"Ауыл шаруашылығы жануарлары үшін азық өндіру", "Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру", "Қойларды және ешкілерді өсіру", "Құстарды өсіру", "Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру", "Мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі)" кәсіптік стандарттарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2025 жылғы 7 қарашадағы № 419 бұйрығы

      "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 5-тармағына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

      1. Мыналар:

      1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес "Ауыл шаруашылығы жануарлары үшін азық өндіру" кәсіптік стандарты;

      2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес "Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру" кәсіптік стандарты;

      3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес "Қойларды және ешкілерді өсіру" кәсіптік стандарты;

      4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес "Құстарды өсіру" кәсіптік стандарты;

      5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес "Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру" кәсіптік стандарты;

      6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес "Мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі)" кәсіптік стандарты бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Аграрлық ғылым және білім департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін оның электрондық көшірмесінің Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдануын;

      2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің ресми интернет ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрі
А. Сапаров

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасы

      Еңбек және халықты әлеуметтік

      қорғау министрлігі

  2025 жылғы 7 қарашадағы
№ 419 бұйрығына қосымша

"Ауыл шаруашылығы жануарларына арналған азық өндіру" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Ауыл шаруашылығы жануарларына арналған азық өндіру" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленген.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындау үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындау үшін, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеу үшін қолдануға арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ ауыл шаруашылығы жануарлары үшін азық өндіру саласындағы жұмыстарын атқаратын ұйымдарда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт мынадай пайдаланушылардың пайдалануы үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсінуі, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, еңбек нарығының заманауи қажеттіліктеріне жауап беретін жұмыскерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды жаңарту, персоналды жалдау және аттестаттау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру, дамыту, ілгерілету және ротациялау бағдарламаларын жасау үшін;

      3) білім беру және оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейіндік бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыру, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжамы үшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) азық өндірісі – азықты өндіру, өңдеу және сақтау бойынша ұйымдастырушылық-шаруашылық және технологиялық іс-шаралардың ғылыми негізделген жүйесі;

      2) азық – қоректену кезінде қалыпты физиологиялық функциялардың пайда болуын және олардан алынатын өнімнің сапасын қамтамасыз ететін өсімдік, жануар, микробиологиялық текті өнімдер, сондай-ақ минералды қоспалар;

      3) азық қоспалары – қоректік және биологиялық белсенді заттардың мөлшері мен қатынасын реттейтін, сондай-ақ жануарлардың денсаулығы мен ең жоғары өнімділігін қамтамасыз ететін рационға кез келген қоспалар;

      4) шырынды азық – құрамында елеулі дәрежеде су мөлшері бар — шамамен 70—92 % – өсімдік тектес азықтар;

      5) ірі азық – пішен, сабан, кесілген пішен, шөп ұны, топан, балдырлар, ағаш (бұтақты) азығы, жүгері собығының сабақтары және т.б.;

      6) құнарландырылған азық – дәнді, бұршақты астық, оларды ұнға, жармаға қайта өңдеу өнімдері, бұршақты дақылдардың және қалақайдың шөп ұны;

      7) суару (ирригация) – ылғалдың жетіспеушілігін көретін алқаптарға суды жеткізу, және топырақтың тамыр жайылатын қабатындағы оның қорларын ұлғайту;

      8) суарушы – суарумен айналысатын адам;

      9) диқан – агроном, диқаншылық жөніндегі маман;

      10) жер бетімен суару – жер үсті бойынша суды жая отырып, жерді суару;

      11) суару режимі – суару санының, мерзімдерінің және нормаларының жиынтығы;

      12) жайылымдық жерлер – өсімдік жамылғысы пішенге, пішендемеге, сүрлемге, шөп ұнына және мал жаюға пайдаланылатын шабындықтардың, жайылымдардың және себілген азықтық дақылдардың жер учаскелері;

      13) табиғи азықтық алқаптар – табиғи шөптері бар жерлер (жайылымдар мен шабындықтар) ;

      14) сабанды нығыздау – мал азығына арналған орамдарға сабанды жинау процесі, сондай-ақ бұл егістіктен арамшөптердің көп мөлшерін жинауға ықпал етеді;

      15) маялау – домалақ жотасы бар параллелепипед (күде) немесе домалақ жотасы бар күмбез түріндегі себінді пішен түрінде тығыз үймелерге сақтау үшін себінді немесе нығыздалған пішен (сабан) салу;

      16) мая –тығыз салынған шөптің немесе сабанның (немесе баулардың үймесі, яғни масақтары бар сабақтардың шоғыры) үлкен биік және домалақ немесе төртбұрышты үйме;

      17) күде – үлкен, әдетте сопақша келген шөп немесе сабан маясы не ашық аспан астында сақтауға арналған айрықша тәсілмен жиналған астық бауы.

      18) грунт – жердің минералды бөлігі;

      19) топырақ – өсімдіктердің, микроорганизмдердің, жануарлардың, саңырауқұлақтардың қалдықтары бар жердің құнарлы бөлігі + топырақ биожүйелері;

      20) азықтың қоректілігі – азықтың сапасы, жануарлардың тағамға, энергияға және қоректік заттарға қажеттілігін қанағаттандыру;

      21) азықтандыру рационы – ауыл шаруашылығы жануарларының тәулігіне қоректік заттарға қажеттілігін қамтамасыз ететін азық құралдарының жиынтығы;

      22) сүрлем – консервіленген шөптер немесе түйнекжемістілер, төп, сондай-ақ шөптерден, астық тұқымдастардан немесе қызылша сығындысынан тұратын қоспалар;

      23) көк шөп – малдар балғын түрде шабылған жасыл азықтық өсімдіктердің жер үсті массасы;

      24) информалды білім беру – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      25) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі.

      26) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      27) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      28) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      29) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын қызметкердің жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;

      30) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      31) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      32) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, іскерлікті және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі қызметсабақтарының негізгі түрі;

      33) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      34) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      35) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      36) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;

      37) құзыреттер – белгіленген біліктілік деңгейінің кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      38) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім және дағды.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) БА – Біліктілік анықтамалығы;

      2) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;

      3) ББХСС – Білім берудің халықаралық стандартты сыныптауышы;

      4) ЖЖМ – Жанар-жағармай материалдары;

      5) КС – Кәсіптік стандарт;

      6) ҚР – Қазақстан Республикасы;

      7) ӨҚҚ – Өсімдіктерді қорғау құралдары;

      8) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;

      9) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Ауыл шаруашылығы жануарларына арналған азық өндіру

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A045

      6. ЭҚЖЖ секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.1 Бір- немесе екіжылдық дақылдарды өсіру

      01.19 Басқа да бір-немесе екіжылдық дақылдарды өсіру

      01.19.1 Азық дақылдарын және олардың тұқымдарын өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.2 Көп жылдық дақылдарды өсіру

      01.29 Басқа да көпжылдық дақылдарды өсіру

      01.29.0 Басқа да көпжылдық дақылдарды өсіру

      C Өңдеу өнеркәсібі

      10 Тамақ өнімдерін өндіру

      10.9 Жануарларға арналған дайын азықтарды өндіру

      10.91 Ауыл шаруашылығы жануарларына арналған дайын азықтарды өндіру

      10.91.0 Ауылшаруашылығы жануарларына арналған дайын азықтарды өндіру

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Кәсіптік стандартта ауыл шаруашылығы жануарларына арналған азық өндірісіне жататын негізгі кәсіптердің сипаттамасы, сондай-ақ азық өндіру жөніндегі жұмыстарды орындаумен айналысатын қызметкерлердің жұмыс сипаттамасы мен еңбек функциялары және ауыл шаруашылығы жануарларына арналған азық өндірісінің қызметін ұйымдастыру келтірілген.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      1) Азықты дайындау және даярлау жөніндегі білікті жұмысшы - СБШ 3 деңгейі;

      2) Ветеринариялық фельдшер-зертханашы - СБШ 5 деңгейі;

      3) Суару, суландыру жөніндегі жұмысшы - СБШ 2 деңгейі;

      4) Зертхана бастығы (ауыл шаруашылығында) - СБШ 6 деңгейі;

      5) Білікті ауыл шаруашылығы (егін дақылдары) жұмыскері - СБШ 3 деңгейі;

      6) Бөлімше агрономы (біліктілік денгейі орташа) - СБШ 5 деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Азықты дайындау және даярлау жөніндегі білікті жұмысшы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-2

Қызмет атауының коды:

6121-2-001

Кәсіп атауы:

Азықты дайындау және даярлау жөніндегі білікті жұмысшы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы.
Параграф 2. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 3. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіп)

Мамандық:
Ауыл шаруашылығын механикаландыру

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-2-003 - Азық әзірлеуші

Қызметтің негізгі мақсаты:

Азықты механикаландырылған дайындау, тарату және бөлу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Бір немесе екі жылдық және көпжылдық азық дақылдарынан азық дайындау, сақтау
2. Азықтық компоненттер мен дайындалатын азықтың сапасын бақылау және бағалау.
3. Азықты сақтау және беру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Бір- немесе екі жылдық және көпжылдық азық дақылдарынан азық дайындау, сақтау



1-дағды:
Көпжылдық азық дақылдарынан азық дайындау, сақтау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Бір және екі жылдық азық дақылдарын қолмен және қарапайым құралдар арқылы дайындау. 2. Азықтың сақталуы мен сапасын талаптарға сай қамтамасыз ету. 3. Азық тұқымдарын сұрыптап, егіске дайындау. 4. Азық пен тұқымдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Механикаландырылған жабдықты қолданып азық дайындау процесін ұйымдастыру. 2. Азық сапасын бақылау және шіріген белгілерін уақтылы анықтау. 3. Тұқымдарды техникалық құралдар арқылы дайындау және өңдеу (мысалы, протравливание). 4. Азық пен тұқымдардың санитарлық-гигиеналық нормаларын сақтау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Бір және екі жылдық азық дақылдарының түрлері мен ерекшеліктері. 2. Азық дайындау және сақтау технологиясы. 3. Азық пен тұқымдарды сақтау шарттары. 4. Азықпенпен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Құрал-жабдықпен азық дайындаудың технологиялық ерекшеліктері. 2. Азық сапасын бақылау әдістері және шірігендіктің алдын алу. 3. Азық тұқымдарын дайындаудың заманауи әдістері. 4. Азық пен тұқымдарды сақтауға қойылатын нормативтік талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Бір- немесе екі жылдық және көпжылдық азық дақылдарынан және олардың тұқымдарынан азық дайындау, сақтау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Көпжылдық азық дақылдарын қолмен дайындау ерекшеліктерін ескеру. 2. Көпжылдық азықтарды дұрыс дайындап, сақтау кезінде жоғалтуларды азайта отырып төсеу. 3. Көпжылдық азықтардың сақтау жағдайын бақылау. 4. Көпжылдық азықпен жұмыс істеу кезінде еңбек қорғау мен санитария ережелерін сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Көпжылдық азықтарды дайындау және өңдеуде механикаландырылған құралдарды пайдалану. 2. Көпжылдық азықтарды сақтау кезінде дақыл ерекшеліктерін және сақтау сапасын қамтамасыз ету. 3. Көпжылдық азықтардың сапасын бақылау, шіріген мен зақымдануын болдырмау. 4. Азық сақтау кезінде санитарлық нормалар мен талаптардың орындалуын қамтамасыз ету.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Көпжылдық азық дақылдарының биологиясы мен құрылым ерекшеліктері. 2. Көпжылдық дақылдардан азық дайындау технологиясы. 3. Көпжылдық азықтардың сақтау шарттарының ерекшеліктері және сапасына әсері. 4. Азықпен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік және гигиена ережелері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Көпжылдық азықтарды механикаландырылған дайындаудың заманауи технологиялары. 2. Сақтау шарттарының көп жылдық азықтардың қасиеттеріне әсері және оны бағалау әдістері. 3. Көп жылдық азықтарды сақтауға санитарлық және техникалық талаптар. 4. Еңбек қорғау, техника қауіпсіздігі және гигиена нормалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Азықтық компоненттер мен дайындалатын азықтың сапасын бақылау және бағалау.



1-дағды:
Азықтық компоненттерді қабылдау және жинақтау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Азық компоненттерін қабылдап, жинақтау орындарына ұқыпты орналастыру. 2. Азық құрамын көзбен қарап, бөгде заттар мен бүлінулерді анықтау. 3. Азық компоненттерін белгіленген нормаларға сәйкес сақтау ережелерін сақтау. 4. Келіп түскен азықтарға бастапқы есеп жүргізу және тіркеу. 5. Азық қоймаларында тазалық пен тәртіпті қамтамасыз ету. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Белгіленген көрсеткіштер бойынша азық компоненттерінің сапасын қабылдау кезінде бақылау. 2. Азық түрлері мен қасиеттерін ескере отырып, дұрыс сақтауын ұйымдастыру. 3. Азықтарды қабылдау және жинақтау бойынша есеп пен құжат жүргізу. 4. Азықтарды сақтау шарттарының бұзылуын дер кезінде анықтап, жою. 5. Азық компоненттерін қабылдау және жинақтау кезінде бағыныштылардың жұмысын үйлестіру.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Азық компоненттерінің негізгі түрлері мен сипаттамалары. 2. Азықтарды қабылдау және жинақтау ережелері. 3. Сақтау жағдайларының азық сапасына әсері. 4. Азықпен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау негіздері. 5. Азық қоймасын ұйымдастыру. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Азық сапасын бағалау және ақауларды анықтау әдістері. 2. Азық компоненттерін сақтау стандарттары мен нормативтері. 3. Микробиологиялық және физикалық факторлардың азық өніміне әсері. 4. Есептік және есептік құжаттамаларды жүргізу ережелері. 5. Қойма жұмысын және азықтарды топтарға бөлу бойынша ұйымдастыру.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Азықтық компоненттерді қоспалардан тазарту

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Азық компоненттерін механикалық қоспалардан қолмен немесе қарапайым жабдық арқылы тазарту. 2. Тазартылған азықтың ластанбағанын тексеру. 3. Тазарту технологиясын белгіленген стандарттарға сай орындау. 4. Жұмыс орнында тазалық пен тәртіпті сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Арнайы жабдықтар мен машиналарды пайдалана отырып, азықтарды тазарту. 2. Тазарту тиімділігі мен дайын өнім сапасын бақылау. 3. Азықтарды тазарту жұмыстарын ұйымдастыру, жұмысшылар арасында міндеттерді бөлу. 4. Тазарту операциялары бойынша құжат жүргізу.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Азық компоненттерінде кездесетін қоспа түрлері. 2. Азықты тазарту технологиялық әдістері. 3. Ластану деңгейінің азық сапасы мен қауіпсіздігіне әсері. 4. Жабдықпен және азықпен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасының негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Азықтарды тазартуға арналған жабдықтардың техникалық сипаттамалары. 2. Азық компоненттерін тазартудың заманауи әдістері мен стандарттары. 3. Әртүрлі қоспалардың азық сапасы мен жануарлар денсаулығына әсері. 4. Тазарту кезінде жабдықты пайдалану ережелері мен еңбекті қорғау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Азықты сақтау және беру



1-дағды:
Нығыздалмаған шөпті, сабанды және теңдерді маялауыштармен күделеу

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Азық компоненттерін механикалық қоспалардан қолмен немесе қарапайым жабдық арқылы тазарту. 2. Тазартылған азықтың ластанбағанын тексеру. 3. Тазарту технологиясын белгіленген стандарттарға сай орындау. 4. Жұмыс орнында тазалық пен тәртіпті сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Арнайы жабдықтар мен машиналарды пайдалана отырып, азықтарды тазарту. 2. Тазарту тиімділігі мен дайын өнім сапасын бақылау. 3. Азықтарды тазарту жұмыстарын ұйымдастыру, жұмысшылар арасында міндеттерді бөлу. 4. Тазарту операциялары бойынша құжат жүргізу.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Азық компоненттерінде кездесетін қоспа түрлері. 2. Азықты тазарту технологиялық әдістері. 3. Ластану деңгейінің азық сапасы мен қауіпсіздігіне әсері. 4. Жабдықпен және азықпен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасының негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Азықтарды тазартуға арналған жабдықтардың техникалық сипаттамалары. 2. Азық компоненттерін тазартудың заманауи әдістері мен стандарттары. 3. Әртүрлі қоспалардың азық сапасы мен жануарлар денсаулығына әсері. 4. Тазарту кезінде жабдықты пайдалану ережелері мен еңбекті қорғау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Пішенді үймелерден тіркемелі және өздігінен жүретін пресс - жинағыштармен престеу

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Тіркемелі пресс-жинағыштарды жұмысқа дайындау. 2. Тіркемелі пресс-жинағышпен маяланған шөпті престеу кезінде басқару. 3. Престеу сапасы мен тайланған тюктердің дұрыс қалыптасуын бақылау. 4. Жабдықпен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасы ережелерін сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тіркемелі және өздігінен жүретін пресс-жинағыштарды қызмет көрсету және баптау. 2. Шөпті тиімді өнімділікпен престеу жұмыстарын ұйымдастыру. 3. Қалыптасқан тюктердің сапасын бағалау және жақсарту шараларын қолдану. 4. Пресс-жинағышпен жұмыс істейтін көмекшілерді оқыту және бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Тіркемелі пресс-жинағыштардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі. 2. Маяланған шөпті престеу технологиясы. 3. Престеу жағдайларының азық сапасына әсері. 4. Престейтін жабдықпен жұмыс істеудегі қауіпсіздік техникасының негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Өздігінен жүретін пресс-жинағыштардың техникалық сипаттамалары мен пайдалану ерекшеліктері. 2. Престеудің заманауи әдістері және олардың азық сапасына әсері. 3. Пресс-жинағыш жабдықтарымен жұмыс істеудегі еңбек ұйымдастыру және қауіпсіздік техникасы.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Бейімділік
Жауапкершілік
Ұқыптылық
Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Тәртіптілік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Зиянкестермен күресу жөніндегі қызметкер

5

Бөлімшенің (бригаданың, ауыл шаруашылығы учаскесінің, ферманың) агрономы (біліктілігі орташа)

10. "Ветеринариялық фельдшер-зертханашы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3240-0

Қызмет атауының коды:

3240-0-007

Кәсіп атауы:

Ветеринариялық фельдшер-зертханашы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
7-параграф. Ветеринариялық фельдшер.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты ветеринариялық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және ІІ санатты ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес;
ІІ санатты ветеринарлық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және санаты жоқ ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес;
Санаты жоқ ветеринариялық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

2250-0-002 - Ветеринариялық-санитариялық дәрігер
3240-0-006 - Ветеринариялық фельдшер

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ауыл шаруашылығы жануарларының ауруларын алдын алу және олардың денсаулығы мен өнімділігін қамтамасыз ету мақсатында азықтарды, су және биоматериалдардың сапасына ветеринариялық-санитариялық бақылау жүргізу үшін зертханалық зерттеулер жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Азыққа ветеринариялық-санитариялық зертханалық зерттеулер жүргізу.
2. Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыруға пайдаланылатын азықтың ветеринариялық-санитариялық жай-күйін бақылау және зертхана нәтижелерін әзірлеу.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Азықтарға ветеринариялық-санитариялық зертханалық зерттеулер жүргізу.



1-дағды:
Азық сапасын бақылау кезінде нормативтік-құқықтық және ветеринариялық-санитариялық талаптарды қолдану.

Машықтар:
1. Азық сапасына қатысты нормативтік құжаттарды талдау және қолдану. 2. Ветеринариялық-санитариялық талаптарға сәйкес сәйкестік мониторингін жүргізу. 3. Қауіпті және сапасыз азықты анықтау бойынша шешім қабылдау. 4. Ветеринариялық бақылау кезінде талап етілетін есептік және рұқсат беру құжаттарын ресімдеу. 5. Азық сапасына байланысты заңнамалық және нормативтік актілерді қолдану бойынша кеңес беру.

Білімдер:
1. ҚР ветеринария саласындағы заңнамасы және нормативтік актілері. 2. Азықтың сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын ветеринариялық-санитариялық талаптар. 3. Мемлекеттік стандарттар, техникалық регламенттер және басқа да нормативтік құжаттар. 4. Құжаттарды ресімдеу тәртібі және ведомстволық есепке алу жүйесі. 5. Тәуекелдерді басқару және азық сапасын бақылау жүйесінің негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Азықтың сапасы мен қауіпсіздігін зертханалық талдау әдістерін меңгеру

Машықтар:
1. Зерттеу үшін азық үлгілерін таңдау, таңбалау және дайындау. 2. Органолептикалық, физика-химиялық және микробиологиялық зерттеулер жүргізу. 3. Токсиндер, патогенді микроағзалар, зең және басқа да ластаушыларды анықтау. 4. Зертханалық құрал-жабдықтармен жұмыс істеу (автоматты анализаторлар, микроскоптар және т.б.). 5. Зерттеу хаттамаларын ресімдеу, есеп жүргізу және есептілікті дайындау. 6. Санитариялық нормалар, биологиялық қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелерін сақтау.

Білімдер:
1. Ветеринариялық микробиология, токсикология және жануарларды азықтандыру негіздері. 2. Нормативтік құжаттарға сәйкес азықтың сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптар. 3. Азықтың қоректік құндылығын бақылау және бағалау әдістері. 4. Зертханалық құрал-жабдықтармен жұмыс істеу ережелері. 5. Азықпен пен жұмыс істеу кезіндегі санитарлық және ветеринариялық нормалар. 6. Ветеринария және азық өндірісі саласындағы заңнама.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыруға пайдаланылатын азықтың ветеринариялық-санитариялық жай-күйін бақылау және зертхана нәтижелерін әзірлеу.



1-дағды:
Зертханалық бақылау әдістерін қолдана отырып, азықтардың ластану мен қауіпті қоспаларды анықтау.

Машықтар:
1. Белгіленген әдістемелерге сәйкес азықтардан сынамалар алу. 2. Азық құрамындағы патогендер, токсиндер, зең, нитраттар және басқа зиянды заттарды анықтауға зертханалық зерттеулер жүргізу. 3. Зерттеу хаттамаларын рәсімдеу және нәтижелерді зертханалық журналға енгізу. 4. Алынған нәтижелерді талдау және азық сапасы бойынша алдын ала қорытынды жасау.

Білімдер:
1. Азыққа ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізудің негіздері. 2. Қолданыстағы нормативтерге сәйкес азықтың сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптар. 3. Азықтың микробиологиялық және химиялық ластануын анықтау әдістері. 4. Лаборатория жағдайында биологиялық материалмен жұмыс істеу және сақтау ережелері. 5. Зертханадағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Зертханалық талдаулар негізінде азықтың қоректік құндылығын бағалау.

Машықтар:
1. Протеин, талшық, май, ылғал және басқа көрсеткіштерді анықтау үшін зертханалық тесттер жүргізу. 2. Зертханалық жабдықтармен жұмыс істеу. 3. Нәтижелерді нормативтік көрсеткіштермен салыстыру және азықты сапасына қарай жіктеу. 4. Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыруға жарамдылығы туралы қорытынды жасау.

Білімдер:
1. Әртүрлі жануар түрлеріне арналған азықтың қоректік құндылығы бойынша нормативтер. 2. Азықтың химиялық және физика-химиялық талдау әдістері. 3. Әртүрлі компоненттердің жануарлар денсаулығына әсері. 4. Зертханалық қорытындыларды рәсімдеуге қойылатын талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Ветеринариялық фельдшер

11. "Суару, суландыру жөніндегі жұмысшы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

9211-1

Қызмет атауының коды:

9211-1-004

Кәсіп атауы:

Сулау, суландыру жөніндегі жұмысшы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

2

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
63. Диқан. Параграф 1. Диқан.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

9116-0-009 - Жерлерді суару жөнінде жұмысшы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру процесінде жұмыстарды, бекітілген аумақта егістік дақылдарын суару жөніндегі операцияларды орындау, суару кестелеріне сәйкес егістіктерді суару режимін, ал құрғатылған жерлерде топырақтың оңтайлы ылғалдылығын сақтай отырып, қажетті құрғату режимін реттеу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Оларға бекітілген аумақта егістік дақылдарды суару бойынша жұмыстарды орындау
2. Өсірілетін дақылдардың қажеттіліктеріне сәйкес топырақтың су режимін реттеу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Оларға бекітілген аумақта егістік дақылдарды суару бойынша жұмыстарды орындау



1-дағды:
Суаруды қолмен немесе қол құралдарымен жүргізу

Машықтар:
1. Жоғары еңбек өнімділігін қамтамасыз ету, бекітілген аумақта қол құралдарын пайдаланып суарған кезде су ресурстарын үнемді пайдалану. 2. Бекітілген аумақта негізгі дала дақылдарын суару мерзімдері мен сызбаларын сақтау. 3. Суармас бұрын азық алқаптарының жағдайын бағалау. 4. Суару маусымына дайындық жұмыстарына қатысу (арналарды тазалау, құрал-жабдықтарды тексеру). 5. Суару кезінде ылғалдың біркелкі бөлінуін бақылау.

Білімдер:
1. Белгілі бір аймақ жағдайында негізгі дақылдар егілген жерлерді суару режимі. 2. Қолмен суаруда су ресурстарын тиімді пайдаланудың негізгі қағидалары. 3. Өндірісті ұйымдастыру және технологиясы. 4. Жасыл азық өсіру технологиясы. 5. Еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау тәртібі. 6. Өрт қауіпсіздігі талаптары. 7. Ішкі еңбек тәртібі ережелері. 8. Өндірістік санитария талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Машиналар мен механизмдерді пайдалана отырып суаруды жүргізу

Машықтар:
1. Бекітілген аумақта механикаландырылған суару кезінде еңбек өнімділігін арттыру және су ресурстарын үнемді пайдалану. 2. Жер бедерінің күрделілігіне байланысты негізгі дала дақылдарын суару және механикаландырылған суару технологияларын сақтау. 3. Суару құрылғыларына (жаңбырлатқыш, тамшылатып суару, барабанды жүйелер және т.б.) техникалық қызмет көрсету және баптау жұмыстарын жүргізу. 4. Судың егістікке біркелкі таралуын бақылау. 5. Жабдық жұмысы кезінде ұсақ ақауларды жою.

Білімдер:
1. Әртүрлі суару және егістік суғару технологияларының артықшылықтары мен кемшіліктері. 2. Механикаландырылған суару кезінде су ресурстарын тиімді пайдалану қағидалары. 3. Суару үшін қолданылатын машиналар мен механизмдердің құрылысы және жұмыс істеу принциптері. 4. Суару техникасының қысымға, су шығынына және жұмыс режимдеріне қойылатын талаптары. 5. Суару машиналарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік шаралары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Өсірілетін дақылдардың қажеттіліктеріне сәйкес топырақтың су режимін реттеу



1-дағды:
Өсірілетін көпжылдық дақылдардың су режимін реттеу технологиясын сақтау

Машықтар:
1. Бір және екіжылдық дақылдардың қажеттілігіне сәйкес топырақтың су және ауа режимдерін сақтау. 2. Маусымға және өсірілетін дақылдардың ерекшеліктеріне қарай су қорының қорын жасау. 3. Топырақ ылғалдылығын көзбен шолу және арнайы аспаптар арқылы бағалау. 4. Ауа райы жағдайы мен өсімдіктердің өсу фазаларына байланысты суару кестелерін түзету. 5. Белгілі бір дақылға сәйкес су режимін бейімдеу мақсатында агрономдармен өзара әрекеттесу.

Білімдер:
1. Белгілі бір табиғи және агротехникалық жағдайларда бір немесе екіжылдық дақылдар үшін топырақтың тамырлы қабатында оңтайлы су режимін қамтамасыз ететін суару нормалары мен мөлшері (суару саны, нормасы, мерзімі). 2. Бір және екіжылдық далалық дақылдардың даму фазаларына қарай суару технологияларын сақтау. 3. Топырақ ылғалдылығын бақылау әдістері мен құралдары. 4. Су режимінің тамыр жүйесінің дамуы мен өнімділікке әсері. 5. Жекелеген мал азықтық дақылдардың (жүгері, сорго, жоңышқа және т.б.) суға деген сұранысының ерекшеліктері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Зиянкестермен күресу жөніндегі жұмыскер

1

Өсімдік күтімі бойынша жұмысшы

12. "Зертхана бастығы (ауыл шаруашылығында)" кәсіп карточкасы

Топ коды:

1310-1

Қызмет атауының коды:

1310-1-034

Кәсіп атауы:

Зертхана бастығы (ауыл шаруашылығында)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы"
бекітілген Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 31 желтоқсанда № 22003 болып тіркелді.
16-параграф. Институттың ғылыми-зерттеу бөлімінің (бөлімше, зертхана) меңгерушісі (бастығы)

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Агрономия

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Агрономия

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім, доктордың, ғылым кандидатының, философия докторының (PhD) немесе бейіні бойынша доктордың ғылыми дәрежесі (немесе дәрежесі), ғылыми еңбегінің болуы, ғылыми және ұйымдастырушылық жұмыстардағы өтілі кемінде 5 жыл болуға тиіс.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

1310-1-030 - Станция меңгерушісі (ауыл шаруашылығында)

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жаңа техника мен технологияны игеру негізінде бәсекеге қабілетті, экологиялық қауіпсіз өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіруге бағытталған жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу, өнім, топырақ және топырақ сапасының қолданыстағы өндірістік, экологиялық стандарттар мен нормативтерге сәйкестігін зертханалық бақылауды қамтамасыз ету.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Өсімдік тектес азықтардың сапасын бағалау үшін агрохимиялық талдауларды ұйымдастыру және жүргізу.
2. Топырақ пен грунт сапасына зертханалық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу.
3. Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін және олардың сапасын арттыру жөніндегі жұмыстарды іске асыру шеңберінде өндірістік міндеттерді шешу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Өсімдік тектес азықтардың сапасын бағалау үшін агрохимиялық талдауларды ұйымдастыру және жүргізу.



1-дағды:
Ірі азықтардың сапасын бағалау

Машықтар:
1. Әртүрлі шырынды азықтардың қоректік құндылығын есептеу әдістемелерін қолдану. 2. Азықтардың ботаникалық құрамын арамшөп қоспалардың бар-жоғын және үлгілердің азықтық құндылығын анықтау. 3. Лабораториялық талдау үшін азықтан орташа сынамалар алу талаптарына сай іріктеу. 4. Агрохимиялық талдау жүргізу үшін лабораториялық аспаптар мен құрал-жабдықтарды пайдалану. 5. Тексеру нәтижелерін талдап, шырынды азықтардың сапасы туралы қорытынды жасау. 6. Азық талдау нәтижелері бойынша есеп жүргізу және құжаттаманы толтыру.

Білімдер:
1. Агрохимиялық жұмыстарды жүргізу нормалары мен регламенттері. 2. Қолданылатын материалдардың сипаттамалары (негізгі өсімдіктердің даму кезеңдері). 3. Шырынды азықтардың сапа көрсеткіштері (ылғалдылық, протеин, талшық, қант мөлшері және т.б.). 4. Азық сынамаларын іріктеу, сақтау және тасымалдау талаптары. 5. Қоректік құндылықты және азықтардың жарамдылығын анықтау әдістері. 6. Азық өндірісінің негіздері және өсімдік тектес азықтарды жіктеу. 7. Зертханалық талдауларды жүргізу кезінде қауіпсіздік талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ірі азықтардың сапасын бағалау

Машықтар:
1. Ірі азықтардың (шөп, сабан және т.б.) қоректік құндылығын есептеу әдістемелерін пайдалану. 2. Ірі азықтардың шаруашылық бағалауы мен стандарттауын ұйымдастыру. 3. ҚІрі азықтардың сынамаларын алу және оларды зертханалық талдауға дайындау. 4. Нормативтерге сәйкес талшық, протеин, ылғал және басқа көрсеткіштерді анықтау. 5. Алынған деректерді талдап, азық сапасы туралы қорытынды жасау. 6. Қатты азықтарды сапа көрсеткіштері бойынша жіктеу және сұрыптау.

Білімдер:
1. Қатты азықтардың агрохимиялық сапасын бақылау қағидалары. 2. Қолданылатын материалдардың сипаттамалары (азық түрлері, негізгі өсімдіктердің сапасы). 3. Ірі азықтардағы қоректік заттардың құрамын анықтау әдістері. 4. Ірі азықтарға қойылатын мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар. 5. Ірі азықтарды жинау, кептіру және сақтау кезіндегі сапаға әсер ететін факторлар. 6. Азық сапасын бақылау кезінде құжат жүргізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Құнарландырылған және өзге де азықтардың сапасын бағалау

Машықтар:
1. Құнарландырылған және құрама азықтардың қоректік құндылығын есептеу әдістемелерін пайдалану. 2. Әртүрлі құнарландырылған азықтардың химиялық құрамын, энергиялық және биологиялық құндылығын бағалау. 3. Жануарлар мен құстардың түрі, жасы және өнімділігін ескере отырып, азық рационын құрастыру және түзету. 4. Құнарландырылған азықтар құрамының нормативтерге сәйкестігін бақылау. 5. Азық мөлшеріндегі қоректік заттардың теңгерімін есептеу әдістерін қолдану. 6. Азық сапасы мен теңгерімділігі туралы бағалау нәтижелері бойынша есептер дайындау.

Білімдер:
1. Құнарландырылған және басқа да өсімдік негізіндегі азықтарды өндіру технологиялары мен режимдері. 2. Құнарландарылған азықтардың сапасын зертханалық бақылау бойынша стандарттар, техникалық шарттар, әдістемелер мен нұсқаулықтар. 3. Жануарлар мен құстарды рационалды азықтандыру негіздері. 4. Азықтарды қоректік заттар бойынша бағалау жүйесі (алмасу энергиясы, шикі протеин, талшық және т.б.). 5. Құнарландырылған азықтардың сапасын сақтау мақсатында сақтау және тасымалдау әдістері. 6. Ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері бойынша азық тұтыну нормалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Топырақ пен грунт сапасына зертханалық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу.



1-дағды:
Зертханалық зерттеу жүргізу

Машықтар:
1. Топырақ пен жердің агрохимиялық көрсеткіштерін бағалау үшін зертханалық талдауларды ұйымдастыру және жүргізу. 2. Зертханалық сынамаларға арналған үлгілерді іріктеу, дайындау және таңбалау. 3. Қышқылдық деңгейін, тұздануын, органикалық заттардың, макро- және микроэлементтердің мөлшерін бағалау. 4. Көрсеткіштердің нормативтік мәндерден ауытқуын анықтау және мелиоративтік, агрохимиялық шаралар туралы ұсыныстар әзірлеу. 5. Зертханалық зерттеулер нәтижелері бойынша есеп жүргізу және құжаттаманы рәсімдеу. 6. Ғылыми деректерді талдап, оларды азық өндірісінде топырақ сапасын бағалауда қолдану.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы жерлерін топырақ-агрохимиялық, токсикологиялық және радиологиялық зерттеу әдістемелері. 2. Топырақты жіктеу және олардың агрохимиялық сипаттамасы. 3. Ауыл шаруашылығы өндірісін қамтамасыз ету үшін топырақ сапасына қойылатын нормативтік және техникалық талаптар. 4. Топырақтану, агрохимия және экология негіздері. 5. Химиялық реагенттермен және зертханалық жабдықтармен жұмыс істеу кезінде техника қауіпсіздігі талаптары. 6. Зертханалық зерттеу нәтижелері бойынша хаттамалар мен қорытындыларды рәсімдеу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жұмыстардың сапасын бақылауды ұйымдастыру

Машықтар:
1. Зертханалық жұмыстардың күнтізбелік жоспарларының, кестелерінің және мерзімдерінің орындалуын бақылау. 2. Агрохимиялық зерттеулердің күнтізбелік жоспарларын құруды, жүргізуді және уақытында түзетуді ұйымдастыру. 3. Зертханалық жұмыстардың нәтижелерін талдап, белгіленген талаптардан ауытқуларды анықтау. 4. Қызметкерлердің әрекетін үйлестіру, зертханалық зерттеулер әдістемелері мен стандарттарының сақталуын қамтамасыз ету. 5. Зертханалық тәжірибеде ішкі сапа бақылау жүйесін енгізуді қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Агрохимиялық және зертханалық жұмыстардың негізгі түрлерін жүргізу технологиясы. 2. Азықтар мен топырақ сапасын бақылау бойынша әдістемелік ұсынымдар және нормативтік құжаттар. 3. Өндірістік процесті ұйымдастыру және зертханалық зерттеулерді жоспарлау негіздері. 4. Сапаны бақылау нәтижелері бойынша құжаттаманы рәсімдеу талаптары. 5. Зертханалық деректердің дәлдігі, қайталануы және сенімділігін бағалау принциптері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін және олардың сапасын арттыру жөніндегі жұмыстарды іске асыру шеңберінде өндірістік міндеттерді шешу



1-дағды:
Азық сапасын анықтау

Машықтар:
1. Азық сапасын анықтау бойынша ғылыми-өндірістік міндеттерді шешуге арналған ақпараттық іздеу және деректерді талдау. 2. Әртүрлі ауыл шаруашылығы жануарларының азық сапасын бақылауды ұйымдастыру және жүргізу. 3. Азықтардың тағамдық құндылығы, ылғалдылығы, ластануы және басқа көрсеткіштерін анықтау әдістерін таңдау және қолдану. 4. Алынған зертханалық деректерді талдап, негізделген қорытындылар жасау. 5. Азық сапасын бағалау нәтижелері бойынша есептер мен ұсыныстар әзірлеу.

Білімдер:
1. Азық сапасын зерттеудің негізгі зертханалық әдістері (органолептикалық, физика-химиялық, биохимиялық). 2. Азық сапасына қатысты нормативтік құжаттар мен стандарттардың талаптары. 3. Қазіргі заманғы зертханалық талдау әдістері мен азықтарды зерттеуде қолданылатын жабдықтар. 4. Азықтарды сақтау және айналымға енгізу шарттарына қойылатын техникалық және санитарлық талаптар. 5. Сапа бақылауы нәтижелерін рәсімдеу тәртібі және талдамалық есептерді ұсыну.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Зерттеушілер ұжымдарын қалыптастыру және ғылыми кадрлармен жұмыс жасау

Машықтар:
1. Зертханалық және агрохимиялық зерттеулер бағыттары бойынша қызметкерлер топтарын құру және міндеттерді бөлу. 2. Әртүрлі бейінді мамандар арасындағы тиімді өзара әрекетті ұйымдастыру арқылы зерттеу міндеттерін іске асыру. 3. Технологияларды тасымалдау және сапаны бақылаудың ғылыми әдістерін өндірістік жағдайларға бейімдеу. 4. Ғылыми-өндірістік мақсаттарға жету үшін ұжымның жұмысын ынталандыру және үйлестіру. 5. Жас мамандарға нұсқау жүргізу және тәлімгерлік ұйымдастыру.

Білімдер:
1. Ғылыми және өндірістік кадрларды дайындау, біліктілікті арттыру және қайта даярлау бойынша түрлері, әдістері және нормативтік талаптар. 2. Ғылыми ұжымдардағы жобалық және командалық жұмыстың негіздері. 3. Ғылыми жетістіктерді өндірістік тәжірибеге енгізу әдістемелері. 4. Зерттеу қызметінде персоналды басқару және командалық динамика қағидаттары

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Дербестік және жауапкершілік
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Сыпайылық
Мейірімділік
Бастамашылық
Сыни ойлау
Көшбасшылық
Логикалық ойлау

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Агроном

8

Бас агроном

13. "Білікті ауыл шаруашылығы (егін дақылдары) жұмыскері" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6111-1

Қызмет атауының коды:

6111-1-001

Кәсіп атауы:

Білікті ауыл шаруашылығы (егін дақылдары) жұмыскері

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 2. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 3. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 5-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген.
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 4. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіп)

Мамандық:
Агрономия

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6111-1-003 - Диқан

Қызметтің негізгі мақсаты:

Негізгі танаптық дақылдарды өсіру, бастапқы өңдеу және сақтау бойынша қарапайым, механикаландырылған жұмыстарды орындау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Негізгі танаптық дақылдарының өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу және сақтау бойынша механикаландырылмаған операцияларды орындау
2. Негізгі танаптық дақылдардың өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу және сақтау жөніндегі механикаландырылған операцияларды жүзеге асыру
3. Танаптық дақылдарды өсірудің технологиялық циклінде тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарын қолдану жөніндегі операцияларды орындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Негізгі танаптық дақылдардың өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу және сақтау бойынша механикаландырылмаған операцияларды орындау



1-дағды:
Танаптық дақылдардың өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу бойынша механикаландырылмаған қарапайым операцияларды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Берілген схема бойынша азық дақылдарын қолмен себу және отырғызу. 2. Қолмен арамшөптерді тазарту, қопсыту және суару.
3. Жасыл массаны жинауға, сұрыптауға және бастапқы өңдеуге қатысу. 4. Тұқым шығынының нормаларын және себу мерзімдерін сақтау. 5. Қарапайым ауыл шаруашылығы мүкәммәлімен (күрек, кетпен және т.б.) жұмыс істеу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Агротехникалық операцияларды нақты азық дақылдарының ерекшеліктерін ескере отырып орындау. 2. Өсірудің әртүрлі кезеңдерінде қол еңбегінің сапасын бақылау. 3. Азық шикізатын бастапқы тазалау және сұрыптау жұмыстарын жүргізу. 4. Азықты сақтау үшін дайындау жұмыстарына қатысу (аздап кептіру, толық кептіру, үйіп қою). 5. Технологиялық талаптардың орындалуын және еңбек өнімділігін есепке алу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Учаскедегі қолмен орындалатын жұмыстарды ұйымдастыру және үйлестіру. 2. Агротехникалық талаптардың және жұмыс сапасының сақталуын бақылау. 3. Себу және дақылдарға күтім жасау мерзімдерінің орындалуын қамтамасыз ету. 4. Қолмен орындалатын жұмыстардың тиімділігін талдау және оларды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу. 5. Тәжірибесі аз жұмысшыларды қол еңбегі тәсілдеріне үйрету.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі азықтық дақылдардың атауы мен мақсаты. 2. Қолмен жүргізілетін агротехникалық жұмыстардың кезеңдері (себу, арамшөп жұлу, суару және т.б.). 3. Тұқым шығынының бастапқы нормалары мен отырғызу мерзімдері. 4. Далада қолмен жұмыс істеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі негіздері. 5. Қолданылатын ауылшаруашылық құралдарының мақсаты мен пайдалану ережелері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Өсіруге арналған азық дақылдарының биологиялық ерекшеліктері. 2. Агротехника негіздері – ауыспалы егіс, себу нормалары, отырғызу тығыздығы. 3. Өнімді бастапқы өңдеу сапасына қойылатын талаптар. 4. Азық шикізатын қысқа мерзімге сақтау шарттары мен тәсілдері. 5. Қол еңбегін ұйымдастыру ережелері және операциялардың сапасын бақылау. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Қолмен орындалатын технологияларды қолдана отырып азықтық дақылдарын өсірудің заманауи тәсілдері. 2. Ауа райы мен топырақ жағдайларының қолмен өсіру технологиясына әсері. 3. Қолмен орындалатын жұмыстардың сапасын бағалау әдістері және процестерді оңтайландыру. 4. Түрлі азықтық дақылдарын өсірудің технологиялық карталары. 5. Дала жағдайында еңбекті ұйымдастыру, тәлімгерлік және оқыту негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Танаптық дақылдардың өнімдерін сақтау бойынша механикаландырылмаған қарапайым операцияларды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Өнімді (пішен, сабан, жасыл масса) қолмен жинау және орын ауыстыру жұмыстарын орындау. 2. Қоймада жұмыс істеу кезінде санитариялық талаптар мен жеке тазалық қағидаларын сақтау. 3. Сақтауға арналған ыдыс, төсеніштер мен мүкәммәл дайындау. 4. Сақтау алаңының тазалығын және тәртібін сақтау. 5. Өнімді жауын-шашыннан және қызып кетуден қорғау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Өнімді желдету жағдайын және тығыздығын ескере отырып орналастыруды ұйымдастыру. 2. Өнімнің жай-күйін визуалды тексеру және бастапқы бақылау жүргізу. 3. Өзін-өзі қыздыру мен көгерудің алдын алу үшін қарапайым шараларды қолдану. 4. Сақтау алаңдары мен қоймаларды дайындауға қатысу. 5. Сақтау көлемін және мерзімін қолмен немесе үлгі бойынша тіркеу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Өнім түріне қарай сақтау технологиясының сақталуын бақылау. 2. Бүлінудің бастапқы белгілерін анықтап, оны жою шараларын қабылдау. 3. Алаңды тиімді пайдалану үшін өнімді қайта орналастыруды жүргізу. 4. Азықты есепке алу, орнын ауыстыру және күйі бойынша құжаттар ресімдеу. 5. Төменгі разрядтағы жұмысшыларға басшылық жасап, сақтау сапасын бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі танаптық азықтық дақылдарының өнім түрлері (пішен, сүрлем, астық және т.б.). 2. Азықты қолмен жинау және қоймалаудың қарапайым қағидалары. 3. Қысқа мерзімді сақтау кезінде температура мен ылғалдылыққа қойылатын талаптар. 4. Қоймада жұмыс істеу кезінде санитария және жеке қауіпсіздік қағидалары. 5. Өнімнің бұзылуын алдын алу әдістері (желдету, жабу және т.б.). 5-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі азықтық өнімдерін сақтау шарттары (ылғалдылық, жинау тығыздығы). 2. Қордың жай-күйін көзбен шолу және қарапайым құралдар арқылы бақылау әдістері. 3. Азықтың бұзылуы немесе өздігінен қызуының себептері мен белгілері. 4. Өнім қабылдауға қоймаларды және алаңдарды дайындау талаптары. 5. Сақтау кезінде есеп жүргізудің негізгі элементтері (көлемі, күні, өнім түрі). 6-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жағдайдағы азықты сақтау технологиялық схемалары (шөп қоймалары, траншеялар, бөренелер). 2. Сақтау мерзімін ұзарту және шығынды азайту шаралары. 3. Қоймалардың санитариялық жағдайына қатысты нормативтік құжаттар мен талаптар. 4. Жинақ көлемін өнімділікке байланысты жоспарлау қағидаттары. 5. Персоналды қауіпсіз әрі тиімді сақтау әдістеріне оқыту тәсілдері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Негізгі танаптық дақылдарының өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу және сақтау жөніндегі механикаландырылған операцияларды жүзеге асыру



1-дағды:
Танаптық дақылдар өнімдерін өсіру, бастапқы өңдеу бойынша механикаландырылған операцияларды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Қарапайым машиналар мен құралдарды (тұқым сепкіш, культиватор, тырма) бақылауымен басқару. 2. Техниканы жұмысқа дайындау (майлау, түйіндерін тексеру). 3. Машиналардың жұмысын қадағалап, жеңіл ақауларды жою. 4. Тікелей және қарапайым жерлерде жұмыс істеу. 5. ЖЖМ-ды үнемді пайдалану және техника қауіпсіздігі қағидаларын сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Механизацияланған жұмыстарды дербес орындау (тұқым себу, өңдеу, тыңайтқыш себу). 2. Агротехнологияға сәйкес техниканың жұмыс бөліктерін баптау. 3. Өңдеу тереңдігін, себу нормасын, біркелкілігін бақылау. 4. Орындаған жұмыстарды есепке алу. 5. Аздап еңіспелі және күрделі бедерлерде жұмыс істеу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Көп функциялы агрегаттар мен күрделі техниканы басқару (комбайн, тұқым себу кешені). 2. Қиын ауа-райы мен топырақ жағдайында агротехникалық дәл жұмыстарды орындау. 3. Машиналардың техникалық жағдайын диагностикалау және қызмет көрсету ұйымдастыру. 4. Технологиялық процесті және техниканың қозғалыс маршрутын оңтайландыру. 5. Жұмыстың жоғары өнімділігі мен сапасын қамтамасыз ету.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі ауыл шаруашылығы техникаларының (тұқым сепкіш, қопсытқыш, трактор) тағайындалуы мен құрылымы. 2. Техниканы қосу, тоқтату, майлау және негізгі техникалық қызмет көрсету қағидалары. 3. Топырақты өңдеу мен тұқым себу агротехникасының негіздері. 4. Механизмдерде қауіпсіз жұмыс істеу қағидалары. 5. Негізгі механизацияланған операциялардың мақсаты мен орындалу тәртібі. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқым себу, өңдеу, күтім және өнім жинауға қойылатын агротехникалық талаптар. 2. Техниканың жұмыс бөлшектерін баптау және реттеу қағидаттары. 3. Механизацияланған жұмыстардың сапа талаптары. 4. Әртүрлі топырақ және бедер жағдайларында машиналарды пайдалану негіздері. 5. Жанар-жағармай шығынының нормалары және орындалған жұмыстардың есебі. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Күрделі ауыл шаруашылығы агрегаттарының құрылымы және жұмыс істеу қағидаттары. 2. Нақты егіншілік технологиялары және техниканы автоматтандырылған басқару. 3. Өндірістік процесті және өңдеу бағыттарын оңтайландыру әдістері. 4. Агротехника және операциялардың сапасына қойылатын тереңдетілген талаптар. 5. Еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі және экологияға қатысты нормативтік құжаттар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Танаптық дақылдардың өнімдерін сақтау жөніндегі механикаландырылған операцияларды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Өнімді тиеу, түсіру және тасымалдау кезінде қарапайым механизмдерді басқару. 2. Өнімді сақтау орындарында орналастырудың негізгі талаптарын сақтау. 3. Қарапайым құралдарды пайдаланып өнімді алғашқы тазалау және сұрыптау. 4. Негізгі параметрлерді (ылғалдылық, температура) қолмен бақылау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Өнімді кептіру, желдету және механикалық тазалау жабдықтарына қызмет көрсету. 2. Өнім түріне байланысты сақтау режимдерін реттеу. 3. Өнімді қабылдау және беру кезінде есеп жүргізу. 4. Жабдық пен техниканың жеңіл ақауларын анықтау және жою. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Өнімді механизацияланған сақтау және тасымалдау жұмыстарын ұйымдастыру. 2. Жабдықтың техникалық жағдайын бақылау және техникалық қызмет көрсету жүргізу. 3. Сақтау жағдайларын бағалап, өнімнің бұзылуын алдын алу шараларын қабылдау. 4. Өнім қозғалысы мен жабдық жұмысы бойынша есеп және құжат жүргізу.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білім 1. Негізгі танаптық дақылдарды сақтау технологиясының негіздері. 2. Қарапайым механизмдердің (транспортерлер, элеваторлар және т.б.) тағайындалуы мен пайдалану қағидалары. 3. Механизацияланған жұмыстарды орындаудағы техника қауіпсіздігінің негіздері. 4. Сақтау орындарындағы тазалық, ылғалдылық және температураға қойылатын талаптар. 5. Өнім қабылдау және тапсыру кезінде бастапқы құжаттарды толтыру тәртібі. 5-разрядқа арналған білім 1. Өнімді сақтау және дайындық технологиялық схемалары. 2. Кептіргіштер, желдеткіштер, тазалау жүйелерінің құрылымы мен жұмыс істеу қағидаттары. 3. Сақтау орындарындағы өнім сапасын бақылау әдістері. 4. Өнімнің бұзылуы мен зиянкестердің алдын алу тәсілдері. 5. Өнімді сақтау кезінде есептілік пен есеп беруге қойылатын талаптар. 6-разрядқа арналған білім 1. Ферма немесе қоймадағы механизацияланған сақтау процестерін ұйымдастыру. 2. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі, сапасы және сақтау бойынша нормативтік құжаттары. 3. Дақыл, ылғалдылық, температура бойынша оңтайлы сақтау режимдерін есептеу. 4. Автоматтандырылған бақылау және сигнал беру жүйелері. 5. Сақтау кезінде болатын шығындарды талдау және оларды азайту әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Танаптық дақылдарды өсіру технологиялық циклінде тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарын қолдану операцияларын орындау.



1-дағды:
Қолмен жұмыс орындау.

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Қолмен арамшөптерді жою, зиянкестерді жинау, өсімдіктерді қол құралдарымен бүрку. 2. Органикалық және минералды тыңайтқыштарды нормаларға сәйкес қолмен енгізу. 3. Тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарын (ӨҚҚ) қолдану кезінде санитариялық және экологиялық талаптарды сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тыңайтқыштарды құрал-жабдық қолдана отырып дайындау (араластыру, мөлшерлеу). 2. Тұқымдарды механикаландырылған дәрілеу жүргізу. 3. Дозалау мен өңдеудің біркелкілігін бақылау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тыңайтқыштар мен ӨҚҚ қолдану операцияларының сапасын бақылау. 2. Құрал-жабдықтарды баптау және қызмет көрсету (өңдеу, дәрілеу, тыңайтқыш енгізу). 3. Мәдениет түрі, даму фазасы, топырақ-климат жағдайына байланысты тыңайтқыштар мен ӨҚҚ қолдану схемалары мен графиктерін әзірлеу. 4. Тыңайтқыш енгізу және ӨҚҚ өңдеу нәтижелерін талдау, технологиялық процестерді түзету. 5. Химиялық заттармен жұмыс істеу кезінде экологиялық және санитариялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету. 6. Жұмыскерлерді қауіпсіздік техникасы және агрохимикаттарды дұрыс қолдану бойынша оқыту және нұсқау беру.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі танаптық дақылдарға тән арамшөптер мен зиянкестер түрлері. 2. Тыңайтқыштарды қолдану мақсаты мен нормалары. 3. Қол еңбек құралдарымен жұмыс істеу қағидалары. 4. Қол еңбегі кезінде еңбекті қорғау негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарының (ӨҚҚ) түрлері және оларды дайындау әдістері. 2. Тұқымдарды себуге дайындау талаптары. 3. Дәрілеу құралдарымен жұмыс істеу негіздері. 4. Химиялық заттармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасының талаптары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі танаптық дақылдардың биологиялық ерекшеліктері және агротехникалық шараларға реакциясы. 2. Тыңайтқыштар мен ӨҚҚ түрлері, құрамы және олардың қауіпсіз қолданылу қағидалары. 3. Зиянкестерді, ауруларды және қоректік элементтер тапшылығын диагностика жасау заманауи әдістері. 4. Дәл егіншілік технологиялары және тыңайтқыштар мен ӨҚҚ-ны үнемді енгізу әдістері. 5. Тұқымды дәрілеу, тыңайтқыш енгізу және дақылдарды өңдеу құралдарымен жұмыс тәртібі. 6. Химиялық заттармен жұмыс істеу кезінде экологиялық және өндірістік қауіпсіздік талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Механикаландырылған операцияларды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Тыңайтқыштарды ашып, араластыруға арналған қарапайым құралдармен жұмыс істеу. 2. Тұқымдарды дәрілеу үшін дайындау, техниканың жүктелу нормалары мен жұмыс режимін сақтау. 3. Қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау нұсқауларын орындау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тыңайтқыштарды ұсақтау және араластыруға арналған жабдықтарды баптау және қызмет көрсету. 2. Дозаторлар мен дәрілегіштерді калибрлеу. 3. Тұқымдарды өңдеу дозасын және біркелкілігін бақылау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тыңайтқыштарды дайындау және енгізу процестерін ұйымдастыру және бақылау. 2. Жабдықтарға кешенді техникалық қызмет көрсету. 3. Дәрілеу және араластыру жабдығындағы ақауларды анықтап, жою.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Минералдық және органикалық тыңайтқыш түрлері мен ерекшеліктері. 2. Дәрілеуге арналған қарапайым қондырғылардың құрылымы мен жұмыс істеу қағидаттары. 3. Тыңайтқыштармен жұмыс істеу кезінде өндірістік санитарияның негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Қолданылатын тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарының (ӨҚҚ) химиялық қасиеттері. 2. Дәріленген тұқымдардың сапасына қойылатын талаптар. 3. Химикаттармен жұмыс істеу кезінде қоршаған ортаны ластауға қарсы алдын алу шаралары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Өсімдіктерді қорғау құралдары мен тыңайтқыштарды қолданудың заманауи технологиялары. 2. Өңделген тұқымдардың сапасына қойылатын техникалық регламенттер мен стандарттар. 3. Тыңайтқыштар мен дәрілеуіштерді қауіпсіз сақтау, тасымалдау және жою қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Зиянкестермен күресу жөніндегі жұмыскер

5

Бөлімшенің (бригаданың, ауыл шаруашылығы учаскесінің, ферманың) агрономы (біліктілігі орташа)

14. "Бөлімше агрономы (біліктілік денгейі орташа)" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-002

Кәсіп атауы:

Бөлімше агрономы (біліктілік денгейі орташа)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
2-бөлім. Мамандар лауазымы
1-параграф. Агроном

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Агрономия

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты агроном: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ІІ лауазымдағы агроном лауазымында жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты агроном: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және кәсіптік қызмет бағыты бойынша жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) (агрономия) мамандығы бойынша білімі және агроном лауазымында жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
Санаты жоқ агроном: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және кәсіптік қызмет бағыты бойынша жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) агрономия мамандығы бойынша білімі жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-002 - Бөлімше (бригада, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма, цех) агрономы (біліктілік денгейі орташа)

Қызметтің негізгі мақсаты:

Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өсірудің технологиялық процесін ұйымдастыру.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұйымдастыру
2. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау және бастапқы өңдеу бойынша іс-шаралар өткізу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұйымдастыру



1-дағды:
Табиғи азық алқаптарын жақсарту және ұтымды пайдалану, ірі және шырынды азық дайындау технологияларын әзірлеу

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы дақылдарын егіп өсірудің технологиялық схемаларын жасау. 2. Ауыл шаруашылығы жұмыстары кезеңіне арналған жұмыс жоспарларын жасау. 3. Топырақты өңдеу және дақылдарды арамшөптерден, аурулардан және зиянкестерден қорғау технологияларын әзірлеу. 4. Жайылымдар мен шабындықтарды жақсарту шараларын жоспарлау және ұйымдастыру. 5. Техникаға, жабдыққа, тұқымға және тыңайтқыштарға қажеттілікті анықтау. 6. Агротехнологиялық мерзімдер мен тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау құралдарын (ӨҚҚ) енгізу нормаларының сақталуын бақылау. 7. Жұмыскерлердің жұмысын үйлестіру және қауіпсіз еңбек жағдайларын ұйымдастыру.

Білімдер:
1. Шөп, сүрлем, пішендеме, құрама және басқа да азық түрлерін өндіруге арналған стандарттардың талаптары. 2. Ауыл шаруашылығы жерлерін пайдалану және өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілер. 3. Топырақтың физика-химиялық және биологиялық сипаттамалары, құрылысы мен құрамы. 4. Мал азықтық дақылдарды өсірудің биологиясы мен агротехникасы. 5. Жерді ұтымды пайдалану және ауыспалы егіс қағидаттары. 6. Өсімдік шаруашылығындағы экономикалық талдаудың негіздері. 7. Азық өндіру кезінде еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және экология ережелері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ауыл шаруашылығы дақылдарының жаңа сорттарын, жаңа технологияларды қолдану бойынша тәжірибе жұмыстарын жүргізу

Машықтар:
1. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндірудегі жаңа агротехнологияларды қолдануға қажетті жұмыстар тізімін анықтау. 2. Топырақты өңдеу және дақылдарды арамшөптерден, аурулардан, зиянкестерден қорғау технологияларын әзірлеу. 3. Ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыруға бағытталған ғылыми әзірлемелерді енгізу бойынша жұмыс жоспарларын құрастыру. 4. Тәжірибелік жұмыстар барысында агротехникалық және фенологиялық бақылаулар жүргізу. 5. Енгізіліп жатқан агротехнологиялар мен жаңа дақыл сорттарының тиімділігін бағалау. 6. Тәжірибе мен инновацияларды енгізу нәтижелері бойынша есептік құжаттаманы дайындау.

Білімдер:
1. Өсімдік шаруашылығы өнімін өндіруге қауіп төндіретін зиянды нысандардың даму негіздері. 2. Ауыспалы егіс, топырақ өңдеу, өсімдіктерді арамшөптерден, зиянкестер мен аурулардан қорғаудың ғылыми негіздері. 3. Аймақ үшін карантиндік маңызы бар зиянкестердің, ауру қоздырғыштардың және арамшөптердің тізбесі. 4. Өндірістік тәжірибелерді бастау, жүргізу және талдауға қойылатын талаптар. 5. Селекция, агрохимия және агротехника саласындағы соңғы жетістіктер. 6. Жаңа технологияларды енгізу кезіндегі өнім өнімділігі мен сапасын бағалау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау және бастапқы өңдеу бойынша іс-шаралар өткізу



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы алқаптарын ұтымды пайдалану жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және жүзеге асыру

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығына қауіпті метеорологиялық құбылыстардың дақылдар өнімділігіне әсерін болжау. 2. Дақылдарды өсіру технологияларын, техниканы, машиналар мен механизмдердің жұмысын, пестицидтер мен агрохимикаттар түрлерін меңгеру. 3. Тұқымның себу сапасын анықтау. 4. Топырақ түріне, жер бедеріне және климаттық жағдайларға қарай ауыл шаруашылығы жерлерін ұтымды пайдалануды жоспарлау. 5. Топырақ құнарлылығын арттыру және оның тозуын болдырмау бойынша агротехникалық іс-шараларды ұйымдастыру. 6. Далалық жұмыстардың мерзімін және технологиялардың агрономиялық талаптарға сәйкестігін бақылау. 7. Пайдаланылған ресурстар мен өңделген алқаптар бойынша есеп жүргізу.

Білімдер:
1. Қолданылатын құралдар, жабдықтар және ауыл шаруашылығы техникасын пайдалану жөніндегі нұсқаулықтар. 2. Далалық жұмыстардың сапасын бағалау әдістері. 3. Себу және отырғызу материалдарының нормалары, отырғызу тереңдігі мен сұлбасы. 4. Мал азығын өндіруде қолданылатын ауыл шаруашылығы дақылдарының агрономиялық сипаттамалары. 5. Топырақтану, ауыспалы егіс және жерді ұтымды пайдалану негіздері. 6. Ауыл шаруашылығы алқаптарын тиімді пайдаланудың экономикалық негіздері. 7. Ауыл шаруашылығы жерлерін пайдалануда қоршаған ортаны қорғау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Өнімді жинау, өнімді бастапқы өңдеу және оны сақтауға салу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру

Машықтар:
1. Өнімді жинау мен сақтау үдерісінің барлық кезеңдерінде өнім жоғалуын азайтудың тиімді шараларын қолдану. 2. Ауыл шаруашылығы дақылдарының биологиялық және нақты өнімділігін анықтау. 3. Арнайы құралдар мен жабдықтар арқылы жинау, сұрыптау және сақтау жұмыстарының сапасын бақылау. 4. Өнімді жинау, тасымалдау және сақтауға қою логистикасын ұйымдастыру. 5. Жинау науқаны кезінде персонал жұмысына үйлестіру жүргізу. 6. Алғашқы өңдеуге тартылған жабдықтардың техникалық жай-күйін бағалау. 7. Өнімді жинау және сақтау кезінде еңбек қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы дақылдарының сапа көрсеткіштері, өнімді жинау мерзімдері мен әдістерін анықтау технологиялары. 2. Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру және жинаудың экологиялық тұрғыдан қауіпсіз технологиялары. 3. Алғашқы өңдеу және сақтау кезінде өсімдік шаруашылығы өнімінің сапасын стандарттау және растау негіздері. 4. Әртүрлі өнім түрлерін сақтау шарттары (температура, ылғалдылық, желдету). 5. Қоймалар, сақтау жабдықтары және желдету жүйелерін пайдалану ережелері. 6. Алғашқы өңдеу түрлері мен әдістері: тазалау, кептіру, сұрыптау.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Азықты дайындау және даярлау жөніндегі білікті жұмысшы

6

Агроном

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      15. Мемлекеттік органның атауы: Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі.

      Орындаушы: Б.К. Насырханова, телефон нөмірі +7 (771) 375 80 45, E-mail b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Әзірлеуге қатыcқан ұйымдар (кәсіпорындар): "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы; "Қазақ мал шаруашылығы және жемшөп өндіру ғылыми-зерттеу институты" ЖШС

      Жоба жетекшісі: Б.К. Насырханова E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: А.Ә. Төреханов "Қазақ мал шаруашылығы және жемшөп өндіру ғылыми-зерттеу институты" ЖШС-нің бас директоры, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор. Телефон нөмері: +7 778 828 77 88.

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес: 2025 жылғы 23 шілде.

      18. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 2025 жылғы 24 қыркүйек.

      19. Қазақстан Республикасының "Атамекен" ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      20. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2-нұсқа, 2025 ж.

      21. Болжамды қайта қарау күні: 2029 жылғы 26 қазан.

  2025 жылғы 7 қарашадағы № 419 бұйрығына -қосымша

"Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындауы үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындау үшін, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеуге арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру саласындағы жұмыстарды атқаратын ұйымдарда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт мынадай пайдаланушылардың пайдалануы үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсінуі, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, еңбек нарығының заманауи қажеттіліктеріне жауап беретін жұмыскерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды жаңарту, персоналды жалдау және аттестаттау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру, дамыту, ілгерілету және ротациялау бағдарламаларын жасау үшін;

      3) оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейіндік бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыру, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжамы ретінде пайдалану үшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер, анықтамалар мен қысқартулар қолданылады:

      1) бонитирлеу – тиісті сынып бере отырып, малдың асыл тұқымдық құндылығының деңгейін белгілер кешені бойынша (тұқымдылығы, өнімділік сапасы, экстерьерлік-конституциялық ерекшеліктері) бағалау жолымен анықтау;

      2) құлын – бір жасқа дейінгі жылқының төлі;

      3) құлындау – буаздылық кезеңінің құлын туумен аяқталуы;

      4) асыл тұқымды жылқылар – өнімділігі түріне, бағыты мен деңгейіне, тұқым стандартына жауап беретін, құжатпен расталған шығу тегі (асыл тұқымды мал мәртебесі немесе асыл тұқымдық куәлігі) бар таза тұқымды, жоғары сыныпты, өнімділігі жоғары мал;

      5) асыл тұқымды жылқы шаруашылығы – асыл тұқымды жұмыс жүйесімен қамтылған, генетикалық әлеуеті жоғары жылқыларды жаңғыртуға, оларды сақтауға және өсіруге бағытталған мал шаруашылығы саласы;

      6) жылқылардың толықтырушы төлі – өсімді молықтыру үшін іріктелген төл;

      7) жылқы шежіресі – асыл тұқымды малдың кемінде үш ұрпағының ата-енесі мен тегі туралы мәліметтер;

      8) қолдан шағылыстыру – жеке-жеке iрiктелiп алынған жылқыны маманның бақылауымен ұрықтандыру;

      9) тауарлық жылқылар – тауарлық өнімді өндіру үшін пайдаланылатын жылқылар;

      10) таза тұқымды өсіру жылқыларды – селекциялық және асыл тұқымдық жұмыста тектес тұқымды жылқыларды пайдалана отырып, осы тұқымға тән белгілерді топтастыру және типтеу мақсатында бір тұқымдағы (Жабе, Көшім, Мұғалжар типті қазақ жылқылары) асыл тұқымды жылқыларды өсіру;

      11) жылқы экстерьері – дене бітімін көзбен шолып қарау, бағалау, дене өлшемін өлшеу, өлшеу, суретке түсіру және т.б. арқылы анықталатын, өнімділік бағытын (сүтті, етті-сүтті) ескере отырып жеке мүсіндер бойынша жылқы бітімінің сыртқы пішіні;

      12) ат күтуші – жылқыларға күтім жасайтын және олардың күйіне жауап беретін жұмыскер;

      13) жылқы өсіруші – жылқы шаруашылығы маманы; жылқы өсірумен айналысатын адам.

      14) информалды білім беру – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растайтын құжатты беру сүйемелденбейтін білім беру түрі;

      15) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарланған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі;

      16) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      17) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      18) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      19) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын қызметкердің жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптардың жиынтығы;

      20) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      21) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      22) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, іскерлікті және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі қызметсабақтарының негізгі түрі;

      23) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      24) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      25) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      26) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;

      27) құзыреттер – белгіленген біліктілік деңгейінің кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      28) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім және дағды.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) ҚР – Қазақстан Республикасы;

      2) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

      3) БА – Біліктілік анықтамасы;

      4) ББХСС – Білім берудің халықаралық стандартты сыныптауышы;

      5) КС – Кәсіптік стандарт;

      6) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;

      7) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;

      8) СБЖӨ – Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Сүтті бағыттағы жылқыларды өсіру

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A043

      6. ЭҚЖЖ сәйкес секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.43 Жылқыларды және басқа да жылқы тұқымдастарды көбейту

      01.43.1 Жылқыларды өсіру

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      72 Ғылыми зерттеулер және әзірлемелер

      72.1 Жаратылыстану мен техникалық ғылымдар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11.0 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      75 Ветеринариялық қызмет

      75.0 Ветеринариялық қызмет

      75.00 Ветеринариялық қызмет

      75.00.0 Ветеринаиялық қызмет

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Осы кәсіптік стандартқа туынды лауазымдар енгізілмеген: басшылардың орынбасарлары, аға, жетекші және бас мамандар, олардың міндеттері, білімдері, машықтары мен дағдылары базалық лауазымдар негізінде айқындалады және ұйымдағы штаттық нормативтер мен кестелер негізінде белгіленеді. Аға, жетекші және бас мамандардың қажетті жұмыс өтіліне қойылатын талаптар I біліктілік санатындағы мамандар үшін көзделген талаптармен салыстырғанда 2-3 жылға көбееді. Технологиялық процесті жүргізу кезінде жекелеген кәсіптердің біліктілігі төмен деңгейлеріндегі жұмыстардың сипаттамаларына сәйкес біліктілігі анағұрлым жоғары мамандардың басшылығымен жүргізіледі. Мұндай жағдайларда біліктілігі жоғары буын мамандар технологиялық процестерді жүргізуді немесе сол кәсіптің біліктілігі төмен буын мамандардың жекелеген жұмыстарды орындауын ұйымдастыра алады. Біліктіліктің неғұрлым төмен деңгейлерінің сипаттамаларында келтірілген жұмыстар біліктіліктің неғұрлым жоғары деңгейлерінің сипаттамаларында көрсетілмеуі мүмкін.

      "Білім" бөлімінде қамтылған теориялық және практикалық білімге қойылатын талаптармен қатар, жұмыскерлер: ішкі еңбек тәртібін, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, экологиялық, өнеркәсіптік қауіпсіздік жөніндегі тәртіп пен нормаларды, санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды, жұмыс орнын ұтымды ұйымдастыру және ұстау тәртібін білуі тиіс.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      1) Ат күтуші - СБШ-ның 1 деңгейі;

      2) Сүт өндірісінің зоотехнигі - СБШ-ның 4 деңгейі;

      3) Ветеринарлық фельдшер - СБШ-ның 4 деңгейі;

      4) Жылқы өсіруші - СБШ-ның 3 деңгейі;

      5) Мал шаруашылығы кешендерінің және фермалардың бригадирі - СБШ-ның 3 деңгейі;

      6) Бас зоотехник - СБШ-ның 6 деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Ат күтуші" кәсіп карточкасы

Топ коды:

9211-2

Қызмет атауының коды:

9211-2-002

Кәсіп атауы:

Ат күтуші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

1

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (1-шығарылым)", Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 1 қыркүйектегі № 364 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 7 қыркүйекте № 33389 болып тіркелді.
136-параграф. Жылқышы, 2-разряд

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (1-шығарылым)" бекітілген Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 1 қыркүйектегі № 364 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 7 қыркүйекте № 33389 болып тіркелді.
137-параграф. Жылқышы, 3-разряд

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
-

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-3-005 - Жылқы өсіруші

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жылқыларды өсіру, күтіп-бағу және өсімін молайту бойынша қосалқы жұмыстарды орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Табынды жылқылар мен төлдерді күту және күтіп-бағу бойынша қосалқы жұмыстар
2. Бекітілген жылқы басын азықтандыру, суару, бағу бойынша қосалқы жұмыстар

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Табынды жылқылар мен төлдерді күту және күтіп-бағу бойынша қосалқы жұмыстар



1-дағды:
Биелерді, тұқымдық айғырларды, толықтырушы төлдер мен құлындарды күтіп-бағудың технологиясын және прогрессивті әдістерін сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқыларға, қашырларға, өгіздерге және басқа да жүк тартатын жануарларға күтім жасау. 2. Ат қораларды санитарлық тазалау (жинау және дезинфекциялау) жұмыстарын орындау. 3. Жүк тартатын жануарларды азықтандыру, суару және тазалау. 4. Жануарларды жүруге дайындау, арбаға жегу және ағыту. 5. Жегу құралдарын ұсақ жөндеу және бейімдеу. 6. Көктем-жаз мезгілінде жүк тартатын жануарларды өріске шығару. 7. Ат қораны тазалау және көңді шығару. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарларға арналған жемді дайындау және азықтандыру мен суару тәртібін белгілеу. 2. Жүк тартатын жануарларды ветеринарлық қарап-тексеру мен емдеуге қатысу. 3. Мал аурулары кезінде алғашқы көмек көрсету және ветеринар дәрігердің нұсқауымен азықтандыру рационын жасау. 4. Фуражды қабылдау, беру және есепке алу. 5. Жүк тартатын жануарлардың жұмысын есепке алу. 6. Ер-тұрман және жегу құралдарын сақтау және жөндеу. 7. Ат қораны тазалау және көңді шығару.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Жүк тартатын жануарларға күтім жасау негіздері және оларды күтіп-бағу тәртібі. 2. Жануарларды жегу және ағыту технологиялары мен әдістері. 3. Жылқыларды қайта тағалау мерзімдері мен ерекшеліктері. 4. Жегу құралдарын сақтау, күтім жасау және қызмет мерзімін ұзарту қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Рационалды азықтандыру негіздері және жем түрлерінің жіктелуі. 2. Ат қораларды ұстауға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар. 3. Негізгі ветеринариялық білімдер және аурулардың алдын алу. 4. Жем дайындау мен берудің механикаландырылған әдістері. 5. Фуражды, инвентарьды, жегу құралдарын есепке алу және жүк тартатын жануарлардың жұмысын бақылау қағидалары. 6. Жегу құралдарын сақтау, күтім жасау және қызмет мерзімін ұзарту қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Әр түрлі өнімділік бағытындағы төлді күтіп-күтіп-бағу және өсіру технологиясының ерекшеліктерін сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Құлындату және төлді енесінен айыру кезеңінде өсіру технологияларын сақтау. 2. Төлге күтім жасауға көмек көрсету, соның ішінде азықтандыру және тазалау жұмыстарын орындау. 3. Төлді күтіп-бағуға қажетті оңтайлы жағдайларды (температура, тазалық, жарықтандыру) қамтамасыз ету. 4. Биелерге қарапайым күтім жұмыстарын орындау. 5. Төл мен бие табынына көрсетілген күтім бойынша бастапқы құжаттарды жүргізу. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Құлындату және төлді енесін еміп жүрген кезеңінде өсіру технологияларының орындалуын бақылау және қамтамасыз ету. 2. Мамандардың жетекшілігімен биелерді босандыруға көмек көрсету және қатысу. 3. Төлді жайылымға шығару мен бордақылауды ұйымдастыру, азықтандыру және күтім нормаларын ескере отырып жүргізу. 4. Төлдің саулығын сақтау бойынша алдын алу шараларын жүзеге асыру. 5. Төлді күтіп-бағу және өсіру жағдайларына есеп жүргізу және талдау жасау арқылы өнімділікті арттыру.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Құлындату және төлдің енесін еміп жүрген кезеңіндегі күтім технологиясының негіздері. 2. Төлді азықтандыру және суару қағидалары. 3. Санитариялық және гигиеналық жағдайларды сақтаудың маңыздылығы. 4. Төлдің саулығы мен қалыпты дамуының негізгі белгілері. 5. Бие табынына күтім жасаудың бастапқы әдістері. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Құлындату және төлді өсіру технологиялары (құлын еміп жүрген кезеңінде және енесінен айырған кезеңдерде). 2. Құлындау кезінде биеге көмек көрсету ерекшеліктері. 3. Төлдің өнімділігін арттыру мақсатында жайылым мен бордақылауды ұйымдастыру қағидалары. 4. Төл ауруларының алдын алу және бақылау әдістері. 5. Өсіру нәтижелерін жақсарту үшін күтіп-бағу жағдайларын есепке алу және талдау жүргізу.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Бекітілген жылқы басын азықтандыру, суару, бағу бойынша қосалқы жұмыстар



1-дағды:
Ересек жылқылар мен төлдерді азықтандыру технологиясын сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Ересек жылқылар мен төлдерді азықтандыру бойынша қарапайым жұмыстарды орындау. 2. Белгіленген кестеге сәйкес азықтандыру режимін сақтау. 3. Азықты уақтылы жеткізуді қамтамасыз ету. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқыларды жынысы мен жасына қарай топтарға бөлу, олардың ерекшеліктерін ескере отырып жинақтау. 2. Ересек жылқылар мен төлдерді азықтандыру технологиясының сақталуын бақылау. 3. Азық сапасын бағалап, сәйкессіздіктер туралы хабарлау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқыларды азықтандыру негіздері. 2. Ересек жануарлар мен төлдерге арналған азықтандыру режимі мен нормалары. 3. Азықтың негізгі түрлері және олардың мақсаты. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Жынысы мен жасына қарай жылқылардың биологиялық және физиологиялық ерекшеліктері. 2. Жануарлардың жасы мен күйіне байланысты азықтандыру технологиясының ерекшеліктері. 3. Азық сапасын бақылау және азықтандыру режимін сақтау негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ересек жылқылар мен төлдерді суару және бағу технологиясын сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Көктемгі және жазғы жайылым жағдайларында ересек жылқылар мен төлдерге күтім жасау технологиясын сақтау. 2. Ересек жылқылар мен төлдерге суару ұйымдастыру. 3. Жайылымдағы жануарлардың жағдайына бастапқы бақылау жүргізу. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Көктемгі, жазғы, күзгі және қысқы жайылым жағдайларында ересек жылқылар мен төлдерге күтім жасау технологиясын сақтау. 2. Ересек жылқылар мен төлдерге суару ұйымдастыру және су қорының сақтық қорын құру. 3. Жайылым жағдайын бақылау және қажет болған жағдайда оны қалпына келтіру шараларын қабылдау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Көктемгі және жазғы жайылымдарда жылқыларды күтіп-бағу мен күтіп-бағудың ерекшеліктері. 2. Ересек жылқылар мен төлдердің тәуліктік су тұтыну нормалары. 3. Жайылым кезіндегі ветеринариялық күтім мен алдын алудың негіздері. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Жылдың әр маусымында жайылымда жылқыларды ұстау мен күтіп-бағудың ерекшеліктері. 2. Тәуліктік су тұтыну нормалары және судың сақтық қорын жасау технологиясы. 3. Климаттық жағдайлардың жайылым жағдайына және жануарларды сумен қамтамасыз етуге әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

2

Шабындық

10. "Сүт өндірісінің зоотехнигі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-009

Кәсіп атауы:

Сүт өндірісінің зоотехнигі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы", Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
15-параграф. Зоотехник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта буын маманы)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты зоотехник: жоғары білім (бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы ветеринария бағыттары бойынша және ІІ санатты зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты зоотехник: жоғары білім (бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы ветеринария бағыттары бойынша және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния мамандығы бойынша білім және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
Санаты жоқ зоотехник: жоғары білім (бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы ветеринария бағыттары бойынша немесе зоотехния мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-010 - Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

Қызметтің негізгі мақсаты:

Сүтті өнімділік бағытындағы жылқыларды өсіру бойынша ұйымдастырушылық-технологиялық жетекшілікті жүзеге асыру

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Асыл тұқымды жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау, ұйымдастыру
2. Өнімді жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау, ұйымдастыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Асыл тұқымды жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау, ұйымдастыру



1-дағды:
Асыл тұқымды жылқы шаруашылығындағы өнімділік көрсеткіштерін анықтау

Машықтар:
1. Белгіленген өлшемшарттар бойынша асыл тұқымды жылқылардың өнімділік көрсеткіштерін бағалау. 2. Зоотехникалық есеп деректерін талдап, өнімділік белгілері бойынша іріктеу жүргізу. 3. Жас ұрпақтың репродукциясын және сақталуын арттыруға бағытталған шараларды әзірлеу. 4. Асыл тұқымды ұрпақтың тамақтану және күтіп-бағу нормаларының сақталуын бақылау. 5. Өнімділік нәтижелері бойынша аналитикалық есептер дайындау.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды жылқылардың өнімділік пен еңбек қасиеттерінің көрсеткіштері. 2. Мұралық қасиеттер мен өнімді белгілерді бағалау әдістері. 3. Асыл тұқымды жылқыларды тамақтандыру, күтіп-бағу және өсіру нормалары. 4. Асыл тұқымды жылқы шаруашылығында зоотехникалық құжаттама жүргізу қағидалары. 5. Асыл тұқымдық іс негіздері, бонитирлеу, табындарды қалыптастыру.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Асыл тұқымды жылқы шаруашылығында зоотехникалық және асылдандыру есебін жүргізу бойынша жұмыстарды орындау

Машықтар:
1. Асыл тұқымды жылқыларды өсіру, пайдалану және репродукция бойынша бастапқы зоотехникалық құжаттаманы жүргізу. 2. Жылқылардың өнімділігі, денсаулық жағдайы, репродукциясы және шығу тегін есепке алу. 3. Зоотехникалық нормаларға сәйкес асыл тұқымды жылқылар бойынша деректер базасын қалыптастыру және жаңарту. 4. Белгіленген формалар бойынша есептік құжаттаманы уақтылы дайындау. 5. Есеп жүргізуде заманауи цифрлық құралдар мен бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану.

Білімдер:
1. Жылқы шаруасындағы асыл тұқымдық жұмыс негіздері, жануарларды тұқымдық және өнімділік белгілері бойынша бағалау және іріктеу әдістері. 2. Асыл тұқымдық және зоотехникалық есеп жүргізуді реттейтін нормативтік-құқықтық актілер мен нұсқаулықтар. 3. Зоотехникалық есеп формалары және оларды толтыру қағидалары. 4. Жылқыларды сәйкестендіру, тіркеу және есепке алу жүйесі. 5. Фермалар мен мемлекеттік зауыттық ат қораларда асыл тұқымдық құжаттаманы жүргізу жұмыстарын ұйымдастыру тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Өнімді жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау, ұйымдастыру



1-дағды:
Өнімді жылқы шаруашылығындағы өнімділік көрсеткіштерін анықтау

Машықтар:
1. Әр жастық-жыныстық топ бойынша өнімділік көрсеткіштерін (семірту, тірі масса, репродукция және т.б.) талдау жүргізу. 2. Бордақылау деңгейін, тірі масса өсімін, жануарлардың сақталу және пайдалану деңгейін анықтау. 3. Өнімділікті бағалау үшін нормативтік деректер мен өндірістік есептерді пайдалану. 4. Өнімділік көрсеткіштеріне сәйкес жылқыларды іріктеу және бонитирлеу жүргізу. 5. Мәліметтер талдау негізінде өнімділік қасиеттерін жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Білімдер:
1. Ет, сүт және аралас бағыттағы жылқы шаруасынддағы өнімділік нормативтері. 2. Жылқылардың өнімділігін және өсуін бағалау әдістері. 3. Өнімді бағыттағы жылқыларды күтіп-бағу және тамақтандыру технологиясының негіздері. 4. Шаруашылық қызметінің нәтижелері бойынша есеп және талдау формалары. 5. Өнімді мал басына ветеринариялық-санитариялық талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Өнімді жылқы шаруашылығында зоотехникалық және асылдандыру есебін жүргізу бойынша жұмыстарды орындау

Машықтар:
1. Бастапқы зоотехникалық құжаттарды рәсімдеу (мал басын, жемдік қорды, өнімділікті есепке алу журналдары және т.б.). 2. Асыл тұқымдық карточкаларды, шыққан тегі туралы карталарды және іріктеу, шағылыстыру, төл алу актілерін жүргізу. 3. Жануарларды идентификациялау (таңба басу, чиптеу, сырғалау т.б.) жүргізу. 4. Жануарлардың өсімін молайту, өнімділігі және қозғалысы туралы деректерді жүйелеу. 5. Мал басы және шаруашылық қызметінің нәтижелері бойынша есептік материалдар дайындау.

Білімдер:
1. Зоотехникалық және асыл тұқымдық есепке алуды жүргізу нысандары мен қағидалары. 2. Өнімді жылқы шаруашылығында жануарларды идентификациялау талаптары. 3. Мал шаруашылығында есеп және есептілік бойынша нормативтік құжаттар. 4. Өнімді мал басымен асылдандыру жұмысты ұйымдастыру принциптері. 5. Сандық деректер базалары және арнайы есеп бағдарламаларымен жұмыс негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Командада жұмыс істей білу
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Бастамашылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Мал шаруашылығы кешендерінің және фермалардың бригадирі

6

Мал дәрігері

11. "Ветеринарлық фельдшер" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3240-0

Қызмет атауының коды:

3240-0-006

Кәсіп атауы:

Ветеринарлық фельдшер

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары", Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
7-параграф. Ветеринариялық фельдшер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта буын маманы)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты ветеринариялық фельдшер: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және ІІ санатты ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес;
ІІ санатты ветеринариялық фельдшер: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және санаты жоқ ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес; Санаты жоқ ветеринариялық фельдшер: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3240-0-004 - Ветеринариялық вакцинатор
3240-0-005 - Ветеринариялық техник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жылқылардың өлуі мен ауруының алдын алу бойынша шаруашылықтың ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жылқы шаруашылығында ветеринариялық-алдын алу шараларын өндіруді ұйымдастыру және жоспарлау.
2. Жаңа ветеринариялық құралдарды бекіту, ғылыми жетістіктері және ветеринария саласындағы озық тәжірибелер.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы: Жылқы шаруашылығында ветеринарлық-алдын алу шараларын өндіруді ұйымдастыру және жоспарлау.



1-дағды:
Ветеринарлық-алдын алу шараларын қамтамасыз ету бойынша ұйымдастыру іс-шараларын жүргізу

Машықтар:
1. Жылқы ауруларының алдын алу бойынша іс-шараларын жоспарлауды және жүргізуді жүзеге асыру. 
2. Ветеринариялық нормативтерге сәйкес үй-жайларды, жабдықтар мен мүкәммалды санитариялық өңдеуді жүргізу. 
3. Зертханалық зерттеулер үшін сынамаларды іріктеу және ресімдеу. 
4. Вакцинацияға, дегельминтизацияға, дезинфекцияға және басқа да жаппай ветеринарлық емдеуге қатысу. 
5. Дәрі-дәрмектердің, дезқұралдар мен материалдардың шығынын есепке алуды және бақылауды қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Жылқы анатомиясы мен физиологиясының негіздері, аурулардың клиникалық белгілері. 
2. Жалпы жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың алдын алу, диагностикалау және емдеу әдістері. 
3. Жылқыларды ұстау жағдайларына қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар. 
4. Сынама алу қағидалары, сақтау және тасымалдау шарттары. 
5. Ветеринария, қоршаған ортаны қорғау, қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау саласындағы заңнама.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Эпизоотиялық жағдайды ескере отырып, ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралар жоспарын әзірлеу. 
2. Жүргізілген профилактикалық және емдік шаралардың тиімділігін талдау. 
3. Малдың саулық жағдайын бағалау және түзету шараларын ұсыну. 
4. Ветеринариялық іс-шараларды орындау бойынша есептілікті дайындау. 
5. Ветеринариялық мамандармен және зоотехникалық қызметпен жұмысты үйлестіруді қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Ветеринариялық эпидемиология және Зоогигиена негіздері. 
2. Жылқы шаруашылығында емдеу-алдын алу жұмыстарын ұйымдастыру бойынша нормативтік талаптар. 
3. Ветеринариялық көрсеткіштерді статистикалық талдау әдістері. 
4. Ветеринариялық есептілікті жүргізу нысандары мен тәртібі. 
5. Ветеринариялық іс-шараларды орындау кезінде еңбекті қорғау және биоқауіпсіздік талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы: Жаңа ветеринариялық құралдарды енгізіп бекіту, ғылыми жетістіктері және ветеринария саласындағы озық тәжірибелер.



1-дағды:
Диагностикалық және емдік-профилактикалық шараларды жүргізу

Машықтар:
1. Түрлі аурулар мен жарақаттар кезінде алғашқы ветеринариялық көмек көрсетуді жүзеге асыру. 
2. Ветеринарлық дәрігердің тағайындауларын орындау: инъекциялар, дәрі-дәрмектерді ауызша енгізу, жараларды емдеу, таңу. 
3. Белгіленген нұсқаулар шеңберінде ветеринарлық құралдар мен жабдықтарды пайдаланыңыз. 
4. Қолданылатын дәрілік заттар мен емдеу рәсімдерін есепке алу мен бақылауды жүргізу. 
5. Жануарлардың динамикасын бақылаңыз және қажет болған жағдайда күтімді реттеңіз.

Білімдер:
1. Жылқылардың ең көп таралған ауруларын емдеу негіздері. 
2. Дәрілік препараттар мен дозаларды енгізу әдістері. 
3. Антибиотиктерді, антисептиктерді, дәрумендерді, антигельминттерді және басқа құралдарды қолдану тәртібі. 
4. Емдеу процедураларын жүргізу кезінде асептика және антисептика ережелері. 
5. Жануарларды емдеудегі ветеринариялық-санитариялық талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ауырған жануарларға күтім жасау және дәрігерге дейінгі көмек көрсету.

Машықтар:
1. Оқшаулау жағдайында ауру жылқыларға күнделікті күтім жасау. 
2. Термометрияны жүргізіңіз, жануарлардың күйінің динамикасын қадағалау. 
3. Жараларды, абсцесстерді және басқа зақымдарды бастапқы емдеуді орындау. 
4. Бекітілген ветеринарлық құралдарды қолдану және емдеу режимдерін сақтау. 
5. Ветеринариялық құжаттамада бақылау және емдеу деректерін жазып алу.

