды өзгерту процестері);

көлге құятын өзендер мен олардың атырабының сипаттамасы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың флорасы мен фаунасының, оның ішінде таяздық биоценоздарының сипаттамасы;

шөп басу алаңы мен қарқындылығы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

4) су қоймасы (су қоймалары) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

су қоймасының шаруашылық мақсаты, оның ішінде сужинағыштың және сутастағыштың бар-жоғы, тұтынушыларға алынатын судың көлемі;

тежеуіш құрылыстың сипаттамасы және оның тиесілілігі;

су тастау алаңы;

қалыпты тежеуіш деңгей кезіндегі акваторияның алаңы;

үдемелі деңгей және өлі көлем деңгейі;

су қоймасының жалпы және пайдалы көлемі;

таяздықтардың бары және олардың алаңы;

толқын және жел ағыстарының, қумалау-айдау құбылыстарының сипаттамасы;

судың флорасы мен фаунасының, оның ішінде таяздық биоценоздарының сипаттамасы;

шөп басу мен евтрофалану алаңы және қарқындылығы;

балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

жағалаулардың өзгеру серпіні (жемірілу, көшу және кеулеу процестері, жинақталу және басқа да жағалауларды өзгерту процестері);

көпжылдық кезеңге, бірақ 5 жылдан кем емес кезеңге арналған химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының, балықтардың уылдырық шашу, жайылу орындарының және қыстау шұңқырларының болуы;

емдік, курорттық, сауықтыру және (немесе) рекреациялық мақсаттарда пайдалану сипаттамалары;

5) батпақ (батпақтар) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

батпақтың типі (жоғарғы, төменгі, көшпелі; сумен қоректену көзі және басқалары);

батпақтың алаңы;

шаруашылыққа пайдалану сипаттамасы;

батпақтың және оған іргелес аумақтың фаунасы мен флорасының сипаттамасы;

6) бұлақ (бұлақтар тобы) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

қайнардың сипаты (қайнап шығушы, бәсең шығушы), шығымы;

химиялық құрамы бойынша судың сапалық сипаттамасы;

шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының болуы;

шаруашылыққа пайдалану сипаттамасы;

7) өзенге теңестірілген канал (өзенге теңестірілген каналдар) бойынша:

аумақтық-әкімшілік орналасқан жері;

ұзындығы;

қорек алу көзі;

шаруашылық мақсаты;

бөгеттердің, реттегіш шлюздердің, сорғы станцияларының және басқа да гидротехникалық құрылыстардың бар-жоғы;

сужинағыштардың, сорғы станциясы болған кезде шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарының бар-жоғы.

10. Су объектісіне іргелес аумақ бойынша бастапқы деректер ретінде мынадай сипаттамалар келтіріледі:

1) ландшафты сипаттамасы бойынша:

геологиялық құрылымы (тау жыныстарының жамылғы топырағының жаратылысы, механикалық және минералогиялық құрамы);

жер бедері (жайылмалар, жылғалар, іргелес беткейлер және жер бедерінің басқа да нысандары);

топырақ, грунт;

өсімдіктер және жануарлар әлемі;

климаттық ерекшеліктері және микроклимат;

2) негізгі жер бедерін түзуші процестер, оның ішінде жазықтықты және желілі эрозия бойынша:

жарлардың және сайлардың сипаттамасы (ұзындығы, ені, тереңдегі, тығыздығы) және олардың даму серпіні;

жарлар мен сайлардың беткейлерінің ағаштылығы мен бұталылығы;

су объектісіне іргелес аумақ топырағының шайылу қарқындылығы:

3) анропогендік әсердің қарқындылығы бойынша:

жерлерді пайдалану сипаттамасы (жерлердің санатына байланысты ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, көлік және басқа мақсаттар үшін);

қолда бар сарқынды суларды жібергіштердің, бақылау тұстамалары нүктелерінің және әлеуетті шоғырланған және шашыраңқы ластағыштардың сипаттамасы;

іргелес аймақтан шайылатын ластаушы затардың судың сапасына және су айдындарының биотасына әсерін бағалау.

Су объектілерін және оларға іргелес аумақтарды зерттеп-қарау нәтижелері бойынша егжей-тегжейлі деректер қоршаған ортаны ластау көзі бар объектілерді көрсете отырып, жобалық құжаттамаға түсіндірме жазбада келтіріледі.

11. Жобалық құжаттаманы жасау шеңберінде мыналар жүргізіледі:

осы Қағидаларға 1 және 2-қосымшаларға сәйкес нысанда жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланбаған және (немесе) урбанизациялаған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясын жасау;

осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысанда жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде орналасқан объектілердің, оның ішінде қоршаған ортаны ластау көздері бар объектілердің тізбесі мен қысқаша сипаттамасын жасау;

жоспарлық-топографиялық материалдарды әзірлеу;

жерлерді, шаруашылық, өнеркәсіптік, тұрғын үй, рекреациялық және басқа да объектілерді шаруашылықта пайдалану бойынша ұсынымдар әзірлеу;

қажетті су қорғау іс-шараларын, оның ішінде су қорғау аймақтары мен белдеулерін белгілеу кезінде су ресурстарын ластауды болдырмауға, жоюға бағытталған іс-шараларды әзірлеу.

