"Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ережені бекіту туралы

Қостанай облысы Қостанай қаласы әкімдігінің 2025 жылғы 15 шілдедегі № 1041 қаулысы

"Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 31-бабына және "Мемлекеттік органдар мен олардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметін ұйымдастырудың кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 590 қаулысына сәйкес Қостанай қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ереже бекітілсін.

2. "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) жоғарыда көрсетілген Ереженің заңнамада белгіленген тәртіппен әділет органдарында мемлекеттік тіркелуін

2) осы қаулыға қол қойылған күннен бастап күнтізбелік жиырма күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі электрондық түрдегі көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының Қостанай облысы бойынша филиалына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жіберілуін;

3) ресми жарияланғанынан кейін осы қаулыны Қостанай қаласы әкімдігінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Қостанай қаласы әкімдігінің кейбір қаулыларының күші жойылсын деп танылсын:

- "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ережені бекіту туралы" Қостанай қаласы әкімдігінің 2022 жылғы 18 сәуірдегі № 751 қаулысы;

- Қостанай қаласы әкімдігінің "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ережені бекіту туралы" Қостанай қаласы әкімдігінің 2022 жылғы 18 сәуірдегі № 75 қаулысына өзгеріс енгізу туралы" 2023 жылғы 31 тамыздағы № 1751 қаулысы.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қостанай қаласы әкімінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қостанай қаласының әкімі

М. Жүндібаев

	Әкімдіктің
	2025 жылғы "15" шілде
	№ 1041 қаулысымен
	бекітілген

"Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ереже

1-тарау. Жалпы ережелер

1. "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – Бөлім) халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау саласындағы басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы болып табылады.

2. Бөлім мынадай ведомстволық бағынысты мекемелері бар:

1) "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің "Әлеуметтік қызмет көрсету жөніндегі орталығы" коммуналдық мемлекеттік мекемесі;

2) "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің "Белгіленген тұрғылықты жері жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу орталығы" коммуналдық мемлекеттік мекемесі;

3) "Қостанай қаласы әкімдігінің жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің "Қиын өмірлік жағдайдағы тұлғаларға (отбасыларға) арналған бейімделу орталығы" коммуналдық мемлекеттік мекемесі.

3. Бөлім өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына, Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы Ережеге сәйкес жүзеге асырады.

4. Бөлім ұйымдастырушылық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы бейнеленген мөрлері және атауы қазақ және орыс тілдерінде жазылған мөртабандары, белгіленген үлгідегі бланкілері, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қазынашылық органдарында шоттары бар.

5. Бөлім азаматтық-құқықтық қатынастарды өз атынан жасайды.

6. Бөлім Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкілеттік берілген жағдайда, ол мемлекеттің атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарапы болуға құқылы.

7. Бөлім өз құзыретінің мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен Бөлім басшысының бұйрықтарымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да актілерімен ресімделетін шешімдер қабылдайды.

8. Бөлімнің құрылымы мен штат санының лимиті Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес бекітіледі.

9. Заңды тұлғаның орналасқан жері: 110000, Қазақстан Республикасы, Қостанай облысы, Қостанай қаласы, А. Қасымқанов көшесі, 36.

10. Осы ереже Бөлімнің құрылтай құжаты болып табылады.

11. Бөлімнің қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттерден жүзеге асырылады.

12. Бөлімге кәсіпкерлік субъектілерімен Бөлімнің өкілеттіктері болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысынан шарттық қарым-қатынас жасауға тыйым салынады.

Егер Бөлімге заңнамалық актілермен кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда алынған кіріс, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгiленбесе, мемлекеттік бюджетке жіберіледі.

2-тарау. Мемлекеттік органның мақсаттары мен өкілеттіктері

13. Мақсаттары:

1) жұмыспен қамту және халықты әлеуметтік қорғау саласында мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) Бөлімнің қарамағындағы мекемелердің қызметін үйлестіру;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де мақсаттарды жүзеге асыру.

14. Өкілеттіктері:

1) құқықтары:

Бөлім мүдделерін мемлекеттік органдар мен ұйымдарда білдіру;

өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар мен ұйымдардан қажетті ақпаратты, құжаттар мен өзге де материалдарды сұрату және алу;

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтар;

2) міндеттері:

Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының нормаларын сақтау;

Қазақстан Республикасы Президентінің, Үкіметінің және өзге де орталық атқарушы органдардың, сондай-ақ облыс әкімінің және әкімдігінің актілері мен тапсырмаларын сапалы және уақытылы орындау;

мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді сапалы және уақытылы көрсетуін қамтамасыз ету;

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттер.