Білімдер:
1. Жылқылардың негізгі ауруларының белгілері. 
2. Термометрия әдістері және көрсеткіштерді түсіндіру ережелері. 
3. Қазіргі заманғы ветеринарлық препараттар мен күтім құралдары. 
4. Изолятордағы санитарлық режимге қойылатын талаптар. 
5. Жылқы анатомиясы, физиологиясы және патологиясының негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Аналитикалық ойлау
Мейірімділік
Бастамашылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Мал шаруашылығы кешендерінің және фермалардың бригадирі

6

Мал дәрігері

12. "Жылқы өсіруші" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-005

Кәсіп атауы:

Жылқы өсіруші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)", Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
Жылқышы. 1-параграф. Жылқышы 3-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)", Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
Жылқышы. 2-параграф. Жылқышы 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)", Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
Жылқышы. 3-параграф. Жылқышы 5-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)", Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
Жылқышы. 4-параграф. Жылқышы 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-3-002 - Мал өсіруші

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жылқыларды өсіру, күтіп-бағу және өсімін молайту бойынша жұмыстарды орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жылқының негізгі басына күтім жасау бойынша қолмен және ішінара механикаландырылған жұмыстар
2. Негізгі жылқы басын азықтандыру, суару және күтіп-бағуды ұйымдастыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жылқының негізгі мал басына күтім жасау бойынша қолмен және ішінара механикаландырылған жұмыстар



1-дағды:
Механикаландырылған кешендер мен фермалар жағдайында жылқылардың негізгі басына күтім жасау жөніндегі жұмыстың технологиялары мен прогрессивті әдістерін сақтау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Түнгі уақытта жылқыларға күтім жасау. 2. Белгіленген тәртіп бойынша жануарларды азықтандыру және суару. 3. Құлындау кезінде биелерге алғашқы көмек көрсету. 4. Аурулардың алдын алу шараларын жүргізу. 5. Қора-жайларда тазалық сақтау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқыларды физиологиялық жағдайын, өнімділігін және жасын ескере отырып суару. 2. Автосуаттар мен су жүйесінің дұрыстығын бақылау, ұсақ ақауларды жою. 3. Маусымға және күтіп-бағу жағдайларына (табын, тұрақ, жайылым) байланысты су режимін қадағалау. 4. Негізгі жылқы басының су тұтынуын есепке алу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық және жаттықтырылатын жылқыларға механикаландырылған жағдайларда күтім жасаудың заманауи әдістерін қолдану. 2. Механикаландырылған тазалау, суару және азықтандыру жабдықтарын пайдалану. 3. Қора-жайлардың, астаулар мен суаттардың санитарлық жағдайын бақылау. 4. Жас жылқыларды жұмысқа дайындау (жегуге үйрету, топпен жаттықтыру және баптау). 5. Жануарларға алғашқы ветеринарлық көмек көрсету және ветеринариялық-алдын алу шараларына қатысу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық айғырлар мен негізгі жылқы басына күтім жасау кезінде механикаландырылған құралдарды (су тасығыштар, автосуат, тазалау құрылғылары) қолдану. 2. Жануарлардың және жабдықтардың жай-күйін бақылау, ақауларды уақтылы анықтау және жою. 3. Айғырларды азықтандыру, суару, тазалау және серуендету жұмыстарын технологиялық талаптарға сай орындау. 4. Биелердің күйлеуін анықтау үшін сынама-айғырларды пайдалану. 5. Ерттелген, жегілген және жетектелген жылқыларды белгіленген режимде серуендету

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Зоогигиена мен ветеринарияның негізгі талаптары. 2. Жылқыларды азықтандыру және суару тәсілдері. 3. Аурулардың алдын алу қағидалары. 4. Биелердің күйлеу белгілері және жұптастыру әдістері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жұмысшы жылқылардың, сауын биелер мен жас жылқылардың су тұтыну физиологиялық нормалары. 2. Суару жабдықтарының құрылысы мен жұмыс істеу принципі, оларды дезинфекциялау әдістері. 3. Ішетін судың сапасына қойылатын зоогигиеналық талаптар. 4. Бордақылау, жұптастыру және құлындау кезіндегі су режимінің ерекшеліктері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық және жаттықтыру шаруашылықтарында жылқы ұстау мен күтіп-бағудың заманауи технологиялары. 2. Суару, азықтандыру және тазалаудың механикаландырылған жүйелерінің құрылысы мен жұмыс істеуі. 3. Жас жылқыларды жегуге және арбаға үйрету тәртібі. 4. Ірі шаруашылықтарда жылқы ұстаудың санитарлық-гигиеналық нормалары. 5. Ветеринарлық және тұқымдық есеп жүргізу қағидалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық айғырларды физиологиялық жағдайы мен физикалық жүктемесін ескере отырып күтіп-бағу және азықтандыру технологиясы. 2. Механикалық сутасығыш, автосуаттар мен пневматикалық тазалау құрылғыларының құрылысы және пайдалану қағидалары. 3. Жылқылардың анатомиясы, физиологиясы және мінез-құлқының негіздері. 4. Жылқыны ер-тоқыммен және жегілген күйде басқару қағидалары. 5. Тұқымдық айғырлардың ауруларының алдын алу және алғашқы ветеринарлық көмек көрсету.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жылқылардың негізгі басына күтім жасау жөніндегі қолмен орындалатын жұмыстың технологиялары мен прогрессивті әдістерін сақтау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқыларға зоогигиеналық нормаларды сақтай отырып қолмен күтім жасау. 2. Жануарларды тазалау, тарау және қарап-тексерудің заманауи әдістерін қолдану. 3. Жануарлардың жай-күйін бақылау және мінез-құлқы мен саулығындағы ауытқуларды анықтау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жұмысшы жылқыларға, құлындарға, биелерге және жас малға қолмен күтім жасау және тазалау жұмыстарын жүргізу. 2. Тұяқты күтіп-баптаудың, жал мен құйрықты қысқартудың қауіпсіз әрі тиімді әдістерін қолдану. 3. Жануарларды зоогигиеналық талаптарды ескере отырып санитарлық өңдеуден өткізу. 4. Жылқыларға күтім жасауға арналған заманауи қол құралдары мен жабдықтарды пайдалану. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Зоогигиеналық және ветеринарлық талаптарды ескере отырып, жылқыларға қолмен күтім жасау жұмыстарын орындау. 2. Қолмен тазалау, жуу, тұяқты күтіп-баптау, жал мен құйрықты қысқартып, тарау. 3. Жас жылқыларды жүгенге, арбаға және қолмен жұмыс істеуге үйрету. 4. Айғырларға, сауын биелерге және жаттықтырылатын жылқыларға жекелей күтім көрсету. 5. Жануарлардың мінез-құлқы мен жағдайын бақылау, ауру белгілерін уақтылы анықтау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық айғырларға қолмен күтім жасау (тазалау, жуу, жал мен құйрықты тарау). 2. Айғырларды қолмен серуендету және шығару, қауіпсіздік шараларын сақтай отырып. 3. Тұяқты өңдеу, тазалау және аяқ-қол жағдайын тексеру. 4. Жылқыларды көрмеге, жұптастыруға, серуендетуге және басқа да шараларға дайындау. 5. Бонитирлеу, таңбалау, қарап-тексерулер және ветеринариялық рәсімдер кезінде көмек көрсету.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Негізгі жылқы басына қолмен күтім жасаудың технологиялары. 2. Зоогигиеналық күтіп-бағудың прогрессивті әдістері. 3. Жылқылардың жалпы саулығы жағдайын бағалау қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жас және өндірістік топтағы жылқыларға қолмен күтім жасаудың қағидалары мен қағидалары. 2. Тұяқтарды тазалау технологиясы және жануарларды санитарлық өңдеу тәртібі. 3. Қолмен тазалау мен күтім жасау кезінде зоогигиена талаптары. 4. Қол құралдарының (сақиналар, қырғыштар, рашпильдер және т.б.) тағайындалуы, құрылысы және қауіпсіз қолданылуы. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық, жұмысшы және жаттықтырылатын жылқыларға қолмен күтім жасау қағидалары. 2. Қол жұмыстары кезінде жылқылармен қауіпсіз қарым-қатынас әдістері. 3. Қолмен күтіп-бағу жағдайындағы жылқылардың физиологиясы мен мінез-құлқы негіздері. 4. Жануарлардың гигиенасы мен жайлылығын қамтамасыз ету нұсқаулықтары. 5. Әртүрлі топтар мен өнімділік бағыттарындағы жануарларды күтіп-бағу ерекшеліктері. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Айғырлар мен жас жылқыларға қолмен күтім жасаудағы зоогигиеналық нормалар. 2. Қол операцияларын орындау кезінде жылқылармен қауіпсіз қарым-қатынас әдістері. 3. Айғырлардың анатомиясы, темпераменті және мінез-құлқы ерекшеліктері. 4. Жануарларды бонитировкаға, тексеруге және жұптастыруға дайындау тәртібі. 5. Қолмен күтім жасаудағы жануарларды күтіп-бағу және гигиена талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Негізгі жылқы басын азықтандыру, суару және күтіп-бағуды ұйымдастыру



1-дағды:
Механикаландырылған кешендер мен фермалар жағдайында жылқылардың негізгі басын суару технологиясын сақтау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқылардың физиологиялық қажеттіліктерін ескере отырып, уақытылы суаруды қамтамасыз ету. 2. Автоматтық және жартылай автоматтық суару құрылғыларының жұмысын бақылау. 3. Суару жабдығын алдын алу мақсатында тексеру және тазалау жүргізу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарларға тәуліктік су тұтыну нормаларына сәйкес таза ауыз су беруді қамтамасыз ету. 2. Автосуару құрылғылары мен су құбырларының жұмысын бақылау және олардың санитарлық жағдайын сақтау. 3. Биежуару жағдайында су қорын ұйымдастыру. 4. Суару жүйесіндегі кішігірім ақауларды жою. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Автоматтандырылған және механикаландырылған суару жүйелерін қолданып, жылқыларды суаруды ұйымдастыру. 2. Автосуару құрылғыларының жұмысын бақылау, олардың дұрыс жұмыс істеуін және санитарлық тазалығын қамтамасыз ету. 3. Маусымға, физиологиялық жағдайға және жасқа байланысты суару режимін сақтау. 4. Судың сапасы, температурасы және әр жас топқа қолжетімділігін бақылау. 5. Суару жүйесіндегі ақауларды уақытылы жою және су қорын қамтамасыз ету шараларын қабылдау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Механикаландырылған суарғыштарды пайдалана отырып, негізгі жылқы басына үздіксіз су беру. 2. Автосуару құрылғылары, резервуарлар және суару жүйелерінің санитарлық жағдайын бақылау. 3. Суару жабдығын алдын алу мақсатында тазалау және дезинфекция жүргізу. 4. Жануарлардың маусымдық су тұтыну қажеттіліктерін ескере отырып, суаруды ұйымдастыру. 5. Су тұтынуды есепке алу және суару режиміндегі ауытқуларды анықтау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жас және өнімділік топтарындағы жылқылардың тәуліктік су тұтыну нормалары. 2. Механикаландырылған фермалардағы суару жүйелерінің құрылымы мен жұмыс істеу принциптері. 3. Су сапасына қойылатын талаптар және суарғыштарды санитарлық өңдеу қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі топтағы жылқылардың тәуліктік су тұтыну нормалары. 2. Автосуару құрылғылары мен су жабдықтарының жұмыс істеу принциптері мен техникалық құрылымы. 3. Суару және су көздеріне қатысты санитарлық-гигиеналық талаптар. 4. Жазғы, қысқы кезеңдерде, жайылымда және тұрақта суаруды ұйымдастыру ерекшеліктері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқылардың жасына және физиологиялық жағдайына байланысты тәуліктік су тұтыну нормалары. 2. Автосуару құрылғылары мен су жеткізу жүйелерінің құрылымы, жұмыс істеу принциптері және пайдалану қағидалары. 3. Жануарларға арналған ауыз судың сапасына қойылатын талаптар және оны бақылау әдістері. 4. Суару жабдықтарын санитарлық-гигиеналық түрде күту нормалары. 5. Суару режимінің бұзылуының салдары және оларды алдын алу шаралары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқылардың жас және жыныстық-топтық ерекшеліктеріне байланысты тәуліктік су тұтыну нормалары. 2. Механикаландырылған автосуару құрылғылары мен насос станцияларының құрылымы мен жұмыс істеу принциптері. 3. Жануарларға арналған ауыз судың сапасына қойылатын талаптар. 4. Сусызданудың салдары және оны алдын алу әдістері. 5. Фермалардағы су жабдықтарын пайдалану және қызмет көрсету қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ересек жылқылар мен төлдерді азықтандыру технологиясын сақтау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Белгіленген рациондарға сәйкес азықтарды дайындау және бөлу. 2. Жасына, физиологиялық жағдайына және өнімділік бағытына байланысты жануарларды азықтандыру және суару режимін бақылау. 3. Азық тұтынуды есепке алу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқы басын жынысы мен жас ерекшеліктеріне қарай топтастыру, физиологиялық ерекшеліктерін ескеру. 2. Жұмысшы жылқылар, сауын биелер, жас жылқылар және құлындарға арналған азықтандыру рациондарын құрастыру. 3. Азықтарды нормаларға сай беру процесін ұйымдастыру және бақылау. 4. Азықтардың сапасы мен сақталуын сақтау және тасымалдау кезінде қадағалау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Жылқылардың жасы, физиологиялық жағдайы және өнімділік бағытына қарай азықтандыру рациондарын әзірлеп, қолдану. 2. Азықтың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау, дұрыс сақтау мен бөлуді қадағалау. 3. Нормалар, берілу жиілігі мен тәртібін ескере отырып, азықтандыру процесін ұйымдастыру, оның ішінде құлындар, сүт беруші және жүкті биелерді азықтандыру. 4. Азықтандыру кезінде санитарлық нормаларды сақтау, азықтың жеуін және жануарлардың жағдайын бақылау. 5. Әрбір жануарға немесе топқа азықтандыруды есепке алу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық айғырлар, биелер мен жас жылқыларға физиологиялық жағдайын ескере отырып рационалды азықтандыруды ұйымдастыру. 2. Азықтың сапасы мен санитарлық жағдайын бақылау. 3. Зоотехникалық және ветеринарлық ұсыныстар бойынша азықтандыру рациондарын құру және түзету. 4. Азықтандыруды, азық қалдықтары мен шығынын есепке алу. 5. Азық әзірлеу мен тарату бойынша персонал жұмысын үйлестіру.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жас пен жағдайдағы жылқыларды азықтандыру нормалары мен режимдері. 2. Негізгі азық түрлерінің құрамы және қоректік құндылығы. 3. Астау мен суаттарды санитарлық өңдеу қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Азық түрлері, олардың қоректік құндылығы және әртүрлі топтағы жылқылар үшін тұтыну нормалары. 2. Жылқылардың ас қорыту физиологиясының негіздері. 3. Азықтарды дайындау, сақтау және тарату технологиясы. 4. Жануарлардың өнімділігі мен жағдайына байланысты азықтандыру талаптары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқылардың физиологиялық жағдайына байланысты азықтандыру нормалары мен режимдері. 2. Әртүрлі азық түрлерінің классификациясы, қоректік құндылығы және сақтау ерекшеліктері. 3. Құлындау, бордақылау, жаттықтыру және жұмыс кезінде азықтандыру негіздері. 4. Астау мен азық сақтау орындарының санитарлық жағдайына қойылатын талаптар. 5. Теңгерімді азықтандыру принциптері және тамақтану бұзылыстарынан болатын аурулардың алдын алу. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жас және өнімділік топтарындағы жылқылардың қоректік заттарға қажеттілігі. 2. Азық түрлері, олардың қоректік құндылығы және беру нормалары. 3. Азықтарды сақтау, дайындау және механикаландырылған тарату қағидалары. 4. Тұқымдық жануарларды бордақылау және күтіп-бағу зоотехникасы мен технологиясының негіздері. 5. Азықтандыру және суару санитарлық нормалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Ветеринарлық фельдшер

13. "Мал шаруашылығы кешендерінің және фермалардың бригадирі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-9

Қызмет атауының коды:

6121-9-001

Кәсіп атауы:

Мал шаруашылығы кешендерінің және фермалардың бригадирі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
75. Малшы. 4-параграф. Малшы, 6-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым)" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
75. Малшы. 1-параграф. Малшы, 3-разряд.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым),
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген,
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
75. Малшы. 2-параграф. Малшы, 4-разряд.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (64-шығарылым),
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығымен бекітілген,
Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 22 қаңтарда № 35802 болып тіркелді.
75. Малшы. 3-параграф. Малшы, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіп)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта буын маманы)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-3-005 - Жылқы өсіруші

Қызметтің негізгі мақсаты:

Асыл тұқымды өнім, тауарлық өнім өндіру, асыл тұқымды жылқыларды өсіру, ат күтуші мен жылқы өсірушінің жұмыстарын үйлестіру

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Асыл тұқымды жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау және үйлестіру
2. Тауарлық жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау және үйлестіру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Асыл тұқымды жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау және үйлестіру



1-дағды:
Жылқылардың асыл тұқымды мал басын өсіруді және өткізуді жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингтеу, жинау және талдау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Құлындардың өсуі, дамуы және саулығы туралы деректерді жинау. 2. Бонитирлеу, таңба басу және жануарлардың тұқымдық іріктеу жұмыстарына қатысу. 3. Табындағы мал қозғалысын есепке алу және өсіру көрсеткіштерін талдау. 4. Артық тұқымдық жануарларды өзектендіруге ұсыныстар жасау. 5. Тұқымдық табынға арналған ілеспе құжаттарды рәсімдеу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Құлындардың өсуі, дамуы және саулығын есепке алу. 2. Құлындар мен жас малдың тұқымдық қасиеттерін белгіленген өлшемшарттар бойынша бағалау. 3. Іріктеу, жарамсыз ету және сату бойынша шешім қабылдау үшін деректерді дайындау. 4. Жануарларды өткізу немесе сату кезінде ілеспе құжаттарды рәсімдеу. 5. Жас малды өсіру және азықтандыру жағдайларын бақылауды қамтамасыз ету. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық жас жылқылардың саулығы, өсуі және дамуы туралы деректерді жинау және жүйелеу. 2. Өнімділік, генетикалық әлеует және тұқымдық іріктеу талаптарына сәйкестік көрсеткіштерін талдау. 3. Тұқымдық малды өсіру, бордақылау және өзектендіруге дайындау жоспарларын әзірлеуге қатысу. 4. Тұқымдық жұмыс бойынша бастапқы есеп жүргізу және есептік құжаттама жасау. 5. Жас малды өсірудің барлық кезеңдерінде күтіп-бағу және азықтандыру технологиясының сақталуын бақылау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық жас жылқылардың жасы, жынысы, күйі және генетикалық белгілері бойынша деректерді жинау және жүйелеу. 2. Өсіру кезеңінде жылқылардың өсуі, дамуы және саулығының жай-күйін талдау. 3. Өнімділік және зоотехниялық көрсеткіштер негізінде жас малды бағыттар бойынша бөлуді айқындауға қатысу. 4. Мониторинг нәтижелеріне сәйкес тұқымдық жас малды өсіру технологиясын түзету бойынша ұсыныстар дайындау. 5. Өзектендіруге дейінгі кезеңде азықтандыру мен күтіп-бағу нормаларының сақталуын бақылау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық жас жылқыларды өсіру технологиясының негіздері. 2. Тұқымдық табынның сапасы мен өнімділігін бағалау критерийлері. 3. Жануарларды сәйкестендіру, есепке алу және таңба басу қағидалары. 4. Сатылым кезінде ветеринарлық сүйемелдеуге қойылатын талаптар. 5. Тұқымдық есеп пен жануарларды сату бойынша нормативтік құжаттар. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жас тұқымдық жылқыларды жасына және мақсатына қарай өсіруге қойылатын талаптар. 2. Жылқыларды бағалау және бонитировка жүргізу тәртібі. 3. Тұқымына қарай жас малдың даму нормативтері. 4. Тұқымдық жануарларды сату кезінде құжаттарды рәсімдеу қағидалары. 5. Жылқылардың тұқымдық құндылығы мен болашағын бағалау өлшемшарттары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық мал шаруашылығы негіздері, селекциялық жұмыстың әдістері және жас малды іріктеу критерийлері. 2. Тұқымға және жас ерекшеліктеріне байланысты тұқымдық жылқыларды өсіру және бордақылау нормалары мен технологиялары. 3. Жануарларды сатуға дайындауға қойылатын талаптар (сертификация, ветеринарлық нормалар, тасымалдау). 4. Шығу тегі мен өнімділігіне қатысты құжаттаманы қоса алғанда, тұқымдық есеп пен есептілік жүргізу тәртібі. 5. Тұқымдық жылқыларды сату кезінде тұқымдық шаруашылықтармен, мемлекеттік органдармен және сатып алушылармен өзара әрекеттесу принциптері. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымға, мақсатына және шаруашылық жағдайына байланысты тұқымдық жас малды өсірудің технологиялары мен әдістемелері. 2. Жылқыларды сатуға немесе негізгі тұқымдық табынға ауыстыру үшін іріктеу кезінде олардың күй-жайы мен өнімділігін бағалау параметрлері. 3. Тұқымдық жануарларды өсіру және өткізу бойынша деректерді есепке алу, өңдеу және талдау әдістері. 4. Өсіру кезеңінде күтіп-бағу, азықтандыру және ветеринарлық қамтамасыз етуге қойылатын зоотехниялық талаптар. 5. Тұқымдық жас малды сатуға дайындау қағидалары мен өлшемшарттары және тиісті құжаттамамен сүйемелдеу.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жылқылардың асыл тұқымды мал басын көбейтуді жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингтеу, жинау және талдау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Буаз биелердің саулығы, жасы және өнімділігі бойынша деректерді жинау және жүйелеу. 2. Биелердегі күйлеу белгілерін бақылау және уақытында ұрықтандыруға жарамды жануарларды анықтау. 3. Жұптастыруды ұйымдастыруға қатысу және көбею кестесінің орындалуын қадағалау. 4. Жануарларды таразылау, айдау және есепке алу шараларына қатысу. 5. Ұрықтандыру, құлындау нәтижелерін тіркеу және көбею көрсеткіштерін бақылау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Айғырлар мен биелердің асыл тұқымдық қасиеттері туралы мәліметтерді жинау. 2. Көбею жағдайын бағалау жұптастырумен қамту, ұрықтану, құлын алу көрсеткіштері. 3. Көбею бойынша дерекқорды қалыптастыру және жаңарту. 4. Тектік шежірелерді талдау және мақсатты жұптастыруды жоспарлау. 5. Жұптастыру, ұрықтандыру және құлындау нәтижелері бойынша құжаттарды рәсімдеу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Буаз биелердің физиологиялық жай-күйі мен көбею көрсеткіштері туралы деректерді жинау және жүйелеу. 2. Күйлеу, құлындау және төл алу көрсеткіштерін талдап, көбею шараларын жоспарлау. 3. Биелердің күйлеуін анықтау, ұрықтандыру, құлындау және төл алу есебін жүргізу. 4. Биелердің саулығы мен өнімділігін бағалап, оларды тұқымдық топқа іріктеу. 5. Жұптастыру науқанын ұйымдастыруға, ұрықтандыруды бақылауға және айғырларға жүктемені жоспарлауға қатысу. 6. Құлындардың сақталуы мен дамуы бойынша деректерді тіркеу және олардың өміршеңдігін арттыру шараларына қатысу. 7. Жиналған ақпарат негізінде тұқымдық табынды көбейту бойынша қарапайым жоспарлар мен кестелер құрастыру. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тұқымдық жылқылардың физиологиялық күйі мен көбею белсенділігі туралы деректерді жинау және жүйелеу. 2. Көбею көрсеткіштеріне әсер ететін ұстау, азықтандыру және суару жағдайларын талдау. 3. Күйлеу, жыныстық жетілу және көбеюге дайындығының белгілерін анықтау. 4. Алынған деректер негізінде тұқымдық жоспарларға түзету енгізу бойынша ұсыныстар дайындау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқыларды көбейтудің негіздері және күйлеу кезеңін анықтау әдістері. 2. Тұқымдық жануарларға қойылатын талаптар және оларды іріктеу критерийлері. 3. Көбею процесінде қолданылатын негізгі зоогигиеналық және ветеринарлық нормалар. 4. Жануарлардың өнімділігін бақылау, тіркеу және есепке алу әдістері. 5. Тұқымдық есеп жүргізудің негіздері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Селекциялық-тұқымдық жұмыс және генетиканың негіздері. 2. Жануарлардың көбею қабілетін бағалау әдістері. 3. Тұқымдық есеп жүргізу талаптары. 4. Күйлеу, ұрықтандыру және құлындау мерзімдері мен белгілері. 5. Тұқымдық жылқы шаруашылығында жұп таңдаудың әдістері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық табынды көбейтудің технологиялық негіздері мен заманауи әдістері (табиғи жұптастыру мен қолдан ұрықтандыруды қоса алғанда). 2. Жыныстық жетілу мерзімдері, биелердегі күйлеу белгілері, аналық табынды іріктеу және жұптастыруға дайындау қағидалары. 3. Ұрықтандыру, буаздық, құлындау және төл алу бойынша есеп жүргізу қағидалары. 4. Қысқы және жазғы маусымдарда күйлеу, буаз және құлын емізетін биелерді ұстауға қойылатын талаптар. 5. Тұқымдық өнімділікті арттыру, құлындардың амандығын сақтау және дамуын жақсарту әдістері. 6. Жылқылардағы көбею ауруларының алдын алу шаралары. 7. Биелер мен құлындарды топтарға бөліп орналастыру кезіндегі зоотехниялық жұмыстың негіздері. 8. Көбею кезінде қолданылатын санитарлық өңдеу, ветеринарлық препараттар және азықтық қоспаларды қолдану қағидалары мен нормалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық жылқылар мен айғырлардың анатомиясы, физиологиясы және көбею функциясының негіздері. 2. Тұқымдық табынды (соның ішінде жұптастыруға дайындау кезеңінде) азықтандыру, суару және ұстаудың нормалары мен технологиялары. 3. Жыныстық жетілу мен күйлеудің белгілері, оларды анықтау және құжаттау әдістері. 4. Ұрық материалының сапасына қойылатын талаптар және оны алуға әсер ететін жағдайлар. 5. Көбею процесіне әсер ететін аурулардың алдын алу бойынша негізгі әдістер.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Тауарлық жылқы шаруашылығындағы өндірістік процестерді жоспарлау және үйлестіру



1-дағды:
Жылқылардың тауарлық мал басын көбейтуді жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингтеу, жинау және талдау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Негізгі табынның жыныс-жас құрылымы мен көбею көрсеткіштері туралы деректерді жинау. 2. Биелер мен тұқымдық айғырлардың жай-күйін талдау. 3. Құлындау және шағылыстыру жоспарларын жасауға қатысу. 4. Көбею процесін: күйлеу, қолдан ұрықтандыру мен құлындауды есепке алу. 5. Көбею бойынша құжаттарды рәсімдеу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Тауарлық табындағы көбею көрсеткіштері туралы деректерді жинау және қорытындылау. 2. Биелер мен айғырлардың өнімділігі мен көбею қабілетін бағалау. 3. Өндірістік міндеттерді ескере отырып, көбеюді жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу. 4. Ұрықтандыру, құлындау және төл шығымы бойынша есеп жүргізу. 5. Тауарлық шаруашылықтарда көбею технологиясының сақталуын бақылау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тауарлық биелер табынының көбею сапасы туралы ақпаратты жинау және талдау. 2. Биелердің физиологиялық жай-күйін бағалап, шағылыстыру науқанының кестесін жасау. 3. Тауарлық табында көбею технологиясының орындалуын бақылау және оның өнімділігін арттыру шараларын ұйымдастыру. 4. Көбеюді есепке алу мен жоспарлауға қажетті құжаттарды дайындау. 5. Болашақ тауарлық табынның саны мен құрылымын болжауға қатысу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тауарлы табынның көбею көрсеткіштерін (шағылыстыру деңгейі, ұрықтану индексі, құлын алу және т.б.) жинау және талдау. 2. Биелер табынының жыныстық жетілуі мен репродуктивтік жай-күйін есепке алу. 3. Жануарларды репродуктивтік мәртебесі мен биологиялық ерекшеліктеріне қарай топтастыру. 4. Ұрықтандыру, шағылыстыру және төл шығымын болжау үшін мәліметтерді дайындау. 5. Көбеюге әсер ететін зоогигиеналық талаптардың сақталуын бақылау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық жылқы басының өсімін молайту технологиясының негіздері. 2. Көбею көрсеткіштері және оларды есептеу әдістері. 3. Ұрықтандырушы және аналық малды күтіп-бағу талаптары. 4. Жасанды және табиғи ұрықтандыру әдістері. 5. Бастапқы зоотехникалық құжаттаманың түрлері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жылқылардың биологиялық ерекшеліктері және көбею циклі. 2. Тауар малының өнімділігі мен төл беру көрсеткіштері. 3. Көбеюді жоспарлау және есепке алу негіздері. 4. Жасанды және табиғи ұрықтандыру әдістері. 5. Көбею кезінде жоғалтуларды азайтуға арналған алдын алу шаралары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тауар малының көбею технологиясының негіздері, оның ішінде қызығу кезеңін анықтау, төлеу және ұрықтандыру мерзімдері. 2. Жылқылардағы жыныстық жетілу белгілері, көбеюдің физиологиялық ерекшеліктері. 3. Құрсақты және төлден кейінгі кезеңдегі қозыларды күту және күтіп-бағу талаптары. 4. Тауар фермаларындағы көбею процесін бақылау және есепке алу әдістері. 5. Тауар жылқыларын өсіру мен есеп жүргізуді реттейтін нормативтік құжаттар. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Тауар жылқыларының көбею технологиясының негіздері. 2. Көбею тиімділігінің көрсеткіштері және оларды есептеу әдістері. 3. Жыныстық қызығу белгілері, төлеу мерзімдері және қозыларды ұрықтандыру қағидалары. 4. Сәтті көбеюге ықпал ететін күтіп-бағу шарттары. 5. Көбею кезеңіндегі қозыларды ветеринарлық-зоотехникалық күтудің нормалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жылқылардың тауарлық мал басын өсіруді жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингтеу, жинау және талдау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жас малдың тірі салмағын, жасын және саулығын бағалау. 2. Сақтау, салмақ қосу және азықтандыру қасиеттері бойынша деректер жинау. 3. Өсіру және азықтандыру жоспарларын құруға қатысу. 4. Жылқылардың қозғалысын, топтастырылуын және жасқа байланысты аударылуын есепке алу. 5. Қолданылатын азықтардың және күтіп-бағу жағдайларының тиімділігін талдау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Тауар бағытындағы жас малдың өсуі, дамуы және сақталымы туралы деректер жинау. 2. Азықтандыру, жаттықтыру және басқа өсіру кезеңдерінің нәтижелерін талдау. 3. Жылқыларды өсіруде ресурстарды тиімді пайдалану бойынша ұсыныстар жасау. 4. Шаруашылық жағдайларын ескере отырып, өсіру жоспарларын құруға қатысу. 5. Малдың даму және азықтандыру параметрлері бойынша есеп жүргізу және есеп беру. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Тауар бағытындағы жас малдың өсуі, дамуы және сақталуы туралы деректерді жинау және жүйелеу. 2. Жылқыларды күтіп-бағу, азықтандыру және пайдалану жағдайларын бағалау, өсіру технологиясын түзету мақсатында. 3. Өсіру көрсеткіштерін талдау негізінде малдың өнімділік қасиеттерін жақсарту бойынша ұсыныстар жасау. 4. Жас малды жас және жыныс бойынша іріктеу және топтастыруды ұйымдастыру. 5. Шаруашылық міндеттері мен кәсіпорын мүмкіндіктерін ескере отырып, өсіру және толықтыру жоспарын даярлау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тауар бағытындағы жас малдың салмақ қосуы, дамуы және сақталуы туралы деректерді жинау және жүйелеу. 2. Тауар малын өсіру және азықтандыру технологиясының тиімділігін талдау. 3. Өсу нормативтерінен ауытқуларды анықтау және оларды түзету бойынша ұсыныстар жасау. 4. Биологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, жылқыларды жас, жыныс және мақсат бойынша топтарға бөлу. 5. Азықтандыру және сату жоспарларын құру үшін есептік материалдар дайындау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық жылқы ұрпағын өсіру технологиясының негіздері. 2. Жас малды азықтандыру, суару және күтіп-бағу нормалары. 3. Жануарлардың өнімділігі мен даму деңгейін бағалау әдістері. 4. Азықтандыру және өсіру жағдайларына қойылатын талаптар. 5. Жылқы өсіру бойынша есеп жүргізу және есеп беру формалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық жас малды өсірудің негізгі кезеңдері және оларға қойылатын талаптар. 2. Өнімділік және жас малдың сақталым көрсеткіштері. 3. Тірі салмақ пен дене күйін бағалау әдістері. 4. Азықтандыру мен суару нормалары мен режимдері азықтандыру кезінде. 5. Азықтандыру технологиялық схемалары және сатуға дайындау. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық жылқы ұрпағын онтогенездің әртүрлі кезеңдерінде өсіру технологиясы. 2. Жас малды азықтандыру, суару, серуендету және ветеринарлық-санитарлық қызмет көрсету нормалары. 3. Жас малдың тірі салмағын, экстерьерін және бейімделу қабілеттерін бағалау критерийлері. 4. Жануарларды күтіп-бағу шарттарына маусымдық және жас ерекшеліктеріне байланысты қойылатын талаптар. 5. Тауарлық бағыттағы жылқылардың өсіру және сақталу көрсеткіштерін есепке алу формалары мен әдістері. -разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық бағыттағы жылқыларды өсіру және азықтандыру технологиясының негіздері. 2. Салмақ қосу нормативтері, өсіру мерзімдері және азықтандыру көрсеткіштері. 3. Азықтандыру, күтіп-бағу және ветеринарлық қамтамасыз ету талаптары. 4. Тауарлық ұрпақ сапасының көрсеткіштері, іріктеу және сұрыптау критерийлері. 5. Өндіріс экономикасының негіздері: өзіндік құн, рентабельдік, өнім шығымын есепке алу.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Ветеринарлық фельдшер

14. "Бас зоотехник" кәсіптің карточкасы

Топ коды:

1310-1

Қызмет атауының коды:

1310-1-011

Кәсіп атауы:

Бас зоотехник

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы", Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
10-параграф. Бас зоотехник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Мал шаруашылығы

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жоғары білім бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы немесе ветеринария бағыты бойынша және кәсіптік қызмет бағыты бойынша жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-010 - Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

Қызметтің негізгі мақсаты:

Басшылықты жүзеге асыру, өнім өндірісін ұлғайтуды, өзіндік құнын төмендетуді, оның сапасын арттыруды және сүтті жылқы шаруашылығы саласының тиімділігін қамтамасыз ететін ғылыми негізделген жүйелерді әзірлеуді және енгізуді қамтамасыз ету

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жылқы өсіру бойынша жалпы басшылық
2. Жылқыларды өсірудің ғылыми негізделген тәсілдерін әзірлеу және енгізу
3. Өнім өндірісін ұлғайтуды қамтамасыз ету, өзіндік құнын төмендету, оның сапасын және сүтті жылқы шаруашылығы саласының тиімділігін арттыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жылқы өсіру бойынша жалпы басшылық



1-дағды:
Селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру

Машықтар:
1. Өнімділік бағыты мен тұқым ерекшеліктерін ескере отырып, селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс жоспарларын әзірлеу және енгізу. 2. Асыл тұқымдық және зоотехникалық көрсеткіштерді талдау, іріктеу мен жұптастыру бағыттарын анықтау. 3. Асыл тұқымдық есеп жүргізу, көбеюді, іріктеу мен жарамсыздан шығаруды бақылауды ұйымдастыру. 4. Асыл тұқымдық жұмыста зоотехниктердің, ветеринар мамандардың және қызмет көрсетуші персоналдың жұмысын үйлестіру. 5. Шаруашылықтың қызметінің асыл тұқымдық стандарттар мен заңнама талаптарына сәйкестігін бақылау.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы заңнамалық және нормативтік құқықтық актілер. 2. Асыл тұқымдық стандарттар, іріктеу және жұптастыру әдістері. 3. Жылқылардың генетикасы, селекциясы, анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 4. Жануарлардың асыл тұқымдық құндылығын бағалау мен талдаудың заманауи әдістері. 5. Асыл тұқымдық құжаттаманы және есептілікті жүргізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жылқы шаруашылығы бойынша зоотехникалық құжаттаманы, есепке алуды және белгіленген есептілікті жүргізу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру

Машықтар:
1. Мал шаруашылығы бөлімшелерінде зоотехникалық және асыл тұқымдық құжаттаманы жүйелі жүргізуді ұйымдастыру. 2. Көбею, өнімділік және малдың қозғалыс көрсеткіштерін уақытылы және сенімді есепке алу бақылауын қамтамасыз ету. 3. Нормативтік талаптарға сәйкес белгіленген есептілікті құрастыру және тапсыру. 4. Есептік деректерді жинау мен өңдеумен айналысатын мамандар мен операторлардың өзара іс-қимылын үйлестіру. 5. Басқарушылық шешімдер қабылдау және өндірістік процестерді түзету үшін есеп деректерін талдау.

Білімдер:
1. Мал шаруашылығы шаруашылықтарының қызметіне қатысты заңнамалық және нормативтік құқықтық актілер. 2. Жылқы өсіру саласында зоотехникалық және асыл тұқымдық есеп жүргізу тәртібі. 3. Негізгі өндірістік көрсеткіштер бойынша есептілікті құрастырудың формалары, мерзімдері және әдістері. 4. Агроөнеркәсіптік салады өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыру негіздері. 5. Зоотехникалық құжаттаманы есепке алу және автоматтандырудың заманауи әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жылқыларды өсірудің ғылыми негізделген тәсілдерін әзірлеу және енгізу



1-дағды:
Асыл тұқымды жылқыларды өз төлінен өсірудің озық технологияларын енгізу

Машықтар:
1. Мал шаруашылығының ерекшеліктерін ескере отырып, жылқылардың ұрпақ алуын қазіргі технологияларды талдау және бейімдеу. 2. Жасанды ұрықтандыру, эмбрионды трансплантация және басқа биотехнология әдістерін енгізу. 3. Асыл тұқымды биелердің күйлеу, ұрықтану, буаздылық, құлындау процесін бақылау. 4. Жас малдың асыл тұқымдылық құндылығын арттыруға арналған іс-шаралар әзірлеу. 5. Қолданыстағы өсімді молайту әдістерінің тиімділігін бағалау үшін мамандармен өзара әрекеттесу.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды жылқының өсімін молайту саласындағы қазіргі заманғы технологиялар. 2. Жылқылардың генетикасы, селекциясы және биотехнологиясының негіздері. 3. Жаңа өсіру әдістерін қолданғанда асыл тұқымдық құжаттама талаптары. 4. Жануарлардың асыл тұқымдық құндылығы мен репродуктивтік қабілетін бағалау әдістері. 5. Асыл тұқымдық іс және мал шаруашылығында биоқауіпсіздікке қатысты нормативтік құқықтық база.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жылқы шаруашылығында сүт өнімдерін өндірудің озық технологияларын енгізу

Машықтар:
1. Қымыз дайындаудың қазіргі әдістерін және биенің сүтін алу технологияларын талдау және қолдану. 2. Санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып, биелерді сауудың өндірістік процесін ұйымдастыру. 3. Алынған сүт өнімінің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау. 4. Сауылатын биелерді сауымды арттыру үшін жем-шөп, су ішу және күтіп-бағу нормалары мен режимдерін қамтамасыз ету. 5. Өндіріс процесінің тиімділігін арттыратын техникалық құралдар мен механизмдерді енгізу.

Білімдер:
1. Биелерді сауу технологиялары және сүттің бастапқы өңделуі. 2. Биенің сүтін және қымызды сақтау, өңдеу және өткізу әдістері. 3. Өнім сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын санитарлық нормалар. 4. Биелердің лактация кезеңінің биологиялық ерекшеліктері. 5. Сүтті жылқы шаруашылығында қолданылатын қазіргі заманғы жабдықтар мен технологиялар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Өнім өндірісін ұлғайтуды қамтамасыз ету, өзіндік құнын төмендету, оның сапасын және сүтті жылқы шаруашылығы саласының тиімділігін арттыру



1-дағды:
Сүт өндірісінің сапасын арттыру

Машықтар:
1. Сүтті сауып алу және сақтау кезінде гигиеналық нормалардың сақталуын ұйымдастыру. 2. Сауылатын биелердің саулығының жай-күйін бақылау және сүт сапасына әсер ететін ауруларды уақтылы анықтау. 3. Лактациялық кезеңде биелерді дұрыс тамақтандыру мен күтімін қамтамасыз ету. 4. Сүт сапасын жақсарту және сауым көлемін арттыруға арналған заманауи әдістер мен технологияларды енгізу. 5. Зертханалық және аспаптық әдістер арқылы сүт сапасын бағалау.

Білімдер:
1. Лактация физиологиясы және биелердің сүт беру кезеңінің ерекшеліктері. 2. Сүттің сауылу және сақталу кезінде санитарлық-гигиеналық талаптар. 3. Сүт сапасының төмендеу себептері және оларды жою әдістері. 4. Сүт өндірісі мен сапасын бақылау үшін қолданылатын заманауи технологиялар мен жабдықтар. 5. Малды тамақтандыру мен күтіп-бағу жағдайларының сүт өнімінің сапасына әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Сүт және қымыз өндіру технологиясын жетілдіру

Машықтар:
1. Сүт пен қымыз өндірісіндегі қолданыстағы технологиялық процестерді талдау. 2. Өндіріс сапасы мен көлемін арттыру үшін заманауи әдістер мен жабдықтарды енгізу. 3. Өндірістің барлық кезеңдерінде санитарлық-гигиеналық нормалардың сақталуын бақылау. 4. Қызметкерлерді сүт өңдеу және қымыз өндірудің жаңа технологиялары мен әдістеріне оқыту ұйымдастыру. 5. Дайын өнімнің сапасын бақылау мен бағалау, технологиялық ақауларды анықтап жою.

Білімдер:
1. Сүт пен қымыз өндірісінің технологиясы, пастерлеу, ферментация және сақтау кезеңдері. 2. Бие сүтінің физиологиялық және биохимиялық ерекшеліктері. 3. Қымыздың ферментациясы мен сапасын бақылаудың соңғы әдістері мен жабдықтары. 4. Сүт өнімін өндіруге қойылатын санитарлық және гигиеналық талаптар. 5. Өндіріс технологиясының өнімнің дәмдік сапасына, сақтау мерзіміне және қауіпсіздігіне әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Тәртіптілік
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

7

Ветеринариялық учаске меңгерушісі

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      15. Мемлекеттік органның атауы: Қазакстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі.

      Орындаушы: Б.К. Насырханова, +7 (771) 375 80 45,

      E-mail:b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Әзірлеуге қатысқан ұйымдар (кәсіпорындар): "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғам

      Жоба жетекшісі: Б.К. Насырханова E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: Қ.Ж. Исхан "Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті" КЕАҚ кафедрасының профессоры, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, профессор.

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес: 2025 жылғы 23 шілде.

      18. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 2025 жылғы 27 тамыз.

      19. Қазақстан Республикасының "Атамекен" ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      20. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2-нұсқа, 2025 ж.

      21. Болжамды қайта қарау күні: 2028 жылғы 26 қазан.

  2025 жылғы 7 қарашадағы
№ 419 бұйрығына қосымша

"Қойларды және ешкілерді өсіру" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Қойларды және ешкілерді өсіру" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындауы үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындау үшін, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеу үшін қолдануға арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ қойларды және ешкілерді өсіру саласындағы жұмыстарды ұйымдастыруда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт пайдаланушылар пайдалану үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсіну, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласында кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, аграрлық сектордыңзаманауи сын-қатерлерін және қажеттіліктерін ескере отырып, мамандардың біліктілігіне қойылатын талаптарды өзектендіру үшін, сондай-ақ кадрларды жалдау, аттестаттау, жылжыту, ротациялау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру және біліктілігін арттыру бағдарламаларын жасау үшін;

      3) оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейінді бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжау ретінде пайдалану үшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) бонитер (сыныптаушы) – бонитирлеу бойынша қызмет көрсету жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті органды (бұдан әрі – уәкілетті орган) хабардар еткен жеке тұлға;

      2) бонтирлеу – жануарларды тиісті сыныпты немесе индексті бере отырып, шаруашылыққа пайдалаы белгілер кешені бойынша (тұқымдылығы, өнімділік сапасы, экстерьерлік-конституциялық ерекшеліктері) асыл тұқымдық құндылығының деңгейін айқындау;

      3) ешкі өсіруші – ешкі өсіру жөніндегі маман;

      4) ешкі шаруашылығы – ешкі өсірумен айналысатын мал шаруашылығы саласы;

      5) қой өсіруші – қой өсіру жөніндегі маман;

      6) қой шаруашылығы – қой өсірумен айналысатын мал шаруашылығы саласы;

      7) ғылыми қызметкер – ҒЗИ-да, кәсіпорындарда немесе жоғары оқу орындарында ғылыми қызметпен айналысатын ғалымдардың бірқатар лауазымдарының жалпы атауы;

      8) азықтандыру нормасы – тіршілік етуді қолдау және өнімнің белгілі бір мөлшерін өндіру үшін жануарларға қажетті қоректік, биологиялық белсенді заттар мен энергияның мөлшері;

      9) қой шаруашылығы фермасы – қой өсірумен және қой шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын ауыл шаруашылығы кәсіпорнының бөлімшесі;

      10) қой қора – қойларды күтіп-бағуға арналған қой шаруашылығы фермасының негізгі өндірістік ғимараты;

      11) отар – бірге күтіп-бағу және жаю үшін қалыптасқан қой табыны;

      12) іріктеу – шаруашылық тұрғысынан неғұрлым құнды мал дарағын таңдау;

      13) бордақылау – жануар денесінде ақуыз бен майдың көп мөлшерін жинақтау және жоғары сапалы ет алу мақсатында артық азықтандыру;

      14) жайылым – шөп қоректі жануарларды жаю үшін жүйелі пайдаланылатын шөпті өсімдіктері бар ауыл шаруашылығы алқаптары;

      15) асыл тұқымды жануар – республикалық палатада тіркелген тұқымның өнімділік бағыты мен деңгейіне жауап беретін таза тұқымды жануар;

      16) асыл тұқымдық өнім (материал) – асыл тұқымды мал, сондай-ақ асыл тұқымды малдан алынған ұрық, эмбриондар, инкубациялық жұмыртқа, тәуліктік балапандар, уылдырық, дернәсілдер мен құтшабақтар, асыл тұқымды аналықтар бал аралар, асыл тұқымды бал ара ұялары және бал ара пакеттері;

      17) асыл тұқымды табын – мал басын толықтыратын төлді алу және өсіру үшін пайдаланылатын жануар. Асыл тұқымдыға барлық таза тұқымды малдар емес, тек өз қасиеттері бойынша зауыттық мақсаттарға сай келетін және асыл тұқымды тағайындалуды алатын малдар жатады;

      18) таңдау – ауыл шаруашылығы жануарларының қолда барын жақсартудың және ауыл шаруашылығы жануарларының жаңа, неғұрлым құнды тұқымдарын құрудың неғұрлым пәрменді тәсілдерін таңдау;

      19) пайдалану табыны – ең бастысы мал шаруашылығы өнімдерін өндіру бойынша жоспарлы тапсырмаларды орындауға арналған табын, ол үшін аз шығынмен өнім беретін жоғары өнімді малдарды өсірген жөн;

      20) сақман – жасы бірдей және дамуы бірдей еметін қозылары бар қой тобы;

      21) селекционер – адам үшін пайдалы қасиеттері бар немесе қоршаған орта жағдайларына неғұрлым тиімді бейімделуге көмектесетін жануарлардың, өсімдіктер мен басқа да тірі организмдердің қолда бар түрлерін жақсартумен және жаңа түрлерін шығарумен айналысатын ғалым;

      22) селе́кция (лат. seligere "таңдау") – жануарлардың жаңа тұқымдарын, өсімдіктер сорттарын, микроорганизмдер штамдарын жасау және қолданыстағыларын жақсарту әдістері туралы ғылым;

      23) табынның құрылымы – бұл шаруашылықтағы жануарлардың жыныстық және жастық өлшемшарттарының пайыздық арақатынасы;

      24) шопан – қой бағатын қойшы;

      25) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      26) формалды емес білім беру – – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі;

      27) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      28) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      29) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      30) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптардың жиынтығы;

      31) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      32) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      33) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, машықты және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі қызмет түрі;

      34) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      35) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      36) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      37) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;

      38) құзыреттер – белгіленген біліктілік деңгейінің кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      39) тәжірибе – белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланылған саналы қызмет, білім және дағдылар.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) ҚР – Қазақстан Республикасы;

      2) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

      3) БА – Біліктілік анықтамасы;

      4) ББХСК – Білім берудің халықаралық стандартты жіктемесі;

      5) КС – Кәсіптік стандарт;

      6) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;

      7) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;

      8) ҚжЕӨ – Қойларды және ешкілерді өсіру;

      9) ТжКБ – Техникалық және кәсіптік білім.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Қойларды және ешкілерді өсіру

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A042

      6. ЭҚЖЖ-ға сәйкес секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.45 Қойларды және ешкілерді өсіру

      01.45.0 Қойларды және ешкілерді өсіру

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      72 Ғылыми зерттеулер және әзірлемелер

      72.1 Жаратылыстану мен техникалық ғылымдар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11.0 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      75 Ветеринариялық қызмет

      75.0 Ветеринариялық қызмет

      75.00 Ветеринариялық қызмет

      75.00.0 Ветеринариялық қызмет

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Кәсіптік стандартта қой мен ешкіні өсіруге, мал шаруашылығының өнімділігін арттыруға бағытталған іс-шараларды өткізуге жататын кәсіптердің сипаттамасы келтірілген. Осы кәсіптік стандартқа туынды лауазымдар енгізілмеген: басшылардың орынбасарлары, аға, жетекші және бас мамандар, олардың міндеттері, білімдері, машықтары мен дағдылары базалық лауазымдар негізінде айқындалады және ұйымдағы штаттық нормативтер мен кестелер негізінде белгіленеді.

      Аға, жетекші және бас мамандардың қажетті жұмыс өтіліне қойылатын талаптар I біліктілік санатындағы мамандар үшін көзделген талаптармен салыстырғанда 2-3 жылға көбейеді. Технологиялық процесті жүргізу кезінде жекелеген кәсіптердің біліктілігі төмен деңгейлеріндегі жұмыстардың сипаттамаларына сәйкес біліктілігі анағұрлым жоғары мамандардың басшылығымен жүргізіледі. Мұндай жағдайларда біліктілігі неғұрлым жоғары деңгейдегі мамандар технологиялық процестерді жүргізуді немесе сол кәсіптің біліктілігі төмен деңгейдегі мамандардың жекелеген жұмыстарды орындауын ұйымдастыра алады. Біліктіліктің неғұрлым төмен деңгейлерінің сипаттамаларында келтірілген жұмыстар біліктіліктің неғұрлым жоғары деңгейлерінің сипаттамаларында көрсетілмеуі мүмкін.

      "Білім" бөлімінде қамтылған теориялық және практикалық білімге қойылатын талаптармен қатар, жұмыскерлер: ішкі еңбек тәртібін, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, экологиялық, өнеркәсіптік қауіпсіздік жөніндегі тәртіп пен нормаларды, санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды, жұмыс орнын ұтымды ұйымдастыру және күтіп-бағу тәртібін білуі тиіс.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      1) Шопан - СБШ-ның 1-деңгейі;

      2) Қой өсіру жөніндегі фермер - СБШ-ның 4-деңгейі;

      3) Қой өсіру кешенінің және механикаландырылған фермалардың бригадирі - СБШ-ның 4-деңгейі;

      4) Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі - СБШ-ның 5-деңгейі;

      5) Ветеринариялық дәрігер - СБШ-ның 6-деңгейі;

      6) Қой шаруашылығы кешені мен механикаландырылған фермалардың операторы - СБШ-ның 3-деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Шопан" кәсіп карточкасы

Топ коды:

9211-2

Қызмет атауының коды:

9211-2-011

Кәсіп атауы:

Шопан

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

1

СБШ бойынша біліктілік ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
105. Шопан. Параграф 1. Шопан, 3-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
105. Шопан. Параграф 2. Шопан, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
105. Шопан. Параграф 3. Шопан, 5-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
105. Шопан. Параграф 4. Шопан, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

9211-2-004 - Бақташы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Бекітіп берілген қойлар мен ешкілерді күту, күтіп-бағу, сондай-ақ бағу және суару бойынша қосалқы жұмыстарды орындау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Бекітіп берілген қойлар мен ешкілерді күту және күтіп-бағу бойынша қосалқы жұмыстар
2. Бекітіп берілген қой мен ешкілерді бағу және суару бойынша қосалқы жұмыстар

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Бекітіп берілген қойлар мен ешкілерді күту және күтіп-бағу бойынша қосалқы жұмыстар



1-дағды:
Бекітіп берілген қойлар мен ешкілерді күту

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Қойлар мен ешкілерді белгіленген режимге сәйкес азықтандыруды, суаруды, тазалауды және жайылымға шығаруды қамтамасыз ету. 2. Жануарларды күтіп-бағуға арналған орындарды қолмен және механикаландырылған тәсілмен тазалау. 3. Жануарлардың жалпы саулық жай-күйін бақылау, ауру белгілерін дер кезінде анықтау. 4. Тұяқтарға, жүнге, желінге және тері жамылғыларына күтім жасау іс-шараларын жүргізу. 5. Күтіп-бағудың зоогигиеналық нормаларын, қауіпсіздік қағидаларын және ветеринариялық талаптарды сақтау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарларды күнделікті қарап-тексеру, ауру белгілері мен мінез-құлқындағы ауытқуларды анықтау. 2. Жануарларды азықтандыру, суару және тазалау жұмыстарын орындау. 3. Жануарлар күтіп-бағатын орындардың санитариялық жай-күйін сақтау. 4. Элементарлы ветеринариялық-алдын алу іс-шараларын орындау (тұяқты өңдеу, санитариялық қырқу және т.б.). 5. Азықтандыру мен күтіп-бағудың белгіленген режимін сақтау. 6. Қоршаулардың, суаратын құрылғылардың және басқа да жабдықтардың бүтіндігін бақылау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарлардың физиологиялық жай-күйін ескере отырып, толыққанды азықтандыру рационын қамтамасыз ету. 2. Қойлар мен ешкілерді қарап-тексеруді жүргізу, саулығын айқындау және ауру белгілерін анықтау. 3. Аурулардың алдын алу және алғашқы ветеринариялық көмек көрсету әдістерін қолдану. 4. Қора-жайлар мен жайылымдардың санитариялық-гигиеналық жай-күйін бақылау және, ұстап отыру. 5. Төлдерге, саулықтар мен ешкілерге (төлдеуге дайындау, емізу кезеңі және т.б.) жеке және топтық күтім көрсету. 6. Жануарлардың семіздігін және күйін бағалау және бастапқы есепке алу жұмыстарын жүргізу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Саулықтар ешкілерге, қошқарлар мен тұқымдық текелерге күтімді ұйымдастыру. 2. Жануарларды жасына және физиологиялық ерекшеліктеріне сәйкес азықтандыру, суару және жайылымға шығару. 3. Саулықтардың тұқымдық сапасын жақсарту іс-шараларын жүргізу. 4. Дұрыс күтім жасау және азықтандыру есебінен төл алу көрсеткішін арттыруды қамтамасыз ету. 5. Жануарлардың зоотехникалық және тұқымдық есебін жүргізу. 6. Төлдерді енесінен ажыратқаннан кейін 1,5 жасқа дейінгі кезеңде саулығы мен физикалық дамуын бақылау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілердің анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 2. Жануарлардың физиологиялық жай-күйіне байланысты азықтандыру мен суарудың нормалары. 3. Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағу технологиялары (қорада күтіп-бағу, жайылымда күтіп-бағу, аралас әдіс). 4. Ауру белгілері және мамандарды хабардар ету тәртібі. 5. Ұсақ малға күтім жасау кезінде жеке гигиена және еңбекті қорғау қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілердің анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 2. Ұсақ малға күтім жасауға байланысты зоогигиена және ветеринария негіздері. 3. Азықтандыру мен суару нормалары және режимі. 4. Қора-жайларды санитариялық кұтіп-күтіп-бағуға қойылатын талаптар. 5. Ауру белгілері және жануарларға алғашқы көмек көрсету қағидалары. 6. Қойлар мен ешкілерге күтім жасау кезінде қолданылатын мүкәммалдар мен жабдықтар. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкінің анатомо-физиологиялық ерекшеліктері, негізгі аурулар мен олардың белгілері. 2. Азықтың қоректік құндылығы, өнімділігі мен жасына байланысты азықтандыру нормалары. 3. Төлге, аналық мал басына, сауын ешкілерге күтім жасауға және күтіп- күтіп-бағуға қойылатын талаптар. 4. Асылдандыру жұмысының және мал іріктеудің негіздері. 5. Зоогигиеналық және ветеринариялық күтім жасау қағидалары. 6. Еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және малмен жұмыс істеу қағидалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Аналық мал басын, төлді және тұқымдық қошқарлар мен текелерді асыл тұқымдық фермалардакүтіп-бағу технологиясының ерекшеліктері. 2. Қой мен ешкінің асыл тұқымдық сапасын жақсартудың негізгі әдістері. 3. Асыл тұқымдық фермаларда азықтандыру, суару және жаюды ұйымдастыру қағидалары. 4. Қой шаруашылығы мен ешкі шаруашылығында зоотехникалық және асылдандыру есебінің негіздері. 5. Жануарлардың саулығы мен өнімділігінің көрсеткіштері және оларды бағалау әдістері. 6. Асыл тұқымды малды күтіп-бағуға қойылатын санитариялық және ветеринариялық талаптар

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қой мен ешкі басын күтіп-бағу технологияларының түрлері бойынша жұмыстарды орындау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарлардың жасы, физиологиялық жай-күйі мен өнімділік бағытын ескере отырып, әртүрлі күтіп-бағу технологияларын (қорада, жайылымда, лагерьлік, серуенсіз және т.б.) қолдану. 2. Таңдалған технологияға сәйкес қора-жайларды, қоршауларды және жайылымдарды дайындау және жабдықтау. 3. Қысқы және жазғы кезеңде күтіп-бағу жағдайларын (температура, желдету, жарықтандыру және т.б.) тиісті деңгейде қамтамасыз ету. 4. Күтіп-бағу параметрлерінің (температура, ылғалдылық, астаулар мен суарғыштардың толуы, қоралардың санитариялық жай-күйі) есебін жүргізу. 5. Күтіп-бағу технологиясы өзгерген кезде жануарларда стресс пен шамадан тыс жүктемелердің алдын алу бойынша іс-шараларды орындау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Күтіп-бағу технологиясын (қорада, жайылымда, аралас) ескере отырып, жұмыстарды орындау. 2. Белгіленген санитариялық нормаларға сәйкес қора-жайларды, жабдықтарды және төсеніштерді дайындау. 3. Жануарларды күтіп-бағу орындарында қолайлы микроклимат жағдайларын қамтамасыз ету. 4. Күтіп-бағу жай-күйі өзгерген кезде жануарларға күтім жасауды жүзеге асыру. 5. Жануарларды күтіп-бағуда зоогигиеналық талаптарды сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Қойлар мен ешкілерді байлаулы, бос байлаусыз, қорада, жайылымда және аралас күтіп-бағу жағдайларында күтіп-бағу технологияларын қолдану. 2. Маусымдық, физиологиялық жағдайын және өнімділік бағытын ескере отырып, күтіп-бағудың ұтымды режимін ұйымдастыру. 3. Қора-жайларда зоогигиеналық нормаларға сәйкес микроклиматты қамтамасыз ету. 4. Қойлар мен ешкілерге арналған күтіп-бағу жабдықтары мен мүкәммалдарды пайдалану және қызмет көрсету. 5. Төлдеу маусымына қора-жайларды дайындауға және малды қайта топтастыру жұмыстарына қатысу. 6. Күтіп-бағу орындарының, астау-суарғыштардың және төсеніштердің санитариялық жағдайын бақылау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкіні әртүрлі күтіп-бағу технологиялары бойынша (байлаулы, қорада, жайылымда, аралас) жұмыстарды ұйымдастыру және орындау. 2. Жануарларға арналған қора-жайларда микроклимат пен санитариялық нормалардың сақталуын қамтамасыз ету. 3. Күтіп-бағу технологиясына сәйкес азықтандыру мен суарудың сапасын бақылау. 4. Күтіп-бағудың эәтүрлі жүйелерінде аурулардың алдын алу және жануарлардың саулығын сақтау іс-шараларын орындау. 5. Жануарларға әртүрлі жағдайларда (мысалы, жазда жайылымда, қыста қорада) күтім жасауды жүзеге асыру. 6. Жануарларды күтіп-бағуға қатысты қажетті есеп пен құжаттаманы жүргізу.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағу технологияларының түрлері және олардың ерекшеліктері. 2. Маусымға және жануарлар санатына байланысты күтіп-бағу шарттарына қойылатын талаптар. 3. Күтіп-бағу технологиясын таңдауға әсер ететін физиология негіздері. 4. Әр түрлі күтіп-бағу жүйелерінде зоогигиеналық нормалар мен санитарлық талаптар. 5. Әр технологияға сәйкес жабдықтар, құрал-саймандар мен қора-жайларға қойылатын талаптар. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілерді негізгі жүйелері мен технологиялары. 2. Жануарлардың жасына және өнімділігіне байланысты зоогигиеналық күтіп-бағу нормалары. 3. Қора-жайлар, жабдықтар мен құрал-саймандарға қойылатын талаптар. 4. Жануарларды күтіп-бағудың маусымдық ерекшеліктері. 5. Күтіп-бағу шарттарының мал саулығы мен өнімділігіне әсері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағудың негізгі технологиялары: жайылым-қора, қора-үйқамақ, жыл бойғы жайылымдық және т.б. 2. Қора-жайларда және жайылым алаңдарында жануарлардың орналасу тығыздығына қойылатын нормативтер. 3. Күтіп-бағу шарттарына қатысты зоогигиеналық талаптар (температура, ылғалдылық, жарықтандыру, желдету). 4. Қора-жай мен құралдарды дайындау және дезинфекциялау әдістері. 5. Маусымдық күтіп-бағу шарттарын өзгертуге қойылатын талаптар (жаз-күз және қыста-көктем кезеңдері). 6. Жануарлармен жұмыс істеу және жабдық қолданудағы қауіпсіздік негіздері. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағудың әр түрлі технологияларының ерекшеліктері мен талаптары. 2. Жануарларды күтіп-бағуда қолданылатын санитарлық және ветеринарлық нормалар. 3. Жануарларды күтіп-бағу орындарындағы микроклимат, жарықтандыру және желдетуге қойылатын талаптар. 4. Күтіп-бағу жүйесіне байланысты азықтандыру және суғарудың негіздері. 5. Әртүрлі күтіп-бағу шарттарында ауруларды алдын алу және бақылау әдістері. 6. Жануарларды күтіп-бағу бойынша зоотехникалық есеп жүргізу және есептілік қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Бекітіп берілген қой мен ешкілерді бағу және суару бойынша қосалқы жұмыстар



1-дағды:
Қой мен ешкіні жаюды ұйымдастыру

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарлардың физиологиялық жай-күйі мен жайылымдардың маусымдық ерекшеліктерін ескере отырып, ең тиімді жайылым маршруттары мен кестесін анықтау. 2. Жайылымдардың азықтық сапасы мен қамтамасыз етілуін бағалау. 3. Жайылымда жануарлардың санын бақылау, жарақаттану, жоғалу және аурудың алдын алу. 4. Жайылымның жүктемесін сақтау және жайылым учаскелерін ауыстыру қағидаларын орындау. 5. Жануарларды жайылымға және жайылымнан қауіпсіз жеткізу. 6. Жайылымда жануарлардың саулығын қадағалап, ауру белгілерін уақтылы анықтау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Ауа райы және жайылымның жай-күйін ескере отырып, жайылым маршруттарын анықтау. 2. Қойлар мен ешкілерді күйзеліссіз және жарақатсыз жайылымға өткізу. 3. Жайылымдық жерлердің біркелкі пайдаланылуын бақылау. 4. Жайылым кезінде жануарлардың жай-күйін қадағалау. 5. Жануарларды серуендету және тынықтыру режимін сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Жайылымдарды маусым мен жайылым түріне байланысты тиімді пайдалану. 2. Жайылымның жай-күйі мен жануарлардың қажеттілігін ескере отырып, қойлар мен ешкілердің жайылым уақытын және маршруттарын жоспарлау. 3. Жайылым режимінің сақталуын қадағалау, артық жемеуден және жайылымның тозуынан сақтану. 4. Жайылымдағы жануарлардың қозғалысы мен қауіпсіздігін ұйымдастыру. 5. Жайылымда жануарлардың жоғалуы мен жыртқыштардан қорғануды қамтамасыз ету. 6. Жайылым мен су көздерінің санитарлық жай-күйін бақылау. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Маусымдық және ауа райы жағдайларын ескере отырып, қойлар мен ешкілердің жайылымын ұйымдастыру және бақылау. 2. Жайылымдардың тиімді пайдаланылуы үшін оңтайлы маршруттар мен жайылым уақытын анықтау. 3. Жайылымдардың өнімділігін сақтау мақсатында жүктеме нормаларын қадағалау. 4. Жайылым кезінде жануарларды қорғауды ұйымдастырып, олардың жоғалуын болдырмау. 5. Жайылым кезеңіндегі жануарлардың мінез-құлқы мен жай-күйін бақылау. 6. Жайылымды ұйымдастыру бойынша есеп жүргізу және құжаттамасын толтыру.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Жайылымдардың маусымдық ерекшеліктері және олардың қойлар мен ешкілерді тамақтандыруға әсері. 2. Жануарлардың категориясына байланысты тәуліктік және маусымдық жайылым нормалары. 3. Жайылымды ұйымдастыру және өткізу, малды керу және жайылымды ауыстыру қағидалары. 4. Жайылымдардың санитарлық жай-күйі мен қорғалу талаптары. 5. Жайылымдағы жануарлардың мінез-құлқы негіздері және ұжымды басқару әдістері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі табиғи-климаттық жағдайларда қойлар мен ешкілердің жайылым қағидалары мен әдістері. 2. Тәуліктік жайылым нормалары және жайылымдарға жүктеме. 3. Жер бетінде бағдарлау негіздері. 4. Жануарлардың шаршау және шөлдеуі белгілері. 5. Жайылыммен байланысты аурулардың алдын алу шаралары (мысалы, улану, шөлдеу). 5-разрядқа арналған білімдер 1. Жайылымдық тамақтандыру негіздері және жайылым түрлері (жайылымдық жерлер, шалғындар, шөп шабындықтары). 2. Әртүрлі маусымдарда жайылымды тиімді пайдалану қағидалары. 3. Жайылым кезеңіндегі қойлар мен ешкілердің азық және суға физиологиялық қажеттіліктері. 4. Жайылымдағы жануарларды жыртқыштар мен басқа да қауіптерден қорғау әдістері. 5. Климатқа және жылдың уақытына байланысты жануарлардың мінез-құлқы мен қажеттіліктері ерекшеліктері. 6. Жайылымды ұйымдастыру және өткізу кезінде техника қауіпсіздігі қағидалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі климаттық және табиғи жағдайларда қойлар мен ешкілердің жайылым ерекшеліктері. 2. Жайылымдық жерлерді рационалды пайдалану қағидалары мен нормалары. 3. Жайылым маусымында жануарлардың азыққа биологиялық қажеттіліктері. 4. Жайылымдарды зақымдауды болдырмау және жайылымдағы жануарлардың ауру қаупін азайту әдістері. 5. Жайылым режимі мен жайылым кестесін ұйымдастыру. 6. Жайылымды ұйымдастыру кезінде зоотехникалық есеп жүргізудің негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қой мен ешкілерді күтіп-бағу жүйесіне байланысты оларды суаруды ұйымдастыру бойынша жұмысты орындау

Машықтар:
3-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарлардың физиологиялық жай-күйі, жасы мен өнімділігіне сәйкес суару жұмыстарын ұйымдастыру. 2. Белгіленген нормаларға сай таза әрі балғын судың берілуін қамтамасыз ету. 3. Күтіп-бағу жағдайларына қарай (қорада, жайылымда, маусымдық лагерьде) әртүрлі суару тәсілдері мен құралдарын қолдану. 4. Суаратын құрылғылар мен су жүйелерінің техникалық жай-күйін бақылау және оларды санитарлық өңдеуден өткізу. 5. Су шығыны мен жануарлардың су тұтынуын есепке алу. 6. Суару процесін ұйымдастыру кезінде ветеринарлық-санитарлық нормалардың сақталуын қамтамасыз ету. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Күтіп-бағу режиміне байланысты (жайылымдық, қора-жайылымдық, қоралық) қой мен ешкілерді суаруды ұйымдастыру. 2. Жануарларды қажетті мөлшерде таза әрі балғын сумен қамтамасыз ету. 3. Суаратын жабдықтардың жарамдылығын бақылау және ұсақ ақауларды жою. 4. Су ішетін орындардың санитарлық жай-күйін қадағалау. 5. Орталықтандырылған сумен жабдықтау болмаған жағдайда суды дер кезінде жеткізу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Жануарлардың физиологиялық қажеттіліктерін ескере отырып, оларды тұрақты және дер кезінде суаруды ұйымдастыру. 2. Күтіп-бағу жағдайларына қарай (қоралық, жайылымдық, аралас) ең тиімді су көздерін таңдау. 3. Су сапасын және оның санитарлық жай-күйін бақылау. 4. Жануарлардың суға еркін қол жеткізуін және суаратын құрылғылардың жарамдылығын қамтамасыз ету. 5. Жануарлардың мінез-құлқын ескере отырып, ыстық және суық маусымдарда суаруды ұйымдастыру. 6. Су шығынын есепке алу және бақылау жүргізу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Күтіп-бағу түрі мен жай-күйіна (қоралық, жайылымдық, аралас) байланысты қой мен ешкілерді ұтымды суаруды ұйымдастыру және қамтамасыз ету. 2. Санитарлық талаптар мен жануарлардың биологиялық қажеттіліктеріне сәйкес келетін су көздерін таңдап, дайындау. 3. Тұтынылатын судың сапасы мен мөлшерін бақылау, поилкалар мен су жүйелеріндегі ақауларды уақтылы жою. 4. Суаратын құрылғыларды тұрақты түрде күтіп күтіп-бағу және тазарту жұмыстарын ұйымдастыру, судың ластануына жол бермеу. 5. Су шығыны мен суару жүйелерінің жай-күйін есепке алып отыру. 6. Суару жабдықтарымен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігі қағидаларын сақтау.

Білімдер:
3-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкінің жасы мен өнімділігіне байланысты су ішу нормалары. 2. Түрлі күтіп-бағу жүйелеріне сәйкес суарудың тәсілдері мен технологиялары. 3. Су сапасына және суаратын құрылғыларды санитарлық өңдеуге қойылатын талаптар. 4. Ұсақ малдың су алмасу физиологиясының негіздері. 5. Суару режимінің жануарлар саулығы мен өнімділігіне әсері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жас ерекшелігіне, физиологиялық жай-күйіна және маусымға байланысты қой мен ешкінің тәуліктік су тұтыну нормалары. 2. Поилкалардың, су ыдыстарының және су беру жүйелерінің түрлері мен құрылымы. 3. Суаратын құрылғыларды дезинфекциялау және санитарлық өңдеу қағидалары. 4. Сапасыз немесе жеткіліксіз судың жануарлар саулығына мүмкін салдары. 5. Жайылымдық және қоралық күтіп-бағу жай-күйінда суаруды ұйымдастыруға қойылатын талаптар. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Түрлі күтіп-бағу жүйелерінде қой мен ешкінің физиологиялық су қажеттіліктері. 2. Су сапасының жануарлардың саулығы мен өнімділігіне әсері. 3. Суаруға арналған технологиялар мен жабдықтар (поилкалар, резервуарлар, су құбырлары жүйесі). 4. Су көздері мен поилкаларды күтіп-бағуға арналған санитарлық нормалар мен ережелер. 5. Маусымдық және климаттық жағдайларға қарай суаруды ұйымдастыру ерекшеліктері. 6. Суару жабдықтарымен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздігі қағидалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкінің су алмасу физиологиясының ерекшеліктері. 2. Су сапасы мен суару режимінің жануарлардың саулығы мен өнімділігіне әсері. 3. Жануарларды күтіп-бағудың әртүрлі жүйелерінде суаруды ұйымдастырудың айырмашылықтары. 4. Жануарларға су дайындау және беру бойынша санитарлық-гигиеналық нормалар. 5. Суару жабдықтарының құрылымдық ерекшеліктері және пайдалану қағидалары. 6. Су сапасының төмендігі немесе суару режимінің бұзылуынан туындайтын аурулардың алдын алу әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

2

Жануарларды қараушы

10. "Қой өсіру жөніндегі фермер" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-012

Кәсіп атауы:

Қой өсіру жөніндегі фермер

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
Параграф 4. Малшы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Фермер шаруашылығы

Біліктілік:
Фермер

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

- Мал шаруашылығында немесе қой шаруашылығында кемінде 3 жыл еңбек тәжірибесі.
- Қой мен ешкіні өсіру, күту және азықтандыру бойынша практикалық білім.
- Асыл тұқымды жұмысты жүргізу және өнімді өткізу дағдылары.
- Фермада немесе шаруа қожалықтарында өндірістік қызметті ұйымдастыру тәжірибесі.
- Қойларды күтіп-бағу технологиялары мен аурулардын алдын алу туралы білімі.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

6121-3-013 - Мал шаруашылығында маманданған фермер

Қызметтің негізгі мақсаты:

Фермерлік шаруашылық қызметі жағдайында қой шаруашылығы және ешкі шаруашылығы өнімдерін өндіру.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұйымдастыру, асыл тұқымды қойлар мен ешкілерді өсіру және асыл тұқымды материалды өткізу
2. Шаруа (фермер) қожалықтары қызметі нәтижелерін жоспарлау және бақылау.



Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді ұйымдастыру, асыл тұқымды қойлар мен ешкілерді өсіру және асыл тұқымды материалды өткізу



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиялық регламентін сақтау

Машықтар:
1. Асыл тұқымды жануарларға (оның ішінде қой мен ешкіге) қолмен және ішінара механикаландырылған күтім жасауды жүзеге асыру. 2. Жануарларды азықтандыру, суару, жаю, тазалау және олардың жағдайын бақылау іс-шараларын орындау. 3. Ветеринариялық-профилактикалық дауалауды ұйымдастыруға және қатысуға, оның ішінде сынамалар алу мен бастапқы қарап-тексеруді жүргізу. 4. Жыныстық белсенділік пен өсімін молайтуға қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету. 5. Ұрықтандыру және ұрық алуды қоса отырып, өсімін молайтуғабайланысты рәсімдерде көмек көрсету.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды қой мен ешкінің анатомиясы, физиологиясы және мінез-құлық ерекшеліктерінің негіздері. 2. Асыл тұқымды аталықтар мен аналық малды күтіп-бағу және азықтандыру технологиялары. 3. Жыныстық жетілудің белгілері және сапалы асыл тұқымды материал алу үшін оңтайлы жағдайлар. 4. Жануарлардың жынысы мен жасы, физиологиялық топтары бойынша азықтандыру нормалары. 5. Асыл тұқымды өсіру кезіндегі ветеринария, зоогигиена және санитариялық талаптардың негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Асыл тұқымды қойлар мен ешкілерді өсірудің селекциялық-технологиялық регламентін сақтау

Машықтар:
1. Қой мен ешкінің асыл тұқымдық және өнімділік сапаларын белгіленген өлшемшарттар бойынша бағалау. 2. Отарды жақсарту үшін жұптастыру, қолдан ұрықтандыру, шағылыстыру және іріктеу әдістерін қолдану. 3. Жануарлардың шығу тегі мен өнімділігін тіркеуді қоса алғанда, зоотехниялық және асыл тұқымдық есеп жүргізу. 4. Асыл тұқымдық құндылықты арттыру іс-шараларын ұйымдастыру (іріктеу, жарамсыз малды шығару, үздік тұқым желілерін сақтау). 5. Тұқым қуалаушылық белгілердің көрінуіне әсер ететін күтіп-бағу жағдайларының сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Қой шаруашылығы мен ешкі шаруашылығындағы селекция, генетика және асыл тұқымдық жұмыстың негіздері. 2. Қой мен ешкі тұқымдарының ерекшеліктері, экстерьер мен өнімділікті бағалау өлщемшарттары. 3. Өсіру әдістері мен схемалары (таза тұқымды, будандастыру және т.б.). 4. Асыл тұқымдық құжаттаманы және есептілікті жүргізу қағидалары. 5. Жануарлардың генетикалық әлеуетін іске асыруға күтіп-бағу және азықтандыру шарттарының әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Асыл тұқымды материалды өткізу үшін шаруа (фермер) қожалығының ресурстарын басқару

Машықтар:
1. Өндірістік міндеттерге сәйкес еңбек ресурстарын жоспарлау және тиімді бөлу. 2. Асыл тұқымдық төлді өсіру, іріктеу және өткізуге дайындау үдерістерін ұйымдастыру. 3. Азық қорын, ветеринариялық препараттарды және техниканы қоса отырып, ресурстардың жұмсалуын есепке алуды және бақылауды жүзеге асыру. 4. Асыл тұқымдық материалды өткізуге арналған коммерциялық ұсыныстарды жасау және шарттар жасасу. 5. Жануарларды тасымалдау және өткізу шарттарының сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Шаруа қожалығы экономикасының негіздері және өндірістік үдерістерді жоспарлау. 2. Асыл тұқымдық материалды өткізуге қойылатын нормативтік талаптар (ветеринариялық, асыл тұқымдық, карантиндік). 3. Асыл тұқымдық өндірістің рентабелдігін есепке алу және талдау әдістері. 4. Жануарларды сату кезінде құжаттарды ресімдеу тәртібі (ветанықтамалар, асыл тұқымдықкуәліктері және т.б.). 5. Ауыл шаруашылығы жануарларын тасымалдау және логистика қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Шаруа (фермер) қожалықтары қызметі нәтижелерін жоспарлау және бақылау.



1-дағды:
Қой мен ешкінің және басқа жануарлардың өндірістік процесі өнімділігіне (салмақ өсімі, сауын және басқа көрсеткіштер) бақылауды қамтамасыз етумен

Машықтар:
1. Жануарлардың өнімділігін (салмақ қосу, жүн қырқымы, сүт сауымы, төл алу және т.б.) тұрақты түрде есепке алу. 2. Өнімділік көрсеткіштерін талдау және нормадан ауытқуларды анықтау. 3. Жануарлардың өнімділігін арттыру бойынша шараларды ұйымдастыру. 4. Зоотехникалық және ветеринариялық шаралардың орындалуын бақылау. 5. Белгіленген есеп және есеп беру құжаттамасын жүргізу.

Білімдер:
1. Қой мен ешкі шаруашылығындағы өнімділік көрсеткіштері және оларды есептеу әдістері. 2. Зоотехникалық және асыл тұқымдық есепке қойылатын талаптар. 3. Жануарлардың өнімділігіне әсер ететін факторлар. 4. Жануарлар физиологиясы мен азықтандыру негіздері. 5. Мал шаруашылығындағы қызметті реттейтін нормативтік құжаттар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қойлар мен ешкілердің және басқа да жануарлардың өндірістік процесі мен өнімділігін (салмақ өсімі, сауымы және басқа көрсеткіштері) бақылауды қамтамасыз ету

Машықтар:
1. Асыл тұқымды малдарға (соның ішінде қой мен ешкіге) қолмен және жартылай механикаландырылған күтім жасау. 2. Малдарды азықтандыру, суару, жаю, тазалау және олардың жай-күйін бақылау шараларын орындау. 3. Ветеринариялық-алдын алу шараларын ұйымдастыру және қатысу (сынама алу, бастапқы тексеру). 4. Жыныстық белсенділік пен көбеюге қолайлы күтім жағдайларын қамтамасыз ету. 5. Ұрықтандыру және ұрық алу сияқты көбеюге қатысты шараларға көмек көрсету.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды қой мен ешкінің анатомиясы, физиологиясы және мінез-құлық ерекшеліктерінің негіздері. 2. Асыл тұқымды қошқарлар мен аналық малды ұстау және азықтандыру технологиялары. 3. Жыныстық жетілу белгілері және сапалы асыл тұқымды материал алу үшін қажетті жағдайлар. 4. Жынысы мен жасына, физиологиялық жай-күйіне қарай азықтандыру нормалары. 5. Асыл тұқымды мал өсірудегі ветеринария, зоогигиена және санитарлық талаптардың негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

11. "Қой өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалардың бригадирі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-9

Қызмет атауының коды:

6121-9-002

Кәсіп атауы:

Қой өсіру кешендерінің және механикаландырылған фермалардың бригадирі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
75. Малшы. Параграф 4. Малшы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік: Зоотехник

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Қой мен ешкі шаруашылығында малшы маманы болып кемінде 3 жыл жұмыс тәжірибесі. Механикаландырылған қой шаруашылығы кешендері немесе фермаларында кемінде 2 жыл жұмыс тәжірибесі. Ұжымды (бригадаларды, жұмысшы топтарын) басқару тәжірибесі кемінде 1 жыл.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

8341-9-011 - Мал шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып, қой шаруашылығы кешендері мен фермаларда қой мен ешкі басын күту және өсімін молайту бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Асыл тұқымды қой шаруашылығы кешеніндегі өндірістік процестерді және асыл тұқымдық жұмыстарды жоспарлау және үйлестіру
2. Тауарлық қой шаруашылығындағы барлық өндірістік процестерді және асыл тұқымдық жұмысты жоспарлау және үйлестіру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Асыл тұқымды қой шаруашылығы кешеніндегі өндірістік процестерді және асыл тұқымдық жұмыстарды жоспарлау және үйлестіру



1-дағды:
Асыл тұқымды қой шаруашылығы кешеніндегі асыл тұқымдық жұмыстарды жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингілеу, жинау және талдау

Машықтар:
1. Қойлар мен ешкілердің асыл тұқымдық мал басының жағдайы туралы деректерді жинау және оны жүйелеу. 2. Өсімін молайту, өнімділік және асыл тұқымдық көрсеткіштерді талдауды жүргізу. 3. Зоотехникалық ақпаратты өңдеуге арналған арнайы бағдарламалар мен әдістерді қолдану. 4. Ағымдағы сыл тұқымдық іс-шаралардың тиімділігін бағалау және жоспардан ауытқуларды анықтау. 5. Асыл тұқымды жұмысты түзету үшін есептер мен ұсыныстар дайындау.

Білімдер:
1. Қойлар мен ешкілердің генетикасы мен селекция негіздері. 2. Қой шаруашылығы кешендеріндегі асыл тұқымдық жұмыс технологиялары. 3. Зоотехникалық деректерді жинау және өңдеу әдістері. 4. Асыл тұқымдық іс бойынша нормативтік және әдістемелік құжаттар. 5. Мал шаруашылығында статистика және деректерді талдау негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Асыл тұқымды материалды өткізу жөніндегі жұмысты жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингілеу, жинау және талдау

Машықтар:
1. Асыл тұқымды материалдың болуы, сапасы және саны туралы деректер жинауды жүзеге асыру. 2. Шаруашылықта және өңірде асыл тұқымды материалға сұраным пен ұсынысты талдауды жүргізу. 3. Асыл тұқымды материалды сақтау және тасымалдау жөніндегі талаптардың сақталуын бақылау. 4. Деректер негізінде асыл тұқымды материалды өткізу жоспарын қалыптастыру. 5. Басшылыққа асыл тұқымды материалдың жағдайы мен қозғалысы туралы есептер дайындау.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды материалды өндіру, сақтау және өткізу технологиясы. 2. Асыл тұқымды материал сапасының стандарттары мен қағидалары. 3. Ауыл шаруашылығы маркетингі мен экономикасының негіздері. 4. Асыл тұқымды материалды өткізуді реттетйтін нормативтік құжаттар. 5. Өндірістік-шаруашылық қызметті талдау және болжау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Тауарлық қой шаруашылығындағы барлық өндірістік процестерді және асыл тұқымдық жұмысты жоспарлау және үйлестіру



1-дағды:
Қой мен ешкілердің тауарлық мал басымен асыл тұқымдық жұмыстарды жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингілеу, жинау және талдау

Машықтар:
1. Қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басының саны, жағдайы және өнімділігі туралы деректер жинаужәне жүйелеу. 2. Асыл тұқымды жұмысты жоспарлау үшінзоотехникалық және ветеринариялық есептердің нәтижелерін талдау. 3. Мал басының өсімін молдайту, өнімділігі және саулығы көрсеткіштерін бағалау. 4. Деректерді талдау негізінде асыл тұқымды жұмысты жақсарту бойынша ұсынымдар әзірлеу. 5. Селекция және мал басын жақсарту бойынша іс-шаралар жоспарларын қалыптастыру.

Білімдер:
1. Қой шаруашылығында және ешкі шаруашылығында зоотехния және асыл тұқымды істер негіздері. 2. Жануарлардың өнімділігі мен өсімін молайтуды есептеу және талдау әдістері. 3. Қой мен ешкінің биологиясы мен физиологиясының ерекшеліктері. 4. Тауарлық отарда асыл тұқымдық жұмысты жүргізу технологиялары. 5. Асыл тұқымдық жұмыс пен мал шаруашылығы саласындағы нормативтік құжаттар мен стандарттар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қой мен ешкінің тауарлық мал басымен селекциялық бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру үшін бастапқы деректерді жинау және талдау

Машықтар:
1. Қой мен ешкінің тауарлық мал басының тұқымдық және өнімділік сапалары бойынша деректерді жинау және өңдеу. 2. Селекциялық бағдарламаларды әзірлеу үшін генетикалық және зоотехникалық көрсеткіштерді талдау,. 3. Жануарлардың асыл тұқымдық қасиеттерін іріктеу және есепке алу әдістерін қолдану. 4. Селекциялық бағдарламаларды іске асыру бойынша іс-шараларды орындауды үйлестіру. 5. Селекциялық жұмыстың тиімділігін бағалау және бағдарламаларға түзетулер енгізу.

Білімдер:
1. Қой шаруашылығы мен ешкі шаруашылығында генетика, селекция және асыл тұқымды істер негіздері. 2. Жануарлардың асыл тұқымдық және өнімділік қасиеттерін бағалау әдістері мен өлшемшарттар. 3. Селекциялық бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру технологиялары. 4. Селекциялық жұмысқа қойылатын нормативтік құжаттар талаптары. 5. Күтіп ұстау және азықтандыру жағдайларының асыл тұқымдық қасиеттерге және өнімділікке әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Дербестік және жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

12. "Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-010

Кәсіп атауы:

Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
15-параграф. Зоотехник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік: Зоотехник

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ІІ санатты зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния мамандығы бойынша білім және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
Санаты жоқ зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша немесе зоотехния мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-007 - Зоотехник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жоғары өнімді мал табынын құру бойынша селекциялық-асыл тұқымдық жұмысқа жетекшілік ету және қой мен ешкі өсіру бойынша ферманы (кешенді) ұйымдастырушылық-технологиялық басқару.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Бекітілген қызмет көрсету аймағында зоотехникалық жұмыстарды және асылдандыру ісі жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және қамтамасыз ету.
2. Қойлар мен ешкілердің асыл тұқымды және тауарлық табындағы өндірістік, шаруашылық қызметінің және селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстың тиімділігін арттыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Бекітілген қызмет көрсету аймағында зоотехникалық жұмыстарды және асылдандыру ісі жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және қамтамасыз ету.



1-дағды:
Қой мен ешкінің тауарлы табынында асылдандыру ісі бойынша жоспарланған зоотехникалық жұмыстарды орындау

Машықтар:
1. Қой мен ешкінің тауарлы табынында асылдандыру ісі бойыншазоотехникалық іс-шараларды орындауды ұйымдастыру. 2. Өнімділікті арттыру мен отарда сімін молайтуды жақсартуүшін мал шаруашылығындағы технологиялық процестерді жоспарлау және бақылау. 3. Қой мен ешкінің мал басын күтіп-бағудың, азықтандыру мен күтудің заманауи әдістерін енгізу. 4. Азықтарды, жайылымдарды және басқа ресурстарды тиімді пайдалануды жүзеге асыру. 5. Зоотехникалық құжаттаманы жүргізу және мал саны мен өнімділігін дұрыс есепке алуды қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Асылдандыру іс технологиялары және қой мен ешкілерді өсіру ерекшеліктері. 2. Жануарларды азықтандыру, күтіп-бағу және күтудің қазіргі заманғы әдістері. 3. Фермадағы зоотехникалық жұмыстарды ұйымдастыру және жоспарлау қағидаттары. 4. Зоотехникалық құжаттаманы есепке алу және талдау негіздері. 5. Мал шаруашылығындағы қауіпсіздік нормалары мен еңбекті қорғау.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Асыл тұқымды жұмыс бойынша шаруашылықішілігіндегі іс-шараларды әзірлеу

Машықтар:
1. Асыл тұқымды отардың ағымдағы жағдайын талдау және жақсарту үшін бағыттарды анықтау. 2. Шаруашылық ерекшелігін ескере отырып, асыл тұқымды жұмыс бойынша шаруашылықішілік іс-шараларының жоспарын әзірлеу. 3. Жануарлардың асыл тұқымды сапасын жақсарту іс-шараларын орындауды үйлестіру. 4. Асыл тұқымды жұмыстың технологияларын сақтауды бақылаужәне олардың тиімділігін бағалау.

Білімдер:
1. Қой мен ешкінің асыл тұқымды жұмыс және селекция негіздері. 2. Асыл тұқымды сапаларын бағалау және отарды жақсарту әдістері. 3. Асыл тұқымды іс бойынша шаруашылықішілік регламенттер мен нормативтер. 4. Фермада асыл тұқымды жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру қағидаттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Қойлар мен ешкілердің асыл тұқымды және тауарлық табындағы өндірістік, шаруашылық қызметінің және селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстың тиімділігін арттыру



1-дағды:
Қойлар мен ешкілердің тауарлық табындағы селекциялық-асыл тұқымдық жұмыстың тиімділігін қамтамасыз ету

Машықтар:
1. Тауарлық отарда селекциялық-асыл тұқымды жұмыстың нәтижелерін талдау. 2. Асыл тұқымды жұмыстағы әлсіз тұстарды анықтау және оларды жоюға арналған іс-шараларды ұсыну. 3. Селекциялық-асыл тұқымды іс-шараларды ұйымдастыру және олардың орындалуын бақылау. 4. Отардың өнімділігі мен өсімін молайту қабілетін жақсарту үшін заманауи селекциялық әдістерді енгізу.

Білімдер:
1. Тауарлық отарда селекциялық-асыл тұқымды жұмыстың қағидаттары мен әдістері. 2. Асыл тұқымды жұмыстың тиімділігіне әсер ететін биологиялық және шаруашылық көрсеткіштер. 3. Қой мен ешкі селекциясы саласындағы заманауи технологиялар мен жетістіктер. 4. Асыл тұқымды іс бойынша нормативтік құжаттар мен әдістемелік ұсынымдар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қой мен ешкінің асыл тұқымды табынындағы селекциялық-асылдандыру жұмыс бойынша іс-шаралар өткізу

Машықтар:
1. Асыл тұқымды отарда селекциялық-асыл тұқымды іс-шараларды жоспарлау және өткізу. 2. Белгіленген тұқымдық және өнімдік белгілер бойынша жануарларды іріктеуді жүргізу. 3. Мал басының генетикалық және өнімдік деректерін есепке алуды және талдауды ұйымдастыру. 4. Асыл тұқымды тапсырмалардың орындалуын бақылау және қажет болған жағдайда жұмысты түзету.

Білімдер:
1. Қой шаруашылығында және ешкі шаруашылығында генетика мен асыл тұқымдық негіздер. 2. Селекциялық-асыл тұқымды іс-шараларды өткізу технологиялары және асыл тұқымды мал басына қойылатын талаптар. 3. Асыл тұқымды жануарларды бағалау және іріктеу әдістемелері. 4. Асыл тұқымдық құжаттарды жүргізу және есепке алу қағижалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Қой шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың бригадирі

6

Мал дәрігері

13. "Ветеринариялық дәрігер" кәсіп карточкасы

Топ коды:

2250-0

Қызмет атауының коды:

2250-0-003

Кәсіп атауы:

Ветеринариялық дәрігер

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
6-параграф. Ветеринар дәрігер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты ветеринар дәрігер: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ІІ санаттағы ветеринар дәрігер лауазымында жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты ветеринар дәрігер: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ветеринар дәрігер лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
Санаты жоқ ветеринар дәрігер: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ветеринария жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

2250-0-001 - Ветеринар
2250-0-002 - Ветеринариялық-санитариялық дәрігер
2250-0-006 - Ветеринариялық дәрігер-консультант

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жануарлардың саулығын сақтау және қамтамасыз ету, қой мен ешкілердің профилактикасы және емдеу, өнімділік сапасын жақсарту.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Аурулардың диагностикасын және олардың жануарларда пайда болу себептерін жүргізу
2. Жануарлардың ауруларын емдеуді және профилактикасын жүргізу
3. Жануарлар ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүргізу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Аурулардың диагностикасын және олардың жануарларда пайда болу себептерін жүргізу



1-дағды:
Жануарларда аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Ветеринариялық-санитариялық алдын алу шараларын ұйымдастыру және өткізу. 2. Иммунизация, дегельминтизация және жануарларды дауалау әдістерін қолдану. 3. Қора-жайлардың, жабдықтардың және жануарлардың санитариялық-гигиеналық жағдайын бақылау. 4. Азықтың, судың сапасына және жануарларды күтіп-бағу жағдайына бақылауды жүзеге асыру. 5. Ветеринариялық құжаттаманы және алдын алу дауалауесебін жүргізу.

