ИПС "Әділет"

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Әділет министрінің міндетін атқарушының 2023 жылғы 5 шiлдедегi № 464 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33048 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеу қағидалары осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. "Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актілерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiн, Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актілерiнiң эталондық бақылау банкiн жүргiзу қағидаларын, Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкін қалыптастыру, сондай-ақ оған мәліметтер енгізу жөніндегі нұсқаулықты бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2023 жылғы 11 шiлдедегi № 472 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 33059 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізілімін, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерiнiң эталондық бақылау банкiн жүргiзу қағидаларында:

9, 10-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде (бұдан әрі – Әділет министрлігі) мемлекеттік тіркеуден өткен Қазақстан Республикасы министрлерінің және орталық мемлекеттік органдардың өзге де басшыларының, орталық мемлекеттік органдардың ведомстволары басшыларының нормативтік құқықтық бұйрықтарын, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының, Қазақстан Республикасы Жоғары аудиторлық палатасының, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және өзге де орталық мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық қаулыларын, мәслихаттардың нормативтік құқықтық шешімдері, әкімдіктердің нормативтік құқықтық қаулылары, әкімдердің нормативтік құқықтық шешімдері және тексеру комиссияларының нормативтік құқықтық қаулылары ЗҚАИ-ға олар Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізіліміне енгізілген сәттен бастап бір күн ішінде автоматты түрде қазақ және орыс тілдерінде нормативтік құқықтық актілердің жобаларын келісудің ақпараттық жүйесі (бұдан әрі – ЖКАЖ) арқылы жіберіледі.

10. Осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген, Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуге жатпайтын нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік органдар ЗҚАИ-ға оларға қол қойылған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде Заңның 35-бабында көрсетілген нормативтік құқықтық актілерге қол қоюға уәкілетті тұлғаның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған қазақ және орыс тілдерінде электрондық түрде жібереді.

"Қызметтік пайдалану үшін", "Баспасөзде жариялаусыз", "Баспасөзге арналмаған" деген белгілері бар актілерді мемлекеттік органдар қол қойылған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде Заңның 35-бабында көрсетілген нормативтік құқықтық актілерге қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылып, электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде ЗҚАИ-ға деректемелер түрінде жібереді.";

11-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"11. Осы Қағидалардың 8 және 10-тармақтарында көзделген электрондық түрдегі нормативтік құқықтық актілерді ЗҚАИ-ға жіберу электрондық құжат айналымы жүйесі арқылы жүргізіледі.";

12-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"Осы Қағидалардың 8-тармағының екінші бөлігінде, сондай-ақ 9 және 10-тармақтарында көрсетілген, келіп түскен нормативтік құқықтық актілерді тіркеу олар қағаз түрінде болмаса да жүзеге асырылады.".

3. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін, оның Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Әділет вице-министрлеріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Әділет министрі

Е. Сарсембаев

Қазақстан Республикасы
Әділет министрі
2025 жылғы 30 мамырдағы
№ 294 бұйрығына
қосымша

Қазақстан Республикасы
Әділет министрінің
міндетін атқарушының
2023 жылғы 5 шілдедегі
№ 464 бұйрығымен
бекітілген

Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеудің қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеудің, келісудің және мемлекеттік тіркеудің қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі-Заң) 18-бабының 6-тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 28 қазандағы № 1120 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі туралы ереженің 14-тармағының 263) тармақшасына сәйкес әзірленді және нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу, мемлекеттік тіркеу тәртібін айқындайды.

2. Әділет органдарында мемлекеттік тіркеуге жатпайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу және келісу Заңның және осы Қағидалардың нормативтік құқықтық актілерінің әзірленген жобаларының жария талқылау үшін ашық нормативтік құқықтық актілердің интернет-порталына орналастыру, қоғамдық кеңестің ұсынымдарын, Қазақстан Республикасы Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының және сараптамалық кеңес мүшелерінің сараптамалық қорытындыларын, заңнамамен көзделген өзге де қорытындыларын, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялауға, соның ішінде деректемелер ретінде жіберуге қатысты талаптарын ескере отырып, сондай-ақ, әділет органдарын осындай актілердің қабылданғаны туралы хабардар ете отырып жүзеге асырылады.

2-тарау. Орталық және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобаларын әзірлеу тәртібі

1-параграф. Инициация

3. Жоғары тұрған заңнамада нормативтік құқықтық актіні қабылдау құзыретінің болуы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге бастамашылық жасау үшін негізгі шарт болып табылады.

Бұл ретте нормативтік құқықтық актіні қабылдау құзыреті Заңның 24-бабының 1-тармағы мен 34-бабының 3-тармағы ескеріле отырып айқындалады.

Әзірлеуші мемлекеттік орган әзірленген нормативтік құқықтық актінің жобасы орналастырылғанға дейін оны қабылдаған жағдайда ықтимал қоғамдық-саяси, құқықтық, ақпараттық және өзге де салдарына бағалау жүргізеді.

4. Күші жойылды деп тану туралы нормативтік құқықтық актіні әзірлеудің шарты мынадай жағдайлардың бірі немесе бірнешеуі (Заңның 27-бабына сәйкес) болып табылады:

1) іске асыру үшін нормативтік құқықтық акт қабылданған жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актінің күші жойылды деп тану не одан жекелеген нормаларды алып тастау;

2) Егер нормативтік құқықтық актінің ережелері бірінші енгізілген құқық нормаларына қайшы келсе немесе солармен қамтылса, жаңа нормативтік құқықтық актіні қабылдау;

3) басқа нормативтік құқықтық актілердің құқық нормаларын қайталайтын және құқықтың жаңа нормаларын қамтымайтын нормативтік құқықтық актілер.

5. Нормативтік құқықтық актіні әртүрлі органдар әзірлеген және бекіткен жағдайда, әзірлеуші әділет органдарында жобаның тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасынан өткеннен кейін жобаны нормативтік құқықтық актіні қабылдауға уәкілетті органға береді.

6. Өзге органдар, ұйымдар мен азаматтар нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу жөнінде ұсыныстар енгізеді немесе әзірлеуші органдардың қарауына бастамашыл жобаларды береді.

Әзірлеуші органдар оларды өздері әзірлейтін нормативтік құқықтық актілердің жобалары үшін негіз ретінде қабылдай алады немесе оларды одан әрі әзірлеу мен қабылдауды тиімсіз деп тани алады. Нормативтік құқықтық актілер қазақ және орыс тілдерінде әзірленеді.

7. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу сапасын, әдеби тiл нормаларының, заң терминологиясы мен заң техникасының сақталуын, мәтіндердің әзірлеу, келісу және тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасының барлық кезеңдерінде, сондай-ақ қазақ және орыс тілдеріндегі теңтүпнұсқалығын әзірлеуші мемлекеттік органдар қамтамасыз етеді.

2-параграф. Ресімдеу және мазмұнға қойылатын талаптар

8. Нормативтiк құқықтық актілердің мынадай деректемелері болады:

1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы;

2) актінің нысанын көрсету: Министрдің бұйрығы; орталық мемлекеттік орган басшысының бұйрығы; ведомство басшысының бұйрығы; мәслихаттың шешімі; әкімдіктің қаулысы; әкімнің шешімі; тексеру комиссиясының қаулысы және Заңда көзделген нормативтік құқықтық актінің өзге де нысаны;

3) нормативтік құқықтық актінің реттеу нысанасын білдіретін тақырып;

4) нормативтік құқықтық актінің қабылданған орны мен күні;

5) нормативтік құқықтық актінің тіркеу нөмірі;

6) нормативтік құқықтық актілерге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның немесе адамдардың қолтаңбалары;

7) Қазақстан Республикасының әділет органдарында мемлекеттік тіркелуге жататын нормативтік құқықтық актінің мемлекеттік тіркелген күні мен нөмірін көрсету;

8) елтаңбалы мөр.

Осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген деректеме электрондық бланкінің өзінде орналастырылады.

Осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген нормативтік құқықтық актінің деректемелері Мемлекеттік органдардың интранет порталының (бұдан әрі – МО ИП) немесе нормашығаруда пайдаланылатын ақпараттық жүйенің электрондық тіркеу бақылау карточкасында (бұдан әрі – НАЖ) және электрондық бланкіде орналастырылады.

Заңның 35-бабы негізінде тиісті нормативтік құқықтық актіге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның немесе оның міндетін атқарушы адамның (бұдан әрі – НҚА-ға қол қоюға уәкілетті тұлға) лауазымын, тегін және аты-жөнін карточкада әзірлеуші мемлекеттік орган (бірлескен нормативтік құқықтық акт әзірленген жағдайда – негізгі жауапты әзірлеуші мемлекеттік орган) көрсетеді.

Тиісті нормативтік құқықтық актіні келісетін мүдделі мемлекеттік орган адамының немесе оның міндетін атқарушы адамның лауазымы (оның ішінде әдепкі бойынша), тегі және аты-жөні электрондық тіркеу бақылау карточкасында көрсетіледі, электрондық бланкіде мүдделі мемлекеттік органның деректемелері көрсетіледі.

Осы тармақтың 8) тармақшасында көрсетілген деректеме электрондық тіркеу-бақылау карточкасы болып табылады.

Осы тармақтың 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген деректемелер электрондық тіркеу-бақылау карточкасында орналастырылады.

Электрондық бланкідегі нормативтік құқықтық акт пен электрондық тіркеу-бақылау карточкасы, сондай-ақ нормативтік құқықтық актіге жекелеген файлдар түрінде тіркелетін құжаттар бірыңғай электрондық құжатты құрайды.

9. Қосымшаларды қоса алғанда, нормативтік құқықтық актінің негізгі де, туынды да түрінің әрбір беті парақтың жоғарғы жиегінің ортасында тыныс белгілерінсіз нөмірленеді.

Нормативтік құқықтық актінің негізгі түрінің бірінші беті нөмірленбейді.

Нормативтік құқықтық актінің негізгі және туынды түрі беттердің толассыз нөмірленуін қамтиды.

10. Тармақтар, тараулар, параграфтар, бөлімдер, кіші бөлімдер маңыздылығы бойынша логикалық кезектілікпен, сондай-ақ мәселені шешу кезеңдерінің хронологиясын ескере отырып орналастырылады.

11. Нормативтік құқықтық актінің тармақтары тармақшаларды, бөліктерді және абзацтарды қамтуы мүмкін.

12. Нормативтік құқықтық актінің тақырыбы қабылданатын нормативтік құқықтық актінің реттеу нысанасын белгілейді.

13. Нормативтік құқықтық актінің тақырыбында және мәтіні бойынша сөздерді буынға бөліп тасымалдауға жол берілмейді.

