Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 24 қарашадағы № 1039 қаулысы.

Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.11.2025 № 937 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.11.2025 № 937 қаулысымен.

2. Тұжырымдаманың іске асырылуына жауапты орталық, жергілікті атқарушы органдар және өзге де мемлекеттік органдар (келісу бойынша):

1) Тұжырымдаманы іске асыру бойынша қажетті шаралар қабылдасын;

2) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қарашадағы № 790 қаулысында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде Тұжырымдаманың іске асырылу барысы туралы ақпарат беріп тұрсын.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне жүктелсін.

4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Ә. Смайылов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы "24" қарашадағы № 1039 қаулысымен бекітілген

Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы

Ескерту. Тұжырымдама жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 07.11.2025 № 937 қаулысымен.

Мазмұны

1-бөлім. Паспорт

2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

4-бөлім. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді одан әрі дамыту пайымы

5-бөлім. Дамудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

1-бағыт. Әскери-патриоттық жұмыс органдарының құрылымын жетілдіру

2-бағыт. Әскери-патриоттық тәрбиелеуді ұйымдастырушылар мен мамандарының кәсіби даярлығы деңгейін арттыру, жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жұмысының нысандары мен әдістерін жетілдіру

3-бағыт. Жастар бойында патриоттық қасиеттерді қалыптастыру және дамыту, оларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің дәстүрі негізінде тәрбиелеу

4-бағыт. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу үшін материалдық базаны дамыту

5-бағыт. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді ақпараттық қамтамасыз ету

6-бөлім. Нысаналы индикаторлар және күтілетін нәтиже

Қосымша:

1. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары

1-бөлім. Паспорт

1. Атауы	Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасы
2. Әзірлеу үшін негіз	Қазақстан Республикасы Президентінің төрағалығымен өткен Бүкілармиялық кеңестің 2023 жылғы 5 мамырдағы № 23-01-13.1 хаттамасының 2.5-тармағы
3. Тұжырымдаманы әзірлеуге және іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар	Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі, Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі, Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі, Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлігі, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметі, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі, жергілікті атқарушы органдар
4. Іске асыру мерзімі	2024 – 2030 жылдар

2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

Қазақстан Республикасында өскелең ұрпаққа әскери-патриоттық тәрбие беру жұмысын өз құзыреті аясында орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ қоғамдық бірлестіктер ұйымдастырады.

Бұл процестің негізгі үйлестірушілері – Қорғаныс, Оқу-ағарту министрліктері, жергілікті атқарушы органдар мен республикалық қоғамдық бірлестіктер. Жастарға әскери-патриоттық тәрбие берудің тиімділігін арттыру мақсатында 2015 жылы Қорғаныс министрлігі жанынан осы салада үйлестіруші орган ретінде Қарулы Күштердің Ұлттық әскери-патриоттық орталығы құрылды. Оның негізінде 2018 жылы "Жас сарбаз" республикалық балалар-жасөспірімдер әскери-патриоттық қозғалысы (бұдан әрі – "Жас сарбаз" қозғалысы) құрылды. Құрылған кезде 2828 әскери-патриоттық клуб арқылы 73164 бала осы қозғалыс құрамына тартылды. Қазіргі уақытта 17 облыста және республикалық маңызы бар 3 қалада қозғалыстың құрылымдық бөлімшелері – филиалдары бар.

Білім беру ұйымдары жанынан шамамен 6 500 тәрбиеленуші қамтылған 388 "Smart-sarbaz" үйірмесі жұмыс істейді. Үйірмелердің жұмысы жастардың ғылыми-техникалық ой-өрісін қалыптастыруға, оларды инженерлік бағытта баулып, өздігінен технологиялық шешім табуға даярлауға бағытталған. Оқу процесі виртуалды әлем мен толықтырылған болмыс элементтері бар заманауи цифрлық технология қолданылып жүргізіледі, яғни патриоттық тәрбиенің дәстүрлі әдістері инновациялық білім беру практикасымен үйлестірілген.

"Жас сарбаз" қозғалысы өңірлік филиалдарының төрағалары, клуб жетекшілері мен бастапқы әскери даярлық оқытушыларының қатысуымен жыл сайын оқу-әдістемелік жиын өткізіледі. Бұл жиын әскери-патриоттық тәрбие мамандарының кәсіби шеберлігін арттыруға және жастармен жүргізілетін жұмыстың жаңа әдістерін енгізуге ықпал етеді. 2024 жылдың өзінде орталық және жергілікті атқарушы органдар шамамен 46,8 мың әскери-патриоттық мазмұндағы іс-шара ұйымдастырды, оның ішінде акция, әскери-спорттық және әскери-тактикалық ойын, Қарулы Күштердің ардагерлерімен кездесу, сондай-ақ цифрлық технология қолданылған чемпионат пен конкурс өткізді.

Іс-шаралар тізбесінде жыл сайынғы "Айбын" республикалық әскери-патриоттық жастар жиынының (бұдан әрі – жиын) орны ерекше. Қатысушылар аудандық деңгейден бастап республикалық деңгейге дейін бірнеше кезеңде іріктеледі, ал қорытынды кезеңге мектептер, арнайы оқу орындары, "Жас ұлан" республикалық мектептері, әскери мектеп-интернаттар, сондай-ақ Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдардың әскери бөлімдері мен мекемелері жанындағы әскери-патриоттық клубтар атынан үздік командалар қатысады. 2019 – 2025 жылдары жиын аясындағы іс-шараларға Қазақстан Республикасының Президенті – Қарулы Күштердің Жоғарғы Бас Қолбасшысы Қ.К. Тоқаев қатысты. 2022 жылдан бастап жиын халықаралық форматта өткізіледі, 2025 жылы оған Әзербайжан, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Ресей және Өзбекстан елдерінен командалар қатысты.

2025 жылғы қаңтар айында Қорғаныс министрлігі жанынан Жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру жөніндегі республикалық үйлестіру кеңесінің құрылуы осы жұмысты институционалдандыру жолындағы маңызды қадам болды, оның құрамына мүдделі мемлекеттік органдардың бірінші басшылары, облыстар мен республикалық маңызы бар қалалардың әкімдері кірді.

2024 жылы қабылданған "Адал азамат" бірыңғай тәрбие бағдарламасын іске асыру аясында білім беру ұйымдарында патриоттық жұмыс жүйелі түрде жүргізілуде – Мемлекеттік Гимнді орындау, тақырыптық іс-шаралар өткізу, әскери мамандармен және ардагерлермен кездесу енгізілуде. Бүгінде білім беру жүйесінде 514 әскери-патриоттық сынып пен 24 кадет сыныбы, сондай-ақ 5 мамандандырылған әскери мектеп-интернат жұмыс істейді, бұл әскери-патриоттық тәрбие инфрақұрылымының кеңейтілгенін көрсетеді. Бұл орайда 700 мыңнан астам 10-11 сынып оқушылары мен колледж студенттерін қамтитын бастапқы әскери даярлық пәнінің маңызы зор. Бұл пән аясында базалық әскери білім мен қажетті машықты қалыптастырып, тәртіпке бағынуды, Отан алдындағы борышты сезінуді, көшбасшылық пен жауапкершілікті дамытуды қамтамасыз ететін жүйе құрылады.

Сонымен қатар бүгінгі жетістіктермен қатар әскери-патриоттық тәрбие жүйесінің одан әрі дамуына кедергі келтіретін проблемалар бар. Олардың қатарына мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар мен қоғамдық бірлестіктер арасындағы үйлестіру жұмысының кемшіндігін жатқызуға болады, бұл жұмсалған күш-жігердің шашыраңқылығына әкеледі; әдістемелік базаның жетіспеушілігі мен білім беру мекемелеріндегі білікті кадр даярлаудың қиындықтары; клубтар мен мамандандырылған сыныптарды материалдық-техникалық және қаржылық қамтамасыз етудің кемшіндігі; мектептегі тәрбие жұмысының жалпы жүйесіне әскери-патриоттық іс-шаралардың орнықты енгізілмеуі; әскери қызметті және жастар ортасында патриоттық құндылықтарды насихаттау үшін цифрлық және медиа құралдардың аз қолданылуын атап өтуге болады.

Қазіргі кездегі ахуалды талдау әскери-патриоттық тәрбиені одан әрі дамыту үшін жүйелі түрде нақты мақсат аясында ведомствоаралық үйлестіруді күшейте отырып, тәрбие жұмысының тиімділігін ұдайы арттыруды қамтамасыз ететін кешенді тәсіл енгізудің қажет ететінін көрсетеді.

3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

Жастарға әскери-патриоттық тәрбие берудің халықаралық тәжірибесі көрсеткендей, азаматтық және Отанды қорғауға әзір болу дағдысы тарих, дәстүр, құндылықтар мен қазіргі заманғы білім беруді үйлестіру арқылы қалыптасады. Көптеген елдерде патриоттық тәрбие мәселесі мемлекеттік саясаттың ажырамас бөлігі әрі ұлттық қауіпсіздік пен қоғам бірлігін қамтамасыз етудің стратегиялық міндеті саналады. Қазақстан үшін бұл тәжірибе мәдени өзгешеліктер мен стратегиялық басымдықтарды ескере отырып, халықаралық озық үлгіні ұлттық жағдайға бейімдеу мүмкіндігінің болуымен құнды.

Тарихи-мәдени және әлеуметтік контекст тұрғысынан ұқсас мемлекеттердің тәжірибесін назарға алуға болады.

Өзбекстанда жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларының бәрін қамтитын "Ватан Таянчи" қозғалысы әскери-патриоттық тәрбиенің негізгі элементі саналады. Қозғалысқа жетекшілік етуді Қорғаныс министрінің орынбасары тікелей жүзеге асырады, бұл жастар бірлестіктерін институционалдандырудың және олардың мемлекеттік органдармен тікелей байланысының маңызды екенін көрсетеді. Өзбекстан тәжірибесі "Жас сарбаз" қозғалысының ұйымдастыру әлеуетін кеңейту және жастарды қамтуды ұлғайту мүмкіндігін көрсетеді.

Қырғызстанда патриоттық тәрбие этносаралық келісімді нығайту және Қарулы Күштер дәстүрін дәріптеу міндеттерімен тығыз байланысты, бұл Қазақстан үшін көпұлтты мемлекет ретінде өте өзекті тәжірибе.

Түркияда патриотизм ұлттық бірегейлік негізі болып саналады, ал армия қоғам санасында негізгі орынға ие, яғни, қоғам мен мемлекеттің мықты байланысын қалыптастырады. Өзара сый-құрметке, жауапкершілікке және Отанға деген сүйіспеншілікке негізделген қоғам мен мемлекет арасындағы мұндай үйлесімді одақ тиімді азаматтық бауырластықтың қалыптасуына ықпал етеді.

Беларусьта отбасы патриоттық тәрбиенің маңызды құрамдас бөлігі болып саналады, арнайы бағдарламалар және ата-аналарға әдістемелік көмек көрсету арқылы жүзеге асатын мемлекеттік қолдаудың арқасында жастарды құндылықтарға және жауапкершілікке үйретеді. Бұл тәжірибе мәдени бірегейлікті сақтау, отбасы институтын нығайту және патриоттық құндылықты қалыптастыру тұрғысынан тағылымды.

Ресейде әскери-патриоттық тәрбиенің кешенді жүйесі қалыптасқан: мамандандырылған орталықтар, қорғаныстық-спорттық лагерьлер, білім беру ұйымдарына құрметті атау беру. Бұл тетік мектептерді, колледждер мен жоғары оқу орындарын патриоттық тәрбиені белсенді дамытуға ынталандырады, олардың қоғамдағы беделін арттырады және жастарды азаматтық-патриоттық тұрғыдан тәрбиелеу саласында үздік білім беру мекемесі мәртебесіне қол жеткізу жолында сапалы бәсекелестік тудырады.

Қытайда патриоттық тәрбие бағдарламаларды жүйелі түрде жаңартуға, мәдени-тарихи мұраға басымдық беруге және жастарды белсенді тартудың әртүрлі нысанын дамытуға негізделген. Ауқымды қамту мен жоспарлы тәсіл жастар бойында тұрақты азаматтық және патриоттық бағдарды қалыптастыруға ықпал етіп, әскери-патриоттық тәрбиенің сапасы мен тиімділігін едәуір арттыруға мүмкіндік береді.

Аталған шетелдік тәжірибе әскери-патриоттық тәрбие ісін жүйелі түрде жолға қоюдың маңызын көрсетеді, мұнда тәрбие жұмысы негізгі мемлекеттік институттарға интеграцияланып, отбасынан бастап білім беру жүйесіне дейін қоғамның түрлі деңгейін қамтиды.

Басқа елдердің тәжірибесіне жасалған салыстырмалы талдау әскери-патриоттық тәрбиенің бағыттарын қорытуға мүмкіндік береді.