Білімдер:
1. Эпизоотология негіздері және жануарлар ауруларының жіктелуі. 2. Жұқпалы және жұқпалы емес аурулардың алдын алу әдістері. 3. Аурулардың алдын алу бойынша ветеринариялық заңнама талаптары және нормативтік құжаттар. 4. Ауыл шаруашылығы жануарларының әр түрлі түрлерінің биологиялық ерекшеліктері. 5. Вакцинация, карантиндеу және санитарлық дауалау жүргізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларға терапия жүргізу

Машықтар:
1. Ауырған жануарларды емдеуді жүзеге асыру. 2. Емдеу кезінде жануарлардың жағдайын бақылау және өзгерістерді дер кезінде тіркеу. 3. Жүргізілген емдеу мен терапия бойынша ветеринариялық құжаттаманы толтыру. 4. Жіті жағдайлар мен жарақаттар кезінде шұғыл көмек көрсету. 5. Терапия және оңалту кезеңінде жануарларға күтім жасауды жүзеге асыру.

Білімдер:
1. Ветеринариялық препараттардың негізгі топтары және оларды қолдану тәсілдері. 2. Жануарларда жиі кездесетін ауруларды емдеу әдістері мен схемалары. 3. Терапиялық шараларды жүргізудегі асептика және антисептика қағидалары. 4. Дәрілік заттарды есепке алу және сақтау тәртібі. 5. Жануарлардағы нормалардың физиологиялық параметрлері (пульс, температура, тыныс алу). 6. Фармакология негіздері және препараттардың біріктірілген терапиядағы өзара әрекеттестігі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Эпизоотиялық жағдайға талдау жүргізу

Машықтар:
1. Жануарлар арасында ауру жағдайлары бойынша ақпарат жинау және жүйелеу. 2. Қазіргі және мұрағаттық деректер негізінде эпизоотологиялық талдау жүргізу. 3. Жұқпалы ауру қоздырғыштарының таралу жолдары мен көздерін анықтау. 4. Эпизоотияға қарсы іс-шараларды әзірлеуге және оларды түзетуге қатысу.

Білімдер:
1. Эпизоотология және жануарлардың жұқпалы патологиясының негіздері. 2. Эпидемиологиялық талдау әдістері және эпизоотиялық карталарды жасау. 3. Жұқпалы аурулармен күреске арналған нормативтік құжаттар мен нұсқаулықтар. 4. Төтенше жағдайлар кезінде ветеринариялық қызметтермен және мемлекеттік органдармен өзара әрекет ету тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-дағды:
Малды өлгеннен кейінгі диагностикалық союды орындау және патологоанатомиялық диагноз қою

Машықтар:
1. Санитариялық нормаларды сақтай отырып, өлген жануарларға толық сойып тексеру жүргізу. 2. Мүшелер мен тіндердегі патологиялық өзгерістерді сипаттау. 3. Макроскопиялық өзгерістерді клиникалық деректермен салыстыру. 4. Сойып тексеру хаттамаларын және диагноз бойынша алдын ала қорытындыларды ресімдеу.

Білімдер:
1. Әртүрлі жануарлар түрлерінің анатомиясы мен физиологиясы. 2. Жұқпалы және жұқпалы емес аурулар кезіндегі патоморфологиялық өзгерістер белгілері. 3. Сойып тексеру кезінде қауіпсіздік техникасы мен биоқорғаныс қағидалары. 4. Патолого-анатомиялық құжаттарды ресімдеуге қойылатын талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жануарлардың ауруларын емдеуді және профилактикасын жүргізу



1-дағды:
Жануарларға терапия жүргізу

Машықтар:
1. Диагнозға, жануар түріне және дозасына сәйкес дәрілік препараттарды таңдау. 2. Ауырған жануарға күтім жасау шараларының орындалуын бақылау. 3. Жануардың жай-күйіның динамикасын бақылау және терапияны түзету.

Білімдер:
1. Негізгі ветеринариялық препараттардың фармакологиялық қасиеттері. 2. Жұқпалы және жұқпалы емес ауруларды диагностикалау және терапия әдістері. 3. Әртүрлі емдеу әдістерін қолдануға арналған көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштер. 4. Зоогигиена негіздері және ветеринариялық-санитариялық талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарлар ауруларының алдын алу бойынша іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Вакцинацияны, дегельминтизацияны және паразиттерден дауалауды жоспарлау және жүргізу. 2. Қора-жайларды, жабдықтарды және мүкәммалдарды санитариялық дауалауға бақылауды жүзеге асыру. 3. Жануарлардың ауруларын алдын алу мақсатында оларды күтіп-бағу жағдайларын бақылау.

Білімдер:
1. Эпизоотология және инфекциялық бақылау қағидаттары. 2. Жануарлардың түрі мен жасына қарай профилактикалық схема. 3. Мал шаруашылығы объектілерінің санитариялық жағдайына қойылатын нормативтік талаптар. 4. Биоқауіпсіздік және инфекциялық қоздырғыштардың енуін болдырмау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Жануарлар ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүргізу



1-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Эпизоотиялық жағдайды ескере отырып, ветеринариялық алдын алу іс-шараларының кешенді жоспарын әзірлеу. 2. Жүргізілген іс-шаралардың тиімділігін талдау және түзетулер енгізу. 3. Жоспардың орындалуы бойынша есептік құжаттаманы ресімдеу.

Білімдер:
1. Ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды жоспарлау және жүргізу тәртібі. 2. Эпизоотиялық жағдайды және алдын алу тиімділігін бағалау әдістері. 3. Ветеринария және зоогигиена саласындағы нормативтік құжаттар талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Дезинфекциялық тосқауылдардың күйін, дезинфекция жүргізу сапасын және объектілердегі микроклимат параметрлерін тексеру

Машықтар:
1. Объектілерде дезинфекциялық тосқауылдардың күйін тұрақты түрде бақылауды және қарап-тексеруді жүзеге асыру. 2. Белгіленген стандарттар бойынша дезинфекциялық іс-шараларды жүргізу сапасын бағалау. 3. Қора-жайлардағы микроклимат параметрлерін (температура, ылғалдылық, желдету) өлшеу жәнеталдау. 4. Тексеру нәтижелерін құжаттау және кейіннен жою үшін бұзушылықтарды анықтау.

Білімдер:
1. Дезинфекциялық тосқауылдардың құрылымы мен қызмет көрсетуіне қойылатын нормативтік талаптар. 2. Дезинфекция әдістері мен құралдары, олардың тиімділігі мен қауіпсіздігі. 3. Микроклимат факторларының жануарлардың саулығына және дезинфекция тиімділігіне әсері. 4. Мал шаруашылығы қора-жайларындағы санитариялық қауіпсіздік қағидалары мен стандарттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Мал шаруашылығы объектілерінде карантиндік іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Жануарларды әкелу және тасымалдау кезінде карантинді ұйымдастыру және бақылау. 2. Карантиндік қора-жайлар мен жануарлардың жағдайын қарап-тексеруді және бағалауды жүргізу. 3. Карантиндік режимнің санитариялық нормалары мен қағидаларын сақтауды қамтамасыз ету. 4. Карантиндік іс-шаралар бойынша қажетті құжаттамаларды жүргізу.

Білімдер:
1. Карантиндік іс-шараларды жүргізу қағидалары мен нормативтері. 2. Инфекциялық аурулардың таралуын анықтау және алдын алу әдістері. 3. Әртүрлі жануар түрлері үшін карантинді ұйымдастыру ерекшеліктері. 4. Карантиндік аймақтар мен процедураларға қойылатын санитариялық-гигиеналық талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Ойлау икемділігі
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

5

Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

7

Ветеринариялық учаске меңгерушісі

14. "Қой шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

8341-9

Қызмет атауының коды:

8341-9-013

Кәсіп атауы:

Қой шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да, үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктіліктің деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
89. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы. Параграф 1. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы, 2-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
89. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы. Параграф 2. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы, 3-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
89. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы. Параграф 3. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
89. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы. Параграф 4. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы, 5-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
89. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы. Параграф 5. Қой өсіру кешендері мен механикаландырылған фермаларының операторы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ауыл шаруашылығын механикаландыру

Біліктілік: Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

8341-9-011 - Мал шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Мал шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың машиналары мен жабдықтарын пайдалана отырып, қой шаруашылығы мен ешкі шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басын күту және өсіру бойынша жұмыстарды орындау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Қой шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың машиналары мен жабдықтарын пайдалана отырып, қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басын күту және өсіру бойынша жұмыстарды орындау
2. Қой шаруашылығы және ешкі шаруашылығы өнімдерін өндіру бойынша механикаландырылған жұмыстарды орындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Қой шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың машиналары мен жабдықтарын пайдалана отырып, қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басын күту және өсіру бойынша жұмыстарды орындау



1-дағды:
Қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басын өсіру технологиясын сақтай отырып, азықтарды жеткізу, азықтандыруға дайындау, тарату бойынша механикаландырылған жұмыстарды орындау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Қойлар мен ешкілердің тауарлық мал басын өсіру технологиясын ескере отырып, азықты дайындау және оны механикаландырылған тәсілмен таратуды орындау. 2. Кезекшілік барысында малдың сақталуын қамтамасыз ету, қажет болған жағдайда союды ұйымдастыру. 3. Тоғыту ваннасы мен душ қондырғыларын қолдана отырып, қой мен ешкіні тоғытуды жүргізу. 4. Электрмен қырқу пункттерінде электрқозғалтқыштар мен желдету жүйелеріне қызмет көрсету. 5. Қойларды қолмен және механикаландырылған қырқуға арналған кескіш құралдарды қайрау және жеткізу. 6. Механизмдердің жұмысын бақылау, ақауларды анықтау. 7. Жабдықтардағы бұзылуларды жою үшін слесарьды немесе электрмонтерді уақтылы шақыруды қамтамасыз ету. 8. Жабдықтармен және малмен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасы қағидаларын сақтау. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Тауарлы және асыл тұқымды фермаларда тәжірибелі оператордың басшылығымен механикаландырылған түрде малға күтім жасау және азықтандыру жұмыстарын жүргізу. 2. Машинаны және жабдықтарды қолдана отырып, кешендердегі технологиялық операцияларға қатысу. 3. Жүнді бекітілген стандарттарға сәйкес престерде буып-түю. 4. Қырқу қондырғыларын, генераторлар мен престерді ретке келтіру, құрастыру және бөлшектеу жұмыстарын жүргізу. 5. Жабдықтардың техникалық күйін бақылау және анықталған ақаулар туралы хабарлау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Фермалар мен кешендерде тұсақтарға, піштірілген қойларғажәне ісектерге, жарамсыз деп танылған мал бастарына механикаландырылған күтім жасау жұмыстарын жүргізу. 2. Технологиялық талаптарды сақтай отырып, малдарды азықтандыруды, суаруды және күтімді ұйымдастыру. 3. Көңді тазарту және мал шаруашылығы кешендеріндегі қора-жайлар мен аумақтың тазалығын сақтау. 4. Мал басының өнімділігі мен сақталуын арттыру мақсатында күтіп-бағу және азықтандыру жағдайларын жақсарту бойынша іс-шаралар жүргізу. 5. Ауырған малдарға алғашқы көмек көрсету. 6. Электрмен қырқу машиналары арқылы қой мен ешкіні дәстүрлі әдіспен механикаландырылған түрде қырқу. 7. Мүкәммалды, қора-жайларды тазалау, жинау және дезинфекциялау жұмыстарын орындау. 8. Дезинфекциялық құрал-жабдықтармен және қырқу машиналарымен жұмыс істеу, олардың жарамдылығын қамтамасыз ету. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкінің тауарлық мал басын өсіру технологиясының талаптарын ескере отырып, азықты жеткізу, дайындау және тарату бойынша механикаландырылған жұмыстарды орындау. 2. Жұмыс барысында азықтандыру сапасы мен малдың күйін бақылау. 3. Азықтандыру кезінде пайдаланылатын жабдықтардың ақаусыз жұмысын және уақтылы техникалық қызмет көрсетілуін қамтамасыз ету. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Асыл тұқымды малдың азықтандырылуы, суарылуы және көң шығарылуын ұйымдастыру және бақылау. 2. Асыл тұқымдық сапаларды жақсарту және төл алу көлемін арттыру шараларын жүргізу. 3. Электрмен қырқу машиналарында қой мен ешкіні жылдам әдіспен механикаландырылған түрде қырқу. 4. Механикаландыру құралдары мен жабдықтарына дұрыс күтім жасауды және оларды басқаруды қамтамасыз ету.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Өндірістік үдерістерді механикаландыру кезінде мал ұстау жағдайларына қойылатын негізгі талаптар. 2. Қайрау станоктарының, шомылдыру ванналарының, электрқозғалтқыштар және басқа да қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылысы, жұмыс тәртібі және пайдалану қағидалары. 3. Қой мен ешкіде жиі кездесетін аурулардың белгілері, ауырған немесе жарақаттанған малға алғашқы көмек көрсету тәсілдері. 4. Жануарларды сою және теріні сақтау қағидалары. 5. Электротехника бойынша қарапайым мәліметтер. 6. Жануарлармен және жабдықтармен жұмыс істеу кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкіге қатысты ветеринария және зоогигиена негіздері. 2. Қырқу агрегаттарын, электрогенераторларды және престерді реттеу, орнату және бөлшектеу тәртібі мен қағидалары. 3. Қой мен ешкінің тауарлық мал басын өсіру және азықтандыру технологиясы. 4. Жабдықтармен және малмен жұмыс істеу кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі қағидалары. 5. Қызмет көрсетілетін жабдықты механикаландыру және пайдалану негіздері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жануарларды кешенді механикаландыру жағдайында ұстау технологиясы. 2. Қой басының өнімділігін арттыру әдістері. 3. Ветеринария және зоогигиена негіздері. 4. Негізгі азық түрлері, олардың қоректік құндылығы және азықтандыру нормалары. 5. Жануарлардың ақуызға, дәрумендер мен минералдарға деген қажеттілігі. 6. Қырқу машиналары мен дезинфекциялық жабдықтардың құрылысы және пайдалану қағидалары. 7. Жануарларды күту және ғимараттарды күтіп ұстау кезіндегі санитарлық-гигиеналық талаптар. 8. Механикаландырылған жұмыстарды орындау кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі негіздері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Тауарлық қой мен ешкі басын өсіру технологиясы, әртүрлі жыныс-жас топтарын азықтандыру ерекшеліктері. 2. Механикаландырылған азықтандыруға арналған машиналар мен жабдықтардың құрылысы және пайдалану қағидалары. 3. Азық түрлері, олардың қоректік құндылығы және жануарларды азықтандыру нормалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Асыл тұқымды аналықтар, өндірушілер және төлдерді кешенді механикаландыру жағдайында ұстау технологиясы.
2. Қой мен ешкі табынының асыл тұқымдық қасиеттерін жақсарту әдістері.
3. Фермалар мен кешендерде қолданылатын механикаландыру құралдарының құрылысы, жұмыс істеу принципі және пайдалану қағидалары.
4. Қой мен ешкіні жылдам әдіспен қырқу тәсілдері мен техникасы.
5. Асыл тұқымды малға күтім жасау барысында қолданылатын зоотехния және ветеринария негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Тауарлық мал басының әртүрлі жыныстық-жастық топтарының қойлары мен ешкілерін азықтандыруға және күтіп-күтіп-бағуға қойылатын зоотехникалық талаптарды сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкіні жасы мен физиологиялық жай-күйін ескере отырып азықтандыру жұмыстарын орындау. 2. Әртүрлі жыныс-жас топтары үшін азықтандыру тәртібі мен азық мөлшерін сақтау. 3. Зоотехникалық талаптарды сақтай отырып, жануарларды дұрыс күтіп-бағуды қамтамасыз ету. 4. Берілетін азықтың сапасы мен мөлшерін бақылау. 5. Жануарларды күтіп-бағу және азықтандыру орындарының тазалығын сақтау. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкінің әртүрлі жыныс-жас топтарын азықтандыруда зоотехникалық талаптарды сақтау. 2. Азықтың сапасы мен мөлшерін бақылау, белгіленген нормаларға сәйкес дер кезінде азық беру. 3. Жануарларды жасы мен физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, дұрыс күтіп-бағу жағдайларын қамтамасыз ету. 4. Жануарлардың мінез-құлқы мен жай-күйін бақылап, ауытқуларды дер кезінде анықтау. 5. Қора-жайлар мен жайылымдардың тазалығы мен санитарлық жай-күйін сақтау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкінің әртүрлі жыныс-жас топтарын күтіп-бағуда зоотехникалық талаптардың сақталуын бақылау және қамтамасыз ету. 2. Жануарлардың жасы мен физиологиялық жағдайыне қарай азықтандыруды ұйымдастыру. 3. Қора-жайлар мен жайылымдарда санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтау. 4. Малдың саулығы мен өнімділігін бақылау және мониторинг жүргізу. 5. Азықтандыру мен күтіп-бағуға байланысты қажетті зоотехникалық құжаттаманы жүргізу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкіні жынысы мен жасына байланысты азықтандыру және күтіп-бағу бойынша зоотехникалық нормалардың сақталуын қамтамасыз ету. 2. Жануарлардың саулығы мен мінез-құлқын бақылап, ауытқуларды анықтау. 3. Зоотехникалық талаптарға сәйкес жануарларды топтап орналастыруды ұйымдастыру. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Тауарлық малдың әртүрлі жыныс-жас топтарына арналған зоотехникалық азықтандыру талаптарының сақталуын қамтамасыз ету. 2. Жануарлардың физиологиялық қажеттіліктерін ескере отырып, тиімді азықтандыруды ұйымдастыру. 3. Малдың саулығы мен өнімділігін сақтау үшін күтіп-бағу жағдайларын бақылау. 4. Жануарлардың мінез-құлқы мен күйін қадағалап, ауытқуларды уақтылы анықтау 5. Малдың сақталуы мен өнімділігін арттыру мақсатында күтіп-бағу жағдайларын жақсарту әдістерін қолдану.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкіні азықтандыру зоотехникасының негіздері. 2. Тауарлық малдың әртүрлі жыныс-жас топтарын азықтандыру нормалары мен режимдері. 3. Дұрыс азықтандырудың жануарлардың саулығы мен өнімділігіне әсері. 4. Қой мен ешкіні күтіп-бағу шарттарына қойылатын негізгі талаптар. 5. Жануарлармен және жем-шөппен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Зоотехниканың негіздері, әртүрлі жыныс-жас топтарындағы қой мен ешкінің физиологиясы мен биологиясының ерекшеліктері. 2. Қой мен ешкінің әртүрлі топтарына физиологиялық жағдайыне қарай азықтандыру нормалары. 3. Қой мен ешкіні күтіп-бағу және күту шарттарына қойылатын талаптар. 4. Жануарлардың сау күйінің белгілері және аурудың алғашқы белгілері. 5. Жануарлармен жұмыс істеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкінің әртүрлі жыныс-жас топтарын күтіп-бағудың ерекшеліктері. 2. Жануарларды азықтандыру мен күтуге қатысты зоотехникалық нормалар мен талаптар. 3. Азықтандыру нормалары және жануарлардың қоректік заттарға деген қажеттіліктері. 4. Азықтандыру мен күтіп-бағуға байланысты аурулардың алдын алу әдістері. 5. Қой мен ешкіні күтіп-бағудағы ветеринария және гигиена негіздері. 6. Зоотехникалық жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасының қағидалары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жыныс-жас топтағы қой мен ешкіні азықтандыру мен күтіп-бағуға қойылатын негізгі зоотехникалық талаптар. 2. Күтіп-бағу және азықтандыру жағдайларының жануарлардың өнімділігі мен саулығына әсері. 3. Зоотехникалық талаптарды орындау барысында жануарлардың жай-күйін бақылау және бағалау әдістері. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Қой мен ешкінің әртүрлі жыныс-жас топтарының биологиялық және физиологиялық ерекшеліктері. 2. Тауарлық малға арналған азықтандыру және күтіп-бағу бойынша зоотехникалық нормалар. 3. Азық түрлері, олардың қоректік құндылығы және пайдалану нормалары. 4. Мал қораларын ұйымдастыру және күтіп-бағу жағдайларын қамтамасыз ету негіздері. 5. Аурулардың алдын алу және мал шаруашылығы кешендеріндегі гигиенаны сақтау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерін өндіру бойынша механикаландырылған жұмыстарды орындау



1-дағды:
Қой шаруашылығы және ешкі шаруашылығы өнімдерін өндірудің технологиялық регламентін сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерін механикаландырылған түрде өндіру жұмыстарын технологиялық регламентке сай орындау. 2. Өндірістің әр кезеңінде өнім сапасын бақылау. 3. Өндірісте қолданылатын жабдықтар мен машиналарды пайдалану тәртібін сақтау. 4. Жабдықтарды уақтылы дайындау және техникалық қызмет көрсетуін қамтамасыз ету. 5. Орындаған жұмыстар бойынша қарапайым есеп құжаттарын жүргізу. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерін технологиялық регламентке сәйкес өндіру жұмыстарын орындау. 2. Өнімді (жүн, сүт, ет және т.б.) өңдеу мерзімі мен жағдайларын сақтауын бақылау. 3. Өнімді санитарлық нормаларды сақтай отырып тазалау, сұрыптау және орау жұмыстарын жүргізу. 4. Өнім өндіруге арналған жабдықтар мен механизмдермен жұмыс істеу, олардың жарамды күйін қамтамасыз ету. 5. Өнім сапасы мен орындалған технологиялық операциялар бойынша қарапайым есеп жүргізу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерін технологиялық регламентке сай өндіру жұмыстарын орындау. 2. Өнімнің барлық өндіріс кезеңдерінде сапасын бақылау. 3. Механикаландырылған өндіріс жабдығын ұйымдастыру және жұмысын қамтамасыз ету. 4. Технологиялық процестегі бұзушылықтарды уақытылы анықтап, жою. 5. Өндірілген өнімнің есеп-қисабы мен есептілігін жүргізу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін өндіруде технологиялық регламенттің сақталуын қамтамасыз ету. 2. Өндіріс процесінің барлық кезеңдерінде өнім сапасын бақылау. 3. Регламенттен ауытқуларды уақытылы анықтап, оларды жою. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Қой мен ешкінің жылдам әдіспен механикаландырылған шегірілуін орындау. 2. Асыл тұқымды малды зоотехникалық талаптарға сәйкес күтіп-бағу және тамақтандыру технологияларын қолдану. 3. Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерін өндіруге арналған жабдықтарды пайдалану және техникалық қызмет көрсету.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін өндірудің технологиялық процесінің негіздері. 2. Жабдықтар мен машиналардың техникалық сипаттамалары және оларды пайдалану қағидалары. 3. Қой және ешкі шаруашылығы өнімінің сапасына қойылатын талаптар. 4. Жабдықтармен жұмыс кезінде еңбек қорғау және техника қауіпсіздігінің негіздері. 5. Өндірістік процестегі санитария және гигиена қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін өндіру технологиясының негіздері. 2. Өнім өндірісіндегі технологиялық регламенттің мазмұны мен талаптары. 3. Өнім өндірісі мен сақтау кезінде санитария және гигиена қағидалары. 4. Қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылымы және жұмыс істеу принциптері. 5. Өндірісте жұмыс істегенде техника қауіпсіздігі мен еңбек қорғаудың негіздері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін өндірудің технологиялық регламенті. 2. Қолданылатын жабдықтардың техникалық сипаттамалары және пайдалану қағидалары. 3. Өнім сапасын бақылаудың негіздері. 4. Өндірістегі гигиена және санитария талаптары. 5. Еңбек қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау қағидалары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін өндірудің технологиялық регламенті. 2. Қой және ешкі шаруашылығы кешендеріндегі технологиялық процестердің ерекшеліктері. 3. Өнім сапасына қойылатын талаптар және өндірістің әр түрлі сатыларында бақылау әдістері. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Кешенді механизация жағдайында тұқымдық аналықтар, ұрпақтар мен жас малды күтіп-бағу технологиясы. 2. Механизация құралдары мен механизмдерін құрылымы, пайдалану қағидалары және техникалық қызмет көрсетуі. 3. Қой және ешкі тұқымының сапасын жақсарту әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қой шаруашылығы және ешкі шаруашылығы өнімдерін дайындаудың технологиялық регламентін сақтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін технологиялық регламентке сәйкес дайындау жұмыстарын орындау. 2. Өнімді сақтау және тасымалдау кезінде белгіленген нормалар мен талаптарды сақтау. 3. Шикізат пен дайын өнімнің стандарттарға сәйкес сапасын бақылау. 4. Өнімді дайындауға арналған құрал-жабдық пен инвентарьды қарапайым түрде дайындау. 5. Орындаған жұмыстар мен өнімнің жай-күйі бойынша есеп жүргізу. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін дайындауда бастапқы жұмыстарды белгіленген технологиялық талаптарға сәйкес орындау. 2. Өнімді қабылдау, сұрыптау және кейінгі сақтау немесе өңдеуге дайындау. 3. Дайындау операцияларын орындауда санитарлық және гигиеналық талаптарды сақтау. 4. Өнім сапасын бастапқы кезеңдерде визуалды бақылау. 5. Өнімнің бастапқы өңдеуі мен сақталуына арналған жабдықты пайдалану және оның жұмыс жай-күйін қадағалау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін технологиялық регламентке сәйкес толық көлемде дайындау жұмыстарын орындау. 2. Кіретін шикізат пен дайын өнімнің сапасын бағалау, стандарттардың сақталуын қамтамасыз ету. 3. Өнімді сақтау немесе тасымалдау үшін орау, таңбалау және орналастыру жұмыстарын ұйымдастыру. 4. Өндірістік процестің барлық кезеңдерінде санитарлық-гигиеналық және қауіпсіздік нормаларын сақтау. 5. Өндірістік құжаттарды рәсімдеу және дайындалған өнім бойынша есеп жүргізу. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін технологиялық регламентке сәйкес дайындау жұмыстарын ұйымдастыру және орындау. 2. Дайындалған өнімнің сапасы мен қауіпсіздігі талаптарының сақталуын бақылау. 3. Өнім дайындауға арналған жабдықтар мен құралдардың күтімін қамтамасыз ету. 4. Технологиялық нормалардан ауытқуларды уақтылы анықтап, жою. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Белгіленген стандарттарға сәйкес өнімді (жүн, ет, сүт) іріктеу, бастапқы өңдеу және сұрыптау жұмыстарын жүргізу. 2. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін механикаландырылған түрде орау және консервілеу жұмыстарын орындау. 3. Өнімді жинау және сақтау кезінде санитарлық-гигиеналық нормалардың сақталуын бақылау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін жинау технологиялық регламентінің негізгі қағидалары. 2. Өнімді сақтау, сұрыптау және тасымалдау қағидалары. 3. Өнімнің сапасына қойылатын талаптар және сапаны бақылау әдістері. 4. Өнімді жинау кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы қағидалары. 5. Өндірістегі санитарлық нормалар мен ережелердің негіздері. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін жинау технологиясы мен тәртібі. 2. Өнімді жинауға арналған технологиялық регламент талаптары. 3. Өнімді жинау кезінде санитарлық нормалар мен ережелердің негіздері. 4. Өнімді жинау және сақтау үшін қолданылатын жабдықтардың құрылымы мен пайдалану қағидалары. 5. Жұмыстарды орындау кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының негіздері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін жинаудың технологиялық регламенті. 2. Жиналған өнімнің сапасын бақылау әдістері. 3. Өнімді жинау және сақтау кезінде санитария және гигиена қағидалары. 4. Өнімді сақтау және тасымалдауды ұйымдастыру. 5. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы бойынша нормативтік талаптар. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Қой және ешкі шаруашылығы өнімін жинаудың технологиялық регламенті. 2. Қой және ешкі шаруашылығы өнімдерінің түрлері, олардың жинау және сақтау ерекшеліктері. 3. Өнімді жинауда қойылатын негізгі сапа, санитария және қауіпсіздік талаптары. 4. Өнімді жинауға арналған жабдықтар мен құралдардың пайдалану қағидалары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Қой шаруашылығы және ешкі шаруашылығы өнімін дайындау, өңдеу және сақтау бойынша технологиялық регламенттер. 2. Жүн, сүт және еттің сапасына қойылатын талаптар, сұрыптау және стандарттау әдістері. 3. Мал шаруашылығы өнімін өндіру мен дайындау кезінде қолданылатын санитария және гигиена негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

2

Жануарларды қараушы

4

Қой шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың бригадирі

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      15. Мемлекеттік органның атауы: Қазакстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі.

      Орындаушы: Б.К. Насырханова, +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Әзірлеуге қатысатын ұйымдар (кәсіпорындар): "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы; Қой-ешкі шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, "Қазақ мал шаруашылығы және жем-шөп шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты".

      Жоба жетекшісі: Б.К. Насырханова E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: Т.Е. Кенжебаев "Қазақ мал шаруашылығы және жемшөп өндіру ғылыми-зерттеу институты" ЖШС-ның Қой және ешкі шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының бөлім меңгерушісі. Телефон нөмірі: +7 (778) 828 77 88.

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес:

      18. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 27.08.2025 ж.

      19. Қазақстан Республикасының "Атамекен" Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      20. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2Нұсқа, 2025 ж.

      21. Болжамды қайта қарау күні: 26.10.2029 г.

  2025 жылғы 7 қарашадағы
№ 419 бұйрығына қосымша

"Құстарды өсіру" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Құстарды өсіру" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындауы үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындауға, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеуге арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ құстарды өсіру саласындағы жұмыстарды атқаратын ұйымдарда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт мынадай пайдаланушылардың пайдалануы үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсінуі, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, еңбек нарығының заманауи қажеттіліктеріне жауап беретін жұмыскерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды жаңарту, персоналды жалдау және аттестаттау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру, дамыту, ілгерілету және ротациялау бағдарламаларын жасау үшін;

      3) білім беру және оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейіндік бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыру, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжамы үшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) құс шаруашылығы – ауыл шаруашылығы құсының әртүрлі түрлерін өсірумен айналысатын мал шаруашылығы саласы. Одан жұмыртқа, ет, қауырсын, мамық және оның өңделген өнімдерін алу мақсатында өсірілетін құс;

      2) жас құстарды өсіру – тәуліктік жастан бастап союға немесе жыныстық жетілуге дейін жас құстардың өсуіне қажетті зоотехникалық және ветеринарлық жағдайлар кешенін құру;

      3) құстарды торда ұстау – құстарды торлы батареяда ұстау;

      4) құстарды еденде ұстау – төсем материалын немесе торлы немесе тақтай едендерді пайдаланып құстарды ұстау;

      5) құстың балапанын шығару – шығарылған кондициялық балапан мөлшерінің инкубатордағы барлық салынған жұмыртқалардың санына қатынасымен анықталатын және пайызбен көрсетілетін жұмыртқаларды инкубациялау нәтижелерінің көрсеткіші;

      6) құсты ұстау – құсты өсіру және пайдалану кезеңінде құсты орналастыру тәсілі құстың тәуліктік төлін өндіру бойынша кәсіп;

      7) инкубациялық-құс шаруашылығы станциясы – құстың тәуліктік балапанын өндіретін мамандандырылған кәсіпорын;

      8) жұмыртқа инкубациясы-инкубатордағы жұмыртқадан балапандарды шығару;

      9) инкубатор – балапан басып шығаруға арналған жабдық;

      10) инкубациялық станция-құстың тәуліктік төлін алуға арналған технологиялық жабдығы бар арнайы жабдықталған ғимарат;

      11) инкубациялық жұмыртқа – балапандарды шығару мақсатында инкубаторға салуға жарамды ұрықтандырылған жұмыртқа;

      12) жұмыртқаны инкубациялау ұзақтығы – құстың жұмыртқасын инкубаторға салғаннан бастап кепкен балапанды іріктеуге дейінгі кезең;

      13) жұмыртқаны инкубациялау режимі – инкубаторда жасалатын орта жағдайлары;

      14) жұмыртқа салу схемасы-құс жұмыртқаларының партияларын белгілі бір тәртіппен инкубаторға орналастыру схемасы;

      15) информалды білім беру – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растайтын құжатты беру сүйемелденбейтін білім беру түрі;

      16) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарланған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі;

      17) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      18) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      19) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      20) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптардың жиынтығы;

      21) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      22) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      23) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, іскерлікті және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі түрі;

      24) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      25) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      26) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      27) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс компоненті;

      28) құзыреттер – белгілі бір біліктілік деңгейіндегі кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      29) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім және дағды.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) ҚР – Қазақстан Республикасы;

      2) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

      3) БА – Біліктілік анықтамасы;

      4) ББХСС – Білім берудің халықаралық стандартты сыныптауышы;

      5) КС – Кәсіптік стандарт;

      6) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;

      7) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;

      8) ҚӨ – Құстарды өсіру.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Құстарды өсіру

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A044

      6. ЭҚЖЖ сәйкес секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.47 Ауыл шаруашылығы құстарын көбейту

      01.47.1 Ет алу үшін құсты, асыл тұқымды құстарды және балапандар өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.47 Ауыл шаруашылығы құстарын көбейту

      01.47.2 Жұмыртқа өндіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.47 Ауыл шаруашылығы құстарын көбейту

      01.47.3 Аралас, етті жұмыртқалы өндіріс

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.47 Ауыл шаруашылығы құстарын көбейту

      01.47.4 Инкубаторлық-құс шаруашылығы станцияларының қызметі

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      75 Ветеринарлық қызмет

      75.0 Ветеринарлық қызмет

      75.00 Ветеринарлық қызмет

      75.00.0 Ветеринарлық қызмет

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: кәсіптік стандартта құстарды өсіруге қатысты негізгі кәсіптердің сипаттамасы, сондай-ақ құстарды өсіру бойынша жұмыстарды орындаумен айналысатын жұмысшылардың жұмыс сипаттамасы мен еңбек функциялары келтірілген. Құс шаруашылығының кәсіптік қызмет түрінің негізгі мақсаты: жұмыртқа мен ет өндіруге арналған әр түрлі құстарды, тұқымдарды және кросстарды өсіру мен ұстаудың технологиялық процесін орындау.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізімі:

      1) Құс өсіруші - СБШ-ның 3 деңгейі;

      2) Ветеринариялық-санитариялық дәрігер - СБШ-ның 6 деңгейі;

      3) Зоотехник - СБШ-ның 5 деңгейі;

      4) Технолог- құс өсіруші - СБШ-ның 5 деңгейі;

      5) Мал дәрігері - СБШ-ның 6 деңгейі;

      6) Құс фабрикасындағы және механикаландырылған ферманың операторы - СБШ-ның 3 деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Құс өсіруші" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

6122-1

Қызмет атауының коды:

6122-1-001

Кәсіп атауы:

Құс өсіруші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
99. Құс өсіруші. 1-параграф. Құс өсіруші, 2--разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
99. Құс өсіруші. 2-параграф. Құс өсіруші, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
99. Құс өсіруші. 3-параграф. Құс өсіруші, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6122-1-002 - Жұмыртқаларды шығарумен айналысатын құс өсіруші (фермер)
6122-1-003 - Қырғауыл өсіруші
6122-9-002 - Құс өсіруші-вакцинатор

Қызметтің негізгі мақсаты:

Құстарды өсіру және ұстау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Құс өсіру
2. Құстарды күтіп-бағу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Құс өсіру



1-дағды:
Құс басын азықтандыру, құстың жағдайын бақылау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Құсты азықтандыру және азық беру тәртібін сақтау.
2. Құстың жағдайын бақылау, әлсіз және ауру дарақтарды анықтау.
3. Құсты күтіп-баптау, түнгі уақытта да қадағалау, өліп қалған құсты жинау.
4. Құсхананың температуралық және ауа алмасу тәртібін сақтау.
5. Жұмыртқаларды қолмен іріктеу, өлшеу, жуу, таңбалау және қаптау.
6. Торларды, жабдықтарды және құрал-саймандарды тазалау және дезинфекциялау.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Ересек құстар мен балапандарды еденде ұстау кезінде күтіп-баптау.
2. Микроэлементтер қосылған жем дайындау және тарату.
3. Су беру жүйесін реттеу, суаттар мен астауларды, ұяларды тазалау, саңырау құс саңғысын шығару.
4. Құсты іріктеу және жарамсыздарын шығару.
5. Жұмыртқаларды жинау, орналастыру, қаптау және өткізу.
6. Алдын алу және емдеу шараларына қатысу.
7. Құсханадағы ауа алмасуын, температура мен ылғалдылықты бақылау.
8. Құрал-жабдықтарды, оның ішінде тор жүйесіндегі табақтарды тазалау және күтіп ұстау.
5-разрядқа арналған машықтар 1. Торда ұсталатын өнеркәсіптік құс тобына күтім жасау.
2. Асыл тұқымды балапандарға, ата-аналық және селекциялық-асыл тұқымға күтім жасау.
3. Құсты азықтандыру, суару және саңғысын тазалау.
4. Құстың өнімділігін арттыруға бағытталған шараларды қолдану.
5. Құсты қоректік заттары теңестірілген жеммен азықтандыру.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Құсты күтіп-баптау және ұстау қағидалары.
2. Құстар ауруының белгілері.
3. Құсты ұстау және өсіруге қойылатын негізгі зооветерианарлық және санитарлық талаптар.
4. Жұмыртқаларды іріктеу, таңбалау және қаптау қағидалары.
5. Дезинфекциялау ерітінділерінің құрамы мен қолданылуы.
4-разрядқа арналған білімдер
1. Ауыл шаруашылығы құстарының анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
2. Құстардың өнімділігін арттыру әдістері.
3. Технологиялық жабдықтарды пайдалану және күтіп-баптау қағидалары.
4. Құстарды азықтандыру нормалары мен тәртібі.
5. Құстың ақуыз, витаминдер мен минералды заттарға қажеттілігі.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Торлық батареялардың құрылысы және торда ұстауда қолданылатын жабдықтар.
2. Асыл тұқымды құсты өсіру және ұстау ерекшеліктері.
3. Селекциялық-асыл тұқымды жұмыстың негізгі әдістері.
4. Құсты азықтандыру нормалары мен режимдері, ақуыздарға, витаминдер мен минералдарға қажеттілігі.
5. Құстардың өнімділігі мен денсаулық жағдайын бағалау әдістері.
6. Торда ұстау кезінде санитария, гигиена және ветеринарлық-алдын алу шараларының қағидалары.
7. Құстың анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
8. Құсты өсіру кезінде жабдықтарды пайдалану және техникалық қызмет көрсету қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс қорасындағы микроклиматты реттеу

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Құсхананың белгіленген температурасы мен желдетілуін сақтау. 2. Бөлмедегі ылғалдылық пен жарықтандыруды қадағалау. 3. Бөлмені тазалау және дезинфекциялау жұмыстарына қатысу. 4. Микроклимат жағдайы өзгерген кезде құстың жағдайын бақылау. 5. Желдету және жылыту жабдықтарын қосу/сөндіру бойынша қарапайым нұсқауларды орындау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Құсханадағы температураны, ылғалдылықты және ауа алмасуды белгіленген нормаларға сәйкес бақылау және реттеу. 2. Желдету және жылыту жабдықтарын баптау және техникалық қызмет көрсету. 3. Микроклиматтағы ауытқуларды анықтау және себептерін жою. 4. Микроклимат параметрлерін есепке алып, құстың жасы мен физиологиялық жағдайына қарай режимдерді түзету. 5. Жабдықтар мен үй-жайларды күтіп ұстау кезінде санитарлық нормаларды сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Торда күтіп-бағудағы құсханаларда оңтайлы микроклиматты ұйымдастыру және бақылау. 2. Автоматты желдету, жылыту және ауа ылғалдандыру жүйелерін баптау. 3. Микроклиматтың асыл тұқымды құстың жағдайына, өнімділігіне және көбею функцияларына әсерін бағалау. 4. Құстың физиологиялық жағдайына қарай микроклимат режимдерін әзірлеуге және түзетуге қатысу. 5. Микроклимат параметрлерін талдау, есепке алу және мәліметтерді тиімділікті арттыру үшін қолдану.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Құсты ұстаудағы микроклиматқа қойылатын негізгі талаптар. 2. Құсты күтіп-бағу және ұстау қағидалары. 3. Микроклимат бұзылған кездегі қызып кету, тоңу және басқа да реакциялардың белгілері. 4. Ауаға, температураға, ылғалдылыққа қойылатын негізгі санитарлық нормалар мен талаптар. 5. Микроклиматты сақтауға арналған қарапайым жабдықтардың мақсаты мен қолдану қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі жастағы және өнімділік топтарындағы құстарға арналған микроклиматтың оңтайлы параметрлері. 2. Температура, ылғалдылық, ауа алмасудың құстың денсаулығы мен өнімділігіне әсері. 3. Желдету және жылыту жабдықтарының жұмыс істеу принциптері. 4. Микроклимат жүйелерін пайдалану және техникалық қызмет көрсету қағидалары. 5. Микроклиматтық жағдайлардың үй-жайлардың санитарлық-гигиеналық жағдайымен байланысы. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Түрлі санаттағы құстарды торда ұстау кезіндегі микроклиматтың нормативтік параметрлері. 2. Асыл тұқымды, аналық және селекциялық топтарға арналған микроклиматты сақтаудың ерекшеліктері. 3. Климаттық жабдықтардың құрылысы, жұмыс принциптері және техникалық қызмет көрсетуі. 4. Микроклиматтың құстың иммунитетіне, өнімділігіне және сақталуына әсері. 5. Құсханалардағы микроклиматтық жағдайларды бақылау, тіркеу және талдау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Құстарды торларда немесе жәшіктерде ұстау және орналастыру; құс қораларын құстарды аулауға дайындау; терезелерді қараңғылау, құс қорасының секцияларында экрандарды орнату; құспен торларды алып жүру және оларды көлікке тиеу; ауланған құсты басқа цехқа беру немесе оны союға тапсыру

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Құсханаларды аулау жұмысына дайындау: терезелерді қараңғылау, қалқандар орнату. 2. Құсты қолмен, жарақатсыз аулау. 3. Құсты тығыздық нормасына сәйкес жәшіктерге немесе торларға орналастыру. 4. Құсы бар торларды тиеу орнына тасымалдау. 5. Құсты көлікке тиеу және басқа бөлімге немесе союға өткізуге қатысу. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Құсханаларды аулауға дайындауды ұйымдастыру (қараңғылау, қалқандар орнату, секцияларды бөлу). 2. Құсты жарақатсыз, күйзелісті азайта отырып, талаптарға сай аулау. 3. Ауланған құстың жағдайын алдын ала бағалап, сұрыптау. 4. Құсты санитарлық және зоогигиеналық талаптарды сақтай отырып, жәшікке/торға орналастыру. 5. Құсты көлікке тиеу және басқа цехқа не союға өткізу барысын бақылау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Құсты аулау және өндірістік аймақтар арасында көшіру процесін жоспарлау және үйлестіру. 2. Құсхананы санитарлық және биоқауіпсіздік талаптарын ескере отырып дайындауды ұйымдастыру. 3. Құсты тор мен жәшікке орналастырғанда тығыздық нормаларын сақтауын қадағалау. 4. Аулау мен тасымалдау кезінде құстың күйзелісін және жарақат алуын азайту. 5. Аулау және тиеу процесіне қатысатын қызметкерлерге нұсқама өткізу және олардың жұмысын бақылау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Құсты қауіпсіз аулау және тасымалдау қағидалары. 2. Құсты жәшік пен контейнерге орналастыру тығыздығының нормалары. 3. Аулау және тасымалдау кезінде күйзелісті азайту әдістері. 4. Құсхананы аулауға санитарлық дайындау қағидалары. 5. Құсты көлікке орналастыру және бекіту тәсілдері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Құсты аулау мен тасымалдау кезіндегі зоотехникалық және ветеринарлық-санитарлық нормалар. 2. Құсты орналастыру тығыздығы мен тасымалдау жағдайларына қойылатын талаптар. 3. Аулау кезінде шығындар мен күйзелісті азайту әдістері. 4. Құсқа қатысты жұмыс барысында еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігі қағидалары. 5. Құсханалар мен жабдықтарды аулауға дайындау қағидалары. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Құсты аулау және тасымалдау кезінде санитарлық және індетке қарсы қауіпсіздік талаптары. 2. Аулау кезіндегі әртүрлі тұқымдар мен жастағы құстардың мінез-құлық ерекшеліктері. 3. Биологиялық ырғақтар мен құстың жағдайын ескере отырып, аулауды ұйымдастыру әдістері. 4. Құсты тиеу және тасымалдау нормалары (семірту, сою, қайта отырғызу мақсатына байланысты). 5. Құсты аулау, сұрыптау және өндірістік бөлімшелер арасында тапсыру бойынша технологиялық нұсқаулықтар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Құстарды ұстау



1-дағды:
Құс пен үй-жайға күтім жасау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Құсты күнделікті күтіп-баптау: азықтандыру, суару, денсаулығын бақылау. 2. Құс тұратын бөлмелерде тазалық пен тәртіпті сақтау. 3. Көңді уақтылы тазалау және төсенішті ауыстыру. 4. Құсханалардағы температуралық режим мен желдетуді қадағалау. 5. Ауру құстарды анықтауға және оқшаулауға көмек көрсету. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Жыныстық жетілген құстар мен жас төлдерді еденде бағып-күту жұмыстарын ұйымдастыру. 2. Құс тұратын бөлмелердегі микроклиматты (температура, ылғалдылық, ауа айналымы) реттеу. 3. Құсханалардың санитарлық жағдайын бақылау, тазалау және дезинфекциялау жұмыстарын жүргізу. 4. Суат, астау, тор сияқты жабдықтарды күтіп ұстау және ақауларын жою. 5. Құстың жағдайы мен күтім жағдайының нашарлау себептерін анықтап, жою. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Торда ұстайтын өндірістік құс тобына, племя жас төл мен ата-ана табынына күтім жасауды ұйымдастырып, бақылау. 2. Арнайы жабдықтар көмегімен құсханаларда микроклиматтың оңтайлы параметрлерін сақтау. 3. Бөлмелер мен жабдықтардың санитарлық жағдайын қолдау бойынша профилактикалық шараларды өткізу. 4. Құсқа күтім жасау мен бөлмелерді ұстауға жауапты персоналдың жұмысын үйлестіру. 5. Күтім жағдайларының құстың денсаулығы мен өнімділігіне әсерін талдау және оны жақсарту шараларын қабылдау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Ауыл шаруашылық құстарын күтіп-бағуға қойылатын негізгі талаптар. 2. Сау және ауру құстардың белгілері. 3. Жабдықтар мен бөлмелерді санитарлық тазалау және дезинфекциялау қағидалары. 4. Микроклиматтың құс жағдайына әсері. 5. Құстармен және күтім құралдарымен қауіпсіз жұмыс істеу тәсілдері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Құстың анатомиясы мен физиологиясының негіздері, еденде және торда ұстаудың ерекшеліктері. 2. Құсханаларда микроклиматты оңтайлы жағдайда сақтау және реттеу әдістері. 3. Технологиялық жабдықтарды пайдалану және күту қағидалары. 4. Құстарды ұстауға арналған санитарлық-гигиеналық нормалар. 5. Күтім жағдайлары мен микроклиматтың құс денсаулығы мен өнімділігіне әсері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Торлық батареялар мен микроклиматты реттейтін жабдықтардың құрылымы және жұмыс істеу принциптері. 2. Асыл тұқымды және селекциялық-асылдандыру бағытындағы құстарды ұстау ерекшеліктері. 3. Құс өсіру ғимараттарында микроклиматты сақтау бойынша заманауи әдістер мен нормалар. 4. Құс шаруашылығындағы өндірістік процестерді басқару негіздері. 5. Құсты ұстаудағы санитарлық-гигиеналық талаптар мен қауіпсіздік нормалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Бөлме мен жабдықтардың күтімі

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Құсханалар мен жұмыс орындарын тазалау және залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу. 2. Ұяшық жабдықтарын, суаттарды, астауларды және құрал-саймандарды қолмен жуу және тазалау. 3. Жұмыс күні бойы құсханадағы тазалық пен тәртіпті сақтау. 4. Жабдықтармен және үй-жайлармен жұмыс істеу кезінде санитарлық және қауіпсіздік қағидаларын сақтау. 5. Қарапайым құрал-жабдықтардың жарамдылығын бақылау және ақаулар туралы хабарлау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Қолмен және механикаландырылған әдістермен құсханаларды кешенді тазалау және залалсыздандыру ұйымдастыру және жүргізу. 2. Ұяшық жабдықтарын, суаттарды, астауларды және құрал-саймандарды технологиялық нормаларға сай жуу және дезинфекциялау. 3. Құсханадағы технологиялық жабдықтардың жұмысқа жарамдылығын бақылау және қамтамасыз ету. 4. Жабдықтарға профилактикалық жөндеу және техникалық қызмет көрсету жұмыстарын жүргізу. 5. Үй-жайлар мен жабдықтарды күтіп-ұстауда санитарлық және ветеринариялық талаптарды сақтау. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Өндірістік биоқауіпсіздікті ескере отырып, санитарлық-гигиеналық шараларды ұйымдастыру. 2. Үй-жайлардың және жабдықтардың техникалық жай-күйін бақылау, ақауларды анықтау. 3. Жабдықтарды залалсыздандыру мен техникалық қызмет көрсетудің кестелерін жасау. 4. Үй-жайлар мен техникаларды пайдалануда ветеринарлық және санитарлық нормалардың сақталуын қамтамасыз ету. 5. Жабдықтарды тазалау, дезинфекциялау және автоматтандырылған қызмет көрсетудің заманауи технологияларын енгізу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Құс шаруашылығында санитария және гигиена бойынша негізгі талаптар. 2. Құс шаруашылығы ғимараттарын тазалау және дезинфекциялау қағидалары. 3. Ұяшықтық және қызмет көрсететін жабдықтардың тағайындалуы және дұрыс қолданылуы. 4. Тазалау жұмыстарын орындау кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының негізгі талаптары. 5. Залалсыздандыру ерітінділердің құрамы және дайындалуы. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Құс шаруашылығы ғимараттарын ұстау бойынша санитарлық-гигиеналық нормалар мен талаптар. 2. Өндірістік құс шаруашылығында қолданылатын тазалау және дезинфекция технологиялары. 3. Технологиялық жабдықтар мен құрал-жабдықтардың құрылымы және пайдалану қағидалары. 4. Жабдықтармен және химиялық заттармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының талаптары. 5. Ғимараттағы микроклимат пен тазалықтың құстың денсаулығы мен өнімділігіне әсері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Құс ұстаудың әртүрлі технологиялары кезінде ғимараттардың санитарлық жағдайына қойылатын талаптар. 2. Ауа тазартқыш, жылыту, суару және тамақтандырудың автоматты жүйелерінің жұмыс принциптері. 3. Жабдықтағы ақауларды анықтау және жою әдістері. 4. Санитарлық талаптар мен еңбекті қорғау саласындағы нормативтік-құқықтық база. 5. Құс шаруашылығында қолданылатын заманауи залалсыздандыру құралдары мен әдістер, олардың ерекшеліктері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Мейірімділік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

5

Зоотехник

10. "Ветеринариялық-санитариялық дәрігер" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

2250-0

Қызмет атауының коды:

2250-0-002

Кәсіп атауы:

Ветеринариялық-санитариялық дәрігер

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары мен мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары. ҚР АШМ 21.08.2019 жылғы № 307 бұйрығымен бекітілген. ҚР ұлттық жіктеуіші 01. 2017 ж.11 бекітілді. 05. 2017 ж. №130-од.
Ветеринария

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Тиісті салада кемінде 3 жыл

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

2250-0-003 - Ветеринариялық дәрігер
1342-2-004 - Ветеринариялық зертхана меңгерушісі
2250-0-005 - Ветеринариялық дәрігер (эпидемиолог)

Қызметтің негізгі мақсаты:

Құс ауруларының алдын алу, дезинфекция, дезинсекция және дератизация. Өнімнің сапасы мен қауіпсіздігіне ветеринарлық-санитарлық бақылау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Құс еті мен сойылған өнімдерге ветеринарлық-санитариялық сараптама жүргізу.
2. Жұмыртқа мен инкубациялық өнімдерге ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізу.
3. Құс шаруашылығы объектілерінің ветеринариялық-санитариялық саламаттылығын қамтамасыз ету.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Құс еті мен сойылған өнімдерге ветеринарлық-санитарлық сараптама жүргізу.



1-дағды:
Жаппай емдеу жүргізу -профилактикалық емдеу

Машықтар:
1. Құсты союға рұқсат беру үшін алдын ала тексеру нәтижелері негізінде жарамдылығын анықтау. 2. Құсты сойғаннан кейін ветеринарлық-санитарлық сараптама әдістерін қолдана отырып тексеру жүргізу. 3. Құс етінің бөлшектелген бөліктерін қарап, тағамға жарамдылығын анықтау. 4. Жалғандыққа күдік туындаған жағдайда құс етінің түрлік тиесілігін анықтау. 5. Құс еті мен сойылған өнімдерді зерттеуге арналған зертханалық жабдықтарды қолдану. 6. Құс еті мен сойылған өнімдерге ветеринарлық-санитарлық талаптарға сәйкес ветеринариялық құжаттар рәсімдеу.

Білімдер:
1. ҚР заңнамасына сәйкес құс еті мен сойылған өнімдерге қойылатын ветеринарлық-санитарлық және тағамдық талаптар. 2. Құсты, етті және ішек-қарынын сойғанға дейінгі және кейінгі тексеру тәртібі. 3. Құс етінің балғындығын анықтау әдістері. 4. Құс етін сәйкестендіру және оның түрлік тиесілігін анықтау әдістері. 5. Құс сойылған өнімдерді токсикалық заттар мен ластаушы элементтерге зертханалық тексеру жүргізу қағидалары. 6. Азыққа жарамсыз деп танылған құс етін зарарсыздандыру, кәдеге жарату және жою тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Инкубациялық жұмыртқалар мен өнімдерге ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізу.

Машықтар:
1. Инкубаторға салынар алдында жұмыртқаларға ветеринарлық-санитарлық тексеру жүргізу. 2. Жұмыртқа қабығының бүлінуі, ластануы немесе зақымдану белгілерін анықтау. 3. Зертханалық талдау үшін сынамалар алу. 4. Жұмыртқалардың инкубацияға немесе тағамдық мақсатта пайдалануға жарамдылығын анықтау. 5. Ветеринарлық-санитарлық сараптама нәтижелері бойынша құжаттарды ресімдеу. 6. Жұмыртқаларды сараптамаға дейін және кейін сақтау шарттарын бақылау.

Білімдер:
1. Құс шаруашылығында қолданылатын жұмыртқалардың сапасына қойылатын нормативтік талаптар. 2. Жұмыртқа сапасын визуалды және зертханалық әдістермен бағалау тәсілдері. 3. Жарамсыз жұмыртқаларды залалсыздандыру және жою қағидалары. 4. Ветеринариялық құжаттарды ресімдеу тәртібі. 5. Жұмыртқаларды сақтауға арналған жабдықтардың санитариялық жағдайына қойылатын талаптар. 6. Инкубация үдерісіндегі гигиена және ветеринария негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жұмыртқа мен инкубациялық өнімдерге ветеринарлық-санитарлық сараптама жүргізу.



1-дағды:
Құс шаруасында ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу.

Машықтар:
1. Құс фабрикалары мен инкубаторларда ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды әзірлеп, іске асыру. 2. Құстар ұсталатын орындарда зоогигиеналық талаптардың сақталуын бақылау. 3. Құс қораларының эпизоотиялық жағдайы мен санитарлық жай-күйіне мониторинг жүргізу. 4. Профилактикалық дезинфекция, дератизация және дезинсекция шараларын өткізу. 5. Ветеринариялық құжаттама мен есеп жүргізу. 6. Санитарлық өткізу пункттерін, арнайы режимдер мен биологиялық қауіпсіздік аймақтарын ұйымдастыру.

Білімдер:
1. Құс өсіру және ұстауға қатысты ветеринариялық нормалар мен ережелер. 2. Құс шаруашылығы ғимараттары мен жабдықтарына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар. 3. Алдын алу және ошақты дезинфекция әдістері. 4. Ветеринариялық есеп пен құжаттаманы жүргізу тәртібі. 5. Құс шаруашылығындағы эпизоотология мен эпидемиология негіздері. 6. Құс өсіру және ұстау кезінде биологиялық қауіпсіздік талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс шаруасында ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу.

Машықтар:
1. Инкубациялық жұмыртқа, күндік құс және ересек құсты тасымалдауға көлік құралдарын дайындау. 2. Құс пен құс өнімдерін тасымалдау кезінде ветеринариялық-санитариялық бақылауды жүзеге асыру. 3. Тасымалдау шарттарын бақылау: тығыздығы, желдету, ұзақ тасымалдау кезінде тамақтандыру мен су беру. 4. Тасымалдау барысында құстың ауру белгілері анықталған кезде ветеринариялық-санитариялық шараларды жүргізу. 5. Құс пен жұмыртқа тасымалына арналған көлікті жуу және дезинфекция сапасын бақылау.

Білімдер:
1. Инкубациялық жұмыртқа, күндік құс және ересек құсты тасымалдау кезінде ветеринариялық-санитариялық талаптар. 2. Жұмыртқа, құс еті және басқа құс шаруашылығы шикізатын тасымалдау талаптары. 3. Құс пен жұмыртқаны тасымалдау кезінде ветеринариялық жолсерік құжаттарын рәсімдеу тәртібі. 4. Құс тасымалданғаннан кейін көлік құралдарын дезинфекциялау қағидалары. 5. Тасымалданатын құсқа жұмыс істеу кезінде алдын алу шаралары және еңбекті қорғау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Құс шаруашылығы нысандарында ветеринарлық-санитарлық аман-саулықты қамтамасыз ету.



1-дағды:
Құс шаруашылығы объектілерінде зооғигиеналық және ветеринарлық-санитарлық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу.

Машықтар:
1. Құс фабрикалары мен инкубаторларда ветеринарлық-санитарлық іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру. 2. Құс ұстау орындарында зооғигиеналық талаптардың сақталуын бақылау. 3. Эпизоотиялық жағдайды және құс қораларының санитарлық ахуалын мониторингтеу. 4. Алдын алу шаралары ретінде дезинфекция, дератизация және дезинсекция жүргізу. 5. Ветеринарлық құжаттаманы және есептерді жүргізу. 6. Санитарлық пропусктерді, арнайы режимдерді және биоқауіпсіздік аймақтарын ұйымдастыру.

Білімдер:
1. Құсты ұстау және өсіруді реттейтін ветеринарлық нормалар мен кағидалар. 2. Құс шаруашылығына арналған ғимараттар мен жабдықтарға санитарлық-эпидемиологиялық талаптар. 3. Алдын алу және ошақты дезинфекция әдістері. 4. Ветеринарлық есептілік пен құжаттаманы жүргізу тәртібі. 5. Құс шаруашылығындағы эпизоотология және эпидемиология негіздері. 6. Құсты өсіру және ұстау кезінде биоқауіпсіздік талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс, жұмыртқа және құс өнімдерін тасымалдау кезінде ветеринарлық-санитарлық бақылау

Машықтар:
1. Тасымалдауға инкубациялық жұмыртқалар, жаңа туған құс және ересек құстарды дайындау. 2. Құстар мен құс өнімдерін тасымалдау кезінде ветеринарлық-санитарлық бақылау жүргізу. 3. Тасымалдау шарттарын бақылау: орналастыру тығыздығы, желдету, ұзақ тасымалдауда тамақтандыру және су беру. 4. Құстардың тасымалдау кезінде ауру белгілері анықталса, ветеринарлық-санитарлық шаралар жүргізу. 5. Құстар мен жұмыртқаны тасымалдауға арналған көліктердің жуу және дезинфекция сапасын бақылау.

Білімдер:
1. Инкубациялық жұмыртқалар, жаңа туған құс және ересек құстарды тасымалдауға арналған ветеринарлық-санитарлық кағидалар. 2. Жұмыртқа, құс еті және басқа құс шаруашылығы шикізатын тасымалдау талаптары. 3. Құстар мен жұмыртқаларды тасымалдау кезінде ветеринарлық жолдамалық құжаттарды рәсімдеу тәртібі. 4. Құстарды тасымалдаудан кейін көліктерді дезинфекциялау қағидалары. 5. Тасымалданатын құстармен жұмыс істеу кезінде алдын алу шаралары мен еңбекті қорғау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Дербестік және жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Ветеринарлық дәрігер

11. "Зоотехник" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-007

Кәсіп атауы:

Зоотехник

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары мен мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді. Параграф 15. Зоотехник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ІІ санатты зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния мамандығы бойынша білім және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
Санаты жоқ зоотехник: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша немесе зоотехния мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

1310-1-011 - Бас зоотехник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Асыл тұқымды құстарды өсіру, өсіру, ұтымды пайдалану және қорғау, олардың денсаулығы мен жоғары құнарлылығын сақтау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Құс шаруашылығы өнімінің жоғары өнімділігі мен сапасын қамтамасыз ету мақсатында құстарды көбейту, өсіру және оларға күтім жасау жөніндегі жұмыстарды бақылау және үйлестіру
2. Ветеринариялық-санитариялық кағидалар мен нормаларға сәйкес құстарға күтім жасау. Жем шығындарының кітаптарын жүргізеді. Құстарды тамақтандыру рационын құрайды.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Құс шаруашылығы өнімінің жоғары өнімділігі мен сапасын қамтамасыз ету мақсатында құстарды өсіру, өсіру және оларға күтім жасау жөніндегі жұмыстарды бақылау және үйлестіру



1-дағды:
Құс фабрикаларында малды ұстау, азықтандыру және күтудің прогрессивті әдістерін енгізу

Машықтар:
1. Құстың физиологиялық қажеттіліктерін ескере отырып, оны күтіп-бағу, азықтандыру және күтім жасау жұмыстарын ұйымдастыру. 2. Теңгерілген жемдер мен рациондарды қолдана отырып, заманауи азықтандыру технологияларын әзірлеу және енгізу. 3. Құстың өнімділігін талдау және оны арттыру бойынша шараларды әзірлеу. 4. Құсқа күтім жасау бойынша персоналдың жұмысын үйлестіру және зоогигиеналық талаптардың сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы құстарының генетикасы, физиологиясы, анатомиясы және зоологиясының негіздері. 2. Әр жастағы және өнімділік бағыты әртүрлі құстарды ұтымды азықтандыру мен ұстау принциптері. 3. Құстың өнімділігі мен денсаулығын бағалау әдістері. 4. Құс шаруашылығындағы ветеринария негіздері. 5. Зоотехникалық көрсеткіштерді есепке алу және талдау үшін компьютерлік технологияларды қолдану. 6. Құс шаруашылығындағы менеджмент, жоспарлау, еңбек ұйымдастыру және экономика негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құстарды күтіп-бағу режимін анықтайды (температура, ылғалдылық)

Машықтар:
1. Зоогигиеналық нормалар мен өндірістік мақсаттарға сай келетін құс ұстау технологияларын таңдау. 2. Құс күтіп-бағылатын орындарда микроклиматтың (температура, ылғалдылық, желдету) оңтайлы көрсеткіштерін жасау және қолдау. 3. Құстың жасы мен физиологиялық жағдайына байланысты микроклиматты бақылау және реттеу. 4. Ұстау жағдайларын бақылауға арналған техникалық құралдар мен жабдықтарды пайдалану.

Білімдер:
1. Микроклимат параметрлерінің құстың денсаулығына, мінез-құлқына және өнімділігіне әсері. 2. Құстың әртүрлі жас және өнімділік топтарына арналған микроклиматтың нормативтік көрсеткіштері (температура, ылғалдылық, ауа құрамы). 3. Ұстау жағдайларының бұзылуының салдарлары және оларды жою әдістері. 4. Құс қораларындағы желдету және климаттық жүйелердің жұмыс істеу принциптері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Ветеринариялық-санитариялық кағидалар мен нормаларға сәйкес құстарға күтім жасау. Жем шығындарының кітаптарын жүргізеді. Құстарды тамақтандыру рационын құрайды



1-дағды:
Алғашқы зоотехникалық құжаттаманы жүргізу және бекітілген қызмет көрсету аймағында құстарды өсіру

Машықтар:
1. Қоректендіру, өнімділік, аурушаңдық және басқа да көрсеткіштер бойынша зоотехникалық құжаттамада есеп жазбаларын жүргізу. 2. Құс басының қозғалысы мен жемнің шығынын құжаттау. 3. Құжаттаманы жүргізу үшін заманауи есептеу техникасын, байланыс және коммуникациялық құралдарын пайдалану. 4. Қызмет көрсетілетін аймақта ветеринарлық-санитарлық талаптардың сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Алғашқы зоотехникалық құжаттаманы жүргізу қағидалары, оның нысандары мен толтыру тәртібі. 2. Жоспарлау және есеп беру негіздері: айлық, тоқсандық және жылдық жоспарларды құрастыру. 3. Құс ұстауға арналған ветеринарлық-санитарлық нормалар. 4. Құс өсіру кезіндегі тән тәуекелдер және оларды азайту әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құстарды тамақтандыру рационын құрайды

Машықтар:
1. Құс тұқымы, жасы, өнімділігі және физиологиялық жағдайына байланысты қоректендіру рациондарын әзірлеу және түзету. 2. Қоректендірудің озық және экономикалық тиімді әдістерін енгізуді қамтамасыз ету. 3. Қоректендіруге тапсырмалар құрастыру және олардың өндірісте орындалуын бақылау. 4. Жем-шөп сапасын бағалау және оның зоотехникалық талаптарға сәйкестігін анықтау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы құстарының ас қорыту жүйесінің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері. 2. Қоректендіру, зоогигиена, физиология, генетика, зоотехния және зоотехнология негіздері. 3. Рациондардың қоректік құндылығы мен теңгерімділігіне қойылатын талаптар. 4. Жемді сақтау, дайындау және тарату әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Бас зоотехник

12. "Технолог- құс өсіруші" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-024

Кәсіп атауы:

Технолог- құс өсіруші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 31 желтоқсанда № 22003 болып тіркелді.
Инженер-технолог (Технолог)

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Тағам өндірісінің технологиясы

Біліктілік:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Мал шаруашылығы

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

I санатты технолог- құс өсіруші: кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) бiлiм және II санатты инженер-технолог лауазымында кемiнде 2 жыл жұмыс өтілі;
II санатты технолог- құс өсіруші: кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) бiлiм және санатсыз инженер-технолог лауазымында кемiнде 3 жыл жұмыс өтілі;
Санатсыз технолог- құс өсіруші: кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) бiлiм, жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды немесе тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнайы орта, кәсіптік орта) білім және I санатты техник лауазымында кемінде 3 жыл жұмыс өтілі.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-007 - Зоотехник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Асыл тұқымды құстарды өсіру, көбейту, ұтымды пайдалану және қорғау, олардың саулығы мен жоғары құнарлылығын сақтау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Технологиялық процесті ұйымдастыру және жоспарлау, бақылау және талдау, содан кейін басқару міндеттерін шешу
2. Құс шаруашылығы өнімдерін өндіру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Технологиялық процесті ұйымдастыру және жоспарлау, бақылау және талдау, содан кейін басқару міндеттерін шешу



1-дағды:
Құс шаруашылығы өнімдерін өндіруді басқару

Машықтар:
1. Өндіріс процесінде нақты проблемалармен жұмыс істеуге назар аударыңыз 2. Құс шаруашылығы өнімдерін өндіруде жақсы жұмыс істейтін заманауи әдістер, технологиялар жиынтығына ие болу; Ауыл шаруашылығы құстарын өсіруде, күтіп-ұстауда және алынатын өнімді өңдеуде (жұмыртқа, ет, қауырсын, мамық) 3. Құс шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеудің нақты міндеті үшін жаңа әдісті құруға қабілетті болу 4. Кәсіпорынның ерекшеліктеріне сәйкес күрделі жағдайларда қарапайым шешімдерді іздеу және табу үшін жағдайды қарастыруға кешенді түрде жақындау. 5. Уақтылы басқару шешімдерін қабылдау

Білімдер:
1. Құс шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өңдеудің заманауи технологиялары 2. Қазіргі заманғы жұмыртқа мен ет кресттерінің түрлері және оларға қойылатын талаптар. 3. Зоогигиена, микроклимат, жарықтандыру, желдету және құс тығыздығына қойылатын нормалар. 4. Құс өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын стандарттар мен талаптар. 5. Құс фабрикасының өндірістік циклінің барлық кезеңдеріне арналған технологиялық регламенттер мен нұсқаулықтар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс шаруашылығының ресурс үнемдейтін, инновациялық технологияларын іздеу және қолдану

Машықтар:
1. Кәсіпорын қызметін талдау, өндірісте тиімді технологияларды жобалау және енгізу. 2. Нарықтағы өзгерістерге жедел әрекет ету және құс шаруашылығы саласындағы өндірістің басым бағыттарын айқындау. 3. Ресурстарды (жем, энергия, су) пайдалану тиімділігін бағалау және оларды оңтайландыру бойынша шаралар ұсыну. 4. Өндірістік процестерді бақылау және талдау деректерін технологияларды жетілдіру үшін пайдалану.

Білімдер:
1. Өндірісте технологияларды жобалау және енгізу әдістері. 2. Тәуекелдерді анықтау және бағалау әдістері. 3. Құс шаруашылығындағы ресурстарды үнемдеу және энергия тиімділігінің негіздері. 4. АӨК-тегі тұрақты даму және экологиялық қауіпсіздік қағидаттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Құс шаруашылығы өнімдерін өндіру



1-дағды:
Құс шаруашылығының ресурс үнемдейтін, инновациялық технологияларын іздеу және қолдану

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы құстарын азықтандырудың толықтығын бақылау 2. Құрама жем рецептерін сапасы мен құны бойынша оңтайландыру 3. Белгілі бір кезеңге жем мен жем қоспаларының қажеттілігін анықтау. 4. Ауылшаруашылық құстарын тамақтандыруда ақпараттық технологияларды қолдану. 5. Азық рациондарының құс өнімділігі мен денсаулығына әсерін талдау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы құсына арналған жемшөп пен жемшөп қоспаларының түрлері мен азықтық құндылығы 2. Құстардың ас қорыту физиологиясы 3. Құрама жем рецептерін құрастыру және теңестіру техникасы. 4. Ауылшаруашылық құстарының қоректік заттарға қажеттілігі. 5. Жем мен жем қоспаларының тағамдық және қауіпсіздігін бағалау. 6. Азықтандыруды есепке алу және жоспарлауға арналған автоматтандырылған жүйелерді қолданудың негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс шаруашылығында технологияларды қалдықсыз қолдану

Машықтар:
1. Құс шаруашылығы кәсіпорындарының қалдықтарының көлемі мен құрамын анықтау. 2. Құс түріне, жасына және физиологиялық күйіне байланысты көңнің мөлшері мен сапасын бағалау. 3. Көң мен басқа өндірістік қалдықтарды жинауды, сақтауды және тасымалдауды ұйымдастыру. 4. Қалдықтарды тыңайтқышқа, биологиялық отын және жемдік қоспаларға қайта өңдеу технологияларын қолдануды бақылау.

Білімдер:
1. Көңді тыңайтқыш пен биологиялық отын ретінде қайта өңдеудің заманауи әдістері. 2. Құс сою қалдықтарын өңдеу технологиялары, соның ішінде ет-сүйек ұны, қауырсын және қан ұнын өндіру. 3. Құс шаруашылығы қалдықтарымен жұмыс істеуге қойылатын экологиялық талаптар мен қауіпсіздік нормалары. 4. Құс шаруашылығында қалдықсыз технологияларды енгізудің экономикалық тиімділігі негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Құс шаруашылығындағы селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс . Құс шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау.

Машықтар:
1. Құс шаруашылығы кәсіпорындарында асылдандыру жұмыстарын ұйымдастыру. 2. Құсты сәйкестендіру, белгілеу және асыл тұқымдық есеп жүргізу. 3. Құсты іріктеу, бонитирлеу және оның асыл тұқымдық құндылығын бағалау. 4. Құс шаруашылығы өнімдерінің сапасын, қауіпсіздігін және стандарттарға сәйкестігін бағалау. 5. Асыл тұқымдық және өндірістік жұмыс бойынша құжаттама жүргізу.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы құстарын өсіру, іріктеу және селекциялау әдістері. 2. Құстың негізгі тұқымдары, кросстары, желілері және олардың өнімділік ерекшеліктері. 3. Асыл тұқымдық құндылық көрсеткіштері және оларды есептеу әдістері. 4. Құс өнімдерінің (ет, тағамдық және инкубациялық жұмыртқа) сапасы мен қауіпсіздігін бағалау әдістері. 5. Құс шаруашылығы өніміне қойылатын техникалық регламенттер мен нормативтік талаптар. 6. Асыл тұқымдық құжаттама мен есептілікті жүргізу қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Дәлдік
Сыпайылық
Бастамашылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Бас технолог

13. "Мал дәрігері" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

2250-0

Қызмет атауының коды:

2250-0-003

Кәсіп атауы:

Мал дәрігері

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
Ветеринарлық дәрігер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Тиісті салада кемінде 3 жыл

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

2250-0-003 - Ветеринариялық дәрігер
2250-0-005 - Ветеринариялық дәрігер (эпидемиолог)
2250-0-002 - Ветеринариялық-санитариялық дәрігер

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ауыл шаруашылығы құсының денсаулығын сақтау және қамтамасыз ету, аурулардың алдын алу және емдеу, құстың асыл тұқымды және өнімді қасиеттерін жақсарту, өндірістің барлық кезеңдерінде ветеринариялық бақылауды қамтамасыз ету. Құс шаруашылығы өнімінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін оған ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Аурулардың диагностикасы және олардың құстарда пайда болу себептері
2. Құс ауруларын емдеу және алдын алу
3. Құстардың ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Аурулардың диагностикасы және олардың құстарда пайда болу себептері



1-дағды:
Құстар ауруларын диагностикалау принциптерін қолдану.

Машықтар:
1. Құстарға диагноз қою үшін клиникалық, зертханалық, иммунологиялық және аспаптық зерттеулер жүргізу. 2. Ветеринариялық практикада құс ауруларын диагностикалаудың заманауи әдістері мен емдеу хаттамаларын қолдану. 3. Құстардағы патологиялық үдерістердің себептері мен даму механизмдерін анықтап, негізделген ветеринариялық қорытынды жасау. 4. Құс ауруларын есепке алу, талдау және диагностикалау үшін арнайы бағдарламаларды пайдалану. 5. Диагностикалық шаралар кезінде еңбек қауіпсіздігі, ветеринариялық қауіпсіздік және санитарлық талаптарды сақтау.

Білімдер:
1. ҚР-ның ветеринария саласындағы заңнамасы, оның ішінде құс шаруашылығына қатысты нормалар. 2. Құстарды клиникалық және зертханалық зерттеу әдістері. 3. Ауыл шаруашылығы құстарының негізгі ауруларының жіктелуі мен белгілері. 4. Құстарға жүргізілетін аспаптық зерттеулер нәтижелерін талдау әдістемесі. 5. Диагностикалық жабдықтармен және құстармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік шаралары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ауыл шаруашылығы құстарына өлгеннен кейінгі диагностикалық сойып-зерттеу жүргізу және патологоанатомиялық диагноз қою

Машықтар:
1. Құстың өлу себебін анықтау мақсатында ветеринариялық тексеру және өлген құсқа сойып-зерттеу жүргізу. 2. Өлген құстан зертханаға жолданатын патологиялық материалды іріктеп алу. 3. Сойып-зерттеу барысында арнайы құралдар мен жабдықтарды қолдану. 4. Құстың мүшелері мен жүйелеріндегі өзгерістерді талдау арқылы патологоанатомиялық диагноз қою. 5. Өлген құсты ашу актісін рәсімдеу және сараптама нәтижелері бойынша қорытынды дайындау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы құстарының өлексесін ашу әдістері мен техникасы. 2. Сойып-зерттеу кезінде құс ағзалары мен тіндерін тексеру реттілігі. 3. Өлген құстан зертханаға жіберілетін сынамаларды іріктеу қағидалары (нормативтік құжаттарға сәйкес). 4. ҚР заңнамасына сәйкес құстарға сойып-зерттеу жүргізудің ветеринариялық-санитариялық нормалары. 5. Патологоанатомиялық ашу актісін (хаттама) толтыру талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Құс ауруларын емдеу және алдын алу



1-дағды:
Құстардағы аурулардың алдын алу бойынша іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Құстардың ауруларын емдеуде терапиялық, хирургиялық және алдын алу әдістерін қолдану. 2. Ауырған құстарды емдеу, күтіп-бағу, азықтандыру және ұстау кезінде санитарлық-зоогигиеналық нормалардың сақталуын бақылау. 3. Құсты емдеуде арнайы жабдықтарды, құрал-саймандарды және дәрілік препараттарды қолдану. 4. Құсты емдеуге арналған ветеринариялық препараттардың сапасын нормативтік талаптарға сай бағалау. 5. Құстарға емдеу шараларын жүргізу кезінде еңбек қауіпсіздігі мен биологиялық қорғаныс қағидаларын сақтау.

Білімдер:
1. Құстардың түрлі ауруларына байланысты дәрілік заттарды таңдау және емдеу сызбаларын қолдану қағидаттары. 2. Құс шаруашылығына тән ауруларды ветеринариялық емдеу және алдын алу әдістері. 3. Құстардағы өмірлік маңызды функциялардың физиологиялық нормалары мен патологиялары. 4. Құсты емдеу кезінде қолданылатын жабдықтар мен құралдардың құрылысы, мақсаты және қауіпсіз қолдану қағидалары. 5. Құс шаруашылығында қолданылатын ветеринариялық препараттардың фармакологиялық ерекшеліктері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Емдеу-профилактикалық емдеу жүргізу, термометрия құсты жаппай зерттеу кезінде диагностикалық препараттарды енгізу

Машықтар:
1. Құс фабрикаларында және шаруа қожалықтарында алдын алу, ветеринариялық-санитарлық және зоогигиеналық іс-шаралар жоспарларын әзірлеу және енгізу. 2. Құс шаруашылығы нысандарының, сондай-ақ құс өнімдерін сақтау, өңдеу және өткізу орындарының ветеринариялық-санитарлық жағынан қолайлы жағдайын қамтамасыз ету. 3. Қора-жайларда, инкубаторларда және іргелес үй-жайларда дезинфекция, дезинсекция және дератизация жұмыстарын ұйымдастыру және бақылау. 4. Құстар мен адамдарды ортақ инфекциялардан қорғауға арналған ветеринариялық заңнама мен санитарлық нормалардың орындалуын қамтамасыз ету. 5. Құстарды ұстау, азықтандыру және аурулардың алдын алу бойынша зооветеринариялық ережелердың сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Құс шаруашылығы нысандарында дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізудің әдістері мен құралдары. 2. Құстарды ұстауға және құс өнімдерін өндіруге қойылатын ветеринариялық-санитариялық талаптар. 3. Құс шаруашылығына қатысты ҚР-ның ветеринария саласындағы заңнамалық және нормативтік құжаттары. 4. Құстардың табиғи-ошақты және антропозооноздық ауруларының алдын алудың заманауи тәсілдері. 5. Құстың өлекселерін, инкубациялық және биологиялық қалдықтарды кәдеге жарату тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Құстардың ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыру



1-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Құс фабрикаларында, инкубаторларда және шаруа қожалықтарында ветеринариялық-алдын алу және карантиндік іс-шаралар жоспарын әзірлеу. 2. Құстарда жұқпалы аурулар анықталған жағдайда карантиндік іс-шараларды ұйымдастыру және олардың орындалуын бақылау. 3. Құс шаруашылығы нысандарында карантиндік іс-шараларды есепке алу, қадағалау және талдау үшін арнайы ақпараттық жүйелер мен дерекқорларды пайдалану.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" заңы және құс шаруашылығындағы ветеринариялық бақылауды реттейтін нормативтік актілер. 2. Қора-жайларда және құс шаруашылығы нысандарында карантиндік іс-шараларды жүргізу қағидалары мен нұсқаулықтары. 3. Ауыл шаруашылығы құстарында қауіпті және аса қауіпті жұқпалы аурулар анықталған жағдайда карантин мен шектеу шараларын енгізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Құс шаруашылығы нысандарындағы эпизоотиялық ахуалды талдау жүргізу

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы құстарында жұқпалы аурулар анықталған жағдайда ветеринариялық есеп пен есептілік жоспарын құрастыру. 2. Құс арасындағы эпизоотиялық ошақты толық оқшаулау және эпизоотиялық жағдайға сәйкес ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды қамтамасыз ету. 3. Құс қораларында және құс шаруашылығы объектілерінің аумағында дезинфекция, дезинсекция, дератизация және қажет болған жағдайда дезактивация жұмыстарын ұйымдастыру және бақылау.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңы және құс шаруашылығына қолданылатын ветеринариялық нормативтер. 2. Құс ұстауға арналған үй-жайларда дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу тәсілдері мен құралдары. 3. Құс қораларындағы микроклиматтың нормативтік көрсеткіштері (температура, ылғалдылық, желдету). 4. Құс арасында жұқпалы аурулар таралған жағдайда ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Жануарлар мен өсімдіктер тектес өнімдерге, соның ішінде құс шаруашылығы өнімдеріне ветеринариялық-санитариялық сараптама жүргізу.

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы құстарына ветеринариялық қарап-тексеруді ұйымдастыру және оларды сойылғанға дейінгі күйін бақылауды қамтамасыз ету. 2. Құсты союға дейінгі дайындау және құс шаруашылығы өнімдерінің (ет, жұмыртқа, қосалқы өнімдер) мен өсімдік тектес өнімдердің сапасын бағалау кезінде ветеринариялық-санитариялық сараптама қағидаларын қолдану. 3. Құс және өсімдік тектес өнімдерді зерттеу кезінде зертханалық жабдықтармен және аспаптармен жұмыс істеу. 4. Құс және өсімдік тектес өнімдерді сақтау мен тасымалдау кезінде олардың ветеринариялық-санитариялық жай-күйін бақылау.

Білімдер:
1. Құс етіне, жұмыртқаға, қосалқы өнімдерге және өсімдік тектес өнімдерге ветеринариялық-санитариялық сараптама әдістері. 2. Жануарлар мен өсімдіктер тектес өнімдер мен шикізатты сынамаларды тіркеу, сараптама нәтижелерін есепке алу журналдарының нысандары. 3. ҚР заңнамасындағы құс еті, жұмыртқа, жануарлар және өсімдік тектес өнімдердің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар және олардың санитариялық нормаларға сәйкестігі. 4. Қолдануға жарамсыз деп танылған құс және өсімдік тектес өнімдерді залалсыздандыру, кәдеге жарату және жою тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

7

Бас ветеринариялық дәрігер

14. "Құс фабрикасындағы және механикаландырылған ферманың операторы" кәсібінің карточкасы

Топ коды:

8341-9

Қызмет атауының коды:

8341-9-014

Кәсіп атауы:

Құс фабрикасындағы және механикаландырылған ферманың операторы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктілік деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
92. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 5. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы, 6-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
92. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 1. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы, 2-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
92. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 2. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы, 3-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
92. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 3. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
92. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы. Параграф 4. Құс фабрикалары мен механикаландырылған фермалардың операторы, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ауыл шаруашылығын механикаландыру

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6122-1-002 - Жұмыртқаларды шығарумен айналысатын құс өсіруші (фермер)
6122-1-003 - Қырғауыл өсіруші
6122-9-002 - Құс өсіруші-вакцинатор
6122-3-001 - Құстарды жасанды ұрықтандыру жөніндегі оператор

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жұмыртқаларды сұрыптауды, калибрлеуді, жууды, таңбалауды және орауды, сондай-ақ тапсырушылардан жұмыртқаларды қабылдауды қамтамасыз ету

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жабдықты пайдалана отырып, жұмыртқаларды сұрыптау және калибрлеу, жұмыртқа жуғыштарда ластанған жұмыртқаларды жуу жұмыртқаны таңбалау, салу және орау; оралған өнімдерді тасымалдау
2. Жұмыртқаны инкубациялау процесін орындау
3. Тәуліктік төлді іріктеу, сұрыптау, есепке алу, тапсыру

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жабдықты пайдалана отырып, жұмыртқаларды сұрыптау және калибрлеу, жұмыртқа жуғыштарда ластанған жұмыртқаларды жуу жұмыртқаны таңбалау, салу және орау; оралған өнімдерді тасымалдау



1-дағды:
Инкубацияға жұмыртқаларды қабылдау, сұрыптау, таңбалау және салу

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар 1. Инкубациялық жұмыртқаларды қабылдап, категориялар бойынша сұрыптау. 2. Инкубацияға жарамсыз жұмыртқаларды жұмыртқа жуу машиналарын пайдалана отырып жуу. 3. Жұмыртқаларды белгіленген талаптарға сәйкес таңба жасау. 4. Жұмыртқаларды кассеталар мен инкубациялық лотоктарға қауіпсіздік техникасын сақтай отырып орналастыру. 5. Қаптамаларды беру және жинау, жұмыс орны мен жабдықтарды таза ұстау. 3-разрядқа арналған машықтар 1. Инкубациялық жұмыртқаларды стандарттар бойынша сұрыптау. 2. Жұмыртқаларды қабылдау және инкубацияға дайындау жұмыстарында (залалсыздандыру, таңба, сұрыптау) қатысу. 3. Жұмыртқаларды жуу және сұрыптау жабдықтарымен жұмыс істеу. 4. Жұмыртқаларды инкубацияға салмас бұрын сапасын және бүтіндігін бақылау. 5. Инкубациялық лотоктар мен қаптамаларды жұмысқа дайындау. 4-разрядқа арналған машықтар 1. Толық сәйкестендіру белгісімен бақылау ұяларынан жұмыртқа жинау. 2. Жұмыртқаларды сұрыптау, залалсыздандыру, сәулелендіру және бекітілген технология бойынша инкубаторға салу. 3. Инкубациялық бөлмелер мен инкубаторларда микроклимат параметрлерін (температура, ылғалдылық, желдету) сақтау. 4. Инкубациялық материалды бақылау, жарамсыз жұмыртқаларды шығарып алу. 5. Жұмыртқадан шыққан төлдерді түсіру, сұрыптау, есепке алу, әлсіз төлдерді жою және тәуліктік құстарды орау жұмыстарын ұйымдастыру. 6. Инкубаторлар, залалсыздандырғыш құрылғылар, жуғыштар және басқа жабдықтарға техникалық қызмет көрсету. 7. Бөлмелерді, инкубаторларды, ыдыстар мен құралдарды залалсыздандыру. 5-разрядқа арналған машықтар 1. Инкубациялық жұмыртқаларды сапасына, салмағына және сыртқы көрінісіне қарай қабылдау және тексеру. 2. Жұмыртқаларды тұқымына, сызығына және категориясына қарай сұрыптау және өлшем бойынша іріктеу. 3. Жұмыртқаларды ұя нөмірі, жұмыртқа салған құс және салу күнін көрсетіп таңба жасау. 4. Жұмыртқаларды салмақтап, аналардың нөмірлеріне сәйкес инкубациялық лотоктарға орналастыру. 5. Жұмыртқаларды орналастыру және тасымалдау үшін механикаландырылған жабдықтарды пайдалану. 6. Жұмыртқамен жұмыс істегенде санитарлық талаптардың сақталуын бақылау. 7. Тұқымдық құжаттамаға сәйкес жұмыртқаларды инкубацияға салуды есепке алу. 6-разрядқа арналған машықтар 1. Инкубациялық жұмыртқаларды тұқымдарға, кросстарға және сызықтарға сәйкес талаптарға сай қабылдау және тексеру. 2. Жұмыртқаларды тұқымдық құндылықтары мен биологиялық көрсеткіштеріне қарай тереңірек сұрыптау. 3. Жұмыртқаларды селекциялық белгілер мен тұқымдық деректерге сәйкес белгілеп маркалау. 4. Жұмыртқаларды тұқым ерекшеліктері мен шығару бағдарламаларын ескере отырып инкубациялық лотоктарға орналастыру. 5. Инкубацияға дайындаудың барлық кезеңдерінде жұмыртқаның сапасын бақылау. 6. Жұмыртқаларды сұрыптау және орналастыру кезінде механикаландырылған және автоматтандырылған құралдарды қолдану. 7. Селекциялық тапсырмаларды ескере отырып инкубация процесін жоспарлау және ұйымдастыруға қатысу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Жұмыртқаларды инкубацияға сұрыптау, таңбалау және қою қағидалары. 2. Жұмыртқалардың сапа категориялары және инкубациялық материалға қойылатын талаптар. 3. Жұмыртқа жуу және сұрыптау машиналарының құрылымы мен жұмыс принципі. 4. Жұмыртқаларды инкубацияға дайындауда санитарлық-гигиеналық нормалар. 5. Инкубациялық жұмыртқаларды сақтау және тасымалдау қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Инкубациялық жұмыртқалардың сапасы мен сұрыпталуы бойынша мемлекеттік стандарттар. 2. Жұмыртқаларды залалсыздандыру және инкубацияға дайындау әдістері. 3. Жұмыртқаларды қабылдау, таңбалау және инкубациялық шкафтарға қою тәртібі. 4. Жұмыртқаларды сұрыптау және жууға арналған жабдықтың құрылымы. 5. Қойма және құрал-жабдықтарды санитарлық өңдеу қағидалары. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі құс түрлерінің жұмыртқаларын инкубациялау технологиясы, салу режимдері мен ерекшеліктері. 2. Инкубаторлардың түрлі маркалары мен түрлерінің құрылысы және жұмыс істеу принциптері. 3. Жұмыртқаларды инкубацияның барлық кезеңдерінде биологиялық және визуалды бақылау әдістері. 4. Инкубациялық цехтарға арналған ветеринарлық-санитарлық кағидалар. 5. Залалсыздандыру жабдықтарының құрылысы, қолданылуы және қауіпсіздік қағидалары. 6. Балапандарды сұрыптау, таңбалау және жөнелтуге дайындауға қойылатын нормативтік талаптар. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Инкубациялық жұмыртқаның сапасы мен іріктелуіне қойылатын талаптар. 2. Жұмыртқаларды тұқым мен линиялар бойынша сұрыптау, таңбалау және орналастыру тәртібі. 3. Жұмыртқаның инкубациялық қасиеттеріне әсер ететін құс анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 4. Тұқымдық материалды іріктеу және дайындау әдістері. 5. Жұмыртқаларды сұрыптау, өлшеу және орналастыруға арналған жабдықтардың құрылысы. 6. Инкубациялық жұмыртқамен жұмыс істеу кезінде ветеринарлық-санитарлық талаптар. 7. Тұқымдық құжаттаманы жүргізу және жұмыртқаларды есепке алу тәртібі. 8. Инкубациялық жұмыртқамен жұмыс кезінде ветеринарлық-санитарлық нормалар мен биологиялық қауіпсіздік талаптары. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Тұқымдық және селекциялық құсты торда ұстау технологиясы. 2. Инкубациялық жұмыртқаларды биологиялық және селекциялық бағалау әдістері. 3. Әртүрлі тұқым, кросс және линияларға арналған жұмыртқа сапасының стандарттары. 4. Жұмыртқаларды механикаландырылған сұрыптау, өлшеу және орналастыруға арналған жабдықтардың құрылысы. 5. Құстың өнімділік белгілерінің тұқым қуалауы мен көбею ерекшеліктері. 6. Барлық ауыл шаруашылық құс түрлерінің зоотехника, анатомия және физиология негіздері. 7. Жеке іріктеу, бонитировка (бағалау) және селекциялық құжаттаманы жүргізу әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Залалсыздандыру, жұмыртқаны сақтау, инкубациялық науаларды салу, температуралық-ылғалды режимді тіркеу

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Инкубациялық жұмыртқаларды залалсыздандыру жұмыстарын қолмен немесе арнайы құрылғыларды қолданып орындау.
2. Жұмыртқаларды маманның бақылауымен инкубациялық табақтарға орналастыру.
3. Инкубацияға дейін жұмыртқаларды сақтау қағидаларын сақтау (температура, ылғалдылық, желдету).
4. Нұсқау бойынша ауа температурасы мен ылғалдылығын қарапайым түрде тіркеу.
5. Жұмыртқаларды залалсыздандыру және сақтау үшін құрал-жабдықтарды дайындау.
3-разрядқа арналған машықтар
1. Белгіленген нормаларға сай залалсыздандыру қондырғылары мен ерітінділерін қолданып жұмыртқаларды залалсыздандыру.
2. Жұмыртқаларды тұқымы, линиясы және сақтау мерзімін ескере отырып инкубациялық табақтарға салу.
3. Жұмыртқаларды сақтау және инкубациялау бөлмелеріндегі температура мен ылғалдылық режимін бақылау және жазып отыру.
4. Құрал-жабдықтардың (табақтар, сөрелер, сақтау камералары) жағдайын қадағалау және санитарлық өңдеу жүргізу.
5. Жұмыртқаларды сақтау немесе инкубациялау орнына ветеринарлық талаптарды сақтай отырып дайындау және тасымалдау.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Арнайы құралдар мен технологияларды қолданып жұмыртқалар мен инкубациялық жабдықтарды залалсыздандыруды ұйымдастыру және жүргізу.
2. Инкубаторлар мен жұмыртқаларды сақтау бөлмелеріндегі температура мен ылғалдылық режимін бақылау және қажет болған жағдайда түзету.
3. Жұмыртқаларды сақтау және инкубациялау жағдайлары бойынша деректерді нақты есепке алу және тіркеу.
4. Инкубацияға салуға арналған жұмыртқаларды сапа санаттары бойынша сұрыптау.
5. Технологиялық талаптар мен тұқым ерекшеліктерін ескере отырып, инкубациялық табақтарды дайындау және уақытылы салуды қамтамасыз ету.
5 -разрядқа арналған машықтар
1. Жұмыртқаларды, инкубациялық жабдықтарды және үй-жайларды заманауи әдістер мен құралдарды қолданып залалсыздандыру жұмыстарын жоспарлау және бақылау.
2. Инкубаторлардағы температура-ылғалдылық режимі мен газ алмасуын кешенді бақылау, технологиялық нормативтерге сәйкес параметрлерді түзету.
3. Жұмыртқаларды сақтау және инкубациялау жағдайлары бойынша нақты деректерді тіркеу және талдау жүргізу, шығымдылықты барынша арттыруға жағдай жасау.
4. Құстың генетикалық және тұқымдық ерекшеліктерін ескере отырып, инкубациялық табақтарды дайындау мен салуды ұйымдастыру.
5. Жұмыртқаларды сақтау сапасын бақылау, өнімділікке әсер ететін ауытқуларды анықтау және жою. 6-разрядқа арналған машықтар
1. Инкубациялық жабдықтарды, жұмыртқаларды және үй-жайларды жоғары тиімді құралдар мен технологияларды қолданып кешенді залалсыздандыру жұмыстарын ұйымдастыру және бақылау.
2. Автоматтандырылған басқару жүйелерін қолдана отырып, инкубаторларда оңтайлы температура-ылғалдылық режимі мен газ алмасу параметрлерін өз бетінше орнату және түзету.
3. Температура-ылғалдылық режимі бойынша деректерді талдау және түсіндіру, ауытқуларды анықтап, шығымдылықты барынша қамтамасыз ету үшін түзету шараларын қабылдау.
4. Генетикалық ерекшеліктер мен тұқымдық талаптарды ескере отырып, инкубациялық табақтарды салу процесіне басшылық жасау, жұмыстардың дәлдігі мен сапасын қамтамасыз ету.
5. Тұқымдық және технологиялық құжаттамаларды жүргізу мен бақылауды қамтамасыз ету, барлық инкубация параметрлері мен нәтижелерін тіркеу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер 1. Жұмыртқаларды инкубаторға салуға дейінгі санитарлық өңдеу қағидаларынің негіздері. 2. Жұмыртқаларды сақтау жағдайлары: рұқсат етілген температуралық және ылғалдық көрсеткіштер. 3. Жұмыртқаларды жинау мерзімі мен құс түрлеріне қарай табақтарға салу тәртібі. 4. Инкубациялық жұмыртқамен жұмыс істеуге қойылатын ветеринариялық-санитариялық талаптардың негіздері. 5. Температура мен ылғалдылықты есепке алуға арналған қарапайым құралдардың қызметі мен пайдалану қағидалары. 3-разрядқа арналған білімдер 1. Әртүрлі құс түрлерінің инкубациялық жұмыртқаларын сақтау нормалары мен режимдері. 2. Жұмыртқаларды, құрал-саймандар мен жабдықтарды залалсыздандыру қағидалары мен құралдары. 3. Жұмыртқаларды сақтау және салуға қатысты құжаттаманы жүргізудің негіздері. 4. Инкубациялық жұмыртқаға қойылатын талаптар (сапасы, жаңалығы, бүтіндігі). 5. Инкубациялық учаскелердегі санитарлық-гигиеналық нормалардың негіздері. 4-разрядқа арналған білімдер 1. Жұмыртқаларды және жабдықтарды залалсыздандыру технологиясы: қолданылатын құралдардың түрлері мен қолдану нормалары. 2. Инкубацияның барлық кезеңдерінде әртүрлі құс түрлері мен тұқымдарына арналған температуралық-ылғалдық режимдердің ерекшеліктері. 3. Жұмыртқаларды сақтау және инкубациялау үдерісін биологиялық бақылаудың негіздері. 4. Инкубация бойынша нормативтік құжаттаманы жүргізу және бақылау қағидалары. 5. Жұмыртқаларды сақтау және өңдеу жағдайларының балапан сапасы мен шығымына әсері. 5-разрядқа арналған білімдер 1. Жұмыртқалар мен жабдықтарды залалсыздандырудың заманауи әдістері мен құралдары және оларды қолдану нормативтері. 2. Инкубаторлардағы микроклиматты (температура, ылғалдылық, газ алмасу) реттеудің технологиялық ерекшеліктері. 3. Инкубация және жұмыртқа сақтау сапасын биологиялық және техникалық бақылау әдістері. 4. Микроклимат пен санитарлық шаралардың балапан сапасы мен шығымына әсері. 5. Тұқымдық жұмыстардың ерекшеліктері, инкубациялық үдерістегі технологиялық мәліметтерді есепке алу және тіркеу. 6-разрядқа арналған білімдер 1. Инкубаторлардағы микроклиматты бақылау және реттеуге арналған заманауи автоматтандырылған және механикаландырылған жүйелер. 2. Құс шаруашылығында экологиялық қауіпсіздікті ескере отырып қолданылатын озық залалсыздандыру әдістері мен нормативтері. 3. Түрлі құс тұқымдары мен түрлерінің жұмыртқаларын сақтау және инкубациялаудың технологиялық және биологиялық негіздері. 4. Микроклиматты бақылау деректерін талдау әдістері және оларды инкубациялық үдерістерді оңтайландыруда қолдану. 5. Заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, тұқымдық жұмысты жүргізу, есепке алу және құжаттандыру қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жұмыртқаны инкубациялау процесін орындау



1-дағды:
Инкубация режимінің параметрлерін тіркеу, жұмыртқаларды бақылау овоскопия жүргізу.