15. Функциялары:

1) ведомствоға бағынысты мекемелердің қызметін үйлестіру;

2) әлеуметтік көмек көрсетуге үміткер адамдарың (отбасының) өтінішін қарау жөніндегі және әлеуметтік көмек көрсету қажеттілігі туралы қорытындылар шығаратын арнайы комиссиясы жұмыс органының функцияларын жүзеге асыру;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген мүгедектігі бар адамдарға және мүгедектігі бар балаларға, көмекке мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну;

4) қолданыстағы заңнамаға сәйкес бюджет қаражаты қажеттілігін болжау және әлеуметтік бағдарламаларды іске асыру;

5) қолданыстағы заңнамаға сәйкес мемлекеттік қызметтерді көрсету;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген, жергілікті бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу;

7) жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау және қажетті шаралар қолдану;

8) коммерциялық емес (үкіметтік емес) ұйымдармен өзара әрекет ету;

9) адамға (отбасыға) арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету туралы шешім шығару;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәмелетке толған азаматтарға қатысты қамқорлық пен қорғаншылық бойынша функцияларды жүзеге асыру;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тұрғын үй көмегін тағайындау және төлеу

12) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру;

13) 1941 жылдың 22 маусымынан бастап 1945 жылдың 9 мамырына дейінгі мерзімде кемінде алты ай жұмыс істеген адамдардың еңбек өтілін белгілеу үшін арнайы комиссиясы жұмыс органының функцияларын жүзеге асыру;

14) Семей ядролық сынақ полигонында ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарды есепке алу үшін арнайы комиссиясы жұмыс органының функцияларын жүзеге асыру;

15) мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы үйлестіру кеңесінің жұмыс органының функцияларын жүзеге асыру;

16) консультативтік-кеңесші органның жұмыс органының қылмыстық жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын мекемелердің қызметіне жәрдемдесу, сондай-ақ қылмыстық жазасын өтеген адамдарға әлеуметтік және өзге де көмек көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі функцияларын жүзеге асыру;

17) әлеуметтік әріптестік және әлеуметтік-еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі қалалық үшжақты комиссияның жұмыс органының функцияларын жүзеге асыру;

18) жергілікті өкілді және атқарушы органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобаларын әзірлеуге қатысу;

19) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының нормаларына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асыру.

3-тарау. Мемлекеттік орган басшысының мәртебесі, өкілеттіктері

16. Бөлімді басқаруды басшы жүзеге асырады, ол Бөлімге жүктелген міндеттердің орындалуына және оның өз өкілеттіктерін жүзеге асыруына дербес жауапты болады.

17. Бөлімнің басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады.

18. Бөлім басшысының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес лауазымға тағайындалатын және лауазымнан босатылатын орынбасары болады.

19. Бөлім басшысының өкілеттіктері:

1) ведомстволық бағынысты мекемелердің басшыларын лауазымға тағайындайды және лауазымнан босатады;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Бөлімнің жұмыскерлерін лауазымға тағайындайды және лауазымнан босатады;

3) заңнамада белгіленген тәртіппен көтермелеу, материалдық көмек көрсету, тәртіптік жазалар қолдану мәселелерін шешеді;

4) бұйрықтарды шығарады және Бөлімнің барлық жұмыскерлері үшін орындалуға міндетті нұсқаулар береді;

5) Бөлімнің атынан сенімхатсыз әрекет жасайды;

6) белгіленген еңбекақы төлеу қоры мен саны шегінде Бөлім мен ведомстволық бағынысты Бөлімдері жұмыскерлерінің штат кестесін бекітеді;

7) бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің және Бөлімнің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарларын бекітеді;

8) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша шараларды қабылдамағаны үшін дербес жауап береді;

9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Бөлімнің басшысы болмаған кезеңде оның өкілеттіктерін атқаруды қолданыстағы заңнамаға сәйкес оны алмастыратын тұлға жүзеге асырады.

20. Бөлімнің басшысы өз орынбасарының өкілеттіктерін қолданыстағы заңнамаға сәйкес айқындайды.

4-тарау. Мемлекеттік органның мүлкі

21. Бөлімнің заңнамада көзделген жағдайларда жедел басқару құқығында оқшауланған мүлкі болу мүмкін.

Бөлімнің мүлкі оған меншік иесі берген мүлік, сондай-ақ өз қызметі нәтижесінде сатып алынған мүлік (ақшалай кірістерді коса алғанда) және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қалыптастырылады.