Жоспарлық-топографиялық материалдарда ауыл шаруашылығы дақылдарының, су қорғау аймақтары мен белдеулері аумағында орналасқан объектілердің алаңдарын орналастыру, ең көп су құйылымының шекарасы, ағаш пен шөп егілген жерлердің орны жәнеконтуры, су қорғау белгілерін орнату орындары көрсетіледі.

Кодекстің 133-бабында көрсетілген шарттарды қоспағанда, объектілері мен функционалдық мақсаттары Кодекстің 86-бабының 3 және 4 –тармақтарының талаптары бойынша түспейтән объектілер шығаруға немесе жоюға жататын ретінде белгіленеді.

12. Су қорғау аймағының шекарасы көк түсті тұтас сызықпен, су қорғау белдеуінің шекарасы қызыл түсті тұтас сызықпен белгіленеді.

Жоспарлық-топографиялық материалдар құрамына мыналар да қосылады:

1:500000 бастап 1:50000 дейінгі масштабтағы су тастау бассейнінің шолу картасы;

жерге орналастыру масштабындағы (1:25000 немесе 1:10000) (бақ-саяжай және жеке қосалқы шаруашылық үшін 1:5000-1:1000 және 1:500 масштабында) жер пайдалану жоспары;

М 1:25000 жоспарының ұзындығы бойынша, ал болмаған жағдайда – М 1:100000 жоспары бойынша шақырымдық бөлеумен өзеннің су бетінің бойлық сұлбасы;

М 1:10000 жоспары бойынша, ал болмаған жағдайда топошарттар бойынша тұстамаларға тән өзендердің ұзындығына байланысты кемінде 10-20 километр сайын далалық нивелирлеу негізінде өзеннің су бетінің көлденең сұлбасы.

Су объектілерінің экологиялық және санитариялық жай-күйін және гидротехникалық режимін жақсарту жөніндегі қажетті су қорғау іс-шараларын әзірлеу кезінде мыналарды ескерген жөн:

су объектісінің нысаналы мақсаты және оны пайдалану ерекшелігі;

ауыл шаруашылығының немесе су жинау бассейнінде өзге қызметтің дамуына және қарқын алуына байланысты, су объектісіне ықтимал антропогендік әсерлер;

ластағыш заттардың (әсіресе су объектісінің өзін-өзі тазарту қабілетінен асатын) құйылуы;

су қорғау аймақтары мен белдеулерінде шаруашылық және өзге де қызмет режимінің бұзылу;

топырақ және грунт эрозиясымен күрес жөніндегі және құрамында ластағыш заттар бар қатты ағынды ұстап қалуға арналған агротехникалық іс-шаралардың жүргізілуі;

су объектілеріне су жинау алаңынан шоғырланған және шашыраңқы ластағыштардың түсуін болдырмау және жою жөніндегі іс-шаралардың жүргізлуі;

су қорғау белдеулеріне көпжылдық шөптердің егілуі;

климаттық, топографиялық және топырақтық жағдайларына байланысты бұталы және сүректі тұқымдарды еге отырып, агроорманмелиорациясын жүргізу;

Жобаланатын су қорғау аймақтары мен белдеулері шекарасы шегінде қажетті су қорғау іс-шараларын жүргізу жөніндегі ұсынымдар осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысандағы тізбеде көрсетіледі.

3-тарау. Су қорғау аймақтарының шекараларын белгілеу тәртiбi

13. Өзендер үшін әрбір жағалау бойынша су қорғау аймағының ең тар ені көпжылдық межелік деңгейі кезiндегi су жиегінен су тасқыны кезеңiндегi көпжылдық деңгей кезiндегi су жиегіне дейін (өзен жайылымын, жайылым жылғаларын, түпкi жағалауындағы тік жарларды, жарлар мен сайларды қоса алғанда) және бес жүр метр қоса есептеліп белгiленедi:

Арналық су қоймалары үшін су қорғау аймағының ең тар ені ол орналасқан өзендегідей белгiленедi. Су қорғау аймағының iшкi шекарасы қалыпты тіркелген деңгейі кезiндегi су жиегі бойынша өтеді.

Су құйылатын су қоймалары мен көлдер үшін су қорғау аймағының ең тар ені су айдынының акваториясы екі шаршы километрге дейін болса – үш жүз метр және акваториясы екі шаршы километрден acca – бес жүз метр болып белгiленедi.

Көлдер үшін су қорғау аймағының iшкi шекарасы судың орташа көп жылдық деңгейiнiң жағалаулық шегі бойынша өтеді.

14. Су қорғау аймағының түпкілікті мөлшері су объектісіне және оған іргелес аумаққа жүргізілген зерттеп-қарау негізіндегі жобалау нәтижесінде айқындалады.

Су қорғау аймақтарының шекарасына өзен жайылмасы, өзеннен бөлініп қалған тармақтар, ескі арналар, су басқан және батпақтанған аумақтар, көшу, отыру, карст, эрозияға ұшыраған жерлер учаскелері және ауыл шаруашылығы құндылығын білдірмейтін басқа да қолайсыз алқаптар кіреді.

Тікелей су объектісіне құйылатын жарлар мен сайлардың сағасы жарлардағы эрозиялық процестердің қарқындылығына және олардың су объектісіне әсеріне байланысты 1,5 километр учаскеде су қорғау аймағына қосылады.