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Жұмыртқаларды қабылдап, мөлшері мен сапасына қарай сұрыптау және калибрлеу.
2. Жұмыртқаларды арнайы жұмыртқа жуу машиналарымен жуу.
3. Инкубацияға арналған жұмыртқаларды белгіленген талаптарға сай таңбалап, орналастыру.
4. Инкубация параметрлерін (температура, ылғалдылық) қолмен немесе нұсқаулық бойынша тіркеу.
5. Ұрықсыз немесе бүлінген жұмыртқаларды анықтау үшін овоскоппен бақылау жүргізу.
6. Инкубацияға қатысты жабдықтар мен үй-жайлардың тазалығын қамтамасыз ету.
3 -разрядқа арналған машықтар
1. Инкубация режимінің параметрлерін (температура, ылғалдылық, желдету) тіркеу.
2. Ұрықсыз және ақаулы жұмыртқаларды анықтау үшін овоскоппен бақылау жүргізу.
3. Ұрықсыз және бүлінген жұмыртқаларды іріктеп, алып тастау.
4. Инкубация процесіне байланысты есеп жүргізу және құжаттарды толтыру.
5. Инкубаторлар мен жабдықтарды инкубацияға дайындауды қамтамасыз ету.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Бақылау ұяларынан жұмыртқаларды жинап, ұя нөмірін, мекиеннің нөмірін және жұмыртқа салған күнін белгілеу.
2. Құстар тобын жинақтауға, іріктеуге және сақиналауға қатысу.
3. Құстарды жарамсыз деп тану және жұмыртқаларды мемлекеттік стандартқа сәйкес сұрыптау.
4. Құстарды азықтандыру және суару жұмыстарын арнайы азықтандыру машиналары арқылы ұйымдастыру.
5. Жұмыртқаларды залалсыздандыру, сәулелендіру және инкубаторға салу.
6. Жұмыртқаларды бақылап қарап, сапасыздарын іріктеп алып тастау.
7. Инкубаторлар мен бөлмелерде температура, ылғалдылық және газ алмасу режимін сақтау.
8. Жұмыртқалары бар лотоктарды инкубациялық шкафтан балапан шығаратын шкафқа ауыстыру және шыққан балапандармен лотоктарды түсіру.
9. Шыққан балапандарды сұрыптау, сәулелендіру, әлсіздерін санау және жою.
10. Бір күндік балапандарды қораптарға салып, шаруашылықтарға жөнелту үшін буып-түю.
11. Инкубаторларды, жабдықтарды, ыдыстарды және бөлмелерді тазалау.
12. Жабдықтар мен механизмдерге техникалық қызмет көрсету.
13. Үй-жайларды залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу.
5 -разрядқа арналған машықтар
1. Өндірістік табындағы ересек құстарға, балапандарға және бройлерлерге механикаландырылған күтім жасау.
2. Құстарды қажеттіліктеріне сай теңестірілген жемдермен суару және азықтандыру.
3. Құстарға күтім жасау бойынша алдын алу және емдеу шараларын жүргізу.
4. Тезекті шығару, бөлмелерді тазалау, суаратын астауларды жуу, жем астауларын тазарту.
5. Механикаландыру құралдарын басқару, жабдықтарды баптау, реттеу және ұсақ жөндеу жұмыстарын жүргізу.
6. Құсханалардағы ауа алмасуын, температураны және ылғалдылықты реттеу.
7. Ұялар мен мекиендер бойынша жұмыртқаларды есепке алу, тұқым желілері мен түрлері бойынша іріктеу.
8. Тұқымдық құсты жинақтау, жұмыртқаларды аналық нөмірі бойынша өлшеу және инкубациялық лотоктарға салу. 9. Балапандар мен ересек құстарды өлшеу, лотоктардан балапандарды таңдау және сақиналау.
10. Белгіленген тұқымдық құжаттаманы жүргізу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Торда ұстайтын құстарға, тұқымдық балапанға және селекциялық-тұқымдық табынға механикаландырылған күтім жасау.
2. Құстарды азықтандыру, суару, нәжісті кешенді механизация арқылы шығару.
3. Құстың өнімділігі мен тұқымдық сапасын жақсартуға бағытталған іс-шараларды орындау.
4. Құсты бонитировкадан (сапалық бағалау) өткізуге қатысу.
5. Жұмыртқаларды тұқым, кросс және желілері бойынша сұрыптау.
6. Су тәуліктік балапандарды жынысына қарай ажырату және сапасына қарай сұрыптау.
7. Құсқа арналған бөлмелердегі механикаландыру және жарықтандыру құралдарын басқару.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Жұмыртқаларды санаттары бойынша сұрыптау және калибрлеудің техникалық шарттары.
2. Инкубациялық жұмыртқаларды таңбалау, орау, сақтау және тасымалдау қағидалары.
3. Жұмыртқа сұрыптайтын және жууға арналған машиналардың құрылысы мен жұмыс істеу принциптері.
4. Инкубация параметрлеріне қойылатын негізгі талаптар (температура, ылғалдылық).
5. Жұмыртқаның күйін анықтауға арналған овоскопия негіздері.
3-разрядқа арналған білімдер
1. Әртүрлі құс түрлерінің жұмыртқаларын инкубациялау режимінің негізгі параметрлері мен талаптары.
2. Овоскопия жүргізу әдістемесі мен принциптері.
3. Инкубаторлар мен қосымша жабдықтардың құрылысы және пайдалану ерекшеліктері.
4. Инкубациялық үй-жайларға қойылатын ветеринарлық-санитарлық талаптар.
5. Инкубациялық үдерісті есепке алу және бақылау қағидалары.
4-разрядқа арналған білімдер 1. Бақылау ұяларынан жұмыртқаларды жинау және есепке алу технологиясы.
2. Құсты топтау және сақина салу негіздері.
3. Жұмыртқаларды сұрыптау және жарамсыздан шығару бойынша мемлекеттік стандарттар.
4. Құсқа арналған бордақылау машиналарының жұмыс істеу принциптері.
5. Жұмыртқаларды залалсыздандыру, сәулелендіру және инкубаторға салу әдістері.
6. Жұмыртқаларды бақылау арқылы қарау және таңдау технологиясы.
7. Инкубаторларда микроклиматты (температура, ылғалдылық, ауа алмасу) сақтау параметрлері.
8. Инкубациялық лотоктарды жылжыту және өңдеу рәсімдері.
9. Құс балапандарын сұрыптау, сәулелендіру және бағалау әдістері.
10. Біркүндік балапандарды орау және тасымалдау талаптары.
11. Инкубаторлар мен үй-жайларды санитарлық өңдеу және күтіп ұстау қағидалары.
12. Инкубатордағы жабдықтар мен механизмдердің техникалық құрылымы.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Ауыл шаруашылығы құсының анатомиясы мен физиологиясы.
2. Жас құс пен ересек құстарды ұстау технологиясы мен әдістері, бройлерлерді өнеркәсіптік негізде өсіру.
3. Құстарды күтіп-бағуға және азықтандыруға арналған аспаптар мен аппараттардың құрылымы және жұмыс істеу принциптері.
4. Ветеринария негіздері және құс ауруларының алдын алу.
5. Құсты күту мен жабдықтармен жұмыс істеуді механикаландыру әдістері мен қағидалары.
6. Тұқымдық құсты есепке алу және тиісті құжаттаманы жүргізу қағидалары.
7. Құсты теңгерімді жемдермен азықтандырудың нормалары мен әдістері.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Құсты және тұқымдық жас құсты кешенді механикаландыру жағдайында торлы ұстау технологиясы.
2. Қызмет көрсетілетін құс бастарының өнімділігін арттыру әдістері.
3. Торлы ұстау кезінде қолданылатын жабдықтың құрылымы және оған қызмет көрсету.
4. Тұқымдық құсты өсіру мен ұстаудың ерекшеліктері.
5. Селекциялық-тұқымдық жұмыстың негізгі әдістері.
6. Құсты жеке бағалау және іріктеу белгілері.
7. Тауықтардың негізгі кросстары мен линиялары.
8. Механикаландыру және жарықтандыру құралдарын басқару қағидалары.
9. Ауыл шаруашылығы құстарының барлық түрлерінің анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
10. Жас құсты сапасы мен жынысы бойынша сұрыптауға қойылатын зоотехниялық талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қабығы зақымдалған жұмыртқалар мен тұмандарды алып қою және есепке алу, Жұмыртқаларды қолмен жылжыту, инкубациялық науалардан (арбалардан) шығару инкубаторының науаларына механикаландырылған

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Инкубациялық науалардан қабығы зақымдалған және дақ түскен жұмыртқаларды алып тастау.
2. Мұндай жұмыртқаларды белгіленген нормаларға сәйкес есепке алу.
3. Жұмыртқаларды қолмен инкубациялық науалардан шығарушы инкубатордың науаларына көшіру.
4. Жұмыртқаларды қарапайым механикаландырылған құралдармен (мысалы, арбалармен) көшіру.
5. Жұмыртқаларды көшіру кезінде ұқыптылық пен бүтіндігін сақтау.
3-разрядқа арналған машықтар
1. Қабығы зақымдалған және дақты жұмыртқаларды технологиялық талаптарға сәйкес алып, есепке алу.
2. Жұмыртқаларды қолмен және механикаландырылған құралдармен (арбалар) инкубациялық науалардан шығару науаларына қауіпсіздік қағидаларын сақтай отырып көшіру.
3. Жұмыртқаларды көшіру кезінде сапасын бақылау және инкубацияға жарамсыздарын дер кезінде анықтау.
4. Шығару науаларына жұмыртқаларды дұрыс орналастыруды қамтамасыз ету, инкубация процесінің біркелкілігін сақтау.
5. Алынып, көшірілген жұмыртқалар бойынша құжаттаманы жүргізу.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Қабығы зақымдалған және дақ түскен жұмыртқаларды нормативтік талаптарға сай алып, нақты есепке алу.
2. Инкубациялық науалардан (арбалардан) жұмыртқаларды шығарушы инкубатор науаларына қолмен және механикаландырылған құралдармен көшіруді ұйымдастыру және орындау.
3. Жұмыртқалардың сапасын бақылау және инкубацияға жарамдылығына қарай санаттар бойынша сұрыптау.
4. Жұмыртқаларды шығару науаларына дұрыс орналастыруды және біркелкі бөлуді қамтамасыз ету, инкубация режимін оңтайландыру.
5. Жұмыртқаларды есепке алу мен көшіру бойынша толық және нақты құжаттаманы жүргізу, анықталған ақауларды қоса есепке алу.
6. Жұмыртқаларды көшіруге арналған жабдыққа техникалық қызмет көрсету және ұсақ жөндеу жұмыстарын жүргізу.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Қабығы зақымдалған және дақ түскен жұмыртқаларды алу, сұрыптау және есепке алу процесін ұйымдастырып, бақылау.
2. Инкубациялық науалардан шығару шкафтарына жұмыртқаларды кешенді механикаландырылған жүйелер мен автоматтандырылған жабдықтарды пайдаланып тасымалдауды қамтамасыз ету.
3. Жұмыртқаларды тасымалдауға арналған жабдықтарға техникалық қызмет көрсету және ұсақ жөндеу жұмыстарын жүргізу.
4. Жұмыртқалардың зақымдану себептерін талдап, оларды азайтуға бағытталған шараларды әзірлеу.
5. Ақаулы жұмыртқалардың қозғалысы мен жоюы туралы дәл есеп-қисап пен құжаттаманы жүргізу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Құс фабрикасы немесе инкубациялық цехтағы ақаулы жұмыртқаларды алу, сұрыптау және есепке алу процестерін басқару.
2. Адам араласуын азайтатын кешенді автоматтандырылған жұмыртқа тасымалдау жүйелерін ұйымдастыру және бақылау.
3. Өндірістік көрсеткіштерді талдап, жұмыртқалардың зақымдану себептерін анықтау және оларды жою мен алдын алу шараларын енгізу.
4. Қызметкерлерді жабдықпен жұмыс істеу және ақаулы жұмыртқаларды есепке алу бойынша оқыту және нұсқау жүргізу.
5. Дақтар мен зақымдалған жұмыртқаларды сапалы есепке алу және жою стандарттары мен нұсқаулықтарын әзірлеп, енгізу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Зақымдалған жұмыртқаларды (қабығы мен тумақтары) есепке алу және алып тастау қағидалары.
2. Жұмыртқаларды тасымалдау мен жылжытқанда қауіпсіз және абайлап ұстаудың негіздері.
3. Инкубациялық және шығару лотоктарының құрылымы мен тағайындалуы.
4. Жұмыртқаларды жылжытуға арналған қарапайым механикалық құралдарды (тележкалар және т.б.) пайдалану қағидалары.
5. Жұмыртқалардың бүтіндігін сақтау инкубация процесінің сәтті өтуі үшін маңызды екендігі.
3-разрядқа арналған білімдері:
1. Зақымдалған жұмыртқаларды (қабық, тумақтар) іріктеу және есепке алу бойынша технологиялық талаптар.
2. Жұмыртқаларды механикалық түрде жылжыту қағидалары және жабдық құрылымы (лотоктар, тележкалар).
3. Зақымдалған жұмыртқалардың инкубация сапасына әсері және оларды анықтау әдістері.
4. Инкубация процесінде құжаттарды есепке алу негіздері.
5. Жұмыртқалармен және жабдықпен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының негіздері.
4-разрядқа арналған білімдер
1. Зақымдалған жұмыртқаларды есепке алу және алып тастау бойынша технологиялық нормативтер мен стандарттар.
2. Жұмыртқаларды жылжытуға арналған механикаландырылған құралдардың құрылысы, жұмыс істеу принциптері және пайдалану қағидалары.
3. Жұмыртқа қабығы мен тумақтарының зақымдануының инкубациялық көрсеткіштерге әсері және сапаны бақылау әдістері.
4. Инкубациялық процесте құжаттарды рәсімдеу және есепке алу тәртібі.
5. Жұмыртқалармен және жабдықпен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау қағидалары.
6. Инкубаторлық учаскелерде жұмыс үрдісін ұйымдастыру және сапаны бақылау негіздері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Инкубациялық және шығару бөлмелерінде жұмыртқаларды жылжыту процестерін механикаландырудың заманауи технологиялары мен әдістері.
2. Инкубацияға арналған арнайы жабдықты пайдалану, баптау және жөндеу принциптері.
3. Зақымдалған жұмыртқаларды есепке алу және жою бойынша сапа стандарттары мен талаптары.
4. Жұмыртқаның сапасына әсер ететін құс зоотехниясымен және биологиясымен байланысты негізгі білімдер.
5. Өндірістік процестерді басқару және сапаны бақылау ұйымдастыру әдістері. 6-разрядқа арналған білімдер
1. Инкубация мен жұмыртқаларды өңдеудегі автоматтандыру және роботтандырудың озық технологиялары.
2. Жұмыртқаларды жылжыту және сұрыптау жабдығының кешенді құрылымы мен техникалық сипаттамалары.
3. Зақымдалған жұмыртқаларды жою кезінде ветеринарлық-санитарлық бақылау және экологиялық қауіпсіздік қағидалары мен нормалары.
4. Құс фабрикаларында және инкубаторлық кешендерде сапа мен өнімділікті басқару әдістемелері.
5. Құс шаруашылығындағы технологиялық процестерді талдау және оңтайландырудың қазіргі заманғы әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Тәуліктік төлді іріктеу, сұрыптау, есепке алу, тапсыру



1-дағды:
Технологиялық жабдықтарды, жас малды іріктеуге арналған ыдыстарды дайындау. Тәуліктік төлді сапасы мен жынысы бойынша іріктеу және сұрыптау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Жас құсты таңдау үшін қарапайым технологиялық жабдық пен ыдысты дайындау.
2. Жас құсты сыртқы белгілер бойынша таңдау.
3. Жас құсты әрі қарай өңдеу үшін ыдысқа орналастыру.
4. Инкубация қалдықтарын жинау және жою.
3 -разрядқа арналған машықтар
1. Таңдау және сұрыптау үшін жабдықты дайындау және баптау.
2. Өндірістік талаптарға сәйкес жас құсты жынысы мен сапасы бойынша таңдау.
3. Жас құсты ветеринарлық өңдеу орнына тасымалдауды ұйымдастыру.
4. Инкубация қалдықтарын дұрыс жоюды бақылау.
4- разрядқа арналған машықтар
1. Жас құсты тұқымына, сызықтарына және сапасына қарай кешенді сұрыптау.
2. Жас құсты орау және жөнелтуге дайындау процесін басқару.
3. Сұрыпталған және жарамды жас құсты есепке алу.
4. Ветеринарлық нормалар мен ережелердың сақталуын қамтамасыз ету.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Жас құсты таңдау, сұрыптау және есепке алу бүкіл процесін ұйымдастыру және бақылау.
2. Ветеринарлық өңдеу және жас құсты шаруашылықтарға жөнелту жұмыстарын үйлестіру.
3. Жас құстың сапасын талдау және заманауи әдістерді қолданып таңдау жүргізу.
4. Технологиялық жабдықтарды оңтайлы пайдалануын қамтамасыз ету.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Жас құстың жынысы, сызығы, тұқымы және өнімділік белгілері бойынша жеке бағалау жүргізу.
2. Жас құстың сақталу және сапа көрсеткіштерін бақылау және талдау.
3. Жас құсты сұрыптау, топтау және оларды тұқымдық және өндірістік шаруашылықтарға жөнелтуді басқару.
4. Тұқымдық бағыттар бойынша есеп жүргізу және селекциялық міндеттерге сәйкес топтар құру.
5. Жас құспен жұмыс істеудің барлық кезеңдерінде ветеринарлық-санитарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Жас құстың сапасын анықтайтын негізгі белгілер.
2. Жабдықтар мен құралдарды дайындау қағидалары.
3. Жас құспен жұмыс істеу кезінде санитарияның негіздері.
3-разрядқа арналған білімдер
1. Жас құсты сұрыптау бойынша технологиялық талаптар.
2. Санитарлық-ветеринарлық өңдеу қағидалары.
3. Қалдықтарды жоюдың түрлері мен әдістері.
4-разрядқа арналған білімдер
1. Жас құсты зоотехникалық нормаларға сәйкес классификациялау.
2. Жас құсты тасымалдау кезіндегі ветеринарлық-санитарлық талаптар.
3. Қажетті құжаттаманы жүргізу. 5 разрядқа арналған білімдер
1. Жас құсты селекциялау және іріктеу бойынша заманауи әдістер.
2. Құс өсірісті сақтау және тасымалдаудың прогрессивті технологиялары.
3. Сапаны басқару және құжат айналымы. 6-разрядқа арналған білімдер
1. Жаңа туған жас құсты генетикалық және селекциялық бағалау әдістері.
2. Тұқымдық құсқа қойылатын зоотехникалық және ветеринарлық талаптар.
3. Асыл тұқымдыларға құжаттама мен есеп жүргізу тәртібі.
4. Құсты автоматтандырылған іріктеу және сұрыптау заманауи технологиялары.
5. Селекциялық-тұқымдық жұмыста сапаны басқарудың негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Шығару науалары мен инкубаторлардан Шығару науаларын, ыдыстарды, инкубаторларды, қосалқы жабдықтарды жуу инкубация қалдықтарын шығару.

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Мамандардың жетекшілігімен жас құсты белгіленген аймақтарға тасымалдау.
2. Қалдықтарды утилизацияға арналған контейнерлерге тиеуге қатысу.
3. Жас құс пен қалдықтармен жұмыс кезінде жеке гигиена қағидаларын сақтау.
3-разрядқа арналған машықтар
1. Жас құсты ветеринарлық өңдеу орнына тасымалдау.
2. Жас құсты алдын ала көзбен қарауға қатысу.
3. Инкубациялық қалдықтарды қолмен түрі бойынша сұрыптау.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жас құсты ветеринарлық өңдеуге дайындау (жасына, жағдайына қарай).
2. Жас құс топтарын есепке алу және маркілеу.
3. Қалдықтарды жинау, орау және утилизацияға шығару тәртібін бақылау.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Ветеринарлық өңдеуді регламенттерге сәйкес бақылау.
2. Жас құстың қозғалысын есепке алу және құжаттау.
3. Қалдықтарды жинау, зарарсыздандыру және утилизацияға беру ұйымдастыру.
6 разрядқа арналған машықтар
1. Ветеринарлық өңдеу үшін жас құсты орналастыру мен тасымалдауды басқару.
2. Санитарлық нормалар мен биоқауіпсіздікті қамтамасыз ету.
3. Инкубациялық қалдықтарды утилизациялау жоспарын құру және бақылау.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Жас құсты орналастыруға қойылатын қарапайым санитарлық талаптар.
2. Қалдықтар үшін ыдыстардың мақсаты мен түрлері.
3. Инкубатордағы жұмыс кезінде қауіпсіздік пен санитарияның жалпы қағидалары.
3-разрядқа арналған білімдер
1. Дені сау және әлсіз жас құстың белгілері.
2. Инкубациялық қалдықтарды жинау және уақытша сақтау әдістері.
3. Жас құспен жұмыс істеу кезінде санитарлық нормалар. 4-разрядқа арналған білімдер
1. Ветеринарлық процедураларды ескере отырып, жас құсты орналастыру талаптары.
2. Инкубация қалдықтарын сұрыптау қағидалары.
3. Құсқа ветеринарлық өңдеудің негіздері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Жас құсты ветеринарлық өңдеудің нормалары.
2. Өңдеу мен утилизацияны есепке алу журналдарына қойылатын талаптар.
3. Қалдықтармен жұмыс істеу кезінде биологиялық қауіпсіздік шаралары.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Инкубаторларда құсқа ветеринарлық өңдеу регламенттері.
2. Биологиялық қалдықтарды утилизациялау бойынша заңнамалық талаптар.
3. Қазіргі заманғы утилизация әдістері және олардың қауіпсіздігі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Қазақстан Республикасының Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы. ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы, ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

5

Зоотехник

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      15. Мемлекеттік органның атауы: Қазакстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі.

      Орындаушы: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Әзірлеуге қатысқан ұйымдар (кәсіпорындар): "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғам

      Жоба жетекшісі: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: Шарипов Р.И., "Қазақстан құс өсірушілер одағы" заңды және жеке тұлғалар бірлестігінің директоры, телефон нөмірі:

      +7 (777) 444 60 04, E-mail: ptitcevod@mail.ru

      Альпеисов Ш.А., "Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті" КеАҚ, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор.

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      16. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес: 2025 жылғы 23 шілде.

      17. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 2025 жылғы 22 қыркүйек.

      18. "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      19. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2-нұсқа, 2025 ж.

      20. Болжамды қайта қарау күні: 2029 жылғы 26 қазан.

  2025 жылғы 7 қарашадағы
№ 419 бұйрығына қосымша

"Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру" кәсіптік стандарты (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындауы үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындау үшін, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеу үшін қолдануға арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру саласындағы жұмыстарды атқаратын ұйымдарда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт мынадай пайдаланушылардың пайдалануы үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсінуі, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, еңбек нарығының заманауи қажеттіліктеріне жауап беретін жұмыскерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды жаңарту, персоналды жалдау және аттестаттау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру, сондай-ақ кадрлардың біліктілігін арттыру, дамыту, ілгерілету және ротациялау бағдарламаларын жасау үшін;

      3) білім беру және оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейіндік бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыру, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжамы үшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) бонитирлеу – жануарлардың асыл тұқымдық құндылығы деңгейін тиісті сынып немесе индекс бере отырып, шаруашылыққа пайдалы белгілер кешені (тұқымдылығы, өнімдік сапасы, сыртқы тұрпаттық-бітімдік ерекшеліктері) бойынша айқындау; 2) малдың ақауы – өсімді молайтуға және кейіннен көбейтуге жарамсыз малдарды табыннан шығару;

      3) бұқа – ірі қара малдың еркегі;

      4) өгіз – аталық бездері алынып тасталған ірі қара бұқасы;

      5) тұқымдық бұқа – асыл тұқымды өсіруге арналған еркек мал;

      6) бұқашық – еркек бұзау;

      7) жарамсыз сиырларды іріктеу – жыл басындағы мал басы санынан бір жыл ішінде табыннан жарамсыз болып іріктелген сиырлардың үлесі;

      8) малды одан әрі өсіруге қалдыру – кейіннен өндірісте пайдалану мақсатында оларды басқа шаруашылықтарға өткізу үшін өнімділігі төмен жас санатына сәйкес келетін жануарларды табыннан алып тастау;

      9) бұзаулардың 100 сиырға шығысы – жыл басында қолда бар әрбір 100 сиыр мен құнажынға қайта есептегенде, күнтізбелік жылы туған тірі бұзау саны;

      10) терең буыз сиыр – ірі қара малдың буаздығы жеті айдан асқан аналығы;

      11) 100 сиырға шаққандағы бұзаулардың іскерлік шығымы –- жыл басындағы әрбір 100 сиырға шаққанда мәжбүрліктен сойылған және өлген малды шегергендегі ағымдағы жылғы тірі бұзаулар саны;

      12) сиыр – бұзаулағаннан кейінгі ірі қара мал аналығы;

      13) теліме сиыр – лактация кезінде бір немесе бірнеше бұзауды емізетін сиыр;

      14) ірі қара мал – Bos. Taurus тұқымдасына жататын қолға үйретілген күйіс қайыратындар;

      15) бұзаулау аралық кезең – екі аралас немесе кейінгі бұзаулаулар арасындағы аралық;

      16) өлі туған бұзау – бұзаулау кезінде өлі туған бұзау;

      17) төл – асыл тұқымды өсіруге немесе бордақылауға арналған алты айдан асқан бұқашықтар мен қашарлар;

      18) сүтті-етті (етті-сүтті) мал – сүт және ет немесе ет және сүт өндіруге арналған құрама тұқымдарға жататын ірі қара мал;

      19) сүтті мал – сүт өндіруге арналған тұқымға жататын ірі қара мал;

      20) құнажын – ұрықтанған қашар;

      21) төлдеу - буаздылық кезеңнің бұзаудың туылуымен аяқталуы;

      22) малдың өлімі – эпизоотия, табиғи апаттар немесе күтіп-бағу және азықтандырудың тиісті шарттарын сақтамау салдарынан жануарлардың өлімі;

      23) бірінші бұзау - бірінші төлдегеннен кейін және екінші төлдегенге дейін сиыр;

      24) сиырдың өнімді кезеңі – сиырдың бірінші бұзаулауынан жарамсыз болып іріктелгенге немесе өлім-жітімге дейінгі кезеңі;

      25) буаздылық проценті – ірі қара малдың ұрықтандырылған аналықтарының жалпы санынан буаз малдың үлесі;

      26) табын толықтыру – тиісті жас санатындағы жоғары өнімді малды табынға қосу;

      27) күйек мерзімі – бұзаулағаннан немесе түсіктен кейін ұрықтандыруға немесе шайқауға дейінгі кезең;

      28) бұзау – алты айлық жасқа дейінгі мал төлі;

      29) егіз бұзау – бір буаздықтан бір жұмыртқадан немесе әртүрлі жұмыртқадан жұп болып туған бұзау;

      30) қашар – алты айлық жастан асқан табысты ұрықтандыруға дейінгі ірі қара малдың аналығы;

      31) ұрғашы бұзау – аналық жынысты бұзау;

      32) ауыр бұзаулау – шұғыл ветеринариялық көмекпмен төлдеу;

      33) мал шаруашылығы – үй ірі қара малын өсірумен және пайдаланумен айналысатын мал шаруашылығы саласы;

      34) қысырлық – жыл ішінде аналықтардан төлді жете алмау проценті;

      35) информалды білім беру – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растайтын құжатты беру сүйемелденбейтін білім беру түрі;

      36) формалды емес білім беру – – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарланған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі;

      37) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      38) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      39) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      40) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптардың жиынтығы;

      41) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      42) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      43) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, іскерлікті және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі түрі;

      44) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      45) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      46) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      47) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;

      48) құзыреттер – белгіленген біліктілік деңгейінің кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      49) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім және дағдылар.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады

      1) БА – Біліктілік анықтамасы;

      2) БҚЕ – Бағдарламалық қамтамасыз ету;

      3) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

      4) ББХСС – Білім берудің халықаралық стандартты сыныптауышы;

      5) ЕжААШ – Емдеу және алдын алу шаралары;

      6) ЖҚҚ – Жеке қорғаныс құралдары;

      7) ЖҰ – Жасанды ұрықтандыру.

      8) КС – Кәсіби стандарт

      9) ҚР – Қазақстан Республикасы

      10) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері

      11) СБІҚМӨ – Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру

      12) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері

      13) ІҚМ – Ірі қара мал

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A046

      6. ЭҚЖЖ секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.41 Сүтті бағыттағы ірі қара малды көбейту

      01.41.0 Сүтті бағыттағы ірі қара малды көбейту

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      72 Ғылыми зерттеулер және әзірлемелер

      72.1 Жаратылыстану мен техникалық ғылымдар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11.0 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      75 Ветеринариялық қызмет

      75.0 Ветеринариялық қызмет

      75.00 Ветеринариялық қызмет

      75.00.0 Ветеринариялық қызмет

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: кәсіптік стандартта сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру саласына жататын, бұзаулар мен жас малдарды өсірумен, сүтті мал шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын кәсіптердің сипаттамасы келтірілген.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізімі:

      1) Ветеринариялық техник - СБШ-ның 5деңгейі;

      2) Бас мал дәрігері - СБШ-ның 7 деңгейі;

      3) Ауыл шаруашылығындағы ұйымның басшысы (директор, президент және т.б.) - СБШ-ның 7 деңгейі;

      4) Әр түрлі қызмет атқарушы, фермерлік шаруашылық - СБШ-ның 1 деңгейі;

      5) Сүт өндірісінің зоотехнигі - СБШ-ның 4 деңгейі;

      6) Сүт фермаларының жұмысшысы - СБШ-ның 3 деңгейі;

      7) Мал өсіруші - СБШ-ның 3 деңгейі;

      8) Жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор - СБШ-ның деңгейі;

      9) Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы - СБШ-ның 3 деңгейі;

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Ветеринариялық техник" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3240-0

Қызмет атауының коды:

3240-0-005

Кәсіп атауы:

Ветеринариялық техник

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
13-параграф. Жануарларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі техник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Ветеринариялық техник: жоғары білім мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша немесе техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния және/немесе ауыл шаруашылығы биотехнологиясы немесе ветеринария немесе осы бейін бойынша кемінде үш жыл жұмыс өтілін растайтын құжаттың болуы.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3240-0-004 - Ветеринарлдық вакцинатор
2250-0-002 - Ветеринариялық-санитариялық дәрігер
2250-0-001 - Ветеринар

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ірі қара малдың өлім-жітімі мен ауруларының алдын алу бойынша шаруашылықтың жұмыстарын және ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларын орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралардың өндірістік процестерін жоспарлау, ұйымдастыру
2. Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралардың өндірістік процестерін жоспарлау, ұйымдастыру



1-дағды:
Мал ауруларының алдын алу бойынша ветеринариялық шараларды жүргізу

Машықтар:
1. Мал ауруының алдын алу үшін ветеринариялық-хирургиялық амалдар мен тәсілдерді жүргізу.
2. Дәрілік, дезинфекциялық және басқа да профилактикалық заттарды таңдауды жүзеге асыру.
3. Ересек мал басы мен төлдердің ауруларының алдын алу үшін емдеу-профилактикалық шараларды жүргізу.
4. Вакцинация, дегельминтизация және басқа да профилактикалық өңдеулер бойынша жоспарлар құрастыру және оларды жүзеге асыру.
5. Жануарларды күтіп-бағуға арналған орындарда санитарлық-гигиеналық нормалардың сақталуын бақылау.
6. Профилактикалық іс-шаралар бойынша ветеринариялық құжаттаманы және есептілікті жүргізу.
7. Аурулардың алдын алу және ерте анықтау мәселелері бойынша қызмет көрсетуші персоналға кеңес беру.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
2. "Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" ҚР Заңы.
3. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
4. Асыл тұқымды және өнімді мал шаруашылығы мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілер.
5. Еңбекті қорғау талаптары.
6. Ірі қара мал ауруларының алдын алу және емдеудің тиімді әдістері мен тәсілдері.
7. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
8. Жануарлардың кең таралған аурулары туралы негізгі мәліметтер.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ветеринариялық-емдік іс-шараларды жүргізу және олардың нәтижелерін жалпылау

Машықтар:
1. Ірі қара малды дәрі-дәрмекпен және хирургиялық емдеу әдістерін қолдану.
2. Жабдықтар мен құралдардың қажетті түрлерін таңдауды жүзеге асыру.
3. Компьютерлік қолданбалы бағдарламаларды қолдана отырып жүргізілген емдік-профилактикалық іс-шараларға талдау жасау.
4. Орындаған ветеринариялық процедураларды, тағайындауларды және жануарлардың жағдайының динамикасын есепке алу.
5. Ветеринариялық препараттарды тиісті сақтауын, таңбалануын және қолданылуын қамтамасыз ету.
6. Қолданылған емдеу әдістерінің тиімділігін бағалау және қажет болған жағдайда емдеу сызбасын түзету.
7. Күрделі немесе стандартты емес жағдайлар туындаған кезде ветеринариялық дәрігермен өзара әрекеттесу.

Білімдер:
1. "Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" ҚР Заңы.
2. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
3. Асыл тұқымды және өнімді мал шаруашылығындағы қызметті регламенттейтін нормативтік-құқықтық актілер.
4. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі талаптары.
5. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу әдістері.
6. Мал шаруашылығы орынжайларындағы микроклиматқа қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар.
7. Малдардың өлуі мен ауруының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу қағидалары.
8.Изоляторда ауру жануарларды күту қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету



1-дағды:
Жануарларды емдеу

Машықтар:
1. Изоляторда ауру жануарларға күтім жасау. 2. Жарақаттану, улану кезінде малға алғашқы көмек көрсету. 3. Ашық жараларды өңдеу. 4. Жануарлардың өлекселерін ашу.

Білімдер:
1. "Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" ҚР Заңы.
2. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
3. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
4. Жиі қолданылатын дәрілік заттар, олардың әсері және мал ағзазына енгізу тәсілдері.
5. Дәрі-дәрмектерді, биопрепараттарды, дезинфекциялық құралдарды, құрал-саймандар мен дезинфекциялық техниканы сақтау қағидалары және пайдалану тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Изоляторда ауру жануарларды күту, термометрия, жараларды өңдеу

1. Оқшаулағышта ауру жануарларға күтім жасау, жараларды өңдеу тәсілдері.
2.Жарақаттану, улану кезінде малға алғашқы көмек көрсету.
3. Жануарлардың физиологиялық жағдайын бақылап, дене қызуын (термометрия) өлшеу.
4. Қан кетуді уақытша тоқтату әдістерін орындау (жгут салу, қатты таңғыш байлау, күйдіру және т.б.).
5. Ветеринариялық дәрігердің нұсқауы бойынша шұғыл инъекциялар жасау.
6. Жарақат алған жануарларды қауіпсіздік техникасын сақтай отырып көшіру және бекіту.
7. Шұғыл ветеринариялық шаралар жүргізу үшін орынды және құрал-саймандарды дайындау.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
2. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы" Қазақстан Республикасының Заңы.
3. "Қазақстан Республикасындағы тiл туралы" Заңдар.
4. "Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" Заң.
5. "Ветеринария туралы" Заң.
6. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
7. Карантиндегі изолятордағы және изолятордағы ауру жануарларды күту қағидалары.
8. Жануарларға емдік көмек көрсету тәсілдері.
9. Дәрілік заттарды енгізу тәсілдері.
10. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде, құрал-саймандарды, жабдықтарды пайдалану кезінде жеке қауіпсіздік қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Дербестік және жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор

6

Мал дәрігері

10. "Бас мал дәрігері" кәсіп карточкасы

Топ коды:

1342-2

Қызмет атауының коды:

1342-2-001

Кәсіп атауы:

Бас мал дәрігері

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

7

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
7-параграф. Бас ветеринар дәрігер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (PhD докторантура, PhD дәрежесі, осы саладағы PhD дәрежесі, ғылым кандидаты, ғылым докторы)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша білім және кәсіптік қызмет бағыты бойынша жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

2250-0-003 - Ветеринариялық дәрігер

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жануарлардың саулығын сақтау және қамтамасыз ету, барлық мал түрлерінің профилактикасы және оларды емдеу, жануарлардың өнімділік сапасын жақсарту

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Мал ауруларының және олардың пайда болу себептерінің диагностикасын жүргізу
2. Мал ауруларын емдеуді және профилактикасын жүргізу
3. Мал ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүргізу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жануарлар ауруларының және олардың пайда болу себептерінің диагностикасын жүргізу



1-дағды:
Мал ауруларының алдын алу бойынша іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Малдардың жұқпалы және жаппай жұқпалы емес ауруларының алдын алу және жою бойынша нормативтік-құқықтық актілерді талдау
2. Жұмыста мал шаруашылығы кәсіпорындарына арналған мамандандырылған компьютерлік қолданбалы бағдарламаларды пайдалану.
3. Жануарлардағы аурулардың алдын алу бойынша профилактикалық жоспарларды әзірлеп, енгізу.
4. Профилактикалық шараларды жүргізу кезінде ветеринариялық персоналдың әрекеттерін үйлестіру.
5. Эпизоотологиялық талдау жүргізу және аурулардың пайда болу тәуекелдерін бағалау.
6. Ветеринариялық-санитарлық нормалар мен ережелердің сақталуын бақылау.
7. Жүргізілген профилактикалық шаралар мен вакцинациялар туралы есеп жүргізу және есептілік ұстау.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
2. Малда емдік-профилактикалық емшараларын орындау әдістері.
3. Мал шаруашылығы кешенінде дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу әдістері.
4. Жануарлардың инфекциялық және инвазиялық ауруларының эпизоотологиясы мен эпидемиологиясы.
5. Вакцинациялау және жануарларды өңдеу мерзімдері, әдістері мен схемалары жануар түрі мен жасына байланысты.
6. Ветеринариялық құжаттаманы рәсімдеуге қойылатын талаптар (журналдар, актілер, есеп нысандары).
7. Мал шаруашылығы кәсіпорындарындағы биоқауіпсіздік және санитарлық ажырату қағидалары.
8. Жануарлардың ауруларын алдын алу бойынша Дүниежүзілік мал саулығы ұйымының стандарттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларға терапия жүргізу

Машықтар:
1. Әр түрлі этиологиясы бар жануарларды емдеу үшін терапиялық, хирургиялық және акушерлік - гинекологиялық тәсілдерді және манипуляцияларды қолдану.
2. Мамандандырылған жабдықтар мен құралдарды пайдалану.
3. Клиникалық белгілерге сүйене отырып, алдын ала диагноз қою.
4. Жануардың түрі, жасы және жағдайын ескере отырып, препараттардың мөлшерін және енгізу жиілігін тағайындау.
5. Манипуляциялар кезінде асептика мен антисептиканы қамтамасыз ету.
6. Емдеу тиімділігін бақылау және терапиялық жоспарға түзетулер енгізу.
7. Емдеу нәтижелері бойынша ветеринариялық құжаттарды рәсімдеу (карталар, актілер, есептер).

1. Инфекциялық, паразиттік және инфекциялық емес аурулармен жануарлардың дәрі-дәрмектік және дәрі-дәрмектік емес терапиясын таңдау алгоритмі мен өлшемшарттары.
2. Әртүрлі этиологиядағы жануарлар ауруларының алдын алу және емдеу үшін дәрілік шикізаттың, дәрілік препараттардың, биопрепараттардың, биологиялық белсенді қоспалардың фармакологиялық және токсикологиялық сипаттамалары.
3. Клиникалық, зертханалық және аспаптық мәліметтерді диагностикалау және интерпретациялау әдістері.
4. Дәрілер мен биопрепараттарды сақтау, тасымалдау және жою қағидалары.
5. Түрлі жануарлардағы терапия ерекшеліктері.
6. Ветеринариялық препараттардың негізгі топтарының қарсы көрсетілімдері мен жанама әсерлері. 7. Ветеринариялық терапия мен дәрілік заттарды қолдануды реттейтін нормативтік құжаттар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Эпизоотиялық жағдайға талдау жүргізу

Машықтар:
1. Диагноз қою үшін клиникалық және зертханалық зерттеулердің нәтижелерін талдау және түсіндіру.
2. Жануардың ағзасы мен жүйелеріне клиникалық зерттеу жүргізу.
3. Белгіленген аумақтағы жануарлардың аурушаңдық деректерін жинақтау және жүйелеу.
4. Ауру қоздырғыштың мүмкін көздерін, берілу жолдары мен факторларын анықтау.
5. Ауру ошақтарын шектеу және жою бойынша ұсыныстар әзірлеу.
6. Қолда бар мәліметтер негізінде эпизоотиялық жағдайдың дамуын болжау.
7. Қарсыэпизоотиялық шаралар жоспарын жасауға қатысу.

Білімдер:
1. Жануарлар ағзасының мүшелері мен жүйелерін зерттеу алгоритмі.
2. Жануардың қалыпты және патология кезіндегі функционалдық жай-күйінің параметрлері.
3. Эпизоотология және эпидемиологиялық талдаудың негіздері.
4. Жануарлардың негізгі жұқпалы және инвазиялық ауруларының классификациясы, этиологиясы және патогенезі.
5. Эпизоотиялық тергеулерді жүргізу және рәсімдеу тәртібі.
6. Эпизоотиялық мониторинг әдістері және ауруларды бақылау жүйелері.
7. Жануарлардың аса қауіпті ауруларымен күресуге арналған нормативтік-құқықтық актілер мен нұсқаулықтар.
8. Эпизоотиялық деректерді статистикалық талдау және визуализация әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-дағды:
Малды өлгеннен кейінгі диагностикалық союды орындау және патологоанатомиялық диагноз қою

Машықтар:
1. Диагноз қою үшін клиникалық және зертханалық зерттеулердің нәтижелерін талдау және түсіндіру.
2. Жануарларды союды орындау үшін арнайы жабдықтар мен құралдарды пайдалану жөніндегі жұмысты ұйымдастыру.
3. Жануарлардың труптарын санитарлық-эпидемиологиялық нормаларды сақтай отырып тінту.
4. Әр түрлі жұқпалы және жұқпалы емес ауруларға тән морфологиялық өзгерістерді анықтау.
5. Тінту нәтижелерін құжаттау және патологоанатомиялық зерттеу хаттамасын рәсімдеу.
6. Зертханалық зерттеулер үшін биологиялық материалдар (гистология, бактериялогия және т.б.) алу.
7. Соңғы диагнозды қою үшін патологоанатомиялық өзгерістерді клиникалық-эпизоотологиялық деректермен бірге талдау.

Білімдер:
1. Патологоанатомиялық диагноз қою кезінде жануарлардың өліктерін ашу әдістемесі, жануарлардың патологиялық анатомиясы.
2. Жануарлардың органдары мен жүйелерінің нормативтік клиникалық параметрлері.
3. Әр түрлі этиологиясы бар жануарларды емдеу үшін терапиялық, хирургиялық тәсілдерді және манипуляцияларды қолдану.
4. Жануарлардың ауруларының патологиялық морфологиясы мен патогенезінің негіздері.
5. Патологоанатомиялық зерттеулер кезінде биоқауіпсіздік талаптары.
6. Патологиялық материалды алу, орау және зертханаға жіберу тәртібі.
7. ҚР ветеринариялық нормаларына сәйкес тінту нәтижелерін рәсімдеу хаттамалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жануарлар ауруларын емдеуді және профилактикасын жүргізу



1-дағды:
Малда терапия жүргізу

Машықтар:
1. Мамандандырылған жабдықтар мен құралдарды пайдалану.
2. Ветеринариялық қызметте визуалды және техникалық бақылау әдістерін қолдану.
3. Әр түрлі этиологиясы бар малдарды емдеу үшін терапиялық, хирургиялық тәсілдерді және манипуляцияларды қолдану.
4. Жануарлардың жекелеген ерекшеліктерін (жасы, салмағы, жағдайы, түрі) ескере отырып, емдеу схемаларын тағайындау және түзету.
5. Терапияның тиімділігін бақылау және қажет болған жағдайда емдеуге өзгерістер енгізу.
6. Профилактикалық шаралар жүргізу (вакцинация, дегельминтизация, витаминотерапия және т.б.).
7. Ауруларды емдеу және алдын алу бойынша ветеринариялық құжаттаманы жүргізу.
8. Емдік манипуляциялар кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Инфекциялық, паразиттік және инфекциялық емес аурулармен жануарлардың дәрі-дәрмектік және дәрі-дәрмектік емес терапиясын таңдау алгоритмі мен өлшемшарттары.
2. Ветеринариялық препараттардың қауіпсіздігі мен қолданылуына қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар.
3. Ветеринариялық препараттардың негізгі топтарының түрлері мен әсер ету механизмдері.
4. Дәрілерді дозалау, енгізу және сақтау қағидалары.
5. Терапия тиімділігін диагностикалау және бақылаудың заманауи әдістері.
6. Ауруларды емдеу және алдын алу кезінде ветеринариялық құжаттаманы жүргізу тәртібі.
7. Қазақстан Республикасындағы ветеринариялық қызметті реттейтін нормативтік-құқықтық актілер.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Мал ауруларының алдын алу бойынша іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Жануарлардың жұқпалы және жұқпалы емес ауруларының алдын алу және жою бойынша нормативтік-құқықтық актілерді талдау.
2. Жануарлардың ауруларының алдын алу үшін ветеринариялық жабдықтарды пайдалану бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.
3. Эпизоотиялық жағдай мен маусымдық ерекшеліктерді ескере отырып, профилактикалық іс-шаралар жоспарын әзірлеп, енгізу.
4. Белгіленген кестеге сәйкес вакцинация, дегельминтизация және санитарлық өңдеулердің жүргізілуін бақылау.
5. Нормативтік талаптарға сай профилактикалық іс-шаралар бойынша есеп жүргізу және есептілікті ұйымдастыру.
6. Қызметкерлерге профилактика және санитарлық қауіпсіздік қағидалары бойынша нұсқаулық беру.
7. Жүргізілген профилактикалық іс-шаралардың тиімділігін бағалап, түзету шараларын әзірлеу.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
2. Инфекциялық, паразиттік және инфекциялық емес аурулармен малдың дәрі-дәрмектік және дәрі-дәрмектік емес терапиясын таңдау алгоритмі мен критерийлері.
3. Жануарларда емдік-профилактикалық емшараларын орындау әдістері
4. Жануарларды күтіп-бағу және тамақтандыру шарттарына қойылатын талаптар, аурулардың алдын алу мақсатында.
5. Эпизоотология негіздері және санитарлық-гигиеналық нормалар.
6. Вакцинация, дегельминтизация, дезинфекция және басқа да профилактикалық іс-шараларға арналған нормативтер мен нұсқаулықтар.
7. Биоқауіпсіздік принциптері және шаруашылықта инфекциялардың таралуын болдырмау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Жануарлар ауруларының алдын алуға және жоюға бағытталған ветеринариялық-санитариялық және профилактикалық іс-шараларды жүргізу



1-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Мал шаруашылығы кәсіпорындарына арналған кәсіби қолданбалы бағдарламалар мен ақпараттық базаны пайдалану.
2. Ветеринариялық қызметте визуалды және техникалық бақылау әдістерін қолдану.
3. Эпизоотикалық жағдайды және өндірістік тапсырмаларды ескере отырып, кешенді емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын әзірлеу.
4. Ветеринариялық іс-шараларды орындау барысында мамандар мен қызметкерлердің әрекеттерін үйлестіру.
5. Жоспардың орындалуын бақылау, тиімділігін талдау және түзетулер енгізу.
6. Профилактикалық процедураларды жүргізу әдістері мен мерзімдерін негіздеу.
7. Профилактикалық іс-шаралардың нәтижелері бойынша есеп дайындау және оларды бақылау органдарына тапсыру.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
2. Ветеринариялық қадағалау объектілерінде карантиндік іс-шараларды жүргізу жөніндегі қағидалар мен нұсқаулықтар.
3. Мал шаруашылығы қора-жайларындағы микроклимат параметрлерінің нормативтік көрсеткіштері.
4. Профилактикалық іс-шараларды жоспарлауда эпизоотологиялық принциптер.
5. Фермалар мен мал шаруашылығы кешендеріндегі биоқауіпсіздікті бағалау әдістері.
6. Инфекциялардың таралуына және аурулардың алдын алуға әсер ететін зооғигиена негіздері.
7. Профилактикалық іс-шаралар бойынша ветеринариялық есептілік пен құжаттаманы жүргізу талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Дезбарьерлердің жай-күйін, дезинфекция жүргізу сапасын және мал шаруашылығы объектілеріндегі микроклимат параметрлерін тексеру

Машықтар:
1. Ветеринариялық қызметте визуалды және техникалық бақылау әдістерін қолдану
2. Арнайы жабдықтар мен құралдарды пайдалана отырып дезинфекция жүргізу.
3. Дезбарьерлердің тиімділігін бағалап, олардың жұмыстағы бұзушылықтарын уақтылы анықтау.
4. Тиісті құралдарды қолданып микроклимат параметрлерін (температура, ылғалдылық, желдету) өлшеу.
5. Фермалар мен оған жақын аумақтарда дезинфекция, дезинсекция және дератизация іс-шараларын ұйымдастыру және бақылау.
6. Өткерілген санитарлық-қарсыэпизоотикалық іс-шаралар бойынша құжаттама жүргізу және есеп беру.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
2. Инфекциялық, паразиттік және инфекциялық емес аурулармен малдың дәрі-дәрмектік және дәрі-дәрмектік емес терапиясын таңдау алгоритмі мен критерийлері.
3. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу әдістері.
4. Мал шаруашылығы объектілерінде дезбарьерлерді ұйымдастыру және пайдалану бойынша нормативтік талаптар.
5. Микроклиматтық факторлардың жануарлардың саулығы мен өнімділігіне әсері.
6. Дезинфекциялық жұмыстарды жүргізу кезінде қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау қағидалары.
7. Дезинфекция, дезинсекция және дератизацияға арналған қазіргі заманғы құралдар мен препараттар, олардың ерекшеліктері мен шектеулері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Мал шаруашылығы объектілерінде карантиндік іс-шараларды жүзеге асыру

Машықтар:
1. Карантиндік іс-шараларды өткізу бойынша жұмысты ұйымдастыру.
2. Малды диагностикалық зерттеулерге дайындауды жүргізу.
3. Мал шаруашылығы кәсіпорындарында карантиндік іс-шараларды ұйымдастыру бойынша мамандандырылған ақпараттық деректер базасын қолдану.
4. Қаралатын жануарларды оқшаулау және карантинде күтіп-бағу кезінде ветеринариялық ережелердің сақталуын қамтамасыз ету.
5. Карантиндік шараларды жүзеге асыру барысында ветеринариялық және санитарлық қызметтермен үйлестіру жүргізу.
6. Инфекциялардың және аурулардың таралуының алдын алу бойынша барлық шаралардың орындалуын бақылау.
7. Карантиндік шаралардың нәтижелері туралы есеп беру және құжаттаманы жүргізу.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.
2. Ветеринариялық қадағалау объектілерінде карантиндік іс-шараларды жүргізу жөніндегі қағидалар мен нұсқаулықтар.
3. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу әдістері.
4. Биологиялық қалдықтарды сақтау және кәдеге жарату қағидалары.
5. Жануарлардың өлекселерін кәдеге жарату қағидалары.
6. Инфекциялық аурулардың таралу ерекшеліктері және оларды карантин жағдайында локализациялау әдістері.
7. Карантиндегі жануарларды оқшаулау және күтіп-бағу технологиялары мен әдістемелері.
8. Карантин нысандарына қойылатын санитарлық және эпидемиологиялық талаптар.
9. Мемлекеттік ветеринариялық қызмет органдары және карантин жүргізудің сапасын бақылау органдарымен өзара әрекет еру қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Ақпаратты іздеу және талдау
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Ветеринариялық зертхана меңгерушісі

11. "Ауыл шаруашылығындағы ұйымның басшысы (директор, президент және т.б.)"
кәсіп карточкасы

Топ коды:

1210-0

Қызмет атауының коды:

1210-0-073

Кәсіп атауы:

Ауыл шаруашылығындағы ұйымның басшысы (директор, президент және т.б.)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

7

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
2-тарау. Агроөнеркәсіптік кешен саласындағы басшылар мен мамандар лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары 1-бөлім. Басшылардың лауазымдары 1-параграф. Ауыл шаруашылығы саласындағы ұйым (филиал) басшысы.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Агрономия

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Бизнес және басқару

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) бизнес және басқару және/немесе құқық және/немесе әлеуметтік ғылымдар және/немесе өсімдік шаруашылығы және/немесе мал шаруашылығы және/немесе және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және басшылық лауазымдардағы жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

1210-0-049 - Ауыл шаруашылығы ұйымының директоры

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ауыл шаруашылығы ұйымының табысты жұмыс істеуі және тұрақты дамуы мақсатында менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін пайдалана отырып басқару

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін басқару
2. Ауыл шаруашылығы ұйымының стратегиясын әзірлеуді ұйымдастыру
3. Ауыл шаруашылығы ұйымының стратегиясын іске асыруды ұйымдастыру
4. Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін мониторингілеуді және бағалауды жүзеге асыру.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін басқару



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы ұйымының сыртқы ортасын және ішкі ортасын талдау

Машықтар:
1. Жағдайды талдау.
2. Ауыл шаруашылығы ұйымының жекелеген құрылымдарының тиімділігін бағалау.
3. Жауапкершілікті бөліп беру 4. Стандартты емес жағдайларда шешім қабылдау.
5. Проблемалық мәселелерді шешу.
6. Мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығының барлық салаларының дамуындағы тенденцияларды болжау.
7. Тәуекелдерді бағалау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы ұйымының өндірістік қызметінің ерекшелігі.
2.Сыртқы ортаны мониторингілеу принциптері, әдістері, технологиялары.
3. Сыртқы ортаны талдау әдістері.
4. Елдегі және шетелдегі саяси, құқықтық, әлеуметтік-мәдени, экономикалық, технологиялық жағдайдың даму заңдылығы.
5. Ауыл шаруашылығы ұйымының тиімділігіне әсер ететін сыртқы орта факторларын талдау принциптері, әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Сыртқы ортаны және ішкі ортаны есепке алу

Машықтар:
1. Жағдайды бағалау.
2. Проблемалық мәселелерді шешу.
3. Оқиғалардың дамуын болжау.
4. Көптеген көздерден ақпаратты іздеуді және өңдеуді жүзеге асыру.
5. Өз ұстанымын қорғау.
6. Оппоненттерді сендіру.

Білімдер:
1. Саланың ерекшелігі.
2. Мүдделі тараптар мүдделерінің салалары.
3. Ұйымның барлық қызметкерлерінің ұйым мәдениетінің нормалары мен қағидаларын қабылдауын қамтамасыз ету принциптері, әдістері, технологиялары.
4. Ішкі еңбек тәртібі қағидаларын.
5. "Ветеринария туралы" ҚР Заңы.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы ұйымының стратегиясын әзірлеуді ұйымдастыру



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы ұйымының жалпы стратегиясын әзірлеу

Машықтар:
1. Ақпаратты синтездеу.
2. Қызмет нәтижелерін және тәуекелдерді бағалау.
3. Проблемалық мәселелерді шешу.
4. Оқиғалардың дамуын болжау.
5. Конференцияларға, семинарларға, көрмелерге қатысады.
6. Өндірістік жарақаттанудың және кәсіптік аурулардың алдын алу бойынша профилактикалық іс-шараларды жүргізуді қамтамасыз етеді.

Білімдер:
1. Барлық мүдделі топтар арасында ауыл шаруашылығы ұйымының миссиясына, стратегиялық мақсаттарына қатысты бірауыздылығын қамтамасыз ету әдістері, технологиялары.
2. Ауыл шаруашылығы ұйымын дамытудың стратегиялық басымдықтарын анықтау принциптері.
3. Ауыл шаруашылығы ұйымының қысқа, орта, ұзақ мерзімді стратегиялық міндеттерін анықтау технологиялары.
4. Стратегиялық жоспарды әзірлеудің тәсілдері мен технологиялары.
5. Стратегиялық міндеттерді шешу үшін қажетті ресурстарды анықтау технологиялары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ауыл шаруашылығы ұйымының бизнес-жоспарын әзірлеуге басшылық ету

Машықтар:
1. Қызметті жоспарлау.
2. Қызмет нәтижелерін бағалау.
3. Оқиғалардың дамуын болжау.
4. Қол астындағыларды ынталандыру.
5. Ақпаратты трансляциялау.
6. Ұйымның (филиалдың) штаттық кестесін, қаржылық жоспарын, жылдық есебін және жылдық бухгалтерлік теңгерімін бекітеді.
7. Жұмыскерлерге уақтылы және толық көлемде еңбекақы төлеуді қамтамасыз етеді.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы ұйымының өндірістік қызметінің ерекшелігі.
2. Бизнес-жоспарды іске асыру үшін мерзімдер мен ресурстарды анықтаудың құралдары мен технологиялары.
3. Бизнес-жоспарлау әдістемесі.
4. Еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау мен өрт қауіпсіздігі жөніндегі қағидаларды.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы ұйымының стратегиясын іске асыруды ұйымдастыру



1-дағды:
Ресурстарды іріктеу және оларды бөлу

Машықтар:
1. Жағдайды және өзгерістерді талдау.
2. Қызметті жоспарлау.
3. Шешімдерді қабылдау.
4. Ресурстарды бөлу.
5. Тәуекелдерді бағалау.
6. Ұйымның құрылымдық бөлімшелерінің жұмысын және өзара іс-қимылын ұйымдастырады.

Білімдер:
1. Саланың ерекшелігі.
2. Ауыл шаруашылығы ұйымының ресурстарға қажеттілігін бағалау әдістері, технологиялары, құралдары.
3. Ресурстық жоспарлаудың принциптері мен технологиялары.
4. Ресурстарды пайдалану тиімділігінің критерийлерін анықтау әдістемесі.
5. Кірістер мен шығыстардың бюджеттік сметасын және ұйымның табыс әкелетін қызметінен алынған қаражат бойынша кірістер мен шығыстар сметасын жасаудың және келісудің тәртібін.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Кәсіпорынның құндылықтарын, мәдениетін, жалпы саясатын қалыптастыру

Машықтар:
1. Қол астындағыларды ынталандыру.
2. Жоспарларды, жобаларды, қызмет нәтижелерін, жекелеген процедуралардың тиімділігін, жағдайды бағалау.
3. Жанжалды жағдайлардың алдын алу және оларды шешу.
4. Оқиғалардың дамуын болжау.
5. Өзін-өзі басқаруды және уақытты басқаруды (тайм-менеджмент) жүзеге асыру.

Білімдер:
1. Ұйымдастыру мәдениетінің құндылықтарын, нормалары мен қағидаларын әзірлеу құралдары.
2. Ұйымдастыру мәдениетінің нормалары мен қағидаларының сақталуын бақылау құралдары.
3. Іскерлік қарым-қатынас этикасы.
4. Жанжалдарды шешу принциптері.
5. Қарамағындағылардың қызмет стандарттарын анықтау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Ұйымдастыру құрылымын, жеке саясат пен процедураларды әзірлеу

Машықтар:
1. Қызметті жоспарлау.
2. Жанжалды жағдайлардың алдын алу және оларды шешу.
3. Оқиғалардың дамуын болжау.
4. Көптеген көздерден ақпаратты синтездеу.
5. Жұмыс күшіне сапалы талдау жүргізу (әлеует, мотивация, мобильділік).

Білімдер:
1. Стратегиялық міндеттерді шешуге барабар ұйымның құрылымын анықтау тәсілдері.
2. Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін реттейтін құжаттарды әзірлеу және бекіту механизмі.
3. Бақылау нысандары, әдістері, принциптері. Бақылау функцияларын іске асыру механизмі.
4. Сыртқы әлеммен тиімді коммуникациялардың принциптері, әдістері, технологиялары.
5. БАҚ өкілдерімен және қоғамдық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау ерекшеліктері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін мониторингілеуді және бағалауды жүзеге асыру.



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін мониторингілеу және бағалау

Машықтар:
1. Жағдайды, қызмет нәтижелерін, жекелеген процедуралардың тиімділігін бағалау.
2. Көптеген көздерден ақпаратты синтездеу.
3. Жоспарлардың орындалу дәрежесін, ұйымдастыру мәдениетінің нормалары мен қағидаларының сақталуын, ресурстарды пайдаланудың тиімділігін бағалау.
4. Бақылау іс-шараларының тиімділігін бағалау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы ұйымының қызметін сипаттайтын деректерді жинау және өңдеудің тиімді жүйелерін ұйымдастыру технологиясы.
2. Ұйымның негізгі өндірістік-экономикалық көрсеткіштерін бәсекелестердің қызметін сипаттайтын ұқсас әдістермен салыстыру әдістері.
3. Жоспарлар мен болжамдардың орындалуын талдау принциптері, әдістері, технологиялары, құралдары.
3. Жоспарлар мен болжамдардың орындалуын талдау принциптері, әдістері, технологиялары, құралдары.
4. Қазақстан Республикасының Жер кодексі.
5. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" ҚР Заңы

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ауыл шаруашылығы ұйымы қызметінің нәтижелері туралы есептер дайындау

Машықтар:
1. Өзін-өзі басқаруды және уақытты басқаруды (тайм-менеджмент) жүзеге асыру.
2. Жағдайды, қызмет нәтижелерін, жекелеген процедуралардың тиімділігін бағалау.
3. Қызметті жоспарлау.
4. Оқиғалардың дамуын болжау.
5. Проблемалық жағдайларды шешу.
6. Ұйымның қызметінде заңдылықтың сақталуын қамтамасыз етеді.

Білімдер:
1. Түрлі мүдделі тараптар үшін ұйымның қызметі туралы есептерді дайындау технологиясы.
2. Билік органдарына және басқа да мүдделі тараптарға есеп беру тәртібі.
3. Ұйымның шаруашылығын жүргізу және басқару әдістерін.
4. Ұйымның өндірістік-шаруашылық және қаржы-экономикалық қызметін.
5. Тиісті ауыл шаруашылығы саласының ғылыми жетістіктері мен озық тәжірибесін.
6. "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" ҚР заңын.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Дербестік және жауапкершілік
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Өзгерістерді басқару
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Мотивация
Тәлімгерлік (тәлімгерлік, коучинг)
Бастамашылық
Компьютерлік сауаттылық
Сыни ойлау
Көшбасшылық
Логикалық ойлау
Көп мәселелік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

7

Ветеринариялық зертхана меңгерушісі

12. "Әр түрлі қызмет атқарушы, фермерлік шаруашылық" кәсіптің карточкасы

Топ коды:

9211-3

Қызмет атауының коды:

9211-3-003

Кәсіп атауы:

Әр түрлі қызмет атқарушы, фермерлік шаруашылық

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

1

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (1-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 1 қыркүйектегі № 364 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 7 қыркүйекте № 33389 болып тіркелді.
261-параграф. Малдарға, оның ішінде аса қиын және ерекше малдардың қауіпті топтарына қарау жөніндегі жұмысшы.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-3-004 - Мал шаруашылығындағы білікті жұмысшы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Сүтті бағыттағы ірі қара малды өсіру, күту, күтіп-ұстау және өсімін молайту бойынша қосалқы жұмыстарды орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Табындағы сауын сиырларды, бұзаулары бар теліме сиырларды, профилактикалық және сүтті кезеңдегі бұзауларды және ірі қара малдың тұқымдық төлін күту жөніндегі қолмен жүргізілетін және ішінара механикаландырылған жұмыстар
2. Жануарларды күтіп-ұстау жөніндегі жұмыстардың технологиялық тізбегін орындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Табындағы сауын сиырларды, бұзаулары бар теліме сиырларды, профилактикалық және сүтті кезеңдегі бұзауларды және ірі қара малдың тұқымдық төлін күту жөніндегі қолмен жүргізілетін және ішінара механикаландырылған жұмыстар



1-дағды:
Табындағы сауын сиырларды, бұзаулары бар теліме сиырларды күтіп-ұстау

Машықтар:
1. Механикаландырылған кешендер мен фермалар жағдайында сауын сиырларды күтуді жүзеге асыру.
2. Сауын сиырларды күту қағидаларын сақтау.
3. Механикаландырылған кешендер мен фермаларда жабдықтарды баптауды және оларға қызмет көрсетуді жүргізу.
4. Малдың денсаулық жағдайын бақылап, ауру белгілері байқалған жағдайда дер кезінде хабарлау.
5. Сауын сиырлар мен бұзаулы сиырларды белгіленген рацион бойынша азықтандыру және суару.
6. Мал ұстайтын орындарда тазалық пен санитариялық жағдайды сақтау.
7. Сауын сиырлардың өнімділігін және жем-шөптің жұмсалуын есепке алу.
8. Малға күтім жасауда жекелей және топтық тәсілді қолдану.

Білімдер:
1. Ветеринария және зоогигиена негіздері.
2. Сүтті тұқымды ірі қара малдың өнімділік-биологиялық ерекшеліктері.
3. Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру негіздері.
4. Сиыр сауу технологиялары.
5. Сауын сиырлар мен бұзаулы сиырларға арналған азықтандыру нормалары мен рациондары.
6. Қора-жайлар мен жабдықтарды санитарлық өңдеу қағидалары.
7. Зоотехникалық құжаттарды жүргізу тәртібі.
8. Ірі қара малға күтім жасау кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Профилактикалық және сүтті кезеңдегі бұзауларды, ірі қара малдың толықтырушы төлін өсіру

Машықтар:
1. Бұзаулау және емізу кезеңінде төлді өсіру технологиясын сақтау.
2. Аналық мал басына төлдеуге жәрдемдесу бойынша жұмыстарды көрсету.
3. Бұзаулар мен төлді қарқынды өсіруді жүргізу.
4. Түрлі жыныстық-жастық топтардағы сүтті бағыттағы ірі қара малды азықтандыру және суару технологиясын сақтау.

Білімдер:
1. Азықтың зооогигиениялық маңызы.
2. Азық сапасын бағалау және сертификаттау негіздері.
3. Азықты малға беруге дайындау технологиясы.
4. Сүтті өнімділік бағытындағы ірі қара малдың бұзаулары мен төлін өсіру және күтіп-ұстау технологиялары.
5. Азық дайындау технологииялары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жануарларды күтіп-ұстау жөніндегі жұмыстардың технологиялық тізбегін орындау



1-дағды:
Сауын сиырларды азықтандыру және суару технологиясын сақтау

Машықтар:
1. Азықтандыру және суару режимін сақтау.
2. Механикаландырылған агрегаттарға қызмет көрсету.
3. Жем-шөпті таратпас бұрын оның сапасын бақылау.
4. Рацион мен жануарлардың физиологиялық жағдайын ескере отырып, жем дайындап, тарату.
5. Азықтандыру, жем-шөп пен судың шығыны бойынша есеп жүргізу.
6. Астаулардың, суаттардың және жем дайындайтын цехтың тазалығы мен санитарлық жағдайын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Азықтың қоректілігі мен қорытылуын есепке алғандағы азықтандыру нормалары мен режимі.
2. Фермалар мен кешендерде ірі қара малды күтіп-ұстаудың зоогигиеналық нормалары.
3. Жем-шөптің классификациясы және олардың қоректік құндылығы.
4. Азықтандырудың сауынды сиырлардың өнімділігі мен саулығына әсері.
5. Су сапасына қойылатын талаптар және жануарларды суару технологиясы.
6. Жем таратқыштар, суаттар және басқа да жабдықтармен жұмыс істеудің негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Бұзаулар мен толықтырушы төлді азықтандыру және суару технологиясын сақтау

Машықтар:
1. Сүтті және сүттіден кейінгі кезеңде бұзауларды азықтандыру және суару технологиясын сақтау.
2. Толықтырушы төлді азықтандыру және суару технологиясын сақтау.
3. Сүт алмастырғыштар мен ботқаларды дайындау, жем мен судың температуралық режимін сақтау.
4. Жем-шөптің желінуін және бұзаулардың жағдайын бақылау.
5. Жас малдың азықтандыруы мен өсуін жеке есепке алу.
6. Құрал-саймандардың, астаулар мен суаттардың тазалығын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Сүтті өнімділік бағытындағы ірі қара малдың ересек мал басының және төлдерінің су тұтынуының тәуліктік нормалары.
2. Азық қорыту физиологиясы және биологиясы.
3. Бұзауларды азықтандырудың жас ерекшеліктері (өсу кезеңдері, ірі азықтарға көшу).
4. Бұзаулар мен жас малға қолданылатын азықтардың құрамы мен қоректік құндылығы.
5. Жас малды азықтандыру кезіндегі санитария мен гигиена талаптары.
6. Азықтандырудағы ауытқулардың белгілері (іш өту, өсуінің артта қалуы және т.б.) және олардың алдын алу шаралары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

13. "Сүт өндірісінің зоотехнигі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-009

Кәсіп атауы:

Сүт өндірісінің зоотехнигі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
15-параграф. Зоотехник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Зоотехния

Біліктілік:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты сүт өндірісінің зоотехнигі: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және ІІ санатты зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес;
ІІ санатты сүт өндірісінің зоотехнигі: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 3 жылдан кем емес немесе (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния мамандығы бойынша білім және санаты жоқ зоотехник лауазымындағы жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;
Санаты жоқ сүт өндірісінің зоотехнигі: жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша немесе зоотехния мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

3142-0-010 - Бөлімше (кешен, ауыл шаруашылығы учаскесі, ферма) зоотехнигі

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ауыл шаруашылығы жануарларының барлық түрлері мен тұқымдарын күтіп-ұстаудың, азықтандырудың және өсірудің технологиялық процесін ұйымдастыру

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Өнім өндірісін жақсарту үшін әр түрлі тұқымдағы ауыл шаруашылығы жануарларын дайындау
2. Жануарлардың жыныстық-жас топтарына (физиологиялық жай-күйі бойынша) жылжуды жүзеге асыру, ветеринариялық-санитариялық қағидалар мен нормаларға сәйкес малды азықтандыру және күту
3. Азықты тиімді пайдалануды ұйымдастыру, фермаларда күтіп-бағудың, азықтандырудың және күтім жасаудың жаңа әдістерін енгізу
4. Жоғары өнімді жануарларды шығару бойынша селекциялық-асылдандыру жұмысына басшылық ету
5. Мал шаруашылығында асыл тұқымды бастапқы есепке алу құжаттарын жүргізу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Өнім өндірісін жақсарту үшін әр түрлі тұқымдағы ауыл шаруашылығы жануарларын дайындау



1-дағды:
Өнім өндіру үшін әр түрлі тұқымды ауыл шаруашылығы жануарларын дайындау бойынша жұмыстарды орындау

Машықтар:
1. Өнімді өндіру үшін шешудің әртүрлі тәсілдерін болжайтын практикалық міндеттерді таңдау.
2. Жануарлардың сапасын жақсарту үшін қажетті әрекеттерді жүзеге асыру;
3. Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру мен өткізудің экономикалық тиімді технологияларын таңдау және пайдалануды жүзеге асыру.
4. Жануарлардың физиологиялық жағдайы мен тұқымдық ерекшеліктерін ескере отырып, азықтандыру және ұстау жоспарларын әзірлеу.
5. Жануарлардың тұқымдық стандарттар мен өнімділік бағытына сәйкестігін бақылау.
6. Жануарларды сыртқы пішіні, өнімділік және көбею қасиеттері бойынша бағалау.
7. Малдың қозғалысы, өнімділігі және тұқымдық құндылығы бойынша есеп жүргізу және есеп беру.
8. Алдын алу және емдеу шараларын үйлестіру мақсатында ветеринариялық мамандармен өзара іс-қимыл жасау.

Білімдер:
1. Өнім өндіру үшін әртүрлі тұқымды ауыл шаруашылығы жануарларын дайындауда кәсіптік практикалық, теориялық білімдер және практикалық тәжірибе.
2. Өнім өндіру үшін әртүрлі тұқымды ауыл шаруашылығы жануарларын дайындауда стратегиялық тәсілдерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды шешу тәсілдері.
3. Әртүрлі тұқымдағы жануарларды күтіп-бағу, азықтандыру және пайдалану бойынша нормативтер мен талаптар.
4. Сүтті ірі қара мал шаруашылығындағы генетика, селекция және асылдандыру жұмыстарының негіздері.
5. Сүтті ірі қара тұқымдарының ерекшеліктері және олардың өнімділікке әсері.
6. Сүт өнімдерінің сапасын бағалау әдістері және оның шығымына әсер ететін факторлар.
7. Зоотехникалық ақпаратты есепке алу және талдау бойынша заманауи цифрлық жүйелер.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Мал шаруашылығын дамыту, табынның өсімін жақсарту, малдардың өнімділігін арттыру, төлдің шығуын арттыру бойынша іс-шараларды әзірлеуді және орындауды ұйымдастыру

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы малдарын өсіру және олардың өсімін молайту кезінде теориялық білімді практикада қолдану.
2. Мал шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысатын орындаушылар ұжымының жұмысын ұйымдастыру.
3. Бекітілген қызмет көрсету аймағында жануарларды өсіру және құжаттауда практикалық және танымдық дағдыларды қолдану.
4. Төлі мен асыл тұқымдық құндылығын арттыруға бағытталған бағдарламаларды әзірлеу және енгізу.
5. Табындағы репродуктивтік көрсеткіштерді (ұрықтану, буаздық, төл алу және т.б.) бағалау және бақылау.
6. Өнімділік пен көбеюге әсер ететін аурулардың алдын алу шараларын ұйымдастыру.
7. Зоотехниялық іс-шаралардың тиімділігін талдау және жоспарларға түзетулер енгізу.
8. Төл алу көрсеткішін арттыру және өлім-жітімді азайту бойынша жоспарлар әзірлеуге қатысу.

Білімдер:
1. Жануарлардың генетикасы, физиологиясы, зоологиясы және ветеринария базалық білімі.
2. Ауыл шаруашылығы жануарларының зоологиясы, анатомиясы, физиологиясы.
3. Ауыл шаруашылығы жануарлары бойынша есептілік және ақпарат тәртібі.
4. Табынды көбейтудің заманауи әдістері (жасанды ұрықтандыру, биотехнологиялар).
5. Сүт бағытындағы ірі қара малдың өнімділік көрсеткіштері және оларды арттыру әдістері.
6. Сүтті мал шаруашылығындағы өндірістік процесті басқару принциптері.
7. Өндірістік міндеттерді ескере отырып, табынның саны мен құрылымын жоспарлаудың негіздері.
8. Төлді көбейту және бордақылау шараларының экономикалық тиімділігін есептеу әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жануарлардың жыныстық-жас топтарына (физиологиялық жай-күйі бойынша) жылжуды жүзеге асыру, ветеринариялық-санитариялық қағидалар мен нормаларға сәйкес малды азықтандыру және күту



1-дағды:
Бастапқы зоотехникалық құжаттаманы жүргізу және бекітілген қызмет көрсету аймағында мал өсіру

Машықтар:
1.Кәсіптік қызмет шеңберінде құжаттау және есеп жүргізу.
2.Қазіргі заманғы есептеу техникасы, ұйымдастыру техникасы, коммуникация және байланыс құралдарын пайдалану.
3.Жануарларды бақылау өлшеулерін жүргізуді; табынның қозғалыс айналымын жасауды ұйымдастыру.
4. Ауыл шаруашылық учаскесі, цехы қызметінің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу.
5. Мал шаруашылығы бойынша тапсырмалардың жобаларын әзірлеу және олардың орындалуын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Айлық, тоқсандық және жылдық жоспарларды әзірлеу қағидалары.
2. Бастапқы зоотехникалық құжаттама бойынша кәсіби қызметті орындауды жүзеге асыру.
3. Қызметтің осы түріне тән тәуекелдер оларды бақылай және барынша азайта алады.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Азық шығынының кітабын жүргізу. Жануарларды азықтандыру рационын құру

Машықтар:
1. Жануарлардың азықтандырудың прогрессивті тәсілдерін қамтамасыз ету.
2. Мал шаруашылығы бойынша тапсырмалардың жобаларын әзірлеу және олардың орындалуын қамтамасыз ету.
3. Жануарлардың жасы, өнімділігі және физиологиялық жағдайын ескере отырып, азықтандыру рационын құрастыру.
4. Азықтардың сапасын және олардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін бақылау.
5. Азықтардың шығынын түрлері, жануарлар топтары және азықтандыру кезеңдері бойынша есепке алу.
6. Өнімділік көрсеткіштеріне (салмақ қосу, сүт өнімі және т.б.) сүйене отырып, азықтандыру тиімділігін талдау.
7. Рационды есептеу және азық шығынын жүргізу үшін арнайы бағдарламаларды (мысалы, RationBalancer, 1С және т.б.) пайдалану.
8. Жануарлардың макро- және микроэлементтерге, дәрумендерге және энергияға деген қажеттілігін анықтау.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы жануарларының анатомиясы мен физиологиясының ерекшеліктері.
2. Ауыл шаруашылығы жануарларының дұрыс қоректену қағидалары және қоректік уланудың алдын алу қағидалары.
3. Азықтардың жіктелуі және олардың қоректік құндылығы.
4. Әр жастағы және физиологиялық жағдайдағы жануарларды азықтандыру нормалары.
5. Рационның жануарлар саулығы мен өнімділігіне әсері.
6. Азықтарды сақтау және тасымалдау қағидалары.
7. Азықтандыруға байланысты зоогигиена негіздері (режим, суару, астау мен су құбырларының санитариясы).
8. Азық нормаларын және азық айналымын есептеу әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Азықты тиімді пайдалануды ұйымдастыру, фермаларда күтіп-бағудың, азықтандырудың және күтім жасаудың жаңа әдістерін енгізу



1-дағды:
Фермаларда күтіп-ұстаудың және азықтандырудың прогрессивті әдістерін енгізу

Машықтар:
1. Стратегиялық жоспарлауда, жұмысты бағалауда, жағдайды талдауда практикалық және танымдық дағдыларды қолдану.
2. Өнім өндіру үшін қажетті ең тиімді технологияларды таңдау.
3. Өндірістік қызметтің тиімділігін бағалау.
4. Жергілікті жағдайлар мен ресурстарды ескере отырып, жануарларды күтіп-бағу және азықтандырудың инновациялық технологияларын талдау және енгізу.
5. Жануарларды күтіп-бағу және азықтандырудың жаңа әдістері бойынша персоналды оқытуды және нұсқамалық өткізуді ұйымдастыру.
6. Азықты ұтымды пайдалану және малға оңтайлы күтім жасау мақсатында ферманың барлық бөлімшелерінің жұмысын үйлестіру.
7. Енгізілген технологиялардың жануарлар саулығы мен өнімділігіне әсерін бақылау және бағалау.
8. Азықтандыру және күтіп-бағу үдерістерін басқаруға арналған цифрлық құралдар мен бағдарламалық жасақтаманы пайдалану.

Білімдер:
1. Жануарлардың генетикасының, физиологиясының, зоологиясы мен ветеринарияның негіздері.
2. Жануарлардың негізгі аурулары және олардың алдын алу әдістері.
3. Мал шаруашылығы бойынша жобалық тапсырмаларды әзірлеу қағидалары.
4. Өнімділікті арттыруға және жануарлар саулығын сақтауға бағытталған жануарларды ұстаудың заманауи әдістері мен технологиялары.
5. Азық пен ферма ресурстарын ұтымды пайдаланудың экономикалық негіздері.
6. Тұрақты мал шаруашылығының принциптері және экологиялық талаптар.
7. Енгізілетін технологиялардың тиімділігін бағалау әдістері және жануарлардың өнімділік көрсеткіштері.
8. Фермаларда жаңа технологияларды қолдану кезінде еңбек қорғау және техника қауіпсіздігі қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ұйымның селекциялық-аслыдандыру жұмысы жоспары бойынша белгіленген есепке алу нысандарына асыл тұқымды мал өнімділігінің бастапқы деректерін енгізу

Машықтар:
1. Мал өнімділігі көрсеткіштерін бастапқы есепке алудың белгіленген нысандарын ресімдеу.
2. Асыл тұқымды малдардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың стандартты бағдарламаларын пайдалану.
3. Жалпы есеп базасына жібермес бұрын енгізілген деректердің дұрыстығы мен толықтығын тексеру.
4. Деректердегі ауытқулар мен қателіктерді анықтау үшін өнімділіктің базалық көрсеткіштерін талдау.
5. Деректерді өңдеу барысында олардың сақталуын және құпиялылығын қамтамасыз ету.
6. Ақпаратты нақтылау және түзету үшін басқа мамандармен (зоотехниктермен, ветеринарлармен) өзара іс-қимылды үйлестіру.

Білімдер:
1. Ұйымның селекциялық - асылдандыру жұмысының жоспары бойынша әр түрлі мал өнімділігінің көрсеткіштерін асыл тұқымды есепке алу құжаттамасын жүргізу тәртібі.
2. Ұйымда әр түрлі жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу бойынша стандартты бағдарламаларды пайдалану тәртібі.
3. Жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін статистикалық өңдеу және талдау негіздері.
4. Ауыл шаруашылығы ұйымдарындағы ақпараттық қауіпсіздік пен деректерді қорғау талаптары.
5. Селекциялық-асыл тұқымдық құжаттаманы жүргізу кезінде қызметтер арасындағы өзара әрекет ету қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-еңбек функциясы:
Жоғары өнімді жануарларды шығару бойынша селекциялық-асылдандыру жұмысына басшылық ету



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы малдарын өсіру және өсімін молайту

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы малдарын өсіру және олардың өсімін молайту кезінде теориялық білімді практикада қолдану.
2. Нұсқаулыққа сәйкес асыл тұқымды малдарды және олардың нөмірлері мен лақап аты бойынша материалдарды сәйкестендіру.
3. Нұсқаулықтарға сәйкес жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін өлшеуді жүзеге асыру.
4. Асыл тұқымды малдарды іріктеуді және таңдауды жүзеге асыру.
5. Бір немесе бірнеше тұқымды будандастыруды жүргізу.
6. Малдардың өнімділігін арттыру, табынның өсімін жақсарту және мал төлінің шығуын арттыру бойынша жұмыстар жүргізу.

Білімдер:
1. Ауыл шаруашылығы малдарын өсіру және өсімін молайту мәселелерін шешу үшін қажетті ақпарат. 2. Жануарлардың генетикасының, физиологиясының, зоологиясы мен ветеринарияның негіздері. 3. Мал шаруашылығында компьютерлік техниканы пайдалану қағидалары. 4. Ауыл шаруашылығы жануарларының анатомиясының ерекшеліктері, асырау тәсілдері, сондай-ақ азықтандыру кезіндегі нюанстар. 5. Мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің заманауи технологиялары; асылдандыру ісі. 6. Жануарлардың негізгі аурулары және олардың алдын алу әдістері; 7. Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының әр түрлі түрлерін сәйкестендіру (лақап ат беру, ен салу, таңбалау, чиптеу) техникасы.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау

Машықтар:
1. Ұйымның селекциялық-асылдандыру жұмысының жоспары бойынша жануарлар мен құстарды өлшеуге арналған жабдықтар мен құралдарды пайдалану.
2. Асыл тұқымдық құндылығын анықтау үшін жануарлар мен құстарды аспаптық өлшеу техникасын меңгеру.
3. Жануарлардың асыл тұқымдық құндылығын бағалау үшін алынған өлшем деректерін талдау.
4. Асыл тұқымды жоғары өнімді жануарларды селекциялық-асыл тұқымдық жұмыста қолдану бойынша есептер мен ұсыныстар дайындау.
5. Өлшеу жүргізу және асыл тұқымдық құндылықты бағалау кезінде мамандардың жұмысын үйлестіру.
6. Құрал-жабдықты дұрыс пайдалану және өлшеу әдістері бойынша персоналды оқыту жүргізу.