14. Нормативтік құқықтық актіге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді көздейтін нормативтік құқықтық актінің тақырыбында актінің тақырыбына, қабылданған күніне, тіркеу нөміріне және нысанына сілтеме қамтылуға тиіс.

Нормативтік құқықтық актіге немесе нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізуді көздейтін нормативтік құқықтық актінің тақырыбында бірінші кезекте "өзгерістер" немесе "өзгеріс" деген сөздер көрсетіледі.

15. Нормативтік құқықтық актіні қабылдау мақсаттарын, негіздерін және оның алдында тұрған негізгі міндеттерді түсіндіру қажет болған жағдайларда құқық нормаларын жазудың алдынан кіріспе бөлік (кіріспе) беріледі.

Нормативтік құқықтық актінің кіріспе бөлігінде (кіріспесінде) іске асыру үшін осы акт қабылданатын Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сілтемелер келтіріледі.

Кiрiспе бөлiк (кiрiспе) нормативтік құқықтық актілерге өзгерiстер және (немесе) толықтырулар енгiзу туралы нормативтік құқықтық актілердің жобаларында жазылмайды.

16. Нормативтік құқықтық актілердің жобалары мынадай параметрлер ескеріле отырып ресімделеді ("docx" кеңейтіле отырып, мәтіндік редакторды қолдану арқылы):

1) сол жақтағы жиек – 2,5 см, оң жақтағы жиек – 1,5 см, колонтитулдар – 2,5 см;

2) қаріп – көлемі № 14 "Тімеs New Rоmаn" (қосымшаларда кішірек, бірақ кемінде № 10 қаріп пайдаланылуы мүмкін);

3) жоларалық интервал – бір;

4) абзацтық шегініс (бірінші жолдың шегінісі) – 1,25 см.

Нормативтік құқықтық актілердің мәтіндері анық тұжырымдалып, түзетулерсіз, орфографиялық және грамматикалық қателерсіз бірыңғай қаріппен басылады.

17. Нормативтiк құқықтық актінің мәтінінде қою әріптермен жазылатын тақырыпты, параграфтардың, тараулардың, кіші бөлімдердің, бөлімдердің атауларын, "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ", "БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)", "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ ЖӘНЕ БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)", "БҰЙЫРАМЫН (МЫЗ)", ("ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ", "ҚАУЛЫ ЕТЕДІ (МІЗ)") деген сөздерді, қол қоюшы адамның лауазымын, аты-жөні мен тегін қоспағанда, жекелеген сөздер мен сөз тіркестерін қою қаріппен жазуға және астын сызуға жол берілмейді.

18. Абзацтарға және бөліктерге сілтеме жасалғанда, олардың нөмірленуі реттік сан есіммен (жазумен) белгіленеді.

19. Нормативтік құқықтық актіге сілтеме жасау кезінде қазақ тілінде оның тақырыбы, қабылданған күні, тіркеу нөмірі және осы нормативтік құқықтық актінің нысаны мынадай ретпен көрсетіледі.

Нормативтік құқықтық актіге орыс тілінде сілтеме жасаған кезде оның нысаны, қабылданған күні, тіркеу нөмірі және осы нормативтік құқықтық актінің тақырыбы мынадай ретпен көрсетіледі.

Мемлекеттік тіркеуден өткен нормативтік құқықтық актіге сілтеме жасаған кезде мәтінде оның Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген нөмірі қосымша көрсетіледі.

Сол сияқты мемлекеттік тіркеуден өткен нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді, сондай-ақ олардың күші жойылды деп тануды көздейтін нормативтік құқықтық актілердің мәтінінде деректемелер көрсетіледі.

20. Тиісті нұсқауларды нормативтік құқықтық актінің мәтінінде құқық нормасының мәніне нұқсан келтірмей жазу мүмкін болмаған кезде, нормативтік құқықтық актінің құрылымдық элементі ескертпемен толықтырылуы мүмкін.

21. Нормативтік құқықтық актіні шешімдері қаулы түрінде ресімделетін екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдаған жағдайда, актінің: "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ" нысаны көрсетіледі.

Нормативтік құқықтық актілерді шешімдері бұйрықтар (шешімдер) түрінде ресімделетін екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдаған жағдайларда, актінің: "БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)" нысаны көрсетіледі.

Егер нормативтік құқықтық актіні біреуінің шешімі қаулы түрінде, ал екіншісінің шешімі бұйрық (шешім) түрінде ресімделетін екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдаса, актінің: "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ ЖӘНЕ БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)" нысаны көрсетіледі.

22. Бірлескен нормативтік құқықтық актілер түрінде қабылданатын нормативтік құқықтық актілер ресми бланкілерді пайдаланбай ресімделеді.

23. Бірлескен актіні безендіру кезінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бірінші парақтың жоғарғы бөлігінің ортасында орналасады.

Нормативтік құқықтық актінің қабылданған орны мен күні, сондай-ақ тіркеу нөмірі мемлекеттік органның әрбір ресми атауының астында орналасады.

24. Жаңа құрылымдық элементтер, сондай-ақ қосымшалар нормативтік құқықтық актінің мәтініне дәл сол түрдегі соңғы құрылымдық элементтен кейін келесі реттік нөмірлермен немесе сол түрдегі құрылымдық элементтердің арасында нормативтік құқықтық актінің өзінің алдындағы құрылымдық элементтерінің нөмірлерін қайталайтын қосымша нөмірлермен енгізіледі, мысалы: 2-1, 2-2-тармақтар; 8-1), 8-2) тармақшалар; 5-1-бөлім; 3-1, 3-2, 3-3-қосымшалар.

Егер нормативтік құқықтық акт қосымшамен толықтырылған жағдайда, нормативтік құқықтық актінің мәтініне нормативтік құқықтық актіні қосымшамен немесе туынды түрдегі нормативтік құқықтық актімен толықтыру туралы тармақ (тармақша) енгізіледі.

25. Бір ғана нормативтік құқықтық актіге енгізілетін барлық өзгерістер және (немесе) толықтырулар бір тармақпен немесе тармақшамен көзделеді. Өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілетін нормативтік құқықтық актілер олардың заң күшінің арақатынасына қарай, сондай-ақ олардың қабылданған күні бойынша хронологиялық тәртіппен орналастырылады.

Нормативтік құқықтық актілер бірдей қабылданған күндері олардың тіркеу нөмірлеріне сәйкес көрсетіледі.

26. Негізгі нормативтік құқықтық акт те, оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген нормативтік құқықтық актілер (немесе олардың құрылымдық бөліктері) де күші жойылды деп тануға жатады.

27. Үш және одан да көп нормативтік құқықтық актінің немесе олардың құрылымдық элементтерінің күші жойылды деп танылған кезде жеке қосымшамен ресімделетін тізбе жасалады.

28. Егер нормативтік құқықтық актіде нормативтік құқықтық актінің көлемі жағынан қомақты бөлігінің күші жойылды деп танылса, онда күші жойылды деп тануға арналған тізбеге бүкіл нормативтік құқықтық акт енгізіліп, өзінің заңдық күшін сақтайтын құрылымдық элементтер туралы ескертіледі.

Егер нормативтік құқықтық актіде нормативтік құқықтық актінің көлемі жағынан шағын бөлігінің күші жойылды деп танылса, онда күші жойылды деп тануға арналған тізбеге жаңадан қабылданған нормативтік құқықтық актіге қайшы келетін не онда қамтылатын құрылымдық элементтер ғана енгізіледі.

Мұндай жағдайларда нормативтік құқықтық актінің көлемі Заңның 26-бабының 9-тармағына сәйкес айқындалады.

29. Нормативтік құқықтық актінің құрылымына қосымшалар (графиктер, кестелер, схемалар, карталар, тізбелер және басқа да ажырамас бөліктер) енгізілуі мүмкін.

Егер нормативтік құқықтық актіде қосымшаларға сілтемелер болса, онда нормативтік құқықтық актіге бір қосымша болған жағдайларды қоспағанда, актінің мәтінінде қосымшаларды атап өту тәртібімен берілетін қосымшалардың нөмірлері көрсетіледі.

Қолданба сілтемесі қолданбаның атауына сәйкес келуі керек.

30. Туынды нормативтік құқықтық актінің бірінші парағының не негізгі нормативтік құқықтық актіге қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышында оған сәйкес бекітілген Нормативтік құқықтық акт көрсетіледі.

Егер негізгі нормативтік құқықтық актіге екі және одан да көп туынды нормативтік құқықтық актілер не қосымшалар болған жағдайда, олардың әрқайсысының бірінші парағының жоғарғы оң жақ бұрышында оның реттік нөмірі де көрсетіледі.

3- параграф. Ілеспе құжаттарды дайындау

31. Нормативтік құқытық актілердің жобасына әзірленеді:

1) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша нормативтік құқықтық актінің жобасына түсіндірме жазба. Әзірлеуші мемлекеттік орган түсіндірме жазбаның барлық тармақтары бойынша толық және шынайы ақпаратты қамтамасыз етеді;

2) әрбір өзгеріс және (немесе) толықтыру қою қаріппен жазылып, олардың әрқайсысы бойынша жоғары тұрған нормативтік құқықтық актілердің нормаларына, жоғары тұрған мемлекеттік органдардың тапсырмаларына сілтемелер, нақты негіздемелері көрсетілетін бұрынғы және жаңа редакцияның салыстырма кестесі (қолданыстағы нормативтік құқықтық актіге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда) (бұдан әрі – салыстырма кесте).

32. Нормативтік құқықтық актінің жобасын әзірлеуші мемлекеттік органның заң қызметі басшысы (міндетін атқарушы тұлға), заң қызметі болмаған жағдайда, нормативтік құқықтық актінің тиісті жобасын келісуге жауапты деп айқындалған тиісті құрылымдық бөлімшенің басшысы (оның міндетін атқарушы тұлға) немесе заңгер функцияларын атқаратын тұлға электроннық цифрлық қолтаңбасымен келіседі.

3-тарау. Орталық және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілердің жобаларын келісу тәртібі

Параграф 1. Жалпы ережелер

33. Әзірленген нормативтік құқықтық актілердің жобалары орталық немесе жергілікті орган басшысының, басшысының орынбасарының не тиісті жергілікті орган аппараты басшысының немесе әкімнің не оның міндетін атқарушы тұлғаның (бұдан әрі-басшы) ЭЦҚ-мен куәландырылған салыстырмалы кесте мен түсіндірме жазбаны қоса бере отырып, электрондық құжат айналымы шеңберінде мүдделі мемлекеттік органдар мен ұйымдарға МО ИП (НАЖ) арқылы келісуге жіберіледі.