Тарихи-патриоттық бағыт. Әскери-патриоттық тәрбиенің негізгі компоненттерінің бірі ел тарихын зерделеу және оның өткенін дәріптеуді қалыптастыру. Атап айтқанда, Қытайда және Ресейде ерлік сабағы, тарихи шайқасты реконструкциялау және әскери даңқ мұражайына жаппай экскурсиялар ұйымдастыруды қамтитын бағдарламалар жүзеге асырылады.

Әскери-спорттық даярлық. Оңтүстік Кореяда және Израильде арнайы әскерге шақыруға дейінгі даярлық бағдарламалары (әскери-спорттық лагерь, қашықтыққа жүгіру және т.б.) бар, олар әскери қызметке қажетті жоғары деңгейдегі шымырлықты және психологиялық дайындықты қамтамасыз етеді.

Рухани-адамгершілік тұрғысынан тәрбиелеу. Жапонияда және Германияда рухани-адамгершілікке тәрбиелеу жұмысында ұйымшылдыққа, үлкенге құрмет көрсетуді және әлеуметтік жауапкершілікті қалыптастыруға ерекше мән беріледі, яғни тұрақты құндылықтарды қалыптастыру үшін ұзақ мерзімді әлеуметтік бастамалардың маңызды екенін көрсетеді.

Азаматтық белсенділік және қоғамдық өмірге атсалысу. Еуропалық одақ елдерінің және Құрама Штаттардың тәжірибесі шешім қабылдауға нақты ықпал ететін жастар парламентінен бастап бастамашыл жобаларға дейін жастардың қоғамдық өмірге институционалдандыру тұрғысынан қатысудың маңызды екенін көрсетеді.

Ақпараттық-ағартушылық жұмыс. Цифрлық технологияны қолдану арқылы жүргізілетін ақпараттық-ағартушылық бағыт айрықша өзекті. Финляндия мен Эстонияның тәжірибесі цифрлық технологияның коммуникация құралы болуымен қатар ұлттық бірегейлік пен азаматтық жауапкершілікті қалыптастыруға ықпал ететін толыққанды білім беру және мәдени платформа ретінде қолданылатынын көрсетеді.

Әскери ұйымдармен ынтымақтастық. Түркия мен Израильде жастардың армиямен тікелей қарым-қатынас жасау тәжірибесі аса маңызды, оның барысында оқушылар экскурсиялар, бірлескен оқу-жаттығу және тәлімгерлік арқылы әскери қызметпен танысады. Мұндай тәжірибе әскери қызметтің шарттарымен және талаптарымен танысумен қатар, Қарулы Күштердің дәстүрі мен құндылықтарын дәріптеуге тәрбиелейді.

Осылайша, халықаралық тәжірибе әскери-патриоттық тәрбиенің озық үлгілері тарихи-мәдени мұра, дене шынықтыру дайындығы, рухани құндылықтар, азаматтық белсенділік, цифрлық технологиялар және армиямен тығыз қарым-қатынасты біріктіретін кешенді тәсілге негізделгенін көрсетеді. Қазақстан бұл тәжірибенің көбін іске асыруда және одан әрі дамыту үшін әлеуеті жеткілікті.

4-бөлім. Әскери-патриоттық тәрбиені одан әрі дамыту пайымы

Қазіргі заманғы әскери-патриоттық тәрбие Қазақстан азаматына деген жаңа талаптарды қалыптастыратын иірімі терең әлеуметтік және технологиялық өзгеріс жағдайында жетілдірілуге тиіс. Мемлекет алдында дәстүр мен құндылықтарды сақтаумен қатар жастарды қазіргі заманның сын-қатерлеріне дайындау міндеті тұр. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық құрылтайдың үшінші отырысында айтқан "Адал адам – адал еңбек – адал табыс" идеясының маңызы зор. "Адал азамат" тұжырымдамасы адалдық, еңбекқорлық пен әділеттілікті жеке тұлғалық қасиет ретінде ғана емес, қоғамдық сенім мен мемлекет тұрақтылығының негізі деп қарастыратын азаматтық келбетті сипаттайды.

Жастар – елдің басты ресурсы және болашағы. Адалдық, еңбекқорлық, заңға құрмет және Отанға қызмет етуге дайын болу жас қазақстандықтың басты қасиеттері болуға тиіс. Қазіргі заманғы Қазақстан азаматы – білімді, бастамашыл және моральдық тұрғыдан салиқалы, саналы түрде таңдау жасай алатын және белсенді азаматтық ұстанымы бар адам. Әскери-патриоттық тәрбие жаңа заман талабына сәйкес келуге және қазіргі заманғы бағыттарды қамтуға тиіс: пилотсыз ұшу аппаратын қолдану, киберқауіпсіздік негіздері, ақпараттық кеңістікті қорғау және елдің қорғаныс әлеуетін құрайтын басқа да технологиялық аспектілер.

Бастапқы әскери даярлық оқытушыларының рөлін арттыру басты міндет саналады. Олардың кәсіби мәртебесі мен әдістемелік базасы қазіргі заманғы талаптарға сәйкес келуге тиіс. Білім беру бағдарламаларына цифрлық технологияны, симуляциялық тренажерды, VR/AR және басқа да инновациялық құралдарды енгізу қажет. Колледждер мен жоғары оқу орындары, әсіресе әскери кафедра базасында студенттерді қызмет етумен қатар сараптамалық ой-өріске, техникалық даярлыққа және өзекті сын-қатерді түсінуге де даярлау үшін әдістемелік ұсыным дайындау маңызды. Тәрбие процесінде ұлттық тарихтың орны ерекше. "Батырлар күні" сияқты атаулы күндер мен мәдени-білім беру іс-шаралары арқылы Отан қорғаған батырлардың бейнесін насихаттау ұрпақтар сабақтастығын нығайтып, жастар бойында мақтаныш пен жауапкершілік сезімін қалыптастыруға ықпал етеді.

Әскери-патриоттық тәрбие "Адал азамат" бірыңғай тәрбие бағдарламасының органикалық бөлігі болуға тиіс, бұл іс-шаралардың жүйелі болуын, білім беру деңгейі арасындағы сабақтастықты және жалпымемлекеттік құндылықтарға сәйкес келуін қамтамасыз етеді. Білім беру ұйымдарының әскери бөлімдермен, Ұлттық ұланмен және Шекара қызметімен тұрақты өзара іс-қимылы маңызды элемент болып саналады. Далалық оқу-жаттығу жиыны, әскери ойын мен экскурсия жастарға іс жүзіндегі дағды мен әскери қызметке саналы көзқарасты қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Қазіргі заманғы инфрақұрылымсыз бұл жүйені дамыту мүмкін емес. Электрондық оқ ату тирі, байланыс құралдары, практикалық сабақ пен техникалық модельдеуге арналған жабдық білім беру ортасының міндетті бөлігі болуға тиіс. Дронды құрастыруды, бағдарламалау мен аэромодельдеуді қоса алғанда, техникалық шығармашылық үйірмелері патриоттық тәрбиелеумен қатар білім беру саласын цифрлық трансформациялауға ықпал етеді. Цифрлық технологияны қолдану тәрбие жұмысының барлық деңгейін қамтуға тиіс. Жастармен өзара іс-қимылдың қазіргі заманғы форматын виртуалды тренажер, VR/AR-сценарийін, мобильді қосымшалар мен геймификация элементтері бар чат-бот жасау, сондай-ақ әлеуметтік желіде бейнеролик, подкаст, челлендж бен блог арқылы патриоттық контентті кеңінен тарату қамтамасыз етеді.

Салауатты өмір салтын қалыптастыру тәрбиенің маңызды бөлігі болуға тиіс. Таңертеңгі гимнастика, мектеп жарысы, фестиваль, саптық және әндер байқауы денсаулықты нығайтумен қатар тәртіптілікті, ұйымшылдық пен ұлттық мақтаныш сезімін қалыптастырады.

Мектептер мен колледждердің әскери жоғары оқу орындарымен ынтымақтастығы, кездесу, кәсіби бағдарлау іс-шаралары мен ашық есік күндерін өткізу маңызды бағыт болып табылады.

Сонымен, Қазақстандағы әскери-патриоттық тәрбиені дамыту рухани-ізгілік, білім беру, әлеуметтік және технологиялық компоненттерді біріктіріп, дәстүрлі құндылықтар мен қазіргі заманғы тәсілдерді қамтуға тиіс. Бұл тұжырымдаманы іске асыру Отан алдындағы борышын адал әрі абыроймен орындауға дайын азаматтар буынын қалыптастыруға мүмкіндік береді, ол мемлекет тұрақтылығы мен қауіпсіздігінің маңызды негізі болады.

5-бөлім. Дамудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

Жастарға әскери-патриоттық тәрбие беру – өскелең ұрпақтың бойында жоғары деңгейдегі патриоттық сана-сезім, Отан қорғауға әзірлік, ел тарихына, мәдениеті мен дәстүріне құрметпен қарау сезімін қалыптастыруды көздейтін жүйелі және мақсатты жұмыс. Оның мазмұны тәрбие тірегі болатын басты құндылықтарға негізделіп, жұмыстың стратегиялық бағытын айқындайды.

Әскери-патриоттық тәрбие берудің негізгі құндылықтары:

1. Тәуелсіздік және патриотизм. Жастардың бойында Қазақстан тәуелсіздігі үшін мақтаныш сезімін, Отанға деген сүйіспеншілікті және оның мүддесін қорғауға дайын болуды қалыптастыру патриоттық сана-сезімнің іргетасы саналады.

2. Бірлік және бірегейлік. Азаматтық қауымдастықты нығайту, Қазақстан халқының тарихын, мәдениеті мен дәстүрін дәріптеу этникалық тегіне қарамастан, ұлттық бірлік пен бірегейлікті қамтамасыз етеді.

3. Әділдік және жауапкершілік. Құқықтық мәдениетті дамыту, адалдықты дәріптеу және әділ қоғам қалыптастыруға ұмтылу жастарды жауапкершілікке тәрбиелеуге және қоғамдағы сенімді нығайтуға ықпал етеді.

4. Заң және тәртіп. Тәртіп сақтауға, Конституцияға құрметпен қарауға және қоғамдық өмірде қабылданған нормаларды ұстануға баулу мықты құқықтық мемлекеттің іргетасын қалайды.

5. Еңбекқорлық және кәсіпқойлық. Ел мүддесі үшін жасампаз еңбекке, өзін-өзі жетілдіруге және кәсіби тұрғыдан дамуға ұмтылуға тәрбиелеу жастар бойында жасампаздық пен даму құндылықтарын қалыптастырады.

6. Жасампаздық және жаңашылдық. Бастамашылдықты қолдау, шығармашылық ойлау машығын дамыту және Қазақстанның болашағына үлес қосуға ұмтылу патриоттық тәрбиелеуде инновациялық тәсілдің маңыздылығын көрсетеді.

Әскери-патриоттық тәрбие беруді жүзеге асыру тәсілдері

Әскери-патриоттық тәрбие бірін-бірі өзара толықтыратын, бірнеше бағытты қамтитын кешенді тәсіл негізінде жүзеге асырылады, бұл бағыттардың әрқайсысы жеке тұлғаны қалыптастыру мен азаматтық бірегейлікті нығайтудың белгілі бір саласын қамтиды:

1. Идеологиялық тәсіл. Қазақстанның ұлттық тарихын, мәдениетін, рухани және моральдық құндылықтарын жүйелі меңгеру арқылы патриоттық сана-сезімді қалыптастыруға негізделеді, бұл ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етіп, азаматтық бірегейлікті нығайтады.

2. Ақпараттық тәрбие беру тәсілі. Қарулы Күштердің рөлі мен маңызы, халықтың өткен тарихтағы өнегелі ерлігі және әскери қызметтің абыройлы миссиясы мен оның мемлекет қауіпсіздігінің бір бөлігі ретінде маңыздылығы туралы жастардың толыққанды хабардар болуына бағытталған.

3. Әлеуметтік-құқықтық тәсіл. Заңға құрметпен қарауды қалыптастырады, құқықтық мәдениетті нығайтады және белсенді азаматтық ұстанымды, жауапкершілік пен мемлекет болашағына үлес қосуға ұмтылатын түсінікті тереңдетуге ықпал етеді.

4. Моральдық-адамгершілік тәсіл. Адамның ішкі дүниесін шыншылдық, парыз, адалдық пен Отанға деген жанқиярлықты орнықтыра отырып тәрбиелеуге негізделеді.

5. Психологиялық тәсіл. Эмоционалдық ерік-жігер ұстамдылығын, қиындыққа мойымай, ішкі ресурсты жұмылдыра алу және стрестік және экстремалды жағдайда тиімді әрекет ете алу қабілетін дамытуға бағытталған.