Білімдер:
1. Ұйымның селекциялық-асылдандыру жұмысын жүргізудегі малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтаудың маңызы.
2. Малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөніндегі ұйымның селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс жоспарының бөлімі.
3. Асыл тұқымдық құндылығын анықтау үшін жануарлар мен құстарды аспаптық өлшеу қағидалары мен тәртібі.
4. Әр түрлі жануарлар мен құстармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау қағидалары.
5. Аспаптық өлшеулер нәтижелерін статистикалық өңдеу және интерпретациялау әдістері.
6. Жануарлардың асыл тұқымдық құндылығына әсер ететін генетика негіздері.
7. Дәл өлшеулер жүргізу үшін жабдықтың техникалық күйіне және калибрлеуге қойылатын талаптар.
8. Селекциялық-асыл тұқымдық жұмыста сапаны басқару және бақылау негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

5-еңбек функциясы:
Мал шаруашылығында асыл тұқымды бастапқы есепке алу құжаттарын жүргізу



1-дағды:
Есепке алуды және есептілікті жүргізу

Машықтар:
1. Зоотехникалық құжаттаманы жүргізу. 2. Арнайы бағдарламаларды пайдалана отырып, мал шаруашылығы бойынша белгіленген есептілікті есепке алуды және жүргізуді ұйымдастыру. 3. Есепке алу нысандары мен журналдарын уақтылы және дұрыс толтырылуын қамтамасыз ету. 4. Асыл тұқымдық ақпаратты сақтау және өңдеу үшін электрондық деректер базаларын пайдалану. 5. Енгізілетін деректердің сапасы мен толықтығын бақылау. 6. Басшылық пен бақылаушы органдарға арналған есептерді қалыптастыру. 7. Асыл тұқымдық құжаттаманың құпиялылығы мен сақталуын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Есептеу техникасының, коммуникациялардың және байланыстың қазіргі заманғы құралдары.
2. Әртүрлі малдардың өнімділік, өсімін молайту және асыл тұқымдық қасиеттерін есепке алу әдістері.
3. Зоотехникалық және асыл тұқымды есепке алу құжаттамасын жүргізу тәртібі.
4. Зоотехникалық және асыл тұқымды есеп жүргізудің қолданыстағы нысандары.
5. Мал шаруашылығында компьютерлік техниканы пайдалану қағидалары.
6. Мал шаруашылығындағы электрондық есепке алу жүйелерімен жұмыс істеу қағидаттары (мысалы, 1С, SELEX, басқа салалық бағдарламалар).
7. Деректермен жұмыс істеу кезінде ақпараттық қауіпсіздік талаптары.
8. Ауыл шаруашылық ұйымдарында құжаттаманы мұрағаттау және сақтау қағидалары.
9. Асыл тұқымдық есеп пен есептілікті жүргізу саласындағы заңнама.
10. Асыл тұқымды шаруашылықтарда жануарлардың әртүрлі санаттары мен өнімдерін есепке алудың ерекшеліктері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Белгіленген есеп жүргізу нысандарын, асыл тұқымды мал өнімділігінің бастапқы деректерін енгізу

Машықтар:
1. Мал өнімділігі көрсеткіштерін бастапқы есепке алудың белгіленген нысандарын ресімдеу. 2. Асыл тұқымды малдардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың стандартты бағдарламаларын пайдалану. 3. Малдың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу үшін асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша арнайы ақпараттық-коммуникациялық бағдарламаларды пайдалану.

Білімдер:
1. Ұйымның селекциялық - асылдандыру жұмысының жоспары бойынша мал өнімділігінің көрсеткіштерін асыл тұқымды есепке алу құжаттамасын жүргізу тәртібі.
2. Ұйымда жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу бойынша стандартты бағдарламаларды пайдалану тәртібі.
3. Ұйымда өнімділік көрсеткіштерін өңдеу бойынша асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша арнайы ақпараттық-коммуникациялық бағдарламаларды пайдалану тәртібі.
4. Ұйымда бастапқы есептік асыл тұқымды құжаттарды мұрағаттау тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Ойлау икемділігі
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Сүт фермаларының жұмысшысы

6

Мал дәрігері

14. "Сүт фермаларының жұмысшысы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-9

Қызмет атауының коды:

6121-9-005

Кәсіп атауы:

Сүт фермаларының жұмысшысы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
V бөлік 20-бөлім. Мал шаруашылығындағы жұмыстар және жұмысшы кәсіптері. 74. Сауыншы. 1-параграф. Сауыншы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
V бөлік 20-бөлім. Мал шаруашылығындағы жұмыстар және жұмысшы кәсіптері. 74. Сауыншы.2-параграф. Сауыншы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-9-006 - Фермер, сүт өнімдері

Қызметтің негізгі мақсаты:

Сүтті бағыттағы ірі қара мал өсіру жөніндегі негізгі өндірістік процестерді орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Сүтті бағыттағы асыл тұқымды мал шаруашылығында өндірістік процестерді орындауға қатысу
2. Тауарлы сүтті ірі қара мал шаруашылығында өндірістік процестерді орындауға қатысу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Сүтті бағыттағы асыл тұқымды мал шаруашылығында өндірістік процестерді орындауға қатысу



1-дағды:
Сүтті бағыттағы ірі қара малдың асыл тұқымды мал басын көбейтуді жоспарлау үшін бастапқы деректерді мониторингтеу, жинау және талдау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Бұзаулар мен сиырлардың жыныстық күйін анықтау.
2. Өсімді молайтужың есептік құжаттарын жүргізу (ұрықтардыру журналы, қызу және төл карталары).
3. Жануарларды жынысы, жасы, физиологиялық жай-күйіне қарай іріктеу және топтау.
4. Жануарларды ұрықтандыру тәртібі мен мерзімдерін сақтау.
5. Ақпарат жинау және талдау үшін негізгі цифрлық құралдарды пайдалану.
6. Белгіленген параметрлер бойынша тұқымдық топтарды қалыптастыруға қатысу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Өсімді молайтуды жоспарлау үшін деректер жинау процесін ұйымдастыру және бақылау (ұрықтандыру кезеңі, ұрықтандыру, буаздық, төлдеу).
2. Өсімді молайтуды көрсеткіштерін талдау (ұрықтандыру индексі, буаздық коэффициенті, түсік, қайта ұрықтандыру және т.б.).
3. Өсімді молайтуды жоспарлау үшін цифрлық есеп және талдау жүйелерін пайдалану (1С, SELEX, Excel және т.б.).
4. Өсімді молайтудың бұзылу себептерін анықтау және оларды жою шараларын ұсыну.
5. Ұрықтандыру, буаздық және төлдеу жоспарын құрастыру және орындалуын бақылау.
6. Сиырлар мен бірінші төлдеген бұзаулардың төлдеу алдындағы және төлдегеннен кейінгі физиологиялық жай-күйін бақылау.
7. Генетикалық, зоотехникалық және өнімділік деректеріне негізделген тұқымдық топтарды қалыптастыруға қатысу.
8. Бірінші төлдеген бұзаулар мен жаңа төлдеген сиырларды жекелей көрсеткіштерге сәйкес сиыр сүтінің көбеюін қамтамасыз ету.
9. Бұзауларға ветеринариялық өңдеу жүргізу және төлдеуге бақылау жасау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Сиырлар мен қашарлардың көбею физиологиясының негіздері.
2. Жануарлардың жыныстық күйінің мерзімділігі мен белгілері.
3. Зоотехникалық құжаттарды жүргізу түрлері мен тәртібі.
4. Тұқымдық ядроға жануарларды іріктеу талаптары.
5. Сүтті бағыттты мал шаруашылығындағы тұқымдық жұмыстың негіздері.
6. Ұрықтандыру мен бақылау тексерулерінің нормативтік мерзімдері.
7. Тұқымдық шаруашылықтарда есеп пен есептілікті жүргізу талаптары.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Ірі қара малдың көбею физиологиясы, жыныстық күйлері мен төлдеудің гормоналды және мінез-құлық белгілері.
2. Сиырлардың анатомиясы мен физиологиясы, желіннің құрылысы мен сүт түзілу ерекшеліктері.
3. Төлдеудің жақындағанын білдіретін белгілер және төл қабылдау алгоритмі.
4. Жаңа туған бұзауларға ветеринариялық өңдеу жүргізу және күтім жасау талаптары.
5. Сиырларды төлдегеннен кейін азықтандыру, суару және күтіп-бағу нормативтері.
6. Сиырлар мен алғаш төлдеген қашарлардың сүт өнімділігін арттыратын сүтті көбейтуді бастау әдістері.
7. Тұқымдық көрсеткіштер (сауын көлемі, тегі, өнімділік индексі) және негізгі табынға іріктеу өлшемшарттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Сүтті бағыттағы ірі қара малдың толықтырушы төлін өсіру мен өткізуді жоспарлау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Бұзауларды туған сәттен бастап есепке алу: сәйкестендіру, жынысы, салмағы, тегі.
2. Өсімді көбейтетін табынға өсіруге арналған жас малды зоотехниялық белгілеріне қарай іріктеу.
3. Бұзаулардың жасына байланысты азықтандыру және суару схемаларының орындалуын бақылау.
4. Жас малдың әр түрлі өсу кезеңдеріндегі жалпы жай-күйі мен дамуын бағалау (өсу, күйіс қайтару, тәбет).
5. Өсімді көбейтетін бұзауларды вакциналау және дегельминтизациялау кестесін жасауға қатысу.
6. Бұзауларды жас ерекшеліктеріне сәйкес уақтылы топтарға бөлу (жеке орындардан топтық қораларға көшіру және т.б.). 7. Жас малды күтіп-бағуға арналған үй-жайлар мен жабдықтарды дайындауға көмектесу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Жас малды өсіру бағдарламаларын генетикалық әлеуетін ескере отырып әзірлеу және түзету.
2. Қашарларды іріктеу кезінде ата-енелік желілердің өнімділігі мен тұқым қуалаушылығына талдау жүргізу.
3. Жас малды күту, вакциналау және бордақылау бойынша қызметкерлердің жұмысын үйлестіру.
4. Жас малды ұрықтандыруға дайындау іс-шараларын жоспарлау және ұйымдастыру.
5. Негізгі табынға енгізу немесе жарамсыз деп тану мақсатында биометриялық көрсеткіштерді (өсу, дене пішінінің индексі) бағалау. 6. Жас мал ұстайтын аймақтарда ветеринариялық-санитариялық талаптардың сақталуын бақылау.
7. Қашарлардың сақталуы, өсуі, жарамсыздығы және өткізілуі бойынша есеп беру құжаттарын жасау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Жас ірі қара малдың өсуі мен дамуының физиологиясының негіздері.
2. Бұзауларды жас топтары мен өсіру кезеңдеріне қарай жіктеу.
3. Бұзауларды өсіру кезіндегі ұстау жағдайларына, микроклиматқа және гигиенаға қойылатын талаптар.
4. Бұзауларды әр кезеңде азықтандыру және суару нормалары.
5. Табынға іріктеуге арналған негізгі белгілер (тірі салмақ, тегі, экстерьер және т.б.).
6. Жас мал арасында аурулардың алдын алу негіздері (вакциналау, дегельминтизация).
7. Жас мал бойынша бастапқы зоотехникалық құжаттаманы жүргізу тәртібі.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Табынды қалыптастыру үшін жануарларды іріктеудегі генетикалық-селекциялық принциптер.
2. Тұқымдық құндылық көрсеткіштері және оларды есептеу әдістері.
3. Тұқымдары мен түрлері бойынша ремонттық жас малды өсірудің стандарттары мен нормативтері.
4. Қашарларды өсіруге жұмсалатын шығындарды жоспарлау және экономикалық бағалау негіздері.
5. Жас малды алғашқы ұрықтандыруға дайындауға қойылатын талаптар (жасы, салмағы, физиологиялық жетілуі).
6. Тұқымдық жас малды сатуға қойылатын ветеринариялық, құқықтық және есептік талаптар.
7. Жас малдың өсуі мен дамуын автоматты түрде бақылаудың заманауи әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Тауарлы сүтті ірі қара мал шаруашылығында өндірістік процестерді орындауға қатысу



1-дағды:
Сүтті бағыттағы ірі қара малдың тауарлық мал басын көбейтуді жоспарлау үшін бастапқы деректерді жинау және талдау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар 1. Сауын табындағы көбею көрсеткіштері (ұрықтандыру индексі, буаздық, төлдеу және т.б.) туралы ақпарат жинау. 2. Ұрықтандыру, төлдеу және мал қозғалысы бойынша есеп жүргізу.
3. Қашарлар мен сиырлардың күйлеу белгілерін және ұрықтандыруға дайындығын анықтау.
4. Көбею кезеңіндегі сиырлар мен қашарлардың жалпы жағдайын көзбен бағалау.
5. Көбеюге қатысты есепке алу және журналдарды (қағаз немесе электронды түрде) жүргізудің базалық нысандарын қолдану. 6. Жиналған мәліметтерді талдау үшін зоотехник немесе ветеринар маманға тапсыру.
7. Ұрықтандыруға жануарларды дайындау бойынша тапсырмаларды орындау (фиксация, гигиена және т.б.).
6-разрядқа арналған машықтар
1. Табындағы репродуктивтік тиімділікті зоотехникалық және ветеринариялық мәліметтер негізінде кешенді талдау.
2. Арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету көмегімен сандық есептерді (буаздық, ұрықтандыру, төлдеу бойынша) түсіндіру.
3. Талдау нәтижелері бойынша көбею көрсеткіштерін жақсарту жөнінде ұсыныстар әзірлеу.
4. Көбею бойынша далалық және зертханалық мәліметтерді салыстыру және нақтылау.
5. Ұрықтандыру мен төлдеудің кестесін маусымдылықты, өнімділікті және жануарлардың физиологиялық жағдайын ескере отырып жоспарлау.
6. Көбеюді жақсартуға бағытталған шаралардың экономикалық тиімділігін бағалау.
7. Аналитикалық есептерді құрастыру және оларды басшылыққа таныстыру.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. Сиырлар мен қашарлардың көбею физиологиясының негіздері.
2. Өнімділік көрсеткіштері және олардың көбеюге әсері.
3. Сиырлар мен бірінші рет бұзаулаған малдың күйлеу белгілері.
4. Ұрықтандыру мен төлдеу бойынша құжаттаманы жүргізу тәртібі.
5. Көбею кезеңінде жануарларды күтіп-бағу шарттарына қойылатын талаптар.
6. Жануарларды ұрықтандыруға дайындауда азықтандыру мен гигиенаның рөлі.
7. Жануарлармен жұмыс істеу кезіндегі санитария және қауіпсіздік техникасының негіздері.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Репродуктивті өнімділікті талдаудың заманауи әдістері және көбею биотехнологиялары.
2. Зоотехникалық бағдарламалармен жұмыс істеу принциптері (1С:Мал шаруашылығы, SELEX, Uniform Agri және т.б.).
3. Өнімді ұзақ өмір сүруге және малды жарамсыз етуге әсер ететін көрсеткіштер.
4. Тауарлы табынды көбею тұрғысынан жоспарлау және бағалау бойынша нормативтер мен регламенттер.
5. Төмен буаздық пен қайталап ұрықтандыру себептерін анықтау және жою әдістері.
6. Топ немесе бүкіл табын деңгейінде көбею циклін басқарудың негіздері.
7. Тауарлық сүтті ірі қара шаруашылығындағы көбею тиімділігінің биоэкономикалық талдау принциптері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Асыл тұқымды және тауарлық ірі қара малды өсірудің жаңа технологиясын енгізу бойынша шаралар әзірлеу

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. ІҚМ өсірудің қолданыстағы технологияларын талдау және оларды жетілдіру мүмкіндіктерін анықтау.
2. Жергілікті жағдайларды ескере отырып, жаңа технологиялық процестерді енгізу бойынша ұсыныстар әзірлеу.
3. Жаңа технологиялардың жануарлардың өнімділігі мен саулығына әсерін бағалау.
4. Инновацияларды енгізу бойынша іс-шаралар жоспарын құрастыру және оның орындалуын бақылау.
5. Жаңа технологияларды қолдану бойынша персоналға нұсқаулық өткізу және оқыту.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Ғылыми зерттеулер мен өндірістік жағдайларды ескере отырып, ІҚМ өсірудің инновациялық технологияларын енгізу бойынша кешенді бағдарламаларды әзірлеу және бейімдеу.
2. Жаңа технологиялық процестерді енгізу кезінде әртүрлі бөлімдер мен мамандардың жұмысын үйлестіру.
3. Статистикалық деректер мен мониторинг негізінде енгізілген технологиялардың тиімділігіне кешенді талдау жүргізу.
4. Жаңа өсіру технологиялары бойынша персоналға арналған әдістемелік ұсынымдар мен стандарттарды әзірлеу.
5. Жаңа технологиялар саласындағы қызметкерлердің біліктілігін арттыру мен оқытуды ұйымдастыру.
6. Технологиялық процестерді жаңғырту жобаларын басқару және олардың экономикалық тиімділігін бағалау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер 1. ІҚМ-дағы генетика және асылдандыру жұмысының негіздері.
2. Асыл тұқымды және тауарлық ІҚМ өсірудің заманауи әдістері мен технологиялары.
3. Жануарлардың дамуы мен өнімділігіне күтім мен азықтандыру жағдайларының әсері.
4. ІҚМ өсіруді реттейтін технологиялық регламенттер мен нормативтік құжаттар.
5. Енгізілген технологиялардың тиімділігін бағалау әдістері.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Асыл тұқымды және тауарлық ІҚМ өсіру саласындағы заманауи инновациялық технологиялар мен ғылыми жетістіктер.
2. Технологиялық жаңалықтарды енгізу тиімділігін бағалау және жобалық басқару әдістемелері.
3. Ауыл шаруашылығы өндірісінің экономикасы және инновацияларға инвестиция салуды жоспарлау негіздері.
4. Мал шаруашылығында жаңа технологияларды енгізуді реттейтін нормативтік және әдістемелік құжаттар.
5. Жаңа жұмыс тәсілдеріне бейімделу және персоналды өзгерістерге бейімдеу ерекшеліктері.
6. Мал шаруашылығындағы мониторингтің, автоматтандырудың және цифрландырудың заманауи жүйелері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Мақсаткерлік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Парасаттылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Сүт өндірісінің зоотехнигі

15. "Мал өсіруші" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-002

Кәсіп атауы:

Мал өсіруші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
75. Малшы. 2-параграф. Малшы, 4-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

8341-9-011 - Мал шаруашылығы кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың машиналары мен жабдықтарын пайдалана отырып, ІҚМ күту бойынша жұмыстарды орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Азықты дайындау, сақтау және беру, азықты тиеу және тарату
2. Мал шаруашылығы орынжайларында сумен жабдықтау және ірі қара малды автосуару, көң жинау және шығару, орынжайларда белгіленген микроклиматты сақтау бойынша жұмыстарды орындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Азықты дайындау, сақтау және беру, азықты тиеу және тарату



1-дағды:
Азықты тиеу және тарату

Машықтар:
1. Ірі қара малды азықтандыру рациондарын құру. 2. Азықты тиеу және тарату бойынша механикаландыру құралдарына қызмет көрсету. 3. Азық тарату кезінде белгіленген рационға сәйкес мөлшерді дәл өлшеуді бақылау. 4. Азықтың сапасын таратпас бұрын көзбен бағалау. 5. Азық таратқыштар мен жұмыс аймақтарының санитарлық жағдайын сақтау. 6. Жұмыс алдында жабдықтардың ақаусыздығын күн сайын тексеру. 7. Берілген азық пен қалған қалдықтарды есепке алу. 8. Мал азықтандыру кестесін сақтау және олардың жасына, өнімділігіне байланысты ерекшеліктерді ескеру.

Білімдер:
1. Азықты тиеу және тарату үшін машиналар мен жабдықтарды дайындау және пайдалану қағидалары. 2. Азық беру нормалары. 3. Машиналар мен жабдықтарды пайдалану кезіндегі еңбекті қорғау қағидалары. 4. Азық түрлері және оларды тарату ерекшеліктері (ұнтақталған, ылғалды, сүрлем, шөп және т.б.). 5. Азықтандырудағы ауытқулардың малдың саулығы мен өнімділігіне әсері. 6. Азық тарату жабдықтары мен құралдарын санитарлық өңдеу талаптары. 7. Азықтандыруды ұйымдастырудағы зоогигиена негіздері. 8. Азық қалдықтарын есепке алу және сақтау тәртібі. 9. Ірі қара малдың жасына және физиологиялық жағдайына байланысты азық тұтыну ерекшеліктері. 10. Азықты тасымалдау және тарату кезінде шығын мен бұзылуды болдырмау әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Азықты дайындау, сақтау және беру

Машықтар:
1. Азық дайындау үшін машиналар мен жабдықтарды жұмысқа дайындау тәсілдерін қолдану.
2. Азық дайындауға арналған машиналар мен жабдықтарды технологиялық желінің жұмыс режиміне баптауды орындау.
3. Келіп түскен жемдердің сапасын бақылау және олардың сақтау жағдайын қадағалау.
4. Жемдерді (жем, сүрлем, құрама жем және т.б.) сақтау үшін дұрыс салу қағидаларын сақтау.
5. Жемнің шығынын және сақтау мерзімін есепке алу.
6. Белгіленген рационға сәйкес жемқоспаларды дайындау.
7. Жемдермен жұмыс істеу кезінде санитарлық нормаларды сақтау.
8. Жұмыс барысында жабдықтардағы ұсақ ақауларды жою.
9. Жемдермен және жабдықтармен жұмыс істеу кезінде жеке қорғаныс құралдарын пайдалану.
10. Жем дайындау мен беруді есепке алуға арналған құжаттармен (журналдар, есеп парағы және т.б.) жұмыс істеу.

Білімдер:
1. Азықтың құрамы мен қоректілігі, азықтық рациондар.
2. Азық дайындауға арналған машиналар мен жабдықтарды пайдалану және оларға техникалық қызмет көрсету қағидалары.
3. Азық дайындауға арналған машиналар мен жабдықтардың әрекет ету принципі, құрылымы, техникалық және тенологиялық баптаулары.
4. Азық дайындаудың технологиялық процесі.
5. Азық дайындаудың технологиялық сұлбалары.
6. Азықтық компоненттер мен дайындалатын азықтың сапасын бағалау параметрлері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Мал шаруашылығы орынжайларында сумен жабдықтау және ірі қара малды автосуару, көң жинау және шығару, орынжайларда белгіленген микроклиматты сақтау бойынша жұмыстарды орындау



1-дағды:
Сумен жабдықтау және автосуару

Машықтар:
1. Сумен қамтамасыз етуді және автосуарғышты механикаландыру құралдарына қызмет көрсету.
2. Жабдықты жұмысқа дайындау тәсілдерін қолдану.
3. Сумен жабдықтау мен автосуаруға арналған жабдықтардың ақаулығын диагностикалау.
4. Су берудің біркелкілігін қамтамасыз ету.
5. Жабдықты пайдалану барысында бақылау аспаптары мен автоматика құралдарын пайдалану.
6. Реттеу жұмыстарын орындау.

Білімдер:
1. Сумен жабдықтау мен автосуаруға арналған машиналар мен жабдықтардың тағайындалуы мен құрылымы. 2. Сумен жабдықтау мен автосуаруға арналған жабдықты дайындау және пайдалану қағидалары. 3. Суаруға арналған судың сапасы. 4. Машиналар мен жабдықтарды пайдалану кезіндегі еңбекті қорғау қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Көңді жинау және шығару

Машықтар:
1. Көңді жинау және шығару жөніндегі механикаландыру құралдарына қызмет көрсету.
2. Машинаны жұмысқа дайындау тәсілдерін қолдану.
3. Машиналар мен жабдықтардың ақаулығын диагностикалау.
4. Машиналар мен жабдықтың жұмыс істеу процесінде бақылау аспаптары мен автоматика құралдарын пайдалану.
5. Транспортердің беру біркелкілігін қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Технологиялық процесті іске асыруға арналған машиналардың элементтері (жұмыс органдары).
2. Көңді жинау мен шығаруға арналған машиналар мен жабдықтардың тағайындалуы мен құрылымы.
3. Көңді жинау мен шығаруға арналған машиналар мен жабдықтарды дайындау және пайдалану қағидалары.
4. Машиналар мен жабдықтарды пайдалану кезіндегі еңбекті қорғау қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Орынжайлардағы микроклиматтың нормативтік параметрлерін қамтамасыз ету

Машықтар:
1. Мал шаруашылығы орынжайларында микроклиматты қамтамасыз ету бойынша механикаландыру құралдарына қызмет көрсету.
2. Жабдықты жұмысқа дайындау тәсілдерін қолдану.
3. Жабдықтың жұмыс істеу процесінде бақылау аспаптары мен автоматика құралдарын пайдалану.
4. Машиналар мен жабдықтардың ақаулығын диагностикалау.
5. Реттеу жұмыстарын орындау.

Білімдер:
1. Жекелеген жұмыс органдары мен жалпы машинаның құрылым схемалары және әрекет ету принципі.
2. Микроклиматтың белгіленген параметрін қолдауға арналған жабдықтың техникалық сипаттамалары.
3. Микроклиматтың белгіленген параметрін сақтап тұруға арналған жабдықты дайындау және пайдалану қағидалары.
4. Машиналар мен жабдықтарды пайдалану кезіндегі еңбекті қорғау қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Сүт өндірісінің зоотехнигі

16. "Жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-9

Қызмет атауының коды:

6121-9-004

Кәсіп атауы:

Жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
90. Малды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор. Параграф 1. Малды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-9-005 - Сү фермасының жұмысшысы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жаппай емдеу-профилактикалық өңдеу жүргізу, Ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды орындау

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Сүтті бағыттағы ірі қара малдың өлім-жітімі мен ауруларының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды орындау
2. Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Сүтті бағыттағы ірі қара малдың өлім-жітімі мен ауруларының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды орындау



1-дағды:
Жаппай емдеу-профилактикалық өңдеу жүргізу

Машықтар:
1. Әр түрлі этиологиясы бар малдарды емдеу үшін терапиялық, хирургиялық тәсілдерді және манипуляцияларды қолдану.
2. Дәрілік және дезинфекциялық заттарды қолдану.
3. Жануарлар мен құстар ауруларының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шаралар жүргізу.
4. Дегельминтизация, вакцинация, инъекция және басқа да алдын алу шараларын жүргізу.
5. Жануарларға жарақаттар, улану және жедел жағдайлар кезінде алғашқы ветеринариялық көмек көрсету.
6. Жануарларды және олар ұстайтын орындарды санитарлық өңдеуден өткізу. 7. Жүргізілген іс-шаралар бойынша есеп жүргізу және есептілік жасау.

Білімдер:
1. Ірі қара малдың анатомиясы мен физиологиясы.
2. Жануарлар мен құстардың кең таралған аурулары туралы негізгі мәліметтер және оларды диагностикалау принциптері.
3. Ауру жануарларды емдеу және алдын алу шаралары.
4. Ветеринариялық препараттарды қолдану тәртібі, дозалары және шығарылу түрлері.
5. Мал шаруашылығындағы санитария, гигиена және дезинфекция негіздері.
6. Ветеринариялық шараларды орындау кезіндегі еңбек қауіпсіздігі талаптары.
7. Ветеринариялық-алдын алу жұмыстарын реттейтін нормативтік құжаттар мен нұсқаулықтар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Ветеринариялық қызметте визуалды және техникалық бақылау әдістерін қолдану.
2. Мамандандырылған жабдықтар мен құралдарды пайдалану.
3. Мамандандырылған ақпараттық деректер базаларымен жұмыс істеу.
4. Вакцинация, дегельминтизация және басқа да профилактикалық өңдеулердің кестесін құрастыру.
5. Ветеринариялық-алдын алу шаралары жоспарының ІҚМ орындалуын бақылау және оның тиімділігін бағалау.
6. Есептік құжаттарды дайындау және жоспардан ауытқу себептерін талдау.
7. Ветеринариялық-алдын алу шараларын орындау бойынша қызметкерлердің іс-әрекеттерін үйлестіру.

Білімдер:
1. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация жүргізу әдістері. 2. Биологиялық қалдықтарды сақтау және кәдеге жарату қағидалары. 3. Жануарлардың өлекселерін кәдеге жарату қағидалары. 4. Мал шаруашылығы қора-жайларындағы микроклимат параметрлері. 5. Малдардың өлуі мен ауруының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу қағидаларын білу. 6. Изоляторда ауру жануарларды күту.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету



1-дағды:
Изоляторда ауру жануарларды күту, термометрия, жараларды өңдеу

Машықтар:
1. Оқшаулағышта ауру жануарларға күтім жасау, жараларды өңдеу тәсілдері. 2. Жарақаттану, улану кезінде түйелерге алғашқы көмек көрсету. 3. Қан кетуді уақытша тоқтату шараларын орындау (қатты таңғыштар, бұрау, күйдіру және т.б.). 4. Ветеринар дәрігерінің нұсқауымен шұғыл инъекциялар мен басқа да манипуляцияларды жүргізу. 5. Зардап шеккен жануарларды қауіпсіздік техникасын сақтай отырып көшіру және бекіту.

Білімдер:
1. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 2. Изоляторда ауру жануарларды күту қағидаларын білу. 3. Жануарларға емдік көмек көрсетудің тәжірибелік тәсілдері. 4. Дәрілік заттарды енгізудің тәжірибелік тәсілдері. 5. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде, құрал-саймандарды, жабдықтарды пайдалану кезінде жеке қауіпсіздік қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларды емдеу

Машықтар:
1. Изоляторда ауру жануарларға күтім жасау. 2. Жарақаттану, улану кезінде малға алғашқы көмек көрсету. 3. Ашық жараларды өңдеу. 4. Жануарлардың өлекселерін ашу. 5. Жүргізілген емдеу шаралары мен бақылауларды тіркеу.

Білімдер:
1. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері. 2. Қолданылатын дәрілік заттар, олардың әсері және мал ағзасына енгізу тәсілдері. 3. Дәрі-дәрмектерді, биопрепараттарды, дезинфекциялық құралдарды, құрал-саймандар мен дезинфекциялық техниканы сақтау қағидалары және пайдалану тәртібі. 4. Емдік манипуляциялар жүргізу кезінде асептика және антисептика негіздері. 5. Жануарларды емдеу бойынша тіркеу мен есеп жүргізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Дербестік және жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Ветеринариялық техник

17. "Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

8341-9

Қызмет атауының коды:

8341-9-011

Кәсіп атауы:

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. 1-аараграф. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 2-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. 2-параграф. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. 3-параграф. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 5-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
87. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы. 4-параграф. Мал өсіру кешендері мен механикаландырылған фермалардың операторы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ауыл шаруашылығын механикаландыру

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

Нұсқама/ жұмыс орнында тағылымдамадан өту немесе қысқа мерзімді оқыту;

Кәсіптің басқа мүмкін атаулары:

6121-3-010 - Мал шаруашылығындағы техник-ұрықтандырушы
3240-0-009 - Жануарларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі техник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Қолдан ұрықтандыруға қатысты барлық өндірістік процестерді жоспарлау және үйлестіру

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жануарларды жыныстық күйін анықтау және сиырлар мен қашарлардың жыныстық күйін анықтау
2. Малдарды қолдан ұрықтандыруды жүргізуге шығыс материалдарын, жабдықтар мен құралдарды дайындау
3. Қолдан ұрықтандыруға арналған тұқымдық бұқалардан шәует өнімін алу және дайындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жануарларды жыныстық күйін анықтау және сиырлар мен қашарлардың жыныстық күйін анықтау



1-дағды:
Сыртқы белгілері бойынша және сынама бұқаларды пайдалана отырып, күйітті сиырлар мен қашарларды анықтау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарлардың мінез-құлқы мен жағдайын бақылап, жыныстық қызудың белгілерін анықтау.
2. Сиырлар мен қашарлардың жыныстық қызуын сыртқы белгілер (мазасыздық, бөлінділер және т.б.) арқылы анықтау.
3. Жыныстық қызудың бар-жоғын нақтылау үшін сынаушы бұқа арқылы жыныстық қызуды анықтау.
4. Сынаушы бұқалармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
5. Жыныстық қызу жағдайындағы жануарларды есепке алу.
6. Ұрықтандыруға жататын жануарларды таңдап, оларды рәсімге дайындау.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Сиырлар мен қашарлардың жыныстық қызуын сыртқы белгілер мен мінез-құлық реакциялары арқылы анықтау.
2. Жануарларда жыныстық қызу жағдайын нақтылау үшін пробник-бұқаларды қолдану.
3. Ұрықтандыруға жататын жануарларды іріктеп, оларды ЖҰ пунктіне бағыттау.
4. Жыныстық қызу күйінде анықталған жануарларды есепке алу.
5. Сынаушы бұқалармен жұмыс барысында қауіпсіздік пен бақылауды қамтамасыз ету.
6. Жыныстық күйін анықтау кезінде зоогигиеналық талаптарды сақтау.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарлардың мінез-құлқын бақылап, жыныстық қозудың белгілерін анықтау (қозғалмау рефлексі, жыныс мүшелерінің ісінуі мен бөлінділер және т.б.).
2. Сынаушы бұқаларды пайдаланып, сиырлар мен қашарларда жыныстық қозуды нақтылау.
3. Жыныстық қозу жағдайындағы жануарлардың жеке есебін жүргізу.
4. Жыныстық қозудағы сиырларды қолдан ұрықтандыру пунктіне айдап апару.
5. Сынама бұқалармен және қашарлармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау.
6. Ұрықтандырудың тиімділігін арттыру үшін жыныстық қозу мерзімін дәл анықтауды бақылау.
7. Сынама бұқаларды санитарлық талаптарға сәйкес күтіп-ұстау.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Автоматтандырылған жүйелер мен мониторинг бағдарламаларын қолданып, жыныстық қозуды ерте және дәл диагностикалау.
2. Сиырлар мен қашарлардың репродуктивтік жағдайын бағалау үшін визуалды және тактильдік тексеру әдістерін қолдану.
3. Жасырын жыныстық қозуды анықтау және оның ұзақтығын белгілеу.
4. Жыныстық қозу жағдайлары мен ұрықтандыру нәтижелері бойынша электрондық дерекқор жүргізу.
5. Бұқалар мен аналық мал арасындағы өзара әрекетті қауіпсіз әрі тиімді ұйымдастыру, жарақаттардың алдын алу.
6. Малды ұрықтандыруды ұйымдастыру бойынша персоналдың жұмысын үйлестіру, жыныстық қозуға келу графигін жоспарлау.
7. Жыныстық қозуды синхрондау қолданылатын болса, гормондық препараттарды енгізуге жануарларды дайындау жұмыстарын жүргізу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Сиырлар мен қашарларда жыныстық қозудың физиологиялық белгілері.
2. Сынама бұқаларды қолдану әдістері мен қағидалары.
3. Сынама бұқаларды ұстау және олармен жұмыс істеу қағидалары.
4. Ірі қара малмен жұмыс істеу кезіндегі зоогигиена негіздері және еңбек қауіпсіздігі техникасы.
5. Жыныстық қозу жағдайындағы жануарларды тіркеу мен есепке алу тәртібі.
4-разрядқа арналған білімдер 1. Сиырлар мен қашарларда жыныстық қозудың белгілері мен фазалары.
2. Жыныстық қозуды анықтау әдістері мен техникасы, оның ішінде сынаушы бұқаларды қолдану.
3. Сынама бұқаларды ұстау, іріктеу және қауіпсіз жұмыс істеу қағидалары.
4. Жыныстық қозудағы жануарларды есепке алу талаптары.
5. Ірі қара малдың репродуктивті физиологиясының негіздері.
6. Табынды көбейту кезінде сақталатын зоогигиеналық нормалар.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Сиырлар мен қашарларда жыныстық қозудың негізгі мінез-құлықтық және физиологиялық белгілері.
2. Сынама бұқаларды күтіп-бағу және пайдалану қағидалары.
3. Сиырлардың жыныс жүйесінің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері.
4. Ұрықтандырудың оңтайлы мерзімін анықтау әдістері.
5. Жануарларды қолдан ұрықтандыруға дайындау тәртібі.
6. Жыныстық қозудағы жануарларды есепке алу жүргізу қағидалары.
7. Ірі қара малмен жұмыс істеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі талаптары.
8. Ветеринария негіздері және ірі қара малдың репродуктивтік циклі.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Қызу (жыныстық күйлеу) кезеңінің жасырын (субклиникалық) белгілері және оларды анықтау әдістері.
2. Ұрықтандыруға қолайлы кезеңнің басталуын көрсететін биохимиялық және мінез-құлық маркерлері.
3. Микроклимат пен азықтандыру рационының ІҚМ-да жыныстық күйлеудің байқалуына әсері.
4. Жыныстық күйлеуді синхрондау және көбею процесін гормоналды бақылау әдістері.
5. Репродукцияны бақылаудың автоматтандырылған жүйелерінің жұмыс принциптері (мысалы, педометрлер, мойын белгішелері және т.б.).
6. Жыныстық күйлеудің уақытында немесе дұрыс анықталмауына байланысты зооветеринариялық қауіптер.
7. Жануарларды ұрықтандыру алдында санитарлық-гигиеналық дайындау қағидалары.
8. Сынама бұқаларды жоғары өнімділік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ететін жағдайларда күтіп-бағу талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ұрықтандыру журналында және жыныстық күйітті анықтау туралы карточкада жазба жүргізу

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Белгіленген форма бойынша ұрықтандыру журналына жазбалар енгізу.
2. Маманның нұсқауымен жыныстық күйлеуді анықтау есеп карточкаларын толтыру.
3. Жыныстық күйлеуі анықталған малдардың күнін және нөмірін белгілеу.
4. Есеп құжаттарын ретпен сақтау және зоотехник/ветдәрігерге қолжетімділігін қамтамасыз ету.
5. Ұрықтандыру нәтижелерін талдау үшін жазбаларды уақтылы мамандарға тапсыру.
4-разрядқа арналған машықтар
1.Жыныстық күйлеудің циклділігін ескере отырып, ұрықтандыру журналын және күйлеу карточкаларын өз бетінше жүргізу.
2. Ұрықтандыру, қайта ұрықтандыру және буаз болмау (прохолост) нәтижелерін тіркеу.
3. Есеп құжаттарындағы сәйкессіздік пен қателіктерді анықтау және оларды түзету.
4. Ұрықтандыру деректерін кейінгі көбеюді талдау үшін жүйелеу.
5. Жазбаларды түзету кезінде ветеринариялық және зоотехникалық мамандармен өзара әрекеттесу.
6. Ұрықтандыру және күйлеуді анықтау бойынша есеп беру үшін жиынтық кестелерді дайындау.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Ұрықтандыру деректерін буаздық нәтижелерімен салыстырып, ұрықтандыру тиімділігін анықтау.
2. Ұрықтандыру есебін зоотехникалық және ветеринариялық іс-шаралармен байланыстырып жүргізу.
3. Ұрықтандыру кестелерін құрастыру мен буаздықты бақылау тексерулерін жоспарлауға қатысу.
4. Ауытқулар мен стандарттан тыс жағдайларды (күйлеудің өтіп кетуі, кеш анықтау, асқынулар және т.б.) рәсімдеу.
5. Репродукцияны есепке алу бойынша цифрлық жүйелерді қолдану (бар болған жағдайда) немесе деректерді енгізуге дайындау.
6. Репродукция бойынша есептік нысандар мен жиынтықтарды алдын ала дайындау.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Ұрықтандыру деректерін талдау, үрдістерді анықтау және репродуктивтік көрсеткіштерді жақсарту бойынша ұсыныстар дайындау.
2. Журналдар мен карточкаларға деректердің уақытылы және толық енгізілуін бақылау, нақты нәтижелермен салыстыру.
3. Есептік құжаттарды белгіленген сақтау мерзімдеріне сәйкес жүйелеу және архивтеу.
4. (Егер көзделсе) басқа қызметкерлердің есеп жүргізу дұрыстығын бақылау.
5. Репродукцияны басқарудың цифрлық жүйелерін (АСУ, 1С, Zootech және т.б.) жоғары деңгейде қолдану.
6. Ұрықтандыруға қатысты құжаттар бойынша ветеринариялық және зоотехникалық тексерістерге дайындықты жүргізу.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Фермаларда қолданылатын негізгі есеп формалары (ұрықтандыру журналы, күйлеу карточкасы және т.б.).
2. Журналдарды қолмен және/немесе электронды түрде толтыру қағидалары.
3. Күйлеуді және ұрықтандыруды тіркеу кезінде қолданылатын белгілер мен қысқартулар.
4. Есепті хронологиялық тәртіппен жүргізу тәртібі. 5. Жазбалардың дәлдігі мен шынайылығы үшін жауапкершілік.
6. Қағазбен және негізгі кеңсе құралдарымен (қалам, сызғыш және т.б.) жұмыс істеудің қарапайым дағдылары.
4-разрядқа арналған білімдер
1. Сиырлар мен қашарлардың күйлеу кезеңі мен белгілері және оны есепке алу қағидалары.
2. Табынды көбейту бойынша ұзақ мерзімді есеп жүргізу қағидалары.
3. Жасанды ұрықтандыру пункттерінің жұмысын ұйымдастыру негіздері.
4. Зоотехникалық құжаттаманы нормативтерге сай жүргізу және сақтау талаптары.
5. Зоотехникалық және ветеринариялық қызметтерге арналған ұрықтандыру бойынша есеп форматтары мен құрылымы.
6. Мал топтарына (жөндну жұмыстары, жас мал, қашарлар, сауынды сиырлар және т.б.) байланысты есеп жүргізудің ерекшеліктері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Ұрықтандыру тиімділігін бағалау әдістері және оны есеп құжаттарына енгізу тәртібі.
2. Буаздық пен қайталама күйлеуді тіркеу кезінде ветеринариялық қызметпен өзара әрекеттесу тәртібі.
3. Ұрықтандыру дан кейінгі бақылау тексерістерін жүргізудің стандарттары мен нормативтік мерзімдері.
4. Ұрықтандыру карточкаларындағы жіктеу және шартты белгілер (топтар бойынша, нөмірлер, нәтижелер).
5. Көбею көрсеткіштерін талдау негіздері және олардың табын өнімділігіне әсері.
6. Әртүрлі типтегі фермаларда ұрықтандыру журналдарын жүргізуге қойылатын шаруашылықішілік талаптар.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Көбейту көрсеткіштерін терең талдау әдістері (ұрықтандыру индексі, жүкті болу коэффициенті және т.б.).
2. Ірі мал шаруашылықтары мен селекциялық фермалардағы цифрлық дерекқорларға қойылатын талаптар.
3. Ветеринариялық және мал дәрігерлік нормативтерге сәйкес журналдар мен карточкаларды рәсімдеу қағидалары.
4. Ішкі және сыртқы бақылауларға арналған жасанды ұрықтандыру бойынша есеп беру стандарттары.
5. Селекциялық қызметтер, зертханалар және мал дәрігерлік бақылаумен өзара әрекеттесу тәртібі.
6. Деректердің дұрыстығын тексеру және шын мәніндегі көрсеткіштер мен есептік деректер арасындағы сәйкессіздіктерді жою қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Малдарды қолдан ұрықтандыруды жүргізуге шығыс материалдарын, жабдықтар мен құралдарды дайындау



1-дағды:
Қынапты және шәует алу үшін өзге де жабдықтарды дайындау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Нұсқаулықтарға сәйкес шәует алу үшін жұмыс орнын және құралдарды дайындау.
2. Құрал-жабдықты алғашқы тазалауды орындау (жуу, кептіру).
3. Құралдар мен тұтыну материалдарын санитарлық талаптарға сай сақтау.
4. Жоғары білікті маманның бақылауымен құрал-жабдық пен материалдарды жинауға көмектесу.
5. Жеке гигиенаны сақтау және құралдармен жұмыс істегенде жеке қорғану құралдарын пайдалану.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Шәует алу үшін құрал-жабдықтар жинағын белгіленген нормаларға сай дайындау.
2. Жасанды вагинаның қолданар алдында жарамдылығын және толықтығын тексеру.
3. Вагина мен байланысты құралдарды дайындау және сақтау кезінде температура режимін ұстау.
4. Құрал-жабдықты ветеринариялық-санитарлық ережелерге сәйкес дезинфекциялау.
5. Шәуетті жинау және тасымалдау ыдыстарын дайындау.
6. Стерильденген құралдарды қолдануға дейін дұрыс сақтау.
7. Жұмыс орнын және құрал-жабдықты гигиена мен еңбек қауіпсіздігі талаптарына сай күтіп ұстау.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Жасанды вагинаның техникалық жағдайы мен герметиктілігін қолданар алдында бақылау.
2. Шәует алу талаптарына сәйкес жасанды вагинаның параметрлерін (температура, қысым) реттеу.
3. Лабораториялық термометрлер мен термостаттарды қолдана отырып, вагинадағы температураны бақылау.
4. Зоотехникалық тәжірибеде рұқсат етілген арнайы майлау материалдарын пайдалану.
5. Қолданылған құрал-жабдыққа қатысты қоса берілетін құжаттаманы (есепке алу, өңдеу, жарамдылық мерзімі) рәсімдеу.
6. Стерильділік шарттары бұзылған жағдайда құрал-жабдықты қайта санитарлық өңдеуден өткізу.
7. Ветеринариялық талаптарға сәйкес Шәует алу процедурасына бөлме мен жұмыс үстелін дайындау.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Биологиялық қауіпсіздік пен ветеринариялық нормаларды ескере отырып, құрал-жабдықты дайындау технологиялық процесін ұйымдастыру.
2. Экспресс-тесттер мен индикаторларды пайдалана отырып, құрал-жабдықтың стерильдігін бақылау.
3. Құрал-жабдық жұмысындағы ақаулар мен жарамсыздықтардың себептерін талдау және оларды жоюға шаралар қабылдау.
4. Автоклавтар, термостаттар және стерилизаторлардың параметрлерін калибрлеу және тексеру жұмыстарын жүргізу.
5. Құрал-жабдықты профилактикалық өңдеу схемалары мен кестелерін әзірлеп, оларды жұмыс процесіне енгізу.
6. Құрал-жабдық пен шығын материалдармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау және санитарлық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету.
7. Құрал-жабдықты дайындау және стерилизациялау бойынша кіші қызметкерлердің жұмысын басқару.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды мүше мен басқа негізгі құрал-жабдықтың тағайындалуы және жалпы құрылымы.
2. Шәуетті алу кезінде қолданылатын негізгі шығын материалдары мен құралдардың атаулары және мақсаты.
3. Құрал-жабдықты дайындауда санитария және гигиенаның негіздері.
4. Стерильді материалдарды сақтау және тасымалдау талаптары.
5. Құралдармен және жабдықтармен жұмыс кезінде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы қағидалары.
4-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды мүше мен қосымша құрал-жабдықты дайындау операцияларының реттілігі.
2. Мүшені дайындау кезіндегі температура режимі және сақтау шарттары.
3. Шәуетті алу кезінде қолданылатын шығын материалдарының түрлері мен мақсаты.
4. Стерильділіктің нормативтері және құрал-жабдықты санитарлық өңдеудің сапасын бақылау әдістері.
5. Өндірілген Шәуетті сақтау және тасымалдау талаптары.
6. Құрал-жабдықты дайындау кезінде еңбекті қорғау негіздері және жеке қорғау құралдарын қолдану.
7. Шәуетті алу және алғашқы өңдеу кезінде ластануды болдырмау шаралары.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды мүшенің нормативтік параметрлері (су температурасы, қысым, материал).
2. Құрал-жабдық материалына байланысты дезинфекция және стерилизация ерекшеліктері.
3. Құрал-жабдықты дайындау шарттары бұзылған кезде туындайтын санитарлық қауіптер және оларды болдырмау жолдары.
4. Шәуетті алу бөлмелеріндегі микроклимат талаптары (жарықтандыру, желдету, температура).
5. Құрал-жабдықты дайындау кезінде қолданылатын зертханалық және қосымша құралдардың түрлері.
6. Қолданылған және стерильді материалдарды есепке алу және сақтау тәртібі.
7. Жасанды ұрықтандыруға арналған құрал-жабдықты дайындау бойынша құжат айналымы және журналдарды жүргізу қағидалары.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Құрал-жабдықты стерильдеудің қазіргі технологиялары мен әдістері (бу, химиялық, УФ сәулелену және басқалар).
2. Шәуетті алу үшін құрал-жабдықты дайындауда ішкі сапа мен қауіпсіздік бақылау жүйелері.
3. Құрал-жабдық пен ыдыстардың микробиологиялық бақылауын жүргізу әдістемесі.
4. Ұрықтандыру құралдарын қолданғанда зоотехникалық және ветеринариялық қауіпсіздік қағидалары.
5. Репродуктивті жұмысқа қолданылатын ветеринариялық-санитарлық нормалар.
6. Құрал-жабдықтардың санитарлық талаптарға сәйкес еместігі анықталған кезде әрекет ету алгоритмі.
7. Жұмыс орнын кешен деңгейінде ұйымдастыру негіздері, жасанды ұрықтандыру маманына арналған.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қолдан ұрықтандыру процесін іске асыру үшін қажетті стерильді ерітінділер мен орталарды дайындау

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Стерильді ерітінділермен жұмыс істеуге арналған жұмыс орнын және құрал-жабдықтарды дайындау.
2. Белгіленген рецептура бойынша стерильді ерітінділердің компоненттерін мөлшерлеу.
3. Қарапайым стерилизация әдістерін қолдану (қайнату, күйдіру).
4. Ерітінділер мен зертханалық ыдыстармен жұмыс кезінде тазалық пен тәртіпті сақтау.
5. Ерітінділермен жұмыс істегенде жеке қорғаныс құралдарын (ЖҚҚ) қолдану.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Лабораториялық құралдарды пайдалана отырып, берілген концентрациядағы стерильді ерітінділерді дайындау.
2. Ерітінділер мен орталарды зарарсыздандыру үшін автоклав, стерилизаторлар мен сүзгілерді қолдану.
3. Шәуетті сұйылтуға арналған биологиялық және синтетикалық орталардың құрамын дайындау және бақылау.
4. Стерильді ерітінділердің мөлдірлігі, біркелкілігі және рН деңгейін бағалау.
5. Ерітінділерді дайындау және қолдану жөнінде қарапайым құжаттарды жүргізу.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Орта дайындау кезінде жабдық пен зертханалық ыдыстардың стерильдігін бақылау.
2. Технологиялық талаптарды ескере отырып, күрделі қоректік және сұйылтқыш орталарды дайындау.
3. Ерітінділерді дайындау кезінде компоненттерді автоматты түрде мөлшерлеу құралдарын қолдану.
4. Компоненттердің дәл мөлшерін анықтау үшін зертханалық құрал-жабдықтарды калибрлеу және баптау.
5. Дайындалған ерітінділердің сапасын бақылау (pH, мөлдірлік, стерильдік).
6. Биологиялық орталарды дайындау кезінде ветеринариялық-санитарлық талаптарды сақтау шарттарында жұмыс істеу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Күрделі зертханалық құрал-жабдықтарды пайдалана отырып, стерильді ерітінділерді дайындау процесін ұйымдастыру және бақылау.
2. Шәуетті сақтау және тасымалдау ерекшеліктерін ескере отырып, стерильді орталардың рецептурасын әзірлеу және түзету.
3. Дайындалған орталардың сапасын бақылау нәтижелерін талдау және түсіндіру.
4. Стерильді ерітінділерді дайындау және қолдану бойынша толық трассируемдік пен құжаттаманы жүргізу.
5. Қазіргі талаптарға сай зертханалық жағдайда сапа және санитария стандарттарын енгізу және бақылау.
6. Жас қызметкерлерді зертханалық құрал-жабдықтармен жұмыс істеуге және орта дайындауға оқыту процесін ұйымдастыру және басқару.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды ұрықтандыруда қолданылатын ең қарапайым стерильді ерітінділердің тағайындалуы.
2. Ерітінділер мен орталардың құрамындағы негізгі компоненттер.
3. Стерильді ерітінділерді сақтау және белгілеу қағидалары.
4. Зертханалық ыдыс-аяқ пен құралдарды жұмысқа дайындау тәртібі.
5. Ерітінділерді дайындау кезінде санитария және гигиена талаптары.
4-разрядқа арналған білімдер 1. Шәуетті сақтау және сұйылту үшін стерильді орталардың тағайындалуы мен құрамы.
2. Әртүрлі ерітінділер мен зертханалық ыдыс-аяқтарды стерилизациялау әдістері мен режимдері.
3. Стерильді ортаның микробиология негіздері.
4. Стерильді ерітінділерді сақтау кезінде температура режимдері талаптары.
5. Жасанды ұрықтандыру пунктіндегі ерітінділермен жұмыс жасаудағы санитарлық қауіпсіздік нормативтері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Ерітінділердің құрамы мен қасиеттерінің шәуеттердің сақталуына және белсенділігіне әсері.
2. Стерильді орта мен ерітінділердің сапасын бақылау әдістері.
3. Әртүрлі типтегі қоректік және сұйылтқыш орталарды сақтау шарттары мен мерзімдері.
4. Орталарды дайындау кезінде туындайтын ақаулардың негізгі себептері және оларды алдын алу жолдары.
5. Жасанды ұрықтандыру талаптарына сәйкес жабдықтарды жуу және стерилизациялау режимдері.
6. Лабораториялық дозаторлар, автоклавтар және басқа да арнайы жабдықтардың жұмыс істеу принциптері.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды ұрықтандыруға арналған стерильді орталарды дайындаудың заманауи технологиялары мен инновациялық әдістері.
2. Мал шаруашылығында стерильді ерітінділерді стандарттау және сертификаттау принциптері.
3. Әртүрлі орталарда Шәуеттозоидтарды сақтау сапасына және сақталуына әсер ететін биохимиялық процестердің ерекшеліктері.
4. Ерітінділерді дайындау зертханаларында техникалық құжаттаманы және есептілікті жүргізудің қағидалары мен талаптары.
5. Зертханалық тәжірибеде биоқауіпсіздік пен сапаны бақылаудың қазіргі заманғы талаптары.
6. Стерильді орталарды өндіру және сақтау кезінде микробтық және химиялық ластануды анықтау және алдын алу әдістері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Қолдан ұрықтандыруға арналған тұқымдық бұқалардан шәует өнімін алу және дайындау



1-дағды:
Сапалы шәует өнімін алу

Машықтар:
2-разрядқа арналған машықтар
1. Бұзаулардан шәует алу үшін құрал-жабдықты нұсқаулыққа сәйкес дайындау.
2. Шәуетті алу процесін санитарлық және ветеринариялық нормаларды сақтай отырып орындау.
3. Шәуеттің сапасын көзбен қарап тексеру (түсі, консистенциясы).
4. Шәуетті қысқа мерзімге сақтау үшін қарапайым ерітінділер мен орталарды дайындау.
5. Шәуетті сақтау ыдыстарына қажетті температура режимін сақтай отырып салу.
6. Шәует алу кезінде бұзауларға қарапайым күтім жасау.
4-разрядқа арналған машықтар
1. Шәуетті алу процесін технологиялық және санитарлық нормаларды сақтай отырып ұйымдастыру және бақылау.
2. Шәуеттің сапасын толық визуалды және микроскопиялық талдау жүргізу (қозғалыс, концентрация, морфология).
3. Шәуетті сұйылту және сақтау үшін арнайы орталарды дайындау және қолдану, сақтау мерзімі мен шарттарын ескеру.
4. Шәует алу және сақтау құрал-жабдықтарын калибрлеу және баптау.
5. Шәует өнімін алу, сапасы мен сақтау жөнінде есеп жүргізу және құжаттарды толтыру. 6. Құрал-жабдықтың техникалық ақауларын уақтылы анықтап, жоюды қамтамасыз ету.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Өндірістік міндеттер мен сапа талаптарын ескере отырып, Шәует алу және сақтау жұмыстарын жоспарлау және ұйымдастыру.
2. Шәуеттің сапасын және стандарттылығын барлық кезеңдерде – алуынан бастап орауына дейін – бақылау.
3. Шәуеттің өміршеңдігін арттыру үшін алу және сақтау технологиялық процестерін түзету.
4. Қызметкерлерді дайындау және биөніммен жұмыс кезінде санитарлық және ветеринариялық нормалардың сақталуын қадағалау.
5. Шәуеттің сапасының төмендеу себептерін талдау және оларды жоюға арналған шараларды енгізу.
6. Автоматтандыру құралдары мен параметрлерді бақылау арқылы құрал-жабдық жұмысына басқару жүргізу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Ғылыми жетістіктерді ескере отырып, Шәует алу және сақтау үшін жаңа технологияларды әзірлеу және енгізу.
2. Жасанды ұрықтандыру және биөнім сапасын қамтамасыз ету бойынша бірнеше бригаданың жұмысын үйлестіру.
3. Шәуеттің сапасына әсер ететін факторларды кешенді талдау жүргізу және оларды оңтайландыруға ұсыныстар әзірлеу.
4. Биөнімнің сапасын бақылау және есепке алу автоматтандырылған жүйелерін өндірістік процеске интеграциялауды қамтамасыз ету.
5. Шәует алу мен сақтауға байланысты өндірістік тәуекелдерді мониторингтеу және басқару.
6. Лаборатория мен жабдықтардың жұмыс тиімділігін арттыруға арналған жоспарларды әзірлеу, оның ішінде жаңғырту мен техникалық қызмет көрсету.

Білімдер:
2-разрядқа арналған білімдер
1. Бұқалар мен сиырлардың жыныс мүшелерінің анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
2. Санитарлық талаптарды ескере отырып, бұқалардан Шәует алу технологиясы.
3. Өндірілген шәует түрлері мен қасиеттері, Шәует сапасының көрсеткіштері.
4. Шәуетті қысқа мерзімді сақтау әдістері мен құралдары.
5. Жануарлармен және жабдықтармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау қағидалары.
6. Шәует алу процесімен байланысты аурулардың алдын алу және ветеринариялық гигиена негіздері.
4-разрядқа арналған білімдер 1. Шәуеттің сапасын дәл бағалау әдістері, соның ішінде микроскопиялық және биохимиялық көрсеткіштер. 2. Шәуетті ұзақ мерзімді сақтау үшін қолданылатын әртүрлі сұйылтқыштар мен орталардың құрамы мен қасиеттері.
3. Шәует алу және сақтау жабдығын пайдалану және техникалық қызмет көрсету қағидалары.
4. Жасанды ұрықтандыру пунктіндегі зоотехникалық құжаттама жүргізу және есеп беру әдістемелері.
5. Биопродукциямен жұмыс істеу кезіндегі санитарлық-гигиеналық талаптар мен ветеринариялық нормалар.
6. Жұмыс орнында еңбек қауіпсіздігі мен қоршаған ортаны қорғау принциптері. 5-разрядқа арналған білімдер
1. Өндірілген шәуетті алу, бағалау және сақтау саласындағы қазіргі заманғы әдістер мен технологиялар.
2. Шәуеттің физиологиясы мен биохимиясы, сақтау шарттарының сапасына әсері.
3. Қолданылатын жабдықтардың техникалық сипаттамалары мен мүмкіндіктері, оның ішінде автоматтандырылған жүйелер.
4. Өнімнің ішкі сапа бақылауы және стандарттау қағидалары.
5. Қызметкерлерді оқыту әдістемелері және қауіпсіздік нормаларының сақталуын бақылау.
6. Сапаны басқару және өндірістік тәртіп негіздері. 6-разрядқа арналған білімдер
1. Ғылыми жетістіктерді ескере отырып, спермопродукцияны алу және сақтау үшін жаңа технологияларды әзірлеу және енгізу.
2. Бірнеше жасанды ұрықтандыру бригадасының жұмысын үйлестіру және биопродукция сапасын қамтамасыз ету.
3. Шәуеттің сапасына әсер ететін факторларды кешенді талдау жүргізу және оларды оңтайландыруға ұсыныстар әзірлеу.
4. Өндірістік процеске сапа бақылауы мен биопродукция есеп жүйесінің автоматтандырылған жүйелерін енгізуді қамтамасыз ету.
5. Шәуетті алу және сақтау кезінде өндірістік тәуекелдерді мониторингтеу және басқару.
6. Лаборатория мен жабдықтардың жұмыс тиімділігін арттыруға арналған жоспарлар әзірлеу, оның ішінде техникалық қызмет көрсету және жаңғырту.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Дербестік және жауапкершілік
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Тәртіптілік
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР ӘМ 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелді.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 Бұйрығы ҚР ӘМ 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелді.
8. "Жануарлармен жұмыс істеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы. ҚР ӘМ 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелді.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

1

Әр түрлі қызмет атқарушы, фермерлік шаруашылық

4

Жануарларды ветеринариялық өңдеу жөніндегі оператор

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      18. Мемлекеттік органның атауы: Қазакстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі

      Орындаушы: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      19. Әзірлеуге қатысқан ұйымдар (кәсіпорындар): "Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғам

      Жоба жетекшісі: Б.Қ. Насырханова E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: Н.М. Губашев оқу жөніндегі проректор ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, "Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті" КЕАҚ доценті

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      20. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес: 2025 жылғы 23 шілде.

      21. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 2025 жылғы 24 қыркүйек.

      22. "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      23. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2-нұсқа, 2025 ж.

      24. Болжамды қайта қарау күні: 2028 жылғы 26 қазан.

  2025 жылғы 7 қарашадағы
№ 419 бұйрығына қосымша

"Мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі)" кәсіптік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Кәсіптік стандарттың қолдану аясы: "Мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі)" (бұдан әрі – кәсіптік стандарт) "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді.

      Кәсіптік стандарт жұмыскерлердің кәсіптік қызметтің белгілі бір түрін жүзеге асыруы, оның ішінде белгілі бір еңбек функцияларын орындауы үшін қажетті біліктілік деңгейлерін айқындау үшін, сондай-ақ жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының білім беру бағдарламаларын әзірлеу үшін қолдануға арналған.

      Осы кәсіптік стандарт біліктілік деңгейі мен құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасы мен жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды, сондай-ақ мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі) саласындағы жұмыстарды ұйымдастыруда кең ауқымды міндеттерді шешуге арналған.

      Кәсіптік стандарт пайдаланушылар пайдалану үшін қолданылады:

      1) жұмыскерлер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметке қойылатын талаптарды түсіну, өзінің кәсіптік дамуы мен біліктілігін арттыруды жоспарлау, сондай-ақ бейіндік бағыт бойынша мансаптық ілгерілеуді болжау үшін;

      2) жұмыс берушілер – мал шаруашылығы саласындағы кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, аграрлық сектордың заманауи сын-қатерлерін және қажеттіліктерін ескере отырып, мамандардың біліктілігіне қойылатын талаптарды өзектендіру үшін, сондай-ақ кадрларды жалдау, аттестаттау, жылжыту, ротациялау кезінде өлшемшарттарды қалыптастыру және біліктілігін арттырубағдарламаларын жасау үшін;

      3) оқу орындары – мал шаруашылығы саласындағы мамандарды даярлау, бейінді бағыттардың басшылары мен мамандарын қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру білім беру бағдарламаларының мақсаттары мен мазмұнын айқындау, мал шаруашылығы саласындағы оқытушылар мен сарапшыларды кәсіптік қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жүйесін дамыту үшін;

      4) сертификаттау және біліктілік беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (органдар) – персоналды сертификаттау кезінде бағалау материалдарын әзірлеу және сәйкестік деңгейі бойынша жұмыскерлердің біліктілік өлшемшарттарын әзірлеу үшін;

      5) мемлекеттік органдар – кәсіптік стандартты еңбек нарығы өлшемшарттары, мониторингі және болжау ретінде пайдалануыүшін.

      Осы кәсіптік стандарт негізінде ұйымдар өндірісті, еңбекті, басқаруды және олардың жауапкершілігін ұйымдастырудың ерекшеліктерін ескере отырып, кәсіптік білім деңгейін, еңбек функцияларының, білімдері мен дағдыларының тізбесін нақтылай отырып, жұмыскерлерге арналған корпоративтік кәсіптік стандарттарды ішкі қолдану үшін әзірлей алады.

      2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

      1) бонитирлеу – жануарларды тиісті сыныпты немесе индексті бере отырып, шаруашылыққа пайдалаы белгілер кешені бойынша (тұқымдылығы, өнімділік сапасы, экстерьерлік-конституциялық ерекшеліктері) асыл тұқымдық құндылығының деңгейін айқындау;

      2) ветеринария – жануарлардың аурулары мен азықтан улануын (зақымдануын) зерделеуге, олардың алдын алуға, диагностикасына, емдеуге және жоюға, мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау және қадағалау объектілерінің Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келуін қамтамасыз етуге, сондай-ақ халықты жануарлар мен адамға ортақ аурулардан қорғауға бағытталған арнаулы ғылыми білімдер мен практикалық қызмет саласы;

      3) асыл тұқымды малдардың мемлекеттік тіркелімі - асыл тұқымды малдардың сандық, сапалық және тұқымдық құрамы туралы мәліметтер жиынтығы;

      4) асыл тұқымды мал – республикалық палатада тіркелген тұқымның өнімділік бағыты мен деңгейіне сай келетін таза тұқымды мал;

      5) асыл тұқымды кітап - белгілі бір тұқымдағы неғұрлым құрды асыл тұқымды малдың шығу тегі, өнімділігі және өзге де сапалары туралы деректер жиынтығы;

      6) асыл тұқымды өнім (материал) – асыл тұқымды мал, сондай-ақ асыл тұқымды малдан алынған ұрық, эмбриондар, инкубациялық жұмыртқа, тәуліктік балапандар, уылдырық, құртшабақтар мен жас балықтар, асыл тұқымды аналық бал аралары, асыл тұқымды бал ара ұялары және бал ара пакеттері;

      7) асыл тұқымдық куәлік - уәкілетті орган бекіткен тәртіппен республикалық палата беретін асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) тұқым-тегін, өнімділігін және өзге де сапаларын растайтын құжат;

      8) асыл тұқымдық орталық – асыл тұқымды тұқымдық жануарларды күтіп-қүтіп-бағу жөніндегі қызметтің басталғаны туралы уәкілетті органды хабардар еткен, олардың ұрығын, эмбриондарды алумен, жинақтаумен, сақтаумен және өткізумен айналысатын заңды тұлға;

      9) асыл тұқымдық құндылық - асыл тұқымды малдың тектiк әлеуетiнiң төлдiң шаруашылыққа пайдалы белгiлерiне ықпал ететiн деңгейi

      10) жануардың тұқым-тегi – асыл тұқымды жануардың шығу тегі туралы мәлiметтер;

      11) қолдан ұрықтандыру – жеке-жеке iрiктелiп алынған малды маманның бақылауымен шағылыстыру;

      12) селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс – малды өсіру кезінде өнімділігі бойынша ең жоғары нәтижелерге қол жеткізу үшін дәйекті іс-әрекеттер жиынтығы;

      13) таза тұқымды өсіру – селекциялық және асыл тұқымдық жұмыста тектес тұқымдағы малдарды пайдалана отырып, осы тұқымға тән белгілерді топтастыру және түрге бөлу мақсатында бір тұқымдағы асыл тұқымды малды өсіру;

      14) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында басшылықты және мемлекеттік саясатты іске асыруды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

      15) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат берілмей жүргізілетін білім беру түрі;

      16) формалды емес білім беру – – оқыту орны, мерзімдері мен нысаны ескерілмей, білім беру қызметтерін ұсынатын ұйымдар жоспарлаған, ұйымдастырған және жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растаушы құжат беріле отырып жүргізілетін білім беру түрі;

      17) кәсіптік кіші топ – еңбек функцияларының тұтас жиынтығымен қалыптастырылған және олардың құзыреттерін орындау үшін қажетті саланың кәсіптік тобының бір бөлігі;

      18) кәсіптік топ – ортақ интеграциялық негізі бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын болжайтын саланың кәсіптік кіші топтарының жиынтығы;

      19) біліктілік – жұмыскердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайындық дәрежесі;

      20) біліктілік деңгейі – күрделілік, еңбек әрекеттерінің стандарттылығы, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын жұмыскердің даярлық деңгейіне және құзыретіне қойылатын талаптардың жиынтығы;

      21) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

      22) кәсiптiк стандарт – кәсіптік қызметтің нақты бір саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыреттеріне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;

      23) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білім туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімді, машықты және практикалық дағдыларды талап ететін адамның еңбек қызметінің негізгі қызмет түрі;

      24) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

      25) ұлттық біліктілік шеңбері – салалық біліктілік шеңберлерін, кәсіптік стандарттарды әзірлеу үшін деңгейлердің, біліктіліктердің, жалпы кәсіптік құзыреттердің бірыңғай шкаласын айқындайды;

      26) машықтар – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді пайдалану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды пайдалану);

      27) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілер, қағидаттар, теория мен практика жиынтығы, біліктіліктің міндетті түрде бағалануға тиіс бөлігі;

      28) құзыреттер – белгіленген біліктілік деңгейінің кәсіптік қызметінде міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін субъекті қызметінің сапасы;

      29) тәжірибе – белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланылған саналы қызмет, білім және дағдылар.

      3. Осы кәсіптік стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

      1) БА – Біліктілік анықтамасы;

      2) БҚЕ – Бағдарламалық қамтамасыз ету;

      3) БТБА – Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;

      4) ББХСС – Білім берудің халықаралық стандартты жіктемесі;

      5) ЕжААШ – Емдеу және алдын алу шаралары;

      6) ЖҚҚ – Жеке қорғаныш құралдары;

      7) ЖҰ – Жасанды ұрықтандыру;

      8) КС – Кәсіптік стандарт;

      9) ҚР – Қазақстан Республикасы;

      10) СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;

      11) ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері.

2-тарау. Кәсіптік стандарттың паспорты

      4. Кәсіптік стандарттың атауы: Мал шаруашылығындағы селекциялық қызмет (асылдандыру ісі)

      5. Кәсіптік стандарттың коды: A047

      6. ЭҚЖЖ-ға сәйкес секциясын, бөлімін, тобын, сыныбын және кіші сыныбын көрсету:

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.41 Сүтті бағыттағы ірі қара малды өсіру

      01.41.0 Сүтті бағыттағы ірі қара малды өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.42 Басқа да ірі қара малды және енекелерді өсіру

      01.42.0 Басқа да ірі қара малды және енекелерді өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.43 Жылқыларды және басқа да жылқы тұқымдас жануарларды өсіру

      01.43.1 Жылқыларды өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.44 Түйелерді және өзге де түйе тұқымдас жануарларды өсіру

      01.44.0 Түйелерді және өзге де түйе тұқымдас жануарларды көбейту

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.45 Қойларды және ешкілерді өсіру

      01.45.0 Қойларды және ешкілерді өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.46 Шошқаларды өсіру

      01.46.0 Шошқаларды өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда қызметтер ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.47 Ауыл шаруашылығы құстарын өсіру

      01.47.1 Ет алу үшін құсты, асыл тұқымды құстарды және балапандар өсіру

      A Ауыл, орман және балық шаруашылығы

      01 Өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы, аңшылық және осы салаларда көрсетілетін қызметтерді ұсыну

      01.4 Мал шаруашылығы

      01.49 Жануарлардың басқа түрлерін өсіру

      01.49.0 Жануарлардың басқа түрлерін өсіру

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      72 Ғылыми зерттеулер және әзірлемелер

      72.1 Жаратылыстану мен техникалық ғылымдар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      72.11.0 Биотехнологиялар саласындағы ғылыми зерттеулер мен эксперименттік әзірлемелер

      M Кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет

      75 Ветеринариялық қызмет

      75.0 Ветеринариялық қызмет

      75.00 Ветеринариялық қызмет

      75.00.0 Ветеринариялық қызмет

      7. Кәсіптік стандарттың қысқаша сипаттамасы: Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының асыл тұқымды мал басын өсірумен айналысатын асыл тұқымды шаруашылық қызметін, атап айтқанда мал басын толықтыратын төлдер мен құстарды өсіруді, өсімін молайтуды, өсіруді ұйымдастыру.

      8. Кәсіптер карточкаларының тізбесі:

      1) Инженер-зерттеуші - СБШ-ның 6-деңгейі;

      2) Асылдандыру ісі жөніндегі техник - СБШ-ның 5- деңгейі;

      3) Мал шаруашылығындағы техник-ұрықтандырушы - СБШ-ның 4-деңгейі;

      4) Ветеринариялық фельдшер-зертханашы - СБШ-ның 5-деңгейі;

      5) Қолдан ұрықтандыру пунктінің меңгерушісі - СБШ-ның 7-деңгейі;

      6) Мал шаруашылығындағы білікті жұмысшы - СБШ-ның 3-деңгейі;

      7) Малдар мен құстарды қолдан ұрықтандыру жөніндегі оператор - СБШ-ның 3-деңгейі.

3-тарау. Кәсіптер карточкалары

9. "Инженер-зерттеуші" кәсіп карточкасы

Топ коды:

2141-1

Қызмет атауының коды:

2141-1-004

Кәсіп атауы:

Инженер-зерттеуші

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

6

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 31 желтоқсанда № 22003 болып тіркелді.
5-параграф. Ғылыми қызметкер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Мал шаруашылығы

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
жоғары білім (бакалавриат, маман дәрежесі, ординатура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) бiлiм және мамандық бойынша жұмыс тәжiрибесi кемiнде 5 жыл, өнертабыс пен ғылыми еңбектерге авторлық куәлiк қағаздарының бар болуы, ғылыми дәрежесі болған жағдайда жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

2144-7-008 - Ғылыми қызметкер (ауыл шаруашылығы саласындағы)

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жануарларды өсірудің тиімділігін одан әрі арттыру мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Ғылыми (ғылыми-техникалық, инновациялық) жобаны іске асыру шеңберінде зерттеу міндеттерін шешу
2. Ғылыми (ғылыми-техникалық, инновациялық) жобаларды іске асыру шеңберінде зерттеулер және (немесе) әзірлемелер жүргізуді ұйымдастыру
3. Кең кәсіптік және қоғамдық өзара іс - қимыл жасай отырып, жаңа және(немесе) перспективалық ғылыми бағыттар бойынша негізгі ғылыми (ғылыми-техникалық) мамандану шеңберінен шығатын зерттеулер және (немесе) әзірлемелер жүргізуді ұйымдастыру.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Ғылыми (ғылыми-техникалық, инновациялық) жобаны іске асыру шеңберінде зерттеу міндеттерін шешу



1-дағды:
Зерттеу міндеттерін шешу шеңберінде жекелеген тапсырмаларды орындау

Машықтар:
1. Зерттеу міндеттерін шешу үшін ақпараттық және патенттік іздеу жүргізу.
2. Жүргізілетін зерттеулер тақырыбы бойынша ақпараттық ресурстарды, ғылыми, тәжірибелік-эксперименттік және аспаптық базаларды пайдалану..
3. Зерттеудің мақсаттары мен гипотезаларын тұжырымдау және негіздеу.
4. Алынған эксперименттік немесе теориялық деректерді талдау және интерпретациялау.
5. Мәліметтерді өңдеу және визуализациялау үшін арнайы бағдарламалық жасақтама мен цифрлық құралдарды қолдану.
6. Зерттеу нәтижелерінің дәлдігі мен қайталануын қамтамасыз ету.
7. Тапсырмаларды орындау кезеңдерін құжаттап, аралық есептерді ұсыну.

Білімдер:
1. Жүргізілетін зерттеулер мен әзірлемелер тақырыбы бойынша зерттеу міндеттерін шешу әдістері мен тәсілдері.
2. Ақпараттық ресурстарды, ғылыми, тәжірибелік-эксперименттік және аспаптық база объектілерін пайдалануға қойылатын нормативтік және техникалық талаптар.
3. Жүйелік талдау теориясының, ғылыми болжау мен модельдеудің негіздері.
4. Ғылыми гипотезалар мен дәлелдер логикасын құру қағидаттары
5. Ғылыми деректерді өңдеу, визуализациялау және ұсынудың заманауи әдістері.
6. Ғылыми жарияланымдарды рәсімдеу, дәйексөз келтіру және дереккөздерге сілтеме жасау қағидалары.
7. Ғылыми этиканың негіздері және ғылыми зерттеулер сапасына қойылатын талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Кәсіптік қоғамдастыққа ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді ұсыну

Машықтар:
1. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді рецензияланатын ғылыми басылымдарда жариялау түрінде ұсыну.
2. Ғылыми, ғылыми-практикалық және конференциялық іс-шараларда ғылыми пікірталастар жүргізу.
3. Конференциялар, симпозиумдар, семинарлар үшін баяндама тезистерін, презентациялар мен постерлерді дайындау.
4. Ғылыми нәтижелерді ұсыну барысында қорытындылар, практикалық ұсыныстар мен ғылыми жаңалықтарды тұжырымдау.
5. Ғылыми пікірталастар жүргізу, өз көзқарасын дәлелді түрде қорғау және аудитория сұрақтарына жауап беру.
6. Ғылыми коммуникацияға арналған цифрлық платформаларды пайдалану (репозиторийлер, ғылыми әлеуметтік желілер, онлайн-конференциялар).
7. Ғылыми конкурстар мен гранттарға қатысу үшін өтінімдер дайындауға қатысу.

Білімдер:
1. Авторлық құқық негіздері және ғылыми жарияланымдар этикасы.
2. Рецензияланатын отандық және шетелдік ғылыми басылымдарға арналған ғылыми мақалаларды ресімдеуге қойылатын талаптар.
3. Ғылыми баяндамалар, баяндамалар және постерлік презентациялар дайындау қағидалары.
4. Ғылыми мамандану саласында ғылыми пікірталас жүргізуге жеткілікті деңгейде шет тілі (ағылшын тілі және/немесе басқа) .
5. Ғылыми аттестация және индексация жүйелері.
6. Ғылыми риторика мен ғылыми дәлелдеу логикасының негіздері.
7. Әртүрлі ғылыми іс-шаралардың форматтары мен талаптары (конференциялар, коллоквиумдер, дөңгелек үстелдер және т.б.).

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Жекелеген зерттеу міндеттерін шешуге бағытталған зерттеулер жүргізу

Машықтар:
1. Зерттеу тапсырмаларын шешу әдістері мен тәсілдерін талдау.
2. Зерттеу мақсаттарын, гипотезаларын және міндеттерін тұжырымдау.
3. Жүргізілетін зерттеулер және (немесе) әзірлемелер тақырыбы бойынша ақпараттық ресурстарды, ғылыми, тәжірибелік-эксперименттік және аспаптық базаларды пайдалану.
4. Жобаның ғылыми әдіснамасы мен мақсаттарына сәйкес эксперимент кезеңдерін жоспарлау.
5. Ғылыми дәлдік пен қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып, эксперименттік зерттеулер жүргізу.
6. Зерттеу міндеттерін шешу нәтижесінде алынған нәтижелерді тұжырымдау және құжаттау.
7. Алынған деректердің дұрыстығын, қайталанғыштығын және ғылыми құндылығын бағалау.
8. Зерттеушілер тобында жұмыс істеу, жоба қатысушыларымен өзара іс-қимыл жасау.

Білімдер:
1. Жүргізілетін зерттеулер және (немесе) әзірлемелер тақырыбы бойынша зерттеу міндеттерін шешу әдістері мен тәсілдері.
2. Тиісті ғылыми салада зерттеулер жүргізудің қалыптасқан практикалары, модельдері мен алгоритмдері.
3. Ақпараттық ресурстарды, ғылыми, тәжірибелік-эксперименттік және аспаптық базаларды пайдалануға қойылатын нормативтік және техникалық талаптар.
4. Ғылым мен техникада қолданылатын ақпараттық және мультимедиялық технологиялар.
5. Ғылыми деректерді өңдеу, талдау және визуализациялау әдістері.
6. Ғылыми дәлдік, қайталанғыштық және дәлелділік қағидаттары.
7. Зерттеу қызметіндегі жобалық және ғылыми менеджмент негіздері.
8. Зерттеу нәтижелерін рәсімдеуге қойылатын талаптар (хаттамалар, графиктер, кестелер, есептер және т.б.).

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Ғылыми (ғылыми-техникалық, инновациялық) жобаларды іске асыру шеңберінде зерттеулер және (немесе) әзірлемелер жүргізуді ұйымдастыру



1-дағды:
Ғылыми ұжымның құзыреттілігін дамыту

Машықтар:
1. Рөлдер мен жауапкершілік деңгейлерін бөле отырып, ұжымдық ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру..
2. Аз тәжірибелі қызметкерлердің, тағылымдамадан өтушілер мен жас мамандардың кәсіптік дамуын және құзыреттер деңгейін бағалау.
3. Ғылыми тапсырмаларды орындау барысында тәлімгерлік жасап, әдістемелік қолдау көрсету.
4. Ғылыми ұжым мүшелерінің оқуға және кәсіптік дамуға деген қажеттіліктерін анықтау.
5. Қызметкерлердің біліктілігін арттыру курстарына, ғылыми семинарлар мен тағылымдамаларға қатысуын ұйымдастыру және үйлестіру.
6. Ғылыми-зерттеу жұмысына жаңа білімдер мен технологияларды енгізу арқылы үздіксіз кәсіптік өсуге жағдай жасау.
7. Ғылыми ұжым қызметкерлерінің құзыреттерін дамыту бойынша жеке жоспарлар құру.
8. Кері байланысты жүзеге асыру және персоналды дамыту жөніндегі іс-шаралардың тиімділігін бағалау.

Білімдер:
1. Тәлімгерлік және ғылыми кадрларды даярлау әдістерін қоса алғанда, ғылыми-педагогикалық қызметтің негіздері
.2. Жүргізілетін жұмыстардың тақырыбы бойынша зерттеу міндеттерін шешудің қалыптасқан ғылыми және практикалық тәсілдері.
3. Ғылыми қызметкерлерді даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттырудың нысандары, әдістері мен ұйымдастырушылық модельдері.
4. Ұлттық және халықаралық кәсіби даму және ғылыми тағылымдама бағдарламалары.
5. Ғылыми жұмыскерлердің құзыреттілігі мен кәсіби өсуін бағалау әдістері..
6. Ғылыми оқыту саласындағы құқықтық және этикалық нормалар және әртүрлі деңгейдегі мамандар арасындағы өзара іс қимыл.
7. Ғылыми қызметкерлерді қашықтықтан немесе бетпе бет оқытуды ұйымдастыруға арналған заманауи цифрлық платформалар мен құралдар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді сараптау

Машықтар:
1. Жобаның мақсаттары мен тапсырыс берушінің талаптарын ескере отырып, ғылыми және ғылыми-техникалық нәтижелерді бағалаудың негізгі өлшемшарттарын анықтау.
2. Белгілі бір ғылыми тақырып бойынша зерттеулерді дамыту перспективаларын талдау және оның өзектілік дәрежесін анықтау.
3. Алынған нәтижелердің ғылыми жаңалығын, практикалық маңыздылығын және қолданбалы әлеуетін бағалау.
4. Ұсынылған эксперименттік деректердің толықтығы мен шынайылығына сараптамалық бағалау жүргізу.
5. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар нәтижелері бойынша сараптамалық қорытындылар, ұсынымдар мен пікірлер дайындауға қатысу.
6. Алынған нәтижелерді осы саладағы әлемдік деңгейдегі ұқсас зерттеулер мен әзірлемелермен салыстыру.
7. Тәуекелдерді, шектеулерді және одан әрі зерттеудің ықтимал бағыттарын анықтау.
8. Ғылыми сараптама жүргізу кезінде нормативтік және әдістемелік құжаттарды қолдану.

Білімдер:
1. Өзінің ғылыми мамандануы саласындағы зерттеу сұранымдары мен ғылымды дамытудың басым бағыттары.
2. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерге сараптама жүргізудің қалыптасқан практикасы мен әдістемелері.
3. Алынған нәтижелердің ғылыми жаңалығын, практикалық қолданбалығын және технологиялық дайындығын бағалау әдістері.
4. Ғылыми зерттеулердің нәтижелілігін бағалау өлшемшарттары (ғылымометрия, дәйексөз индексі, енгізу және т.б.).
5. Ғылыми және техникалық сараптама жүргізуге арналған ұлттық және халықаралық стандарттар.
6. Сараптамалық қорытындыларды, рецензияларды, талдамалық жазбаларды ресімдеу тәртібі.
7. Ғылыми сараптама жүргізудегі этикалық нормалар мен стандарттар.
8. Ғылыми ақпаратты талдау үшін қолданылатын электрондық платформалар мен дерекқорлар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Әлеуетті тұтынушыларға ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді ұсыну

Машықтар:
1. Интеллектуалдық қызмет нәтижелерін практикалық тұрғыдан пайдаланудың әртүрлі нұсқаларының артықшылықтарын бағалау.
2. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді мынадай нысанда ұсыну: - рецензияланатын ғылыми басылымдардағы жарияланымдар , - ғылыми, ғылыми-практикалық және салалық іс-шаралардағы баяндамалар, - инвесторларға, серіктестерге, мемлекеттік органдар мен кәсіпорындарға арналған презентациялар .
3. Ғылыми және қолданбалы пікірталастар жүргізу, ғылыми ұстанымды қорғау.
4. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелердің әлеуетті тұтынушыларын және тапсырыс берушілерін анықтау.
5. Қысқаша және толық аннотациялар, рефераттар, технология сипаттамалары мен патенттік өтінімдер дайындау.
6. Инновациялық жобалар көрмелері, форумдары және конкурстарына қатысу.
7. Ғылыми нәтижелерді нақты салалардың қажеттіліктеріне бейімдеу.
8. Нәтижелерді грант берушілердің, инвесторлардың және мемлекеттік бағдарламалардың талаптарына сай форматтарда ұсыну.

Білімдер:
1. Потенциалды тұтынушылар тарапынан қойылатын ғылыми және қолданбалы сұранымдар.
2. Интеллектуалдық меншік нысандарының нәтижелеріне құқықтарды басқарудың негіздері.
3. Ғылыми жарияланымдарды отандық және шетелдік рецензияланатын басылымдарда ресімдеуге және құрылымдауға қойылатын талаптар.
4. Ғылыми нәтижелерді ұлттық және халықаралық дерекқорларда ұсыну қағидалар.
5. Ғылыми әзірлемелердің коммерциялық әлеуетін бағалау әдістері.
6. Патенттік өтінімдерді беру және интеллектуалдық меншік нысандарын тіркеу тәртібі.
7. Ғылыми әзірлемелерді практикаға енгізу кезеңдері.
8. Ғылыми нәтижелерді ұсыну кезіндегі этикалық нормалар және ашық қолжетімділік талаптарын сақтау.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-дағды:
Өзара байланысты зерттеу міндеттерінің кешенін шешу

Машықтар:
1. Зерттеудің мақсаттарын, гипотезаларын және міндеттерін, соның ішінде өзара байланысқан бағыттар мен кезеңдерді тұжырымдау.
2. Зерттеудің құрылымын, кезеңдерін және ресурстарын (материалдық, уақыттық, кадрлық) жоспарлау.
3. Зерттеу тақырыбы бойынша ақпараттық ресурстарды, ғылыми, тәжірибелік-эксперименттік және аспаптық базаларды пайдалану.
4. Кешенді зерттеу тапсырмалары аясында талдау, синтездеу, модельдеу және шешімдерді оңтайландыруды жүргізу.
5. Ғылыми-техникалық мәселелерді шешуде жүйелік және пәнаралық көзқарасты қолдану.
6. Жоба қатысушыларының жұмысын үйлестіру, зерттеу кезеңдері арасындағы өзара әрекеттестікті қамтамасыз ету.
7. Практикалық және коммерциялық маңызға ие ғылыми және ғылыми-техникалық нәтижелерді анықтау және негіздеу.
8. Жоба аясында тапсырмалардың орындалу сапасы мен мерзімдерін бақылауды жүзеге асыру.

Білімдер:
1. Ғылыми зерттеулер мен (немесе) әзірлемелерді жоспарлау мен ұйымдастыру әдістері мен құралдары, соның ішінде ғылымдағы жобалық басқару әдістемелері. 2. Зерттеу тақырыбына байланысты өзекті ғылыми мәселелер мен үрдістер, отандық және шетелдік озық әрі бірегей әзірлемелер. 3. Ақпараттық ресурстар мен зерттеу инфрақұрылымын пайдалануға қойылатын нормативтік және техникалық талаптар. 4. Ғылыми деректерді талдау, модельдеу және визуализациялау үшін қолданылатын ақпараттық, цифрлық және мультимедиялық технологиялар. 5. Кешенді ғылыми бағдарламалар мен зерттеу әдістемелік схемаларын құру қағидаттары. 6. Алынған нәтижелердің ғылыми жаңалығын, практикалық маңыздылығын және тиімділігін бағалаудың негіздері. 7. Ғылыми этика мен ғылыми шынайылыққа қойылатын талаптар. 8. Ғылыми қызмет және зияткерлік меншікті қорғау саласындағы заңнама.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

5-дағды:
Зерттеу міндеттерін шешу үшін ғылыми ұжымды қалыптастыру

Машықтар:
1. Зерттеу міндеттеріне сәйкес мамандардың кәсіптік және шығармашылық қабілеттерін анықтап, бағалау және оларды ғылыми топқа тарту.
2. Жобаның жалпы мақсаты аясында жеке орындаушылар мен шағын топтарға ғылыми және техникалық тапсырмаларды тұжырымдау.
3. Қатысушылардың құзыреттілігі мен мамандануын ескере отырып, жоба аясындағы міндеттерді жоспарлау және бөлу.
4. Жоба қатысушылары арасында тиімді өзара әрекеттесуді қамтамасыз ету, командадағы жұмыс процестерін басқару.
5. Ғылыми мақсаттарға қол жеткізуге ұмтылдыру, ғылыми әлеуетті дамыту үшін жағдай жасау арқылы ұжымды ынталандыру.
6. Ғылыми ұжым жұмысын ұйымдастыру барысында еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және ғылыми этика нормаларын сақтау.
7. Лауазымдық нұсқаулықтар, жұмыс кестелері мен жоба қатысушыларының жұмыс тиімділігін бағалау өлшемшарттарын жасау.
8. Міндеттердің орындалуын бақылау, жоспардан ауытқыған жағдайда жұмыстың барысына түзетулер енгізу.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, оның ішінде ғылым және білім беру саласындағы жұмыспен қамтуды реттейтін нормалар.
2. Ғылыми мекемелер мен зертханаларда қолданылатын еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы және өндірістік санитария қағидалары мен нормалары.
3. Қазақстан Республикасының білім беру стандарттарына сәйкес ғылыми мамандану саласындағы бакалавриат, магистратура және PhD түлектеріне қойылатын біліктілік талаптары.
4. Ғылыми ортадағы командалық жұмыстың қағидаттары, оның ішінде рөлдерді бөлу және жобалық топтарды қалыптастыру.
5. Ғылыми қызметтің этикалық нормалары, оның ішінде ғылыми адалдық пен авторлық қағидаттары.
6. Ғылыми-зерттеу саласындағы мамандардың біліктілігі мен құзыреттілігін бағалау әдістері.
7. Персоналды және ғылыми жобаларды басқарудың негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Кең кәсіптік және қоғамдық өзара іс - қимыл жасай отырып, жаңа және(немесе) перспективалық ғылыми бағыттар бойынша негізгі ғылыми (ғылыми-техникалық) мамандану шеңберінен шығатын зерттеулер және (немесе) әзірлемелер жүргізуді ұйымдастыру.



1-дағды:
Жетекші ғылыми ұжымдардың жаңа және (немесе) перспективалық ғылыми бағыттар бойынша алған ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді жалпылау

Машықтар:
1. Ғылыми деректерге, теорияларға және тұжырымдамаларға теориялық-әдіснамалық талдау жүргізу.
2. Өзара байланысты ғылыми құбылыстар мен үдерістерді талдау, себеп-салдарлық тәуелділіктерді анықтау.
3. Ғылыми гипотезалар мен зерттеу міндеттерін пәнаралық тәсіл негізінде тұжырымдау.
4. Сыртқы ғылыми ұжымдарды тарта отырып, көп кезеңді зерттеу жобаларын жоспарлау.
5. Зерттеу нәтижелеріне әлемдік ғылыми деңгей тұрғысынан салыстырмалы талдау жүргізу. 6. Түрлі дереккөздер мен ғылыми бағыттардан алынған ақпаратты жүйелеу және біріктіру.
7. Қоғам үшін аса маңызды әрі пайдалы ғылыми нәтижелерді іріктеу, таратуға және/немесе енгізуге дайындау.
8. Сараптамалық және мемлекеттік құрылымдарға арналған шолулық-талдамалық материалдар, ғылыми шолулар, баяндама дайындау.