Егер заңнамада өзгеше мерзім белгіленбесе, әзірленген нормативтік құқықтық актінің жобасын мүдделі мемлекеттік органдар мен ұйымдар келісу ол келіп түскен күннен кейін он жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

Мүдделі мемлекеттік органдар келіскен кезде жауаптар электрондық түрде басшының ЭЦҚ-мен куәландырылады.

34. Қолайсыз эпидемиологиялық жағдайдың себебі бойынша уақытша шектеу іс – шараларына байланысты, оның ішінде карантинмен әзірленген нормативтік құқықтық актінің жобасын не "Төтенше жағдай туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылған Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссияның (бұдан әрі - Мемлекеттік комиссия) шешімдерін іске асыруға келісу, ол келіп түскен күннен кейін бір жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

35. Бірлескен нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша негізгі жауапты болып айқындалған орган бірлескен нормативтік құқықтық актінің жобасын келісуге жіберілгенге дейін бірлескен автор-органдармен бірлесіп әзірлеуді қамтамасыз етеді.

Параграф 2. Мемлекеттік органдармен келісу және қорытындылар алу

36. Нормативтік құқықтық актінің жобасын мүдделі мемлекеттік органдармен және ұйымдармен, оның ішінде қорытындылар алу жолымен келісу ол қабылданғанға дейін жүзеге асырылады.

Бұл ретте мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актінің жобасын келісуге мүдделілігі мынадай шарттар негізге алына отырып белгіленеді:

1) Мұндай келісу міндетті болып табылатын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес;

2) нормативтік құқықтық актінің жобасы мүдделі органның реттелетін саласын қозғайтын нормаларды қамтиды.

37. Нормативтік құқықтық актінің жобасын қарау қорытындылары бойынша келісуші мүдделі мемлекеттік орган немесе ұйым мынадай жауап нұсқаларының бірін ұсынады:

1) келісу;

2) пысықтауға қайтару;

3) келісуден бас тарту;

4) келісуден бас тартуға (мемлекеттік органның, ұйымның құзыретінен тыс).

38. Пысықтауға қайтару немесе келісуден бас тарту туралы жауап болған жағдайда, нормативтік құқықтық актінің қаралған жобасының тиісті нормаларының негіздемелерімен және (немесе) ұсынылатын редакцияларымен нақты ескертулер және (немесе) ұсыныстар ұсынылады, олар тікелей келісуші мемлекеттік органның құзыретіне жатқызылуға тиіс.

Мүдделі мемлекеттік органнан келісуден бас тартылған нормативтік құқықтық актінің жобасы әділет органдарына енгізілмейді.

39. Мүдделі мемлекеттік органдардың, ұйымның келісу барысында алған ұсынымдарымен, ескертулерімен және ұсыныстарымен келіскен кезде әзірлеуші мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасын пысықтайды.

Алынған ұсынымдарды, ескертулер мен ұсыныстарды ескере отырып пысықталған нормативтік құқықтық актінің жобасын қайта келісу, сондай – ақ олармен келіспеген жағдайда, ол қайта келісуге келіп түскен күннен кейін бес жұмыс күні ішінде, ал осы Қағидалардың 34-тармағында көрсетілген жобалар бойынша-бір жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

Осы Қағидалардың 36-тармағының талаптарын ескере отырып, алынған ұсынымдармен, ескертулермен және ұсыныстармен келіспеген жағдайда:

1) әзірлеуші орган тиісті мүдделі мемлекеттік органдармен және (немесе) ұйымдармен келісу консультацияларын жүргізеді;

2) әзірленген нормативтік құқықтық актінің жобасына тиісті негіздемелері бар мүдделі ұйымдардың атына әзірлеуші мемлекеттік органның жауаптары қоса беріледі.

40. Мүдделі мемлекеттік орган немесе ұйым белгіленген мерзімде жауап ұсынбаған жағдайда нормативтік құқықтық актінің жобасы ескертусіз келісілген болып есептеледі.

Параграф 3. Тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасы

41. Заңның 35-1-бабы негізінде әділет органдарында мемлекеттік тіркелуге жататын нормативтік құқықтық актілердің жобалары барлық мүдделі мемлекеттік органдар мен ұйымдар келіскеннен кейін әділет органдарындағы мемлекеттік сарапшылармен міндетті тіркеуге дейінгі заң сараптамасын жүргізуге жатады.

Орталық мемлекеттік және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобалары Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне (бұдан әрі – Әділет министрлігі) тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасына жіберіледі.

42. Әділет органдарына жіберілген кезде әзірленген нормативтік құқықтық актінің жобасына мыналар қоса беріледі:

1) салыстырмалы кесте (қолданыстағы нормативтік құқықтық актіге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда) және түсіндірме жазба;

2) мүдделі мемлекеттік органдармен және ұйымдармен келісу нәтижелері;

3) жария талқылау нәтижелері;

4) осы Қағидалардың 34-тармағында көзделген жобаларды қоспағанда, міндеттілігі тиісті саладағы құқықтық қатынастарды реттейтін заңнамада көзделген қорытындылар, ұсынымдар, сараптамалардың нәтижелері.

43. Тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасына әділет органдарына нормативтік құқықтық актінің әзірленген жобасы және оған қоса берілетін құжаттар МО ИП (НАЖ) арқылы басшының ЭЦҚ-мен куәландырылған *DOCX форматында қазақ және орыс тілдерінде жіберіледі.

44. Нормативтік құқықтық актінің жобасын қарау қорытындысы бойынша әділет органдары мынадай жауап нұсқаларының бірін ұсынады:

1) келісу;

2) пысықтауға қайтару;

3) заң техникасы бойынша пысықтауға қайтарылсын (заң техникасын сақтамауға байланысты және нормативтік құқықтық акт жобасының семантикалық мазмұнын өзгертуге әкеп соқпайтын ескертулер бойынша). Пысықталғаннан кейін мұндай жобалар басқа мүдделі органдармен және ұйымдармен қайта келісусіз әділет органдарына жіберіледі.

Нормативтік құқықтық актінің жобасын пысықтау кезінде оның семантикалық мазмұнын өзгертуге әкеп соғатын түзетулер енгізілген жағдайда, әзірлеуші мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасын осы Қағидалардың 36-тармағына сәйкес қайта келісуді жүргізеді;

4) келісуден бас тартуға құқылы.

45. Әділет органдары Нормативтік құқықтық актілер жобаларын тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасының нәтижесін Қазақстан Республикасы Әділет Министрінің не Қазақстан Республикасы Әділет вице-министрінің ЭЦҚ куәландырады;

46. Әділет органдарынан ескертусіз келісу туралы жауап алған күннен кейін нормативтік құқықтық актінің жобасы түпкілікті келісілген болып есептеледі.

4-тарау. Нормативтік құқықтық актілерді қабылдау және мемлекеттік тіркеу

Параграф 1. Жалпы ережелер

47. Қабылдау Нормативтік құқықтық актінің түпкілікті келісілген жобасына қатысты жүзеге асырылады.

48. Әділет органдарының келісімін алғаннан кейін дара орган 10 жұмыс күнінен кешіктірмей, ал алқалы органдар – 20 жұмыс күнінен кешіктірмей нөмір мен күн беріле отырып, Нормативтік құқықтық актіні қабылдайды.

49. Нормативтік құқықтық акт МО ИП (НАЖ) арқылы қабылданады және автоматты түрде мемлекеттік тіркеуге жіберіледі.

Мемлекеттік органда нормативтік құқықтық актіні электрондық құжат айналымы шеңберінде қабылдау НҚА-ға қол қоюға уәкілетті тұлғаның ЭЦҚ-мен куәландырылады.

Нормативтік құқықтық актіні қабылдайтын мемлекеттік органның заң қызметінің басшысы нормативтік құқықтық актіні ЭЦҚ-мен келіседі.

Параграф 2. Бірлескен актілерді қабылдау ерекшеліктері

50. Бірлескен нормативтік құқықтық актіні қабылдау осы нормативтік құқықтық актіні бірлесіп қабылдайтын екі және одан да көп мемлекеттік органдар электрондық түрде бекіту жолымен жүргізіледі.

Негізгі жауапты әзірлеуші мемлекеттік орган МО ИП (НАЖ) арқылы басқа уәкілетті мемлекеттік органдарға бірлескен нормативтік құқықтық актіні жібереді

Бірлескен нормативтік құқықтық актіні қабылдау НҚА қол қоюға уәкілетті адамдардың ЭЦҚ-мен куәландырылады.

51. Бірлескен нормативтік құқықтық актінің қабылданғаны туралы белгілер, сондай-ақ қабылданған күні мен нөмірі электрондық тіркеу бақылау карточкасында "НҚА-НЫҢ ҚАБЫЛДАНҒАН НӨМІРІ МЕН КҮНІ" деген сөздерге және әзірлеуші-негізгі жауапты мемлекеттік орган бұрын электрондық тіркеу бақылау карточкасына енгізген әрбір уәкілетті мемлекеттік органның ресми атауына қарама-қарсы көрсетіледі.

Қабылданған бірлескен нормативтік құқықтық актінің электрондық тіркеу бақылау карточкасын толтыру әзірлеуші негізгі жауапты мемлекеттік органның бақылауымен автоматты түрде жүргізіледі.

52. Бірлескен нормативтік құқықтық актіні бірлескен автор қабылдауды оның МО ИП (НАЖ) бойынша келіп түскен күнінен бастап үш жұмыс күні ішінде жүргізеді.

Параграф 3. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу

53. Нормативтік құқықтық акт әділет органдарына мемлекеттік тіркеуге мынадай бөлімдерде электрондық құжат түрінде ұсынылады:

1) Нормативтік құқықтық актінің мазмұндық бөлігі *docx форматында электрондық бланкіде;

2) қоса беріліп отырған файлдардың мазмұндық бөлігі құжаттау қағидаларында көзделген форматтарда;

3) қалыптастырылған электрондық тіркеу бақылау карточкасы арқылы деректеме бөлігі.

54. Жүргізілген заң сараптамасының нәтижелері бойынша әділет органы нормативтік құқықтық акт келіп түскен күннен кейін 5 жұмыс күні ішінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

1) тіркеу;

2) пысықтауға қайтару;

3) тіркеуден бас тартуға құқылы.

55. Заңнаманың талаптарына сәйкессіздіктер анықталған жағдайда, мемлекеттік тіркеуге түскен нормативтік құқықтық акт пысықтау мақсатында әзірлеуші мемлекеттік органға немесе негізгі жауапты әзірлеуші мемлекеттік органға қайтарылады және мүдделі мемлекеттік органдармен және ұйымдармен қайта келісуді талап етпейді.