Су қорғау аймақтарының құрамына су объектілерінің жағалауында орналасқан аумақтарды қосу Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 27 қаңтардағы № 18-02/43 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10360 болып тіркелген) бекітілген Өзендер, көлдер, су қоймалары, каналдар және басқа су объектiлерi жағалауларындағы ормандардың тыйым салынған белдеулерiнің енiн белгiлеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Сел қауіпті өзендер үшін су қорғау аймақтарының шекарасы селден қорғау құрылысының (бөгет, дамба, өзендердің тұрақты етілген арнасы) бар-жоғын және сел тасқынының болжалды шекарасын ескере отырып, айқындалады.

Өзендер атыраптарында су қорғау аймақтары олардың сумен қоректену режиміне байланыссыз тармақтар мен атырапты өзендер жағалаулары бойынша белгіленеді.

Тармақтар арасында қашықтық аз болған жағдайда (1000 метр) өзеннің барлық атыраптық бөлігі су қорғау аймағына қосылады.

Өзен бұлақтар тобынан бастау алған жағдайда су қорғау аймағының мөлшері су ағыны түзілген орынан барынша қашықтағы бұлақ бойынша белгіленеді.

Егер өзендегі немесе көлдегі аралдың ені тиісті су объектісі үшін белгіленген су қорғау аймағының енін қысқа болса, онда арал аумағы толығымен су қорғау аймағына қосылады, оның шегінде аталған өзен немесе көл үшін де су қорғау белдеуі бөлінеді.

Су объектісіне жоғары жатқан аумақтан ағынның құйылу мүмкіндігін болдырмайтын табиғи және қолдан жасалған шептер немесе кедергілер (өзен аңғарларының мен сайлардың жарқабағы, жол-көліктік желі, дамбалар, орман алаптарының шеті және басқалар) су қорғау аймағының сыртқы шекарасы болады.

Республикалық, облыстық және аудандық маңызы бар қалалар шегінде су объектісінің су қорғау аумағының енін елді мекендерді дамытудың бекітілген бас жоспарларына сәйкес нақты жоспарлау шарттарын негізге ала отырып және қолда бар құрылыс шегінде, осы Қағидалардың 10-тармағында көрсетілгенмен салыстырғанда 70 метрге дейін қысқартуға жол беріледі, онда мынадай шарттар сақталуы қажет:

1) су объектісіне жоғары жатқан аумақтан ағынның құйылу мүмкіндігін болдырмайтын қолдан жасалған шептерді немесе кедергілерді жайластыру;

2) жерүсті және жерасты суларының ластануын болдырмайтын, ресурс үнемдегіш технолгиялық процестерге, шикізат пен технологиялық қалдықтарды кешенді пайдалану мен қайта өңдеуге, қалдықсыз, су аз қолданатын немесе сусыз технологиялық процестерді қолдануға, техникалық сумен жабдықтаудың тұйықталған жүйесін құруға, қатты, сұйық және газ тәріздес қалдықтарды өңдеудегі кешенді тәсілдемеге бағытталған технолгиялық жүйелерді пайдалану;

3) су ресурстарының ластануының, қоқыстануының және сарқылуының алдын алу, оларда шөгінділердің немесе су объектілерінің ластануына, сондай-ақ атмосфера арқылы газды және аэрозольді шығарындылармен ластануына әкелетін, зиянды заттардың көп жиналуын жою шараларын сақтауды ескере отырып, жерлерді шаруашылықта пайдалану;

4) орталықтандырылған канализацияның немесе ластанған сарқынды суларды бұрудың немесе тазартудың өзге де жүйесінің болуы.

Канализацияны және қайтарымды (сарқынды) суларды тазарту құрылыстарын жобалау кезінде нақты жағдайларға байланысты мыналар:

сумен жабдықтау жүйелерін толықтыру үшін қайтарымды (сарқынды) суларды пайдалану;

техникалық сумен жабдықтауда тазартылған және залалсыздандырылған шаруашылық-тұрмыстық сарқынды суларды пайдалану;

техникалық сумен жабдықтау үшін тазартылған су пайдалану мақсатында аумақтан бұрып жіберілген өндірістік сарқынды суларды жаңбыр және еріген қар суымен бірге тазарту;

кемелерден ластанған сулар мен қоқысты қабылдауға арналған құрылыстарымен жабдықталған, кемелер мен басқа да жүзу құралдарында сарқынды сулар мен қоқысты порттар арасындағы рейс бойы жинау мүмкіндігі мен орындылығы қарастырылуы тиіс.

4-тарау. Су қорғау белдеулерiнің шекараларын белгiлеу тәртiбi

15. Су объектілерінің су қорғау белдеулерiнiң ең тар ені осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес топографиялық жағдайлар мен алқаптар түрлеріне байланысты белгіленеді.

Балық шаруашылығы үшін аса жоғары мәнге ие су айдындары үшін су қорғау белдеулерінің ені (уылдырық шашу орны, қыстау шұңқырлары, жайылу учаскелері) еңістігі мен іргелес жерлердің сипатына қарамастан, 100 метрден кем емес белгіленеді.