Білімдер:
1. Пәнаралық ғылыми зерттеулерді жүргізудің заманауи және ең жаңа әдістері.
2. Түрлі ғылыми салалардан алынған білімді интеграциялау әдістемесі.
3. Басым бағыттар бойынша ғылым мен техниканың соңғы жетістіктері.
4. Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық және әлеуметтік-экономикалық дамудың ұлттық басымдықтары мен стратегиялары.
5. Жетекші ғылыми орталықтардың, зертханалардың, институттардың, сондай-ақ ғылыми ынтымақтастықтың халықаралық платформаларының қызметі.
6. Ғылыми аналитика және деректерді визуализациялау құралдары.
7. Нәтижелерді жалпыға тарату және талдауда ғылыми этика және академиялық адалдық принциптері.
8. Ғылыми-техникалық шешімдердің ғылыми және әлеуметтік маңыздылығын анықтау тәсілдері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жаңа және (немесе) перспективалық ғылыми бағыттарды дамыту мақсатында ұзақ мерзімді әріптестік қатынастарды және (немесе) консорциумдарды қалыптастыру

Машықтар:
1. Жекелеген ғалымдардың және (немесе) орындаушылар ұжымдарының ғылыми бағыттарды дамытуға қосқан ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерінің үлесін бағалау..
2. Өзара іс-қимыл мен тиімді ынтымақтастықты қамтамасыз ете отырып, тартылған орындаушылар ұжымдарының қатысуымен зерттеулер жүргізу процесін үйлестіру.
3. Ақпарат пен ресурстар алмасу үшін серіктестер арасындағы коммуникацияны ұйымдастыру және қолдау.
4. Бірлескен жобаларды жоспарлау және бақылау, консорциум мүшелері арасындағы міндеттерді бөлу.
5. Ғылыми жобаның мақсаттарына жетуде ынтымақтастықтың перспективаларын және тәуекелдерін талдау.

Білімдер:
1. Ғылыми ұжымдардың өзара іс-қимылын реттейтін Қазақстан Республикасының ғылым саласындағы еңбек заңнамасы
2. Қазақстан Республикасында бірлескен жобаларда қолданылатын еңбек ұйымдастыруы, еңбекті қорғау қағидалары мен нормалары.
3. Жаңа және (немесе) перспективалы ғылыми бағыттардағы соңғы жетістіктер мен тенденциялар.
4. Зерттеушілер мен (немесе) зерттеу және әзірлеу жұмыстарын жүргізетін ұйымдар туралы ақпаратты қамтитын ақпараттық ресурстар және серіктестерді іздеу үшін дерекқорлар.
5. Қазақстан Республикасының зерттеулер мен әзірлемелер саласында жұмыс істейтін персоналдың біліктілігіне қойылатын талаптар және кәсіби құзыреттілік стандарттары.
6. Жобаларды тиімді басқару және пәнаралық ұжымдарды үйлестіру әдістері мен қағидаттары

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Ғылым мен технологияның жаңа бағыттарын дамыту үшін қажетті болашақ кәсіптердің бейнелерін және мамандардың құзыреттеріне қойылатын талаптарды қалыптастыру

Машықтар:
1. Ақпаратты әртүрлі аудиторияларға бейімдей отырып, жоғары ғылыми-әдістемелік деңгейде беру..
2. Мамандардың тиімді өзара әрекеттесуін қамтамасыз ете отырып, ұжымдық ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру.
3. Жоғары білікті ғылыми кадрлардың кәсіптік дамуын бағалау, оқыту және біліктілікті арттыру қажеттіліктерін анықтау.
4. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді көптеген тыңдаушылар мен мүдделі тұлғалар үшін ғылыми-танымал нысанда ұсыну..
5. Ғылым мен технологияның дамуы перспективаларын ескере отырып, мамандардың құзыреттеріне қойылатын талаптарды қалыптастыру.

Білімдер:
1. Ұжымдық жұмысты ұйымдастыру және ғылыми ұжымдарды басқарудың негіздері.
2. Кәсіптік стандарттардың қалыптасуына әсер ететін жаңа және (немесе) перспективті ғылыми бағыттар бойынша соңғы жетістіктер.
3. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының негізгі бағыттары және олардың ғылым мен техникадағы кадрлық саясатқа әсері.
4. Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық даму деңгейі және әлемдік ғылым мен технологиялардың даму тенденциялары.
5. Ғылыми-зерттеулер мен (немесе) әзірлемелерді жоспарлау, ұйымдастыру, жүргізу және енгізудің заманауи әдістері, құралдары мен тәжірибелері.
6. Ғылыми және техникалық мамандарға еңбек нарығының қажеттіліктерін талдау және болжау әдістемелері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

4-дағды:
Ғылыми (ғылыми-техникалық, инновациялық) бағдарламаларды сараптау

Машықтар:
1. Ғылыми-техникалық және әлеуметтік-экономикалық факторларды ескере отырып, жаңа білімнің қолдану саласын анықтау.
2. Жаңа және (немесе) перспективті ғылыми бағыттар бойынша соңғы жетістіктерді сараптау, олардың инновациялық әлеуеті мен практикалық маңыздылығын ескеру.
3. Мемлекет, бизнес және қоғамның қазіргі және болашақ сұраныстарына бағдарламалардың сәйкестігін талдау.
4. Сараптамалық талдау негізінде ғылыми және инновациялық бағдарламаларды жетілдіруге ұсыныстар әзірлеу.

Білімдер:
1. Мемлекет, бизнес және қоғам тарапынан ғылыми және инновациялық жобаларға қойылатын зерттеу сұранымдары.
2. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бағыттары және олардың ғылыми зерттеулердің басымдықтарына әсері.
3. Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық дамуының деңгейі және әлемдік ғылым мен инновациядағы үрдістер.
4. Жаңа және (немесе) перспективті ғылыми бағыттар бойынша соңғы жетістіктер және олардың енгізу әлеуеті.
5. Ғылыми және инновациялық бағдарламаларды сараптамалық бағалау әдістері мен өлшемшерттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

5-дағды:
Жаңа және (немесе) перспективалық ғылыми бағыттарды дамыту нәтижесінде ғылымда, әлеуметтік-экономикалық жүйеде және қоғамда мүмкін өзгерістерді танымал ету

Машықтар:
1. Қоғамға ерекше маңызды зерттеу нәтижелерінің қасиеттері мен салдарын анықтап, олардың ғылыми және практикалық маңыздылығын ашу.
2. Материалдардың ресімделуіне және құрылымына қойылатын талаптарды ескере отырып, жетекші рецензияланатын ғылыми басылымдарда Жарияланымдар нысанында ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді ұсыну
3. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді кең аудитория үшін және ғылыми (ғылыми-практикалық) іс-шараларда ұсынудың қолжетімділігі мен түсінігін қамтамасыз ете отырып, ғылыми-танымал нысанда ұсыну.
4. Ақпаратты заманауи коммуникациялық және мультимедиялық технологияларды пайдалана отырып, жоғары ғылыми-әдістемелік деңгейде жеткізу.
5. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелердің әлеуетті тұтынушыларын анықтап, олармен тиімді білім алмасуды қамтамасыз ету.
6. Ғылыми жетістіктерді қорғау және тарату үшін зияткерлік меншік пен лицензиялауды басқару құралдарын пайдалану.

Білімдер:
1. Қазақстан Республикасындағы және әлемдегі ғылыми зерттеулердің бағыттарына әсер ететін өзекті әлеуметтік, әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-мәдени проблемалар..
2. Авторлық құқық, патенттеу және лицензиялық келісімдер мәселелерін қоса алғанда, зияткерлік қызмет нәтижелеріне құқықтарды басқару негіздері.
3. Рецензияланатын ғылыми басылымдарда ғылыми жарияланымдарды рәсімдеуге қойылатын талаптар және ғылыми коммуникация стандарттары.
4. Ғылыми (ғылыми-техникалық) нәтижелерді отандық және шетелдік деректер базалары мен есеп жүйелерінде ұсынудың ерекшеліктері мен талаптары.
5. Қоғаммен байланыс пен ғылыми-танымдық қызметтің қазіргі заманғы әдістері мен технологиялары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Ақпаратты іздеу және талдау

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

5

Ветеринариялық фельдшер-лаборант

7

Қолдан ұрықтандыру пунктінің меңгерушісі

10. "Асылдандыру ісі жөніндегі техник" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3142-0

Қызмет атауының коды:

3142-0-014

Кәсіп атауы:

Асылдандыру ісі жөніндегі техник

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
4-параграф. Асылдандыру ісі жөніндегі техник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Асылдандыру ісі жөніндегі І санатты техник: (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және асылдандыру ісі жөніндегі ІІ санатты техник лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес; Асылдандыру ісі жөніндегі ІІ санатты техник: (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және асылдандыру ісі жөніндегі санаты жоқ техник лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес; Асылдандыру ісі жөніндегі санаты жоқ техник: (зоотехния) мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

3142-0-019 - Техник-мал өсіруші

Қызметтің негізгі мақсаты:

Асыл тұқымды мал шаруашылығында қызметін жүзеге асыратын ұйымдарда ауыл шаруашылығы жануарларымен және құстарымен селекциялық-асылдандыру жұмыстарын жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1 Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының тұқымдарын, типтерін, желілерін шығару, жетілдіру және сақтау
2. Асыл тұқымды малдарға кешенді бағалау (бонтировка) жүргізу
3. Мал шаруашылығында асыл тұқымды бастапқы есепке алу құжаттарын жүргізу.

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
1 Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының тұқымдарын, типтерін, желілерін шығару, жетілдіру және сақтау



1-дағды:
Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарын жасау, жетілдіру және пайдалану үшін асыл тұқымды малдың өнімділігін және өсімін молайту көрсеткіштерін айқындау

Машықтар:
1. Қолданыстағы нұсқаулыққа сәйкес асыл тұқымды малдарды және олардың нөмірлері мен лақап аты бойынша материалдарды сәйкестендіру.
2. Асыл тұқымды малдың өнімділігі мен өсімін молайту көрсеткіштерін анықтау үшін жабдықты пайдалану.
3. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау қағидаларын сақтай отырып және нұсқаулықтарға сәйкес жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін өлшеуді жүзеге асыру.
4. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау қағидаларын сақтау.
5. Тұқымдарды, типтерді, желілерді шығару, жетілдіру және пайдалану тиімділігін арттыру үшін жануарларды таза тұқымды өсіруді, будандастыруды және гибридтеуді түзету.
6. Жануарларды аспаптық өлшеу техникасын меңгеру.

Білімдер:
1. Жануарлардың тұқымдарын, типтерін, желілерін шығару, жетілдіру және сақтау үшін таза тұқымды өсіруді, будандастыру және гибридтеу әдістерін пайдалану әдістері.
2. Малдарды белгілер кешені бойынша іріктеу және бағалау әдістері: шығу тегі бойынша (шежіре), конституция және экстерьері бойынша, өнімділігі бойынша, технологиялық белгілері бойынша, ұрпақтарының сапасы бойынша, тұқымдық және аналық препараттылығы бойынша.
3. Белгілер кешені бойынша табынды өз төлінен өсіру үшін асыл тұқымды малды іріктеуді жоспарлау әдістері: шығу тегі бойынша (шежіре), конституция және экстерьері бойынша, өнімділігі бойынша, технологиялық белгілері бойынша, ұрпақтарының сапасы бойынша, тұқымдық және аналық препотенттілігі бойынша.
4. Мал өнімділігі мен өсімін молайтудың жоспарланған көрсеткіштеріне қол жеткізуді есепке ала отырып, табынның саны мен құрылымын өзгерту бойынша есептеулерді орындау әдістері.
5. Мал өнімділігі мен өсімін молайтудың жоспарланған көрсеткіштеріне қол жеткізуді ескере отырып, табынның саны мен құрылымының өзгеруін бақылау қағидалары.
6. Мал шаруашылығы саласындағы отандық және шетелдік кәсіпорындардың ғылым жетістіктері мен озық жұмыс тәжірибесі.
7. Жануарларды өсіру әдістері.
8. Ауыл шаруашылығы жануарларының биологиясы, генетика, зоогигиена.
9. Мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің заманауи технологиялары; асылдандыру ісі.
10. Жануарларды өсіру әдістері: таза тұқымды (туыстық, желілер мен тұқымдастар бойынша), будандастыру (ұдайы өндіру, жұту, өнеркәсіптік, кіріспе), түраралық гибридтеу.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Бастапқы зоотехникалық және асылдандыру есебін жүргізу бойынша жұмыскерлердің жұмыстарды орындауы

Машықтар:
1. Бастапқы зоотехникалық және асылдандыру есебін жүргізу бойынша жұмыскерлердің жұмысын ұйымдастыру.
2. Жануарлар мен материалдарды таңбалау және сәйкестендіру жұмыстарын ұйымдастыру.
3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша ақпараттық қамтамасыз ету жүйесінде генетикалық сараптама нәтижелерін тіркеу.
4. Асыл тұқымды жұмыс бойынша құжаттаманы қатаң түрде бекітілген нысандарға сәйкес жүргізу.
5. Еңбек қауіпсіздігі және қорғау қағидаларының және нормаларының сақталуын қамтымасыз ету.

Білімдер:
1. Селекциялық-асылдандыру жұмысында асыл тұқымды малдар мен материалдарды таңбалау және сәйкестендіру мәні.
2. Асыл тұқымды малдарды таңбалау қағидалары және техникасы.
3. Әртүрлі малдардың өнімділік, өсімін молайту және асыл тұқымдық қасиеттерін есепке алу әдістері.
4. Зоотехникалық және асыл тұқымды есепке алу құжаттамасын жүргізу тәртібі.
5. Зоотехникалық және асыл тұқымды есеп жүргізудің қолданыстағы нысандары.
6. Жануарларды бонитирлеу бойынша нұсқаулықтар.
7. Мал шаруашылығы өнімдерін өндірудің заманауи технологиялары; асылдандыру ісі.
8. Асыл тұқымды малдардың тіршілік ету оқиғаларын тіркеу тәртібі.
9. Жануарлардың селекциялық белгілері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Асыл тұқымды малдарға кешенді бағалау (бонтировка) жүргізу



1-дағды:
Әртүрлі тұқымды малдардың, типтердің, желілердің асыл тұқымдық құндылығын анықтау үшін экстерьері мен конституциясын бағалау

Машықтар:
1. Жыл сайынғы асыл тұқымды малды боинитирлеу процесінде экстерьерьері мен конституциясы бойынша әртүрлі түрдегі, тұқымды, типтегі, желілердегі жануарларды бағалау.
2. Малдардың әртүрлі түрлерін, тұқымдарын, типтерін, желілерін өнімді және өсімін молайту көрсеткіштері бойынша бағалау.
3. Малдардың әртүрлі түрлерін, тұқымдарын, түрлерін, желілерін шығу тегі мен ұрпақтарының сапасы бойынша бағалау.
4. Малдың өнімділігі мен өсімін молайту көрсеткіштерін өңдеу және асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі базаларға мәліметтерді тіркеу бойынша стандартты және/немесе мамандандырылған ақпараттық бағдарламаларды пайдалану.

Білімдер:
1. Кешенді белгілер бойынша әр түрлі жануарларды бағалау, іріктеу және таңдау әдістері.
2. Әр түрлі асыл тұқымды малды кешенді бағалауды (бонтирлеу жүргізу) айқындау қағидалары мен шарттары.
3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша стандартты және/немесе арнайы ақпараттық-коммуникациялық бағдарламалар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Селекциялық-асыл тұқымдық жұмыс жоспары бойынша ұйымда жануарлар мен құстың асыл тұқымдық құндылығын анықтау үшін арнайы орта персоналдың құжаттаманы, құрал-саймандарды және жабдықтарды дайындауды ұйымдастыру

Машықтар:
1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша мамандандырылған ақпараттық деректер базасымен жұмыс істеу.
2. Жануарларды шығу тегі мен ұрпағының сапасы бойынша бағалау.
3. Жануарлардың ауруға шалдығуын зерттеуге қатысады, асыл тұқымдық кітабына жазу үшін жануарлардың карточкаларын дайындау.
4. Сату, көрмеде көрсету үшін асыл тұқымды жануарларды іріктеуге және дайындауға қатысу.

Білімдер:
1. Жануарларды шығу тегі мен ұрпағының сапасы бойынша бағалау.
2. Малды асыл тұқымдық құндылығын анықтау нәтижелері бойынша одан әрі пайдалану үшін тағайындау тәртібі.
3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша, құрал-саймандық өлшеулерді, әртүрлі түрдегі жануарлардың өнімділік және өсім молайту көрсеткіштерін өңдеу бойынша стандартты және арнайы ақпараттық-коммуникациялық бағдарламалар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-еңбек функциясы:
Мал шаруашылығында асыл тұқымды бастапқы есепке алу құжаттарын жүргізу.



1-дағды:
Ұйымның селекциялық-аслыдандыру жұмыс жоспары бойынша белгіленген есепке алу нысандарына асыл тұқымды мал өнімділігінің бастапқы деректерін енгізу

Машықтар:
1. Мал өнімділігі көрсеткіштерін бастапқы есепке алудың белгіленген нысандарын ресімдеу.
2. Асыл тұқымды малдардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың стандартты бағдарламаларын пайдалану.
3. Асылдандыру жұмыстарының жоспарларын әзірлеуге қатысу.
4. Бригадирлердің өндірістік-зоотехникалық есептің бастапқы құжаттарын уақтылы ұсынуын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша ақпараттық қамтамасыз ету жүйесіндегі малдармен селекциялық-асылдандыру жұмысы бойынша есептілік және ақпарат тәртібі.
2. Ұйымда әр түрлі жануарлардың өнімділік көрсеткіштерін өңдеу бойынша стандартты бағдарламаларды пайдалану тәртібі.
3. Мал шаруашылығында асыл тұқымдық есепті жүргізу жөніндегі әдістемелік және нұсқаулық нұсқамаларды.
4. Асыл тұқымды мал шаруашылығы технологиясының негіздерін.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Малдармен селекциялық-асылдандыру жұмысы жөніндегі құжаттарды сақтау

Машықтар:
1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша ақпараттық-коммуникациялық жүйе үшін есептерге деректерді енгізу.
2. Мал өнімділігі көрсеткіштерін бастапқы есепке алудың белгіленген нысандарын ресімдеу.
3. Талдаулар үшін сүттің сынамаларын іріктеуді жүргізу.
4. Малдардың өнімділік деректерін асыл тұқымдық карточкаларына енгізу.

Білімдер:
1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша ақпараттық қамтамасыз ету жүйесіндегі малдармен селекциялық-асылдандыру жұмысы бойынша есептілік және ақпарат тәртібі.
2. Ұйымда бастапқы есептік асыл тұқымды құжаттарды мұрағаттау тәртібі.
3. ҚР заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін.
4. Еңбек қауіпсіздігі және қорғау қағидалары мен нормаларын.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Мал шаруашылығындағы техник – ұрықтандырушы

6

Инженер-зерттеуші (жалпы бейін)

11. "Мал шаруашылығындағы техник-ұрықтандырушы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-010

Кәсіп атауы:

Мал шаруашылығындағы техник-ұрықтандырушы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

4

СБШ бойынша қосалғы біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
13-параграф. Жануарларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі техник

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (орта деңгейдегі маман)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Мал шаруашылығындағы техник - ұрықтандырушы: жоғары білім мал шаруашылығы және/немесе ветеринария бағыттары бойынша немесе техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) зоотехния және/немесе ауыл шаруашылығы биотехнологиясы немесе ветеринария немесе осы бейін бойынша кемінде үш жыл жұмыс өтілін растайтын құжаттың болуы.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

жұмыс орнында нұсқама/тағылымдама немесе қысқа мерзімді оқыту

Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

3240-0-009 - Жануарларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі техник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жануарларды қолдан ұрықтандыруды жүргізуді ұйымдастыру

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Аң аулауда жануарларды анықтау және жануарларды қолдан ұрықтандыруды жүргізу
2. Жануарларды және құсты қолдан ұрықтандыру бойынша есепке алу-есеп беру құжаттамасын ресімдеу

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Аң аулауда жануарларды анықтау және жануарларды қолдан ұрықтандыруды жүргізу



1-дағды:
Өсімін молайту процесіне қатысуға дайындығын анықтау үшін жануарлардың жай-күйін бағалау

Машықтар:
1. Жануар түріне, қүтіп-бағу жағдайына және техникалық мүмкіндіктерге байланысты ұрғашы жануарларда жыныстық күйге келу белгілерін анықтаудың оңтайлы әдістерін таңдау.
2. Ұрғашы жануарларда жыныстық күйге келу белгілерін визуалды, қынаптық, тік ішектік, зертханалық және аспаптық әдістер арқылы анықтау.
3. Ұрықтандыруға ең қолайлы уақытты анықтау мақсатында алынған деректерді талдау.
4. Жыныстық күйге келуді диагностикалау кезінде жануарлармен қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Әр түрлі ауыл шаруашылығы жануарларында жыныстық күйге келуді анықтау әдістері мен критерийлері — биотехнологиялық әдістерді қолдану бойынша нормативтік талаптар мен нұсқаулықтарға сәйкес.
2. Жануарлардың көбею жүйесінің жағдайын визуалды, қынаптық, тік ішектік, зертханалық және аспаптық әдістермен бақылау әдістемелері.
3. Ұрғашы жануарлардың көбею физиологиясы циклдары, олардың ұзақтығы және ерекшеліктері.
4. Диагностикалық манипуляциялар кезінде биоқауіпсіздік пен гигиенаның негізгі қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қолдан ұрықтандыруға арналған тұқымдық аталықтардан қауіпсіздікті сақтай отырып шәуетті алу

Машықтар:
1. Өндіруші аталықтардың сыртқы жыныс мүшелерін, оның ішінде препуцийді дезинфекциялық ерітінділермен гигиеналық өңдеуден өткізу.
2. Шәует алуға арналған жабдықтар мен құралдарды (манекендер, жасанды қынаптар, жинау ыдыстары және т.б.) дайындау.
3. Жануарлардың әртүрлі түрлерінің өндіруші аталықтарынан олардың анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, шәует алу процедурасын орындау.
4. Жаңа алынған шәуетке макроскопиялық және микроскопиялық бастапқы баға беру (көлемі, түсі, қозғалғыштығы, концентрациясы, патологиялардың болуы).
5. Өндіруші жануарлармен және биоматериалдармен жұмыс кезінде биоқауіпсіздік, санитария және жеке қорғаныс қағидаларын сақтау.

Білімдер:
1. Аталық өндірушілерден шәует алар алдындағы санитарлық өңдеуді жүргізу техникасы мен тәртібі.
2. Әртүрлі ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстардың аталықтарынан шәует алудың негізгі әдістері.
3. Шәует алуға арналған жабдықтардың құрылысы және оларды пайдалану қағидалары.
4. Шәуеттің сапасына қойылатын нормативтік көрсеткіштер (макроскопиялық және микроскопиялық параметрлер).
5. Өндіруші жануарлармен және биоматериалдармен жұмыс істеу кезінде қолданылатын жеке қорғаныс құралдары мен қағидалары.
6. Ұрықтандяру пункті жағдайында өндіруші жануарлардың мінез-құлқы бойынша зоопсихология негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Қолдан ұрықтандырудың биотехнологиялық әдістерін қолдануды регламенттейтін нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес малдың аналықтарын қолдан ұрықтандыруды жүргізу

Машықтар:
1. Аталық өндірушілерден алынған шәуетті алу, бағалау және пайдалану бойынша есеп-қисап құжаттарын рәсімдеу.
2. Шәуетті ұрықтандыруға дайындау: (терең мұздатылған жағдайда) жібіту немесе қысқа мерзімді сақтау үшін қажетті температураға дейін салқындату және сапасын сақтау.
3. Жануардың түрі мен жағдайына байланысты ұрықтандыру әдісін таңдау.
4. Шәуетті аналықтың жыныс мүшелеріне сәйкес жабдықты пайдаланып, стерильдік талаптарын сақтай отырып енгізу.
5. Мал шаруашылығында биотехнологияларды қолдануды реттейтін нормативтік құжаттардың, соның ішінде түрлі сақтау әдістерімен (салқындатылған, мұздатылған) алынған шәуетті қолдану талаптарын сақтау.

Білімдер:
1. Шәуетті есепке алу журналдарын және жасанды ұрықтандыру актілерін жүргізу қағидалары мен нысандары.
2. Шәуеттің жарамдылығын бағалау критерийлері: көлемі, концентрациясы, қозғалысы, шәуеттің морфологиясы.
3. Әртүрлі жануарлар түрлерінде (қоса алғанда құстарды) қолдан ұрықтандыру әдістері мен техникасы.
4. Ұрықтандыруды жүргізуге қойылатын нормативтік талаптар, оның ішінде қауіпсіздік техникасы мен санитариялық нормалар.
5. Шәуетті сақтау, тасымалдау және қолдануға дайындау шарттары (оның ішінде криобанктермен жұмыс).
6. Ұрықтандырудан кейінгі мүмкін болатын асқынулар мен ауытқулар, сондай-ақ алдын алу шаралары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жануарларды және құсты қолдан ұрықтандыру бойынша есепке алу-есеп беру құжаттамасын ресімдеу



1-дағды:
Қолдан ұрықтандыру пунктін (станциясын) ветеринариялық-санитариялық өңдеу бойынша есепке алу-есеп беру құжаттамасын толтыру

Машықтар:
1. Дезинфекция, дезинсекция және басқа да санитариялық іс-шаралардың жүргізілуін есепке алу журналын жүргізу және ресімдеу.
2. Станцияны (пунктті) қажетті жабдықтармен, материалдармен және дезинфекциялау құралдарымен қамтамасыз етуге арналған өтінімдер құрастыру.
3. Алғашқы ветеринариялық құжаттарды белгіленген есепке алу тәртібі бойынша жүйелеу және сақтау.

Білімдер:
1. Санитариялық өңдеулерді есепке алу журналдарын нормативтік құжаттарға (ветеринариялық-санитариялық ережелер, нұсқаулықтар) сәйкес жүргізу қағидалары.
2. Жабдықтар, құралдар мен шығын материалдарын сатып алуға арналған өтінімдерді құрастыру формалары мен тәртібі.
3. Жасанды ұрықтандыру пунктінде есеп құжаттарын сақтау және мұрағаттау талаптары.
4. Қайта өндіру пункттерінің санитариялық жағдайын реттейтін ҚР-ның нормативтік құжаттары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Қолдан ұрықтандыруға арналған материалдарды, жабдықтар мен құралдарды дайындау бойынша есепке алу-есеп беру құжаттамасын ресімдеу

Машықтар:
1. Дезинфекциялық және физиологиялық ерітінділерді дайындау мен жұмсау журналдарын, сондай-ақ шәует сапасын бағалау журналын рәсімдеу және толтыру.
2. Пайдаланылған немесе істен шыққан шығын материалдары мен жабдықтарды есептен шығару туралы актілерді құрастыру.
3. Жарамдылық мерзімі өткен немесе пайдалануға жарамсыз материалдар мен жабдықтарды есептен шығаруға арналған құжаттарды белгіленген тәртіпке сәйкес рәсімдеу.
4. Жасанды ұрықтандыру пунктіндегі материалдар, ерітінділер мен жабдықтардың бар-жоғын және қозғалысын есепке алу.

Білімдер:
1. Ерітінділерді дайындау, пайдалану және шәует сапасын есепке алу журналдарын жүргізу қағидалары.
2. Материалдар мен жабдықтардың қозғалысы, есебі және есептен шығарылуы бойынша есептік және есеп беру құжаттарының нысандары.
3. Нормативтік құжаттарға сәйкес есептен шығару актілерін құрастыру және рәсімдеу тәртібі.
4. Жасанды ұрықтандыру пунктіндегі есептік құжаттаманы сақтау және мұрағаттау талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Аналитикалық ойлау
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Асылдандыру ісі жөніндегі техник

12. "Ветеринариялық фельдшер-зертханашы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

3240-0

Қызмет атауының коды:

3240-0-007

Кәсіп атауы:

Ветеринариялық фельдшер-зертханашы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

5

СБШ бойынша қосалғы біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
7-параграф. Ветеринариялық фельдшер

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
орта білімнен кейінгі (қолданбалы бакалавриат)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

І санатты Ветеринариялық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және ІІ санатты ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес;
ІІ санатты Ветеринариялық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім және санаты жоқ ветеринариялық фельдшер лауазымындағы жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес;
Санаты жоқ Ветеринариялық фельдшер-лаборант: ветеринария мамандығы бойынша техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім, жұмыс өтіліне талап қойылмайды.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

2250-0-001 - Ветеринар
3240-0-005 - Ветеринариялық техник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Ветеринариялық диагностикалық, емдеу және алдын алу шараларын жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Жануарлар ауруларының пайда болуының алдын алу үшін ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды ұйымдастыру
2. Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Жануарлар ауруларының пайда болуының алдын алу үшін ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды ұйымдастыру



1-дағды:
Ветеринар дәрігерінің басшылығымен жаппай емдеу-профилактикалық жұмыстарды жүргізу

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы жануарларының әртүрлі түрлерінің асыл тұқымды мал басы мен төлдерінің ауруларының алдын алу бойынша ветеринариялық-профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыру.
2. Әр түрлі этиологиясы бар малдарды емдеу үшін терапиялық, хирургиялық тәсілдерді және манипуляцияларды жүзеге асыру.
3. Мал шаруашылығы орынжайларын санитарлық дауалауды жүзеге асыру.
4. Зертханалық талдау үшін жануарлардан биоматериалдар (қан, нәжіс, зәр, шырыш және т.б.) алу.
5. Мал қора-жайларында дезинфекция, дезинсекция және дератизация жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу.
6. Вакцинация, дегельминтизация және басқа да жоспарлы алдын алу шараларына қатысу.
7. Өткізілген ветеринариялық іс-шаралардың нәтижелері бойынша ветеринариялық құжаттарды (журналдар, актілер, есеп нысандары) толтыру.
8. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде жеке қорғану құралдарын пайдалану және ветеринариялық-санитариялық талаптарды сақтау.

Білімдер:
1. "Ветеринария туралы" заң, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық және заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілері.
2. Жануарлардың кең таралған аурулары туралы негізгі мәліметтер.
3. Мал шаруашылығы орынжайларын санитариялық дауалау әдістері.
4. Ауыл шаруашылығы жануарларына вакцинациялау және алдын ала өңдеулер жүргізу талаптары.
5. Дезинфекция, дезинсекция және дератизация түрлері мен әдістері.
6. Биоматериалдарды іріктеу, таңбалау, сақтау және тасымалдау қағидалары.
7. Эпизоотология негіздері және шаруашылықтарды эпизоотологиялық тексеру әдістері.
8. Ветеринариялық құжаттарды және есеп беру құжаттарын рәсімдеу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Емдеу-профилактикалық іс-шаралар жоспарын жасау және оның орындалуын талдау

Машықтар:
1. Ветеринариялық қызметте визуалды және техникалық бақылау әдістерін қолдану.
2. Мамандандырылған ақпараттық дерекқорларымен жұмыс істеу.
3. Эпизоотиялық жағдайды ескере отырып, алдын алу және емдеу шараларының жоспар-кестесін жасау.
4. Жануарлардың аурушаңдығы туралы ақпаратты жинау, жүйелеу және талдау.
5. Ауытқулар анықталған жағдайда жоспарды түзету бойынша ұсыныстар дайындау.
6. Іс-шаралар жоспарының орындалу мерзімдері мен толықтығына ішкі бақылау жүргізу.
7. Ветеринариялық-алдын алу шараларының орындалуы бойынша талдамалық қорытындысы бар есептер дайындау.

Білімдер:
1. Ветеринария мәселелері бойынша нормативтік, нұсқаулық және әдістемелік материалдар.
2. Ветеринария бойынша есеп жүргізу және белгіленген есептілікті дайындау қағидалары.
3. Ветеринариялық іс-шаралардың тиімділігін жоспарлау және талдау әдістері.
4. Эпизоотологиялық мониторинг пен диагностиканың негіздері.
5. Жануарлар ауруларының алдын алуда жүйелік тәсілді қолдану қағидаттары.
6. Ветеринариялық-алдын алу шаралары жоспарының құрылымы мен мазмұны.
7. Талдау анықтамалары мен есеп құжаттарын құрастыру талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

3-дағды:
Мал шаруашылығы және жемшөп объектілерінің санитарлық және зоогигиеналық жай-күйін бақылау және оңтайландыру жөніндегі іс-шараларды орындау

Машықтар:
1. Мал азығының, жайылымдардың, суаттардың, орынжайлардың санитарлық жай-күйін бақылау.
2. Жабдықтар мен құрал-саймандардың санитарлық жай-күйін бақылау, мал шаруашылығы орынжайларына санитарлық өңдеу жүргізуді қамтамасыз ету.
3. Зертханалық талдау үшін жемшөп, су және төсеніштерден сынамалар алу.
4. Мал қораларындағы микроклиматты бақылау (температура, ылғалдылық, желдету, жарықтандыру).
5. Санитариялық талаптардың бұзылуы туралы актілер мен есептер жасау, оларды жою бойынша ұсыныстар енгізу.
6. Қызмет көрсетуші персоналға санитарлық-гигиеналық талаптар бойынша нұсқама жүргізу.
7. Мал тасымалдау және қүтіп-бағу кезінде зоогигиеналық нормалардың сақталуын бақылау.

Білімдер:
1. Әртүрлі түрдегі және өнімділік бағытындағы жануарларды қүтіп-бағудың зоогигиеналық және ветеринариялық қағидалары.
2. Малда емдік-профилактикалық емшараларын бақылау және орындау әдістері.
3. Азыққа, суға, жайылымдарға және мал шаруашылығы нысандарына қойылатын санитарлық-ветеринариялық нормалар мен талаптар.
4. Ауа сапасының, микроклиматтың көрсеткіштері және олардың жануарлар саулығына әсері.
5. Азық пен малды күтіп-бағу жағдайларының санитариялық бағасын беру тәртібі.
6. Санитариялық сараптама мен дезинфекция негіздері.
7. Мал шаруашылығындағы санитариялық-гигиеналық жағдайды бақылауға арналған нормативтік құжаттар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Жарақаттану, улану кезінде жануарларға алғашқы көмек көрсету



1-дағды:
Изоляторда ауру жануарларды күту, термометрия, жараларды өңдеу

Машықтар:
1. Жануарлардың улануы кезінде алғашқы көмек көрсету.
2. Жарақат алған кезде жануарларға алғашқы көмек көрсету.
3. Жануардың температурасын өлшеу (термометрия), мінез-құлқын және жалпы жағдайын бақылау.
4. Жараларды өңдеу, таңғыш салу, сынықтарда аяқ-қолды бекіту.
5. Ауырған жануарларды оқшаулағышта (изоляторда) қүтіп-бағу және күтім жасау жағдайын қамтамасыз ету.
6. Ветеринар дәрігердің тағайындауы бойынша дәрілік заттарды дайындау және енгізу.
7. Ауырған жануарларға жүргізілген емдеу және күтім бойынша алғашқы құжаттаманы жүргізу.

Білімдер:
1. Жануарлар анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
2. Дәрілік заттарды қүтіп-бағу қағидаларды, олардың қолданылуы.
3. Жануарларда әртүрлі жарақаттар мен улану жағдайларында дәрігерге дейінгі алғашқы көмек көрсету тәсілдері.
4. Жануарларға көмек көрсету кезінде оларды иммобилизациялау (қозғалысын шектеу) және бекіту әдістері.
5. Таңғыш материалдарының түрлері және олардың қолданылу мақсаты.
6. Оқшаулағыштағы санитариялық өңдеу және дезинфекциялау қағидалары.
7. Ауру жануарларды тіркеу және емдеу журналын жүргізудің негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларға терапиялық көмек көрсету

Машықтар:
1. Жануарлардың өлекселерін өлу себебін анықтау үшін патологоанатомиялық союды (ветеринариялық дәрігердің тағайындауы бойынша) жүзеге асыру.
2. Оқшаулағышта ауру жануарларға күтім жасау, жараларды өңдеу тәсілдері.
3. Жараларды өңдеу: тазалау, залалсыздандыру, таңғыш салу.
4. Дәрілік препараттарды әртүрлі тәсілдермен енгізу.
5. Жануардың жалпы жағдайын клиникалық белгілеріне қарап бағалау.
6. Терапевтикалық көмек көрсету бойынша құжаттаманы жүргізу.

Білімдер:
1. Жануарлардың өлекселерін патологоанатомиялық сою техникасы.
2. Оқшаулағышта ауру жануарларды күту тәсілдері, жараларды өңдеу.
3. Жара түрлері және оларды өңдеу тәсілдері.
4. Фармакология негіздері: дәрілік заттар топтары, дозалау, қолдану көрсеткіштері мен қарсы көрсетілімдері.
5. Ішкі ағзалар ауруларының белгілері және бастапқы диагностика әдістері.
6. Терапия кезінде асептика мен антисептика қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

4

Мал шаруашылығындағы техник – ұрықтандырушы

6

Инженер-зерттеуші (жалпы бейін)

13. "Қолдан ұрықтандыру пунктінің меңгерушісі" кәсіп карточкасы

Топ коды:

1310-1

Қызмет атауының коды:

1310-1-028

Кәсіп атауы:

Қолдан ұрықтандыру пунктінің меңгерушісі

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

7

СБШ бойынша қосалғы біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Ауыл шаруашылығы ұйымдарының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 21 тамыздағы № 307 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 22 тамызда № 19280 болып тіркелді.
14-параграф. Ветеринария пунктінің меңгерушісі

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жоғары білім (және/немесе бакалавр, магистратура, философия докторы РhD, бейіні бойынша доктор) ветеринария бағыты бойынша және кәсіптік қызмет бағыты бойынша жұмыс өтілі 2 жылдан кем емес.

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:


Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

1310-1-028 - Қолдан ұрықтандыру пунктінің меңгерушісі

Қызметтің негізгі мақсаты:

Аналық мал басының өсімін молайтуды жақсарту бойынша іс-шараларды орындау және қолдан ұрықтандыру пунктінің жұмысын жүйелі бақылау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Қолдан ұрықтандыру пунктінің қызметін басқару
2. Мал шаруашылығы және мал азығы пункттері мен объектілерінің санитариялық және зоогигиеналық жай-күйін бақылау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Қолдан ұрықтандыру пунктінің қызметін басқару



1-дағды:
Қолдан ұрықтандыру пунктінің жұмыс сапасын арттыру жөніндегі ұйымдастыру іс-шараларын жоспарлау

Машықтар:
1. Ұйымның жарғысын және ішкі еңбек тәртібі қағидаларын орындау және оларға сүйену.
2. Лауазымдық нұсқаулық пен пункт жұмысына қатысты нормативтік құжаттарды практикада қолдану.
3. Асылдандыру және мал шаруашылығына қатысты әдістемелік материалдарды пайдалану.
4. Қызметкерлердің жұмысын жоспарлау және үйлестіру, міндеттерді құзыреті шегінде бөлу.
5. Пункттегі алдын алу және өндірістік іс-шаралардың кестесін жасау.
6. Ветеринариялық-санитариялық, технологиялық және есеп жүргізу іс-шараларының уақтылы және сапалы орындалуын бақылау.
7. Жасанды ұрықтандыру пунктінің жұмысының тиімділігін талдау және оны жақсарту бойынша ұсыныстар жасау.
8. Жабдықтар, шығын материалдары және биологиялық материалдарды тиімді пайдалануын қамтамасыз ету.

Білімдер:
1. Жасанды ұрықтандыру және асылдандыру жұмыстарының ұйымдастырылуына қатысты жетекшілік, нормативтік, нұсқаулық және әдістемелік материалдар.
2. Қолданыстағы стандарттар, сапа талаптары, шәует, орталар, құралдар мен жабдықтарды сақтау шарттары мен маркировкасы.
3. Ұрықтандыру, шәует өнімдерін сақтау және пайдалану бойынша есеп-есептік құжаттаманы жүргізу тәртібі.
4. Жануарларды қайта өндірудің заманауи технологиялары.
5. Мал шаруашылығында менеджмент және жоспарлаудың негіздері.
6. Ұрықтандыру пунктіндегі ветеринариялық, санитариялық және зоогигиеналық бақылау талаптары.
7. Жануарлар мен биоматериалдармен жұмыс істеу кезінде еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі және өрт қауіпсіздігі қағидалары мен нормалары.
8. Ауыл шаруашылығы жануарларының көбею биологиясы мен физиологиясының негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларды қолдан ұрықтандырудың озық технологияларын енгізу

Машықтар:
1. Мал шаруашылығында ауыл шаруашылығы жануарларын қолдан ұрықтандыру саласындағы отандық және шетелдік озық тәжірибені зерттеу және енгізуді ұйымдастыру.
2. Қолданылып жатқан ұрықтандыру технологияларының тиімділігін бағалау және ілгерілеуші әдістерге көшуге бастамашылық жасау.
3. Ұрықтандырудың жаңа технологияларын қолдану бойынша персоналды оқыту және нұсқау беру.
4. Инновацияларды енгізу мәселелері бойынша ғылыми және асыл тұқымдық мекемелермен өзара әрекетті үйлестіру.
5. Қолдан ұрықтандыру пунктін техникалық қайта жабдықтау бойынша ұсыныстар әзірлеу.
6. Еңбек қорғау шараларын, қадағалау органдары мен ішкі қызметтердің талаптарын белгіленген мерзімде орындауды қамтамасыз ету.
7. Жаңа ұрықтандыру әдістерін қолдануда технологиялық талаптардың сақталуын бақылау.
8. Енгізудің нәтижелерін талдау және қажет болған жағдайда технологиялық процестерді түзету.

Білімдер:
1. Жануарларды қолдан ұрықтандыру және биотехнология саласындағы ғылым жетістіктері мен озық тәжірибе.
2. Шәует өнімдерін өндіру және қолданудың қазіргі заманғы технологиялары.
3. Шәует сапасын бағалау әдістері, еріту техникасы және ұрықтандыруға дайындау.
4. Әр түрлі жануар түрлерін ұрықтандыру әдістері және олардың қолдану ерекшеліктері.
5. Жаңа технологияларды енгізуге қойылатын ветеринариялық, зоогигиеналық және санитариялық талаптар.
6. Мал шаруашылығында инновациялық технологияларды енгізудің нормативтік-құқықтық негіздері.
7. Жаңа технологиялармен жұмыс жасауда эргономика, еңбек қорғау, өрт қауіпсіздігі және биологиялық қауіпсіздік негіздері.
8. Жаңа технологиялық шешімдерді енгізу барысында құжаттаманы жүргізу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Мал шаруашылығы және мал азығы пункттері мен объектілерінің санитарлық және зоогигиеналық жай-күйін бақылау



1-дағды:
Шағылыстыру маусымы ішінде айғырларды, тұқымдық қошқарлар мен күйектерді азықтандыру, қүтіп-бағу, суару және қорғау режимін ұйымдастыру

Машықтар:
1. Азық-түлік базасын және сақтық қорларын жоспарлау.
2. Әртүрлі азықтардың, судың, жайылымдардың және төсеу материалдарының санитариялық жағдайы мен сапасын бақылау.
3. Ұрықтандыру кезеңінде өндірушілерді қүтіп-бағу кезінде зоогигиеналық нормалардың сақталуын қадағалау.
4. Жануарлардың физиологиялық жағдайына сәйкес тамақтандыру рационын құру және түзету.
5. Жануарлардың толыққанды су ішулерін бақылау.
6. Өндірушілерді күйзеліс, жарақат және инфекциялық аурулардан қорғау үшін жағдай жасау.
7. Персоналды өндірушілерді күтіп-бағу және күту мәселелері бойынша нұсқау беру.
8. Ұрықтандыру кезеңіндегі жануарлардың тамақтануы, күтіп-бағылуын және жағдайы туралы есеп жүргізу.

Білімдер:
1. Азық базасын және сақтандыру азықтарын жасау мен сақтау технологиясы.
2. Азықтардың, судың, жайылымдардың және төсеніштің санитариялық сапасын бағалау әдістері.
3. Шағылыстыру науқанында өндірушілерді күтіп-бағу және қорғау нормалары мен талаптары.
4. Түрлі жануарлардың өндірушілерінің биологиялық ерекшеліктері және жыныстық белсенділік кезеңіндегі мінез-құлқы.
5. Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыру негіздері, рациондарды қалыптастыру және теңгерімдеу.
6. Су ішуді қамтамасыз ету қағидалары және су-тұз алмасуының бұзылуын алдын алу шаралары.
7. Биоқауіпсіздік талаптары, дұрыс ұсталмаудан туындайтын аурулардың алдын алу.
8. Өндірушілерді күтіп-бағу және азықтандыруды бақылау кезінде қолданылатын есеп құжаттарының нысандары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Пункттің өндірістік-шаруашылық қызметіне басшылықты жүзеге асыру

Машықтар:
1. Ауыл шаруашылығы жануарларын жасанды ұрықтандыруды ұйымдастыру және бақылау.
2. Генетикалық сипаттамаларды ескере отырып, тауарлы шаруашылығында бұқа желілерін ауыстыруды жоспарлау және жүзеге асыру.
3. Ұрықтандыру графиктерін әзірлеу, шаралардың тиімділігін бағалау және түзету.
4. Жабдықтарды дұрыс пайдалану, техникалық қызмет көрсету және уақтылы жөндеу жұмыстарын қамтамасыз ету. 5. Еңбек ресурстарын тиімді пайдалану, технологиялық процестердің сақталуын бақылау.
6. Пункттің өндірістік көрсеткіштерін талдау және олардың жақсаруына арналған шараларды әзірлеу.
7. Өндірістің барлық кезеңдерінде ветеринариялық-санитариялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету.
8. Өндірістік және шаруашылық қызмет бойынша есептілік және есеп құжаттарын жүргізу.

Білімдер:
1. Жануар түрлері мен тұқымдары бойынша қолдан ұрықтандыру пунктінің жұмыс тиімділігін бағалау өлшемшарттары.
2. Өсімін өсіру бойынша селекциялық құжаттама және есеп жүргізу тәртібі.
3. Ұрықтандыру кезінде қолданылатын жабдықты пайдалану және техникалық қызмет көрсету қағидалары.
4. Еңбек ұйымдастыру әдістері және материалдық ресурстарды тиімді пайдалану.
5. Ауыл шаруашылығы жануарларын қолдан ұрықтандыру технологиялары.
6. Мал шаруашылығы экономикасының негіздері және шығындарды нормалау.
7. Жануарлардың ұрпақ алу және селекциясы бойынша нормативтік құжаттар мен нұсқаулықтар.
8. Жануарлармен және жабдықпен жұмыс кезінде техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Тез шешім қабылдай білу
Командада жұмыс істей білу
Өзгерістерді басқару
Дәлдік
Аналитикалық ойлау
Мейірімділік
Төзімділік пен еңбексүйгіштік
Мотивация
Сыни ойлау
Көшбасшылық
Көп мәселелік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

6

Инженер-зерттеуші (жалпы бейін)

8

Бас мал дәрігері

14. "Мал шаруашылығындағы білікті жұмысшы" кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-004

Кәсіп атауы:

Мал шаруашылығындағы білікті жұмысшы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
76. Жұмыс малын күту жөніндегі малшы. Параграф 1. Жұмыс малын күту жөніндегі малшы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы
76. Жұмыс малын күту жөніндегі малшы. Параграф 2. Жұмыс малын күту жөніндегі малшы, 5-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

жұмыс орнында нұсқама/тағылымдама немесе қысқа мерзімді оқыту

Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

6129-0-011 - Жануарларға қарайтын жұмысшы

Қызметтің негізгі мақсаты:

Мал басын көбейтумен, жасанды ұрықтандырумен және төлдеу кезінде жануарларға көмек көрсетумен байланысты жұмыстарды жүргізу.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Ауыл шаруашылығы жануарларын қүтіп-бағу бойынша жұмыстарды орындау
2. Ауыл шаруашылығы жануарларының өсімін молайту жөніндегі жұмыстарды орындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы жануарларын қүтіп-бағу бойынша жұмыстарды орындау



1-дағды:
Жануарлардың саулығын сақтау және қорғау үшін олардың физиологиялық жай-күйін бақылау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарлардың саулығының белгілерін және мінез-құлқындағы ауытқуларды ажырату.
2. Жануарларды күнделікті көзбен шолып қарап, жарақаттар, ақсау, селқостық және басқа да ауру белгілерінің бар-жоғын тексеру.
3. Жануарлардың дене температурасын, тыныс алу жиілігін және тамыр соғуын өлшеу.
4. Анықталған ауытқулар туралы ветеринариялық маманға немесе зоотехникке уақытылы хабарлау.
5. Қарау және манипуляциялар кезінде жануарлардың стресстік жағдайларын азайту үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ету.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарлардың мінез-құлқын бақылау және олардың қалыпты күйінен ауытқуларын анықтау.
2. Төлдеу, ауру және күйзеліс жағдайларының белгілерін анықтау.
3. Алғашқы профилактикалық өңдеуді жүргізу.
4. Төлдеу кезінде көмек көрсету және жаңа туған төлдерге күтім жасау.
5. Ауру белгілері немесе күмәнді жағдайлар туралы ветеринар маманға уақытылы хабарлау.
6. Вакцинация, дегельминтизация және дезинфекциялау шараларын жүргізуге қатысу.
7. Емдік-профилактикалық шаралардан кейін жануарлардың жай-күйін бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Ауыл шаруашылығы жануарларының анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
2. Жануарлардағы аурулар мен жайсыздықтың негізгі белгілері.
3. Түрлі жануарлардың қалыпты физиологиялық көрсеткіштері (дене температурасы, тыныс алу, пульс).
4. Жануарлармен қауіпсіз жұмыс істеу қағидалары.
5. Қарапайым ветеринариялық құралдарды (термометр, шприц және т.б.) қолдану түрлері мен қағидалары.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Ауыл шаруашылығы жануарларының анатомиясы мен физиологиясының негіздері.
2. Жануарлардың саулығы мен ауру белгілері (сыртқы және мінез-құлықтық).
3. Қалыпты физиологиялық көрсеткіштер: температура, пульс, тыныс алу және т.б.
4. Жануарларды төлдеу алдында және төлдегеннен кейін күтіп-бағу технологиясы.
5. Зоогигиена мен санитария негіздері.
6. Аурулар мен жарақаттар кезінде алғашқы көмек көрсету қағидалары.
7. Ветеринариялық мамандармен өзара әрекеттесу жөніндегі нұсқаулықтар.
8. Жануарларға күтім жасау кезіндегі еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі талаптары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жануарларды қүтіп-бағу және күнделікті күту бойынша жұмыстарды орындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жұмысқа пайдаланылатын малдарды (өгіз, түйе, қашыр, есек және олардың төлі) жаю, азықтандыру, суару және қосымша қоректендіру.
2. Төлді жұмысқа және күтімге үйрету.
3. Төсенішті ауыстыру, жануарларды және олардың тұратын орнын тазалау.
4. Зооветеринариялық іс-шараларға қатысу.
5. Ұлттық өнімдерді (қажет болған жағдайда — шұбат және т.б.) дайындау.
6. Жануарлардың жай-күйін бақылау және мазасыздық белгілері туралы хабарлау.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Аруаналар мен бота-тайлақтарды азықтандыру, суару, жаю және бақылау.
2. Төлдеу кезінде көмек көрсету, профилактикалық өңдеулер жүргізу.
3. Түйелерді қолмен және аппаратпен сауу, артық сүтті сауып алу.
4. Түйе тұратын орындарды (бутятниктерді) тазалау және күтіп-қүтіп-бағу.
5. Түйелерді қолмен және механикалық түрде қырқу, түлеген жүнді жинау.
6. Жануарларды дезинфекциялық камераларда санитариялық өңдеуден өткізу.
7. Ветеринар маманына емдеу кезінде көмек көрсету.
8. Жануарлардың физиологиялық жағдайын бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Жұмысқа пайдаланылатын малдарды күтуге арналған зоотехниялық және ветеринариялық қағидалар.
2. Азықтандыру мен суарудың нормалары мен тәртібі.
3. Жегін (упряжь) қолдану және оны күтіп-бағу қағидалары.
4. Жануарларды ұстаудағы санитария негіздері.
5. Шұбат дайындау технологиясы.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Аналық және төл малдарды күтуге арналған зоотехниялық және ветеринариялық қағидалар.
2. Азықтандыру мен суарудың нормалары, ақуызға, витаминдерге және минералдық заттарға деген қажеттілік.
3. Сауу қағидалары және сауу жабдықтарын пайдалану тәртібі.
4. Қырқу машиналарының құрылысы және қырқу технологиясы.
5. Жануарларды дезинфекциялық камераларда өңдеу қағидалары.
6. Жануарлармен жұмыс істеу кезінде санитария, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау негіздері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Ауыл шаруашылығы жануарларының өсімін молайту жөніндегі жұмыстарды орындау



1-дағды:
Жануарларды сәйкестендіру және есепке алу мақсатында таңбалауды жүргізу

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарларды таңбалау кезінде оларды ұстап тұру.
2. Идентификациялық белгілерді салу үдерісіне қатысу.
3. Таңбаланған жануарлар бойынша бастапқы есеп жүргізу.
4. Таңбалауға арналған құрал-жабдықтар мен материалдарды дайындау.
5. Инфекцияның алдын алу мақсатында таңбалау орнын процедураға дейін және кейін өңдеу.
6. Жас малдарды идентификациялық белгілері бойынша сұрыптауға қатысу.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарларды әртүрлі тәсілдермен өз бетінше таңбалау.
2. Есеп жүргізу кезінде жануарларды дәл сәйкестендіруді қамтамасыз ету.
3. Есепке алу және сәйкестендіру құжаттарын (журналдар, карточкалар, электрондық дерекқорлар) жүргізу.
4. Идентификациялық деректердің есеп құжаттамасына сәйкестігін тексеру.
5. Есепке алу мен таңбалау жұмыстарын жүргізу кезінде ветеринариялық және селекциялық қызметтермен өзара іс-қимыл жасау.
6. Таңбалау жұмыстарын ұйымдастыру және бақылау (шаруашылық бөлімшесінде).

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Ауыл шаруашылығы жануарларын сәйкестендірудің негізгі әдістері.
2. Жануарларды бекіту және таңбалау кезінде еңбек қауіпсіздігі қағидалары.
3. Таңбалау рәсімдерінің мақсаты.
4. Таңбалау кезінде қолданылатын жеке қорғаныс құралдарының түрлері мен мақсаты.
5. Таңбалауға қатысты жануарлардың жас ерекшеліктері.
6. Жануарларды көзбен шолу арқылы сәйкестендіру белгілері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Жануарларды сәйкестендіру және есепке алу бойынша ҚР заңнамасының талаптары.
2. Әртүрлі таңбалау түрлерін қолдану технологиясы мен қағидалары.
3. Таңбалау рәсімдерін жүргізудегі санитарлық нормалар.
4. Есеп құжаттамасын жүргізу принциптері (қажет болған жағдайда электрондық жүйелерде де).
5. Таңбаланған жануарларды электрондық жүйелерде есепке алу талаптары.
6. Жануарлардың түрі мен тұқымына байланысты таңбалау ерекшеліктері.
7. Дұрыс сәйкестендірудің мал басын көбейту, селекция және ветеринариялық бақылауға әсері.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Малдарды төлдету

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жануарларда төлдеу белгілерін бақылау.
2. Төлдету бөлмесін және төсенішті дайындау.
3. Төлдеуге дейін аналықтың желіні мен жыныс мүшелерінің гигиенасын қамтамасыз ету.
4. Физиологиялық тұрғыдан қалыпты өтетін төлдеулерді қабылдау.
5. Жаңа туған төлдің тыныс алу жолдарын тазалау және аналықпен алғашқы байланысын қамтамасыз ету.
5-разрядқа арналған машықтар
1. Қиын төлдеген жануарға ветеринариялық маманның нұсқауы бойынша көмек көрсету.
2. Төлдегеннен кейін аналық пен төлдің жағдайын бақылау.
3. Төлдеу, асқыну жағдайлары және жаңа туған төлдерді өңдеу бойынша есеп жүргізу.
4. Түрлік және физиологиялық ерекшеліктерді ескере отырып, әртүрлі жануар түрлерінен төл қабылдау.
5. Қажет болған жағдайда ветеринарлық мамандармен өзара іс-қимыл жасау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Әртүрлі жануарлар түрлерінде төлдеу басталуының белгілері.
2. Төлдеуге дайындық кезінде гигиеналық қағидалар.
3. Төлдеудің қалыпты өтуі және жануарлардың мінез-құлық ерекшеліктері.
4. Жаңа туған төлдерді алғашқы өңдеудің қағидалары.
5. Аналық жануарлармен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздігі негіздері.
5-разрядқа арналған білімдер
1. Қиындаған төлдеудің себептері мен белгілері.
2. Қалдық шуы кешігуі және әлсіз төлдеу әрекеттері кезінде алғашқы көмек көрсету әдістері.
3. Кіндік бауды өңдеу, уыз беру мерзімдері мен нормалары.
4. Төлдеу ауруларының алдын алу шаралары.
5. Төлдеу бойынша ветеринариялық және асыл тұқымдық құжаттарды толтыру қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Асылдандыру ісі жөніндегі техник

15. "Малдар мен құстарды қолдан ұрықтандыру жөніндегі операторы"
кәсіп карточкасы

Топ коды:

6121-3

Қызмет атауының коды:

6121-3-007

Кәсіп атауы:

Малдар мен құстарды қолдан ұрықтандыру жөніндегі операторы

СБШ бойынша біліктілік деңгейі:

3

СБШ бойынша қосалғы біліктіліктің ішкі деңгейі:


БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы.
91. Мал мен құсты жасанды ұрықтандыру операторы. Параграф 1. Мал мен құсты жасанды ұрықтандыру операторы, 4-разряд.

"Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (64-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2025 жылғы 17 қаңтардағы № 499 бұйрығы.
91. Мал мен құсты жасанды ұрықтандыру операторы. Параграф 2. Мал мен құсты жасанды ұрықтандыру операторы, 6-разряд.

Кәсіптік білім деңгейі:

Білім деңгейі:
ТжКБ (жұмысшы кәсіптер)

Мамандық:
Ветеринария

Біліктілік:

Білім деңгейі:
негізгі орта білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Білім деңгейі:
бастауыш білім

Мамандық:
-

Біліктілік:
-

Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:

Жұмыс өтіліне қойылатын талаптар жоқ

Формалды емес және информалды біліммен байланыс:

жұмыс орнында нұсқама/тағылымдама немесе қысқа мерзімді оқыту

Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:

3142-0-007 - Зоотехник

Қызметтің негізгі мақсаты:

Жануарлар мен құстарды қолдан ұрықтандыру кезінде дайындық жұмыстарын орындау.

Еңбек функцияларының сипаттамасы

Еңбек функцияларының тізбесі:

Міндетті еңбек функциялары:

1. Қолдан ұрықтандыру пунктінде қауіпсіз ветеринариялық-санитариялық жағдайларды ұстап тұру бойынша жұмыстарды орындау
2. Малдарды қолдан ұрықтандыруды жүргізуге шығыс материалдарын, жабдықтар мен құралдарды дайындау

Қосымша еңбек функциялары:


1-еңбек функциясы:
Қолдан ұрықтандыру пунктінде қауіпсіз ветеринариялық-санитариялық жағдайларды ұстап тұру бойынша жұмыстарды орындау



1-дағды:
Дезинфекциялау құралдары мен әдістерін таңдау арқылы қолдан ұрықтандыру пунктін дезинфекциялау жоспарын жасау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Құрал-жабдықтар, аспаптар мен үй-жайларды санитариялық дуалау жұмыстарына қатысу.
2. Нұсқаулыққа сәйкес жуғыш және дезинфекциялық құралдарды дайындау.
3. Қолдан ұрықтандыру пунктінде жұмыс істеу кезінде жеке гигиена мен санитария қағидаларын сақтау.
4. Жұмыс орнында тазалық пен тәртіпті сақтауға қатысу. 6-разрядқа арналған машықтар
1. Эпизоотиялық жағдай мен нормативтік талаптарға сәйкес дезинфекциялау жоспарын жасау.
2. Дезинфекцияның тиімді әдістерін (аэрозольді, ылғалды, шашырату және т.б.) таңдау және қолдану.
3. Санитариялық іс-шаралардың нәтижелерін талдау және қажет болған жағдайда жоспарға түзетулер енгізу.
4. Дезинфекциялық іс-шараларды есепке алу журналын жүргізуді ұйымдастыру және бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Мал шаруашылығындағы санитария және гигиена негіздері.
2. Жуғыш және дезинфекциялық құралдардың түрлері мен мақсаты.
3. Қолдан ұрықтандыру пунктіндегі құрал-жабдықтар мен үй-жайлардың тазалығына қойылатын талаптар.
4. Дезинфекциялық заттармен қауіпсіз жұмыс істеу қағидалары.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Қоладан ұрықтандыру пункттеріне қойылатын ветеринариялық-санитариялық талаптар бойынша нормативтік құжаттар.
2. Дезинфекциялық құралдардың жіктелуі және эпизоотиялық жағдайға байланысты оларды таңдау қағидаттары.
3. Дезинфекциялаудың заманауи технологиялары.
4. Санитарлық шаралардың тиімділігін бағалау әдістері.
5. Санитарлық шаралар бойынша есеп жүргізу және есеп беру қағидалары.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Тазалау және дезинфекция жұмыстары кезінде пайдаланылған шаруашылық құрал-саймандарын тазалау және залалсыздандыру жұмыстарын жүргізу.

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Қора-жайларды тазалағаннан кейін құрал-саймандарды ластанудан тазарту.
2. Нұсқаулыққа сәйкес қарапайым дезинфекциялық ерітінділерді дайындау.
3. Құрал-саймандарды қолмен жуу, сіңдіру және зарарсыздандыру.
4. Өңделген инвентарды кептіріп, арнайы бөлінген орынға жинау.
5. Дезинфекциялық заттармен жұмыс істеу кезінде жеке гигиена мен қауіпсіздік техникасын сақтау.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Санитариялық нормаларды ескере отырып, құрал-саймандарды тазалау және дезинфекциялау процесін ұйымдастыру.
2. Ластану деңгейі мен түріне қарай дезинфекциялық құралдар мен өңдеу әдістерін таңдау.
3. Өңдеу сапасын және дезинфекциялық ерітінділерді дұрыс қолдануды бақылау.
4. Құрал-саймандарды дезинфекциялау бойынша есеп және құжат жүргізу.
5. Персоналға санитариялық өңдеу және дезсредстволармен қауіпсіз жұмыс істеу бойынша нұсқаулық өткізу.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Құрал-саймандардың негізгі түрлері және олардың мақсаты.
2. Қолмен тазалау және жуу қағидалары.
3. Дезинфекциялық заттардың мақсаты және оларды қолдану тәсілдері.
4. Тазартылған және өңделген құрал-саймандарды сақтау талаптары.
5. Дезинфекциялық ерітінділермен жұмыс істеудегі қауіпсіздік шаралары.
6-разрядқа арналған білімдер
1. ЖҰ пунктіндегі құрал-сайманға қойылатын санитариялық және ветеринариялық талаптар.
2. Дезинфекциялық препараттардың түрлері мен сыныптары, қолдану режимдері.
3. Көп кезеңді тазалау және дезинфекциялау технологиясы.
4. Өңдеу сапасын бағалау әдістері.
5. Санитариялық іс-шараларды есепке алу және бақылау бойынша нормативтік актілер.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-еңбек функциясы:
Малдарды қолдан ұрықтандыруды жүргізуге шығыс материалдарын, жабдықтар мен құралдарды дайындау



1-дағды:
Жұмыс орнын ұйымдастыру талаптарына және қауіпсіздік талаптарына сәйкес жұмыс орнын дайындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жұмыс басталар алдында үстелді, құрал-саймандарды және материалдарды дайындау.
2. Қажетті жабдықтар мен шығын материалдарының бар-жоғын және жарамдылығын тексеру.
3. Құрал-саймандарды санитариялық талаптарға сай орналастыру.
4. Жұмыс орнын дайындау кезінде жеке қорғаныш құралдарын (ЖҚҚ) қолдану.
5. Прцедура алдында бөлмені желдету және ылғалды тазарту жұмыстарын жүргізу.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Ұрықтандыру жоспары мен мал басын ескере отырып, жұмыс орнын ұйымдастыру.
2. Қора-жайға қойылатын санитариялық және эпидемиологиялық талаптардың сақталуын бақылау.
3. Жабдықтардың (оның ішінде криожабдықтар мен ұрықтандыру құралдары) техникалық жағдайын тексеру.
4. Жас мамандар мен кіші персоналға дайындық және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау беру.
5. Биоматериалдармен жұмыс барысында биологиялық қауіпсіздік қағидаларын сақтау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. ЖҰ операторының жұмыс орнын ұйымдастыруға қойылатын жалпы талаптар.
2. Негізгі құрал-жабдықтардың мақсаты мен орналасуы.
3. Жеке қорғаныш құралдары және оларды қолдану қағидалары.
4. Бөлмені санитариялық дайындаудың базалық қағидалары.
5. Еңбек қауіпсіздігі мен техника негіздері.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Жасанды ұрықтандыру пункттерін ұйымдастыруға қойылатын санитариялық нормалар мен талаптар.
2. Шәует материалы мен шәуетке арналған құрал-жабдықтармен жұмысқа дайындалу қағидалары.
3. Жабдықтарды дайындау және оның жарамдылығын тексеру жөніндегі нұсқаулықтар.
4. Химиялық және дезинфекциялық құралдарды қолдану кезіндегі қауіпсіздік қағидалары.
5. Жануарларды дайындау және ұрықтандыру бойынша құжаттамаларға қойылатын талаптар.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

2-дағды:
Жұмыс жоспарына сәйкес олардың түрлеріне байланысты қолдан ұрықтандыру кезінде пайдаланылатын құралдар мен материалдарды таңдау және дайындау

Машықтар:
4-разрядқа арналған машықтар
1. Жануардың түріне қарай стандартты құралдар жиынтығын (шприцтер, катетерлер, айналар және т.б.) таңдай білу.
2. Бір рет қолданылатын және көп реттік құралдардың жарамдылығын тексеріп, дайындау.
3. Физиологиялық ерітінділерді дайындау және шәуетті қажетті температураға дейін жылыту.
4. Қолданылған құралдарды жуу, дезинфекциялау және залалсыздандыру.
5. Құралдарды ластануға жол бермейтін жағдайларда сақтау.
6-разрядқа арналған машықтар
1. Ұрықтандыру жоспарына сәйкес құралдар мен шығын материалдарының түрі мен мөлшерін өз бетінше таңдай білу.
2. Құралдардың санитариялық және технологиялық талаптарға сәйкестігін бақылау.
3. Криогендік жабдық пен ұрықтандыру құралдарын баптау, тексеру және дайындау.
4. Шәуеттің биологиялық белсенділігін сақтай отырып, оны дұрыс дайындау және еріту.
5. Дәрілік заттар мен биоматериалдардың сақтау жағдайын бақылау.

Білімдер:
4-разрядқа арналған білімдер
1. Қолдан ұрықтандыру кезінде қолданылатын құралдардың түрлері мен мақсаты.
2. Ветеринариялық құралдарды дезинфекциялау және залалсыздандыру қағидалары.
3. Ұрықты қолданар алдындағы дайындық негіздері.
4. Материалдарды сақтау және пайдалану талаптары.
5. Ұрықтандыру пунктіндегі базалық санитариялық нормалар.
6-разрядқа арналған білімдер
1. Ұрықтандыру құралдары мен жабдықтарының жіктелуі және техникалық сипаттамалары.
2. Ұрықты алу, сақтау және еріту қағидалары.
3. Ұрық сапасын бақылау әдістері.
4. Жабдықтарды, соның ішінде криожабдықтарды санитариялық өңдеу стандарттары.
5. Материалдардың жұмсалуын және жабдықтың жұмысын есепке алу тәртібі.

Дағдыны тану мүмкіндігі:

Талап етілмейді

Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:

Жауапкершілік
Ұқыптылық
Күйзеліске тұрақтылық
Шыдамдылық
Командада жұмыс істей білу
Дәлдік
Сыпайылық
Мейірімділік

Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:

1. Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы № 414-V ҚРЗ Еңбек кодексі.
2. "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шілдедегі № 339-II Заңы.
3. "Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 593-II Заңы.
4. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V ҚРЗ Заңы.
5. "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 11 шілдедегі № 151-I ҚРЗ Заңы
6. "Жануарларды өсіруді, өткізуді жүзеге асыратын өндіріс объектілеріне қойылатын ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2015 жылғы 29 мамырдағы № 7-1/498 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2015 жылғы 4 тамызда № 11837 болып тіркелген.
7. "Жануарларды карантиндеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 7-1 / 700 бұйрығы ҚР Әділетминінде 2025 жылғы 6 ақпанда № 35708 болып тіркелген.
8. "Жануарларға қарау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2019 жылғы 17 маусымдағы № 239 бұйрығы, ҚР Әділетминінде 2019 жылғы 28 маусымда №18917 болып тіркелген.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс:

СБШ деңгейі:

Кәсіп атауы:

3

Мал шаруашылығы кешендерінің және механикаландырылған фермалардың операторы

5

Асылдандыру ісі жөніндегі техник

4-тарау. Кәсіптік стандарттың техникалық деректері

      16. Мемлекеттік органның атауы: Қазакстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі

      Орындаушы: Б.К. Насырханова +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      17. Әзірлеуге қатысқан ұйымдар (кәсіпорындар): ""Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғам

      Жоба жетекшісі: Б.К. Насырханова E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Телефон нөмірі: +7 (771) 375 80 45

      Орындаушылар: Б.Т. Құлатаев "Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті" КЕАҚ, Зооинженерия және биотехнология кафедрасының меңгерушісі, ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, профессор.

      Техникалық көмек көрсетуші: М.Б. Кенжеғұлова, телефон нөмері:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      18. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес: 2025 жылғы 23 шілде.

      19. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган: 2025 жылғы 24 қыркүйек.

      20. "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы: -

      21. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы: 2-нұсқа, 2025 ж.

      22. Болжамды қайта қарау күні: 2029 жылғы 26 желтоқсан.

Об утверждении профессиональных стандартов "Кормопроизводство для сельскохозяйственных животных", "Разведение лошадей молочного направления", "Разведение овец и коз", "Разведение птиц", "Разведение крупного рогатого скота молочного направления", "Селекционная деятельность (племенное дело) в животноводстве"

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 7 ноября 2025 года № 419

      В соответствии с пунктом 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях", ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить:

      1) профессиональный стандарт "Кормопроизводство для сельскохозяйственных животных" согласно приложению 1 к настоящему приказу;

      2) профессиональный стандарт "Разведение лошадей молочного направления" согласно приложению 2 к настоящему приказу;

      3) профессиональный стандарт "Разведение овец и коз" согласно приложению 3 к настоящему приказу;

      4) профессиональный стандарт "Разведение птиц" согласно приложению 4 к настоящему приказу;

      5) профессиональный стандарт "Разведение крупного рогатого скота молочного направления" согласно приложению 5 к настоящему приказу;

      6) профессиональный стандарт "Селекционная деятельность (племенное дело) в животноводстве" согласно приложению 6 к настоящему приказу.

      2. Департаменту аграрной науки и образования Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательном порядке обеспечить:

      1) направление электронной копии настоящего приказа в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан для включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан после его официального опубликования.

      2) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

      Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан
А. Сапаров

      "СОГЛАСОВАН"
Министерство труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан

  приложение --- к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Кормопроизводство для сельскохозяйственных животных"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: Профессиональный стандарт "Кормопроизводство для сельскохозяйственных животных" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере кормопроизводства для сельскохозяйственных животных.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) кормопроизводство – научно обоснованная система организационно-хозяйственных и технологических мероприятий по производству, переработке и хранению кормов;

      2) корма – продукты растительного, животного, микробиологического происхождения, а также минеральные добавки, которые при скармливании обеспечивают проявление нормальных физиологических функций и качество получаемой от них продукции;

      3) кормовые добавки – любые добавки к рациону, регулирующие количество и соотношение в нем питательных и биологически активных веществ, а также обеспечивающие здоровье и наивысшую продуктивность животных;

      4) сочные корма́ – корма растительного происхождения, содержащие в своем составе значительное количество воды - около 70-92 %;

      5) крупные корма – сено, солома, сенная резка, травяная мука, мякина, водоросли, древесный (веточный) корм, стержни початков кукурузы и др.;

      6) концентрированные корма – зерно злаковых, бобовых, продукты их переработки на муку, крупу, травяная мука бобовых культур и крапивы.

      7) ороше́ние (ирригация) – подвод воды на поля, испытывающие недостаток влаги, и увеличение ее запасов в корнеобитаемом слое почвы в целях увеличения плодородия почвы;

      8) поливальщик – рабочий, занимающийся поливкой;

      9) полевод – агроном, специалист по полеводству;

      10) поверхностное орошение – орошение земель с распределением воды по их поверхности;

      11) режим орошения – совокупность числа, сроков и норм поливов;

      12) кормовое угодья – земельные участки сенокосов, пастбищ и сеяных кормовых культур, растительный покров которых используется на сено, сенаж, силос, травяную муку и для выпаса скота;

      13) естественные кормовые угодья – земли с естественными травостоями (пастбища и сенокосы);

      14) прессование соломы – процесс сбора соломы в рулоны для корма животным, а также это способствует уборке большого количества сорняков с поля;

      15) скирдование соломы – стогование, укладка рассыпного или прессованного сена (соломы) для хранения в плотные кучи в виде параллелепипеда с округлой вершиной (скирды) или рассыпного сена в виде купола с округлой вершиной (стога);

      16) стог – большая высокая и округлая или четырехугольная куча плотно уложенного сена или соломы (или куча снопов, то есть связок стеблей с колосьями);

      17) скирда – большой, обычно продолговатый стог сена или соломы, или сложенные по особому способу снопы хлеба для хранения под открытым небом.

      18) грунт – минеральная часть земли;

      19) почва – плодородная часть земли с остатками растений, микроорганизмов, животных, грибов + почвенные биосистемы;

      20) питательность кормов – качество кормов, как удовлетворение потребности животных в пище, в энергии и питательных веществах;

      21) рацион кормления – набор кормовых средств, обеспечивающих потребность сельскохозяйственных животных в питательных веществах в сутки;

      22) силос – консервированные травы или клубнеплоды, барда, а также смеси, состоящие из трав, зерна злаков, или свекловичного жома с соломой;

      23) зеленые корма – надземная масса зеленых кормовых растений, скошенная животным в свежем виде;

      24) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      25) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      26) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      27) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      28) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      29) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      30) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      31) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      32) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      33) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      34) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов;

      35) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      36) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      37) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      38) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – Квалификационный справочник;

      2) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      3) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      4) ГСМ – Горюче-смазочные материалы;

      5) ПС – Профессиональный стандарт;

      6) РК – Республика Казахстан;

      7) СЗР – Средства защиты растений;

      8) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      9) НРК – Национальная рамка квалификаций.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Кормопроизводство для сельскохозяйственных животных

      5. Код профессионального стандарта: A045

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.1 Выращивание одно- или двухлетних культур

      01.19 Выращивание прочих одно- или двухлетних культур

      01.19.1 Выращивание кормовых культур и их семян

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.2 Выращивание многолетних культур

      01.29 Выращивание прочих многолетних культур

      01.29.0 Выращивание прочих многолетних культур

      C Обрабатывающая промышленность

      10 Производство продуктов питания

      10.9 Производство готовых кормов для животных

      10.91 Производство готовых кормов для сельскохозяйственных животных

      10.91.0 Производство готовых кормов для сельскохозяйственных животных

      7. Краткое описание профессионального стандарта: В профессиональном стандарте приведено описание основных профессий, которые относятся к кормопроизводству для сельскохозяйственных животных, а также характеристика работ и трудовые функции работников, занимающихся выполнением работ по производству кормов и организация деятельности кормопроизводства для сельскохозяйственных животных.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Квалифицированный рабочий по подготовке и приготовлению кормов - 3 уровень ОРК;

      2) Ветеринарный фельдшер-лаборант - 5 уровень ОРК;

      3) Рабочий по орошению, ирригации - 2 уровень ОРК;

      4) Начальник лаборатории (в сельском хозяйстве) - 6 уровень ОРК;

      5) Квалифицированный сельскохозяйственный рабочий (полевые культуры) - 3 уровень ОРК;

      6) Агроном отделения (бригады, сельскохозяйственного участка, фермы, цеха) (средней квалификации) - 5 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Квалифицированный рабочий по подготовке и приготовлению кормов"

Код группы:

6121-2

Код наименования занятия:

6121-2-001

Наименование профессии:

Квалифицированный рабочий по подготовке и приготовлению кормов

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
Раздел 87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм
Параграф 2. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 4-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
Раздел 87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм
Параграф 3. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Механизация сельского хозяйства

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-2-003 - Приготовитель кормов

Основная цель деятельности:

Механизированное приготовление, раздача и распределение кормов.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Приготовление, хранение кормов из одно- или двухлетних и многолетних кормовых культур
2. Контроль и оценка качества кормовых компонентов и приготавливаемого корма
3. Хранение и выдача корма

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Приготовление, хранение кормов из одно- или двухлетних и многолетних кормовых культур



Навык 1:
Приготовление, хранение кормов из многолетних кормовых культур

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Приготавливать корма из одно- и двухлетних кормовых культур вручную и с использованием простого инвентаря.
2. Осуществлять хранение кормов в соответствии с требованиями сохранности и качества.
3. Выполнять сортировку и подготовку семян кормовых культур к посеву.
4. Соблюдать правила безопасности при работе с кормами и семенами.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать процесс приготовления кормов с применением механизированного оборудования.
2. Контролировать качество кормов и своевременно выявлять признаки порчи.
3. Выполнять подготовку и обработку семян с использованием технических средств (например, протравливание).
4. Обеспечивать соблюдение санитарно-гигиенических норм при хранении кормов и семян.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Виды и особенности одно- и двухлетних кормовых культур.
2. Технология приготовления и хранения кормов из кормовых культур.
3. Требования к условиям хранения кормов и семян.
4. Основы охраны труда и техники безопасности при работе с кормами.
Знания для 5 разряда
1. Технологические особенности приготовления кормов с применением оборудования.
2. Методы контроля качества кормов и предотвращения их порчи.
3. Современные способы подготовки и обработки семян кормовых культур.
4. Нормативные требования к хранению кормов и семян.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Приготовление, хранение кормов из одно- или двухлетних кормовых культур и их семян

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Учитывать особенности многолетних кормовых культур при приготовлении кормов вручную.
2. Обеспечивать правильную подготовку и укладку многолетних кормов для хранения с минимальными потерями.
3. Проводить контроль состояния многолетних кормов во время хранения.
4. Соблюдать правила охраны труда и санитарии при работе с многолетними кормами.
Умения для 5 разряда
1. Использовать механизированные средства для приготовления и переработки многолетних кормовых культур.
2. Организовывать хранение многолетних кормов с учетом специфики культуры и обеспечения сохранности.
3. Проводить мониторинг качества многолетних кормов, предотвращать их порчу и заражение.
4. Обеспечивать соблюдение санитарных норм и требований при хранении кормов.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Особенности биологии и структуры многолетних кормовых культур.
2. Технологические особенности приготовления кормов из многолетних культур.
3. Специфика условий хранения многолетних кормов и их влияние на качество.
4. Правила безопасности и гигиены при работе с кормами.
Знания для 5 разряда
1. Современные технологии механизированного приготовления кормов из многолетних культур.
2. Влияние условий хранения на свойства многолетних кормов и методы их оценки.
3. Санитарные и технические требования к хранению кормов из многолетних культур.
4. Охрана труда, техника безопасности и нормы гигиены при работе с кормами.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Контроль и оценка качества кормовых компонентов и приготавливаемого корма



Навык 1:
Прием и накопление кормовых компонентов

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Принимать и аккуратно размещать кормовые компоненты в местах накопления.
2. Осуществлять визуальный осмотр кормов на предмет посторонних примесей и повреждений.
3. Соблюдать правила хранения кормовых компонентов в соответствии с установленными нормами.
4. Вести первичный учет и регистрацию поступающих кормов.
5. Обеспечивать порядок и чистоту на складах кормов.
Умения для 5 разряда
1. Контролировать качество кормовых компонентов при приемке по установленным критериям.
2. Организовывать правильное хранение кормов с учетом их видов и свойств.
3. Осуществлять учет и документацию по приемке и накоплению кормов.
4. Выявлять и своевременно устранять нарушения условий хранения кормов.
5. Координировать работу подчиненных при приемке и накоплении кормовых компонентов.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основные виды кормовых компонентов и их характеристики.
2. Правила приемки и накопления кормов.
3. Влияние условий хранения на качество кормов.
4. Основы техники безопасности и охраны труда при работе с кормами.
5. Организация складского хозяйства кормов.
Знания для 5 разряда
1. Методы оценки качества кормов и выявления дефектов.
2. Стандарты и нормативы хранения кормовых компонентов.
3. Влияние микробиологических и физических факторов на кормовую продукцию.
4. Правила ведения учетной и отчетной документации.
5. Организация работы склада и распределения кормов по группам.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Очистка кормовых компонентов от примесей

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Осуществлять очистку кормовых компонентов от механических примесей вручную или с использованием простого оборудования.
2. Проверять качество очищенных кормов на отсутствие загрязнений.
3. Соблюдать технологию очистки в соответствии с установленными стандартами.
4. Поддерживать чистоту и порядок на рабочих местах
Умения для 5 разряда
1. Проводить очистку кормов с использованием специализированного оборудования и машин.
2. Контролировать эффективность очистки и качество конечного продукта.
3. Организовывать работу по очистке кормов, распределять обязанности между работниками.
4. Вести документацию по проведенным операциям очистки.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Виды примесей, встречающихся в кормовых компонентах.
2. Технологические методы очистки кормов.
3. Влияние загрязнений на качество и безопасность кормов.
4. Основы техники безопасности при работе с оборудованием и кормами.
Знания для 5 разряда
1. Технические характеристики оборудования для очистки кормов.
2. Современные методы и стандарты очистки кормовых компонентов.
3. Влияние различных видов примесей на качество корма и здоровье животных.
4. Правила эксплуатации оборудования и охрана труда при очистке кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Хранение и выдача корма



Навык 1:
Скирдование непрессованного сена, соломы и тюков стогометателями

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Осуществлять ручное и полуавтоматическое скирдование непрессованного сена, соломы и тюков.
2. Обеспечивать правильное укладывание и размещение кормов для сохранения качества.
3. Соблюдать правила техники безопасности при работе со стогометателями и ручным инвентарем.
4. Контролировать состояние и хранение кормов в отведенных местах.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и контролировать механизированное скирдование кормов с использованием стогометателей.
2. Оценивать качество размещения и хранения кормов, предотвращать порчу.
3. Руководить рабочими при выполнении скирдования.
4. Вести учет и документацию по количеству и качеству хранимых кормов.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Технология и методы скирдования кормов.
2. Влияние условий хранения на качество сена, соломы и тюков.
3. Правила техники безопасности при работе с оборудованием и кормами.
4. Основы организации складирования кормов.
Знания для 5 разряда
1. Технические характеристики и правила эксплуатации стогометателей.
2. Современные технологии хранения кормов и предотвращения потерь.
3. Нормативные требования к хранению кормов.
4. Организация труда и техники безопасности при работе с кормами и оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Прессование сена из валков прицепными и самоходными пресс- подборщиками

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Подготавливать прицепные пресс-подборщики к работе.
2. Управлять пресс-подборщиком при прессовании сена из валков.
3. Контролировать качество прессования и правильность формирования тюков.
4. Соблюдать правила техники безопасности при работе с оборудованием.
Умения для 5 разряда
1. Обслуживать и настраивать прицепные и самоходные пресс-подборщики.
2. Организовывать прессование сена с оптимальной производительностью.
3. Оценивать качество сформированных тюков и принимать меры по улучшению.
4. Обучать и контролировать помощников при работе с пресс-подборщиками.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Устройство и принцип работы прицепных пресс-подборщиков.
2. Технология прессования сена из валков.
3. Влияние условий прессования на качество кормов.
4. Основы техники безопасности при работе с прессующим оборудованием.
Знания для 5 разряда
1. Технические характеристики и особенности эксплуатации самоходных пресс-подборщиков.
2. Современные методы прессования и их влияние на качество корма.
3. Организация труда и техники безопасности при работе с прессующим оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Адаптивность
Ответственность
Пунктуальность
Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Целеустремленность
Дисциплинированность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Работник по борьбе с вредителями

5

Агроном отделения (бригады, сельскохозяйственного участка, фермы) (средней квалификации)

10. Карточка профессии "Ветеринарный фельдшер-лаборант"

Код группы:

3240-0

Код наименования занятия:

3240-0-007

Наименование профессии:

Ветеринарный фельдшер-лаборант

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" утвержденные приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307,
зарегистрированные в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 7. Фельдшер ветеринарный.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Ветеринарный фельдшер-лаборант I категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера II категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер-лаборант II категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера без категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер-лаборант без категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

2250-0-002 - Ветеринарно-санитарный врач
3240-0-006 - Ветеринарный фельдшер

Основная цель деятельности:

Обеспечение ветеринарно-санитарного контроля качества кормов, воды и биоматериалов путем проведения лабораторных исследований с целью предупреждения заболеваний сельскохозяйственных животных и обеспечения их здоровья и продуктивности.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Проведение ветеринарно-санитарных лабораторных исследований кормов.
2. Контроль ветеринарно-санитарного состояния кормов, используемых для кормления сельскохозяйственных животных, и оформление результатов лабораторных исследований.

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Проведение ветеринарно-санитарных лабораторных исследований кормов.



Навык 1:
Применение нормативно-правовых и ветеринарно-санитарных требований при контроле качества кормов.

Умения:
1. Ориентироваться в ветеринарно-санитарных нормах, стандартах и инструкциях по кормам.
2. Оценивать соответствие кормов установленным требованиям.
3. Выявлять нарушения и оформлять акты несоответствия.
4. Взаимодействовать с контролирующими и сертифицирующими органами.
5. Участвовать в разработке мероприятий по устранению выявленных нарушений.

Знания:
1. Законодательство РК в области ветеринарии, санитарии и сертификации кормов.
2. Ветеринарно-санитарные требования к качеству и безопасности кормов.
3. Государственные и международные стандарты по качеству кормов.
4. Порядок оформления документации по результатам лабораторного контроля.
5. Меры ответственности за нарушение требований безопасности кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Владение методиками лабораторного анализа качества и безопасности кормов

Умения:
1. Отбирать, маркировать и подготавливать пробы кормов для анализа.
2. Проводить органолептические, физико-химические и микробиологические исследования.
3. Определять наличие токсинов, патогенной микрофлоры, плесени и других загрязнений.
4. Работать с лабораторным оборудованием (автоматические анализаторы, микроскопы и др.).
5. Оформлять протоколы анализов, вести учет и отчетность.
6. Соблюдать санитарные нормы, правила биобезопасности и охраны труда.

Знания:
1. Основы ветеринарной микробиологии, токсикологии и кормления животных.
2. Требования к качеству и безопасности кормов согласно нормативным документам.
3. Методы контроля и оценки питательной ценности кормов.
4. Правила работы с лабораторным оборудованием.
5. Санитарные и ветеринарные нормы при работе с кормами.
6. Законодательство в сфере ветеринарии и кормопроизводства.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Контроль ветеринарно-санитарного состояния кормов, используемых для кормления сельскохозяйственных животных, и оформление результатов лабораторных исследований.



Навык 1:
Применение методов лабораторного контроля для выявления загрязненности и опасных примесей в кормах.

Умения:
1. Отбирать пробы кормов для анализа согласно установленным методикам.
2. Выполнять лабораторные исследования кормов на наличие патогенов, токсинов, плесени, нитратов и других вредных веществ.
3. Оформлять протоколы испытаний и вносить данные в лабораторный журнал.
4. Анализировать полученные результаты и делать предварительные заключения о качестве кормов.

Знания:
1. Основы ветеринарно-санитарной экспертизы кормов.
2. Требования к безопасности и качеству кормов согласно действующим нормативам.
3. Методы определения микробиологической и химической загрязненности кормов.
4. Правила хранения и обращения с биологическим материалом в лабораторных условиях.
5. Основы охраны труда и техники безопасности при работе в лаборатории.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Оценка питательной ценности кормов на основе лабораторных анализов.

Умения:
1. Проводить лабораторные тесты для определения содержания протеина, клетчатки, жира, влаги и других показателей.
2. Использовать лабораторное оборудование.
3. Сравнивать результаты с нормативными показателями и классифицировать корма по качеству.
4. Составлять заключения о пригодности кормов к использованию в кормлении сельскохозяйственных животных.

Знания:
1. Нормативы по питательной ценности кормов для различных видов животных.
2. Методы химического и физико-химического анализа кормов.
3. Влияние различных компонентов на здоровье животных.
4. Требования по оформлению лабораторных заключений.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Ветеринарный фельдшер

11. Карточка профессии "Рабочий по орошению, ирригации"

Код группы:

9211-1

Код наименования занятия:

9211-1-004

Наименование профессии:

Рабочий по орошению, ирригации

Уровень квалификации по ОРК:

2

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
63. Полевод. Параграф 1. Полевод.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

9116-0-009 - Рабочий по орошению земель

Основная цель деятельности:

Выполнение работ в процессе производства растениеводческой продукции, операций по орошению полевых культур на закрепленной территории, регулирование режима орошения полей в соответствии с графиками поливов, а на осушенных землях – необходимого режима осушения, поддерживая оптимальную влажность почвы.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение работы по орошению полевых культур на закрепленной за ними территории
2. Регулирование водного режима почвы в соответствии с потребностями выращиваемых культур

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение работы по орошению полевых культур на закрепленной за ними территории



Навык 1:
Проведение полива вручную или с использованием ручных инструментов

Умения:
1. Обеспечивать высокую производительность труда на поливе, экономное использование поливной воды при ручном (с использованием ручных инструментов) поливе на закрепленной за ними территории.
2. Соблюдать сроки и схемы полива основных полевых культур на закрепленной территории.
3. Оценивать состояние кормовых угодий перед проведением полива.
4. Участвовать в подготовке участка к поливному сезону (расчистка каналов, проверка инвентаря).
5. Контролировать равномерность распределения влаги на участке.

Знания:
1. Режима орошения земель, занятых основными культурами, в условиях определенной зоны.
2. Принципов рационального использования водных ресурсов при ручном поливе.
3. Организации и технологии производства.
4. Технологии выращивания живых кормов.
5. Порядок по безопасности и охране труда.
6. Требования пожарной безопасности.
7. Порядок внутреннего трудового распорядка.
8. Порядок производственной санитарии.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение полива с использованием машин и механизмов

Умения:
1. Обеспечивать высокую производительность труда, экономное использование поливной воды при механизированном поливе на закрепленной за ними территории;
2. Соблюдать технологии орошения и механизированного полива основных полевых культур в зависимости от сложности рельефа местности.
3. Проводить техническое обслуживание и настройку поливочных установок (дождевальные, капельные, барабаны и пр.).
4. Контролировать равномерность распределения воды по полю.
5. Устранять мелкие неисправности в процессе работы оборудования.