Келіп түскен нормативтік құқықтық актіні әзірлеуші мемлекеттік орган немесе оны пысықтау мақсатында әзірлеуші негізгі жауапты мемлекеттік орган тікелей кері қайтарып алуы мүмкін.

Қайтарылған немесе кері қайтарып алынған Нормативтік құқықтық актіні пысықтау 5 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізіледі.

56. Пысықтауға қайтарылған не кері қайтарып алынған нормативтік құқықтық акт әділет органдарында қайта тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасынан өтеді.

57. Әділет органдары заңның 35-1-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда нормативтік құқықтық актіні мемлекеттік тіркеуден бас тартады және МО ИП (НАЖ) бойынша мемлекеттік органдарға бас тарту себептерін көрсете отырып хат жібереді.

58. Мемлекеттік тіркеуден бас тартуды алған кезде нормативтік құқықтық актінің әзірлеуші мемлекеттік орган, ал бірлескен актілер бойынша-сондай – ақ бірлескен авторлар органдары күшін жояды және тиісті мәліметтер мемлекеттік тіркеуден бас тартылған күннен кейін бес жұмыс күні ішінде электрондық тіркеу бақылау карточкасына енгізіледі.

Алқалы мемлекеттік органдар мен мәслихаттар нормативтік құқықтық актінің күшін жою туралы мәліметтерді кезекті (кезектен тыс) отырыста немесе сессияда бекітілген күннен кейін бес жұмыс күні ішінде электрондық тіркеу бақылау карточкасына енгізеді.

59. Мемлекеттік комиссияның хаттамалық шешімдерін, сондай-ақ заң күші бар, Заңның 17-1-бабының 15-тармағына сәйкес әзірленген Қазақстан Республикасы Үкіметінің уақытша қаулыларын іске асыруға қабылданған нормативтік құқықтық актіні мемлекеттік тіркеу осындай акт әділет органдарына келіп түскен күннен кейін бір жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

60. МО ИП (НАЖ) – та мемлекеттік тіркеу күні мен нөмірін нормативтік құқықтық Қазақстан Республикасының Әділет министрі немесе оның орынбасары (вице – министр) мемлекеттік тіркеу туралы шешім қабылдаған кезде автоматты түрде береді және электрондық тіркеу бақылау карточкасында көрсетіледі.

61. Нормативтік құқықтық актіні мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізіліміне автоматты түрде енгізіледі.

5-тарау. Орталық мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерін әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеу кезінде "ақылмен реттеу" және Аджайл (Agile) қағидаттарын қолдану

62. Осы тараудың ережелерін қолдану мақсатында "ақылмен реттеу" деп құқықтық саясаттың мынадай қағидаттарын қолдану түсініледі:

1) ақылға қонымды реттеу;

2) ашық реттеу;

3) дәлелдемелік реттеу;

4) нәтижелі реттеу;

5) адам құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау.

63. Ведомстволық реттеу саласындағы ақылға қонымды реттеу деп мыналар түсініледі:

1) қоғамдық қызметті реттеу қоғамдық өмірде туындайтын мәселелерді шешу кезінде ең соңғы шара ретінде қолданылады, себебі реттеушілік шаралардың ақылға қонымды шектен асып кететін саны оның адресаттары үшін реттеушілік ауыртпалық туғызады;

2) әзірлеуші алдында тұрған міндеттерді шешу кезінде, ең алдымен реттеушілік араласумен байланысты емес балама тәсілдерді іздеу маңызды;

3) реттеушілік шараларды енгізу қажет болса, олар болжанатын мақсаттарға қол жеткізу үшін қолайлылығы және азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін барынша төмен дәрежеде шектеу тұрғысынан зерделенеді;

4) ұсынылатын шаралар оң әсердің басым деңгейін көрсетеді, сондай-ақ теріс жанама салдарларды ескереді;

5) қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың нәтижесінде қаржылық, кадрлық және ұйымдастыру-техникалық ресурстардың ең аз шығындары кезінде мемлекеттік реттеудің барынша тиімділігіне қол жеткізу.

64. Ведомстволық реттеу саласындағы ашық реттеу деп мыналар түсініледі:

1) реттеуші стейкхолдерлердің көптеген қол жеткізу нүктелерін қалыптастыруды, оның ішінде енгізілген реттеу әсер етуі ықтимал барлық тараптар мүдделерінің ескерілуін қамтамасыз ететін жаңа құралдарды дамыту және қолдану арқылы қамтамасыз етеді;

2) шешім қабылдау кезінде тұрақты сипаттағы салалық саясат қағидаттарын сақтай отырып, барлық тараптардың мүдделерін неғұрлым оңтайлы тепе-теңдігі таңдалады, бұл неғұрлым оңтайлы шешім қабылдауға ықпал етеді, құқықтық реттеуді жүзеге асыру процесінде еркін шешімдердің әсер ету дәрежесін төмендетеді;

3) құқықтық нормаларды қалыптастырудың бланкеттік тәсілдерін пайдалануды барынша азайту.

65. Ведомстволық реттеу саласындағы дәлелдемелік реттеу деп мыналар түсініледі:

1) дәлелдемелік тәсіл ведомстволық реттеуді дамытудың негізгі векторларының біріне айналады;

2) ведомстволық реттеудің сапасын арттыру мақсатында реттеушілік шешімдер сенімді әрі объективті деректерге, оның ішінде ғылыми және сараптамалық зерттеулерге, қоғамдық пікірді, статистикалық деректерді зерделеу нәтижелеріне негізделеді;

3) реттеудің қандай да бір тәсілінің басымдығын көрсететін мәліметтер тексеру үшін қолжетімді.

Осыған байланысты сандық деректерді жинау, сақтау, өңдеу, талдау және оларды басқару арқылы ауқымды дәлелдемелік базаны қалыптастыру дәлелдемелік саясаттың ажырамас элементі болып табылады.

66. Ведомстволық реттеу саласындағы нәтижелі реттеу деп мыналар түсініледі:

1) құқықтық реттеу шараларын эпизодтық сипаттағы емес жүйелі ретроспективті бағалау;

2) енгізілген реттеуден туындаған әсерлердің пәрменділігі мен мәлімделген мақсаттарға сәйкестігі тұрғысынан жүйелі түрдегі мониторингі;

3) адресаттардың мүдделері мен қажеттіліктерін барынша қанағаттандыруды болжайтын реттеудің клиентке бағытталуы;

4) болжанған нәтижеге қол жеткізілмеген жағдайда, бастапқы реттеушілік тәсілдерді жетілдіруге бағытталған шараларды қабылдау.

67. Қоғамдық және мемлекеттік өмірдің барлық салаларында бірінші кезектегі және тиімді қорғаудың негізгі қағидаты адам құқықтары мен бостандықтары нормативтік құқықтық актілердің мазмұнын айқындайды деген конституциялық ережені іске асыру болып табылады.

Әртүрлі бұзушылықтарды болдырмаудың маңызды аспектісі Конституцияның "Адам және азамат" деген II бөлімімен бекітілген негізгі құқықтарды, бостандықтар мен міндеттерді, сондай-ақ нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және қабылдау кезінде осы Қағидаларды сақтау болып табылады.

Халықтың қажеттіліктеріне бағдарланған функцияларды құру және ретке келтіру қоғамдық игілікті жасау және әділ тарату үшін реинжиниринг жүргізу және бизнес-процестерді оңтайландыру арқылы ведомстволық реттеуді тұрақты дамыту жүргізіледі.

68. Тиімді ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасауға мүдделі әзірлеуші мемлекеттік органдар осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нормативтік құқықтық акт жобасына "ақылмен реттеу" қағидаттарын сақтау чек-парағын және әзірленетін нормативтік құқықтық актілердің жобалары ережелерін түсінуді реттеу мен жеңілдетудің релевантты мәтінін құру үшін енгізілетін реттеудің бизнес-процесі моделінің сипаттамасын (БиПиЭМЭН (BPMN) бизнес-процесін нотациялау және модельдеу, Флоучарт (Flowchart) блок-схемалары, Унификацияланған Модельдеу Жүйесі (UML), интеллект карталар, не әзірлеушіге қолайлы өзге құрал) қоса береді.

69. Модельденген бизнес-процестер түріндегі чек-парағы мен реттеу схемалары бар нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша әзірлеуші мемлекеттік орган мен әділет органдары арасында нысаналы келісу рәсімдерін жүргізуге, сондай-ақ бірыңғай шешімді әзірлеу үшін икемді және итеративті тәсілдерді қоса алғанда, өзге де Аджайл (Agile) құралдарын пайдалануға жол беріледі.

Нормативтік құқықтық актілер жобаларын келісу кезінде Аджайл (Agile) қолдану икемділігін және нормативтік құқықтық акт жобасын пысықтау процесінің бейімделуін қамтамасыз етеді.

70. Әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден өткен нормативтік құқықтық акт бойынша әзірлеуші мемлекеттік орган 5 (бес) жұмыс күні ішінде ресми интернет-ресурста енгізілетін реттеу бизнес-процесі моделінің сипаттамасын орналастырады.

71. Ведомстволық реттеу сапасын және тараптардың мүдделігін одан әрі жақсарту мақсатында әділет органдары "ақылмен реттеу" және "Аджайл (Agile)" қағидаттарын қолдана отырып, жұмыстың есебін жүргізеді.

Нормативтік құқықтық
актілерді әзірлеу, келісу
және мемлекеттік
тіркеудің қағидаларына
1-қосымша

нысан

Жобаға түсіндірме жазба _____________________________________________ жобаның атауы

1. Әзірлеуші мемлекеттік органның атауы.

2. Тиісті құқықтық актілерге, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың нормаларына, Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық ұйымдардың шешімдеріне, Президенттің, Президент Әкімшілігі, Үкімет және Үкімет Аппараты басшылығының хаттамалық және өзге де тапсырмаларына сілтеме жасай отырып, жобаны қабылдау үшін негіздемелер және/немесе оны қабылдау қажеттігінің басқа да негіздемелері.

3. Жоба бойынша қаржы шығындарының қажеттігі және оның қаржылық қамтамасыз етілуі, оның ішінде қаржыландыру көзі, сондай-ақ қажет болған жағдайда Республикалық бюджет комиссиясының шешімі (тиісті есеп-қисаптар, қаржыландыру көзіне сілтеме, Республикалық бюджет комиссиясы шешімінің көшірмесі міндетті түрде түсіндірме жазбаға қоса беріледі).