Көмірсутегін өндіру мақсатында қолдан жасалған теңіздердегі аралдарды қоспағанда, аралдардағы жағалаулық су қорғау белдеулері олар орналасқан өзендер мен көлдердегі секілді ережелер бойынша белгіленеді.

16. Су қорғау белдеуінің түпкілікті мөлшері су объектісіне және оған іргелес аумаққа жүргізілген зерттеп-қарау негізіндегі жобалау нәтижесінде айқындалады.

Су қорғау белдеулерінің мөлшері он жылдық кезеңге арналған жағалаулардың табиғи өзгеру еніне қарай ұлғайтылады.

Жағалауларды қарқынды өңдеу учаскелерінде су қорғау белдеулерінің ені жағалаудың 10 жылға арналған болжалды шегіну қашықтығына қарай ұлғайтылады. Су үйген жағажайлар учаскелерінде су қорғау белдеулерінің ені жағажайдың сыртқы (негізгі) шекарасынан белгіленеді.

Елді мекендер шегінде су қорғау белдеулерінің ені олардың жоспарлануы мен салынуының нақты шарттарын негізге ала отырып, белгіленеді, бұл ретте су объектісінің қоқыстануы мен ластануын болдырмайтын, жағалау аймағын міндетті инженерлік немесе орманмелиорациялық жайластыру (жақтаулар, жалдар, ағашты-бұталы жолақтар және басқалар) жүргізіледі. Бұл ретте су қорғау белдеулерінің енін осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген мөлшерлерден кем қабылдауға болмайды.

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу Қағидаларына 1-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланбаған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясы _____________________________________ (су объектісінің атауы)

Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Су қорғау аймағындағы алаңдар (гектар)					Су қорғау белдеуіндегі алаңдар (гектар)
	Барлығы	оның ішінде, алқаптар түрлері бойынша				Барлығы	оның ішінде, алқаптар түрлері бойынша
		шабындық	шалғындар және пішендеме	орман, бұта	өзгелері (қолайсыз алқап)		шабындық	шалғындар және пішендеме	орман, бұта	өзгелері (қолайсыз алқап)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу Қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде, урбанизацияланған аумақта орналасқан жерлердің экспликациясы _____________________________________ (су объектісінің атауы)

Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Су қорғау аймағындағы алаңдар (гектар)		Су қорғау белдеуіндегі алаңдар (гектар)
	Барлығы	оның ішінде ғимараттар мен құрылыстар салынған	Барлығы	оның ішінде ғимараттар мен құрылыстар салынған
1	2	3	4	5

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу Қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Жоспарланған су қорғау аймақтары мен белдеулері шекараларының шегінде орналасқан объектілердің тізбесі мен қысқаша сипаттамасы _____________________________________ (су объектісінің атауы )

№	Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Объектінің атауы	Қоршаған ортаны ластау көздерін көрсете отырын, объектінің техникалық жай-күйінің және оның жерүсті су объектілеріне әсерінің қысқаша сипаттамасы
1	2	3	4

	Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу Қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Жобаланатын су қорғау аймақтары мен белдеулері шекарасы шегінде қажетті су қорғау іс-шараларын жүргізу жөніндегі ұсынымдар тізбесі ____________________________________ (су объектісінің атауы)

№	Әкімшілік ауданның және жер пайдаланушының атауы	Объектінің немесе құрылыстың атауы	Ұсынылатын іс-шара	Жобамен көзделген іс-шараларды орындау мерзімдері	Жалпы сметалық құны	Қаржыландыру көзі	Іс-шарадан күтілетін экологиялық әсер
1	2	3	4	5	6	7	8

Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгілеу Қағидаларына 5-қосымша

Су объектілерінің су қорғау белдеулерінің ең тар ені

Су объектiлерi жағалауына іргелес алқаптар түрлерi	Беткейлердің құламалылығына қарай су қорғау белдеуiнiң ең тар ені (метр)
	Жағалаудан еңiстiгi (нөлдік еңістік)	Жағалауға еңiстiгi
		3 градусқа дейін	3 градустан астам
Шабындық	35	55	100
Шалғындар, пішендеме	35	50	75
Орман, бұта	35	35	55
Өзгелері (қолайсыз алқап)	35	35	100

Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрі 2025 жылғы 9 маусымдағы № 120-НҚ бұйрығына 2-қосымша

Күші жойылды деп танылған бұйрықтардың тізбесі

1. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің "Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу қағидаларын бекiту туралы" 2015 жылғы 18 мамырдағы № 19-1/446 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 11838 болып тіркелген).

2. "Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің "Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу қағидаларын бекiту туралы" 2015 жылғы 18 мамырдағы № 19-1/446 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 6 қызкүйектегі № 379 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 15849 болып тіркелген).

3. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2020 жылғы 6 тамыздағы № 183 бұйрығымен бекітілген Тізбесінің өзгеріс енгізілетін 3-тармағы (нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 21077 болып тіркелген).

4. "Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің "Су қорғау аймақтары мен белдеулерiн белгiлеу қағидаларын бекiту туралы" 2015 жылғы 18 мамырдағы № 19-1/446 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрінің 2024 жылғы 10 қызкүйектегі № 143-НҚ бұйрығы нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу Тізілімінде № 35061 болып тіркелген).