22. Бөлімге бекітілген мүлік коммуналдық меншікке жатады.

23. Егер заңнамада өзгеше көзделмесе, Бөлім өзіне бекітілген мүлікті және қаржыландыру жоспары бойынша өзіне бөлінген қаражат есебінен сатып алынған мүлікті өз бетімен иеліктен шығаруға немесе оған өзгедей тәсілмен билік етуге құқығы жоқ.

5-тарау. Мемлекеттік органды қайта ұйымдастыру және тарату

24. Бөлімді қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Об утверждении Положения о государственном учреждении "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная"

Постановление акимата города Костаная Костанайской области от 15 июля 2025 года № 1041

В соответствии со статьей 31 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" акимат города Костаная ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемое Положение о государственном учреждении "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная".

2. Государственному учреждению "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная" в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию вышеуказанного Положения в органах юстиции в установленном законодательством порядке;

2) в течение двадцати календарных дней со дня подписания настоящего постановления направление его копии в электронном виде на казахском и русском языках в филиал республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан по Костанайской области для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего постановления на интернет-ресурсе акимата города Костаная после его официального опубликования;

3. Признать утратившими силу некоторые постановления акимата города Костаная:

- постановление акимата города Костаная "Об утверждении Положения о государственном учреждении "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная" от 18 апреля 2022 года № 751;

- о внесении изменения в постановление акимата от 18 апреля 2022 года № 751 "Об утверждении Положения о государственном учреждении "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная" от 31 августа 2023 года № 1751.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя акима города Костаная.

5. Настоящее постановление вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

Аким города Костаная

М. Жундубаев

	Утверждено
	постановлением акимата
	от "15" июля 2025 года
	№ 1041

Положение о государственном учреждении "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костанай"

Глава 1. Общие положения

1. Государственное учреждение "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная" (далее - Отдел) является государственным органом Республики Казахстан, осуществляющим руководство в сфере занятости и социальных программ на административной территории города Костаная.

2. Отдел имеет подведомственные учреждения:

1) коммунальное государственное учреждение "Центр по оказанию социальных услуг" государственного учреждения "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная";

2) коммунальное государственное учреждение "Центр социальной адаптации лиц без определенного места жительства" государственного учреждения "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная";

3) коммунальное государственное учреждение "Центр адаптации для лиц (семей), оказавшихся в трудной жизненной ситуации" государственного учреждения "Отдел занятости и социальных программ акимата города Костаная".

3. Отдел осуществляет свою деятельность в соответствии с Конституцией и законами Республики Казахстан, актами Президента и Правительства Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами, а также настоящим Положением.

4. Отдел является юридическим лицом в организационно-правовой форме государственного учреждения, имеет печати с изображением Государственного герба Республики Казахстан и штампы со своим наименованием на казахском и русском языках, бланки установленного образца, счета в органах казначейства в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Отдел вступает в гражданско-правовые отношения от собственного имени.

6. Отдел имеет право выступать стороной гражданско-правовых отношений от имени государства, если оно уполномочено на это в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. Отдел по вопросам своей компетенции в установленном законодательством порядке принимает решения, оформляемые приказами руководителя Отдела и другими актами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

8. Структура и лимит штатной численности Отдела утверждаются в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

9. Местонахождение юридического лица: 110000, Республика Казахстан, Костанайская область, город Костанай, улица А. Касымканова, 36.

10. Настоящее положение является учредительным документом Отдела.

11. Финансирование деятельности Отдела осуществляется из республиканского и местного бюджетов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

12. Отделу запрещается вступать в договорные отношения с субъектами предпринимательства на предмет выполнения обязанностей, являющихся полномочиями Отдела.

Если Отделу законодательными актами предоставлено право осуществлять приносящую доходы деятельность, то полученные доходы направляются в государственный бюджет, если иное не установлено законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Задачи и полномочия государственного органа

13. Задачи:

1) реализация государственной политики в сфере занятости и социальной защиты населения;

2) координация деятельности учреждений, находящихся в ведении Отдела;

3) осуществление иных задач, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

14. Полномочия:

1) права:

представлять интересы Отдела в государственных органах и организациях;

в пределах своей компетенции запрашивать и получать необходимую информацию, документы и иные материалы от государственных органов и других организаций;

иные права, предусмотренные законодательством Республики Казахстан;

2) обязанности:

соблюдать нормы действующего законодательства Республики Казахстан;