4. Жоба қабылданған жағдайда болжанатын халықтың ауқымды топтары үшін әлеуметтік-экономикалық, құқықтық және (немесе) өзге салдары, сондай-ақ жоба ережелерінің ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге ықпалы.

5. Әлеуетті стейкхолдерлер (мемлекет, бизнес-қоғам, халық, өзге санаттар) үшін мүмкін салдарды егжей-тегжейлі сипаттайтын нақты мақсаттар мен күтілетін нәтижелердің мерзімдері.

6. Енгізілетін жоба қабылданған жағдайда заңнаманы оған сәйкес келтіру қажеттігі (басқа нормативтік құқықтық актілерді қабылдау немесе қолданыстағы актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу талап етілетін-етілмейтінін көрсету) не ондай қажеттіліктің болмауы.

7. Нормативтік құқықтық акті жобасының Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға және Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық ұйымдардың шешімдеріне сәйкестігі.

8. Нормативтік құқықтық акті жобасының қолданысқа енгізілуіне байланысты жеке кәсіпкерлік субъектілері шығынының азаюын және (немесе) ұлғаюын растайтын есеп-қисаптар нәтижелері.

Нормативтік құқықтық
актілерді әзірлеу, келісу
және мемлекеттік
тіркеудің қағидаларына
2-қосымша

нысан

Мемлекеттік органдардың интранет-порталында Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмi

№	Мемлекеттік тіркеу күні	Мемлекеттік тіркеу нөмірі	НҚА қабылдаған мемлекеттік органның (-дардың) атауы	НҚА қабылдаған күні, тіркеу нөмірі және атауы	НҚА өзгеріс (терді) және/немесе толықтыру(ларды) енгізуді көздейтін мемлекеттік тіркеу нөмірі және күні	НҚА-ның (немесе оның құрылымдық элементін) қолданысын тоқтата тұруды көздейтін мемлекеттік тіркеу нөмірі және күні	НҚА (немесе оның құрылымдық элементін) күші жойылды деп тануды көздейтін мемлекеттік тіркеу нөмірі және күні	Сот шешімінің күні мен нөмірі көрсетіле отырып, НҚА мемлекеттік тіркеуді жою туралы сот шешімінің күшіне енген күні	Өзге мәліметтер
1

Нормативтік құқықтық акт туралы мәліметтер осы нормативтік құқықтық актіге мемлекеттік тіркеу нөмірі берілген күннен кейін хронологиялық тәртіппен автоматты түрде электрондық тізілімге енгізіледі.

Бұл ретте мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыру кезінде облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тіркеу нөміріне өңірдің тиісті индексін береді: Астана қ. – 01, Алматы қ. – 02, Ақмола облысы – 03, Ақтөбе облысы – 04, Алматы облысы – 05, Атырау облысы – 06, Батыс Қазақстан облысы-07, Жамбыл облысы – 08, Қарағанды облысы – 09, Қостанай облысы – 10, Қызылорда облысы – 11, Маңғыстау облысы – 12, Түркістан облысы – 13, Павлодар облысы-14, Солтүстік Қазақстан облысы – 15, Шығыс Қазақстан облысы-16, Шымкент қаласы – 17, Абай облысы – 18, Жетісу облысы – 19, Ұлытау облысы – 20.

	Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеу қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

"Ақылмен реттеу" қағидаттарын сақтау сақтау чек-парағы

№ р/б	"Ақылмен реттеу" қағидаты атауы	Әзірлеуші мемлекеттік орган еркін нысанда қағидаттың реттеуді енгізу барысында сақталғаны туралы баяндайды
1	ақылға қонымды реттеу
2	ашық реттеу
3	дәлелдемелік реттеу
4	нәтижелі реттеу
5	адам құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ исполняющего обязанности Министра юстиции Республики Казахстан от 5 июля 2023 года № 464 "Об утверждении Правил разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33048) следующее изменение:

Правила разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов, утвержденные указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Внести в приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 11 июля 2023 года № 472 "Об утверждении Правил ведения Государственного реестра нормативных правовых актов Республики Казахстан, Эталонного контрольного банка нормативных правовых актов Республики Казахстан, Инструкции по формированию Эталонного контрольного банка нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также внесению в него сведений" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 33059) следующие изменения:

в Правилах ведения Государственного реестра нормативных правовых актов Республики Казахстан, Эталонного контрольного банка нормативных правовых актов Республики Казахстан, утвержденных указанным приказом:

пункты 9 и 10 в следующей редакции:

"9. Нормативные правовые приказы министров Республики Казахстан и иных руководителей центральных государственных органов, руководителей ведомств центральных государственных органов, нормативные правовые постановления Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан, Высшей аудиторской палаты Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан и иных центральных государственных органов, нормативные правовые решения маслихатов, нормативные правовые постановления акиматов, нормативные правовые решения акимов и нормативные правовые постановления ревизионных комиссий, прошедшие государственную регистрацию в Министерстве юстиции Республики Казахстан (далее – Министерство юстиции) направляются в ИЗПИ посредством информационной системы согласования проектов нормативных правовых актов (далее – ИССП) в электронном виде, на казахском и русском языках, автоматически в течение одного дня с момента их внесения в Реестр государственной регистрации нормативных правовых актов.

В случае отсутствия доступа к ИССП нормативные правовые акты, прошедшие государственную регистрацию в Министерстве юстиции Республики Казахстан, направляются государственными органами-разработчиками в ИЗПИ в бумажном и электронном виде в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации в одном экземпляре на казахском и русском языках, заверенные печатью государственного органа и удостоверенные электронной цифровой подписью лица, уполномоченного подписывать нормативные правовые акты, указанные в статье 35 Закона.

10. Нормативные правовые акты, указанные в части первой пункта 9 настоящих Правил, не подлежащие государственной регистрации в Министерстве юстиции, направляются государственными органами в ИЗПИ в электронном виде в течение пяти рабочих дней со дня их подписания на казахском и русском языках, удостоверенные электронной цифровой подписью лица, уполномоченного подписывать нормативные правовые акты, указанные в статье 35 Закона.";

Акты с пометками "Для служебного пользования", "Без опубликования в печати", "Не для печати" в течение десяти календарных дней со дня подписания на казахском и русском языках, удостоверенные электронной цифровой подписью лица, уполномоченного подписывать нормативные правовые акты, указанные в статье 35 Закона, направляются государственными органами в ИЗПИ в электронном виде в виде реквизитов.";

часть первую пункта 11 изложить в следующей редакции:

"11. Направление в ИЗПИ нормативных правовых актов в электронном виде, предусмотренных пунктом 8, частью второй пункта 9, а также пунктом 10 настоящих Правил, производится посредством системы электронного документооборота.".

3. Департаменту государственной регистрации нормативных правовых актов Министерства юстиции Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства юстиции Республики Казахстан после его официального опубликования.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующих вице-министров юстиции Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие после дня его первого официального опубликования.

Министр юстиции
Республики Казахстан

Е. Сарсембаев

	Приложение к приказу Министр юстиции Республики Казахстан от 30 мая 2025 года № 294
	Утверждены приказом исполняющего обязанности Министра юстиции Республики Казахстан от 5 июля 2023 года № 464

Правила разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 6 статьи 18 Закона Республики Казахстан "О правовых актах" (далее – Закон) и подпунктом 263) пункта 14 Положения о Министерстве юстиции Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 октября 2004 года № 1120, и определяют порядок разработки, согласования, государственной регистрации нормативных правовых актов.

2. Разработка и согласование проектов нормативных правовых актов, не подлежащих государственной регистрации в органах юстиции, осуществляется с учетом требований Закона и настоящих Правил, в части размещения разработанных проектов нормативных правовых актов на интернет-портале открытых нормативных правовых актов для публичного обсуждения, получения рекомендаций общественного совета, экспертных заключений Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан и членов экспертного совета, иных предусмотренных законодательством заключений, направления, в том числе в виде реквизитов, на официальное опубликование в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также с уведомлением органов юстиции о принятии таких актов.

Глава 2. Порядок разработки проектов нормативных правовых актов центральных и местных органов

Параграф 1. Инициация

3. Наличие компетенции на принятие нормативного правового акта в вышестоящем законодательстве является основным условием для инициирования разработки нормативных правовых актов.

При этом компетенция на принятие нормативного правового акта определяется с учетом пункта 1 статьи 24 и пункта 3 статьи 34 Закона

Государственный орган-разработчик до размещения разработанного проекта нормативного правового акта проводит оценку возможных общественно-политических, правовых, информационных и иных последствий его принятия.

4. Условием разработки нормативного правового акта о признании утратившим силу является одно или несколько из следующих случаев (в соответствии со статьей 27 Закона):

1) признание утратившим силу нормативного правового акта вышестоящего уровня либо исключение из него отдельных норм, для реализации которых принят нормативный правовой акт;

2) принятие нового нормативного правового акта, если положения нормативного правового акта противоречат включенным в новый нормативный правовой акт нормам права или поглощаются ими;

3) нормативные правовые акты, дублирующие нормы права других нормативных правовых актов и не содержащие новых норм права.

5. В случае, когда нормативный правовой акт разрабатывается и утверждается разными органами, то разработчик после прохождения предрегистрационной государственной юридической экспертизы проекта в органах юстиции передает проект уполномоченному на принятие нормативного правового акта органу.

6. Иные органы, организации и граждане вносят предложения по разработке проектов нормативных правовых актов или передают на рассмотрение органов-разработчиков инициативные проекты.

Органы-разработчики могут принять их в качестве основы для разрабатываемых ими проектов нормативных правовых актов или признать их дальнейшую разработку и принятие нецелесообразными. Нормативные правовые акты разрабатываются на казахском и русском языках.

7. Качество разработки проектов нормативных правовых актов, соблюдение норм литературного языка, юридической терминологии и юридической техники, аутентичность текстов на всех этапах разработки, согласования, предрегистрационной государственной юридической экспертизы, а также на казахском и русском языках обеспечиваются государственными органами-разработчиками.

Параграф 2. Требования к оформлению и содержанию

8. Нормативные правовые акты имеют следующие реквизиты:

1) Государственный Герб Республики Казахстан;

2) указание на форму акта: приказ Министра; приказ руководителя центрального государственного органа; приказ руководителя ведомства; решение маслихата; постановление акимата; решение акима; постановление ревизионной комиссии и иную форму нормативного правового акта, предусмотренную Законом;

3) заголовок, обозначающий предмет регулирования нормативного правового акта;

4) место и дату принятия нормативного правового акта;

5) регистрационный номер нормативного правового акта;

6) подписи лица или лиц, уполномоченных подписывать нормативные правовые акты;

7) указание на дату и номер государственной регистрации в нормативных правовых актах, подлежащих государственной регистрации в органах юстиции Республики Казахстан;

8) гербовую печать.