Әскери-патриоттық тәрбиені іске асырудың негізгі бағыттары

Жоғарыда айтылған қағидаттар мен тәсілдерді ойдағыдай енгізу үшін жастарға әскери-патриоттық тәрбие беруді бірқатар стратегиялық бағыттар бойынша дамыту қажет, олардың әрбірі тәрбие жұмысының біртұтас және тұрақты негізін құрайды:

1. Әскери-патриоттық жұмысқа жауапты органдардың құрылымын жетілдіру. Республикалық және өңірлік деңгейде барлық тартылатын институттың келісілген іс-қимылын қамтамасыз ететін тәрбие процесін ұйымдастырудың біртұтас және үйлестірілген жүйесін қалыптастыруды болжайды.

2. Осы саланың ұйымдастырушылары мен мамандарының кәсіби деңгейін арттыру, қазіргі заманғы тәрбие нысандары мен әдістерін енгізу. Инновациялық әдістемелерді, қазіргі заманғы цифрлық технология мен тиімді тәрбиелеу практикасын қолдана алатын жаңа буын кадрларын даярлауды қамтиды.

3. Жастар бойында Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің жауынгерлік және еңбек ету дәстүрі негізінде патриоттық қасиеттерді қалыптастыру. Ұлттық жадыны нығайтуға, ата-баба ерлігіне тағзым етуге және ел болашағы үшін парыз пен жауапкершілік сезімін дамытуға бағытталған.

4. Әскери-патриоттық іс-шараларды ұйымдастыру мен жүргізу үшін материалдық-техникалық базаны дамыту. Тәрбие жұмысының қажеттілігіне сәйкес келетін практикалық және цифрлық даярлықты интеграциялауға мүмкіндік беретін қазіргі заманғы инфрақұрылымды орнатуды қамтамасыз етеді.

5. Қоғамдық оң пікірді қалыптастыруға және жастарды патриоттық жұмысқа тартуға ықпал ететін тиімді ақпараттық сүйемелдеу. Патриоттық құндылықтарды насихаттау және әскери қызметті танымал ету үшін медиа құралдармен және цифрлық платформалармен кешенді жұмыс істеуді болжайды.

Көрсетілген бағыттардың бәрі өзара тығыз байланысты әрі рухани-адамгершілік және дүниетанымдық бағытқа, сондай-ақ тәрбие ісінің нақты айқындалған мақсаттарына, міндеттеріне, нысандары мен әдістеріне негізделген бірыңғай жүйе аясында іске асырылады.

5.1. Әскери-патриоттық жұмыс органдарының құрылымын жетілдіру

Әскери-патриоттық жұмыс органдарының құрылымын жетілдіру барлық білім беру деңгейінде және барлық әлеуметтік топтарда тәрбие процесінің тиімділігі мен сабақтастығын қамтамасыз ететін тұрақты әрі үйлестірілген жүйе қалыптастыруды болжайды.

1. Республикалық және өңірлік деңгейде барлық білім беру сатысын қамтитын және жұмыс мақсатының, міндеті мен әдісінің бірлігін қамтамасыз ететін біртұтас әскери-патриоттық тәрбие жүйесін қалыптастыру.

2. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бағдарламаларын іске асыруға мемлекеттік және қоғамдық институттарды белсенді тарту, сондай-ақ ұлттық, оның ішінде өңірлік деңгейде тәлімгерлік пен кураторлық тәжірибені дамыту мен қолдау.

3. Жергілікті атқарушы органдардың мамандандырылған әскери мектеп, үйірме мен секция жұмысын ұйымдастыру және қамтамасыз ету мәселелеріндегі өкілеттігін нақты айқындау, кемшіліктерді жою және оң тәжірибені бекіту үшін Қорғаныс министрлігі тарапынан жедел түзету енгізу және жүйелі бақылауды қамтамасыз етіп, білім беру ұйымындағы бастапқы әскери даярлық сапасын тұрақты мониторингтеу және талдау.

4. Әскери-патриоттық жұмысқа үкіметтік емес ұйымдардың мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс тетігі арқылы қатысуы үшін жағдай жасау.

5. Еліміздің мектептері мен колледждерінде кейіннен әскери бөлімдер тарапынан кураторлықты бекітіп, жастардың техникалық ой-өрісін дамыту үшін әскери-патриоттық клубтар құру, "Жас сарбаз" сыныптарын және "Smart-sarbaz" үйірмелерін ашу тәжірибесін жалғастыру.

6. Оқушылар парламенті шеңберінде мектепте әскери-патриоттық министрлікті енгізу, оның жұмысы патриоттық іс-шараларды ұйымдастыру мен үйлестіруге, оқушылардың бастамасын дамытуға, сондай-ақ әскери-патриоттық клубтармен және бірлестіктермен өзара іс-қимылды нығайтуға бағытталатын болады.

5.2. Әскери-патриоттық тәрбиені ұйымдастырушылар мен мамандарының кәсіби даярлығы деңгейін арттыру, жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жұмысының нысандары мен әдістерін жетілдіру

Мамандардың кәсіби деңгейін арттыру және әдістемелік базаны жетілдіру әскери-патриоттық тәрбие жүйесін сапалы дамытудың маңызды шарттары болып саналады. Осы процесс барлық даярлық деңгейін қамтитын және инновациялық жұмыс нысанын белсенді енгізуді болжайтын қазіргі заманғы білім беру тәсіліне негізделуге тиіс.

1. Функциялардың қайталануын болдырмау және бірлескен жұмыстың нәтижелілігін арттыру үшін әскери-патриоттық тәрбие мәселелеріне жауапты облыстық және аудандық құрылымдар арасында тиімді өзара іс-қимылды және бірлесіп әрекет етуді қамтамасыз ету.

2. Білім беру ұйымындағы әскери-патриоттық жұмыс сапасын арттыруға және бірегейлендіруге бағытталған әдістемелік ұсыным әзірлеу және енгізу.

3. Мемлекеттік органдар мен қоғамдық институттардың тең дәрежеде қатысуын көздейтін іс-шараларға теңгерімді көзқарасты қалыптастыру, бұл серіктестікті нығайтуға және тәрбиелік бастамаларға қоғамдық қолдауды арттыруға мүмкіндік береді.

4. Әртүрлі әлеуметтік және жас топтарының мүддесі ескерілетін іс-шара өткізу, бұл жастарды кеңінен қамтуды және барлық әлеуметтік, кәсіби топ өкілдерін тәрбиелеу процесіне тартуды қамтамасыз етеді.

5. Мамандарды даярлау және цифрлық технологияны меңгеруді, интерактивті форматты қолдануды және әскери даярлық элементтерін оқу процесіне интеграциялауды қоса алғанда, қазіргі заманғы әскери-патриоттық тәрбие әдістеріне үйрету.

6. Тәжірибе алмасу және озық тәжірибені енгізу үшін орталық мемлекеттік органдармен, қоғамдық бірлестіктермен, сондай-ақ шетел мемлекеттерінің жастар ұйымдарымен ынтымақтастық туралы меморандум жасау.

7. "Жас сарбаз" қозғалысының ұйымдастыру мүмкіндігін кеңейтуге және тәрбие жұмысының сапасын арттыруға бағытталған мемлекеттік және қоғамдық құрылымдармен тығыз өзара іс-қимылын дамыту.

5.3. Жастар бойында патриоттық қасиетті қалыптастыру және дамыту, оларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің дәстүрі негізінде тәрбиелеу

Жастарды кешенді әскери-патриоттық тәрбиелеу Қазақстанның бұған дейінгі ерлік өнегесі, әскери дәстүрі және Отанына қызмет ету үлгі-өнегесі негізінде қалыптасады. Бұл жұмыс жас азаматтар бойында тарихын, ұлттық мәдениетін дәріптеуге және ел қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі Қарулы Күштердің рөліне негізделген тұрақты құндылық бағытын қалыптастыруға бағытталған.

1. Тарихи-патриоттық насихаттау. Жастарға қорғаныс және қауіпсіздік саласындағы басымдықтар туралы толыққанды ақпарат беруді, ата-бабамыздың ерлік мұрасымен, қазақстандықтардың ерлік өнегесімен, армияның қалыптасу кезеңімен және оның стратегиялық міндеттерімен таныстыруды қамтиды. Отан қорғаушыларды дәріптеу сезімін қалыптастыруға және Отанына қызмет ету туралы жадыны сақтауға ерекше назар аударылады.

2. Бұқаралық іс-шараларды ұйымдастыру. Республикалық бастама
іс-шарасына қатысу үшін аудан, қала және облыс деңгейінде үздік клуб іріктелетін әскери-патриоттық жиын өткізуді, сондай-ақ сарапшылар, қоғам қайраткерлері мен ардагерлер тартылатын мәдени-көпшілік, спорттық және әскери-патриоттық іс-шараларды ұйымдастыруды болжайды. Бұл іс-шаралар ұрпақтар сабақтастығын және ұлттық жадыны нығайтуға ықпал етеді.

3. Психологиялық-педагогикалық дайындық. Жастар бойында табандылықты, батылдықты, борыш пен өзара көмек сезімін дамытуға бағытталған. Ол эмоцияны бақылай алуды, қорқынышты жеңе білуді, жауапкершілік пен ар-намыс сезімін күшейтуді, сондай-ақ жағымды тұлғалық қасиеттерді нығайту үшін өзін-өзі тану және өзін-өзі тәрбиелеу дағдысын дамытуды қамтиды.

4. Дене шынықтыру дайындығы. Шымырлықты, ерік-жігерді, жүктемені еңсере білу қабілетін, жауынгерлік рух пен тәртіптілік қасиеттерін дамытуды болжайды.

5. Отбасылық және әлеуметтік құндылықтар. Жастарды отбасылық дәстүр мен құндылықтарға негізделген тәрбиелеуді, әскери қызметшілердің отбасы мүшелерін мәдени және спорттық іс-шараларға тартуды қамтиды, бұл ұрпақтар сабақтастығы мен қоғамдық бірлікті нығайтуға ықпал етеді.

6. Ұйымдық өзара іс-қимыл. Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың мемлекеттік органдармен және білім беру ұйымдарымен тығыз ынтымақтастығын, сондай-ақ әскери қызметшілердің қамқорлық жұмысына белсенді қатысуын көздейді. Сонымен қатар іздеу жасақтарына, әскери-патриоттық тақырыптағы ғылыми-практикалық конференция мен форумға жастарды тартуды болжайды.

7. Жеке жұмыс. Жастарға атаулы қолдау көрсетуге, олардың тәрбиелік іс-шараларға саналы әрі белсенді қатысуына жағдай жасауға, сондай-ақ жеке жауапкершілік пен тәрбие процесіне тартылу деңгейін арттыруға бағытталған.

5.4. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу үшін материалдық базаны дамыту

Материалдық-техникалық базаны дамыту әскери-патриоттық тәрбие сапасын арттырудың қажетті шарты болып табылады. Ол жастарды іс жүзінде даярлау, олардың техникалық және цифрлық құзыретін дамыту, сондай-ақ дәстүр және жаңа технология негізінде тәрбие жұмысын нығайту үшін мүмкіндікті қамтамасыз ететін қазіргі заманғы инфрақұрылым құруға бағытталған.

1. "Жас сарбаз" әскери-патриоттық клубтары мен сыныптарын жабдықтау. Оқу үй-жайларын арнайы жабдық – интерактивті тақтамен, мультимедиалық құрылғымен, қару-жарақ макетімен, әскери тарих, тактика, саптық даярлық және азаматтық қорғаныс бойынша көрнекі құралдармен қамтамасыз етуді көздейді.

2. Нысанды киіммен және атрибутикамен қамтамасыз ету. "Жас сарбаз" әскери-патриоттық клубы мен сыныбының тәрбиеленушілеріне қозғалыс нышаны бар бірыңғай нысанды киім, сондай-ақ атрибутика (ту, төсбелгі, шеврон) беру көзделеді, бұл ұжымдық рухты нығайтуға және бірлік сезімін қалыптастыруға әсерін тигізеді.

3. Спорттық жарақтандыру. Пневматикалық қарудан атуды, автоматты бұзып-жинауды, кедергілер жолағынан өтуді және дене шынықтыру дайындығын дамытуды қоса алғанда, спорттық құрал-жабдықпен және тренажермен қамтамасыз ету, әскери-қолданбалы спорт түрлерімен шұғылдануға арналған спорт залы мен алаңын жабдықтау көзделеді.

4. Полигондар мен оқу-жаттығу базаларын дамыту. "Айбын" сияқты ауқымды республикалық іс-шараларды қоса алғанда, практикалық сабақ өткізу үшін арнайы объектілерді жасауға және жаңғыртуға бағытталған.

5. Техникалық шығармашылық үйірмелеріне арналған инфрақұрылым. Мектептерді пилотсыз техника жиынтығымен, бағдарламалау және авиамодельдеу құралдарымен жабдықтауды қамтиды, бұл оқушылардың инженерлік ой-өрісін және цифрлық дағдыны дамытуға ықпал етеді.

6. Ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету. Тәрбие жұмысын сүйемелдеу үшін бірыңғай цифрлық контур құруды, ведомстволық ақпараттық ресурсты (портал, онлайн-кітапхана, медиаконтент және т.б.) қолдау және жаңарту, сондай-ақ әдістемелік және ақпараттық қолдауды қамтамасыз ететін мультимедиалық материалдарды әзірлеу болжанады.

7. Әскери бөлімдер мен ардагерлер ұйымдарын тарту. Экскурсия, практикалық сабақ және ашық есік күндерін өткізу үшін әскери бөлімдердің инфрақұрылымын пайдалану, сондай-ақ ардагерлер ұйымдарының тәрбиелік бастамаларына қатысу болжанады.

8. Мұражайлар мен мемориалдарды қолдау. Тарихи жадыны тәрбиелеудің маңызды элементі ретінде батырлар мен Отан қорғаушыларға арналған әскери даңқ мұражайларын, мемориалдық кешендер мен ескерткіштер жасауда, реконструкциялауда және қолдауда жәрдем көрсетуді қамтиды.

9. Цифрлық білім беру платформалары мен тренажерлар жасау және қолдау. Қашықтан және аралас оқыту жүйесін әзірлеуге және енгізуге, бастапқы әскери даярлық, тактика және медициналық даярлық бойынша VR/AR технологияны, виртуалды симуляторлар мен тренажерларды қолдануға, сондай-ақ білім беру деректерін талдауды қолданып, дербестендірілген оқытуды ұйымдастыруға бағытталған.

10. Мобильді оқу-жаттығу кешендерін енгізу. Ауылдық және шалғайдағы мектептерге цифрлық платформа мен контентке офлайн-қолжетімділікті қамтамасыз етіп, қазіргі заманғы әскери және патриоттық даярлық құралдарына қолжетімділікті қамтамасыз етеді.

5.5. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді ақпараттық қамтамасыз ету

Әскери-патриоттық тәрбие ісін ақпараттық тұрғыда қамтамасыз ету жай ғана мәлімет таратумен шектелмейді, ол Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің орнықты жағымды бейнесін қалыптастыруға, Отан қорғаушылардың ерлігін ұлықтауға және әскери қызметті құрметті әрі жауапты миссия ретінде насихаттауға бағытталған жүйелі жұмысты білдіреді. Бұл жұмыс ел тарихын, оның жетістіктері мен жеңістерін терең ұғындыруды қамтамасыз етуге, ұлттық бірегейлікті нығайтуға және құрылымды бұзатын идеологияға қарсы иммунитетті қалыптастыруға ықпал етуге тиіс.

1. Мемлекеттік, қоғамдық және медиа құрылымдардың күш-жігерін біріктіру. Әскери-патриоттық тәрбие саласында ақпараттық саясат бірлігіне қол жеткізу үшін бұқаралық ақпарат құралдарының, ведомстволық басылымдар және қоғамдық ұйымдар жұмысын үйлестіруді болжайды.

2. Цифрлық ортада арнайы контентті орналастыру. Ведомстволық әлеуметтік желі мен мемлекеттік интернет-ресурста әлеуметтік бейнероликтерді, мультимедиалық материалдарды және патриоттық контентті жүйелі түрде жария етуді қамтиды.

3. Баспасөз басылымдарында материалдарды тарату. Қарулы Күштердің және басқа да әлуетті құрылымдардың арнайы басылымдарында мақалалар мен талдау материалдарын жариялауға бағытталған, ол әскери-патриоттық тақырыпқа тұрақты қызығушылықты қамтамасыз етеді.

4. Көрнекі үгіт-насихат құралдарын пайдалану. Әскери қызметті танымал ету және Қарулы Күштерге деген оң көзқарасты қалыптастыру үшін елді мекендерде ақпараттық стендтер, баннерлер мен басқа да визуалды материалдар орнатуды қамтиды.

5. "Қазақстанның жас қорғаушысы" электрондық журналын құру. Онлайн және мобильді форматтағы журналда ел батырлары туралы материалдар, әскери қызметшілермен сұхбаттар, жастар жобалары туралы әңгімелер, армиядағы қазіргі заманғы технология туралы жарияланымдар, сондай-ақ оқушылар мен студенттерге арналған шығармашылық тапсырмалар мен конкурстар қамтылады.

6. Подкастар мен бейнеблогтарды дамыту. Жас офицерлер мен курсанттар қызмет өткерудегі тәжірибесімен бөлісетін, армияның күнделікті өмірі туралы айтып, жасөспірімдермен және жастармен тікелей диалог жүргізетін медиаалаң құруды болжайды.

7. Жастарға арналған медиамектептерді ұйымдастыру. Оқушылар мен студенттерді медиа жасау дағдысына оқытып-үйретуге, мақалалар, бейнероликтер, подкастар жасауға, сондай-ақ патриоттық тақырыпқа арналған мектептегі және өңірдегі медиаплатформаны дамытуға бағытталған.

Осы бағыттарды іске асыру көпдеңгейлі ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін қалыптастыруға мүмкіндік береді, онда дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдары қазіргі заманғы цифрлық платформамен үйлесетін, ал ақпараттық ықпал ету жастарды тәрбиелеу, оқу-ағарту және оң азаматтық белсенділікке тарту құралына айналатын болады.

6-бөлім. Нысаналы индикаторлар мен күтілетін нәтиже

Әскери-патриоттық тәрбиелеуге тартылған жастар санының ұлғаюымен 2030 жылға қарай:

барлық білім беру деңгейінде және барлық әлеуметтік топта әскери-патриоттық тәрбиенің жүйелі моделі құрылады;

әскери-патриоттық тәрбиелеу міндеттерін орындауда ведомствоаралық өзара іс-қимыл және мемлекеттік әріптестік жүйесі тиімді жұмыс істейді;

жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді сүйемелдеу мен реттеудің құқықтық базасы өзекті етіледі;

өз елі үшін мақтаныш сезіміне (тарихи мұраны, мәдениетті дамытуға, спорттағы жетістікке, Отанын қорғауға, оның өркендеуіне үлес қосуға ниеттенуге) негізделген елде іске асырылатын саясатқа жастардың қанағаттану деңгейі арттырылатын болады.

Мақсатқа қол жеткізу осы Тұжырымдамаға 1-кестеде көрсетілген нысаналы индикаторлармен өлшенетін болады.

2030 жылға қарай күтілетін сандық нәтиже:

жалпы білім беретін мекемелер мен әскери бөлімдер жанындағы әскери-патриоттық ұйымдар (клубтар, үйірмелер, сыныптар мен секциялар) үлесін 19,2 %-ға ұлғайту;

оқу-әдістемелік жиыннан өткен мамандар үлесін 45,9 %-ға ұлғайту;

әскери оқу орындарына оқуға түсуге ниет білдіретін жастар үлесін
7,8 %-ға ұлғайту;

әскери-патриоттық клубтар материалдық-техникалық базасының (сынып пен үй-жайды жабдықтау, нысанды киіммен, атрибутикамен қамтамасыз ету) қамтамасыз етілу үлесін 13,6 %-ға дейін ұлғайту;

жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жарияланымдар, әлеуметтік роликтер мен контенттер үлесін 41 %-ға ұлғайту.

2030 жылға дейінгі күтілетін сапалық нәтиже:

армияның оң имиджінің нығаюын көрсететін жастардың Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне және басқа да құқық қорғау құрылымдарына сенім білдіру индексінің өсуі;

жастардың азаматтық және әскери борышын орындауға дайын болу деңгейінің артуы (қажет болғанда Отанын қорғауға дайын екені туралы мәлімдейтін жас азаматтар үлесінің ұлғаюы);

жастарды патриоттық жұмысқа тартудың айтарлықтай ұлғаюы (оның ішінде NEET-жастар, ауыл жастары, мүмкіндігі шектеулі жастар сияқты бұрын қатыспаған топтарды қамту есебінен);

жастар арасында мемлекетке қарсы идеология мен экстремизмге төзбеушілік атмосферасының нығаюы, теріс ақпараттық ықпал етуге қарсы тұрақтылықтың артуы (жас ұрпақтың "идеологиялық иммунитетінің" қалыптасуы).

Ескертпе: Тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі іс-шаралар осы Тұжырымдамаға қосымшаға сәйкес Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.

1-кесте. Нысаналы индикаторлар

Р/с№	Нысаналы индикаторлар	Өлш. бірл.	Ақпарат көзі	Болжам							Орындауға жауаптылар
				2024 жыл	2025 жыл	2026 жыл	2027 жыл	2028 жыл	2029 жыл	2030 жыл
1.	Жалпы білім беретін мекемелер мен әскери бөлімдер жанындағы әскери-патриоттық ұйымдар (клубтар, үйірмелер, сыныптар мен секциялар) үлесін ұлғайту	%	Қорғанысмині	2,7	5,5	8,2	11-	13,7	16,5	19,2	ЖАО, Қорғаныс мині, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша), Ассамблея жастары (келісу бойынша)
2.	Оқу-әдістемелік жиыннан өткен мамандар үлесін ұлғайту	%	Қорғанысмині	6,4	12,9	19,3	26	32	39,3	45,9	ЖАО, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша), Қорғанысмині
3.	Әскери оқу орындарына оқуға түсуге ниет білдіретін жастар үлесін ұлғайту	%	Қорғанысмині	5,4	5,8	6,2	6,6	7	7,4	7,8	ЖАО, Қорғаныс мині, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша) МАМ, ОМ, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша), МКҚ (келісу бойынша)
4.	Әскери-патриоттық клубтар материалдық-техникалық базасының (сынып пен үй-жайды жабдықтау, нысанды киіммен, атрибутикамен қамтамасыз ету) қамтамасыз етілу үлесін ұлғайту	%	Қорғанысмині	1,9-ға дейін	3,7-ге дейін	5,5-ке дейін	7,6-ға дейін	9,6-ға дейін	11,6-ға дейін	13,6-ға дейін	ЖАО, Қорғаныс мині
5.	Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі жарияланымдар, әлеуметтік роликтер мен контенттер үлесін ұлғайту	%	Қорғанысмині	6,4	12,1	17,8	23,6	29,4	35,2	41	Қорғаныс мині, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша), ЖАО, МКҚ (келісу бойынша), "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша)

Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасына қосымша

Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеудің 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары

Р/с №	Іс-шара атауы	Аяқтау нысаны	Аяқталу мерзімі	Жауапты орындаушылар	Қаржыландыру көлемі	Қаржыландыру көзі
1	2	3	4	5	6	7
1-бағыт. Әскери-патриоттық жұмыс органдары құрылымының жүйесін жетілдіру
Нысаналы индикатор: Жалпы білім беретін мекемелер мен әскери бөлімдер жанындағы әскери-патриоттық ұйымдар (клубтар, үйірмелер, сыныптар мен секциялар) үлесін ұлғайту (2024 ж. – 2,7 %, 2025 ж. – 5,5 %, 2026 ж. – 8,2 %, 2027 ж. – 11 %, 2028 ж. – 13,7 %, 2029 ж. – 16,5 %, 2030 ж. – 19,2 %)
1	Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жөніндегі республикалық және өңірлік үйлестіру кеңесін құру	Қорғанысминінің бұйрығы, облыс (қала), аудан әкімдерінің өкімі	2025 жылғы желтоқсан	Қорғанысмині, ЖАО	талап етілмейді	-
2	Жалпы білім беретін мекемелерде және әскери бөлімдер мен мекемелер жанынан әскери-патриоттық клуб ашу	аудандық білім беру басқармасында (бөлімде) тіркеумен әскери-патриоттық клуб ашу туралы акт (айына кемінде бір клубтан)	жарты жылда бір рет келесі айдың 10-ы күніне қарай Қорғанысминіне ақпарат	ЖАО, Қорғанысмині, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша)	талап етілмейді	-
3	Жалпы білім беретін мекемелерде "Жас сарбаз" әскери-патриоттық сыныбын ашу	аудандық білім беру басқармасында (бөлімде) тіркеумен "Жас сарбаз" әскери-патриоттық сыныбын ашу туралы акт (жылына кемінде бір сыныптан)	жарты жылда бір рет келесі айдың 10-ы күніне қарай Қорғанысминіне ақпарат	ЖАО	талап етілмейді	-
4	Мамандандырылған мектеп пен техникалық колледжде "Смарт сарбаз" үйірмесін ашу	аудандық білім беру басқармасында (бөлімдер) "Смарт сарбаз" үйірмесін ашу туралы акт (жылына кемінде бір үйірмеден)	жарты жылда бір рет келесі айдың 10-ы күніне қарай Қорғанысминіне ақпарат	ЖАО, Қорғанысмині, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша)	талап етілмейді	-
5	Жастар үйі мен Қазақстан халқының Ассамблеясы базасында "Жас сарбаз" қозғалысының үйірме жұмысын ұйымдастыру	үйірме ашу туралы акт (2029 жылға қарай әрбір өңірде кемінде бір үйірме ашу)	жыл сайын, сәуір	Ассамблея жастары (келісу бойынша), Қорғанысмині, ЖАО	талап етілмейді	-
2-бағыт. Әскери-патриоттық тәрбиелеуді ұйымдастырушылар мен мамандарының кәсіби даярлығы деңгейін арттыру, жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу жұмысының нысандары мен әдістерін жетілдіру
Нысаналы индикатор: Оқу-әдістемелік жиыннан өткен мамандар үлесін ұлғайту (2024 ж. – 6,4 %, 2025 ж. – 12,9 %, 2026 ж. – 19,3 %, 2027 ж. – 26 %, 2028 ж. – 32 %, 2029 ж. – 39,3 %, 2030 ж. – 45,9 %)
6	"Жас сарбаз" қозғалысы филиалының төрағаларымен оқу-әдістемелік жиын өткізу	Қорғанысминінің бұйрығы	жыл сайын қараша	Қорғанысмині, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша), ЖАО	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
7	Облыстық (қалалық, аудандық) "Айбын" жиынын өткізу шеңберінде әскери-патриоттық клуб жетекшілерімен және бастапқы әскери және технологиялық даярлық оқытушыларымен оқу-әдістемелік жиын өткізу	әкімдердің өкімі	жыл сайын сәуір-мамыр	ЖАО	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
8	"Айбын" республикалық жиынын өткізу шеңберінде әскери-патриоттық тәрбиені дамытуға тартылған мамандармен оқу-әдістемелік жиын өткізу	Қорғанысминінің бұйрығы	жыл сайын маусым	Қорғанысмині, ЖАО	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
9	Жастармен әскери-патриоттық жұмысты ұйымдастыру бойынша оқу-әдістемелік жиынға әдістемелік ұсыным дайындау	Ұлттық қорғаныс университеті ғылыми кеңесі отырысының хаттамасы	жыл сайын сәуір-мамыр, маусым, қараша	Қорғанысмині, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша), ЖАО	талап етілмейді	-
3-бағыт. Жастардың бойында патриоттық қасиеттерді қалыптастыру және дамыту, оларды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің дәстүрі негізінде тәрбиелеу
Нысаналы индикатор: Әскери оқу орындарына оқуға түсуге ниет білдіретін жастар үлесін ұлғайту (2024 ж. – 5,4 %, 2025 ж. – 5,8 %, 2026 ж. – 6,2 %, 2027 ж. – 6,6 %, 2028 ж. – 7 %, 2029 ж. – 7,4 %, 2030 ж. – 7,8 %)
10	"Айбын" республикалық әскери-патриоттық жастар жиынын өткізу	Қорғанысминінің бұйрығы	жыл сайын маусым	Қорғанысмині, ЖАО, МАМ	көзделген қаражат есебінен және шегінде	Қорғанысмині мен ЖБ бюджеті
11	"Айбын" республикалық әскери-патриоттық жастар жиынының аудандық, қалалық, облыстық іріктеу кезеңін өткізу	әкімдердің өкімі	жыл сайын сәуір-мамыр	ЖАО, Қорғанысмині, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша)	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
12	Отан қорғаушы күніне арналған оқу орындарында жауынгерлік оқу-жаттығу және қызмет үздіктерінің, Қарулы Күштер ардагерлерінің, интернационалист жауынгерлердің қатысуымен "Ерлік сабағы" ашық сабағын ұйымдастыру және өткізу	Қорғанысминінің бұйрығы	жыл сайын мамыр, қыркүйек (Отан қорғаушы күні және 1 қыркүйекте Білім күні қарсаңында)	ЖАО, Қорғанысмині, ОМ, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша), МКҚ (келісу бойынша)	талап етілмейді	-
13	Отан қорғаушы күніне арналған үздік "Жас сарбаз" әскери-патриоттық клубы мен мамандандырылған сыныбының (әрбір өңірден бір клубтан) салтанатты концертке қатысуы	Қорғанысминінің бұйрығы	жыл сайын мамыр	Қорғанысмині, ТЖМ, ІІМ, ҰҚК (келісу бойынша), ЖАО	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
4-бағыт. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу үшін материалдық базаны дамыту
Нысаналы индикатор: Әскери-патриоттық клубтар материалдық-техникалық базасының (сыныптар мен үй-жайларды жабдықтау, киім нысанымен, атрибутикамен қамтамасыз ету) қамтамасыз етілу үлесін ұлғайту (2024 ж. – 1,9 %, 2025 ж. – 3,7 %, 2026 ж. – 5,5 %, 2027 ж. – 7,6 %, 2028 ж. – 9,6 %, 2029 ж. – 11,6 %, 2030 ж. – 13,6 %)
14	Әскери-патриоттық клуб пен "Жас сарбаз" сыныбының оқушыларымен сабақ өткізу орындарын жиһазбен, Интернет желісіне шығатын компьютермен, фото, бейнеаппаратурамен, басқа да қажетті техникамен қамтамасыз ету	орындалған жұмыс актісі	жыл сайын қыркүйек	ЖАО, Қорғанысмині	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
15	Әскери-патриоттық қозғалыс, клуб мүшелерін нысанды киіммен, спорттық киім нысанымен, жабдықпен, атрибутикамен, жалаулармен, плакаттармен және т.б. қамтамасыз ету	орындалған жұмыс актісі	жыл сайын Қорғанысминіне ақпарат сәуір, қазан	ЖАО, Қорғанысмині	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ
5-бағыт. Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеуді ақпараттық қамтамасыз ету
Нысаналы индикатор: Жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бойынша жарияланымдар, әлеуметтік роликтер мен контенттер үлесін ұлғайту (2024 ж. – 6,4 %, 2025 ж. – 12,1 %, 2026 ж. – 17,8 %, 2027 ж. – 23,6 %, 2028 ж. – 29,4 %, 2029 ж. – 35,2 %, 2030 ж. – 41 %)
16	Әлеуметтік желіде жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу бойынша әлеуметтік роликтер мен контенттер шығару	әлеуметтік желіні ақпаратпен толықтыру	ай сайын	Қорғанысмині, ЖАО, "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша), ТЖМ, ҰҚК (келісу бойынша), ІІМ, МКҚ (келісу бойынша)	талап етілмейді	-
17	Қорғаныс министрлігінің, Ұлттық ұланның және Шекара қызметінің ведомстволық баспа басылымында жастарды әскери-патриоттық тәрбиелеу тақырыбына мақалалар басып шығару	мақала жариялау	тоқсан сайын	Қорғанысмині, ЖАО, ТЖМ, ҰҚК (келісу бойынша), ІІМ, МКҚ (келісу бойынша) "Жас сарбаз" қозғалысы (келісу бойынша)	талап етілмейді	-
18	Елді мекенде ҚР Қарулы Күштеріндегі, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарындағы әскери қызметті насихаттайтын үгіт-насихат құралдарын орналастыру	орындалған жұмыс актісі	жыл сайын Отан қорғаушы күніне қарай жаңарту	ЖАО, Қорғанысмині, ТЖМ, ҰҚК (келісу бойынша), ІІМ, МКҚ (келісу бойынша)	көзделген қаражат есебінен және шегінде	ЖБ

Ескертпе:

аббревиатуралардың толық жазылуы:

Ассамблея жастары	–	"Ассамблея жастары" республикалық қоғамдық бірлестігі
ЖАО	–	жергілікті атқарушы органдар
"Жас сарбаз" қозғалысы	–	"Жас сарбаз" балалар-жасөспірімдер әскери-патриоттық қозғалысы" республикалық қоғамдық бірлестігі
Қорғанысмині	–	Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі
ЖБ	–	жергілікті бюджет
МАМ	–	Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі
МКҚ	–	Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметі
ОМ	–	Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі
ТЖМ	–	Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлігі
ҰҚК	–	Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті
ІІМ	–	Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі

Об утверждении Концепции военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года

Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 ноября 2023 года № 1039.

Сноска. В заголовок постановления вносится изменение на казахском языке, текст на русском языке не меняется, в соответствии с постановлением Правительства РК от 07.11.2025 № 937.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Концепцию военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года (далее – Концепция).

Сноска. В пункт 1 вносится изменение на казахском языке, текст на русском языке не меняется, в соответствии с постановлением Правительства РК от 07.11.2025 № 937.

2. Центральным, местным исполнительным органам и иным государственным органам (по согласованию), ответственным за реализацию Концепции:

1) принять необходимые меры по реализации Концепции;

2) представлять информацию о ходе реализации Концепции в порядке и сроки, установленные постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2017 года № 790 "Об утверждении Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство обороны Республики Казахстан.

4. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Смаилов

Утверждена постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 ноября 2023 года № 1039

Концепция
военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года

Сноска. Концепция – в редакции постановления Правительства РК от 07.11.2025 № 937.

Содержание

Раздел 1. Паспорт

Раздел 2. Анализ текущей ситуации

Раздел 3. Обзор международного опыта

Раздел 4. Видение дальнейшего развития военно-патриотического воспитания молодежи

Раздел 5. Основные принципы и подходы развития

Направление 1. Совершенствование структуры органов военно-патриотической работы

Направление 2. Повышение уровня профессиональной подготовки организаторов и специалистов военно-патриотического воспитания, совершенствование форм и методов работы по военно-патриотическому воспитанию молодежи

Направление 3. Формирование и развитие патриотических качеств у молодежи, воспитание их на основе традиций Вооруженных Сил Республики Казахстан

Направление 4. Развитие материальной базы для военно-патриотического воспитания молодежи

Направление 5. Информационное обеспечение военно-патриотического воспитания молодежи

Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты

Приложение:

1. План действий по реализации Концепции военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года

Раздел 1. Паспорт

1. Наименование	Концепция военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года
2. Основание для разработки	Пункт 2.5 протокола Всеармейского совещания под председательством Президента Республики Казахстан от 5 мая 2023 года № 23-01-13.1.
3. Государственные органы, ответственные за разработку и реализацию Концепции	Министерство обороны Республики Казахстан, Министерство культуры и информации Республики Казахстан, Министерство просвещения Республики Казахстан, Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, Служба государственной охраны Республики Казахстан, Комитет национальной безопасности Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, местные исполнительные органы
4. Сроки реализации	2024 – 2030 годы

Раздел 2. Анализ текущей ситуации

Организация работы по военно-патриотическому воспитанию подрастающего поколения в Республике Казахстан осуществляется центральными государственными и местными исполнительными органами, а также общественными объединениями в пределах их компетенции.

Основными координаторами данного процесса выступают министерства обороны, просвещения, местные исполнительные органы и республиканские общественные объединения. В целях повышения эффективности военно-патриотического воспитания молодежи в 2015 году при Министерстве обороны был создан Национальный военно-патриотический центр Вооруженных Сил, ставший координационным органом в данной сфере. На его базе в 2018 году учреждено республиканское детско-юношеское военно-патриотическое движение "Жас сарбаз" (далее – движение "Жас сарбаз"). На момент создания движение объединяло 73164 ребенка, охваченных через 2828 военно-патриотических клубов. В настоящее время движение имеет структурные подразделения – филиалы в 17 областях и 3 городах республиканского значения.

При образовательных организациях действует 388 кружков "Smart-sarbaz", в которых занимаются около 6500 воспитанников. Деятельность кружков ориентирована на формирование научно-технического мышления, развитие инженерных навыков и подготовку молодежи к созданию собственных технологических решений. Обучение ведется с использованием современных цифровых технологий, включая элементы виртуальной и дополненной реальности, что позволяет сочетать традиционные формы патриотического воспитания с инновационными образовательными практиками.

Ежегодно проводятся учебно-методические сборы с председателями региональных филиалов движения "Жас сарбаз", руководителями клубов и преподавателями начальной военной подготовки. Это способствует повышению профессионализма специалистов в сфере военно-патриотического воспитания и внедрению новых форм работы с молодежью. Только в 2024 году центральными и местными исполнительными органами было проведено около 46,8 тыс. мероприятий военно-патриотической направленности, среди которых акции, военно-спортивные и военно-тактические игры, встречи с ветеранами Вооруженных Сил, а также чемпионаты и конкурсы с использованием цифровых технологий.

Особое место в системе мероприятий занимает ежегодный республиканский военно-патриотический сбор молодежи "Айбын" (далее – сбор). Отбор участников проходит в несколько этапов – от районного до республиканского уровня, а в заключительном этапе участвуют лучшие команды, представляющие школы, специализированные учебные заведения: республиканские школы "Жас улан", военные школы-интернаты, а также военно-патриотические клубы при воинских частях и учреждениях Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований. В 2019 – 2025 годах в его мероприятиях принимал участие Президент Республики Казахстан – Верховный Главнокомандующий Вооруженных Сил Токаев К.К. С 2022 года сбор проводится в международном формате, в 2025 году участие в нем приняли команды из шести стран: Азербайджана, Беларуси, Казахстана, Кыргызстана, России и Узбекистана.