Об утверждении Правил установления границ водоохранных зон и полос

Приказ Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 9 июня 2025 года № 120-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 11 июня 2025 года № 36238

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 10.06.2025

В соответствии с пунктом 2 статьи 85 Водного Кодекса Республики Казахстан, пунктом 2 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О правовых актах" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Правила установления границ водоохранных зон и полос согласно приложению 1 к настоящему приказу.

2. Признать утратившими силу некоторые приказы согласно приложению 2 к настоящему приказу.

3. Комитету по регулированию, охране и использованию водных ресурсов Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан после его официального опубликования.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие c 10 июня 2025 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан

Н. Нуржигитов

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство по чрезвычайным ситуациям
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии
и природных ресурсов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

Приложение 1 к приказу Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 9 июня 2025 года № 120-НҚ

Правила установления границ водоохранных зон и полос

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила установления границ водоохранных зон и полос (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 2 статьи 85 Водного кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок установления границ водоохранных зон и полос.

2. Для поддержания водных объектов в состоянии, соответствующем санитарно-гигиеническим и экологическим требованиям, для предотвращения загрязнения, засорения и истощения поверхностных вод, а также сохранения растительного и животного мира устанавливаются водоохранные зоны и полосы с особыми условиями пользования, за исключением водных объектов, входящих в состав земель особо охраняемых природных территорий и государственного лесного фонда.

3. Водоохранной зоной является территория, примыкающая к водным объектам, на которой устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод.

4. Водоохранная полоса – часть водоохранной зоны, примыкающая к водным объектам, в которой устанавливается режим ограниченной хозяйственной деятельности в дополнение к специальному режиму хозяйственной деятельности в водоохранных зонах.

Предоставление земельных участков, расположенных в пределах пятисот метров от береговой линии водного объекта, осуществляется после определения границ водоохранных зон и полос, а также установления режима их хозяйственного использования, за исключением земель особо охраняемых природных территорий и государственного лесного фонда, земель для размещения и обслуживания рыбоводных хозяйств.

5. Водоохранные зоны, полосы и режим их хозяйственного использования устанавливаются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы на оснований утвержденной проектной документации, согласованной с Бассейновыми водными инспекциями по охране и регулированию использования водных ресурсов, государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды, уполномоченным органом по земельным отношениям, а в селеопасных районах - дополнительно и с уполномоченным органом в сфере гражданской защиты.

Глава 2. Порядок разработки проектной документации

6. Проектирование водоохранных зон и полос водных объектов осуществляется специализированными проектными организациями.

7. Разработчики проектной документации обеспечивают:

1) выполнение всех работ в соответствии с настоящими Правилами;

2) нести ответственность за достоверность информации, предусмотренные проектной документацией.

Заказчиками проектов водоохранных зон и полос являются местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы, а по отдельным водным объектам (или их участкам) выступают также физические и юридические лица, заинтересованные в необходимости установления водоохранных зон и полос по конкретному объекту.

8. При разработке проектной документации по установлению водоохраных зон и полос (далее – проектная документация) предварительно проводятся обследования водных объектов и прилегающих к ним территорий, физико-географических, почвенных, гидрологических и других условий с учетом прогноза изменения береговой линии водных объектов.

9. В зависимости от вида водного объекта (объектов) в качестве исходных данных приводятся следующие характеристики:

1) по реке (рекам), временные водотоки:

территориально-административное местоположение;

площадь водосборного бассейна;

протяженность основной реки (основных рек);

количество и протяженность притока (притоков);

характер формирования стока;

характеристика расходов и уровней воды за многолетний период, но не менее 5 лет;

наличие плотин, прудов, водохранилищ и других гидротехнических сооружений;

качественная характеристика вод по химическому составу за многолетний период, но не менее 5 лет;

характеристика состояния руслообразующих процессов (абразия, оползни, суффозия, аккумуляция, характер меандрирования, наличие стариц и другие процессы преобразования берегов) с учетом данных национальной гидрометеорологической службы для года 95 % расчетной обеспеченности стока;

характеристика околоводной и водной флоры и фауны;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

2) по морю (морям):

территориально - административное местоположение побережья моря;

тип берега;

характеристика береговой зоны (зона современного постоянного взаимодействия суши и моря, берега и подводного берегового склона);

характеристика впадающих в море рек и их дельт;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика приливов и отливов (максимальные, минимальные, средние);

динамика изменения берега (абразионные и аккумулятивные процессы);

площадь водосборного бассейна;

характеристика морской флоры и фауны, в том числе биоценозов литорали;

характеристика береговой флоры и фауны;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

3) по озеру (озерам):

территориально-административное местоположение;

площадь зеркала в меженный и паводковый периоды;

характеристика уровенного режима;

водосборная площадь;

хозяйственное использование озер, в том числе наличие водозаборов и водосбросов, объем забираемой воды по водопотребителям;

качественная характеристика вод по химическому составу за период не менее 5 лет;

динамика изменения берегов (абразия, оползневые и суффозионные процессы, аккумуляция и другие процессы преобразования берегов);

характеристика впадающих в озеро рек и их дельт;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика водной флоры и фауны, в том числе биоценозов мелководий;

площадь и интенсивность зарастания;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

4) по водохранилищу (водохранилищам), пруды, обводненные карьеры:

территориально-административное местоположение;