Реквизит, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, размещается на самом электронном бланке.

Реквизиты нормативного правового акта, указанные в подпунктах 2) и 3) настоящего пункта, размещаются в электронной регистрационной контрольной карточке интранет-портала государственных органов (далее – ИП ГО) или информационной системы, используемой в нормотворчестве (далее – ИСН) и на электронном бланке.

Должность, фамилия и инициалы лица, уполномоченного подписывать соответствующий нормативный правовой акт на основании статьи 35 Закона, или лица, исполняющего его обязанности (далее – лицо, уполномоченное на подписание НПА), указываются государственным органом-разработчиком (в случае разработки совместного нормативного правового акта – основным ответственным государственным органом-разработчиком) в электронной регистрационной контрольной карточке.

Должность, фамилия и инициалы лица заинтересованного государственного органа, согласующего соответствующий нормативный правовой акт (в том числе по умолчанию), или лица, исполняющего его обязанности, указываются в электронной регистрационной контрольной карточке, на электронном бланке указываются реквизиты заинтересованного государственного органа.

Реквизитом, указанным в подпункте 8) настоящего пункта, является электронная регистрационная контрольная карточка.

Реквизиты, указанные в подпунктах 4), 5), 6) и 7) настоящего пункта, размещаются в электронной регистрационной контрольной карточке.

Нормативный правовой акт на электронном бланке и электронная регистрационная контрольная карточка, а также прикрепляемые к нормативному правовому акту документы в виде отдельных файлов составляют единый электронный документ.

9. Каждая страница как основного, так и производного вида нормативного правового акта, включая приложения, нумеруется в середине верхнего поля листа без знаков препинания.

Первая страница основного вида нормативного правового акта не нумеруется.

Основной и производный вид нормативного правового акта содержат сквозную нумерацию страниц.

10. Пункты, главы, параграфы, разделы, подразделы располагаются по значимости в логической последовательности, а также с учетом хронологии этапов решения вопроса.

11. Пункты нормативного правового акта могут включать в себя подпункты, части и абзацы.

12. Заголовок нормативного правового акта обозначает предмет регулирования принимаемого нормативного правового акта.

13. В заголовке и по тексту нормативного правового акта не допускается перенос слов по слогам.

14. В заголовке нормативного правового акта, предусматривающего внесение изменений и (или) дополнений в нормативный правовой акт, должна содержаться ссылка на форму, дату принятия, регистрационный номер и заголовок акта.

В заголовке нормативного правового акта, предусматривающего внесение изменений и дополнений в нормативный правовой акт или нормативные правовые акты, в первую очередь указываются слова "изменений" или "изменения".

15. В случаях, когда необходимо разъяснить цели, основания принятия нормативного правового акта и основные задачи, которые перед ним стоят, изложению норм права предшествует вступительная часть (преамбула).

Во вступительной части (преамбуле) нормативного правового акта приводятся ссылки на нормативные правовые акты Республики Казахстан, в реализацию которых принимается данный акт.

Вступительная часть (преамбула) не излагается в проектах нормативных правовых актов о внесении изменений и (или) дополнений в нормативные правовые акты.

16. Проекты нормативных правовых актов оформляются с учетом следующих параметров (с применением текстового редактора с расширением "docx"):

1) поля слева – 2,5 см, поля справа – 1,5 см, колонтитулы – 2,5 см;

2) шрифт – "Тimеs New Rоmаn" размером № 14 (в приложениях может быть использован шрифт меньшего размера, но не менее № 10);

3) межстрочный интервал – одинарный;

4) абзацный отступ (отступ первой строки) – 1,25 см.

Тексты нормативных правовых актов должны быть напечатаны единым шрифтом, без помарок, подчеркиваний и исправлений, орфографических и грамматических и пунктуационных ошибок.

17. В тексте нормативного правового акта отдельные слова и словосочетания не выделяются кроме его заголовка, заголовка параграфов, глав, подразделов, разделов, слов "СОВМЕСТНОЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ", "СОВМЕСТНЫЙ (ОЕ) ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)", "СОВМЕСТНОЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ и ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)", "ПРИКАЗЫВАЮ (ЕМ)", ("РЕШИЛ (И)", "ПОСТАНОВЛЯЕТ (ЕМ)"), должности, инициалов и фамилии подписывающего лица, которые пишутся выделенными буквами.

18. При ссылке на абзацы и части их нумерация обозначается порядковыми числительными (прописью).

19. При ссылке на нормативный правовой акт на казахском языке указываются в следующей последовательности: его заголовок, дата принятия, регистрационный номер и форма этого нормативного правового акта.

При ссылке на нормативный правовой акт на русском языке указываются в следующей последовательности: его форма, дата принятия, регистрационный номер и заголовок этого нормативного правового акта.

При ссылке на нормативный правовой акт, прошедший государственную регистрацию, в тексте дополнительно указывается номер, под которым он зарегистрирован в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов.

Аналогичным образом указываются реквизиты в тексте нормативных правовых актов, предусматривающих внесение изменений и (или) дополнений в нормативные правовые акты, прошедшие государственную регистрацию, а также признание их утратившими силу.

20. Структурный элемент нормативного правового акта может быть дополнен примечанием, когда соответствующие указания невозможно изложить в тексте нормативного правового акта без ущерба для смысла нормы права.

21. В случае, когда нормативный правовой акт принимается двумя или более государственными органами, решения которых оформляются в виде постановлений, указывается форма акта: "СОВМЕСТНОЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ".

В случаях, когда нормативные правовые акты принимаются двумя или более государственными органами, решения которых оформляются в виде приказов (решений), указывается форма акта: "СОВМЕСТНЫЙ (ОЕ) ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)".

Если нормативный правовой акт принимается двумя или более государственными органами, решение одного из которых оформляется в виде постановления, а другого – в виде приказа (решения), указывается форма акта: "СОВМЕСТНЫЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ и ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)".

22. Нормативные правовые акты, принимаемые в виде совместных нормативных правовых актов, оформляются без использования официальных бланков.

23. При оформлении совместного акта Государственный Герб Республики Казахстан располагается посередине верхней части первого листа.

Место и дата принятия, а также регистрационный номер нормативного правового акта располагаются под каждым официальным наименованием государственного органа.

24. Новые структурные элементы, а также приложения включаются в текст нормативного правового акта под последующими порядковыми номерами за последним структурным элементом того же вида или между структурными элементами того же вида под дополнительными номерами, дублирующими номера, за которыми следуют, например: пункты 2-1, 2-2; подпункты 8-1), 8-2); раздел 5-1; приложения 3-1, 3-2, 3-3.

В случае если нормативный правовой акт дополняется приложением, в текст нормативного правового акта вносится норма о дополнении нормативного правового акта приложением.

25. Все изменения и (или) дополнения, вносимые в один и тот же нормативный правовой акт, предусматриваются одним пунктом или подпунктом. Нормативные правовые акты, в которые вносятся изменения и (или) дополнения, располагаются в зависимости от соотношения их юридической силы, а также в хронологическом порядке по дате их принятия.

При идентичных датах принятия нормативные правовые акты указываются в соответствии с их регистрационными номерами.

26. При постановке на утрату нормативного правового акта, подлежат признанию утратившими силу как основной нормативный правовой акт, так и нормативные правовые акты (или их структурные элементы), которыми в него были внесены изменения и (или) дополнения.

27. При признании утратившими силу трех и более нормативных правовых актов или их структурных элементов составляется перечень, оформляемый отдельным приложением.

28. Если в нормативном правовом акте признается утратившей силу большая по объему часть нормативного правового акта, то в перечень для признания утратившими силу включается весь нормативный правовой акт с оговоркой о структурных элементах, сохраняющих свою юридическую силу.

Если в нормативном правовом акте признается утратившей силу меньшая по объему часть нормативного правового акта, то в перечень для признания утратившими силу включаются только те структурные элементы, которые противоречат вновь принятому нормативному правовому акту либо поглощаются им.

В этих случаях объем нормативного правового акта определяется в соответствии с пунктом 9 статьи 26 Закона.

29. В структуру нормативного правового акта могут включаться приложения (графики, таблицы, схемы, карты, перечни и другие неотъемлемые части).

Если в нормативном правовом акте имеются ссылки на приложения, то указываются номера приложений, присваиваемые в порядке упоминания приложений в тексте акта, за исключением случаев, когда к нормативному правовому акту имеется одно приложение.

Ссылка на приложение должна соответствовать названию самого приложения.

30. В правом верхнем углу первого листа производного нормативного правового акта либо приложения к основному нормативному правовому акту указывается нормативный правовой акт, в соответствии с которым он утвержден.

Параграф 3. Подготовка сопутствующих документов

31. К проекту нормативных правовых актов разрабатываются:

1) пояснительная записка по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам. Государственный орган-разработчик обеспечивает подробную и достоверную информацию по всем пунктам пояснительной записки.

2) сравнительная таблица прежней и новой редакции и указанием аргументированных обоснований, ссылок на нормы вышестоящих нормативных правовых актов, поручения вышестоящих государственных органов по каждому вносимому изменению и (или) дополнению и их выделением (в случае внесения изменений и (или) дополнений в действующий нормативный правовой акт) (далее – сравнительная таблица).

32. Проект нормативного правового акта согласовывается руководителем юридической службы (лицом, исполняющим обязанности) государственного органа-разработчика посредством электронной цифровой подписи (далее – ЭЦП), а в случае отсутствия юридической службы-руководителем соответствующего структурного подразделения (лицом, исполняющим обязанности), определенного ответственным за согласование соответствующего проекта нормативного правового акта, либо лицом, исполняющим функции юриста (далее – руководитель юридической службы).

Глава 3. Порядок согласования проектов нормативных правовых актов центральных и местных органов

Параграф 1. Общие положения

33. Проекты разработанных нормативных правовых актов направляются на согласование в заинтересованные государственные органы и организации в рамках электронного документооборота посредством ИП ГО (ИСН) с приложением сравнительной таблицы и пояснительной записки, удостоверенные ЭЦП руководителя, заместителя руководителя центрального или местного органа либо руководителя аппарата соответствующего местного органа или акима либо лица, исполняющего его обязанности (далее -руководитель).

Согласование разработанного проекта нормативного правового акта заинтересованными государственными органами и организациями производится в течение десяти рабочих дней после дня его поступления, если иной срок не установлен законодательством.

При согласовании заинтересованными государственными органами и организациями ответы в электронном виде удостоверяются ЭЦП руководителя.