качественно и своевременно исполнять акты и поручения Президента, Правительства Республики Казахстан и иных центральных исполнительных органов, а также акима и акимата области, города;

обеспечивать качественное и своевременное оказание государственных услуг;

иные обязанности, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

15. Функции:

1) координация деятельности подведомственных государственных учреждений;

2) реализация в пределах компетенции мероприятий, обеспечивающих содействие занятости;

3) предоставление мер социальной поддержки лицам с инвалидностью и детям с инвалидностью, отдельным категориям нуждающихся граждан, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

4) прогнозирование потребности бюджетных средств и реализация социальных программ в соответствии с действующим законодательством;

5) оказание государственных услуг в соответствии с действующим законодательством;

6) назначение и выплата социальной помощи, предусмотренной законодательством Республики Казахстан, за счет средств местного бюджета;

7) рассмотрение обращений физических и юридических лиц и принятие необходимых мер;

8) взаимодействие с некоммерческими (неправительственными) организациями;

9) вынесение решения о предоставлении специальных социальных услуг лицу (семье);

10) осуществление функций по опеке и попечительству в отношении совершеннолетних граждан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

11) назначение и выплата жилищной помощи, предусмотренной законодательством Республики Казахстан;

12) осуществление функций рабочего органа специальной комиссии по рассмотрению заявлений лиц (семьи), претендующих на оказание социальной помощи и вынесению заключений о необходимости оказания социальной помощи;

13) осуществление функций рабочего органа специальной комиссии для установления стажа работы лицам, проработавшим не менее 6 месяцев в период с 22 июня 1941 года по 9 мая 1945 года;

14) осуществление функций рабочего органа специальной комиссии для регистрации и учета граждан, пострадавших вследствие ядерных испытаний на Семипалатинском испытательном ядерном полигоне, и выдачи им удостоверений;

15) осуществление функций рабочего органа координационного совета в области социальной защиты лиц с инвалидностью;

16) осуществление функций рабочего органа консультативно-совещательного органа по содействию деятельности учреждений, исполняющих уголовные наказания и иные меры уголовно-правового воздействия, а также по организации социальной и иной помощи лицам, отбывшим уголовные наказания;

17) осуществление функций рабочего органа городской трехсторонней комиссии по социальному партнерству и регулированию социальных и трудовых отношений;

18) участие в разработке проектов нормативных правовых актов местных представительных и исполнительных органов в рамках своих компетенций;

19) осуществление иных функций в соответствии с нормами действующего законодательства Республики Казахстан.

Глава 3. Статус, полномочия руководителя государственного органа

16. Руководство Отдела осуществляется руководителем, который несет персональную ответственность за выполнение возложенных на Отдел задач и осуществление им своих полномочий.

17. Руководитель Отдела назначается на должность и освобождается от должности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

18. Руководитель Отдела имеет заместителя, который назначается на должность и освобождается от должности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

19. Полномочия руководителя Отдела:

1) назначает на должность и освобождает от должности руководителей подведомственных учреждений;

2) назначает на должности и освобождает от должностей работников Отдела в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) в установленном законодательством порядке решает вопросы поощрения, оказания материальной помощи, наложения дисциплинарных взысканий;

4) издает приказы и дает указания, обязательные для всех работников Отдела;

5) без доверенности действует от имени Отдела;

6) утверждает в пределах установленной численности и фонда оплаты труда штатные расписания работников Отдела и подведомственных учреждений;

7) утверждает планы финансирования администратора бюджетных программ и Отдела по обязательствам и платежам;

8) несет персональную ответственность за непринятие мер по противодействию коррупции;

9) осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Исполнение полномочий руководителя Отдела в период его отсутствия осуществляется лицом, его замещающим в соответствии с действующим законодательством.

20. Руководитель Отдела определяет полномочия своего заместителя в соответствии с действующим законодательством.

Глава 4. Имущество государственного органа

21. Отдел может иметь на праве оперативного управления обособленное имущество в случаях, предусмотренных законодательством.

Имущество Отдела формируется за счет имущества, переданного ему собственником, а также имущества (включая денежные доходы), приобретенного в результате собственной деятельности, и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

22. Имущество, закрепленное за Отделом, относится к коммунальной собственности.

23. Отдел не вправе самостоятельно отчуждать или иным способом распоряжаться закрепленными за ним имуществом и имуществом, приобретенным за счет средств, выданных ему по плану финансирования, если иное не установлено законодательством.

Глава 5. Реорганизация и упразднение государственного органа

24. Реорганизация и упразднение Отдела осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.