хозяйственное назначение водохранилища, в том числе наличие водозаборов и водосбросов, объем забираемой воды по водопотребителям;

характеристика подпорного сооружения и его принадлежность;

водосборная площадь;

площадь акватории при нормальном подпорном уровне;

форсированный уровень и уровень мертвого объема;

общий и полезный объем водохранилища;

наличие мелководий и их площадь;

характеристика волновых и ветровых течений, сгонно-нагонных явлений;

характеристика водной флоры и фауны, в том числе биоценозов мелководий;

площадь и интенсивность зарастания и евтрофирование;

наличие нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

динамика изменения берегов (абразия, оползневые и суффозионные процессы, аккумуляция и другие процессы преобразования берегов);

качественная характеристика вод по химическому составу за многолетний период, но не менее 5 лет;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, мест нерестилищ, нагула и зимовальных ям рыбы;

характеристика использования в лечебных, курортных, оздоровительных и (или) рекреационных целях;

5) по водно-болотным угодьям (болотам):

территориально-административное местоположение;

тип болота (верховое, низинное, переходное; источник водного питания и другие);

площадь болот;

характеристика хозяйственного использования;

характеристика фауны и флоры болота и прилегающей территории;

6) по роднику (группе родников):

территориально-административное местоположение;

характер истока (восходящий, нисходящий), дебит;

качественная характеристика вод по химическому составу;

наличие зон санитарной охраны источников хозяйственно-питьевого водоснабжения;

характеристика хозяйственного использования;

7) по каналу, приравненному к реке:

территориально-административное местоположение;

протяженность;

источник питания;

хозяйственное назначение;

наличие плотин, шлюзов-регуляторов, насосных станций и других гидротехнических сооружений;

наличие водозаборов, зон санитарной охраны при насосных станциях хозяйственно-питьевого водоснабжения.

10. По прилегающей к водному объекту территории в качестве исходных данных приводятся следующие характеристики:

1) по ландшафтной характеристике:

геологическое строение (генезис, механический и минералогический состав подстилающих почвы горных пород);

рельеф (поймы, террасы, прилегающие склоны и другие формы рельефа);

почвы, грунты;

растительный и животный мир;

климатические особенности и микроклимат;

2) по основным рельефообразующим процессам, в том числе плоскостной и линейной эрозия:

характеристика оврагов и балок (длина, ширина, глубина, густота) и динамика их развития;

залесенность и закустаренность склонов оврагов и балок;

интенсивность смыва почвы с прилегающих к водным объектам территорий;

3) по интенсивности антропогенного воздействия:

характеристика использования земель (для сельского хозяйства, промышленности, транспорта и других целей в зависимости от категории земель);

характеристика имеющихся водовыпусков сточных вод, точек контрольных створов и потенциальных источников сосредоточенных и рассеянных загрязнений;

оценка влияния загрязняющих веществ, смываемых с прилегающих территорий, на качество вод и биоту водоемов.

Подробные данные по результатам обследования водных объектов и прилегающих к ним территорий приводятся в пояснительной записке к проектной документации, с указанием объектов, имеющих источники загрязнения окружающей среды.

11. В рамках составления проектной документации проводится:

составление экспликации земель, расположенных в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос, на неурбанизируемой и (или) урбанизируемой территории по формам согласно приложениям 1 и 2 к настоящим Правилам;

составление перечня и краткой характеристики объектов, в том числе объектов, имеющих источники загрязнения окружающей среды, расположенных в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос, по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам;

разработка планово-топографических материалов;

разработка рекомендаций по хозяйственному использованию земель, хозяйственных, промышленных, жилых, рекреационных и других объектов;

разработка необходимых водоохранных мероприятий, в том числе мероприятий, направленных на предотвращение, исключение загрязнения водных ресурсов, при установлении водоохранных зон и полос.

На планово-топографических материалах указывается размещение площадей сельскохозяйственных культур, объектов, расположенных на территории водоохранных зон и полос, границы максимальных разливов воды, места и контуры земель под облесение и залужение, места установки водоохраных знаков.

Объекты, функциональное предназначение которых не попадает под требования пунктов 3 и 4 статьи 86 Кодекса, за исключением условий, указанных в статье 133 Кодекса, отмечаются как подлежащие выносу или ликвидации.

12. Границы водоохранной зоны отмечаются сплошной линией синего цвета, водоохраной полосы сплошной линией красного цвета.

В состав планово-топографических материалов также включаются:

обзорная карта водосборного бассейна в масштабе от 1:500000 до 1:50000;

планы землепользования (по каждому землепользователю) в масштабе землеустройства (1:25000 или 1:10000) (для садово-дачных и личных подсобных хозяйств в масштабе 1:5000-1:1000 и 1:500);

продольный профиль водной поверхности реки с километровой разбивкой по длине плана М 1:25000, а при отсутствии – по плану М 1:100000;

поперечные профили водной поверхности реки – по плану М 1:10000, а при отсутствии - на основе полевого нивелирования в характерных по топоусловиям в створах не реже чем через 10 – 20 километров в зависимости от протяженности рек.