34. Согласование проекта нормативного правового акта, разработанного в связи с временными ограничительными мероприятиями по причине неблагополучной эпидемиологической ситуации, в том числе с карантином, либо в реализацию решений Государственной комиссии по обеспечению режима чрезвычайного положения при Президенте Республики Казахстан, созданной в соответствии с Законом Республики Казахстан "О чрезвычайном положении" (далее – Государственная комиссия), производится в течение одного рабочего дня после дня его поступления.

35. По проекту совместного нормативного правового акта, органом, определенным основным ответственным, обеспечивается совместная разработка проекта совместного нормативного правового акта с органами-соавторами до его направления на согласование.

Параграф 2. Согласование с государственными органами и получение заключений

36. Согласование проекта нормативного правового акта с заинтересованными государственными органами и организациями, в том числе путем получения заключений, осуществляется до его принятия.

При этом заинтересованность государственных органов в согласовании проекта нормативного правового акта устанавливается исходя из следующих условий:

1) в соответствии с законодательством Республики Казахстан, когда такое согласование является обязательным;

2) проект нормативного правового акта содержит нормы, которые затрагивают регулируемую сферу заинтересованного органа.

37. По итогам рассмотрения проекта нормативного правового акта согласующий заинтересованный государственный орган или организация представляют один из следующих вариантов ответа:

1) согласовать;

2) вернуть на доработку;

3) отказать в согласовании;

4) отказать в согласовании (вне компетенции государственного органа, организации).

38. В случае ответа о возврате на доработку или отказе в согласовании представляются конкретные замечания и (или) предложения с обоснованиями и (или) предлагаемыми редакциями соответствующих норм рассмотренного проекта нормативного правового акта, которые должны относиться непосредственно к компетенции согласующего государственного органа.

Проект нормативного правового акта, по которому получен отказ в согласовании от заинтересованного государственного органа, не вносится в органы юстиции.

39. При согласии с рекомендациями, замечаниями и предложениями заинтересованных государственных органов, организации, полученными в ходе согласования, государственный орган-разработчик дорабатывает проект нормативного правового акта.

Повторное согласование проекта нормативного правового акта, доработанного с учетом полученных рекомендаций, замечаний и предложений, а также в случае несогласия с ними, производится в течение пяти рабочих дней после дня его поступления на повторное согласование, а по проектам, указанным в пункте 34 настоящих Правил, – в течение одного рабочего дня.

В случае несогласия с полученными рекомендациями, замечаниями и предложениями с учетом требований пункта 36 настоящих Правил:

1) орган-разработчик проводит согласительные консультации с соответствующими заинтересованными государственными органами и (или) организациями;

2) к разработанному проекту нормативного правового акта прилагаются ответы государственного органа-разработчика в адрес заинтересованных организаций с соответствующими обоснованиями.

40. В случае непредставления заинтересованным государственным органом или организацией ответа в установленный срок проект нормативного правового акта считается согласованным без замечаний.

Параграф 3. Предрегистрационная государственная юридическая экспертиза нормативного правового акта органами юстиции

41. Проекты нормативных правовых актов, подлежащие государственной регистрации в органах юстиции на основании статьи 35-1 Закона, после согласования всеми заинтересованными государственными органами и организациями подлежат обязательной предрегистрационной государственной юридической экспертизе в органах юстиции.

Проекты нормативных правовых актов центральных государственных и местных органов направляются на предрегистрационную государственную юридическую экспертизу в Министерство юстиции Республики Казахстан (далее – Министерство юстиции).

42. При направлении в органы юстиции к разработанному проекту нормативного правового акта прилагаются:

1) сравнительная таблица (в случае внесения изменений и (или) дополнений в действующий нормативный правовой акт) и пояснительная записка;

2) результаты согласования с заинтересованными государственными органами и организациями;

3) результаты публичного обсуждения;

4) заключения, рекомендации, результаты экспертиз, обязательность которых предусмотрена законодательством, регулирующим правоотношения в соответствующей сфере, за исключением проектов, предусмотренных пунктом 34 настоящих Правил.

43. На предрегистрационную государственную юридическую экспертизу в органы юстиции в посредством ИП ГО (ИСН) разработанный проект нормативного правового акта и прилагаемые к нему документы направляются в формате *docx на казахском и русском языках, удостоверенные ЭЦП руководителя.

44. По итогам рассмотрения проекта нормативного правового акта органы юстиции представляют один из следующих вариантов ответа:

1) согласовать;

2) вернуть на доработку;

3) вернуть на доработку по юридической технике (по замечаниям, связанным с несоблюдением юридической техники и не влекущим изменение смыслового содержания проекта нормативного правового акта). После доработки такие проекты направляются в органы юстиции без повторного согласования с другими заинтересованными органами и организациями.

В случае, когда при доработке в проект нормативного правового акта вносятся исправления, влекущие изменение его смыслового содержания, государственный орган-разработчик проводит повторное согласование проекта нормативного правового акта согласно пункту 36 настоящих Правил;

4) отказать в согласовании.

45. Результат предрегистрационной государственной юридической экспертизы органами юстиции проектов нормативных правовых актов удостоверяется ЭЦП Министра юстиции Республики Казахстан либо вице-министра юстиции Республики Казахстан.

46. После дня получения ответа о согласовании без замечаний от органов юстиции проект нормативного правового акта считается окончательно согласованным.

Глава 4. Принятие и государственная регистрация нормативных правовых актов

Параграф 1. Общие положения

47. Принятие осуществляется в отношении окончательно согласованного проекта нормативного правового акта.

48. После получения согласования органов юстиции единоличный орган не позднее 10 рабочих дней, а коллегиальные органы – не позднее 20 рабочих дней, принимает нормативный правовой акт с присвоением номера и даты.

49. Нормативный правовой акт принимается посредством ИП ГО (ИСН) и автоматически направляется на государственную регистрацию.

В государственном органе принятие нормативного правового акта в рамках электронного документооборота удостоверяется ЭЦП лица, уполномоченного на подписание НПА.

Руководитель юридической службы государственного органа, принимающего нормативный правовой акт, согласовывает нормативный правовой акт ЭЦП.

Параграф 2. Особенности принятия совместных актов

50. Принятие совместного нормативного правового акта производится путем утверждения в электронном виде двумя и более государственными органами, совместно принимающими данный нормативный правовой акт.

Основной ответственный государственный орган-разработчик посредством ИП ГО (ИСН) направляет другим уполномоченным государственным органам совместный нормативный правовой акт.

Принятие совместного нормативного правового акта удостоверяется ЭЦП лиц, уполномоченных на подписание НПА.

51. Отметки о принятии совместного нормативного правового акта, а также дата и номер принятия указываются в электронной регистрационной контрольной карточке напротив слов "НОМЕР И ДАТА ПРИНЯТИЯ НПА" и официального наименования каждого уполномоченного государственного органа в отдельности, ранее включенных основным ответственным государственным органом-разработчиком в электронную регистрационную контрольную карточку.

Заполнение электронной регистрационной контрольной карточки принятого совместного нормативного правового акта производится автоматически под контролем основного ответственного государственного органа-разработчика.

52. Принятие совместного нормативного правового акта соавтором производится в течение трех рабочих дней с даты его поступления по ИП ГО (ИСН).

Параграф 3. Государственная регистрации нормативных правовых актов

53. На государственную регистрацию в органы юстиции нормативный правовой акт представляется в виде электронного документа в следующих частях:

1) содержательная часть нормативного правового акта на электронном бланке в формате *docx;

2) содержательная часть прилагаемых файлов в форматах, предусмотренных Правилами документирования;

3) реквизитная часть посредством сформированной электронной регистрационной контрольной карточки.

54. По результатам проведенной юридической экспертизы орган юстиции в течение 5 рабочих дней после дня поступления нормативного правового акта принимает один из следующих решений:

1) зарегистрировать;

2) вернуть на доработку;

3) отказать в регистрации.

55. В случае выявления несоответствий требованиям законодательства, поступивший на государственную регистрацию нормативный правовой акт возвращается государственному органу-разработчику или основному ответственному государственному органу-разработчику в целях доработки и не требует пересогласования с заинтересованными государственными органами и организациями.

Поступивший нормативный правовой акт может быть отозван непосредственно государственным органом-разработчиком или основным ответственным государственным органом-разработчиком в целях его доработки.

Доработка возращенного или отозванного нормативного правового акта производится в срок не более 5 рабочих дней.

56. Возращенный на доработку либо отозванный нормативный правовой акт проходит повторную предрегистрационную государственную юридическую экспертизу в органах юстиции.

57. Органы юстиции отказывают в государственной регистрации нормативного правового акта в случаях, предусмотренных пунктом 4 статьи 35-1 Закона, и направляют по ИП ГО (ИСН) в государственные органы письмо с указанием причин отказа.

58. При получении отказа в государственной регистрации, нормативный правовой акт отменяется государственным органом-разработчиком, а по совместным актам – также органами соавторами, и соответствующие сведения вносятся в электронную регистрационную контрольную карточку в течение пяти рабочих дней после дня отказа в государственной регистрации.

Коллегиальные государственные органы и маслихаты вносят сведения об отмене нормативного правового акта в электронную регистрационную контрольную карточку в течение пяти рабочих дней после дня утверждения на очередном (внеочередном) заседании или сессии.

59. Государственная регистрация нормативного правового акта, принятого в реализацию протокольных решений Государственной комиссии, а также временных постановлений Правительства Республики Казахстан, имеющих силу закона, разработанных в соответствии с пунктом 15 статьи 17-1 Закона, осуществляется в течение одного рабочего дня после дня поступления такого акта в органы юстиции.

60. Дата и номер государственной регистрации в ИП ГО (ИСН) автоматически присваиваются нормативному правовому акту при принятии решения о государственной регистрации такого акта Министром юстиции Республики Казахстан или его заместителем (вице-министром), и отражаются в электронной регистрационной контрольной карточке.

61. Сведения о государственной регистрации нормативного правового акта автоматически вносятся в реестр государственной регистрации нормативных правовых актов по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

Глава 5. Применение принципов "умного регулирования" и Аджайл (Agile) при разработке, согласовании и государственной регистрации нормативных правовых актов центральных государственных органов

62. В целях применения положений настоящей главы под "умным регулированием" понимается применение следующих принципов правовой политики:

1) разумное регулирование;

2) прозрачное регулирование;

3) доказательное регулирование;

4) результативное регулирование;

5) защита прав, свобод и законных интересов человека.