Важным шагом в институционализации этой деятельности стало создание в январе 2025 года при Министерстве обороны Республиканского координационного совета по военно-патриотическому воспитанию молодежи, в состав которого вошли первые руководители заинтересованных государственных органов, акимы областей и городов республиканского значения.

В рамках реализации Единой программы воспитания "Адал азамат", принятой в 2024 году, в образовательных организациях систематически внедряются патриотические практики: исполнение Государственного Гимна, проведение тематических мероприятий, встречи с военными специалистами и ветеранами. На сегодняшний день в системе образования функционирует 514 военно-патриотических классов и 24 кадетских класса, а также 5 специализированных военных школ-интернатов, что свидетельствует о расширении инфраструктуры военно-патриотического воспитания. Особое значение имеет предмет начальной военной подготовки, которым охвачено более 700 тыс. учащихся 10-11 классов и студентов колледжей. Данный предмет выполняет системообразующую функцию, обеспечивая формирование базовых военных знаний и навыков, развитие дисциплины, чувства долга перед Родиной, лидерских качеств и ответственности.

Вместе с тем наряду с достигнутыми результатами сохраняются проблемы, которые сдерживают дальнейшее развитие системы военно-патриотического воспитания. К ним относятся недостаточная координация между государственными органами, местными исполнительными органами и общественными объединениями, что приводит к разрозненности усилий; ограниченность методической базы и сложность подготовки квалифицированных кадров в образовательных учреждениях; недостаточность материально-технического и финансового обеспечения клубов и специализированных классов; слабая интеграция военно-патриотических мероприятий с общей системой воспитательной работы в школах; а также недостаточное использование цифровых и медийных инструментов для популяризации воинской службы и продвижения патриотических ценностей в молодежной среде.

Анализ текущей ситуации свидетельствует о том, что дальнейшее развитие военно-патриотического воспитания требует системной, целенаправленной работы, усиления межведомственной координации и комплексного подхода, обеспечивающего устойчивое повышение эффективности воспитательной деятельности.

Раздел 3. Обзор международного опыта

Международный опыт военно-патриотического воспитания молодежи демонстрирует, что устойчивое формирование гражданственности и готовности к защите Родины возможно лишь при системном сочетании истории, традиций, ценностей и современных образовательных форматов. В большинстве стран вопросы патриотического воспитания являются частью государственной политики и воспринимаются как стратегическая задача обеспечения национальной безопасности и сплоченности общества. Для Казахстана ценность данного опыта состоит в возможности адаптировать лучшие практики к национальным условиям, учитывая культурные особенности и стратегические приоритеты.

Особый интерес представляет опыт государств региона, близких по историко-культурному и социальному контексту.

В Узбекистане центральным элементом военно-патриотического воспитания является движение "Ватан Таянчи", охватывающее всех учащихся старших классов общеобразовательных школ. Руководство движением осуществляется напрямую заместителем министра обороны, что показывает значимость институционализации молодежных объединений и их прямой связи с государственными органами. Опыт Узбекистана демонстрирует возможности для расширения организационного потенциала движения "Жас сарбаз" и увеличения охвата молодежи.

В Кыргызстане патриотическое воспитание тесно связано с задачами укрепления межэтнического согласия и уважения к традициям Вооруженных сил, что имеет особую актуальность и для Казахстана как многонационального государства.

В Турции патриотизм выступает основой национальной идентичности, а армия занимает ключевое место в общественном сознании, что формирует сильную связь общества и государства. Такой гармоничный союз между обществом и государством, основанный на взаимном уважении, ответственности и любви к Родине, служит примером эффективной гражданской солидарности.

В Беларуси важнейшей составляющей патриотического воспитания выступает семья, которая при государственной поддержке – через специальные программы и методическую помощь родителям – становится ключевым звеном передачи ценностей и формирования ответственности у молодежи. Данный опыт представляет интерес в контексте сохранения культурной идентичности, укрепления института семьи и формирования патриотических ценностей.

В России выстроена комплексная система военно-патриотического воспитания: специализированные центры, оборонно-спортивные лагеря, присвоение почетных наименований образовательным организациям. Этот механизм стимулирует школы, колледжи и вузы к активному развитию патриотического воспитания, повышает их престиж в обществе и создает здоровую конкуренцию за статус лучших образовательных учреждений в области гражданско-патриотического формирования молодежи.

В Китае патриотическое воспитание строится на регулярном обновлении программ, акценте на культурно-историческом наследии и развитии разнообразных форм активного вовлечения молодежи. Широкий охват и планомерный подход позволяют значительно повысить качество и результативность военно-патриотического воспитания, способствуя формированию у молодежи стойких гражданских и патриотических ориентиров.

Перечисленные зарубежные практики демонстрируют ценность системного подхода к военно-патриотическому воспитанию, когда воспитательная деятельность интегрирована в ключевые государственные институты и охватывает разные уровни общества – от семьи до системы образования.

Сравнительный анализ опыта других стран позволяет обобщить направления военно-патриотического воспитания.

Историко-патриотическое направление. Одними из ключевых компонентов военно-патриотического воспитания являются изучение истории и формирование уважения к прошлому страны. Так, в Китае и России действуют программы, включающие уроки мужества, реконструкцию исторических сражений и массовые экскурсии в музеи военной славы.

Военно-спортивная подготовка. В Южной Корее и Израиле действуют специализированные программы допризывной подготовки (военно-спортивные лагеря, марш-броски и т.д.), что позволяет обеспечить высокий уровень физической и психологической готовности к службе.

Духовно-нравственное воспитание. Духовно-нравственное воспитание в Японии и Германии акцентирует внимание на коллективизме, уважении к старшим и социальной ответственности, демонстрируя важность долгосрочных социальных инициатив для формирования устойчивых ценностей.

Гражданская активность и участие в общественной жизни. Опыт стран Европейского Союза и Соединенных Штатов подчеркивает ценность институционализированного участия молодежи в общественной жизни – от молодежных парламентов до инициативных проектов, реально влияющих на принятие решений.

Информационно-просветительская работа. Особую актуальность приобретает информационно-просветительское направление с использованием цифровых технологий. Опыт Финляндии и Эстонии показывает, что цифровые технологии могут быть не только инструментом коммуникации, но и использоваться как полноценные образовательные и культурные платформы, способствующие формированию национальной идентичности и гражданской ответственности.

Сотрудничество с военными организациями. Значимой является и практика прямого взаимодействия молодежи с армией, характерная для Турции и Израиля, где учащиеся знакомятся с воинской службой через экскурсии, совместные учения и наставничество. Такие практики помогают не только познакомиться с условиями и требованиями службы, но и воспитывают уважение к традициям и ценностям Вооруженных сил.

Таким образом, международный опыт показывает, что успешные системы военно-патриотического воспитания строятся на комплексном подходе, объединяющем историко-культурное наследие, физическую подготовку, духовные ценности, активное гражданское участие, цифровые технологии и практическое взаимодействие с армией. Казахстан уже реализует многие из этих практик и обладает потенциалом для их дальнейшего развития.

Раздел 4. Видение дальнейшего развития военно-патриотического воспитания

Современное военно-патриотическое воспитание должно развиваться в условиях глубоких социальных и технологических изменений, которые формируют новые требования к личности гражданина Казахстана. Перед государством стоит задача не только сохранить традиции и ценности, но и подготовить молодежь к вызовам времени. В этом контексте идея Президента Республики Казахстан Касым-Жомарта Токаева, озвученная на третьем заседании Национального курултая "Адал адам – Адал еңбек – Адал табыс", приобретает особую значимость. Концепция "Адал азамат" отражает образ гражданина, для которого честность, трудолюбие и справедливость являются не только личными качествами, но и основой общественного доверия и устойчивости государства.

Молодежь является главным ресурсом и будущим страны. Честность, трудолюбие, уважение к закону и готовность служить Родине должны стать неотъемлемыми чертами характера молодого казахстанца. Современный гражданин Казахстана – это образованный, инициативный и морально устойчивый человек, способный к ответственному выбору и активной гражданской позиции. Военно-патриотическое воспитание должно отвечать вызовам нового времени и включать современные направления: использование беспилотных летательных аппаратов, основы кибербезопасности, защиту информационного пространства и другие технологические аспекты, составляющие оборонный потенциал страны.

Неотъемлемой задачей является повышение роли преподавателей начальной военной подготовки. Их профессиональный статус и методическая база должны соответствовать современным требованиям. В образовательные программы подготовки необходимо включать цифровые технологии, симуляционные тренажеры, VR/AR и другие инновационные инструменты. Одновременно важно формировать методические рекомендации для колледжей и вузов, особенно на базе военных кафедр, чтобы готовить студентов не только к службе, но и к аналитическому мышлению, технической подготовке и пониманию актуальных угроз. Значимое место в воспитательном процессе занимает национальная история. Популяризация образов героев, защищавших Родину, через памятные даты и культурно-образовательные мероприятия, такие как "Дни батыров", способствует укреплению связи поколений и формированию у молодежи чувства гордости и ответственности.

Военно-патриотическое воспитание должно стать органичной частью Единой программы воспитания "Адал азамат", что обеспечит системность мероприятий, преемственность между уровнями образования и соответствие общегосударственным ценностям. Важным элементом является устойчивое взаимодействие образовательных организаций с воинскими частями, Национальной гвардией и Пограничной службой. Учебно-полевые сборы, военные игры и экскурсии позволят молодежи приобрести практические навыки и осознанное отношение к воинской службе.

Развитие данной системы невозможно без современной инфраструктуры. Электронные тиры, средства связи, оборудование для практических занятий и технического моделирования должны стать обязательной частью образовательной среды. Кружки технического творчества, включая дроноведение, программирование и аэромоделизм, будут способствовать не только патриотическому воспитанию, но и цифровой трансформации образования. Использование цифровых технологий должно охватывать все уровни воспитательной работы. Создание виртуальных тренажеров, VR/AR-сценариев, мобильных приложений и чат-ботов с элементами геймификации, а также активное распространение патриотического контента в социальных сетях через видеоролики, подкасты, челленджи и блоги обеспечат современный формат взаимодействия с молодежью.

Формирование культуры здорового образа жизни должно стать частью воспитательной практики. Утренняя гимнастика, школьные соревнования, фестивали, смотры строя и песни не только укрепляют здоровье, но и формируют дисциплину, чувство коллективизма и национальной гордости.

Важными направлениями являются сотрудничество школ и колледжей с военными вузами, проведение встреч, профориентационных мероприятий и дней открытых дверей.

Таким образом, развитие военно-патриотического воспитания в Казахстане должно сочетать традиционные ценности и современные подходы, объединяя духовно-нравственные, образовательные, социальные и технологические компоненты. Реализация данной концепции позволит сформировать поколение граждан, готовых с честью и достоинством выполнять свой долг перед Родиной, что станет важнейшей основой устойчивости и безопасности государства.

Раздел 5. Основные принципы и подходы развития

Военно-патриотическое воспитание молодежи представляет собой системный и целенаправленный процесс, ориентированный на формирование у подрастающего поколения высокого уровня патриотического сознания, готовности к защите Родины, уважения к истории, культуре и традициям страны. Его содержание опирается на ключевые ценности, которые задают смысловую основу воспитательной работы и определяют ее стратегическое направление.

Ключевые ценности военно-патриотического воспитания:

1. Независимость и патриотизм. Формирование у молодежи чувства гордости за независимость Казахстана, любви к Родине и готовности защищать ее интересы является фундаментом патриотического сознания.

2. Единство и солидарность. Укрепление гражданской общности, уважение к истории, культуре и традициям народа Казахстана обеспечивают чувство национального единства и солидарности вне зависимости от этнической принадлежности.

3. Справедливость и ответственность. Развитие правовой культуры, честности и стремления к справедливому обществу способствует воспитанию ответственности у молодежи и укреплению доверия в обществе.

4. Закон и порядок. Привитие дисциплины, уважения к Конституции и следование установленным нормам общественной жизни создают прочную основу для формирования правового государства.

5. Трудолюбие и профессионализм. Воспитание стремления к созидательному труду, самореализации и профессиональному росту в интересах страны формирует у молодежи ценности созидания и развития.

6. Созидание и новаторство. Поддержка инициативности, развитие творческого мышления и стремление внести личный вклад в будущее Казахстана подчеркивают важность инновационного подхода в патриотическом воспитании.

Подходы к реализации военно-патриотического воспитания

Военно-патриотическое воспитание реализуется на основе комплексного подхода, включающего несколько взаимодополняющих направлений, каждое из которых отражает определенные аспекты формирования личности и укрепления гражданской идентичности:

1. Идеологический подход. Основывается на формировании патриотического сознания через систематическое освоение национальной истории, культуры, духовных и моральных ценностей Казахстана, что обеспечивает преемственность поколений и укрепление гражданской идентичности.

2. Информационно-воспитательный подход. Направлен на повышение осведомленности молодежи о роли и значении Вооруженных Сил, героическом прошлом народа и важности воинской службы как почетной миссии и элемента государственной безопасности.