При разработке необходимых водоохранных мероприятий по улучшению экологического и санитарного состояния и гидрологического режима водных объектов следует учитывать:

целевое назначение и специфику использования водного объекта;

возможные антропогенные воздействия на водные объекты в связи с развитием и интенсификацией сельского хозяйства или иной деятельности на водосборном бассейне;

поступление загрязняющих веществ (особенно превышающих самоочищающую способность водного объекта);

существующие нарушения режима хозяйственной и иной деятельности в водоохранных зонах и полосах;

проведение агротехнических мероприятий по борьбе с эрозией почв и грунтов и для задержания твердого стока, содержащего загрязняющие вещества;

проведение мероприятий по предупреждению и исключению попадания в водные объекты сосредоточенных и рассеянных загрязнений с водосборной площади;

залужение водоохранной полосы многолетними травами;

проведение агролесомелиорации с посадкой кустарниковых и древесных пород в зависимости от климатических, топографических и почвенных условий;

Рекомендации по проведению необходимых водоохранных мероприятий в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос отражаются в перечне по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Глава 3. Порядок установления границ водоохранных зон

13. Для рек минимальная ширина водоохранных зон по каждому берегу принимается от уреза воды при среднемноголетнем меженном уровне до уреза воды при среднемноголетнем уровне в период половодья (включая пойму реки, надпойменные террасы, крутые склоны коренных берегов, овраги и балки) и плюс пятьсот метров.

Для русловых водохранилищ минимальная ширина водоохранной зоны принимается как для реки, на которой оно расположено. Внутренняя граница водоохранной зоны проходит по урезу воды при нормальном подпертом уровне.

Для наливных водохранилищ и озер минимальная ширина водоохранной зоны принимается триста метров – при акватории водоема до двух квадратных километров и пятьсот метров – при акватории свыше двух квадратных километров.

Внутренняя граница водоохранной зоны для озер проходит по береговой линии среднемноголетнего уровня воды.

14. Окончательные размеры водоохранной зоны определяются по итогам проектирования на основании проведенного обследования водного объекта и прилегающей к нему территорий.

В границы водоохранных зон включаются пойма реки, отшнурованные от реки протоки, старицы, подтопленные и заболоченные территории, участки оползней, просадок, карста, эродированных земель и другие неудобья, не представляющие сельскохозяйственной ценности.

Устья развивающихся оврагов и балок, непосредственно впадающих в водный объект, включаются в водоохранную зону на участке до 1,5 километров в зависимости от интенсивности эрозионных процессов в овражной сети и влияния ее на водный объект.

Включение в состав водоохранных зон лесных территорий, расположенных по берегам водных объектов, осуществляется в соответствии с Правилами установления ширины запретных полос лесов по берегам рек, озер, водохранилищ, каналов и других водных объектов, утвержденными приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 27 января 2015 года № 18-02/43 (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 10360).

Для селеопасных рек граница водоохранных зон определяется с учетом наличия селезащитных сооружений (плотины, дамбы, стабилизированные русла рек) и прогнозных границ селевого паводка.

В дельтах рек водоохранные зоны устанавливаются по берегам проток и дельтовых озер, независимо от режима их питания.

При малых расстояниях между протоками (1000 метров) вся дельтовая часть реки включается в водоохранную зону.

При истоке рек от группы родников размеры водоохраной зоны устанавливаются по роднику, наиболее удаленному от места образования водотока.

В случае если ширина речного или озерного острова меньше ширины водоохраной зоны, устанавливаемой для соответствующего водного объекта, то территория острова полностью включается в водоохранную зону, в пределах которой выделяется водоохранная полоса, как и для данной реки или озера.

Внешними границами водоохранной зоны служат естественные и искусственные рубежи или препятствия, исключающие возможность поступления в водные объекты поверхностного стока с вышележащих территорий (бровки речных долин и балок, дорожно-транспортная сеть, дамбы, опушки лесных массивов и другие).

В пределах городов республиканского, областного и районного значения допускается уменьшение ширины водоохраной зоны водного объекта до 70 метров по сравнению с указанными в пункте 10 настоящих Правил исходя из конкретных условий планировки и в пределах существующей застройки в соответствии с утвержденными генеральными планами развития населенных пунктом при соблюдении следующих условий:

1) обустройстве искусственных рубежей или препятствий, исключающих возможность поступления в водные объекты поверхностного стока с вышележащих территорий;

2) использования технологических систем, исключающих загрязнение поверхностных и подземных вод, ориентированных на ресурсосберегающие технологические процессы, комплексное использование и переработку сырья и технологических отходов, применение безотходных, маловодных или безводных технологических процессов, создание замкнутых систем технического водоснабжения, комплексный подход при обработке твердых, жидких и газообразных отходов;

3) хозяйственного использования земель с учетом соблюдения мер, предотвращающих загрязнение, засорение и истощение их водных ресурсов, исключения увеличения донных отложений или накоплений в них вредных веществ, приводящих, как следствие, к загрязнению водных объектов, а также к загрязнению газовыми и аэрозольными выбросами через атмосферу;

4) наличия организованной централизованной канализации или иной системы отвода и очистки загрязненных сточных вод.

При проектировании систем канализации и сооружений очистки возвратных (сточных) вод должны быть рассмотрены в зависимости от конкретных условий, возможность и целесообразность:

использования возвратных (сточных) вод для подпитки систем водоснабжения;

использования очищенных и обеззараженных хозяйственно-бытовых сточных вод, в техническом водоснабжении;

очистки производственных сточных вод совместно с дождевыми и талыми водами, отводимыми с территории с целью использования очищенных вод для технического водоснабжения;

накопления на судах и других плавучих средствах сточных вод и мусора в течение рейса между портами, оборудованными сооружениями для приема с судов загрязненных вод и мусора.