Знания:
1. Преимущества и недостатки различных технологий орошения и полива полевых культур.
2. Принципы рационального использования водных ресурсов при механизированном поливе.
3. Устройство и принципы работы машин и механизмов, используемых для полива.
4. Требования к давлению, расходу воды и режимам работы поливочной техники.
5. Меры безопасности при эксплуатации поливочных машин.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Регулирование водного режима почвы в соответствии с потребностями выращиваемых культур



Навык 1:
Соблюдение технологии регулирования водного режима выращиваемых многолетних культур

Умения:
1. Соблюдать водный и воздушный режимы почвы в соответствии с потребностями выращиваемых одно- или двухлетних культур.
2. Создавать страховой запас воды с учетом сезона и с потребностями выращиваемых одно- или двухлетних культур.
3. Оценивать уровень влажности почвы с помощью визуальных и инструментальных методов.
4. Корректировать графики полива на основе текущих метеоусловий и фаз роста культур.
5. Взаимодействовать с агрономами для адаптации водного режима к технологии выращивания конкретной культуры.

Знания:
1. Нормы и количество оросительной воды (число, нормы и сроки полива), обеспечивающей оптимальный для одно- или двухлетних культур водный режим корнеобитаемого слоя почвы при конкретных природных и агротехнических условиях.
2. Соблюдать технологии орошения и полива с учетом фаз развития одно- или двухлетних полевых культур.
3. Способы и приборы для контроля влажности почвы.
4. Влияние водного режима на развитие корневой системы и урожайность.
5. Особенности водопотребления отдельных кормовых культур (кукуруза, сорго, люцерна и др.).

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Работник по борьбе с вредителями

1

Рабочий по уходу за растениями

12. Карточка профессии "Начальник лаборатории (в сельском хозяйстве)"

Код группы:

1310-1

Код наименования занятия:

1310-1-034

Наименование профессии:

Начальник лаборатории (в сельском хозяйстве)

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553,
зарегистрированный в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2020 года № 22003.
Параграф 16. Заведующий (Начальник) научно-исследовательским отделом (отделением, лабораторией) института.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Агрономия

Квалификация:
-

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Агрономия

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров, ученая степень (или степень) доктора, кандидата наук, доктора философии (PhD) или доктора по профилю, наличие научных трудов, опыт научной и организаторской работы не менее 5 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

1310-1-030 - Заведующий станцией (в сельском хозяйстве)

Основная цель деятельности:

Организация и проведение работ, направленных на основе освоения новой техники и технологии производство конкурентоспособной, экологической безопасной растениеводческой продукции, обеспечение лабораторного контроля соответствия качества продукции, почв и грунтов действующим производственным, экологическим стандартам и нормативам.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация и проведение агрохимических анализов кормов растительного происхождения для оценки их качества.
2. Организация и проведения лабораторного контроля качества почв и грунтов
3. Решение производственных задач в рамках реализации работ по повышению продуктивности сельскохозяйственных культур и их качества

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация и проведение агрохимических анализов кормов растительного происхождения для оценки их качества.



Навык 1:
Оценка качества грубых кормов

Умения:
1. Применять методики расчета определения питательности различных видов сочных кормов.
2. Определять ботанический состав кормов на наличие сорных примесей и кормовую ценность образцов.
3. Отбирать средние пробы кормов для лабораторного анализа по установленным требованиям.
4. Использовать лабораторные приборы и оборудование для агрохимического анализа.
5. Анализировать результаты испытаний и оформлять заключения о качестве сочных кормов.
6. Вести учет и документацию по результатам анализа кормов.

Знания:
1. Нормы и регламенты проведения агрохимических работ.
2. Характеристики применяемых материалов (фаза развития основных видов растений).
3. Показатели качества сочных кормов (влажность, содержание протеина, клетчатки, сахаров и др.).
4. Требования к отбору, хранению и транспортировке проб кормов.
5. Методы определения питательной ценности и кормовой пригодности.
6. Основы кормопроизводства и классификация кормов растительного происхождения. 7. Требования безопасности при проведении лабораторных анализов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Оценка качества концентрированных и прочих кормов

Умения:
1. Использовать методики расчета питательной ценности грубых кормов (сено, солома и др.).
2. Организовывать проведение хозяйственной оценки и стандартизации грубых кормов.
3. Осуществлять отбор и подготовку проб грубых кормов к лабораторному анализу.
4. Определять содержание клетчатки, протеина, влаги и других показателей по нормативам.
5. Анализировать полученные данные и оформлять заключения о качестве кормов.
6. Применять классификацию и сортировку грубых кормов по показателям качества.

Знания:
1. Правила проведения агрохимического контроля качества грубых кормов.
2. Характеристики применяемых материалов (типы и виды кормов, качество основных видов растений).
3. Методы определения содержания питательных веществ в грубых кормах.
4. Государственные стандарты и технические условия, предъявляемые к грубым кормам.
5. Факторы, влияющие на качество при заготовке, сушке и хранении грубых кормов.
6. Порядок ведения документации при контроле качества кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Оценка качества сочных кормов

Умения:
1. Использовать методики расчета питательной ценности концентрированных и комбинированных кормов.
2. Оценивать химический состав, энергетическую и биологическую ценность различных видов концентратов.
3. Составлять и корректировать кормовые рационы с учетом вида, возраста и продуктивности животных и птицы.
4. Проводить контроль соответствия состава концентрированных кормов установленным нормативам
. 5. Применять методы расчета баланса питательных веществ в рационах.
6. Подготавливать отчеты по результатам оценки качества и сбалансированности кормов.

Знания:
1. Технологические процессы и режимы производства концентрированных и прочих кормов растительного происхождения.
2. Стандарты, технические условия, методики и инструкции по лабораторному контролю качества концентрированных кормов.
3. Основы рационального кормления животных и птицы.
4. Система оценки кормов по питательным веществам (обменная энергия, сырой протеин, клетчатка и др.).
5. Методы хранения и транспортировки концентрированных кормов с сохранением их качества.
6. Нормы потребления кормов по видам сельскохозяйственных животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Организация и проведения лабораторного контроля качества почв и грунтов



Навык 1:
Выполнение лабораторных исследовании

Умения:
1. Организовывать и проводить лабораторные анализы почв и грунтов для оценки их агрохимических показателей.
2. Проводить отбор, подготовку и маркировку проб для лабораторных испытаний.
3. Оценивать уровень кислотности, засоления, содержания органического вещества, макро- и микроэлементов.
4. Выявлять отклонения показателей от нормативных значений и готовить предложения по мелиоративным и агрохимическим мероприятиям.
5. Вести учет и оформление документации по результатам лабораторных исследований.
6. Анализировать научные данные и применять их при оценке качества почв в контексте кормопроизводства.

Знания:
1. Методики проведения почвенно-агрохимического, токсикологического и радиологического обследования сельскохозяйственных угодий.
2. Классификация почв и их агрохимическая характеристика.
3. Нормативные и технические требования к показателям качества почвы для обеспечения сельскохозяйственного производства.
4. Основы почвоведения, агрохимии и экологии.
5. Требования по технике безопасности при работе с химическими реагентами и лабораторным оборудованием.
6. Порядок оформления протоколов и заключений по результатам лабораторных исследований.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организация контроля качества работы

Умения:
1. Контролировать выполнение календарных планов, графиков и сроков проведения лабораторных работ.
2. Организовывать составление, ведение и своевременную корректировку календарных планов агрохимических исследований.
3. Анализировать результаты лабораторных работ и выявлять отклонения от установленных требований.
4. Координировать действия персонала, обеспечивать соблюдение методик и стандартов лабораторных исследований.
5. Обеспечивать внедрение системы внутреннего контроля качества в лабораторной практике.

Знания:
1. Технология проведения основных видов агрохимических и лабораторных работ.
2. Методические рекомендации и нормативные документы по контролю качества кормов и почв.
3. Основы организации производственного процесса и планирования лабораторных исследований.
4. Требования к оформлению документации по результатам контроля качества.
5. Принципы оценки точности, воспроизводимости и достоверности лабораторных данных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Решение производственных задач в рамках реализации работ по повышению продуктивности сельскохозяйственных культур и их качества



Навык 1:
Определение качества кормов

Умения:
1. Проводить информационный поиск и анализ данных для решения научно-производственных задач по определению качества кормов.
2. Организовывать и проводить контроль качества кормов для различных видов сельскохозяйственных животных.
3. Подбирать и применять методы определения питательной ценности, влажности, загрязненности и других показателей кормов.
4. Анализировать полученные лабораторные данные и делать обоснованные выводы.
5. Составлять отчеты и рекомендации по результатам оценки качества кормов.

Знания:
1. Основные методы лабораторных исследований качества кормов (органолептические, физико-химические, биохимические).
2. Требования нормативных документов и стандартов по качеству кормов.
3. Современные методы лабораторного анализа и оборудование, применяемое при исследовании кормов.
4. Технические и санитарные требования к условиям хранения и обращения с кормами.
5. Порядок оформления результатов контроля качества и подачи аналитических отчетов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Формирование коллективов исследователей и работа с научными кадрами

Умения:
1. Формировать группы сотрудников и распределять обязанности по направлениям лабораторных и агрохимических исследований.
2. Организовывать взаимодействие между специалистами различных профилей для эффективной реализации исследовательских задач.
3. Осуществлять трансферт технологий и адаптацию научных методик контроля качества к производственным условиям.
4. Мотивировать и координировать работу коллектива для достижения научно-производственных целей.
5. Проводить инструктажи и организовывать наставничество для молодых специалистов.

Знания:
1. Формы, методы и нормативные требования к подготовке, повышению квалификации и переподготовке научных и производственных кадров.
2. Основы организации проектной и командной работы в научных коллективах.
3. Методики внедрения научных достижений в производственную практику.
4. Принципы управления персоналом и командной динамики в исследовательской деятельности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Самостоятельность и ответственность
Умение работать в команде
Целеустремленность
Вежливость
Доброжелательность
Инициативность
Критическое мышление
Лидерство
Логическое мышление

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Агрономия

8

Главный агроном

13. Карточка профессии "Квалифицированный сельскохозяйственный рабочий (полевые культуры)"

Код группы:

6111-1

Код наименования занятия:

6111-1-001

Наименование профессии:

Квалифицированный сельскохозяйственный рабочий (полевые культуры)

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 2. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 4-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 3. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 5-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)" утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 4. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Агрономия

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6111-1-003 - Полевод

Основная цель деятельности:

Выполнение простых, механизированных работ по выращиванию, первичной обработке и хранению основных полевых культур.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение немеханизированных операций по выращиванию, первичной обработке и хранению продукции основных полевых культур
2. Контроль механизированных операций по выращиванию, первичной обработке и хранению продукции основных полевых культур
3. Выполнение операций по применению удобрений и средств защиты растений в технологическом цикле возделывания полевых культур

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение немеханизированных операций по выращиванию, первичной обработке и хранению продукции основных полевых культур



Навык 1:
Выполнение простых немеханизированных операций по выращиванию, первичной обработке продукции полевых культур

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Выполнять ручной посев и посадку кормовых культур по заданной схеме.
2. Проводить ручную прополку, рыхление и полив.
3. Участвовать в уборке, сортировке и первичной обработке зеленой массы.
4. Соблюдать нормы расхода семян и сроки посева.
5. Работать с простым сельскохозяйственным инвентарем (тяпка, лопата и др.).
Умения для 5 разряда
1. Выполнять агротехнические операции с учетом особенностей конкретных кормовых культур.
2. Контролировать качество ручного труда на отдельных этапах выращивания.
3. Выполнять первичную очистку и сортировку кормового сырья.
4. Участвовать в подготовке кормов к хранению (подвяливание, сушка, укладка).
5. Вести учет выработки и соблюдения технологических требований.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и координировать выполнение ручных операций на участке.
2. Контролировать соблюдение агротехнических требований и качества выполнения работ.
3. Обеспечивать соблюдение сроков посева и ухода за культурами.
4. Анализировать эффективность ручных операций и вносить предложения по их улучшению.
5. Обучать менее квалифицированных работников методам выполнения ручных операций.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Названия и назначение основных кормовых культур.
2. Этапы ручных агротехнических работ (посев, прополка, полив и т.д.).
3. Элементарные нормы расхода семян и сроки посадки.
4. Основы охраны труда при ручной работе в поле.
5. Назначение и правила использования ручного сельхозинвентаря.
Знания для 5 разряда
1. Биологические особенности выращиваемых кормовых культур.
2. Основы агротехники - севооборот, нормы посева, плотность посадки.
3. Требования к качеству первичной обработки продукции.
4. Условия и способы краткосрочного хранения кормового сырья.
5. Правила организации ручного труда и контроля качества выполнения операций.
Знания для 6 разряда
1. Современные подходы к выращиванию кормовых культур при ручных технологиях.
2. Влияние погодных и почвенных условий на технологию ручного выращивания.
3. Методы оценки качества ручных работ и оптимизация процессов.
4. Технологические карты по выращиванию различных кормовых культур.
5. Основы организации труда, наставничества и обучения в полевых условиях.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение простых немеханизированных операций по хранению продукции полевых культур

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Выполнять ручную укладку и перемещение продукции (сено, солома, зеленая масса).
2. Соблюдать правила санитарии и личной гигиены при работе в хранилищах.
3. Подготавливать тару, поддоны и инвентарь для хранения.
4. Поддерживать чистоту и порядок на площадке хранения.
5. Укрывать продукцию от осадков и перегрева.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать укладку продукции с учетом условий вентиляции и плотности.
2. Проводить визуальный осмотр и первичный контроль за состоянием продукции.
3. Применять простые меры по предупреждению самосогревания и плесневения.
4. Участвовать в подготовке помещений и площадок к хранению.
5. Фиксировать объем и дату хранения вручную или по образцу.
Умения для 6 разряда
1. Контролировать соблюдение технологии хранения по видам продукции.
2. Выявлять начальные признаки порчи и принимать меры по устранению.
3. Проводить перераспределение продукции для оптимального использования площади.
4. Оформлять документацию по учету, перемещению и состоянию кормов.
5. Руководить работой младших разрядов и контролировать качество хранения.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основные виды продукции полевых кормовых культур (сено, силос, зерно и т.д.).
2. Элементарные правила складирования и ручной укладки кормов.
3. Требования к температуре и влажности при кратковременном хранении.
4. Правила санитарии и личной безопасности при работе в хранилищах.
5. Способы предотвращения порчи продукции (проветривание, укрытие и др.).
Знания для 5 разряда
1. Условия хранения разных видов кормовой продукции (влажность, плотность укладки).
2. Методы визуального и простого инструментального контроля за состоянием запасов.
3. Причины и признаки порчи или самосогревания кормов.
4. Требования к подготовке складов и площадок к приему продукции.
5. Элементы ведения учета при хранении (объем, дата, тип продукции).
Знания для 6 разряда
1. Технологические схемы хранения кормов в различных условиях (сенохранилища, траншеи, бурты).
2. Мероприятия по продлению сроков хранения и снижению потерь.
3. Нормативные документы и требования по санитарному состоянию хранилищ.
4. Принципы планирования объема хранения в зависимости от урожайности.
5. Методы обучения персонала безопасным и эффективным методам хранения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Контроль механизированных операций по выращиванию, первичной обработке и хранению продукции основных полевых культур



Навык 1:
Выполнение механизированных операций по выращиванию, первичной обработке продукции полевых культур

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Управлять простыми машинами и орудиями (сеялки, культиваторы, бороны) под контролем.
2. Подготавливать технику к работе (заправка, проверка узлов).
3. Следить за работой машин и устранять несложные неисправности.
4. Работать на прямых и несложных участках поля.
5. Соблюдать нормы расхода ГСМ и правил техники безопасности.
Умения для 5 разряда
1. Самостоятельно выполнять механизированные операции (посев, обработка, внесение удобрений).
2. Настраивать рабочие органы техники в соответствии с агротехнологией.
3. Контролировать глубину обработки, норму высева, равномерность.
4. Вести учет выполненных операций.
5. Работать на участках с небольшими уклонами и сложным рельефом.
Умения для 6 разряда
1. Управлять многофункциональными агрегатами и сложной техникой (комбайн, посевной комплекс).
2. Выполнять агротехнически точные операции в сложных погодных/почвенных условиях.
3. Диагностировать техническое состояние машин и организовывать их обслуживание.
4. Оптимизировать технологический процесс и маршруты движения техники.
5. Обеспечивать высокую производительность и качество работ.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Назначение и устройство основных сельскохозяйственных машин (сеялка, культиватор, трактор).
2. Правила запуска, остановки, заправки и базового техобслуживания техники.
3. Основы агротехники обработки почвы и посева.
4. Правила безопасной работы на механизмах.
5. Назначение и порядок выполнения основных механизированных операций.
Знания для 5 разряда
1. Агротехнические требования к посеву, обработке, уходу и сбору урожая.
2. Принципы настройки и регулировки рабочих органов техники.
3. Требования к качеству выполняемых механизированных операций.
4. Основы эксплуатации машин на разных типах почвы и рельефа.
5. Нормы расхода топлива и учет выполненных работ.
Знания для 6 разряда
1. Конструкция и принципы работы сложных сельскохозяйственных агрегатов.
2. Технологии точного земледелия и автоматизированного управления техникой.
3. Методы оптимизации производственного процесса и маршрутов обработки.
4. Углубленные знания по агротехнике и требованиям к качеству операций.
5. Нормативные документы по охране труда, технике безопасности, экологии.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение механизированных операций по хранению продукции полевых культур

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Управлять простыми механизмами при загрузке, выгрузке и перемещении продукции.
2. Соблюдать основные требования к размещению продукции в местах хранения.
3. Выполнять первичную очистку и сортировку с применением простых устройств.
4. Контролировать основные параметры (влажность, температура) вручную.
Умения для 5 разряда 1. Обслуживать оборудование для сушки, вентиляции и механической очистки продукции.
2. Регулировать режимы хранения с учетом вида продукции.
3. Проводить учет продукции при поступлении и выдаче.
4. Выявлять и устранять незначительные неисправности техники и оборудования.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать работы по механизированному хранению и перемещению продукции.
2. Контролировать техническое состояние оборудования и проводить ТО.
3. Оценивать условия хранения и принимать меры для предотвращения порчи продукции.
4. Вести учет, документацию и отчетность по движению продукции и работе оборудования.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основы технологии хранения основных видов полевых культур.
2. Назначение и правила эксплуатации простых механизмов (транспортеров, элеваторов и др.).
3. Основы техники безопасности при выполнении механизированных работ.
4. Требования к чистоте, влажности и температуре в местах хранения.
5. Порядок заполнения первичной документации при приемке и сдаче продукции.
Знания для 5 разряда
1. Технологические схемы хранения и подготовки продукции к закладке.
2. Устройство и принципы работы сушилок, вентиляторов, систем очистки.
3. Методы контроля качества продукции в хранилищах.
4. Способы предотвращения порчи и заражения вредителями.
5. Требования к учету и отчетности при хранении продукции.
Знания для 6 разряда
1. Организация механизированных процессов хранения на ферме или складе.
2. Нормативные документы по безопасности, качеству и хранению сельхозпродукции.
3. Расчет оптимальных режимов хранения по культуре, влажности, температуре.
4. Системы автоматизированного контроля и сигнализации.
5. Анализ потерь при хранении и методы их снижения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Выполнение операций по применению удобрений и средств защиты растений в технологическом цикле возделывания полевых культур



Навык 1:
Выполнение ручных работ

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Выполнять ручные прополки, сбор вредителей, опрыскивание растений ручным инвентарем.
2. Вносить органические и минеральные удобрения вручную согласно нормам.
3. Соблюдать санитарные и экологические требования при применении удобрений и СЗР.
Умения для 5 разряда
1. Подготавливать удобрения к внесению (смешивание, дозирование) с использованием оборудования.
2. Выполнять механизированное протравливание семян.
3. Контролировать дозировку и равномерность обработки.
Умения для 6 разряда
1. Осуществлять контроль качества выполнения операций по применению удобрений и СЗР.
2. Настраивать и обслуживать оборудование для обработки, протравливания и внесения удобрений.
3. Разрабатывать схемы и графики применения удобрений и средств защиты растений в зависимости от типа культуры, фазы развития и почвенно-климатических условий.
4. Анализировать результаты внесения удобрений и обработки СЗР, корректировать технологические процессы.
5. Обеспечивать соблюдение экологических и санитарных требований при работе с химическими веществами.
6. Обучать и инструктировать работников по технике безопасности и правильному применению агрохимикатов.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Виды сорняков и вредителей, характерных для основных полевых культур.
2. Назначение и нормы внесения удобрений.
3. Правила обращения с ручным сельхозинвентарем.
4. Основы охраны труда при ручных работах.
Знания для 5 разряда
1. Типы удобрений и СЗР, способы их приготовления.
2. Требования к подготовке семян перед посевом.
3. Основы работы с оборудованием для протравливания.
4. Требования техники безопасности при работе с химикатами.
Знания для 5 разряда
1. Биологические особенности основных полевых культур и их реакции на агротехнические приемы.
2. Виды и составы удобрений, СЗР (средств защиты растений), правила их безопасного применения.
3. Современные методы диагностики вредителей, болезней и дефицита элементов питания у растений.
4. Технологии точного земледелия и ресурсосберегающие методы внесения удобрений и СЗР.
5. Порядок работы с оборудованием для протравливания семян, внесения удобрений и обработки посевов.
6. Требования экологической и производственной безопасности при обращении с химическими веществами.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение механизированных операций

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Работать с простым оборудованием для растаривания и смешивания удобрений.
2. Подготавливать семена к протравливанию, соблюдать нормы загрузки и режима работы техники.
3. Следовать инструкциям по технике безопасности и охране труда.
Умения для 5 разряда
1. Настраивать и обслуживать оборудование для дробления и смешивания удобрений.
2. Осуществлять калибровку дозаторов и протравителей.
3. Контролировать дозировку и равномерность обработки семян.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать процессы подготовки и внесения удобрений.
2. Проводить комплексное техническое обслуживание оборудования.
3. Выявлять и устранять неисправности в оборудовании протравливания и смешивания.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Виды минеральных и органических удобрений, их особенности.
2. Основы устройства и принцип действия простых установок для протравливания.
3. Основы производственной санитарии при работе с удобрениями.
Знания для 5 разряда
1. Химические свойства применяемых удобрений и СЗР.
2. Требования к качеству протравленных семян.
3. Меры профилактики загрязнения окружающей среды при работе с химикатами.
Знания для 6 разряда
1. Современные технологии применения СЗР и удобрений.
2. Технические регламенты и стандарты на качество обработанных семян.
3. Правила безопасного хранения, транспортировки и утилизации удобрений и протравителей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Умение работать в команде
Целеустремленность
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Работник по борьбе с вредителями

5

Агроном отделения (бригады, секльскохозяйственного участка, фермы) (средней квалификации)

14. Карточка профессии "Агроном отделения (бригады, сельскохозяйственного участка, фермы, цеха) (средней квалификации)"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-002

Наименование профессии:

Агроном отделения (бригады, сельскохозяйственного участка, фермы, цеха) (средней квалификации)

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" утвержденные приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307,
зарегистрированные в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Раздел 2. Должности специалистов
Параграф 1. Агроном

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Агрономия

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Агроном I категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности агронома II категории не менее 3 лет;
Агроном II категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности агронома без категории не менее 3 лет или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности (агрономия, фермерское хозяйство (по профилю)) и стаж работы на должности агронома без категории не менее 5 лет;
Агроном без категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности агрономия без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3142-0-002 - Агроном отделения (бригады, сельскохозяйственного участка, фермы, цеха) (средней квалификации)

Основная цель деятельности:

Организация технологического процесса выращивания продукции растениеводства.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация производства продукции растениеводства
2. Проведение мероприятий по хранению и первичной обработке продукции растениеводства

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация производства продукции растениеводства



Навык 1:
Разработка технологий улучшения и рационального использования природных кормовых угодий, приготовления грубых и сочных кормов

Умения:
1. Составлять технологические схемы возделывания сельскохозяйственных культур.
2. Составлять рабочие планы на период сельскохозяйственных работ.
3. Разрабатывать технологии обработки почвы и защиты культур от сорных растений, болезней и вредителей.
4. Планировать и организовывать мероприятия по улучшению пастбищ и сенокосов.
5. Определять потребности в технике, оборудовании, семенах и удобрениях.
6. Контролировать соблюдение агротехнологических сроков и норм внесения удобрений и СЗР.
7. Координировать действия работников и организовывать безопасные условия труда.

Знания:
1. Требования стандартов на производство сена, сенажа, силоса, концентрированных и других видов кормов.
2. Нормативные правовые акты по вопросам использования сельскохозяйственной земли и производству продукции растениеводства.
3. Физико-химическая и биологическая характеристика почв, строение и состав почв.
4. Биология и агротехника выращивания кормовых культур.
5. Принципы рационального землепользования и севооборота.
6. Основы экономического анализа в растениеводстве.
7. Правила охраны труда, техники безопасности и экологии при производстве кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Ведение опытной работы по применению новых технологий, новейших сортов сельскохозяйственных культур

Умения:
1. Определять перечень работ по применению новых агротехнологий производства продукции растениеводства.
2. Разрабатывать технологии обработки почвы и защиты культур от сорных растений, болезней и вредителей.
3. Составлять рабочие планы внедрения результатов научных разработок по повышению продуктивности сельскохозяйственных культур.
4. Проводить агротехнические и фенологические наблюдения в ходе опытной работы.
5. Оценивать эффективность внедряемых агротехнологий и новых сортов культур.
6. Подготавливать отчетную документацию по результатам опытов и внедрения инноваций.

Знания:
1. Основы развития вредных объектов для производства продукции растениеводства.
2. Научные основы севооборотов, обработки почвы, защиты растений от сорняков, вредителей и болезней.
3. Перечень вредителей, возбудителей болезней растений и сорняков, имеющих карантинное значение для данного региона.
4. Требования к закладке, ведению и анализу производственных опытов.
5. Новейшие достижения в области селекции, агрохимии и агротехники.
6. Методы оценки урожайности и качества продукции при внедрении новых технологий.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Проведение мероприятий по хранению и первичной обработке продукции растениеводства



Навык 1:
Организация и осуществление мероприятий по рациональному использованию сельскохозяйственных угодий

Умения:
1. Прогнозировать последствия опасных для сельского хозяйства метеорологических явлений на урожайность культур.
2. Разбираться в технологиях возделывания культур, технике, работе машин и механизмов, ассортименте пестицидов и агрохимикатов.
3. Определять посевные качества семян.
4. Планировать рациональное использование сельхозугодий в зависимости от типа почвы, рельефа и климатических условий.
5. Организовывать агротехнические мероприятия по повышению плодородия почвы и предотвращению ее деградации.
6. Контролировать соблюдение сроков полевых работ и соответствие технологий агрономическим требованиям.
7. Вести учет использованных ресурсов и результатов обработки угодий.

Знания:
1. Инструкции по эксплуатации используемых в работе приборов, оборудования и сельскохозяйственной техники.
2. Методы оценки качества выполнения полевых работ.
3. Нормы высева посевного материала и технология высадки посадочного материала, глубина и схема высева и высадки.
4. Агрономические характеристики сельхозкультур, применяемых в кормопроизводстве.
5. Основы почвоведения, севооборотов и рационального землепользования.
6. Экономические основы эффективного использования сельскохозяйственных угодий.
7. Требования по охране окружающей среды при использовании сельхозугодий.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организация работ по уборке урожая, первичной обработке продукции и закладке ее на хранение

Умения:
1. Применять эффективные меры борьбы с потерями урожая на всех этапах уборки и хранения.
2. Определять биологическую и фактическую урожайность сельскохозяйственных культур.
3. Контролировать качество уборочных, сортировочных и складских работ с помощью оборудования и инструментов.
4. Организовывать логистику сбора, транспортировки и размещения продукции на хранение.
5. Координировать работу персонала во время уборочной кампании.
6. Оценивать техническое состояние оборудования, задействованного в первичной обработке.
7. Соблюдать требования охраны труда и пожарной безопасности при уборке и хранении продукции.

Знания:
1. Показатели качества сельскохозяйственных культур, технологии определения сроков и способов уборки урожая.
2. Экологически безопасные технологии возделывания и уборки сельскохозяйственных культур.
3. Основы стандартизации и подтверждения качества продукции растениеводства при первичной обработке и хранении.
4. Условия хранения различных видов продукции (температура, влажность, вентиляция).
5. Правила эксплуатации хранилищ, складского оборудования и систем вентиляции.
6. Виды и методы первичной обработки: очистка, сушка, сортировка.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Квалифицированный рабочий по подготовке и приготовлению кормов

6

Агроном

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      15. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

      Исполнитель: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, E-mail:

      b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Организации (предприятия) участвующие в разработке: Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр"; ТОО "Казахский научно-исследовательский институт животноводства и кормопроизводства"

      Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Тореханов А.А. генеральный директор ТОО "Казахский научно-исследовательский институт животноводства и кормопроизводства", доктор сельскохозяственных наук, профессор.

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б., номер телефона:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям: 23 июля 2025 года.

      18. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 24 сентября 2025 года.

      19. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      20. Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      21. Дата ориентировочного пересмотра: 26 октября 2029 года.

  приложение к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Разведение лошадей молочного направления"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: Профессиональный стандарт "Разведение лошадей молочной породы" (далее – профессиональный стандарт разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере разведение лошадей молочного направления.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) бонитировка – определение уровня племенной ценности животных путем оценки их по комплексу признаков (породность, продуктивные качества, экстерьерно-конституциональные особенности) с присвоением соответствующего класса;

      2) жеребенок – приплод лошади до годовалого возраста;

      3) выжеребка – завершение периода беременности рождением жеребенка;

      4) племенные лошади – чистопородное, высококлассное, высокопродуктивные животные, отвечающее типу, направлению и уровню продуктивности, стандарту породы, имеющие документально подтвержденное происхождение (статус племенного животного или племенное свидетельство);

      5) племенное коневодство – отрасль животноводства, охваченная системой племенной работы, направленная на воспроизведение лошадей с высоким генетическим потенциалом, их сохранение и разведение;

      6) ремонтный молодняк лошадей – молодняк, отобранный для воспроизводства;

      7) родословная лошади – сведения о родителях и предках не менее трех поколений племенного животного;

      8) ручная случка – спаривание индивидуально подобранных лошадей под контролем специалиста;

      9) товарные лошади – лошади, используемое для производства товарной продукции;

      10) чистопородное разведение лошадей – разведение племенных лошадей одной породы (казахская лошадь типа джабе, кушумская, мугалжарская) в целях консолидации и типизации присущих этой породе признаков, с использованием в селекционной и племенной работе лошадей родственных пород;

      11) экстерьер лошади – внешняя форма сложения лошади по отдельным статям с учетом направления продуктивности (молочное, мясо-молочное), определяемая путем визуального осмотра телосложения, оценки, измерения промеров туловища, взвешивания, фотографирования и др.;

      12) конюх – работник, ухаживающий за лошадьми и отвечающий за их состояние;

      13) коневод – специалист по коневодству; человек, занимающийся разведением лошадей;

      14) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      15) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      16) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      17) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предпологающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      18) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      19) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      20) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      21) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      22) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      23) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      24) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов;

      25) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      26) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      27) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      28) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) РК – Республика Казахстан;

      2) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      3) КС – Квалификационный справочник;

      4) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      5) ПС – Профессиональный стандарт;

      6) НРК – Национальная рамка квалификаций;

      7) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      8) РЛМП – Разведение лошадей молочной породы.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Разведение лошадей молочного направления

      5. Код профессионального стандарта: A043

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.43 Разведение лошадей и прочих животных семейства лошадиных

      01.43.1 Разведение лошадей

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      72 Научные исследования и разработки

      72.1 Научные исследования и экспериментальные разработки в области естественных и технических наук

      72.11 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      72.11.0 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      75 Ветеринарная деятельность

      75.0 Ветеринарная деятельность

      75.00 Ветеринарная деятельность

      75.00.0 Ветеринарная деятельность

      7. Краткое описание профессионального стандарта: В настоящий профессиональный стандарт не включены производные должности: заместителей руководителей, старших, ведущих и главных специалистов, их обязанности, знания, умения и навыки определяются на основании базовых должностей и устанавливаются на основании штатных нормативов и расписаний в организации. Требования к необходимому стажу работы старших, ведущих и главных специалистов повышаются на 2-3 года по сравнению с предусмотренными для специалистов I квалификационной категории. Согласно характеристикам работ низших уровней квалификации отдельных профессий при ведении технологического процесса производится под руководством специалистов более высокой квалификации. В таких случаях специалисты более высоких уровней квалификации умеют организовывать ведение технологических процессов или выполнение отдельных работ специалистами более низких уровней квалификации той же профессии. Работы, которые приведены в характеристиках более низких уровней квалификации, в характеристиках более высоких уровней квалификации могут не указываться.

      Наряду с требованиями к теоретическим и практическим знаниям, содержащимся в разделе "знания", работники должны знать: порядок внутреннего трудового распорядка, порядок и нормы по безопасности и охране труда, экологической, промышленной безопасности, санитарно-эпидемиологические требования, порядок рациональной организации и содержания рабочего места.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Конюх - 1 уровень ОРК;

      2) Зоотехник молочного производства - 4 уровень ОРК;

      3) Ветеринарный фельдшер - 4 уровень ОРК;

      4) Коневод - 3 уровень ОРК;

      5) Бригадир животноводческих комплексов и ферм - 3 уровень ОРК;

      6) Главный зоотехник - 6 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Конюх"

Код группы:

9211-2

Код наименования занятия:

9211-2-002

Наименование профессии:

Конюх

Уровень квалификации по ОРК:

1

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 1)" утвержден приказом Заместителя Премьер-Министра – Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 1 сентября 2023 года № 364, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 7 сентября 2023 года № 33389.
Параграф 136. Конюх, 2 разряд

"Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 1)" утвержденного приказом Заместителя Премьер-Министра – Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 1 сентября 2023 года № 364, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 7 сентября 2023 года № 33389.
Параграф 136. Конюх, 3 разряд

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
-

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-005 - Коневод

Основная цель деятельности:

Выполнение вспомогательных работ по разведению, содержанию и воспроизводству лошадей

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Вспомогательные работы по уходу и содержанию за поголовьем табунных лошадей и молодняка
2. Вспомогательные работы по кормлению, поению, пастьбы закрепленного поголовья лошадей

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Вспомогательные работы по уходу и содержанию за поголовьем табунных лошадей и молодняка



Навык 1:
Соблюдение технологии и прогрессивных методов содержания конематок, жеребцов-производителей, ремонтного молодняка и жеребят

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Осуществлять уход за лошадьми, мулами, волами и другими тягловыми животными.
2. Выполнять санитарную обработку (уборку и дезинфекцию) конюшен.
3. Кормить, поить и чистить тягловых животных.
4. Подготавливать животных к выезду, осуществлять запрягание и распрягание.
5. Выполнять мелкий ремонт и подгонку сбруи и упряжи.
6. Осуществлять выпас тягловых животных в весенне-летний период.
7. Выполнять уборку конюшни и вывоз навоза.
Умения для 3 разряда
1. Приготовлять корма для животных и устанавливать режим их кормления и поения.
2. Участвовать в ветеринарном осмотре и лечении тягловых животных.
3. Оказывать первую помощь при заболеваниях поголовья и составлять рацион кормов по указанию ветеринарного врача.
4. Принимать, выдавать и вести учет фуража.
5. Вести учет работы тягловых животных.
6. Хранить и ремонтировать шорные изделия и упряжь.
7. Убирать конюшни и вывозить навоз.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы ухода за тягловыми животными и режим их содержания.
2. Технологии и приемы запрягания и распрягания животных.
3. Сроки и особенности перековки лошадей.
4. Правила хранения, ухода и продления срока службы сбруи и упряжи.
Знания для 3 разряда
1. Основы рационального кормления и классификация кормов.
2. Санитарно-гигиенические требования к содержанию конюшен.
3. Базовые ветеринарные знания и профилактика заболеваний.
4. Методы механизированного приготовления и подачи кормов.
5. Правила учета фуража, инвентаря, сбруи и контроля работы тягловых животных.
6. Правила хранения, ухода и продления срока службы сбруи и упряжи.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение особенности технологии содержания и выращивания молодняка различного направления продуктивности

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Соблюдать технологии выжеребки и выращивания молодняка в подсосный период.
2. Оказывать помощь при уходе за молодняком, включая кормление и чистку.
3. Поддерживать оптимальные условия содержания молодняка (температура, чистота, освещение).
4. Выполнять простые работы по уходу за маточным поголовьем.
5. Вести первичную документацию по уходу за молодняком и маточным поголовьем.
Умения для 3 разряда
1. Контролировать и обеспечивать соблюдение технологии выжеребки и выращивания молодняка в подсосный период.
2. Оказывать помощь и участвовать в родовспоможении маточного поголовья под руководством специалиста.
3. Организовывать проведение нагула и откорма молодняка с учетом норм кормления и ухода.
4. Осуществлять профилактические мероприятия по сохранению здоровья молодняка.
5. Вести учет и анализ условий содержания и выращивания молодняка для повышения продуктивности.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы технологии выжеребки и ухода за молодняком в подсосный период.
2. Правила кормления и поения молодняка.
3. Важность поддержания санитарных и гигиенических условий содержания.
4. Основные признаки здоровья и нормального развития молодняка.
5. Базовые методы ухода за маточным поголовьем.
Знания для 3 разряда
1. Подробные технологии выжеребки и выращивания молодняка в подсосный и после подсосный периоды.
2. Особенности оказания помощи при родовспоможении маточного поголовья.
3. Принципы организации нагула и откорма молодняка для повышения продуктивности.
4. Методы профилактики и контроля заболеваний молодняка.
5. Ведение учета и анализа условий содержания для улучшения результатов выращивания.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Вспомогательные работы по кормлению, поению, пастьбы закрепленного поголовья лошадей



Навык 1:
Соблюдение технологии кормления взрослых лошадей и молодняка

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять простейшие операции по кормлению взрослых лошадей и молодняка.
2. Соблюдать режим кормления по установленному графику.
3. Обеспечивать своевременную подачу кормов.
Умения для 3 разряда
1. Комплектовать половозрастные группы лошадей с учетом их особенностей.
2. Контролировать соблюдение технологии кормления взрослых лошадей и молодняка.
3. Оценивать качество кормов и сообщать о несоответствиях.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы кормления лошадей.
2. Режимы и нормы кормления для взрослых животных и молодняка.
3. Основные виды кормов и их назначение.
Знания для 3 разряда
1. Биологические и физиологические особенности лошадей разных половозрастных групп.
2. Особенности технологии кормления в зависимости от возраста и состояния животных.
3. Основы контроля качества кормов и соблюдения режима кормления.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение технологии поения и пастьбы взрослых лошадей и молодняка

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Соблюдать технологию ухода за взрослыми лошадьми и молодняком в весенних и летних условиях пастбищ.
2. Организовывать водопой для взрослых лошадей и молодняка.
3. Проводить первичный контроль за состоянием животных на пастбище.
Умения для 3 разряда
1. Соблюдать технологию ухода за взрослыми лошадьми и молодняком в весенних, летних, осенних и зимних условиях пастбищ.
2. Организовывать водопой и создавать страховой запас воды для взрослых лошадей и молодняка.
3. Контролировать состояние пастбищ и принимать меры по их восстановлению при необходимости.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Особенности содержания и ухода за лошадьми на весенних и летних пастбищах.
2. Суточные нормы потребления воды взрослыми лошадьми и молодняком.
3. Основы ветеринарного ухода и профилактики при выпасе.
Знания для 3 разряда
1. Особенности содержания и ухода за лошадьми на пастбищах в разные сезоны года.
2. Суточные нормы потребления воды и технология создания страхового запаса воды.
3. Влияние климатических условий на состояние пастбищ и водоснабжение животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

2

Сенокос

10. Карточка профессии "Зоотехник молочного производства"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-009

Наименование профессии:

Зоотехник молочного производства

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства"
утвержденные приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307, зарегистрированные в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 15. Зоотехник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Зоотехник I категории: высшее образование (бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство ветеринария и стаж работы на должности зоотехника II категории не менее 3 лет;
Зоотехник II категории: высшее образование (бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство ветеринария и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 3 лет или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 5 лет;
Зоотехник без категории: высшее образование (бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство ветеринария или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

3142-0-010 - Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

Основная цель деятельности:

Осуществление организационно-технологического руководства по разведению лошадей молочного направления продуктивности

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование, организация производственных процессов в племенном коневодстве
2. Планирование, организация производственных процессов в продуктивном коневодстве

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Планирование, организация производственных процессов в племенном коневодстве



Навык 1:
Определение показателей продуктивности в племенном коневодстве

Умения:
1. Оценивать показатели продуктивности племенных лошадей по установленным критериям.
2. Анализировать данные зоотехнического учета и проводить отбор по продуктивным признакам.
3. Разрабатывать мероприятия по повышению воспроизводства и сохранности молодняка.
4. Осуществлять контроль за выполнением норм кормления и содержания племенного поголовья.
5. Готовить аналитическую отчетность по итогам продуктивности.

Знания:
1. Показатели воспроизводительной и рабочей продуктивности племенных лошадей.
2. Методы оценки наследственных качеств и продуктивных признаков.
3. Нормативы по кормлению, содержанию и выращиванию племенного поголовья.
4. Правила ведения зоотехнической документации и учета в племенном коневодстве.
5. Основы племенного дела, бонитировки, комплектования табунов

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работ по ведению зоотехнического и племенного учетав племенном коневодстве

Умения:
1. Вести первичную зоотехническую документацию по воспроизводству, выращиванию и использованию племенных лошадей.
2. Осуществлять учет продуктивности, состояния здоровья, воспроизводства и происхождения лошадей.
3. Формировать и обновлять базу данных по племенным лошадям с учетом зоотехнических нормативов.
4. Составлять отчетную документацию по установленным формам и в установленные сроки.
5. Использовать современные цифровые инструменты и программное обеспечение для ведения учета.

Знания:
1. Основы племенного дела в коневодстве, методы оценки и отбора животных по породным и продуктивным признакам.
2. Нормативно-правовые акты и инструкции, регулирующие ведение племенного и зоотехнического учета.
3. Формы зоотехнической отчетности и правила их заполнения.
4. Систему идентификации, регистрации и учета лошадей.
5. Порядок организации работы по ведению племенной документации на фермах и в государственных заводских конюшнях.

Возможность признания навыка:

не требуется

Трудовая функция 2:
Планирование, организация производственных процессов в продуктивном коневодстве



Навык 1:
Определение показателей продуктивности в продуктивном коневодстве

Умения:
1. Проводить анализ продуктивных показателей (нагула, живой массы, воспроизводства и др.) по каждому возрастно-половому составу.
2. Определять уровень откорма, прироста живой массы, сохранности и использования животных.
3. Использовать нормативные данные и производственные отчеты для оценки продуктивности.
4. Осуществлять отбор и бонитировку лошадей по показателям продуктивности.
5. Формировать предложения по улучшению продуктивных качеств на основе анализа данных.

Знания:
1. Нормативы продуктивности в мясном, молочном и смешанном направлениях коневодства.
2. Методы оценки продуктивности и откорма лошадей.
3. Основы технологии содержания и кормления лошадей в продуктивных направлениях.
4. Формы отчетности и анализа результатов деятельности хозяйства.
5. Ветеринарно-санитарные требования к продуктивному поголовью.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работ по ведению зоотехнического и племенного учета в продуктивном коневодстве

Умения:
1. Оформлять первичную зоотехническую документацию (журналы учета поголовья, кормов, продуктивности и др.).
2. Вести племенные карточки, родословные и акты отбора, случек, отелов.
3. Проводить идентификацию животных (клеймение, чипирование, биркование и др.).
4. Систематизировать данные по воспроизводству, продуктивности и движению животных.
5. Подготавливать отчетные материалы по поголовью и результатам хозяйственной деятельности.

Знания:
1. Формы и правила ведения зоотехнического и племенного учета.
2. Требования к идентификации животных в продуктивном коневодстве.
3. Нормативные документы по учету и отчетности в животноводстве.
4. Принципы организации племенной работы с продуктивным поголовьем.
5. Основы работы с цифровыми базами данных и специализированными программами учета.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Умение работать в команде
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Инициативность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Бригадир животноводческих комплексов и ферм

6

Ветеринарный врач

11. Карточка профессии "Ветеринарный фельдшер"

Код группы:

3240-0

Код наименования занятия:

3240-0-006

Наименование профессии:

Ветеринарный фельдшер

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства", утвержденные приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307,
зарегистрированные в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 7. Фельдшер ветеринарный

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Ветеринарный фельдшер I категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера II категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер II категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера без категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер без категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3240-0-004 - Ветеринарный вакцинатор
3240-0-005 - Ветеринарный техник

Основная цель деятельности:

Составление плана ветеринарно-профилактических мероприятий хозяйства по предупреждению заболеваний и падежа лошадей

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование, организация производственных процессов ветеринарно-профилактических мероприятий в коневодстве.
2. Внедрение утвержденные новые ветеринарные средства, достижения науки и передовой опыт в области ветеринарии.

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Планирование, организация производственных процессов ветеринарно-профилактических мероприятий в коневодстве



Навык 1:
Проведение массовых лечебно-профилактических обработок

Умения:
1. Осуществлять планирование и проведение профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний лошадей.
2. Проводить санитарную обработку помещений, оборудования и инвентаря в соответствии с ветеринарными нормативами.
3. Отбирать и оформлять пробы для лабораторных исследований.
4. Участвовать в вакцинации, дегельминтизации, дезинфекции и других массовых ветеринарных обработках.
5. Вести учет и обеспечивать контроль за расходом медикаментов, дезсредств и материалов.

Знания:
1. Основы анатомии и физиологии лошадей, клинические признаки заболеваний.
2. Методы профилактики, диагностики и лечения распространенных инфекционных и незаразных болезней.
3. Санитарно-гигиенические требования к условиям содержания лошадей.
4. Правила отбора проб, условия хранения и транспортировки.
5. Законодательство в области ветеринарии, охраны окружающей среды, техники безопасности и охраны труда.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Составление и анализ выполнения плана лечебно-профилактических мероприятий

Умения:
1. Разрабатывать план ветеринарно-профилактических мероприятий с учетом эпизоотической обстановки.
2. Анализировать эффективность проведенных профилактических и лечебных мероприятий.
3. Оценивать состояние здоровья поголовья и предлагать корректирующие меры.
4. Подготавливать отчетность по выполнению ветеринарных мероприятий.
5. Обеспечивать координацию работы с ветеринарными специалистами и зоотехнической службой.

Знания:
1. Основы ветеринарной эпидемиологии и зоогигиены.
2. Нормативные требования по организации лечебно-профилактической работы в коневодстве.
3. Методы статистического анализа ветеринарных показателей.
4. Формы и порядок ведения ветеринарной отчетности.
5. Требования охраны труда и биобезопасности при выполнении ветеринарных мероприятий.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Внедрение утвержденные новые ветеринарные средства, достижения науки и передовой опыт в области ветеринарии



Навык 1:
Лечение животных

Умения:
1. Осуществлять оказание первой ветеринарной помощи при различных заболеваниях и травмах. 2. Выполнять назначения ветеринарного врача: инъекции, пероральное введение препаратов, обработку ран, перевязки. 3. Использовать ветеринарные инструменты и оборудование в рамках установленных инструкций. 4. Вести учет и контроль применяемых лекарственных средств и лечебных процедур. 5. Контролировать динамику состояния животных и при необходимости корректировать уход.

Знания:
1. Основы терапии наиболее распространенных заболеваний лошадей. 2. Методы введения лекарственных препаратов и дозировки. 3. Порядок применения антибиотиков, антисептиков, витаминов, антигельминтных и других средств. 4. Правила асептики и антисептики при проведении лечебных процедур. 5. Ветеринарно-санитарные требования при лечении животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Уход за больными животными в изоляторе, термометрия, обработка ран

Умения:
1. Осуществлять ежедневный уход за больными лошадьми в условиях изоляции. 2. Проводить термометрию, отслеживать динамику состояния животных. 3. Выполнять первичную обработку ран, абсцессов и других повреждений. 4. Применять утвержденные ветеринарные средства и соблюдать схемы лечения. 5. Фиксировать данные наблюдений и лечения в ветеринарной документации.

Знания:
1. Симптоматика основных заболеваний лошадей. 2. Методики термометрии и правил интерпретации показателей. 3. Современные ветеринарные препараты и средства ухода. 4. Требования к санитарному режиму в изоляторе. 5. Основы анатомии, физиологии и патологии лошадей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аналитическое мышление
Доброжелательность
Инициативность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Бригадир животноводческих комплексов и ферм

6

Ветеринарный врач

12. Карточка профессии "Коневод"

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-005

Наименование профессии:

Коневод

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
79. Коневод. Параграф 1. Коневод, 3-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
79. Коневод. Параграф 2. Коневод, 4-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
79. Коневод. Параграф 3. Коневод, 5-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
79. Коневод. Параграф 4. Коневод, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-002 - Животновод

Основная цель деятельности:

Выполнение работ по разведению, содержанию и воспроизводству лошадей

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Ручные и частично механизированные работы по уходу за основным поголовьем лошадей.
2. Организация кормление, поение и содержания основного поголовья лошадей.

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Ручные и частично механизированные работы по уходу за основным поголовьем лошадей



Навык 1:
Соблюдение технологии и прогрессивных методов работы по уходу за основным поголовьем лошадей в условиях механизированных комплексов и ферм

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Ухаживать за лошадьми в ночное время.
2. Кормить и поить животных по установленному режиму.
3. Оказывать первую помощь кобылам при выжеребке.
4. Проводить профилактику заболеваний.
5. Поддерживать порядок в помещениях.
Умения для 4 разряда
1. Обеспечивать поение лошадей с учетом физиологического состояния, продуктивности и возраста.
2. Следить за исправностью автопоилок и водоснабжения, устранять мелкие неисправности.
3. Контролировать водный режим в зависимости от сезона и условий содержания (табун, денник, пастбище).
4. Вести учет потребления воды основным поголовьем.
Умения для 5 разряда
1. Применять современные методы ухода за племенными и тренируемыми лошадьми в механизированных условиях.
2. Использовать оборудование и устройства для механизированной чистки, поения и кормления.
3. Контролировать санитарное состояние помещений, кормушек и поилок.
4. Проводить подготовку молодняка к работе (приучение к сбруе, групповые тренировки и вываживание).
5. Оказывать первую помощь животным и участвовать в ветеринарно-профилактических мероприятиях.
Умения для 6 разряда
1. Применять механизированные средства (водилки, автопоилки, чистящие установки) при уходе за племенными жеребцами и другим основным поголовьем.
2. Контролировать состояние животных и оборудования, своевременно выявлять неисправности и устранять их.
3. Выполнять работы по кормлению, поению, чистке и выгулу жеребцов-производителей с соблюдением технологических требований.
4. Использовать жеребцов-пробников для выявления охоты у кобыл.
5. Проводить моционы лошадей под седлом, в упряжи и на водилке в соответствии с установленными режимами.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основные требования зоогигиены и ветеринарии.
2. Способы кормления и поения лошадей.
3. Правила профилактики заболеваний.
4. Признаки охоты у кобыл и методы случки.
Знания для 4 разряда
1. Физиологические нормы водопотребления рабочих лошадей, дойных кобыл, молодняка.
2. Устройство и принцип действия поильного оборудования, способы его дезинфекции.
3. Требования зоогигиены к качеству питьевой воды.
4. Особенности водного режима при откорме, случке и выжеребке.
Знания для 5 разряда
1. Современные технологии содержания и ухода за лошадьми в племенных и тренировочных хозяйствах.
2. Устройство и эксплуатация механизированных систем поения, кормления и уборки.
3. Порядок дрессировки и приучения молодняка к сбруе и упряжи.
4. Санитарно-гигиенические нормы содержания лошадей в условиях крупных хозяйств.
5. Правила ветеринарного и племенного учета.
Знания для 6 разряда
1. Технология содержания и кормления племенных жеребцов с учетом их физиологического состояния и физической нагрузки.
2. Устройство и правила эксплуатации механических водилок, автопоилок, пневматических чистящих установок.
3. Основы анатомии, физиологии и поведения лошадей.
4. Правила управления лошадью под седлом и в упряжи.
5. Профилактические мероприятия и первая помощь при заболеваниях племенных жеребцов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение технологии и прогрессивных методов ручной работы по уходу за основным поголовьем лошадей

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Выполнять ручной уход за лошадьми с соблюдением зоогигиенических норм.
2. Использовать современные методы чистки, расчесывания и осмотра животных.
3. Контролировать состояние животных и выявлять признаки отклонений в поведении или здоровье.
Умения для 4 разряда
1. Проводить чистку и уход за рабочими лошадьми, жеребятами, кобылами и молодняком вручную.
2. Применять безопасные и эффективные методы расчистки копыт, подрезки гривы и хвоста.
3. Осуществлять санитарную обработку животных с учетом зоогигиенических требований.
4. Использовать современные ручные инструменты и приспособления для ухода за лошадьми.
Умения для 5 разряда 1.
Выполнять ручные работы по уходу за лошадьми с учетом зоогигиенических и ветеринарных требований.
2. Осуществлять чистку, купание, расчистку копыт, подрезку гривы и хвоста вручную.
3. Приучать молодняк к недоуздку, упряжи и ручному обращению.
4. Обеспечивать индивидуальный уход за жеребцами-производителями, дойными кобылами и тренируемыми лошадьми.
5. Вести наблюдение за поведением и состоянием животных, своевременно выявлять признаки заболеваний.
Умения для 6 разряда
1. Выполнять ручной уход за племенными жеребцами, включая чистку, купание, расчесывание гривы и хвоста.
2. Осуществлять прогулку и выведение жеребцов вручную, соблюдая меры безопасности.
3. Обрабатывать копыта, проводить расчистку и осмотр состояния конечностей.
4. Подготавливать лошадей к показам, случке, моционам и другим мероприятиям.
5. Оказывать помощь при бонитировке, таврении, осмотрах и ветеринарных процедурах.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Технологии ручного ухода за основным поголовьем лошадей.
2. Прогрессивные методы зоогигиенического содержания.
3. Правила оценки общего состояния здоровья лошади.
Знания для 4 разряда
1. Принципы и правила ручного ухода за лошадьми разных возрастных и производственных групп.
2. Технология расчистки копыт и порядок санитарной обработки животных.
3. Требования к зоогигиене при ручной чистке и уходе за животными.
4. Назначение, устройство и безопасное применение ручного инвентаря (щетки, скребки, рашпили и пр.).
Знания для 5 разряда
1. Правила ручного ухода за племенными, рабочими и тренируемыми лошадьми.
2. Способы безопасного взаимодействия с лошадьми при выполнении ручных работ.
3. Основы физиологии и поведения лошадей в условиях ручного содержания.
4. Инструкции по обеспечению гигиены и комфорта животных вручную.
5. Особенности содержания животных в различных группах и направлениях продуктивности.
Знания для 6 разряда
1. Зоогигиенические нормы ручного ухода за жеребцами-производителями и молодняком.
2. Методы безопасного обращения с лошадьми при выполнении ручных операций.
3. Особенности анатомии, темперамента и поведения жеребцов.
4. Порядок подготовки животных к бонитировке, осмотру и случке.
5. Требования к условиям содержания и гигиене животных при ручном уходе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Организация кормление, поение и содержания основного поголовья лошадей



Навык 1:
Соблюдение технологии поения основного поголовья лошадей в условиях механизированных комплексов и ферм

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Обеспечивать своевременное поение лошадей с учетом их физиологических потребностей.
2. Контролировать работу автоматических и полуавтоматических поильных установок.
3. Проводить профилактический осмотр и очистку поильного оборудования.
Умения для 4 разряда
1. Обеспечивать животных чистой питьевой водой в соответствии с суточными нормами потребления.
2. Контролировать работу автопоилок, водопроводных линий и обеспечивать их санитарное состояние.
3. Организовывать страховой запас воды в условиях пастбищного содержания.
4. Устранять мелкие неисправности в системе поения.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать поение лошадей с применением автоматизированных и механизированных систем водоснабжения.
2. Следить за работой автопоилок, обеспечивать их исправное состояние и санитарную чистоту.
3. Обеспечивать соблюдение установленного режима поения лошадей в зависимости от сезона, физиологического состояния и возраста.
4. Контролировать качество воды, ее температуру и доступность для каждой возрастной группы животных.
5. Своевременно устранять неисправности в системе водоснабжения и принимать меры по обеспечению страхового запаса воды.
Умения для 6 разряда
1. Обеспечивать бесперебойную подачу воды основному поголовью с использованием механизированных поилок.
2. Контролировать санитарное состояние автопоилок, емкостей и систем водоснабжения.
3. Осуществлять профилактическую очистку и дезинфекцию поильного оборудования.
4. Организовывать водопой с учетом сезонных потребностей животных.
5. Вести учет потребления воды и выявлять отклонения в режиме поения.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Суточные нормы потребления воды лошадьми разных возрастных и продуктивных групп.
2. Устройство и принципы работы поильных систем на механизированных фермах.
3. Требования к качеству воды и правила санитарной обработки поилок.
Знания для 4 разряда
1. Суточные нормы водопотребления для различных групп лошадей.
2. Принципы работы и техническое устройство автопоилок и водоснабжающего оборудования.
3. Санитарно-гигиенические требования к поению и водоисточникам.
4. Особенности организации поения в летний и зимний периоды, на пастбище и в стойле.
Знания для 5 разряда
1. Суточные нормы потребления воды лошадьми различного возраста и физиологического состояния.
2. Устройство, принцип действия и правила эксплуатации автопоилок и систем подачи воды.
3. Требования к качеству питьевой воды для животных и методы его контроля.
4. Санитарно-гигиенические нормы по уходу за оборудованием для поения.
5. Последствия нарушения режима поения и меры их предотвращения.
Знания для 6 разряда
1. Суточные нормы потребления воды лошадьми различных половозрастных групп.
2. Принцип работы и устройство механизированных автопоилок и насосных станций.
3. Требования к качеству питьевой воды для животных.
4. Последствия обезвоживания и способы их предотвращения.
5. Правила эксплуатации и обслуживания систем водоснабжения на фермах.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение технологии кормления взрослых лошадей и молодняка

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Подготавливать и распределять корма в соответствии с установленными рационами.
2. Контролировать режим кормления и поения животных в зависимости от возраста, физиологического состояния и продуктивного направления.
3. Вести учет потребления кормов.
Умения для 4 разряда
1. Разделять поголовье по половозрастным группам с учетом физиологических особенностей.
2. Составлять рацион кормления для рабочих лошадей, дойных кобыл, молодняка и жеребят.
3. Организовывать и контролировать процесс скармливания кормов в соответствии с нормами.
4. Следить за качеством и сохранностью кормов при хранении и транспортировке.
Умения для 5 разряда
1. Разрабатывать и применять рационы кормления в зависимости от возраста, физиологического состояния и направления продуктивности лошадей.
2. Контролировать качество и безопасность кормов, следить за их правильным хранением и распределением.
3. Организовывать процесс кормления с учетом норм, кратности и режима, включая кормление жеребят, подсосных кобыл и жеребых кобыл.
4. Обеспечивать соблюдение санитарных норм при кормлении, следить за поедаемостью кормов и состоянием животных.
5. Вести учет кормления, в том числе по каждому животному или группе.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать рациональное кормление племенных жеребцов, кобыл и молодняка с учетом физиологического состояния.
2. Контролировать качество и санитарное состояние кормов.
3. Составлять и корректировать рационы кормления по зоотехническим и ветеринарным рекомендациям.
4. Вести учет кормления, остатки и расход кормов.
5. Координировать работу персонала по приготовлению и раздаче кормов.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Нормы и режимы кормления лошадей разного возраста и состояния.
2. Состав и питательная ценность основных видов кормов.
3. Правила санитарной обработки кормушек и поилок.
Знания для 4 разряда
1. Виды кормов, их питательная ценность и нормы потребления для разных групп лошадей.
2. Основы физиологии пищеварения лошадей.
3. Технология приготовления, хранения и раздачи кормов.
4. Требования по кормлению в зависимости от продуктивности и состояния животных.
Знания для 5 разряда
1. Нормы и режим кормления лошадей в зависимости от их физиологического состояния.
2. Классификация, питательная ценность и особенности хранения различных видов кормов.
3. Основы кормления при выжеребке, откорме, тренировке и работе.
4. Требования к санитарному состоянию кормушек и мест хранения кормов.
5. Принципы сбалансированного кормления и профилактики заболеваний, связанных с нарушением питания.
Знания для 6 разряда
1. Потребности различных возрастных и продуктивных групп лошадей в питательных веществах.
2. Виды кормов, их пищевая ценность и нормы скармливания.
3. Правила хранения, подготовки и механизированной раздачи кормов.
4. Основы зоотехнии и технологии откорма и содержания племенных животных.
5. Санитарные нормы кормления и водоснабжения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Ветеринарный фельдшер

13. Карточка профессии "Бригадир животноводческих комплексов и ферм"

Код группы:

6121-9

Код наименования занятия:

6121-9-001

Наименование профессии:

Бригадир животноводческих комплексов и ферм

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
75. Животновод. Параграф 4. Животновод, 6-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
75. Животновод. Параграф 1. Животновод, 3-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
75. Животновод. Параграф 2. Животновод, 4-й разряд.

"Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 64)", утвержден приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499, зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2025 года № 35802.
75. Животновод. Параграф 3. Животновод, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-005 - Коневод

Основная цель деятельности:

Производство племенной продукции, товарной продукции, выращивания племенных лошадей, координация работ конюха и коневода

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование и координация производственных процессов в племенном коневодстве
2. Планирование и координация производственных процессов в товарном коневодстве

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Планирование и координация производственных процессов в племенном коневодстве



Навык 1:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования выращивания и реализации племенного поголовья лошадей

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Проводить сбор данных о росте, развитии и состоянии здоровья молодняка.
2. Участвовать в бонитировке, таврении и отборе животных на племя или реализацию.
3. Вести учет по движению поголовья и анализировать показатели выращивания.
4. Составлять предложения по реализации излишков племенных животных.
5. Оформлять сопроводительные документы на племенное поголовье.
Умения для 4 разряда
1. Вести учет роста, развития и состояния здоровья молодняка.
2. Оценивать племенные качества жеребят и молодняка по установленным критериям.
3. Подготавливать данные для принятия решений по отбору, выбраковке и реализации.
4. Оформлять сопроводительную документацию при передаче или продаже животных.
5. Обеспечивать контроль за условиями выращивания и кормления молодняка.
Умения для 5 разряда
1. Собирать и систематизировать данные о состоянии здоровья, росте и развитии молодняка племенных лошадей.
2. Анализировать показатели продуктивности, генетического потенциала и соответствия требованиям племенного отбора.
3. Участвовать в разработке планов выращивания, откорма и подготовки племенных животных к реализации.
4. Осуществлять ведение первичного учета и составление отчетной документации по племенной работе.
5. Осуществлять мониторинг соблюдения технологии содержания и кормления молодняка на всех этапах выращивания.
Умения для 6 разряда
1. Собирать и систематизировать данные по возрасту, полу, кондиции и генетическим признакам племенного молодняка.
2. Осуществлять анализ динамики роста, развития и состояния здоровья лошадей при выращивании.
3. Участвовать в определении направлений реализации на основе продуктивных и зоотехнических показателей.
4. Готовить предложения по корректировке технологии выращивания племенного молодняка в зависимости от результатов мониторинга.
5. Осуществлять контроль за соблюдением норм кормления и содержания в период до отбора на реализацию.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основы технологии выращивания молодняка племенных лошадей.
2. Критерии оценки качества и продуктивности племенного поголовья.
3. Правила идентификации, учета и таврения животных.
4. Требования к ветеринарному сопровождению при реализации.
5. Нормативные документы по племенному учету и продаже животных.
Знания для 4 разряда
1. Требования к выращиванию племенного молодняка в зависимости от возраста и назначения.
2. Порядок оценки и бонитировки лошадей.
3. Нормативы развития молодняка по породам.
4. Правила оформления документов при реализации племенных животных.
5. Критерии племенной ценности и перспективности лошадей.
Знания для 5 разряда
1. Основы племенного животноводства, методы селекционной работы и критерии отбора племенного молодняка.
2. Нормы и технологии выращивания и откорма племенных лошадей в зависимости от породных и возрастных особенностей.
3. Требования к качеству и подготовке животных к реализации (сертификация, ветеринарные нормы, транспортировка).
4. Порядок ведения племенного учета и отчетности, включая документацию на происхождение и продуктивность.
5. Принципы взаимодействия с племенными хозяйствами, госорганами и покупателями при реализации племенных лошадей.
Знания для 6 разряда
1. Технологии и методики выращивания племенного молодняка в зависимости от породы, назначения и условий хозяйства.
2. Параметры оценки кондиции и продуктивности лошадей при отборе к реализации или переводу в основное племенное поголовье.
3. Методы учета, обработки и анализа данных по выращиванию и реализации племенных животных.
4. Зоотехнические требования к содержанию, кормлению и ветеринарному сопровождению в период выращивания.
5. Правила и критерии подготовки племенного молодняка к реализации и сопровождение соответствующей документации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования воспроизводства племенного поголовья лошадей

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Собирать и систематизировать данные по состоянию здоровья, возрасту и продуктивности маточного поголовья.
2. Вести наблюдение за проявлениями охоты у кобыл и своевременно выявлять животных, пригодных для осеменения.
3. Принимать участие в организации случек и контролировать соблюдение графика воспроизводства.
4. Участвовать в взвешивании, перегоне и учете животных.
5. Фиксировать результаты осеменения, отелов и контролировать воспроизводственные показатели.
Умения для 4 разряда
1. Собирать сведения о племенных качествах жеребцов и кобыл.
2. Оценивать состояние воспроизводства: охват случкой, оплодотворяемость, выход жеребят.
3. Формировать и актуализировать базы данных по воспроизводству.
4. Анализировать родословные и планировать целесообразные спаривания.
5. Оформлять документацию по результатам случек, осеменений и выжеребок.
Умения для 5 разряда
1. Проводить сбор и систематизацию данных о физиологическом состоянии маточного поголовья и воспроизводственных показателях.
2. Анализировать показатели стельности, отелов и выхода молодняка для планирования воспроизводственных мероприятий.
3. Выявлять охоту у кобыл, вести учет осеменений, отелов и приплода.
4. Оценивать состояние здоровья и продуктивности кобыл для отбора в племенную группу.
5. Участвовать в организации случной кампании, контроле за осеменением и планировании нагрузки на жеребцов-производителей.
6. Фиксировать данные о сохранности и развитии жеребят, а также участвовать в мероприятиях по повышению их выживаемости.
7. Составлять простейшие графики и планы по воспроизводству племенного поголовья на основе собранной информации.
Умения для 6 разряда
1. Проводить сбор и систематизацию данных о физиологическом состоянии и репродуктивной активности племенных лошадей.
2. Осуществлять анализ условий содержания, кормления и поения, влияющих на воспроизводительные показатели.
3. Выявлять признаки охоты, половой зрелости и готовности животных к воспроизводству.
4. Подготавливать предложения по корректировке племенных планов на основе полученных данных.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основы воспроизводства лошадей и методы определения охоты у животных.
2. Требования к племенным животным и критерии отбора.
3. Основные зоогигиенические и ветеринарные нормы при воспроизводстве.
4. Методы наблюдения, регистрации и учета продуктивности животных.
5. Основы ведения документации по племенному учету.
Знания для 4 разряда
1. Основы селекционно-племенной работы и генетики.
2. Методы оценки воспроизводительной способности животных.
3. Требования к ведению племенного учета.
4. Сроки и признаки охоты, осеменения и выжеребки.
5. Методы подбора пар в племенном коневодстве.
Знания для 5 разряда
1. Основы технологии и прогрессивные методы воспроизводства племенного поголовья лошадей, включая методы случки и искусственного осеменения.
2. Сроки половой зрелости, признаки охоты у кобыл, правила отбора в маточное стадо и подготовки к случке.
3. Правила ведения учета воспроизводства: осеменения, стельности, отелов и выхода молодняка.
4. Требования к условиям содержания холостых, жеребых и подсосных кобыл в зимнее и летнее время.
5. Методы повышения племенной продуктивности, сохранности и развития жеребят.
6. Профилактические меры по предупреждению репродуктивных заболеваний у лошадей.
7. Основы зоотехнической работы при комплектовании кобыл и жеребят по группам.
8. Правила и нормы санитарной обработки, применения ветеринарных препаратов и кормовых добавок при воспроизводстве.
Знания для 6 разряда
1. Основы анатомии, физиологии и репродуктивной функции племенных лошадей и жеребцов-производителей.
2. Нормы и технологии кормления, поения и содержания племенного поголовья, включая подготовку к случке.
3. Признаки половой зрелости и охоты, методы их выявления и документирования.
4. Требования к качеству семенного материала и условия, влияющие на его получение.
5. Основные методы профилактики заболеваний, влияющих на воспроизводство.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Планирование и координация производственных процессов в товарном коневодстве



Навык 1:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования воспроизводства товарного поголовья лошадей

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Собирать данные о половозрастной структуре и репродуктивных показателях основного стада.
2. Анализировать состояние маточного поголовья и жеребцов-производителей.
3. Участвовать в разработке планов случек и выжеребки.
4. Вести учет охоты, осеменения и выжеребки.
5. Оформлять документацию по воспроизводству.
Умения для 4 разряда
1. Собирать и обобщать данные о репродуктивных показателях товарного поголовья.
2. Оценивать продуктивность и воспроизводительные качества кобыл и жеребцов.
3. Разрабатывать предложения по улучшению воспроизводства с учетом производственных задач.
4. Вести учет осеменения, выжеребки и выхода молодняка.
5. Контролировать соблюдение технологии воспроизводства в товарных хозяйствах.
Умения для 5 разряда
1. Собирать и анализировать информацию о репродуктивных качествах маточного поголовья товарных лошадей.
2. Оценивать физиологическое состояние кобыл и разрабатывать график случной кампании.
3. Контролировать соблюдение технологии воспроизводства товарного стада и организовывать проведение мероприятий по повышению его продуктивности.
4. Подготавливать документацию для учета и планирования воспроизводства.
5. Участвовать в прогнозировании численности и структуры будущего товарного поголовья.
Умения для 6 разряда
1. Собирать и анализировать показатели воспроизводства товарного поголовья (охват случкой, индекс оплодотворяемости, выход жеребят и т.д.).
2. Вести учет половой зрелости и репродуктивного состояния маточного поголовья.
3. Формировать группы животных по репродуктивному статусу и биологическим особенностям.
4. Подготавливать данные для планирования осеменения, случек и прогнозирования выхода приплода.
5. Контролировать соблюдение зоогигиенических условий, влияющих на воспроизводство.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основы технологии воспроизводства товарного поголовья лошадей.
2. Показатели воспроизводства и методы их расчета.
3. Требования к условиям содержания производителей и маточного стада.
4. Методы искусственного и естественного осеменения.
5. Формы первичной зоотехнической документации.
Знания для 4 разряда
1. Биологические особенности и цикл воспроизводства у лошадей.
2. Показатели продуктивности и плодовитости товарного поголовья.
3. Основы планирования и учета воспроизводства.
4. Методы искусственного и естественного осеменения.
5. Профилактические мероприятия по снижению потерь при воспроизводстве.
Знания для 5 разряда
1. Основы технологии воспроизводства товарного стада, включая выявление охоты, сроки случки и осеменения.
2. Признаки половой зрелости, физиологические особенности воспроизводства у лошадей.
3. Требования к содержанию и уходу за кобылами в период суягности и послежеребности.
4. Методы контроля и учета воспроизводственного процесса на товарных фермах.
5. Нормативные документы, регулирующие товарное коневодство и ведение соответствующей отчетности.
Знания для 6 разряда
1. Основы технологии воспроизводства товарного поголовья лошадей.
2. Показатели эффективности воспроизводства и методы их расчета.
3. Признаки половой охоты, сроки случки и правила осеменения кобыл.
4. Условия содержания, способствующие успешному воспроизводству.
5. Ветеринарно-зоотехнические нормы по уходу за маточным поголовьем в репродуктивный период.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования выращивания товарного поголовья лошадей

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Оценивать живую массу, возраст и состояние здоровья молодняка.
2. Собирать данные по сохранности, приросту и откормочным качествам.
3. Участвовать в составлении планов выращивания и откорма.
4. Вести учет движения, группировки и перевода лошадей по возрасту.
5. Анализировать эффективность используемых кормов и условий содержания.
Умения для 4 разряда
1. Собирать данные по росту, развитию и сохранности молодняка товарного направления.
2. Анализировать результаты откорма, нагула и других этапов выращивания.
3. Разрабатывать предложения по рациональному использованию ресурсов при выращивании лошадей.
4. Участвовать в составлении планов выращивания с учетом условий хозяйства.
5. Вести учет и отчетность по параметрам развития и откорма животных.
Умения для 5 разряда
1. Собирать и систематизировать данные о росте, развитии и сохранности молодняка товарного направления.
2. Оценивать условия содержания, кормления и использования лошадей с целью корректировки технологии выращивания.
3. Разрабатывать предложения по улучшению продуктивных качеств поголовья на основе анализа показателей выращивания.
4. Организовывать отбор и комплектование молодняка по возрастным и половым группам.
5. Подготавливать план выращивания и доращивания с учетом хозяйственных задач и возможностей предприятия.
Умения для 6 разряда
1. Собирать и систематизировать данные о привесах, развитии и сохранности молодняка товарного направления.
2. Анализировать эффективность технологии выращивания и откорма товарного поголовья.
3. Выявлять отклонения от нормативов роста и разрабатывать предложения по их корректировке.
4. Формировать группы лошадей по возрасту, полу и назначению с учетом биологических особенностей.
5. Подготавливать отчетные материалы для планирования откорма и реализации лошадей.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основы технологии выращивания товарного поголовья лошадей.
2. Нормы кормления, поения и содержания молодняка.
3. Методы оценки продуктивности и развития животных.
4. Требования к условиям откорма и доращивания.
5. Формы учета и отчетности по выращиванию лошадей.
Знания для 4 разряда
1. Основные этапы выращивания товарного молодняка и требования к ним.
2. Показатели продуктивности и сохранности молодняка.
3. Методы оценки живой массы и кондиций.
4. Нормы и режимы кормления и поения в процессе откорма.
5. Технологические схемы откорма и подготовки к реализации.
Знания для 5 разряда
1. Технология выращивания товарного поголовья лошадей на различных этапах онтогенеза.
2. Нормы кормления, поения, моциона и ветеринарно-санитарного обслуживания молодняка.
3. Критерии оценки живой массы, экстерьера и адаптивных способностей молодняка.
4. Требования к условиям содержания в зависимости от сезона и возраста животных.
5. Формы и методы учета показателей выращивания и сохранности лошадей товарного направления.
Знания для 6 разряда
1. Основы технологии выращивания и откорма лошадей товарного направления.
2. Нормативы по приросту массы, срокам выращивания и показателям откорма.
3. Требования к кормлению, содержанию и ветеринарному сопровождению.
4. Показатели качества товарного поголовья, критерии отбора и сортировки.
5. Основы экономики производства: себестоимость, рентабельность, учет выхода продукции.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Умение работать в команде
Целеустремленность
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Ветеринарный фельдшер

14. Карточка профессии "Главный зоотехник":

Код группы:

1310-1

Код наименования занятия:

1310-1-011

Наименование профессии:

Главный зоотехник

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства", Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 10. Главный зоотехник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Животноводство

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Высшее образование (бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство или ветеринария и стаж работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

3142-0-010 - Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

Основная цель деятельности:

Осуществление руководства, обеспечение разработки и внедрения научно-обоснованных систем, обеспечивающих увеличение производства продукции, снижение себестоимости, повышение ее качества и эффективность отрасли молочного коневодства

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Общее руководство по разведению лошадей
2. Разработка и внедрение научно обоснованных способов разведения лошадей
3. Обеспечение увеличения производства продукции, снижение себестоимости, повышение ее качества и эффективность отрасли молочного коневодства

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Общее руководство по разведению лошадей



Навык 1:
Планирование и организация селекционной и племенной работы

Умения:
1. Разрабатывать и внедрять планы селекционно-племенной работы с учетом направлений продуктивности и породных особенностей.
2. Анализировать племенные и зоотехнические показатели, определять направления отбора и подбора животных.
3. Организовывать племенной учет, контроль за воспроизводством, отбором и выбраковкой животных.
4. Координировать работу зоотехников, ветспециалистов и обслуживающего персонала в области племенной работы.
5. Контролировать соответствие деятельности хозяйства племенным стандартам и требованиям законодательства.

Знания:
1. Законодательные и нормативные правовые акты в области племенного животноводства.
2. Племенные стандарты, методы отбора и подбора в коневодстве.
3. Основы генетики, селекции, анатомии и физиологии лошадей.
4. Современные методы оценки и анализа племенной ценности животных.
5. Порядок ведения племенной документации и отчетности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организация работы по ведению зоотехнической документации, учета и установленной отчетности по коневодству

Умения:
1. Организовывать системное ведение зоотехнической и племенной документации в подразделениях животноводства.
2. Обеспечивать контроль за своевременным и достоверным учетом показателей воспроизводства, продуктивности и движения поголовья.
3. Составлять и представлять установленную отчетность в соответствии с нормативными требованиями.
4. Координировать взаимодействие специалистов и операторов по сбору и обработке учетных данных.
5. Анализировать данные учета для принятия управленческих решений и корректировки производственных процессов.

Знания:
1. Законодательные и нормативные правовые акты, касающиеся деятельности животноводческих хозяйств.
2. Порядок ведения зоотехнического и племенного учета в коневодстве.
3. Формы, сроки и методы составления отчетности по основным производственным показателям.
4. Основы организации производства, труда и управления в агропромышленной сфере.
5. Современные методы учета и автоматизации зоотехнической документации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Разработка и внедрение научно обоснованных способов разведения лошадей



Навык 1:
Внедрение передовых технологии воспроизводства племенных лошадей

Умения:
1. Анализировать и адаптировать современные технологии воспроизводства лошадей с учетом специфики хозяйства.
2. Осуществлять внедрение методов искусственного осеменения, трансплантации эмбрионов и других биотехнологий.
3. Контролировать процесс выявления охоты, осеменения, стельности и отелов племенных кобыл.
4. Разрабатывать мероприятия по повышению племенной ценности молодняка.
5. Взаимодействовать со специалистами для оценки эффективности применяемых методов воспроизводства.

Знания:
1. Современные технологии воспроизводства племенного поголовья лошадей.
2. Основы генетики, селекции и биотехнологии в коневодстве.
3. Требования к племенной документации при использовании новых методов разведения.
4. Методы оценки племенной ценности и репродуктивной способности животных.
5. Нормативно-правовая база по племенному делу и биобезопасности в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Внедрение передовых технологии производства молочной продукции в коневодстве

Умения:
1. Анализировать и применять современные методы кумысоделия и технологии получения кобыльего молока.
2. Организовывать производственный процесс по доению кобыл с соблюдением санитарно-гигиенических требований.
3. Контролировать качество и безопасность получаемой молочной продукции.
4. Обеспечивать соблюдение норм и режимов кормления, поения и содержания дойных кобыл для повышения удоя.
5. Внедрять технические средства и механизмы, повышающие эффективность процесса производства.

Знания:
1. Технологии доения кобыл и первичной обработки молока.
2. Методы хранения, переработки и реализации кобыльего молока и кумыса.
3. Требования к качеству и безопасности продукции согласно санитарным нормам.
4. Биологические особенности лактационного периода у кобыл.
5. Современное оборудование и технологии, применяемые в молочном коневодстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Обеспечение увеличения производства продукции, снижение себестоимости, повышение ее качества и эффективность отрасли молочного коневодства



Навык 1:
Повышение качества производства молока

Умения:
1. Организовывать соблюдение гигиенических норм при доении и хранении молока.
2. Контролировать состояние здоровья дойных кобыл и своевременно выявлять заболевания, влияющие на качество молока.
3. Обеспечивать рациональное кормление и уход за кобылами в лактационный период.
4. Внедрять современные методы и технологии улучшения качества молока и повышения удоя.
5. Оценивать качество молока с использованием лабораторных и инструментальных методов контроля.

Знания:
1. Физиология лактации и особенности молочного периода у кобыл.
2. Санитарно-гигиенические требования к доению и хранению молока.
3. Причины снижения качества молока и методы их устранения.
4. Современные технологии и оборудование для производства и контроля качества молока.
5. Влияние кормления и содержания животных на качество молочной продукции.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Совершенствование технологии производства молока и кумыса

Умения:
1. Анализировать существующие технологические процессы производства молока и кумыса.
2. Внедрять современные методы и оборудование для повышения качества и объема производства.
3. Контролировать соблюдение санитарно-гигиенических норм на всех этапах производства.
4. Организовывать обучение персонала новым технологиям и методам обработки молока и производства кумыса.
5. Проводить мониторинг и оценку качества готовой продукции, выявлять и устранять технологические дефекты.

Знания:
1. Технология производства молока и кумыса, включая этапы пастеризации, ферментации и хранения.
2. Физиологические и биохимические особенности кобыльего молока.
3. Новейшие методы и оборудование для ферментации и контроля качества кумыса.
4. Санитарные и гигиенические требования к производству молочной продукции.
5. Влияние технологии производства на вкусовые качества, срок годности и безопасность продукции.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Умение работать в команде
Целеустремленность
Дисциплинированность
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239, "Об утверждении Правил обращения с животными", зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 июня 2019 года № 18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

7

Заведующий ветеринарном участком

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      15. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

      Исполнитель: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Организации (предприятия) участвующие в разработке:

      Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр"

      Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Исхан К.Ж. профессор кафедры НАО "Казахский национальный аграрный исследовательский университет", кандидат сельскохозяйственный наук, профессор

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б., номер телефона:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям: 23.07.2025г.

      18. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 27.08.2025 г.

      19. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      20. Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      21. Дата ориентировочного пересмотра: 26.10.2028 г.

  приложение --- к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Разведение овец и коз"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: Профессиональный стандарт "Разведение овец и коз" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере разведение овец и коз.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) бонитер (классификатор) – физическое лицо, уведомившее уполномоченный орган в области племенного животноводства (далее – уполномоченный орган) о начале (прекращении) деятельности по оказанию услуг по бонитировке;

      2) бонитировка – определение уровня племенной ценности животных по комплексу хозяйственно полезных признаков (породность, продуктивные качества, экстерьерно-конституциональные особенности) с присвоением соответствующего класса или индекса;

      3) козовод – специалист по козоводству;

      4) козоводство – отрасль животноводства, занимающаяся разведением коз;

      5) овцевод – специалист по овцеводству;

      6) овцеводство – отрасль животноводства, занимающаяся разведением овец;

      7) научный сотрудник – общее наименование ряда должностей ученых, занятых научной деятельностью в НИИ, на предприятиях или в вузах;

      8) норма кормления – количество питательных, биологически активных веществ и энергии, необходимое животному для поддержания жизни и производства определенного количества продукции;

      9) овцеводческая ферма – подразделение сельскохозяйственного предприятия, занимающееся разведением овец и производством продукции овцеводства;

      10) овчарня (кошара) – основное производственное здание овцеводческой фермы, предназначенное для содержания овец;

      11) отара – стадо овец, сформированное для совместного содержания и пастьбы;

      12) отбор – выбор наиболее ценных в хозяйственном отношении особей животных;

      13) откорм – избыточное кормление с целью накопления в теле животного большого количества белка и жира и получения высококачественного мяса;

      14) пастбище – сельскохозяйственное угодье с травянистой растительностью, систематически используемое для выпаса травоядных животных;

      15) племенное животное – чистопородное животное, отвечающее направлению и уровню продуктивности породы, зарегистрированное в республиканской палате;

      16) племенная продукция (материал) – племенное животное, а также семя, эмбрионы, инкубационное яйцо, суточные цыплята, икра, личинки и молодь рыб, племенные матки пчел, племенные пчелиные семьи и пчелопакеты, полученные от племенных животных;

      17) племенное стадо – животные используются для получения и выращивания ремонтного молодняка. К племенным относят не всех чистопородных животных, а лишь тех из них, которые по своим качествам отвечают заводским целям и получают племенное назначение;

      18) подбор – подбор наиболее действенный прием улучшения существующих и создания новых, более ценных пород сельскохозяйственных животных;

      19) пользовательное стадо – стадо, призванное выполнять плановые задания по производству главным образом продуктов животноводства, для чего следует разводить высокопродуктивных животных, дающих продукцию с наименьшими затратами;

      20) сакман– группа овец с подсосными ягнятами одинакового возраста и развития;

      21) селекционер – ученый, занимающийся улучшением имеющихся и выводом новых видов животных, растений и других живых организмов, обладающих свойствами, полезными для человека или помогающими более эффективно адаптироваться к условиям окружающей среды;

      22) селекция (лат. seligere "выбирать") – наука о методах создания новых и улучшения существующих пород животных, сортов растений, штаммов микроорганизмов,

      23) структура стада – это процентное соотношение половых и возрастных критериев животных в хозяйстве;

      24) чабан – пастух, преимущественно пасущий овец;

      25) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      26) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      27) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      28) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      29) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      30) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      31) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      32) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      33) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      34) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      35) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов;

      36) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      37) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      38) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      39) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) РК – Республика Казахстан;

      2) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      3) КС – Квалификационный справочник;

      4) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      5) ПС – Профессиональный стандарт;

      6) НРК – Национальная рамка квалификаций;

      7) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      8) РОиК – Разведение овец и коз;

      9) ТиПО – Техническое и профессиональное образование;

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Разведение овец и коз

      5. Код профессионального стандарта: A042

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.45 Разведение овец и коз

      01.45.0 Разведение овец и коз

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      72 Научные исследования и разработки

      72.1 Научные исследования и экспериментальные разработки в области естественных и технических наук

      72.11 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      72.11.0 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      75 Ветеринарная деятельность

      75.0 Ветеринарная деятельность

      75.00 Ветеринарная деятельность

      75.00.0 Ветеринарная деятельность

      7. Краткое описание профессионального стандарта: В профессиональном стандарте приведено описание основных профессий, которые относятся к разведению овец и коз, проведение мероприятий, направленное на повышение продуктивности животноводства. В настоящий профессиональный стандарт не включены производные должности: заместителей руководителей, старших, ведущих и главных специалистов, их обязанности, знания, умения и навыки определяются на основании базовых должностей и устанавливаются на основании штатных нормативов и расписаний в организации.

      Требования к необходимому стажу работы старших, ведущих и главных специалистов повышаются на 2-3 года по сравнению с предусмотренными для специалистов I квалификационной категории. Согласно характеристикам работ низших уровней квалификации отдельных профессий при ведении технологического процесса производится под руководством специалистов более высокой квалификации. В таких случаях специалисты более высоких уровней квалификации умеют организовывать ведение технологических процессов или выполнение отдельных работ специалистами более низких уровней квалификации той же профессии. Работы, которые приведены в характеристиках более низких уровней квалификации, в характеристиках более высоких уровней квалификации могут не указываться.

      Наряду с требованиями к теоретическим и практическим знаниям, содержащимся в разделе "знания", работники должны знать: порядок внутреннего трудового распорядка, порядок и нормы по безопасности и охране труда, экологической, промышленной безопасности, санитарно-эпидемиологические требования, порядок рациональной организации и содержания рабочего места.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Чабан - 1 уровень ОРК;

      2) Фермер по разведению овец - 4 уровень ОРК;

      3) Бригадир овцеводческих комплексов и механизированных ферм - 4 уровень ОРК;

      4) Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы) - 5 уровень ОРК;

      5) Ветеринарный врач - 6 уровень ОРК;

      6) Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм - 3 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Чабан"

Код группы:

9211-2

Код наименования занятия:

9211-2-011

Наименование профессии:

Чабан

Уровень квалификации по ОРК:

1

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)", Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
105. Чабан Параграф 1. Чабан, 3-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)", Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
105. Чабан Параграф 2. Чабан, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)", Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
105. Чабан Параграф 3. Чабан, 5-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)", Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
105. Чабан Параграф 4. Чабан, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

9211-2-004 - Пастух

Основная цель деятельности:

Выполнение вспомогательных работ по уходу, содержанию, а также по организации пастьбы и поения закрепленного поголовья овец и коз.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Вспомогательные работы по уходу и содержанию за закрепленным за ним поголовьем овец и коз.
2. Вспомогательные работы по организации пастьбы и поения закрепленного поголовья овец и коз

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Вспомогательные работы по уходу и содержанию за закрепленным за ним поголовьем овец и коз.