3. Социально-правовой подход. Формирует уважение к закону, укрепляет правовую культуру и способствует развитию активной гражданской позиции, ответственности и осознания личного вклада в будущее государства.

4. Морально-нравственный подход. Опирается на воспитание внутреннего мира личности, включающего честность, чувство долга, верность и преданность Родине.

5. Психологический подход. Сосредоточен на развитии эмоционально-волевой устойчивости, способности к преодолению трудностей, мобилизации внутренних ресурсов и эффективным действиям в условиях стрессовых и экстремальных ситуаций.

Основные направления реализации военно-патриотического воспитания:

Для обеспечения результативного внедрения обозначенных принципов и подходов военно-патриотическое воспитание молодежи должно развиваться по ряду стратегических направлений, каждое из которых формирует основу целостной и устойчивой системы воспитательной работы:

1. Совершенствование структуры органов, ответственных за военно-патриотическую работу. Предполагает создание целостной и скоординированной системы организации воспитательного процесса на республиканском и региональном уровнях, обеспечивающей согласованность действий всех задействованных институтов.

2. Повышение профессионального уровня организаторов и специалистов в данной сфере, внедрение современных форм и методов воспитательной деятельности. Включает подготовку кадров нового поколения, способных использовать инновационные методики, современные цифровые технологии и эффективные воспитательные практики.

3. Формирование патриотических качеств у молодежи на основе боевых и трудовых традиций Вооруженных Сил Республики Казахстан. Ориентировано на укрепление национальной памяти, уважение к подвигам предков и развитие чувства долга и ответственности за будущее страны.

4. Развитие материально-технической базы для организации и проведения мероприятий военно-патриотической направленности. Обеспечивает создание современной инфраструктуры, отвечающей потребностям воспитательной работы и позволяющей интегрировать практическую и цифровую подготовку.

5. Эффективное информационное сопровождение, способствующее формированию положительного общественного мнения и вовлечению молодежи в патриотическую деятельность. Предполагает комплексную работу с медийными инструментами и цифровыми платформами для продвижения ценностей патриотизма и популяризации воинской службы.

Все указанные направления взаимосвязаны и реализуются в рамках единой системы, основанной на духовно-нравственных и мировоззренческих ориентирах, а также четко определенных целях, задачах, формах и методах воспитательной деятельности.

5.1. Совершенствование структуры органов военно-патриотической работы

Совершенствование структуры органов военно-патриотической работы предполагает формирование устойчивой и скоординированной системы, обеспечивающей эффективность и преемственность воспитательных процессов на всех уровнях образования и во всех социальных группах.

1. Формирование целостной системы военно-патриотического воспитания на республиканском и региональном уровнях, охватывающей все ступени образования и обеспечивающей единство целей, задач и методов работы.

2. Активное вовлечение государственных и общественных институтов в реализацию программ военно-патриотического воспитания молодежи, а также развитие и поддержка практик наставничества и кураторства как на национальном, так и на региональном уровнях.

3. Четкое определение полномочий местных исполнительных органов в вопросах организации и обеспечения деятельности специализированных военных школ, кружков и секций; проведение регулярного мониторинга и анализа качества военной подготовки в образовательных организациях с оперативным внесением корректировок и обеспечением системного контроля со стороны Министерства обороны для устранения недостатков и закрепления положительных практик.

4. Создание условий для участия неправительственных организаций в военно-патриотической работе через механизмы государственных социальных заказов.

5. Продолжение практики создания военно-патриотических клубов, классов "Жас сарбаз", кружков "Smart-sarbaz" в школах и колледжах страны для развития технического мышления у молодежи с последующим закреплением кураторства со стороны воинских частей.

6. Введение в рамках ученических парламентов школьных военно-патриотических министерств, деятельность которых будет направлена на организацию и координацию патриотических мероприятий, развитие инициатив школьников, а также укрепление взаимодействия с военно-патриотическими клубами и объединениями.

5.2. Повышение уровня профессиональной подготовки организаторов и специалистов военно-патриотического воспитания, совершенствование форм и методов работы по военно-патриотическому воспитанию молодежи

Повышение профессионального уровня специалистов и совершенствование методической базы являются важнейшими условиями качественного развития системы военно-патриотического воспитания. Данный процесс должен опираться на современный образовательный подход, охватывающий все уровни подготовки и предполагающий активное внедрение инновационных форм работы.

1. Обеспечение эффективного взаимодействия и согласованности действий между областными и районными структурами, ответственными за вопросы военно-патриотического воспитания, для исключения дублирования функций и повышения результативности совместной деятельности.

2. Разработка и внедрение методических рекомендаций, направленных на повышение качества и унификацию военно-патриотической работы в образовательных организациях.

3. Формирование сбалансированного подхода к организации мероприятий, предусматривающего равное участие государственных органов и общественных институтов, что позволит укрепить партнерство и повысить общественную поддержку воспитательных инициатив.

4. Проведение мероприятий, учитывающих интересы различных социальных и возрастных групп, что обеспечит более широкий охват молодежи и вовлечение в процесс воспитания представителей всех социальных и профессиональных групп.

5. Подготовка и обучение специалистов современным методам военно-патриотического воспитания, включая владение цифровыми технологиями, использование интерактивных форматов и интеграцию элементов воинской подготовки в образовательный процесс.

6. Заключение меморандумов о сотрудничестве с центральными государственными органами, общественными объединениями, а также молодежными организациями зарубежных стран для обмена опытом и внедрения лучших практик.

7. Развитие тесного взаимодействия движения "Жас сарбаз" с государственными и общественными структурами, направленного на расширение организационных возможностей и повышение качества воспитательной работы.

5.3. Формирование и развитие патриотических качеств у молодежи, воспитание их на основе традиций Вооруженных Сил Республики Казахстан

Комплексное военно-патриотическое воспитание молодежи строится на основе героического прошлого Казахстана, воинских традиций и примеров служения Отечеству. Эта работа направлена на формирование у молодых граждан устойчивых ценностных ориентиров, основанных на уважении к истории, национальной культуре и роли Вооруженных Сил в обеспечении безопасности страны.

1. Историко-патриотическое просвещение. Включает информирование молодежи о приоритетах государственной политики в сфере обороны и безопасности, знакомство с героическим наследием предков, подвигами казахстанцев, ключевыми этапами становления армии и ее стратегическими задачами. Особое внимание уделяется формированию уважения к защитникам Отечества и сохранению памяти о служении Родине.

2. Организация массовых мероприятий. Предполагает проведение районных, городских и областных военно-патриотических сборов с отбором лучших клубов для участия в республиканских инициативах, а также культурно-массовых, спортивных и военно-патриотических мероприятий с привлечением экспертов, общественных деятелей и ветеранов. Эти мероприятия способствуют преемственности поколений и укреплению национальной памяти.

3. Психолого-педагогическая подготовка. Ориентирована на развитие у молодежи стойкости, мужества, чувства долга и взаимопомощи. Она включает формирование умений контролировать эмоции, преодолевать страх, усиливать чувство ответственности и чести, а также развитие навыков самопознания и самовоспитания для укрепления положительных личностных качеств.

4. Физическая подготовка. Предполагает развитие выносливости, силы воли, способности к преодолению нагрузок, укрепление боевого духа и формирование дисциплинированности.

5. Семейные и социальные ценности. Включают воспитание молодежи на основе семейных традиций и ценностей, вовлечение членов семей военнослужащих в культурные и спортивные мероприятия, что способствует укреплению преемственности поколений и единства общества.

6. Организационное взаимодействие. Предусматривает тесное сотрудничество Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований с государственными органами и образовательными организациями, а также активное участие военнослужащих в шефской работе. Дополнительно предполагается вовлечение молодежи в поисковые отряды, научно-практические конференции и форумы, посвященные военно-патриотической тематике.

7. Индивидуальная работа. Ориентирована на оказание адресной поддержки молодежи, создание условий для ее осознанного и активного участия в мероприятиях, а также формирование персональной ответственности и вовлеченности в процесс воспитания.

5.4. Развитие материальной базы для военно-патриотического воспитания молодежи

Развитие материально-технической базы является необходимым условием повышения качества военно-патриотического воспитания. Оно направлено на создание современной инфраструктуры, обеспечивающей возможности для практической подготовки молодежи, формирования у нее технических и цифровых компетенций, а также укрепления воспитательной работы на основе традиций и новейших технологий.

1. Оснащение военно-патриотических клубов и классов "Жас сарбаз". Предусматривает обеспечение учебных помещений специализированным оборудованием – интерактивными досками, мультимедийными средствами, макетами вооружения, наглядными пособиями по военной истории, тактике, строевой подготовке и гражданской обороне.

2. Обеспечение формой и атрибутикой. Включает предоставление воспитанникам военно-патриотических клубов и классов "Жас сарбаз" единой формы одежды с символикой движения, а также атрибутики (флаги, значки, шевроны), что способствует укреплению корпоративного духа и формированию чувства сопричастности.

3. Спортивное оснащение. Предусматривает обеспечение спортивным инвентарем и тренажерами, оборудование спортивных залов и площадок для занятий военно-прикладными видами спорта, включая стрельбу из пневматического оружия, разборку и сборку автомата, преодоление полосы препятствий и развитие физической подготовки.

4. Развитие полигонов и учебно-тренировочных баз. Направлено на создание и модернизацию специализированных объектов для проведения практических занятий, включая масштабные республиканские мероприятия, такие как сбор "Айбын".

5. Инфраструктура для кружков технического творчества. Включает оснащение школ комплектами беспилотной техники, средствами для программирования и аэромоделизма, что способствует развитию инженерного мышления и цифровых навыков школьников.

6. Информационно-техническое обеспечение. Предполагает создание единого цифрового контура для сопровождения воспитательной работы, поддержку и обновление ведомственных информационных ресурсов (порталы, онлайн-библиотеки, медиаконтент и т.д.), а также подготовку мультимедийных материалов, обеспечивающих методическую и информационную поддержку.

7. Вовлечение воинских частей и ветеранских организаций. Предполагает использование инфраструктуры воинских частей для экскурсий, проведения практических занятий и дней открытых дверей, а также участие ветеранских организаций в воспитательных инициативах.

8. Поддержка музеев и мемориалов. Включает содействие в создании, реконструкции и поддержании музеев боевой славы, мемориальных комплексов и памятников, посвященных героям и защитникам Отечества, как важного элемента воспитания исторической памяти.

9. Создание и поддержка цифровых образовательных платформ и тренажеров. Ориентировано на разработку и внедрение систем дистанционного и смешанного обучения, использование VR/AR-технологий, виртуальных симуляторов и тренажеров по начальной военной подготовке, тактике и медицинской подготовке, а также на организацию персонализированного обучения с применением аналитики образовательных данных.

10. Внедрение мобильных учебно-тренировочных комплексов. Обеспечивает доступ сельских и отдаленных школ к современным средствам военной и патриотической подготовки, обеспечивая офлайн-доступ к цифровым платформам и контенту.

5.5. Информационное обеспечение военно-патриотического воспитания молодежи

Информационное обеспечение военно-патриотического воспитания представляет собой не просто распространение сведений, а системную деятельность, направленную на формирование устойчивого позитивного образа Вооруженных Сил Республики Казахстан, героизацию подвига защитников Отечества и популяризацию воинской службы как почетной и ответственной миссии. Оно должно обеспечивать глубокое понимание истории страны, ее достижений и побед, а также способствовать укреплению национальной идентичности и формированию иммунитета к деструктивным идеологиям.

1. Объединение усилий государственных, общественных и медиаструктур. Предполагает координацию работы средств массовой информации, ведомственных изданий и общественных организаций для достижения единства информационной политики в сфере военно-патриотического воспитания.

2. Размещение специализированного контента в цифровой среде. Включает регулярную публикацию социальных роликов, мультимедийных материалов и патриотического контента в ведомственных социальных сетях и на государственных интернет-ресурсах.

3. Распространение материалов в печатных изданиях. Ориентировано на публикацию статей и аналитических материалов в специализированных изданиях Вооруженных Сил и других силовых структур, что обеспечивает устойчивый интерес к военно-патриотической тематике.

4. Использование наглядной агитации. Включает установку информационных стендов, баннеров и иной визуальной продукции в населенных пунктах для популяризации военной службы и формирования положительного отношения к Вооруженным Силам.

5. Создание электронного журнала "Юный защитник Казахстана". Журнал в онлайн и мобильном формате будет содержать материалы о героях страны, интервью с военнослужащими, рассказы о молодежных проектах, публикации о современных технологиях в армии, а также творческие задания и конкурсы для школьников и студентов.

6. Развитие подкастов и видеоблогов. Предполагает создание медиаплощадок, где молодые офицеры и курсанты делятся опытом службы, рассказывают о повседневной жизни армии и ведут прямой диалог с подростками и молодежью.