Глава 4. Порядок установления границ водоохранных полос

15. Минимальная ширина водоохранных полос водных объектов устанавливается в зависимости от топографических условий и видов угодий согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

Ширина водоохранных полос для участков водоемов, имеющих особо ценное рыбохозяйственное значение (места нереста, зимовальные ямы, нагульные участки) устанавливается не менее сто метров, независимо от уклона и характера прилегающих земель.

Прибрежные водоохранные полосы на островах, за исключением морских искусственных островов, созданных в целях добычи углеводородов, устанавливаются по тем же положениям, как и для рек или озер на которых они расположены.

16. Окончательные размеры водоохранной полосы определяются по итогам проектирования на основании проведенного обследования водного объекта и прилегающей к нему территорий.

Размеры водоохранных полос увеличиваются на ширину естественного изменения берегов за десятилетний период.

На участках интенсивной переработки берегов ширина водоохраной полосы увеличивается на расстояние прогнозируемого отступления берега за 10 лет. На участках намываемых пляжей ширина водоохраной полосы устанавливается от внешней (коренной) границы пляжа.

В пределах населенных пунктов границы водоохранных полос устанавливаются исходя из конкретных условий их планировки и застройки при обязательном инженерном или лесомелиоративном обустройстве береговой зоны (парапеты, обвалование, лесокустарниковые полосы и другое), исключающем засорение и загрязнение водного объекта. При этом ширина водоохраной полосы не может быть принята меньше размеров, указанных в приложении 5 к настоящим Правилам.

	Приложение 1 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Экспликация земель, расположенных в пределах проектируемых границ
водоохранных зон и полос, на неурбанизированной территории
________________________________________________
(наименование водного объекта)

Наименование административного района и землепользователя	Площади, занимаемые в водоохраной зоне (гектар)					Площади, занимаемые в водоохраной полосе
	Всего	в том числе по видам угодий				Всего	в том числе по видам угодий
		Пашня	Луга и сенокосы	Лес и кустарник	Прочее		Пашня	Луга и сенокосы	Лес и кусьтарник	Прочее (неудобье)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

	Приложение 2 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Экспликация земель, расположенных в пределах проектируемых границ
водоохранных зон и полос, на урбанизированной территории
____________________________________________________
(наименование водного объекта)

Наименование административного района и землепользователя	Площади, занимаемые в водоохраной зоне (гектар)		Площади, занимаемые в водоохраной полосе (гектар
	Всего	в том числе под зданиями и сооружениями	Всего	в том числе под зданиями и сооружениями
1	2	3	4	5

	Приложение 3 к Правила установления водоохранных зон и полос
	Форма

Перечень и краткая характеристика объектов, расположенных в пределах
проектируемых границ водоохранных зон и полос
___________________________________________
(наименование водного объекта)

№	Наименование административного района и землепользователя	Наименование объекта	Краткая характеристика технического состояния объекта и влияния его на поверхностный водный объект, с указанием источников загрязнения окружающей среды
1	2	3	4

	Приложение 4 к Правилам установления водоохранных зон и полос
	Форма

Перечень рекомендаций по проведению необходимых водоохранных мероприятий
в пределах проектируемых границ водоохранных зон и полос
_________________________________________________________
(наименование водного объекта)

№	Наименование административного района и землепользователя	Наименование объекта или сооружения		Рекомендуемые мероприятия	Сроки выполнения мероприятий предусмотренные проектом	Общая сметная стоимость	Источник финансирования	Ожидаемый экологический эффект от мероприятия
1	2		3	4	5	6	7	8

Приложение 5 к Правилам установления водоохранных зон и полос

Минимальная ширина водоохранных полос водных объектов

Виды угодий, прилегающих к берегам водных объектов	Минимальная ширина водоохранной полосы (метр) при крутизне склонов
	Уклон от берега (нулевой уклон)	Уклон к берегу
		до 3 градусов	более 3 градусов
Пашня	35	55	100
Луга, сенокосы	35	50	75
Лес, кустарник	35	35	55
Прочее (неудобья)	35	35	100

Приложение 2 к приказу Министр водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 9 июня 2025 года № 120-НҚ

Перечень утративших силу некоторых приказов

1. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 мая 2015 года № 19-1/446 "Об утверждении Правил установления водоохранных зон и полос" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативно правовых актов под № 11838).

2. Приказ Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан-Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 6 сентября 2017 года № 379 "О внесении изменения в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 мая 2015 года № 19-1/446 "Об утверждении Правил установления водоохранных зон и полос" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативно правовых актов под № 15849).

3. пункт 3 Перечня некоторых приказов Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в которые вносятся изменения утвержденного Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 6 августа 2020 года № 183 "О внесении изменений в некоторые приказы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативно правовых актов под № 21077).

4. Приказ Министра водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан от 10 сентября 2024 года № 143-НҚ "О внесении изменения в приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 18 мая 2015 года № 19-1/446 "Об утверждении Правил установления водоохранных зон и полос" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативно правовых актов под № 35061).