63. Под разумным регулированием в сфере ведомственного регулирования понимается следующее:

1) регулирование общественной деятельности применяется как крайняя мера при разрешении вопросов, возникающих в общественной жизни, поскольку количество регуляторных мер, превышающих разумный предел, создает регуляторное бремя для ее адресатов;

2) при решении задач, стоящих перед разработчиком, важно в первую очередь искать альтернативные способы, не связанные с регуляторным вмешательством;

3) при необходимости введения регуляторных мер они изучаются на предмет приемлемости для достижения предполагаемых целей и наименьшей степени ограничения прав, свобод и законных интересов граждан и организаций;

4) предлагаемые меры демонстрируют преимущественный уровень положительного влияния, а также учитывают побочные негативные последствия;

5) достижение максимальной эффективности государственного регулирования при минимальных затратах финансовых, кадровых и организационно-технических ресурсов благодаря применению современных информационно-коммуникационных технологий.

64. Под прозрачным регулированием в сфере ведомственного регулирования понимается следующее:

1) регулятор обеспечивает формирование множественных точек доступа стейкхолдеров, в том числе посредством развития и применения новых инструментов, обеспечивающих учет интересов всех сторон, кого потенциально затронет вводимое регулирование;

2) при принятии решения выбирается наиболее оптимальный баланс интересов всех сторон с соблюдением принципов отраслевой политики постоянного характера, что способствует принятию наиболее оптимального решения, снижает степень влияния произвольных решений в процессе осуществления правового регулирования;

3) минимизация использования бланкетных способов формирования правовых норм.

65. Под доказательным регулированием в сфере ведомственного регулирования понимается следующее:

1) доказательный подход становится одним из основных векторов развития ведомственного регулирования;

2) в целях повышения качества ведомственного регулирования регуляторные решения основываются на надежных и объективных данных, в том числе научных и экспертных исследованиях, результатах изучения общественного мнения, статистических данных;

3) сведения, демонстрирующие преимущество того или иного способа регулирования, доступными для проверки.

Ввиду этого неотъемлемым элементом правовой политики является формирование широкой доказательной базы посредством сбора, хранения, обработки, анализа количественных данных и управления ими.

66. Под результативным регулированием в сфере ведомственного регулирования понимается следующее:

1) системная ретроспективная оценка мер правового регулирования, которая не носит эпизодический характер;

2) систематический мониторинг эффектов, вызванных введенным регулированием на предмет действенности и соответствия заявленным целям;

3) клиентоцентричность регулирования, предполагающее максимальное удовлетворение интересов и потребностей адресатов;

4) в случае недостижения предполагаемого результата принятие мер, направленных на совершенствование первичных регуляторных подходов.

67. Основным принципом первоочередной и эффективной защиты во всех сферах общественной и государственной жизни является реализация конституционного положения о том, что права и свободы человека определяют содержание нормативных правовых актов.

Важным аспектом недопущения различного рода нарушений служит соблюдение основных прав, свобод и обязанностей, закрепленных разделом II "Человек и гражданин" Конституции, а также настоящих Правил при разработке, согласовании и принятии нормативных правовых актов.

Для выстраивания и упорядочивания функций, ориентированных на потребности населения, создания и справедливого распределения общественных благ проводится постоянное развитие ведомственного регулирования посредством проведения реинжиниринга и оптимизации бизнес-процессов.

68. Государственные органы – разработчики, заинтересованные в эффективном межведомственном взаимодействии, прикладывают к проекту нормативного правового акта чек-лист соблюдения принципов "умного регулирования" согласно приложению 3 к настоящим Правилам и описание модели бизнес-процесса вводимого регулирования (нотация и моделирование бизнес-процессов БиПиЭМЭН (BPMN), блок-схемы Флоучарт (Flowchart), Унифицированная Система Моделирования (UML), интеллект-карты, либо иной удобный для разработчика инструмент) для выстраивания релевантного текста регулирования и облегчения понимания положений разрабатываемых проектов нормативных правовых актов.

69. По проектам нормативных правовых актов, содержащим чек-лист и схемы регулирования в виде смоделированных бизнес-процессов, допускается проведение предметных согласительных процедур между государственным органом – разработчиком и органами юстиции, а также использование иных Аджайл (Agile) инструментов, включая гибкие и итеративные подходы для выработки единого решения.

При согласовании проектов нормативных правовых актов применение Аджайл (Agile) обеспечивает гибкость и адаптивность процесса доработки проекта нормативного правового акта.

70. По нормативному правовому акту, прошедшему государственную регистрацию в органах юстиции, государственный орган – разработчик в течение 5 (пяти) рабочих дней размещает на своем официальном интернет-ресурсе описание модели бизнес-процесса вводимого регулирования.

71. В целях дальнейшего улучшения качества ведомственного регулирования и вовлеченности заинтересованных сторон, органы юстиции ведут учет работы с применением принципов "умного регулирования" и Аджайл (Agile).

	Приложение 1 к Правилам разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов
	Форма

Пояснительная записка к проекту
_______________________________________________________________
наименование проекта

1. Наименование государственного органа-разработчика.

2. Основания для принятия проекта нормативного правового акта со ссылкой на соответствующие правовые акты, нормы международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, решения международных организаций, участницей которых является Республика Казахстан, протокольные и иные поручения Президента, руководства Администрации Президента, Правительства и Аппарата Правительства и (или) другие обоснования необходимости его принятия.

3. Необходимость финансовых затрат по проекту нормативного правового акта и его финансовая обеспеченность, в том числе источник финансирования, а также в случае, предусмотренным бюджетным законодательством – решение соответствующей бюджетной комиссии (соответствующие расчеты, ссылка на источник финансирования, копия решения соответствующей бюджетной комиссии в обязательном порядке прикладываются к пояснительной записке).

4. Предполагаемые социально-экономические, правовые и (или) иные последствия для широкого круга населения в случае принятия проекта нормативного правового акта, а также влияние положений проекта нормативного правового акта на обеспечение национальной безопасности.

5. Конкретные цели и сроки ожидаемых результатов с их подробным описанием для отдельных потенциальных стейкхолдеров (государство, бизнес-сообщество, население, иные категории).

6. Необходимость приведения законодательства в соответствие с вносимым проектом нормативного правового акта в случае его принятия (указать требуется ли принятие других правовых актов или внесение изменений и (или) дополнений в действующие акты) либо отсутствие такой необходимости.

7. Соответствие проекта нормативного правового акта международным договорам, ратифицированным Республикой Казахстан, и решениям международных организаций, участницей которых является Республика Казахстан.

8. Результаты расчетов, подтверждающих снижение и (или) увеличение затрат субъектов частного предпринимательства в связи с введением в действие проекта нормативного правового акта, влекущего такие изменения.

	Приложение 2 к Правилам разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов
	Форма

Реестр государственной регистрации нормативных правовых актов

№	Дата государственной регистрации	Номер государственной регистрации	Наименование государственного органа (- ов), принявшего (-их) НПА	Дата принятия, регистрационный номер и наименование НПА	Номер и дата государственной регистрации, предусматривающий внесение изменения (-ий) и (или) дополнения (-ий) в НПА	Номер и дата государственной регистрации, предусматривающий приостановление действия НПА (или его структурного элемента)	Номер и дата государственной регистрации, предусматривающий признание утратившим (-ими) силу НПА (или его структурного элемента)	Дата вступления в силу решения суда об отмене государственной регистрации НПА с указанием даты и номера решения суда	Иные сведения
1

Сведения о нормативном правовом акте включаются автоматически в электронный реестр после присвоения номера государственной регистрации нормативного правового акта в хронологическом порядке.

При этом при осуществлении государственной регистрации нормативных правовых актов областей, городов Астаны, Алматы и Шымкента к номеру государственной регистрации присваивается соответствующий индекс региона: г. Астана – 01, г. Алматы – 02, Акмолинская область – 03, Актюбинская область – 04, Алматинская область – 05, Атырауская область – 06, Западно-Казахстанская область – 07, Жамбылская область – 08, Карагандинская область – 09, Костанайская область – 10, Кызылординская область – 11, Мангистауская область – 12, Туркестанская область – 13, Павлодарская область – 14, Северо-Казахстанская область – 15, Восточно-Казахстанская область – 16, г. Шымкент – 17, область Абай – 18, область Жетісу – 19, область Ұлытау – 20.

	Приложение 3 к Правилам разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов
	Форма

Чек-лист соблюдения принципов "умного регулирования"

№ п/п	Название принципа "умного регулирования"	Орган – разработчик в свободной форме излагает о применении принципа при введении регулирования
1	разумное регулирование
2	прозрачное регулирование
3	доказательное регулирование
4	результативное регулирование
5	защита прав, свобод и законных интересов человека

Нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, келісу және мемлекеттік тіркеудің қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Орталық және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобаларын әзірлеу тәртібі

1-параграф. Инициация

2-параграф. Ресімдеу және мазмұнға қойылатын талаптар

3- параграф. Ілеспе құжаттарды дайындау

3-тарау. Орталық және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілердің жобаларын келісу тәртібі

Параграф 1. Жалпы ережелер

Параграф 2. Мемлекеттік органдармен келісу және қорытындылар алу

Параграф 3. Тіркеу алдындағы мемлекеттік заң сараптамасы

4-тарау. Нормативтік құқықтық актілерді қабылдау және мемлекеттік тіркеу

Параграф 1. Жалпы ережелер

Параграф 2. Бірлескен актілерді қабылдау ерекшеліктері

Параграф 3. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу

Жобаға түсіндірме жазба _____________________________________________ жобаның атауы

Мемлекеттік органдардың интранет-порталында Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмi

"Ақылмен реттеу" қағидаттарын сақтау сақтау чек-парағы

Правила разработки, согласования и государственной регистрации нормативных правовых актов

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Порядок разработки проектов нормативных правовых актов центральных и местных органов

Параграф 1. Инициация

Параграф 2. Требования к оформлению и содержанию

Параграф 3. Подготовка сопутствующих документов

Глава 3. Порядок согласования проектов нормативных правовых актов центральных и местных органов

Параграф 1. Общие положения

Параграф 2. Согласование с государственными органами и получение заключений

Параграф 3. Предрегистрационная государственная юридическая экспертиза нормативного правового акта органами юстиции

Глава 4. Принятие и государственная регистрация нормативных правовых актов

Параграф 1. Общие положения

Параграф 2. Особенности принятия совместных актов

Параграф 3. Государственная регистрации нормативных правовых актов

Пояснительная записка к проекту_______________________________________________________________наименование проекта

Реестр государственной регистрации нормативных правовых актов

Чек-лист соблюдения принципов "умного регулирования"

Пояснительная записка к проекту
_______________________________________________________________
наименование проекта