7. Организация медиашкол для молодежи. Ориентирована на обучение школьников и студентов навыкам медиапроизводства, созданию статей, видеороликов и подкастов, а также на развитие школьных и региональных медиаплатформ, посвященных патриотической тематике.

Реализация данных направлений позволит выстроить многоуровневую систему информационного обеспечения, в которой традиционные средства массовой информации будут сочетаться с современными цифровыми платформами, а информационное воздействие станет инструментом воспитания, просвещения и вовлечения молодежи в позитивную гражданскую активность.

Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты

С увеличением количества молодежи, вовлеченной в военно-патриотическое воспитание, к 2030 году будет:

выстроена системная модель военно-патриотического воспитания на всех уровнях образования и во всех социальных группах;

эффективно функционировать система межведомственного, взаимодействия и государственного партнерства в решении задач военно-патриотического воспитания;

актуализирована правовая база сопровождения и регулирования военно-патриотического воспитания молодежи;

повышен уровень удовлетворенности молодежи реализуемой в стране политикой, обусловливающий чувство гордости за свою страну (историческое наследие, развитие культуры, достижения в спорте, желание защищать родину, содействовать ее процветанию).

Достижение целей будет измеряться целевыми индикаторами, указанными в таблице 1 к настоящей Концепции.

Ожидаемые количественные результаты к 2030 году:

увеличение доли военно-патриотических организаций (клубы, кружки, классы и секции) при общеобразовательных учреждениях и воинских частях на 19,2 %;

увеличение доли специалистов, прошедших учебно-методические сборы, на 45,9 %;

увеличение доли молодежи, изъявившей желание поступить в военные учебные заведения, на 7,8 %;

увеличение доли обеспеченности военно-патриотических клубов материально-технической базой (оборудование классов и помещений, обеспечение формой, атрибутикой) до 13,6 %;

увеличение доли публикаций, социальных роликов и контента по военно-патриотическому воспитанию молодежи на 41 %.

Ожидаемые качественные результаты к 2030 году:

рост индекса доверия молодежи к Вооруженным Силам Республики Казахстан и другим силовым структурам, отражающий укрепление положительного имиджа армии;

повышение уровня готовности молодежи к выполнению гражданского и воинского долга (увеличение доли молодых граждан, заявляющих о готовности встать на защиту Родины в случае необходимости);

значительное увеличение вовлеченности молодежи в патриотическую деятельность (в том числе за счет охвата ранее не участвовавших групп, таких как NEET-молодежь, сельская молодежь, молодежь с инвалидностью);

укрепление среди молодежи атмосферы нетерпимости к антигосударственной идеологии и экстремизму, повышение устойчивости к негативному информационному влиянию (формирование того самого "идеологического иммунитета" молодого поколения).

Примечание: мероприятия по реализации Концепции будут осуществлены в соответствии с Планом действий по реализации Концепции военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года согласно приложению к настоящей Концепции.

Таблица 1. Целевые индикаторы

№ п/п	Целевые индикаторы	Ед. изм.	Источник информации	Прогноз							Ответственные за исполнение
				2024 год	2025 год	2026 год	2027 год	2028 год	2029 год	2030 год
1.	Увеличение доли военно-патриотических организаций (клубы, кружки, классы и секции) при общеобразовательных учреждениях и воинских частях	%	МО	на 2,7	на 5,5	на 8,2	на 11	на 13,7	на 16,5	на 19,2	МИО, МО, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию), Ассамблея жастары (по согласованию)
2.	Увеличение доли специалистов, прошедших учебно-методические сборы	%	МО	на 6,4	на 12,9	на 19,3	на 26	на 32	на 39,3	на 45,9	МИО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию),МО
3.	Увеличение доли молодежи, изъявившей желание поступить в военные учебные заведения	%	МО	на 5,4	на 5,8	на 6,2	на 6,6	на 7	на 7,4	на 7,8	МИО, МО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию),МКИ, МП, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию), СГО (по согласованию)
4.	Увеличение доли обеспеченности военно-патриотических клубов материально-технической базой (оборудование классов и помещений, обеспечение формой, атрибутикой)	%	МО	до 1,9	до 3,7	до 5,5	до 7,6	до 9,6	до 11,6	до 13,6	МИО, МО
5.	Увеличение доли публикаций, социальных роликов и контента по военно-патриотическому воспитанию молодежи	%	МО	на 6,4	на 12,1	на 17,8	на 23,6	на 29,4	на 35,2	на 41	МО, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию), МИО, СГО (по согласованию, движение "Жас сарбаз" (по согласованию)

___________________________

Приложение к Концепции военно- патриотического воспитания молодежи до 2030 года

План
действий по реализации Концепции военно-патриотического воспитания молодежи до 2030 года

№ п/п

Наименование мероприятий

Форма завершения

Срок завершения

Ответственные исполнители

Объем финансирования

Источники финансирования

1	2	3	4	5	6	7
Направление 1. Совершенствование системы структуры органов военно-патриотической работы
Целевой индикатор: увеличение доли военно-патриотических организаций (клубы, кружки, классы и секции) при общеобразовательных учреждениях и воинских частях (2024 г. – на 2,7 %, 2025 г. – на 5,5 %, 2026 г. – на 8,2 %, 2027 г. – на 11 %, 2028 г. – на 13,7 %, 2029 г. – на 16,5 %, 2030 г. – на 19,2 %)
1	Создание республиканского и региональных координационных советов по военно-патриотическому воспитанию молодежи	приказ МО, распоряжение акимов областей (городов), районов	декабрь 2025 года	МО, МИО	не требуется	-
2	Открытие военно-патриотических клубов в общеобразовательных организациях, при воинских частях и учреждениях	акт об открытии военно-патриотических клубов с регистрацией в управлениях (отделах) образования района (не менее одного клуба в месяц)	один раз в полугодие, к 10 числу последующего месяца, информация в МО	МИО, МО, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию)	не требуется	-
3	Открытие военно-патриотических классов "Жас сарбаз" в общеобразовательных организациях	акт об открытии военно-патриотических классов "Жас сарбаз" с регистрацией в управлениях (отделах) образования района (не менее одного класса в год)	один раз в полугодие, к 10 числу последующего месяца, информация в МО	МИО	не требуется	-
4	Открытие кружков "Смарт сарбаз" в специализированных школах и технических колледжах	акт об открытии кружков "Смарт сарбаз" с регистрацией в управлениях (отделах) образования района (не менее одного кружка в год)	один раз в полугодие, к 10 числу последующего месяца, информация в МО	МИО, МО, МВД, КНБ (по согласованию)	не требуется	-
5	Создание на базе домов молодежи и Ассамблеи народа Казахстана кружковой работы движения "Жас сарбаз"	акт об открытии кружков (к 2029 году открытие не менее одного кружка в каждом регионе)	ежегодно, апрель	Ассамблея жастары (по согласованию), МО, МИО	не требуется	-
Направление 2. Повышение уровня профессиональной подготовки организаторов и специалистов военно-патриотического воспитания, совершенствование форм и методов работы по военно-патриотическому воспитанию молодежи
Целевой индикатор: увеличение доли специалистов, прошедших учебно-методические сборы (2024 г. – на 6,4 %, 2025 г. – на 12,9 %, 2026 г. – на 19,3 %, 2027 г. – на 26 %, 2028 г. – на 32 %, 2029 г. – на 39,3 %, 2030 г. – на 45,9 %)
6	Проведение учебно-методических сборов с председателями филиалов движения "Жас сарбаз"	приказ МО	ежегодно, ноябрь	МО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию), МИО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
7	Проведение учебно-методических сборов с руководителями военно-патриотических клубов и преподавателями начальной военной и технологической подготовки в рамках проведения областного (городского, районного) сбора "Айбын"	распоряжения акимов	ежегодно, апрель-май	МИО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
8	Проведение учебно-методических сборов специалистами, вовлеченными в развитие военно-патриотического воспитания, в рамках проведения республиканского сбора "Айбын"	приказ МО	ежегодно, июнь	МО, МИО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
9	Подготовка методических рекомендаций на учебно-методические сборы по организации военно-патриотической работы с молодежью	протокол заседания ученого совета Национального университета обороны	ежегодно, апрель-май, июнь, ноябрь	МО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию), МИО	не требуется	-
Направление 3. Формирование и развитие патриотических качеств у молодежи, воспитание их на основе традиций Вооруженных Сил Республики Казахстан
Целевой индикатор: увеличение доли молодежи, изъявившей желание поступить в военные учебные заведения (2024 г. – на 5,4 %, 2025 г. – на 5,8 %, 2026 г. – на 6,2 %, 2027 г. – на 6,6 %, 2028 г. – на 7 %, 2029 г. – на 7,4 %, 2030 г. – на 7,8 %)
10	Проведение республиканского военно-патриотического сбора молодежи "Айбын"	приказ МО	ежегодно, июнь	МО, МИО, МКИ	за счет и в пределах предусмотренных средств	бюджет МО и МБ
11	Проведение районных, городских, областных отборочных этапов республиканского военно-патриотического сбора молодежи "Айбын"	распоряжения акимов	ежегодно, апрель-май	МИО, МО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию)	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
12	Организация и проведение в учебных заведениях открытого урока "Ерлік сабағы", посвященного Дню защитника Отечества, с участием отличников боевой учебы и службы, ветеранов Вооруженных Сил, воинов-интернационалистов	приказ МО	ежегодно, май, сентябрь (в канун Дня защитника Отечества и 1 сентября в День знаний)	МИО, МО, МП, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию), СГО (по согласованию)	не требуется	-
13	Участие образцовых военно-патриотических клубов и специализированных классов "Жас сарбаз" (по одному клубу из каждого региона) на торжественном концерте, посвященном Дню защитника Отечества	приказ МО	ежегодно, май	МО, МЧС, МВД, КНБ (по согласованию), МИО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
Направление 4. Развитие материальной базы для военно-патриотического воспитания молодежи
Целевой индикатор: увеличение доли обеспеченности военно-патриотических клубов материально-технической базой (оборудование классов и помещений, обеспечение формой, атрибутикой) (2024 г. – до 1,9 %, 2025 г. – до 3,7 %, 2026 г. – до 5,5 %, 2027 г. – до 7,6 %, 2028 г. – до 9,6 %, 2029 г. – до 11,6 %, 2030 г. – до 13,6 %)
14	Обеспечение мест проведения занятий с учащимися военно-патриотических клубов и классов "Жас сарбаз" мебелью, компьютерами с выходом в сеть Интернет, фото-, видеоаппаратурой, другой необходимой техникой	акт выполненных работ	ежегодно, сентябрь	МИО, МО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
15	Обеспечение членов военно-патриотических движений, клубов форменной одеждой, спортивной формой, инвентарем, атрибутикой, флагами, плакатами и др.	акт выполненных работ	ежегодно, апрель, октябрь, информация в МО	МИО, МО	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ
Направление 5. Информационное обеспечение военно-патриотического воспитания молодежи
Целевой индикатор: увеличение доли публикаций, социальных роликов и контента по военно-патриотическому воспитанию молодежи (2024 г. – на 6,4 %, 2025 г. – на 12,1 %, 2026 г. – на 17,8 %, 2027 г. – на 23,6 %, 2028 г. – на 29,4 %, 2029 г. – на 35,2 %, 2030 г. – на 41 %)
16	Выпуск социальных роликов и контента по военно-патриотическому воспитанию молодежи в социальных сетях	информационное наполнение социальных сетей	ежемесячно	МО, МИО, движение "Жас сарбаз" (по согласованию), МЧС, КНБ (по согласованию), МВД, СГО (по согласованию)	не требуется	-
17	Выпуск статей на тему по военно-патриотическому воспитанию молодежи в ведомственных печатных изданиях Министерства обороны, Национальной гвардии и Пограничной службы	публикация статей	ежеквартально	МО, МИО, МЧС, КНБ (по согласованию), МВД, СГО (по согласованию), движение "Жас сарбаз" (по согласованию)	не требуется	-
18	Размещение в населенных пунктах наглядной агитации, пропагандирующей воинскую службу в Вооруженных силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан	акт выполненных работ	ежегодное обновление ко Дню защитника Отечества	МИО, МО, МЧС, КНБ (по согласованию), МВД, СГО (по согласованию)	за счет и в пределах предусмотренных средств	МБ

Примечание: расшифровка аббревиатур:

Ассамблея жастары	–	республиканское общественное объединение "Ассамблея жастары"
МИО	–	местные исполнительные органы
движение "Жас сарбаз"	–	республиканское общественное объединение "Детско-юношеское военно-патриотическое движение "Жас сарбаз"
МО	–	Министерство обороны Республики Казахстан
МКИ	–	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
СГО	–	Служба государственной охраны Республики Казахстан
МП	–	Министерство просвещения Республики Казахстан
МЧС	–	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
КНБ	–	Комитет национальной безопасности Республики Казахстан
МВД	–	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
МБ	–	местный бюджет

_____________________________________