Навык 1:
Уход за закрепленным поголовьем овец и коз

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Обеспечивать кормление, поение, чистку и пастьбу овец и коз в соответствии с установленным режимом.
2. Проводить ручную и механизированную уборку помещений для содержания животных.
3. Контролировать общее состояние здоровья животных, своевременно выявлять признаки заболеваний.
4. Осуществлять мероприятия по уходу за копытами, шерстью, вымя и кожными покровами.
5. Соблюдать зоогигиенические нормы содержания, правила безопасности и ветеринарные требования.
Умения для 4 разряда
1. Ежедневно осматривать животных, выявлять признаки заболевания и отклонения в поведении.
2. Выполнять работы по кормлению, поению и чистке животных.
3. Поддерживать санитарное состояние мест содержания животных.
4. Выполнять элементарные ветеринарно-профилактические мероприятия (обработка копыт, санитарная стрижка и т.д.).
5. Соблюдать установленный режим содержания и кормления.
6. Контролировать целостность ограждений, поилок и другого оборудования в помещениях и на выгульных площадках.
Умения для 5 разряда
1. Обеспечивать полноценный рацион кормления с учетом физиологического состояния животных.
2. Проводить осмотр овец и коз, определять состояние здоровья, выявлять признаки заболеваний.
3. Применять методы профилактики заболеваний и оказания первой помощи.
4. Контролировать и поддерживать санитарно-гигиеническое состояние помещений и пастбищ.
5. Осуществлять индивидуальный и групповой уход за молодняком, матками и козами в разные периоды (подготовка к окоту, лактация и т.д.).
6. Оценивать упитанность и кондицию животных, вести первичный учет.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать уход за маточным поголовьем овец и коз, баранами и козлами-производителями.
2. Выполнять кормление, поение и пастьбу животных с учетом их возрастных и физиологических особенностей.
3. Проводить мероприятия по улучшению племенных качеств маточного поголовья.
4. Обеспечивать увеличение приплода ягнят за счет правильного ухода и кормления.
5. Вести зоотехнический и племенной учет животных.
6. Контролировать состояние здоровья и физическое развитие молодняка от отбивки до 1,5 лет.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Основы анатомии и физиологии овец и коз.
2. Нормы кормления и поения в зависимости от физиологического состояния животных.
3. Технологии содержания овец и коз (стойловое, пастбищное, комбинированное).
4. Признаки болезней и порядок уведомления специалистов.
5. Правила личной гигиены и охраны труда при уходе за мелким рогатым скотом.
Знания для 4 разряда 1. Основы анатомии и физиологии овец и коз.
2. Основы зоогигиены и ветеринарии по уходу за мелким рогатым скотом.
3. Нормы и режим кормления и поения.
4. Требования к санитарному содержанию помещений.
5. Признаки болезней и правила оказания первой помощи животным.
6. Инвентарь и оборудование, используемые при уходе за овцами и козами.
Знания для 5 разряда
1. Анатомо-физиологические особенности овец и коз, основные болезни и их признаки.
2. Питательная ценность кормов, нормы кормления в зависимости от продуктивности и возраста.
3. Требования к содержанию и уходу за молодняком, маточным поголовьем, козами-дойками.
4. Основы племенной работы и отбора. 5. Зоогигиенические и ветеринарные правила ухода.
6. Правила техники безопасности, охраны труда и обращения с животными.
Знания для 6 разряда
1. Особенности технологии содержания маточного поголовья, молодняка и производителей на племенных фермах.
2. Основные методы улучшения племенных качеств овец и коз.
3. Правила кормления, поения и организации пастьбы на племенных фермах.
4. Основы зоотехнического и племенного учета в овцеводстве и козоводстве.
5. Показатели здоровья и продуктивности животных, методы их оценки.
6. Санитарные и ветеринарные требования к содержанию племенного поголовья.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работы по видам технологий содержания за поголовьем овец и коз

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Применять различные технологии содержания (стойловое, пастбищное, лагерное, безвыгульное и др.) с учетом возраста, физиологического состояния и продуктивного направления животных.
2. Подготавливать и оборудовать помещения, загоны и пастбища в соответствии с выбранной технологией.
3. Обеспечивать надлежащие условия содержания в зимний и летний периоды (температура, вентиляция, освещение и др.).
4. Вести учет параметров содержания (температура, влажность, наполнение кормушек и поилок, санитарное состояние помещений).
5. Выполнять мероприятия по профилактике стрессов и перегрузок у животных при смене технологии содержания.
Умения для 4 разряда
1. Выполнять работы с учетом технологии содержания (стойловое, пастбищное, комбинированное).
2. Подготавливать помещения, оборудование и подстилку согласно установленным санитарным нормам.
3. Обеспечивать оптимальные условия микроклимата в местах содержания животных.
4. Осуществлять уход за животными при смене условий содержания.
5. Соблюдать зоогигиенические требования при содержании животных.
Умения для 5 разряда
1. Применять технологии содержания овец и коз в условиях привязного, беспривязного, стойлового, пастбищного и смешанного содержания.
2. Организовывать рациональный режим содержания с учетом сезона, физиологического состояния и направления продуктивности.
3. Обеспечивать микроклимат в помещениях в соответствии с нормами зоогигиены.
4. Обслуживать и эксплуатировать оборудование и инвентарь для содержания овец и коз.
5. Участвовать в подготовке помещений к окотному сезону и перегруппировке животных.
6. Контролировать санитарное состояние мест содержания, кормушек, поилок и подстилки.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и выполнять работы по различным технологиям содержания овец и коз (привязное, стойловое, пастбищное и комбинированное).
2. Обеспечивать соблюдение условий микроклимата и санитарных норм в помещениях для животных.
3. Контролировать качество кормления и поения в соответствии с технологией содержания.
4. Выполнять мероприятия по профилактике заболеваний и поддержанию здоровья животных в разных системах содержания.
5. Осуществлять уход за животными в различных условиях (например, летом на пастбище и зимой в стойле).
6. Вести необходимый учет и документацию, связанную с содержанием животных.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Виды технологий содержания овец и коз и их особенности.
2. Требования к условиям содержания в зависимости от сезона и категории животных.
3. Основы физиологии, влияющие на выбор технологии содержания.
4. Зоогигиенические нормы и санитарные правила при различных системах содержания.
5. Требования к оборудованию, инвентарю и помещению при каждой технологии.
Знания для 4 разряда
1. Основные системы и технологии содержания овец и коз.
2. Зоогигиенические нормы содержания в зависимости от возраста и продуктивности животных.
3. Требования к помещениям, оборудованию и инвентарю.
4. Сезонные особенности содержания животных.
5. Влияние условий содержания на здоровье и продуктивность поголовья.
Знания для 5 разряда
1. Основные технологии содержания овец и коз: пастбищно-стойловая, стойлово-выгульная, круглогодичное пастбищное содержание и др.
2. Нормативы плотности размещения животных в помещениях и на выгульных площадках.
3. Зоогигиенические требования к условиям содержания (температура, влажность, освещенность, вентиляция).
4. Способы подготовки и дезинфекции помещений и инвентаря.
5. Требования к сезонной смене условий содержания (летне-осенний и зимне-весенний периоды). 6. Основы безопасности при работе с животными и использованием оборудования.
Знания для 6 разряда
1. Особенности и требования различных технологий содержания овец и коз.
2. Санитарные и ветеринарные нормы, применяемые при содержании животных.
3. Требования к микроклимату, освещению и вентиляции в животноводческих помещениях.
4. Основы кормления и поения в зависимости от системы содержания.
5. Методы предупреждения и контроля заболеваний в различных условиях содержания.
6. Правила ведения зоотехнического учета и отчетности по содержанию животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Вспомогательные работы по организации пастьбы и поения закрепленного поголовья овец и коз



Навык 1:
Организация пастьбы овец и коз

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Определять оптимальные маршруты и график пастьбы с учетом сезонности, состояния пастбищ и физиологического состояния животных.
2. Оценивать качество и обеспеченность пастбищ кормами.
3. Обеспечивать контроль за поголовьем во время пастьбы, предупреждать случаи травматизма, потерь и заболеваний.
4. Соблюдать нормы нагрузки на пастбище и правила чередования участков выпаса.
5. Обеспечивать безопасный перегон животных к местам выпаса и обратно.
6. Осуществлять наблюдение за состоянием здоровья животных на пастбище и своевременно выявлять признаки недомогания.
Умения для 4 разряда
1. Определять маршруты пастьбы с учетом погодных условий и состояния пастбищ.
2. Осуществлять перегон овец и коз без стресса и травм.
3. Следить за равномерным использованием пастбищных угодий.
4. Обеспечивать контроль за состоянием животных во время пастьбы.
5. Соблюдать режим выгула и отдыха животных.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать рациональное использование пастбищ в зависимости от сезона и типа пастбища.
2. Планировать маршруты и время выпаса овец и коз с учетом состояния пастбищ и потребностей животных.
3. Контролировать соблюдение режима пастьбы для предотвращения переедания и истощения пастбищ.
4. Организовывать перемещение и охрану животных на пастбищах.
5. Обеспечивать безопасность и предотвращать случаи потери и хищничества на пастбище.
6. Контролировать санитарное состояние пастбищ и водных источников.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать выпас овец и коз с учетом сезонных и погодных условий.
2. Определять оптимальные маршруты и время выпаса для рационального использования пастбищ.
3. Обеспечивать соблюдение норм нагрузки на пастбища для сохранения их плодородия.
4. Организовывать охрану поголовья во время пастьбы, предотвращать потери животных.
5. Контролировать поведение и состояние животных во время пастбищного периода.
6. Вести учет и отчетность по организации пастьбы.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Сезонные особенности пастбищ и их влияние на кормление овец и коз.
2. Суточные и сезонные нормы выпаса по категориям животных.
3. Правила организации и проведения пастьбы, перегонов и смены пастбищ.
4. Требования к санитарному состоянию и охране пастбищ.
5. Основы поведения животных на пастбище и методы управления стадом.
Знания для 4 разряда
1. Правила и методы пастьбы овец и коз в различных природно-климатических условиях.
2. Нормы суточного выпаса и нагрузка на пастбища.
3. Основы ориентирования на местности.
4. Признаки утомления и перегрева животных.
5. Меры профилактики заболеваний, связанных с пастьбой (например, отравления, перегрев).
Знания для 5 разряда
1. Основы пастбищного кормления и типы пастбищ (пастбищные угодья, луга, сенокосы).
2. Правила рационального использования пастбищ в разные сезоны.
3. Физиологические потребности овец и коз в корме и воде в период пастьбы.
4. Методы охраны и защиты животных на пастбищах от хищников и других опасностей.
5. Особенности поведения и потребности животных в зависимости от климата и времени года.
6. Правила техники безопасности при организации и проведении пастьбы.
Знания для 6 разряда
1. Особенности пастьбы овец и коз в различных климатических и природных условиях.
2. Правила и нормы рационального использования пастбищных угодий.
3. Биологические потребности животных в питании во время пастбищного сезона.
4. Методы предотвращения повреждений пастбищ и снижения риска заболеваний животных на выпасе.
5. Организация пастбищного режима и графика пастьбы.
6. Основы зоотехнического учета при организации пастьбы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работы по организации поения овец и коз в зависимости от системы их содержания

Умения:
Умения для 3 разряда
1. Организовывать поение животных с учетом их физиологического состояния, возраста и продуктивности.
2. Обеспечивать подачу чистой и свежей воды в соответствии с установленными нормами.
3. Применять различные способы и средства поения в зависимости от условий содержания (стойловое, пастбищное, лагерное).
4. Контролировать техническое состояние поилок и водопроводных систем, обеспечивать их санитарную обработку.
5. Вести учет расхода воды и потребления ее животными.
6. Обеспечивать соблюдение ветеринарно-санитарных норм при организации поения.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать поение овец и коз в зависимости от режима содержания (пастбищное, стойлово-пастбищное, стойловое).
2. Обеспечивать животных чистой и свежей водой в необходимом объеме.
3. Контролировать исправность поильного оборудования и устранять мелкие неисправности.
4. Следить за санитарным состоянием мест водопоя.
5. Своевременно доставлять воду в условиях отсутствия централизованного водоснабжения.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать регулярное и своевременное поение животных с учетом физиологических потребностей.
2. Подбирать оптимальные источники воды для поения в зависимости от условий содержания (стойловое, пастбищное, комбинированное).
3. Контролировать качество и санитарное состояние воды для поения.
4. Обеспечивать доступ животных к воде и исправность поильных устройств.
5. Организовывать поение в жаркий и холодный периоды с учетом особенностей поведения животных.
6. Вести учет и контроль расхода воды.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и обеспечивать рациональное поение овец и коз в зависимости от типа и условий содержания (стойловое, пастбищное, смешанное).
2. Подбирать и готовить подходящие источники воды с учетом санитарных требований и биологических потребностей животных.
3. Контролировать качество и количество потребляемой воды, своевременно устранять неисправности в поилках и водопроводных системах.
4. Организовывать регулярное обслуживание и очистку поилок, предотвращать загрязнение воды.
5. Вести учет расхода воды и состояние систем поения.
6. Соблюдать правила охраны труда и техники безопасности при работе с оборудованием для поения.

Знания:
Знания для 3 разряда
1. Нормы водопотребления овец и коз по возрасту и продуктивности.
2. Способы и технологии поения в разных системах содержания.
3. Требования к качеству воды и санитарной обработке поильного оборудования.
4. Основы физиологии водного обмена у мелкого рогатого скота.
5. Влияние режима поения на здоровье и продуктивность животных.
Знания для 4 разряда
1. Суточные нормы потребления воды для овец и коз в зависимости от возраста, физиологического состояния и времени года.
2. Виды и устройство поилок, емкостей и систем подачи воды.
3. Правила дезинфекции и санитарной обработки поильного оборудования.
4. Возможные последствия недостатка или некачественной воды для здоровья животных.
5. Требования к организации водопоя в условиях пастбищного и стойлового содержания.
Знания для 5 разряда
1. Физиологические потребности овец и коз в воде при различных системах содержания.
2. Влияние качества воды на здоровье и продуктивность животных.
3. Технологии и оборудование для поения (поилки, резервуары, водопроводные системы).
4. Санитарные нормы и правила содержания источников воды и поилок.
5. Особенности организации поения в разные сезоны и климатические условия.
6. Правила охраны труда при работе с оборудованием для поения.
Знания для 6 разряда
1. Особенности физиологии водного обмена у овец и коз.
2. Влияние качества и режима поения на продуктивность и здоровье животных.
3. Различия в организации поения при разных системах содержания животных.
4. Санитарно-гигиенические нормы по подготовке и подаче воды животным.
5. Конструктивные особенности и правила эксплуатации оборудования для поения.
6. Методы предотвращения заболеваний, связанных с некачественной водой или нарушением режима поения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

2

Смотритель за животными

10. Карточка профессии "Фермер по разведению овец"

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-012

Наименование профессии:

Фермер по разведению овец

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
Параграф 4. Животновод, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Фермерское хозяйство

Квалификация:
Фермер

Требования к опыту работы:

- Опыт работы в животноводстве или овцеводстве не менее 3 лет. - Практические знания по разведению, уходу и кормлению овец и коз. - Навыки ведения племенной работы и реализации продукции. - Опыт организации хозяйственной деятельности на ферме или крестьянском хозяйстве. - Знание технологий содержания и профилактики заболеваний овец.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-013 - Фермер, специализирующийся в животноводстве

Основная цель деятельности:

Производство продукции овцеводства и козоводства в условиях деятельности фермерского хозяйства.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация производства сельскохозяйственной продукции, разведение племенных овец и коз и реализация племенного материала
2. Планирование и контроль результатов функционирования крестьянского (фермерского) хозяйства

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация производства сельскохозяйственной продукции, разведение племенных овец и коз и реализация племенного материала



Навык 1:
Соблюдение технологического регламента производства сельскохозяйственной продукции

Умения:
1. Осуществлять ручной и частично механизированный уход за племенными животными (в т.ч. овцами и козами).
2. Выполнять мероприятия по кормлению, поению, пастьбе, чистке и наблюдению за состоянием животных.
3. Организовывать и участвовать в ветеринарно-профилактических обработках, включая отбор проб и первичный осмотр.
4. Обеспечивать условия содержания, способствующие проявлению половой активности и воспроизводству.
5. Оказывать помощь в процедурах, связанных с воспроизводством, включая случку и отбор семени.

Знания:
1. Основы анатомии, физиологии и поведенческих особенностей племенных овец и коз.
2. Технологии содержания и кормления племенных производителей и маточного поголовья.
3. Признаки половой зрелости и оптимальные условия для получения качественного племенного материала.
4. Нормы кормления по половозрастным и физиологическим группам животных.
5. Основы ветеринарии, зоогигиены и санитарных требований при племенном разведении.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение селекционно-технологического регламента разведения племенных овец и коз

Умения:
1. Оценивать племенные и продуктивные качества овец и коз по установленным критериям.
2. Применять методы подбора пар, осеменения, случки и отбора для улучшения стада.
3. Вести зоотехнический и племенной учет, включая регистрацию происхождения и продуктивности животных.
4. Организовывать мероприятия по повышению племенной ценности поголовья (отбор, выбраковка, сохранение лучших линий).
5. Контролировать соблюдение условий содержания, влияющих на проявление наследственных признаков.

Знания:
1. Основы селекции, генетики и племенного дела в овцеводстве и козоводстве.
2. Породные особенности овец и коз, критерии оценки экстерьера и продуктивности.
3. Методы и схемы разведения (чистопородное, скрещивание и др.).
4. Правила ведения племенной документации и отчетности.
5. Влияние условий содержания и кормления на реализацию генетического потенциала животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Управление ресурсами крестьянского (фермерского) хозяйства для реализации племенного материала

Умения:
1. Планировать и рационально распределять трудовые ресурсы в соответствии с производственными задачами.
2. Организовывать процессы выращивания, отбора и подготовки племенного молодняка к реализации.
3. Осуществлять учет и контроль за расходованием ресурсов, включая кормовую базу, ветпрепараты и технику.
4. Формировать коммерческие предложения и заключать договоры на продажу племенного материала.
5. Контролировать соблюдение условий транспортировки и реализации животных.

Знания:
1. Основы экономики фермерского хозяйства и планирования производственных процессов.
2. Нормативные требования к реализации племенного материала (ветеринарные, племенные, карантинные).
3. Методы учета и анализа рентабельности племенного производства.
4. Порядок оформления документации при продаже животных (ветсправки, племенные свидетельства и др.).
5. Правила логистики и транспортировки сельскохозяйственных животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Планирование и контроль результатов функционирования крестьянского (фермерского) хозяйства



Навык 1:
Обеспечивать контроль за производственным процессом и продуктивностью (привесом, надоем и другими показателями) овец и коз, и других животных

Умения:
1. Осуществлять регулярный учет продуктивности животных (привес, настриг шерсти, надой, приплод и др.).
2. Анализировать показатели продуктивности и выявлять отклонения от нормы.
3. Организовывать мероприятия по повышению продуктивности животных.
4. Контролировать выполнение зоотехнических и ветеринарных мероприятий.
5. Вести установленную учетную и отчетную документацию.

Знания:
1. Показатели продуктивности в овцеводстве и козоводстве, методы их расчета.
2. Требования к зоотехническому и племенному учету.
3. Факторы, влияющие на продуктивность животных.
4. Основы физиологии и кормления животных.
5. Нормативные документы, регулирующие деятельность в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Планирование и координация производствен-ного процесса в крестьянском (фермерском) хозяйстве

Умения:
1. Разрабатывать производственные планы по основным направлениям деятельности овцеводческого хозяйства.
2. Оценивать потребность в трудовых, технических и финансовых ресурсах, обеспечивать их эффективное использование.
3. Составлять графики работ и координировать действия работников.
4. Анализировать выполнение производственных заданий и при необходимости вносить корректировки.
5. Вести текущую производственную отчетность и документацию.

Знания:
1. Основы организации и управления овцеводческим производством.
2. Методика планирования и учета в животноводстве.
3. Основы экономики и производственного анализа в сельском хозяйстве.
4. Нормативные требования к ведению документации и отчетности.
5. Правила рационального использования земельных, водных и кормовых ресурсов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

11. Карточка профессии "Бригадир овцеводческих комплексов и механизированных ферм"

Код группы:

6121-9

Код наименования занятия:

6121-9-002

Наименование профессии:

Бригадир овцеводческих комплексов и механизированных ферм

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
75. Животновод. Параграф 4. Животновод, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:
Зоотехник

Требования к опыту работы:

Опыт работы в должности животновода овец и коз не менее 3 лет. Опыт работы на механизированных овцеводческих комплексах или фермах не менее 2 лет. Опыт руководства коллективом (бригадами, группами работников) не менее 1 года.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

8341-9-011 - Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

Основная цель деятельности:

Организация работ по уходу и воспроизводству поголовья овец и коз в овцеводческих комплексах и фермах с соблюдением санитарно-гигиенических требований.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование и координация производственных процессов и племенной работы в племенном овцеводческом комплексе
2. Планирование и координация всех производственных процессов и племенной работы в товарном овцеводческом комплексе

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Планирование и координация производственных процессов и племенной работы в племенном овцеводческом комплексе



Навык 1:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования племенной работы в племенном овцеводческом комплексе

Умения:
1. Собирать и систематизировать данные о состоянии племенного поголовья овец и коз.
2. Проводить анализ воспроизводственных, продуктивных и племенных показателей.
3. Использовать специализированные программы и методы для обработки зоотехнической информации.
4. Оценивать эффективность текущих племенных мероприятий и выявлять отклонения от плана.
5. Готовить отчеты и предложения для корректировки племенной работы.

Знания:
1. Основы генетики и селекции овец и коз.
2. Технологии племенной работы на овцеводческих комплексах.
3. Методы сбора и обработки зоотехнических данных.
4. Нормативные и методические документы по племенному делу.
5. Основы статистики и анализа данных в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования работы по реализации племенного материала

Умения:
1. Осуществлять сбор данных о наличии, качестве и количестве племенного материала.
2. Проводить анализ спроса и предложения на племенной материал в хозяйстве и регионе.
3. Контролировать соблюдение требований по хранению и транспортировке племенного материала.
4. Формировать планы реализации племенного материала на основе анализа данных.
5. Готовить отчеты о состоянии и движении племенного материала для руководства.

Знания:
1. Технология производства, хранения и реализации племенного материала.
2. Правила и стандарты качества племенного материала.
3. Основы маркетинга и экономики сельского хозяйства.
4. Нормативные документы, регулирующие реализацию племенного материала.
5. Методы анализа и прогнозирования производственно-хозяйственной деятельности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Планирование и координация всех производственных процессов и племенной работы в товарном овцеводческом комплексе



Навык 1:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования племенной работы с товарным поголовьем овец и коз

Умения:
1. Собирать и систематизировать данные о количестве, состоянии и продуктивности товарного поголовья овец и коз.
2. Анализировать результаты зоотехнического и ветеринарного учета для планирования племенной работы.
3. Оценивать показатели воспроизводства, продуктивности и здоровья поголовья.
4. Разрабатывать рекомендации по улучшению племенной работы на основе анализа данных.
5. Формировать планы мероприятий по селекции и улучшению поголовья.

Знания:
1. Основы зоотехнии и племенного дела в овцеводстве и козоводстве.
2. Методы учета и анализа продуктивности и воспроизводства животных.
3. Особенности биологии и физиологии овец и коз.
4. Технологии ведения племенной работы в товарном стаде.
5. Нормативные документы и стандарты в области племенной работы и животноводства.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Сбор и анализ исходных данных для разработки и реализации селекционных программ с товарным поголовьем овец и коз

Умения:
1. Собирать и обрабатывать данные по породным и продуктивным качествам товарного поголовья овец и коз.
2. Анализировать генетические и зоотехнические показатели для разработки селекционных программ.
3. Применять методы отбора и учета племенных качеств животных.
4. Координировать выполнение мероприятий по реализации селекционных программ.
5. Оценивать эффективность селекционной работы и вносить коррективы в программы.

Знания:
1. Основы генетики, селекции и племенного дела в овцеводстве и козоводстве.
2. Методы и критерии оценки племенных и продуктивных качеств животных.
3. Технологии разработки и реализации селекционных программ.
4. Требования нормативных документов к селекционной работе.
5. Влияние условий содержания и кормления на племенные качества и продуктивность.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Самостоятельность и ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

12. Карточка профессии "Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-010

Наименование профессии:

Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 15. Зоотехник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация: Прикладной бакалавр ветеринарии

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:
Зоотехник

Требования к опыту работы:

Зоотехник I категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника II категории не менее 3 лет; Зоотехник II категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 3 лет или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 5 лет;
Зоотехник без категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

3142-0-007 - Зоотехник

Основная цель деятельности:

Руководство селекционно-племенной работой по созданию стада высокопродуктивных животных и организационно-технологическое руководство фермой (комплекса) по разведению овец и коз.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация и обеспечение в закрепленной зоне обслуживания зоотехнических работ и мероприятий по племенному делу
2. Повышение эффективности производственной, хозяйственной деятельности и селекционно-племенной работы в племенном и товарном стаде овец и коз

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация и обеспечение в закрепленной зоне обслуживания зоотехнических работ и мероприятий по племенному делу



Навык 1:
Выполнение запланированных зоотехнических работ по племенному делу в товарном стаде овец и коз

Умения:
1. Организовывать выполнение зоотехнических мероприятий по племенному делу в товарном стаде овец и коз.
2. Планировать и контролировать технологические процессы в животноводстве для повышения продуктивности и улучшения воспроизводства стада.
3. Внедрять современные методы содержания, кормления и ухода за поголовьем овец и коз.
4. Осуществлять рациональное использование кормов, пастбищ и других ресурсов.
5. Вести зоотехническую документацию и обеспечивать правильный учет поголовья и продуктивности.

Знания:
1. Технологии племенного дела и особенности разведения овец и коз.
2. Современные методы кормления, содержания и ухода за животными.
3. Принципы организации и планирования зоотехнических работ на ферме.
4. Основы учета и анализа зоотехнической документации.
5. Нормы безопасности и охраны труда в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Разработка внутрихозяйственных мероприятий по племенной работе

Умения:
1. Анализировать текущее состояние племенного стада и выявлять направления для улучшения.
2. Разрабатывать планы внутрихозяйственных мероприятий по племенной работе с учетом специфики хозяйства.
3. Координировать выполнение мероприятий по улучшению племенных качеств животных.
4. Контролировать соблюдение технологий племенной работы и оценивать их эффективность.

Знания:
1. Основы племенной работы и селекции овец и коз.
2. Методы оценки племенных качеств и улучшения стада.
3. Внутрихозяйственные регламенты и нормативы по племенному делу.
4. Принципы планирования и организации племенной работы на ферме.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Повышение эффективности производственной, хозяйственной деятельности и селекционно-племенной работы в племенном и товарном стаде овец и коз



Навык 1:
Обеспечение эффективности селекционно-племенной работы в товарном стаде овец и коз

Умения:
1. Анализировать результаты селекционно-племенной работы в товарном стаде.
2. Выявлять слабые звенья в племенной работе и предлагать мероприятия для их устранения.
3. Организовывать и контролировать выполнение селекционно-племенных мероприятий.
4. Внедрять современные методы селекции для улучшения продуктивности и воспроизводства стада.

Знания:
1. Принципы и методы селекционно-племенной работы на товарных стад.
2. Биологические и хозяйственные показатели, влияющие на эффективность племенной работы.
3. Современные технологии и достижения в области селекции овец и коз.
4. Нормативные документы и методические рекомендации по племенному делу.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение мероприятий по селекционно-племенной работе в племенном стаде овец и коз

Умения:
1. Планировать и проводить селекционно-племенные мероприятия в племенном стаде.
2. Проводить отбор животных по заданным породным и продуктивным признакам.
3. Организовывать учет и анализ генетических и продуктивных данных поголовья.
4. Контролировать выполнение племенных заданий и корректировать работу при необходимости.

Знания:
1. Основы генетики и племенного дела в овцеводстве и козоводстве.
2. Технологии проведения селекционно-племенных мероприятий и требования к племенному поголовью.
3. Методики оценки и отбора племенных животных.
4. Правила ведения племенной документации и учета.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Бригадир овцеводческих комплексов и механизированных ферм

6

Ветеринарный врач

13. Карточка профессии "Ветеринарный врач"

Код группы:

2250-0

Код наименования занятия:

2250-0-003

Наименование профессии:

Ветеринарный врач

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 6. Врач ветеринарный

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Ветеринарный врач I категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы в должности ветеринарного врача II категории не менее 3 лет; Ветеринарный врач II категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы в должности ветеринарного врача без категории не менее 3 лет; Ветеринарный врач без категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

2250-0-001 - Ветеринар
2250-0-002 - Ветеринарно-санитарный врач
2250-0-006 - Ветеринарный врач-консультант

Основная цель деятельности:

Сохранение и обеспечение здоровья животных, профилактика и лечение овец и коз, улучшение продуктивных качеств.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Проведение диагностики заболеваний и причин их возникновения у животных
2. Проведение лечения и профилактики болезней животных
3. Проведение ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний животных

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Проведение диагностики заболеваний и причин их возникновения у животных



Навык 1:
Осуществление мероприятий по профилактике болезней у животных

Умения:
1. Организовывать и проводить профилактические ветеринарно-санитарные мероприятия.
2. Применять методы иммунизации, дегельминтизации и обработки животных.
3. Контролировать санитарно-гигиеническое состояние помещений, оборудования и животных.
4. Осуществлять контроль за качеством кормов, воды и условиями содержания животных.
5. Вести ветеринарную документацию и учет профилактических обработок.

Знания:
1. Основы эпизоотологии и классификация заболеваний животных.
2. Методы профилактики инфекционных и незаразных болезней.
3. Требования ветеринарного законодательства и нормативные документы по профилактике заболеваний.
4. Биологические особенности различных видов сельскохозяйственных животных.
5. Порядок проведения вакцинации, карантинирования и санитарных обработок.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение терапии у животных

Умения:
1. Осуществлять лечение заболевших животных.
2. Контролировать состояние животных в процессе лечения и своевременно фиксировать изменения.
3. Вести ветеринарную документацию по проводимому лечению и терапии.
4. Оказывать своевременную помощь при острых состояниях и травмах.
6. Осуществлять уход за животными в период терапии и реабилитации.

Знания:
1. Основные группы ветеринарных препаратов и способы их применения.
2. Методы и схемы лечения распространенных заболеваний у животных.
3. Правила асептики и антисептики при проведении терапевтических процедур.
4. Порядок учета и хранения лекарственных средств.
5. Физиологические параметры нормы у животных (пульс, температура, дыхание).
6. Основы фармакологии и взаимодействия препаратов при комбинированной терапии.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Проведение анализа эпизоотической обстановки

Умения:
1. Собирать и систематизировать информацию о случаях заболеваний среди животных.
2. Проводить эпизоотологический анализ на основе текущих и архивных данных.
3. Выявлять источники и пути распространения возбудителей инфекционных заболеваний.
4. Участвовать в разработке и корректировке противоэпизоотических мероприятий.

Знания:
1. Основы эпизоотологии и инфекционной патологии животных. 2. Методы эпидемиологического анализа и составление эпизоотических карт.
3. Нормативные документы и инструкции по борьбе с инфекционными заболеваниями.
4. Порядок взаимодействия с ветеринарными службами и государственными органами при чрезвычайных ситуациях.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 4:
Выполнение посмертного диагностического вскрытия животных и постановка патологоанатомического диагноза

Умения:
1. Проводить полное вскрытие павших животных с соблюдением санитарных норм.
2. Описывать патологические изменения органов и тканей.
3. Сопоставлять макроскопические изменения с клиническими данными.
4. Оформлять протоколы вскрытия и предварительные заключения по диагнозу.

Знания:
1. Анатомию и физиологию животных разных видов.
2. Признаки патоморфологических изменений при инфекционных и незаразных болезнях.
3. Правила техники безопасности и биозащиты при вскрытии.
4. Требования к оформлению патологоанатомической документации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Проведение лечения и профилактики болезней животных



Навык 1:
Проведение терапии у животных

Умения:
1. Подбирать лекарственные препараты с учетом диагноза, вида животного и дозировки.
2. Следить за выполнением по уходу за заболевшим животным.
3. Контролировать динамику состояния животного и корректировать терапию.

Знания:
1. Фармакологические свойства основных ветеринарных препаратов.
2. Методы диагностики и терапии инфекционных и незаразных заболеваний.
3. Показания и противопоказания к применению различных методов лечения.
4. Основы зоогигиены и ветеринарно-санитарных требований.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Осуществление мероприятий по профилактике болезней у животных

Умения:
1. Планировать и проводить вакцинацию, дегельминтизацию и обработку от паразитов.
2. Осуществлять контроль за санитарной обработкой помещений, оборудования и инвентаря.
3. Контролировать условия содержания животных с целью предупреждения заболеваний.

Знания:
1. Эпизоотология и принципы инфекционного контроля.
2. Профилактические схемы по видам и возрастам животных.
3. Нормативные требования к санитарному состоянию животноводческих объектов.
4. Биобезопасность и методы предотвращения заноса возбудителей инфекций.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Проведение ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний животных



Навык 1:
Составление и анализ выполнения плана лечебно-профилактических мероприятий

Умения:
1. Разрабатывать комплексные планы ветеринарно-профилактических мероприятий с учетом эпизоотической обстановки.
2. Анализировать эффективность проведенных мероприятий и вносить коррективы.
3. Оформлять отчетную документацию по выполнению плана.

Знания:
1. Порядок планирования и ведения ветеринарно-санитарных мероприятий.
2. Методы оценки эпизоотической ситуации и эффективности профилактики.
3. Требования нормативных документов в сфере ветеринарии и зоогигиены.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проверка состояния дезбарьеров, качества проведения дезинфекции и параметров микроклимата на объектах

Умения:
1. Осуществлять регулярный осмотр и контроль состояния дезбарьеров на объектах.
2. Оценивать качество проведения дезинфекционных мероприятий по установленным стандартам.
3. Измерять и анализировать параметры микроклимата (температура, влажность, вентиляция) в помещениях.
4. Документировать результаты проверок и выявлять нарушения для последующего устранения.

Знания:
1. Нормативные требования к устройству и содержанию дезбарьеров.
2. Методики и средства дезинфекции, их эффективность и безопасность.
3. Влияние микроклиматических факторов на здоровье животных и эффективность дезинфекции.
4. Правила и стандарты санитарной безопасности в животноводческих помещениях.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Осуществление карантинных мероприятий на животноводческих объектах

Умения:
1. Организовывать и контролировать карантин животных при завозе и перемещении.
2. Проводить осмотр и оценку состояния карантинных помещений и животных.
3. Обеспечивать соблюдение санитарных норм и правил карантинного режима.
4. Вести необходимую документацию по карантинным мероприятиям.

Знания:
1. Правила и нормативы проведения карантинных мероприятий.
2. Методы выявления и предупреждения распространения инфекционных заболеваний.
3. Особенности организации карантина для различных видов животных.
4. Санитарно-гигиенические требования к карантинным зонам и процедурам.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Гибкость мышления
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

5

Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

7

Заведующий ветеринарным участком

14. Карточка профессии "Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм"

Код группы:

8341-9

Код наименования занятия:

8341-9-013

Наименование профессии:

Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
89. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 1. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм, 2-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
89. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 2. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм, 3-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
89. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 3. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
89. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 4. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм, 5-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
89. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 5. Оператор овцеводческих комплексов и механизированных ферм, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Механизация сельского хозяйства

Квалификация: Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

8341-9-011 - Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

Основная цель деятельности:

Выполнение работ по уходу и выращиванию товарного поголовья овец и коз для производства продукции овцеводства и козоводства с использованием машин и оборудования животноводческих комплексов и механизированных ферм.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение работ по уходу и выращиванию товарного поголовья овец и коз с использованием машин и оборудования овцеводческих комплексов и механизированных ферм
2. Выполнение механизированных работ по производству продукции овцеводства и козоводства

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение работ по уходу и выращиванию товарного поголовья овец и коз с использованием машин и оборудования овцеводческих комплексов и механизированных ферм



Навык 1:
Выполнение механизированных работ по доставке, приготовлению к скармливанию, раздаче кормов с соблюдением технологии выращивания товарного поголовья овец и коз

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Приготавливать корма и выполнять механизированную раздачу с учетом технологии выращивания товарного поголовья овец и коз.
2. Обеспечивать сохранность животных в период дежурства, при необходимости - организовывать забой.
3. Проводить купание овец и коз с использованием купочных ванн и душевых установок.
4. Обслуживать электромоторы и вентиляционные системы на электростригальных пунктах.
5. Осуществлять заточку и доводку режущего инструмента для ручной и механизированной стрижки овец.
6. Контролировать работу механизмов, выявлять неисправности.
7. Обеспечивать своевременное привлечение слесаря или электромонтера для устранения поломок оборудования.
8. Соблюдать правила техники безопасности при обращении с оборудованием и животными.
Умения для 3 разряда
1. Осуществлять механизированный уход и кормление животных на товарных и племенных фермах под руководством опытного оператора.
2. Участвовать в выполнении технологических операций на комплексах с использованием машин и оборудования.
3. Упаковывать шерсть на прессах в соответствии с установленными стандартами.
4. Проводить наладку, монтаж и демонтаж стригальных установок, генераторов и прессов.
5. Контролировать техническое состояние оборудования и сообщать о выявленных неисправностях.
Умения для 4 разряда
1. Выполнять механизированные работы по уходу за переярками, валушками, валухами, выбракованным поголовьем на фермах и комплексах.
2. Организовывать кормление, поение и уход за животными с соблюдением технологических требований.
3. Удалять навоз и поддерживать чистоту в помещениях и на территории животноводческих комплексов.
4. Проводить мероприятия по улучшению условий содержания и кормления с целью повышения продуктивности и сохранности поголовья.
5. Оказывать первую помощь заболевшим животным.
6. Проводить механизированную стрижку овец и коз обычным методом на электростригальных машинах.
7. Выполнять чистку, уборку инвентаря, помещений и проводить дезинфекцию.
8. Работать с дезинфекционным оборудованием и стригальными машинами, обеспечивать их исправность.
Умения для 5 разряда
1. Выполнять механизированные операции по доставке, приготовлению и раздаче кормов с учетом требований технологии выращивания товарного поголовья овец и коз.
2. Контролировать качество кормления и состояние животных во время работы.
3. Обеспечивать исправную работу и своевременное техническое обслуживание оборудования, используемого при кормлении.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать кормление, поение и удаление навоза у племенного поголовья. 2. Проводить мероприятия по улучшению племенных качеств и увеличению приплода ягнят.
3. Выполнять механизированную стрижку овец и коз на электростригальных машинах скоростным методом.
4. Обеспечивать правильное управление и технический уход за средствами механизации и оборудованием.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные требования к условиям содержания животных при механизации производственных процессов.
2. Устройство, режим работы и правила эксплуатации заточных станков, купачных ванн, электромоторов и другого обслуживаемого оборудования.
3. Признаки наиболее распространенных болезней овец и коз, основные приемы оказания первой помощи заболевшим или пострадавшим животным.
4. Правила убоя животных и консервации шкур.
5. Элементарные сведения по электротехнике.
6. Правила охраны труда и техники безопасности при работе с животными и оборудованием.
Знания для 3 разряда
1. Основы ветеринарии и зоогигиены применительно к овцам и козам.
2. Правила и порядок наладки, монтажа и демонтажа стригальных агрегатов, электрогенераторов и прессов.
3. Технология выращивания и кормления товарного поголовья овец и коз.
4. Правила охраны труда и техники безопасности при работе с оборудованием и животными.
5. Основы механизации и эксплуатации обслуживаемого оборудования.
Знания для 4 разряда
1. Технология содержания животных при комплексной механизации.
2. Методы повышения продуктивности поголовья овец.
3. Основы ветеринарии и зоогигиены.
4. Основные корма, их кормовая ценность и нормы кормления.
5. Потребности животных в белках, витаминах и минералах.
6. Устройство и правила эксплуатации стригальных машин и дезинфекционного оборудования.
7. Правила санитарии и гигиены при уходе за животными и обслуживании помещений.
8. Основы охраны труда и техники безопасности при выполнении механизированных работ.
Знания для 5 разряда
1. Технологию выращивания товарного поголовья овец и коз, особенности кормления разных половозрастных групп.
2. Устройство и правила эксплуатации машин и оборудования для механизированного кормления.
3. Виды кормов, их питательную ценность и нормы кормления животных.
Знания для 6 разряда
1. Технология содержания племенных маток, производителей и молодняка в условиях комплексной механизации.
2. Методы улучшения племенных качеств поголовья овец и коз.
3. Устройство, принцип работы и правила эксплуатации средств механизации, используемых на фермах и комплексах.
4. Приемы и техника скоростных методов стрижки овец и коз.
5. Основы зоотехнии и ветеринарии, применяемые при уходе за племенным поголовьем.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение зоотехнических требований, предъявляемых к кормлению и содержанию овец и коз различных половозрастных групп товарного поголовья

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять работы по кормлению овец и коз с учетом их возраста и физиологического состояния.
2. Соблюдать режимы кормления и нормы выдачи кормов для различных половозрастных групп.
3. Обеспечивать правильное содержание животных с соблюдением зоотехнических требований.
4. Контролировать качество и количество выданных кормов.
5. Поддерживать чистоту мест содержания и кормления животных.
Умения для 3 разряда
1. Соблюдать зоотехнические требования к кормлению овец и коз различных половозрастных групп.
2. Контролировать качество и количество кормов, обеспечивать своевременное кормление согласно установленным нормам.
3. Обеспечивать правильные условия содержания овец и коз с учетом их физиологических особенностей и возраста.
4. Проводить наблюдение за поведением и состоянием животных для своевременного выявления отклонений.
5. Поддерживать чистоту и санитарное состояние помещений и пастбищ.
Умения для 4 разряда
1. Контролировать и обеспечивать соблюдение зоотехнических требований к содержанию овец и коз в разных половозрастных группах.
2. Организовывать кормление с учетом потребностей животных в зависимости от их возраста и физиологического состояния.
3. Поддерживать санитарные и гигиенические нормы в помещениях и на пастбищах.
4. Проводить мониторинг состояния здоровья и продуктивности поголовья.
5. Вести необходимую зоотехническую документацию по кормлению и содержанию животных.
Умения для 5 разряда
1. Обеспечивать соблюдение зоотехнических норм кормления и содержания овец и коз в зависимости от их пола и возраста.
2. Контролировать здоровье и поведение животных, выявлять отклонения от нормального состояния.
3. Организовывать правильное размещение животных по группам с учетом зоотехнических требований.
Умения для 6 разряда
1. Обеспечивать соблюдение зоотехнических требований к кормлению овец и коз различных половозрастных групп товарного поголовья.
2. Организовывать рациональное кормление с учетом физиологических потребностей животных.
3. Контролировать условия содержания для поддержания здоровья и продуктивности поголовья.
4. Вести наблюдение за поведением и состоянием животных для своевременного выявления отклонений.
5. Применять методы улучшения условий содержания с целью повышения сохранности и продуктивности.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы зоотехнии кормления овец и коз.
2. Нормы и режимы кормления разных половозрастных групп товарного поголовья.
3. Влияние правильного кормления на здоровье и продуктивность животных.
4. Основные требования к условиям содержания овец и коз.
5. Правила безопасности при работе с животными и кормами.
Знания для 3 разряда
1. Основы зоотехнии, особенности физиологии и биологии овец и коз разных возрастных и половых групп.
2. Нормы кормления для различных групп овец и коз в зависимости от их физиологического состояния.
3. Требования к условиям содержания и ухода за овцами и козами.
4. Признаки здорового состояния животных и первые признаки заболеваний.
5. Правила техники безопасности и охраны труда при работе с животными.
Знания для 4 разряда
1. Особенности содержания овец и коз различных половозрастных групп.
2. Зоотехнические нормы и требования к кормлению и уходу за животными.
3. Кормовые нормы и потребности животных в питательных веществах.
4. Методы предупреждения заболеваний, связанные с содержанием и кормлением.
5. Основы ветеринарии и гигиены при содержании овец и коз.
6. Правила техники безопасности при выполнении зоотехнических работ.
Знания для 5 разряда
1. Основные зоотехнические требования к кормлению и содержанию овец и коз разных половозрастных групп.
2. Влияние условий содержания и кормления на продуктивность и здоровье животных.
3. Методы контроля и оценки состояния животных при выполнении зоотехнических требований.
Знания для 6 разряда
1. Биологические и физиологические особенности овец и коз разных возрастных и половых групп.
2. Зоотехнические нормы кормления и содержания для товарного поголовья.
3. Виды кормов, их питательная ценность и нормы использования.
4. Основы организации животноводческих помещений и условий содержания.
5. Методы профилактики заболеваний и поддержания гигиены в животноводческих комплексах.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Выполнение механизированных работ по производству продукции овцеводства и козоводства



Навык 1:
Соблюдение технологического регламента производства продукции овцеводства и козоводства

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять работы по механизированному производству продукции овцеводства и козоводства согласно технологическому регламенту.
2. Контролировать качество продукции на различных этапах производства.
3. Соблюдать порядок эксплуатации оборудования и машин, используемых в производстве.
4. Обеспечивать своевременную подготовку и техническое обслуживание оборудования.
5. Вести простую учетную документацию по выполненным работам.
Умения для 3 разряда
1. Выполнять работы по производству продукции овцеводства и козоводства согласно технологическому регламенту.
2. Контролировать соблюдение сроков и условий обработки продукции (шерсть, молоко, мясо и др.).
3. Проводить очистку, сортировку и упаковку продукции с соблюдением санитарных норм.
4. Работать с оборудованием и механизмами для производства продукции, обеспечивая их исправное состояние.
5. Вести элементарный учет выполненных технологических операций и качества продукции.
Умения для 4 разряда
1. Выполнять работы по производству продукции овцеводства и козоводства в соответствии с технологическим регламентом.
2. Контролировать качество продукции на всех этапах производства.
3. Организовывать работу оборудования для механизированного производства продукции.
4. Осуществлять своевременное выявление и устранение нарушений технологического процесса.
5. Вести учет и отчетность по производству продукции. Умения для 5 разряда
1. Обеспечивать выполнение технологического регламента при производстве продукции овцеводства и козоводства.
2. Контролировать качество производимой продукции на всех этапах технологического процесса.
3. Осуществлять своевременное обнаружение и устранение отклонений от регламента.
Умения для 6 разряда
1. Выполнять механизированную стрижку овец и коз скоростным методом.
2. Применять технологии содержания и кормления племенного поголовья с учетом зоотехнических требований.
3. Обеспечивать работу и обслуживание оборудования, используемого при производстве продукции овцеводства и козоводства.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы технологического процесса производства продукции овцеводства и козоводства.
2. Технические характеристики и правила эксплуатации оборудования и машин.
3. Требования к качеству продукции овцеводства и козоводства.
4. Основы охраны труда и техники безопасности при работе с оборудованием.
5. Правила санитарии и гигиены в производственном процессе.
Знания для 3 разряда
1. Основы технологии производства продукции овцеводства и козоводства.
2. Содержание и требования технологического регламента по производству продукции.
3. Правила санитарии и гигиены при производстве и хранении продукции.
4. Устройство и принципы работы обслуживаемого оборудования.
5. Основы техники безопасности и охраны труда при работе на производстве.
Знания для 4 разряда
1. Технологический регламент производства продукции овцеводства и козоводства.
2. Технические характеристики и правила эксплуатации используемого оборудования.
3. Основы контроля качества продукции.
4. Требования к гигиене и санитарии на производстве.
5. Правила безопасности труда и охраны окружающей среды.
Знания для 5 разряда
1. Технологический регламент производства продукции овцеводства и козоводства.
2. Особенности технологических процессов на овцеводческих и козоводческих комплексах.
3. Требования к качеству продукции и методы контроля на разных этапах производства.
Знания для 6 разряда
1. Технология содержания племенных маток, производителей и молодняка в условиях комплексной механизации.
2. Устройство, правила эксплуатации и техническое обслуживание средств механизации и механизмов.
3. Методы улучшения племенных качеств поголовья овец и коз.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение технологического регламента заготовки продукции овцеводства и козоводства

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять работы по заготовке продукции овцеводства и козоводства в соответствии с технологическим регламентом.
2. Соблюдать установленные нормы и требования по хранению и транспортировке продукции.
3. Контролировать качество сырья и готовой продукции на соответствие стандартам.
4. Проводить простую подготовку оборудования и инвентаря для заготовки продукции.
5. Вести учет выполненных работ и состояния продукции.
Умения для 3 разряда
1. Осуществлять первичные работы по заготовке продукции овцеводства и козоводства в соответствии с установленными технологическими требованиями.
2. Принимать, сортировать и подготавливать продукцию к последующему хранению или переработке.
3. Соблюдать санитарные и гигиенические требования при выполнении заготовительных операций.
4. Проводить визуальный контроль качества продукции на начальных этапах.
5. Эксплуатировать оборудование для первичной обработки и хранения продукции, следить за его рабочим состоянием.
Умения для 4 разряда
1. Осуществлять полный цикл работ по заготовке продукции овцеводства и козоводства в соответствии с технологическим регламентом.
2. Оценивать качество поступающего сырья и готовой продукции, обеспечивая соблюдение стандартов.
3. Организовывать упаковку, маркировку и размещение продукции для хранения или транспортировки.
4. Обеспечивать соблюдение санитарно-гигиенических и охранных норм на всех этапах производственного процесса.
5. Оформлять производственные документы и вести учет по заготовленной продукции.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и выполнять работы по заготовке продукции овцеводства и козоводства в соответствии с технологическим регламентом.
2. Контролировать соблюдение требований по качеству и безопасности заготовляемой продукции.
3. Осуществлять уход за оборудованием и инструментами, используемыми при заготовке продукции.
4. Вовремя выявлять и устранять отклонения от установленных технологических норм.
Умения для 6 разряда
1. Осуществлять отбор, первичную обработку и сортировку продукции (шерсть, мясо, молоко) по установленным стандартам.
2. Проводить механизированные работы по упаковке и консервации продукции овцеводства и козоводства.
3. Контролировать соблюдение санитарно-гигиенических норм при заготовке и хранении продукции.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные положения технологического регламента заготовки продукции овцеводства и козоводства.
2. Правила хранения, сортировки и транспортировки продукции.
3. Требования к качеству продукции и способы контроля качества.
4. Правила охраны труда и техники безопасности при заготовке продукции.
5. Основы санитарных норм и правил на производстве.
Знания для 3 разряда
1. Технология и порядок заготовки продукции овцеводства и козоводства.
2. Требования технологического регламента по заготовке продукции.
3. Основы санитарных норм и правил при заготовке продукции.
4. Устройство и правила эксплуатации оборудования для заготовки и хранения продукции.
5. Основы охраны труда и техники безопасности при выполнении работ.
Знания для 4 разряда
1. Технологический регламент заготовки продукции овцеводства и козоводства.
2. Методы контроля качества заготовляемой продукции.
3. Правила санитарии и гигиены при заготовке и хранении продукции.
4. Организация хранения и транспортировки продукции.
5. Нормативные требования по охране труда и технике безопасности.
Знания для 5 разряда
1. Технологический регламент заготовки продукции овцеводства и козоводства.
2. Виды продукции овцеводства и козоводства, особенности их заготовки и хранения.
3. Основные требования по качеству, санитарии и безопасности при заготовке продукции.
4. Правила эксплуатации оборудования и инструментов для заготовки продукции.
Знания для 6 разряда
1. Технологические регламенты по заготовке, переработке и хранению продукции овцеводства и козоводства.
2. Требования к качеству шерсти, молока и мяса, методы сортировки и стандартизации.
3. Основы санитарии и гигиены, применяемые при производстве и заготовке животноводческой продукции.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными". Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

2

Смотритель за животными

4

Бригадир овцеводческих комплексов и механизированных ферм

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      15. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

      Исполнитель: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Организации (предприятия) участвующие в разработке: Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр"; НИИ овцеводства и козоводства ТОО "Казахский научно-исследовательский институт животноводства и кормопроизводства".

      Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Кенжебаев Т.Е. зав.отделом НИИ овцеводства и козоводства ТОО "Казахский научно-исследовательский институт животноводства и кормопроизводства". Номер телефона: +7 (778) 828 77 88.

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б, +7 (775) 603 30 97, m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям:

      18. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 27.08.2025

      19. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      Дата ориентировочного пересмотра: 26.10.2029 г.

  приложение --- к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Разведение птиц"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Разведение птиц" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере разведения птиц.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) птицеводство – отрасль животноводства, занимающаяся разведением разных видов сельскохозяйственной птицы. Птица, разводимая с целью получении от нее яиц, мяса, пера, пуха и продуктов ее переработки;

      2) выращивание молодняка птицы – создание комплекса зоотехнических и ветеринарных условий, необходимых для роста молодняка птицы с суточного возраста до убоя или наступления половой зрелости;

      3) клеточное содержание птицы – содержание птицы в клеточной батарее;

      4) напольное содержание птицы – содержание птицы с использованием постилочного материала или сетчатого, или планчатого полов;

      5) вывод молодняка птицы – показатель результатов инкубации яиц, определяемый отношением количества выведенного кондиционного молодняка к количеству всех заложенных яиц в инкубатор, и выражаемый в процентах;

      6) содержание птицы – способ размещения птицы в период выращивания и использования, применяемый при производстве суточного молодняка;

      7) инкубаторно-птицеводческая станция – специализированное предприятие по производству суточного молодняка птицы;

      8) инкубация яиц – выделение птенцов из яиц в инкубаторе;

      9) инкубатор – оборудование, предназначенное для выведения птенцов;

      10) инкубационная станция – специально оборудованное здание с технологическим оборудованием для получения суточного молодняка птицы;

      11) инкубационное яйцо – оплодотворенное яйцо, пригодное для закладки в инкубатор с целью вывода птенцов;

      12) продолжительность инкубации яиц – период от закладки яиц птицы в инкубатор до выборки обсохшего молодняка;

      13) режим инкубации яиц – условия среды, создаваемые в инкубаторе;

      14) схема закладки яиц – cхема размещения партий яиц птицы в инкубаторе в определенном порядке;

      15) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      16) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      17) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      18) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      19) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      20) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      21) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      22) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      23) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      24) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      25) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов;

      26) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      27) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      28) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      29) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) РК – Республика Казахстан;

      2) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      3) КС – Квалификационный справочник;

      4) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      5) ПС – Профессиональный стандарт;

      6) НРК – Национальная рамка квалификаций;

      7) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      8) РП – Разведение птиц.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Разведение птиц

      5. Код профессионального стандарта: A044

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.47 Разведение сельскохозяйственной птицы

      01.47.1 Разведение птицы на мясо, племенной птицы и молодняка

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.47 Разведение сельскохозяйственной птицы

      01.47.2 Производство яиц

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.47 Разведение сельскохозяйственной птицы

      01.47.3 Производство смешанное, мясояичное

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.47 Разведение сельскохозяйственной птицы

      01.47.4 Деятельность инкубаторно-птицеводческих станций

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      75 Ветеринарная деятельность

      75.0 Ветеринарная деятельность

      75.00 Ветеринарная деятельность

      75.00.0 Ветеринарная деятельность

      7. Краткое описание профессионального стандарта: в профессиональном стандарте приведено описание основных профессий, которые относятся к разведению птиц, а также характеристика работ и трудовые функции работников, занимающихся выполнением работ по разведению птиц. Основная цель вида профессиональной деятельности птицеводства: выполнение технологического процесса выращивания и содержания птицы разных видов, пород и кроссов для производства яиц и мяса.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Птицевод - 3 уровень ОРК;

      2) Ветеринарно-санитарный врач - 6 уровень ОРК;

      3) Зоотехник - 5 уровень ОРК;

      4) Технолог-птицевод - 5 уровень ОРК;

      5) Ветеринарный врач - 6 уровень ОРК;

      6) Оператор птицефабрик и механизированных ферм - 3 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Птицевод"

Код группы:

6122-1

Код наименования занятия:

6122-1-001

Наименование профессии:

Птицевод

Уровень квалификации по ОРК:

3

Подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
99. Птицевод. Параграф 1. Птицевод, 2-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
99. Птицевод. Параграф 2. Птицевод, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
99. Птицевод. Параграф 3. Птицевод, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6122-1-002 - Птицевод (фермер), занимающийся производством яиц
6122-1-003 - Фазаневод
6122-9-002 - Птицевод-вакцинатор

Основная цель деятельности:

Выращивание и содержание птицы

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выращивание птицы
2. Содержание птицы

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выращивание птицы



Навык 1:
Кормления птице поголовья, контроль состояния птицы

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Кормить птицу и соблюдать режим кормления.
2. Контролировать состояние птицы, выделять слабых и больных особей.
3. Осуществлять уход за птицей, включая ночное время,собирать павшую птицу.
4. Поддерживать температурный и воздушный режим в помещении.
5. Ручная сортировка, калибровка, мойка, маркировка и упаковка яиц.
6. Осуществлять чистку и дезинфекцию клеток, оборудования и инвентаря.
Умения для 4 разряда
1. Ухаживать за взрослым поголовьем и молодняком при напольном содержании.
2. Готовить корма с добавлением микроэлементов и раздавать их.
3. Регулировать подачу воды, очищать поилки, кормушки, гнезда и удалять помет.
4. Проводить сортировку и выбраковку птицы.
5. Собирать, укладывать, упаковывать и сдавать яйца.
6. Участвовать в профилактических и лечебных мероприятиях.
7. Контролировать воздухообмен, температуру и влажность в птичнике.
8. Обслуживать и очищать оборудование, в том числе противни при клеточном содержании.
Умения для 5 разряда
1. Ухаживать за птицей промышленного стада при клеточном содержании.
2. Ухаживать за племенным молодняком, родительским и селекционно-племенным стадом.
3. Кормить и поить птицу, удалять помет.
4. Применять мероприятия по повышению продуктивности поголовья.
5. Кормить птицу сбалансированными кормами с учетом питательных веществ.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Правила ухода и содержания птицы.
2. Признаки заболеваний птицы.
3. Основные зооветеринарные и санитарные требования к содержанию и выращиванию птицы.
4. Правила сортировки, маркировки и упаковки яиц.
5. Состав и применение дезинфицирующих растворов.
Знания для 4 разряда
1. Основы анатомии и физиологии сельскохозяйственной птицы.
2. Методы повышения продуктивности поголовья.
3. Правила эксплуатации и ухода за технологическим оборудованием.
4. Нормы кормления и порядок скармливания кормов.
5. Потребность птицы в белках, витаминах и минеральных веществах.
Знания для 5 разряда
1. Устройство клеточных батарей и оборудования, используемого при клеточном содержании.
2. Особенности выращивания и содержания племенной птицы.
3. Основные методы селекционно-племенной работы.
4. Нормы и режимы кормления птицы, потребность в белках, витаминах и минеральных веществах.
5. Методы оценки продуктивности и состояния здоровья птицы.
6. Правила санитарии, гигиены и ветеринарно-профилактических мероприятий при клеточном содержании.
7. Основы анатомии и физиологии птицы.
8. Правила эксплуатации и технического обслуживания оборудования при выращивании птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Регулирование микроклимата в птичнике

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Поддерживать заданную температуру и вентиляцию в птичнике.
2. Следить за влажностью и освещением в помещении.
3. Участвовать в очистке и дезинфекции помещения.
4. Наблюдать за состоянием птицы при изменении условий микроклимата.
5. Выполнять простые инструкции по включению/отключению вентиляционного и отопительного оборудования.
Умения для 4 разряда
1. Контролировать и регулировать температуру, влажность и воздухообмен в птичнике в соответствии с установленными нормами.
2. Осуществлять настройку и техническое обслуживание вентиляционного и обогревательного оборудования.
3. Выявлять отклонения микроклимата и устранять причины их возникновения.
4. Вести учет параметров микроклимата и корректировать режимы в зависимости от возраста и физиологического состояния птицы.
5. Соблюдать санитарные нормы при обслуживании оборудования и помещений.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и контролировать оптимальный микроклимат в птичниках с клеточным содержанием.
2. Настраивать автоматические системы вентиляции, отопления и увлажнения воздуха.
3. Оценивать влияние микроклимата на состояние, продуктивность и репродуктивные функции племенной птицы.
4. Участвовать в разработке и корректировке режимов микроклимата в зависимости от физиологического состояния птицы.
5. Анализировать параметры микроклимата, вести учет и применять данные для повышения эффективности содержания.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные требования к микроклимату при содержании птицы.
2. Правила ухода и содержания птицы.
3. Признаки перегрева, переохлаждения и других реакций на нарушение микроклимата.
4. Основные санитарные нормы и требования к воздуху, температуре, влажности.
5. Назначение и правила использования простейшего оборудования для поддержания микроклимата.
Знания для 4 разряда
1. Оптимальные параметры микроклимата для разных возрастных и продуктивных групп птицы.
2. Влияние температуры, влажности, воздухообмена на здоровье и продуктивность птицы.
3. Принципы работы вентиляционного и отопительного оборудования.
4. Правила эксплуатации и обслуживания систем микроклимата.
5. Связь микроклиматических условий с санитарно-гигиеническим состоянием помещений.
Знания для 5 разряда
1. Нормативные параметры микроклимата при клеточном содержании различных категорий птицы.
2. Особенности поддержания микроклимата для племенного, родительского и селекционного поголовья.
3. Устройство, принципы работы и техническое обслуживание климатического оборудования.
4. Воздействие микроклимата на иммунитет, продуктивность и сохранность птицы.
5. Методы контроля, регистрации и анализа микроклиматических условий в птичниках.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Отлов и размещение птицы в клетках или ящиках; подготовка птичников к отлову птицы; затемнение окон, установка ширм в секциях птичника; подноска клеток с птицей и погрузка их на транспорт; передача отловленной птицы в другой цех или сдача ее на убой.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Подготавливать птичники к отлову: затемнять окна, устанавливать ширмы.
2. Отлавливать птицу вручную без нанесения травм.
3. Размещать птицу в клетках или ящиках согласно нормам плотности.
4. Переносить клетки с птицей к месту погрузки.
5. Участвовать в погрузке птицы на транспорт и передаче в другие подразделения или на убой.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать подготовку птичников к отлову (затемнение, установка ширм, разграничение секций).
2. Выполнять отлов птицы с учетом требований к сохранности, минимизации стресса и травматизма.
3. Осуществлять сортировку и предварительную оценку состояния отлавливаемой птицы.
4. Размещать птицу в клетки/ящики с соблюдением санитарных и зоогигиенических требований.
5. Контролировать погрузку птицы на транспорт и передачу в другой цех или на убой.
Умения для 5 разряда
1. Планировать и координировать процесс отлова и перемещения птицы между производственными зонами.
2. Организовывать подготовку птичника с учетом санитарных и биобезопасных требований.
3. Контролировать соблюдение норм плотности посадки при размещении птицы в ящики и клетки.
4. Обеспечивать минимальный стресс и травматизм у птицы при отлове и транспортировке.
5. Проводить инструктаж и контроль действий персонала, задействованного в процессе отлова и погрузки птицы.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Правила безопасного отлова и перемещения птицы.
2. Нормы плотности размещения птицы в контейнерах и ящиках.
3. Методы снижения стресса при отлове и транспортировке.
4. Правила санитарной подготовки помещения к отлову.
5. Способы фиксации и укладки птицы в транспортные средства.
Знания для 4 разряда
1. Зоотехнические и ветеринарно-санитарные нормы при отлове и транспортировке птицы.
2. Требования к плотности посадки и условиям транспортировки птицы.
3. Методы снижения потерь и стрессов при отлове.
4. Техника безопасности и охрана труда при работе с птицей.
5. Правила подготовки птичников и оборудования к отлову.
Знания для 5 разряда
1. Требования к санитарной и эпизоотической безопасности при отлове и перемещении птицы.
2. Особенности поведения различных пород и возрастных групп птицы при отлове.
3. Методы организации отлова с учетом биологических ритмов и состояния поголовья.
4. Нормы погрузки и транспортировки птицы в зависимости от назначения (откорм, убой, пересадка).
5. Технологические инструкции по отлову, сортировке и передаче птицы между производственными подразделениями.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Содержание птицы



Навык 1:
Уход за птицей и помещением

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять ежедневный уход за птицей: кормление, поение, наблюдение за состоянием здоровья.
2. Поддерживать чистоту и порядок в помещениях для содержания птицы.
3. Осуществлять своевременную уборку помета и замена подстилки.
4. Контролировать температурный режим и вентиляцию в птичнике.
5. Помогать в выявлении и изоляции больных птиц.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать уход за взрослым и молодняком промышленного стада птицы при напольном содержании.
2. Регулировать микроклимат (температуру, влажность, вентиляцию) в помещениях для птицы.
3. Контролировать санитарное состояние птичников, проводить уборку и дезинфекцию.
4. Осуществлять уход за оборудованием (поилки, кормушки, клетки) и обеспечивать их исправность.
5. Выявлять и отстранять причины ухудшения состояния птицы и условий содержания.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и контролировать уход за птицей промышленного стада клеточного содержания, племенным молодняком и родительским стадом.
2. Обеспечивать соблюдение оптимальных параметров микроклимата в птичниках с использованием специализированного оборудования.
3. Проводить профилактические мероприятия по поддержанию санитарного состояния помещений и оборудования.
4. Координировать работу персонала по уходу за птицей и содержанию помещений.
5. Анализировать влияние условий содержания на здоровье и продуктивность птицы и принимать меры по их улучшению.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные требования к содержанию и уходу за сельскохозяйственной птицей.
2. Признаки здоровой и больной птицы.
3. Правила санитарии и дезинфекции помещений и оборудования.
4. Влияние микроклимата на состояние птицы.
5. Техники безопасного обращения с птицей и средствами ухода.
Знания для 4 разряда
1. Основы анатомии и физиологии птицы, особенности содержания напольного и клеточного типа.
2. Методы поддержания и регулирования оптимальных условий микроклимата в птичниках.
3. Правила эксплуатации и ухода за технологическим оборудованием.
4. Санитарно-гигиенические нормы содержания птицы.
5. Влияние условий содержания и микроклимата на продуктивность и здоровье птицы.
Знания для 5 разряда
1. Устройство и принципы работы клеточных батарей и микроклиматического оборудования.
2. Особенности содержания племенной и селекционно-племенной птицы.
3. Современные методы и нормы поддержания микроклимата в птицеводческих помещениях.
4. Основы управления производственными процессами в птицеводстве.
5. Санитарно-гигиенические требования и нормы безопасности при содержании птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Содержание помещения и оборудования

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять уборку и дезинфекцию производственных помещений и рабочих мест в птичнике.
2. Очищать и мыть клеточное оборудование, поилки, кормушки и инвентарь вручную.
3. Поддерживать чистоту и порядок в птичнике в течение рабочего дня.
4. Соблюдать правила санитарии и безопасности при работе с оборудованием и помещениями.
5. Контролировать исправность простого инвентаря и сообщать о неисправностях.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать и выполнять комплексную уборку и дезинфекцию птичников с использованием ручных и механизированных методов.
2. Проводить мойку и дезинфекцию клеточного оборудования, поилок, кормушек и инвентаря с соблюдением технологических норм.
3. Контролировать и поддерживать исправность технологического оборудования в птичнике.
4. Осуществлять профилактический ремонт и техническое обслуживание оборудования.
5. Соблюдать санитарные и ветеринарные требования при содержании помещений и оборудования.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать санитарно-гигиенические мероприятия с учетом биобезопасности производства.
2. Контролировать состояние помещений и техническое состояние оборудования, выявлять неисправности.
3. Разрабатывать графики дезинфекции и технического обслуживания оборудования.
4. Обеспечивать соблюдение ветеринарных и санитарных норм при эксплуатации помещений и техники.
5. Внедрять современные технологии очистки, дезинфекции и автоматизированного обслуживания оборудования.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные требования по санитарии и гигиене в птицеводстве.
2. Правила уборки и дезинфекции птицеводческих помещений.
3. Назначение и правильное использование клеточного и обслуживающего оборудования.
4. Основные требования охраны труда и техники безопасности при выполнении уборочных работ.
5. Состав и приготовление дезинфицирующих растворов.
Знания для 4 разряда
1. Санитарно-гигиенические нормы и требования к содержанию птицеводческих помещений.
2. Технологии уборки и дезинфекции, используемые в промышленном птицеводстве.
3. Устройство и эксплуатация технологического оборудования и инвентаря.
4. Правила охраны труда и техники безопасности при работе с оборудованием и химическими средствами.
5. Влияние микроклимата и чистоты помещения на здоровье и продуктивность птицы.
Знания для 5 разряда
1. Требования к санитарному состоянию помещений при различных технологиях содержания птицы.
2. Принципы работы автоматических систем вентиляции, обогрева, поения и кормления.
3. Методы диагностики и устранения неисправностей в оборудовании.
4. Нормативно-правовая база по санитарным требованиям и охране труда.
5. Современные средства и методы дезинфекции, особенности их применения в птицеводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Доброжелательность
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

5

Зоотехник

10. Карточка профессии "Ветеринарно-санитарный врач"

Код группы:

2250-0

Код наименования занятия:

2250-0-002

Наименование профессии:

Ветеринарно-санитарный врач

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства, утв. приказом МСХ РК от 21.08.2019 года № 307. Национальный классификатор РК 01. 2017 г. Утвержден 11. 05. 2017г. №130-од.
Ветеринария

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Не менее 3 лет по соответствующему направлению

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

2250-0-003 - Ветеринарный врач
1342-2-004 - Заведующий ветеринарной лабораторией
2250-0-005 - Ветеринарный врач (эпидемиолог)

Основная цель деятельности:

Профилактика заболеваний птиц, дезинфекция, дезинсекция и дератизация. Ветеринарно-санитарный контроль качества и безопасности продукции.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы мяса и продуктов убоя птицы.
2. Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы яиц и продуктов инкубации.
3. Обеспечение ветеринарно-санитарного благополучия объектов птицеводства.

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы мяса и продуктов убоя птицы.



Навык 1:
Проведение убоя птицы, ветеринарно-санитарная экспертиза мяса и продуктов убоя птицы, оценка их пищевой безопасности в соответствии с установленными ветеринарно-санитарными нормами.

Умения:
1. Определять допустимость убоя птицы на мясо на основе результатов предубойного осмотра.
2. Проводить послеубойный ветеринарный осмотр птицы с применением методов ветеринарно-санитарной экспертизы.
3. Осуществлять осмотр разделанного мяса птицы для определения пригодности к употреблению.
4. Проводить идентификацию видовой принадлежности мяса птицы в случае подозрения на фальсификацию.
5. Применять лабораторное оборудование для исследований мяса и продуктов убоя птицы.
6. Оформлять ветеринарные документы на мясо и продукты убоя птицы в соответствии с ветеринарно-санитарными требованиями.

Знания:
1. Ветеринарно-санитарные и пищевые требования к мясу и продуктам убоя птицы согласно законодательству РК.
2. Порядок предубойного и послеубойного осмотра птицы, мяса и субпродуктов.
3. Методики определения свежести мяса птицы.
4. Методы идентификации мяса птицы и определения его видовой принадлежности.
5. Правила проведения лабораторных исследований продукции убоя птицы на токсичность и наличие загрязнителей.
6. Порядок обеззараживания, утилизации и уничтожения мяса птицы, признанного непригодным к употреблению.

Возможность признания навыка:

Не трубется

Навык 2:
Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы яиц и продуктов инкубации.

Умения:
1. Осуществлять ветеринарно-санитарный осмотр яиц перед закладкой в инкубатор.
2. Выявлять признаки порчи, загрязнений или нарушений скорлупы.
3. Проводить отбор проб для лабораторного исследования.
4. Определять пригодность яиц для инкубации или пищевого использования.
5. Оформлять документы по результатам ветсанэкспертизы.
6. Контролировать условия хранения яиц до и после экспертизы.

Знания:
1. Нормативные требования к качеству яиц, используемых в птицеводстве.
2. Методы визуальной и лабораторной оценки качества яиц.
3. Правила обеззараживания и утилизации непригодных яиц.
4. Порядок оформления ветеринарных документов.
5. Требования к санитарному состоянию оборудования для хранения яиц.
6. Основы гигиены и ветеринарии в процессе инкубации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы яиц и продуктов инкубации.



Навык 1:
Оценка качества и пищевой безопасности яиц, продуктов инкубации и побочных продуктов птицеводства.

Умения:
1. Проводить ветеринарно-санитарный осмотр пищевых и инкубационных яиц.
2. Определять пригодность яиц по органолептическим, физико-химическим и микробиологическим показателям.
3. Использовать лабораторное оборудование для анализа качества яиц и продуктов инкубации.
4. Оформлять ветеринарные документы и заключения по результатам экспертизы.
5. Контролировать условия хранения и транспортировки яиц.
6. Проводить обеззараживание и утилизацию некачественной продукции.

Знания:
1. Ветеринарно-санитарные требования к качеству яиц и инкубационного материала.
2. Методики оценки свежести и доброкачественности яиц.
3. Порядок проведения лабораторных исследований продуктов птицеводства.
4. Нормативные документы по пищевой безопасности в птицеводстве.
5. Способы обеззараживания, утилизации и уничтожения некачественной продукции.
6. Правила оформления ветеринарно-сопроводительных документов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организовывать и проводить ветеринарно-санитарные мероприятия в птицеводческих хозяйствах.

Умения:
1. Подготавливать транспортные средства для перевозки инкубационного яйца, суточного молодняка и взрослой птицы.
2. Осуществлять ветеринарно-санитарный контроль при перевозке птицы и продукции птицеводства.
3. Контролировать условия перевозки: плотность посадки, вентиляция, кормление и поение при длительной транспортировке.
4. Проводить ветеринарно-санитарные мероприятия при выявлении признаков заболеваний у птицы в процессе перевозки.
5. Контролировать качество мойки и дезинфекции транспорта, предназначенного для перевозки птицы и яиц.

Знания:
1. Ветеринарно-санитарные требования при перевозке инкубационного яйца, суточного молодняка и взрослой птицы.
2. Требования к перевозке яиц, мяса птицы и другого сырья птицеводства.
3. Порядок оформления ветеринарных сопроводительных документов при перевозке птицы и яиц.
4. Правила дезинфекции транспортных средств после перевозки птицы.
5. Профилактические меры и требования охраны труда при работе с транспортируемой птицей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Обеспечение ветеринарно-санитарного благополучия объектов птицеводства.



Навык 1:
Организация и проведение зоогигиенических и ветеринарно-санитарных мероприятий на объектах птицеводства.

Умения:
1. Разрабатывать и реализовывать ветеринарно-санитарные мероприятия на птицефабриках и инкубаторах.
2. Контролировать соблюдение зоогигиенических требований в помещениях для содержания птицы.
3. Осуществлять мониторинг эпизоотической ситуации и санитарного состояния птичников.
4. Проводить профилактическую дезинфекцию, дератизацию и дезинсекцию.
5. Вести ветеринарную документацию и отчеты. 6. Организовывать санитарные пропускники, спецрежимы и зоны биобезопасности.

Знания:
1. Ветеринарные нормы и правила, регламентирующие содержание и разведение птицы.
2. Санитарно-эпидемиологические требования к птицеводческим помещениям и оборудованию.
3. Методики профилактической и очаговой дезинфекции.
4. Порядок ведения ветеринарной отчетности и документации.
5. Основы эпизоотологии и эпидемиологии в птицеводстве.
6. Требования биобезопасности при разведении и содержании птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Ветеринарно-санитарный контроль при перевозках птицы, яиц и продуктов птицеводства

Умения:
1. Подготавливать транспортные средства к перевозке инкубационных яиц, суточного молодняка и взрослой птицы.
2. Осуществлять ветеринарно-санитарный контроль при транспортировке птицы и продукции птицеводства.
3. Контролировать условия перевозки: плотность посадки, вентиляцию, кормление и водопой при длительных перевозках птицы.
4. Проводить ветеринарно-санитарные мероприятия при выявлении признаков заболеваний у птицы в процессе перевозки.
5. Контролировать качество мойки и дезинфекции транспорта, используемого для перевозки птицы и яиц.

Знания:
1. Ветеринарно-санитарные правила транспортировки инкубационных яиц, молодняка и взрослой птицы.
2. Требования к перевозке яиц, мяса птицы и другого сырья птицеводства.
3. Порядок оформления ветеринарных сопроводительных документов при перевозке птицы и яиц.
4. Правила дезинфекции транспортных средств после перевозки птицы.
5. Меры профилактики и требования охраны труда при работе с транспортируемой птицей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Самостоятельность и ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Ветеринарный врач

11. Карточка профессии "Зоотехник"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-007

Наименование профессии:

Зоотехник

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 15. Зоотехник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Зоотехник I категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника II категории не менее 3 лет;
Зоотехник II категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 3 лет или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 5 лет; Зоотехник без категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

1310-1-011 - Главный зоотехник

Основная цель деятельности:

Разведение, выращивание, рациональное использование и защита племенных птиц, сохранение их здоровья и высокой плодовитости

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Контроль и координация работ по разведению, выращиванию птиц и ухода за ними в целях обеспечения высокой продуктивности и качества продукции птицеводства
2. Уход за птицами в соответствии с ветеринарно-санитарными правилами и нормами. Ведет книги расходов кормов. Составляет рационы кормления птиц

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Контроль и координация работ по разведению, выращиванию птиц и ухода за ними в целях обеспечения высокой продуктивности и качества продукции птицеводства



Навык 1:
Внедрение на птицефабриках прогрессивных методов содержания, кормления и ухода за поголовьем

Умения:
1. Организовывать работы по содержанию, кормлению и уходу за птицей с учетом их физиологических потребностей.
2. Разрабатывать и внедрять прогрессивные технологии кормления, в том числе использование сбалансированных кормов и рационов.
3. Анализировать продуктивность птицы и разрабатывать меры по ее повышению.
4. Координировать действия персонала по уходу за птицей и контролировать соблюдение зоогигиенических требований.

Знания:
1. Основы генетики, физиологии, анатомии и зоологии сельскохозяйственной птицы.
2. Принципы рационального кормления и содержания птицы различных возрастных групп и направлений продуктивности.
3. Методы оценки продуктивности и состояния здоровья птицы.
4. Основы ветеринарии в птицеводстве.
5. Применение компьютерных технологий для учета и анализа зоотехнических показателей.
6. Основы менеджмента, планирования, организации труда и экономики в птицеводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Определяет режим содержания птиц (температура, влажность воздуха)

Умения:
1. Выбирать оптимальные технологии содержания птицы, соответствующие зоогигиеническим нормам и целям производства.
2. Создавать и поддерживать оптимальные параметры микроклимата (температура, влажность, вентиляция) в помещениях для содержания птицы.
3. Контролировать и корректировать микроклимат в зависимости от возраста и физиологического состояния птицы.
4. Использовать технические средства и оборудование для мониторинга условий содержания.

Знания:
1. Влияние параметров микроклимата на здоровье, поведение и продуктивность птицы.
2. Нормативные параметры микроклимата (температура, влажность, газовый состав воздуха) для разных возрастных и продуктивных групп птицы.
3. Последствия нарушений условий содержания и методы их устранения.
4. Принципы работы вентиляционных и климатических систем в птичниках.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Уход за птицами в соответствии с ветеринарно-санитарными правилами и нормами. Ведет книги расходов кормов. Составляет рационы кормления птиц



Навык 1:
Ведение первичной зоотехнической документации и выращивание птиц в закрепленной зоне обслуживания

Умения:
1. Вести учетные записи по кормлению, продуктивности, заболеваемости и другим параметрам в рамках зоотехнической документации.
2. Документировать движение поголовья и расход кормов.
3. Пользоваться современными средствами вычислительной техники, коммуникаций и связи для ведения документации.
4. Контролировать соблюдение ветеринарно-санитарных требований в обслуживаемой зоне.

Знания:
1. Правила ведения первичной зоотехнической документации, формы и порядок ее заполнения.
2. Основы планирования и отчетности: составление месячных, квартальных и годовых планов.
3. Ветеринарно-санитарные нормы содержания птицы.
4. Характерные риски и методы их минимизации при выращивании птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Составляет рационы кормления птиц

Умения:
1. Разрабатывать и корректировать рационы кормления в зависимости от породы, возраста, продуктивности и физиологического состояния птицы.
2. Обеспечивать внедрение прогрессивных и экономически эффективных методов кормления.
3. Составлять задания на кормление и контролировать их выполнение на производстве.
4. Оценивать качество кормов и их соответствие зоотехническим требованиям.

Знания:
1. Анатомо-физиологические особенности пищеварительной системы сельскохозяйственной птицы.
2. Основы кормления, зоогигиены, физиологии, генетики, зоотехнии и зоотехнологии.
3. Требования к питательности и сбалансированности рационов.
4. Способы хранения, приготовления и распределения кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Главный зоотехник

12. Карточка профессии "Технолог-птицевод"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-024

Наименование профессии:

Технолог-птицевод

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2020 года № 22003.
Параграф 49. Инженер-технолог (Технолог)

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Технология производства пищевых продуктов

Квалификация:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Животноводство

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Технолог – птицевод I категории: высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и стаж работы в должности инженера - технолога II категории не менее 2 лет;
Технолог – птицевод II категории: высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и стаж работы в должности инженера - технолога без категории не менее 3 лет;
Технолог – птицевод без категории: высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров без предъявления требований к стажу работы или техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) и стаж работы в должности техника I категории не менее 3 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3142-0-007 - Зоотехник

Основная цель деятельности:

Разведение, выращивание, рациональное использование и защита племенных птиц, сохранение их здоровья и высокой плодовитости

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация и планирование технологического процесса, контроль и анализ с последующим решением управленческих задач
2. Производство продукции птицеводства

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация и планирование технологического процесса, контроль и анализ с последующим решением управленческих задач



Навык 1:
Управление производством птицеводческой продукции

Умения:
1. Анализировать производственные процессы и оперативно реагировать на возникающие проблемы.
2. Применять современные методы и технологии в разведении, содержании птицы и переработке продукции (яйцо, мясо, пух, перо).
3. Разрабатывать новые технологические решения в соответствии с задачами предприятия.
4. Комплексно подходить к решению технологических и организационных задач в рамках специфики птицефабрики.
5. Принимать обоснованные и своевременные управленческие решения.

Знания:
1. Современные технологии содержания, откорма, воспроизводства и переработки продукции птицеводства.
2. Биологические и производственные особенности современных мясных и яичных кроссов птицы и требования к условиям их содержания.
3. Нормы зоогигиены, микроклимата, освещения, вентиляции и плотности посадки птицы.
4. Стандарты качества и требования к безопасности продукции птицеводства.
5. Технологические регламенты и инструкции по всем этапам производственного цикла птицефабрики.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Поиск и применение ресурсосберегающих, инновационных технологий птицеводства

Умения:
1. Анализировать деятельность предприятия, проектировать и внедрять эффективные технологии в производство.
2. Быстро реагировать на рыночные изменения и определять приоритетные направления производства в отрасли птицеводства.
3. Оценивать эффективность использования ресурсов (кормов, энергии, воды) и предлагать меры по их оптимизации.
4. Использовать данные мониторинга и анализа производственных процессов для совершенствования технологий.

Знания:
1. Методы проектирования и внедрения технологий в производство.
2. Методы выявления и оценки рисков.
3. Основы ресурсосбережения и энергоэффективности в птицеводстве.
4. Принципы устойчивого развития и экологической безопасности в агропромышленном комплексе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Производство продукции птицеводства



Навык 1:
Рациональное кормление сельскохозяйственной птицы

Умения:
1. Контролировать полноценность кормления сельскохозяйственной птицы.
2. Оптимизировать рецепты комбикормов по качеству и себестоимости.
3. Определять потребность в кормах и кормовых добавках на определенный период.
4. Применять информационные технологии в организации кормления.
5. Анализировать влияние рационов на продуктивность и здоровье птицы.

Знания:
1. Виды и кормовая ценность кормов и кормовых добавок для сельскохозяйственной птицы.
2. Физиология пищеварения птицы.
3. Техника составления и балансирования рационов и рецептов комбикормов.
4. Потребность птицы в питательных веществах в зависимости от возраста, направления продуктивности и условий содержания.
5. Методы оценки питательности, качества и безопасности кормов.
6. Основы использования автоматизированных систем учета и планирования кормления.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Применение безотходных технологий в птицеводстве

Умения:
1. Определять объемы и состав отходов птицеводческих предприятий.
2. Оценивать количество и качество помета с учетом вида, возраста и физиологического состояния птицы.
3. Организовывать сбор, хранение и транспортировку помета и других отходов производства.
4. Осуществлять контроль за применением технологий переработки отходов в удобрения, биотопливо и кормовые добавки.

Знания:
1. Современные методы утилизации и переработки помета в удобрения и биотопливо.
2. Технологии переработки отходов убоя птицы, включая мясокостную, перьевую и кровяную муку.
3. Экологические требования и нормы безопасности при обращении с отходами птицеводства.
4. Основы экономической эффективности внедрения безотходных технологий в птицеводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Селекционно-племенная работа в птицеводстве. Контроль качества и безопасности продуктов птицеводства

Умения:
1. Организовывать племенную работу на птицеводческих предприятиях.
2. Вести племенной учет, идентификацию и мечение птицы.
3. Проводить отбор, бонитировку и оценку племенной ценности птицы.
4. Оценивать качество, безопасность и соответствие продукции птицеводства требованиям стандартов.
5. Вести документацию по племенной и производственной работе.

Знания:
1. Методы разведения, отбора и селекции сельскохозяйственной птицы.
2. Основные породы, кроссы, линии и их продуктивные особенности.
3. Показатели племенной ценности и методы их расчета.
4. Методы оценки качества и безопасности продукции (мясо, пищевые и инкубационные яйца).
5. Требования технических регламентов и нормативов на продукцию птицеводства.
6. Правила ведения племенной документации и отчетности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Целеустремленность
Аккуратность
Вежливость
Инициативность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Главный технолог

13. Карточка профессии "Ветеринарный врач"

Код группы:

2250-0

Код наименования занятия:

2250-0-003

Наименование профессии:

Ветеринарный врач

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

Приказ министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307 "Об утверждении типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов сельскохозяйственных организаций". Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Ветеринарный врач

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Не менее 3 лет по соответствующему профилю

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

2250-0-003 - Ветеринарный врач
2250-0-005 - Ветеринарный врач (эпидемиолог)
2250-0-002 - Ветеринарно-санитарный врач

Основная цель деятельности:

Сохранение и обеспечение здоровья сельскохозяйственной птицы, профилактика и лечение заболеваний, улучшение племенных и продуктивных качеств птицы, обеспечение ветеринарного контроля на всех этапах производства. Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы продукции птицеводства для обеспечения ее безопасности.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Проведение диагностики заболеваний и определение причин их возникновения у птицы.
2. Лечение и профилактика болезней птиц
3. Осуществление ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний птиц

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Проведение диагностики заболеваний и определение причин их возникновения у птицы.



Навык 1:
Применение принципов диагностики болезней птицы.

Умения:
1. Проводить клинические, лабораторные, иммунологические и инструментальные исследования птицы для постановки диагноза.
2. Использовать современные методы диагностики и протоколы лечения заболеваний птицы в ветеринарной практике.
3. Определять причины, механизмы развития патологических процессов у птицы и давать обоснованные ветеринарные заключения.
4. Применять специализированные программы для учета, анализа и диагностики заболеваний птицы.
5. Соблюдать требования охраны труда, ветеринарной безопасности и санитарии при диагностических мероприятиях.

Знания:
1. Законодательство РК в сфере ветеринарии, включая нормы по птицеводству.
2. Методы клинического и лабораторного исследования птицы.
3. Классификация и признаки основных заболеваний сельскохозяйственной птицы.
4. Методики анализа результатов инструментальных исследований птицы.
5. Меры безопасности при работе с диагностическим оборудованием и птицей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение посмертного диагностического вскрытия сельскохозяйственной птицы и постановка патологоанатомического диагноза.

Умения:
1. Проводить ветеринарный осмотр и вскрытие трупов павшей птицы с целью выявления причин гибели.
2. Осуществлять отбор патологического материала от павшей птицы для последующих лабораторных исследований.
3. Применять специализированные инструменты и оборудование при вскрытии трупов птицы.
4. Анализировать изменения органов и систем птицы для постановки патологоанатомического диагноза.
5. Оформлять акты вскрытия павшей птицы и готовить заключения по результатам экспертизы.

Знания:
1. Методики и техника вскрытия трупов сельскохозяйственной птицы.
2. Последовательность исследования органов и тканей птицы при вскрытии.
3. Правила отбора проб от павшей птицы для лабораторных исследований в соответствии с методическими документами.
4. Ветеринарно-санитарные нормы проведения вскрытия птицы в соответствии с законодательством РК.
5. Требования к составлению протокола (акта) патологоанатомического вскрытия птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Лечение и профилактика болезней птиц



Навык 1:
Проведение лечебных мероприятий при заболеваниях птицы различной этиологии.

Умения:
1. Применять терапевтические, хирургические и профилактические методы лечения болезней птицы.
2. Проводить лечение больной птицы, контролировать соблюдение санитарно-зоогигиенических норм при содержании, кормлении и уходе за птицей.
3. Использовать специализированное оборудование, инструменты и препараты для лечения птицы.
4. Оценивать качество ветеринарных препаратов, применяемых для лечения птицы, в соответствии с нормативными требованиями.
5. Соблюдать правила техники безопасности и биозащиты при проведении лечебных мероприятий у птицы.

Знания:
1. Принципы подбора и применения лекарственных средств и схем лечения птицы при различных заболеваниях.
2. Методы ветеринарного лечения и профилактики заболеваний, характерных для птицеводства.
3. Физиологические нормы и патологии жизненно важных функций у птицы.
4. Устройство, назначение и безопасное использование оборудования и инструментов при лечении птицы.
5. Фармакологические особенности ветеринарных препаратов, применяемых в птицеводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Осуществление мероприятий по профилактике заболеваний у сельскохозяйственной птицы.

Умения:
1. Разрабатывать и внедрять планы профилактических, ветеринарно-санитарных и зоогигиенических мероприятий на птицефабриках и в фермерских хозяйствах.
2. Обеспечивать ветеринарно-санитарное благополучие объектов птицеводства и мест хранения, переработки и реализации птицепродукции.
3. Организовывать и контролировать проведение дезинфекции, дезинсекции и дератизации в птичниках, инкубаториях и смежных помещениях.
4. Обеспечивать выполнение требований ветеринарного законодательства и санитарных норм по защите птицы и людей от общих инфекций.
5. Контролировать соблюдение зооветеринарных правил содержания, кормления и профилактики болезней у птицы.

Знания:
1. Методы и средства проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации на птицеводческих объектах.
2. Ветеринарно-санитарные требования к содержанию птицы и производству птицепродукции.
3. Законодательные и нормативные документы РК в области ветеринарии, применительно к птицеводству.
4. Современные подходы к профилактике природноочаговых и антропозоонозных болезней птицы.
5. Порядок утилизации птичьих трупов, инкубационного и биологического отхода.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Осуществление ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний птиц



Навык 1:
Осуществление карантинных мероприятий на объектах птицеводства.

Умения:
1. Разрабатывать план ветеринарно-профилактических и карантинных мероприятий на птицефабриках, в инкубаториях и фермерских хозяйствах.
2. Организовывать и контролировать проведение карантинных мероприятий при выявлении инфекционных заболеваний у птицы.
3. Использовать специализированные информационные системы и базы данных для учета, отслеживания и анализа карантинных мероприятий на объектах птицеводства.

Знания:
1. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" и нормативные акты, регулирующие ветеринарный контроль в птицеводстве.
2. Правила и инструкции по проведению карантинных мероприятий в птичниках и на птицеводческих объектах.
3. Порядок установления карантина и ограничительных мер при выявлении опасных и особо опасных инфекций у сельскохозяйственной птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение анализа эпизоотической обстановки в птицеводческих хозяйствах.

Умения:
1. Составлять план ветеринарного учета и отчетности по мероприятиям при инфекционных заболеваниях сельскохозяйственной птицы.
2. Осуществлять полную изоляцию очага эпизоотии среди птицы и обеспечивать выполнение ветеринарно-санитарных мероприятий в соответствии с эпизоотической ситуацией.
3. Организовывать и контролировать проведение дезинфекции, дезинсекции, дератизации и при необходимости дезактивации в птичниках и на территории птицеводческих объектов.

Знания:
1. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" и ветеринарные нормативы, применимые к птицеводству.
2. Способы и средства дезинфекции, дезинсекции и дератизации в помещениях для содержания птицы.
3. Нормативные параметры микроклимата (температура, влажность, вентиляция) в птичниках.
4. Правила организации и проведения ветеринарно-санитарных мероприятий при вспышках инфекционных заболеваний у птицы.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Проведение ветеринарно-санитарной экспертизы продуктов животного и растительного происхождения, включая продукцию птицеводства.

Умения:
1. Организовывать ветеринарный осмотр сельскохозяйственной птицы и обеспечивать контроль за их состоянием перед убоем.
2. Применять правила ветеринарно-санитарной экспертизы при предубойной подготовке птицы и при оценке качества продуктов птицеводства (мяса, яиц, субпродуктов), а также продуктов растительного происхождения.
3. Работать с лабораторным оборудованием и приборами при проведении лабораторных исследований продукции птицеводства и растительного происхождения.
4. Контролировать ветеринарно-санитарное состояние продуктов птицеводства и растительного происхождения в процессе хранения и транспортировки.

Знания:
1. Методики ветеринарно-санитарной экспертизы мяса птицы, яиц, субпродуктов и растительной продукции.
2. Формы журналов учета регистрации проб, результаты экспертиз продуктов и сырья животного и растительного происхождения.
3. Законодательные требования РК к безопасности продуктов убоя, яиц, мяса птицы, растительного сырья и их соответствие санитарным нормам.
4. Порядок обеззараживания, утилизации и уничтожения продукции птицеводства и растительного происхождения, признанной непригодной.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

7

Главный ветеринарный врач

14. Карточка профессии "Оператор птицефабрик и механизированных ферм"

Код группы:

8341-9

Код наименования занятия:

8341-9-014

Наименование профессии:

Оператор птицефабрик и механизированных ферм

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
92. Оператор птицефабрик и механизированных ферм. Параграф 5. Оператор птицефабрик и механизированных ферм, 6-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
92. Оператор птицефабрик и механизированных ферм. Параграф 1. Оператор птицефабрик и механизированных ферм, 2-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
92. Оператор птицефабрик и механизированных ферм. Параграф 2. Оператор птицефабрик и механизированных ферм, 3-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
92. Оператор птицефабрик и механизированных ферм. Параграф 3. Оператор птицефабрик и механизированных ферм, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
92. Оператор птицефабрик и механизированных ферм. Параграф 4. Оператор птицефабрик и механизированных ферм, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Механизация сельского хозяйства

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6122-1-002 - Птицевод (фермер), занимающийся производством яиц
6122-1-003 - Фазаневод
6122-9-002 - Птицевод-вакцинатор
6122-3-001 - Оператор по искусственному осеменению птицы

Основная цель деятельности:

Обеспечение сортировки, калибровки, мойки, маркировки и упаковки яиц, а также прием яиц от заказчиков.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Прединкубационная подготовка яиц.
2. Выполнение процесса инкубации яиц
3. Выборка и сортировка суточного молодняка

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Прединкубационная подготовка яиц.



Навык 1:
Прием, сортировка, маркировка и укладка яиц в инкубацию.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Принимать и сортировать инкубационные яйца по категориям.
2. Проводить мойку загрязненных яиц с использованием яйцемоечных машин.
3. Маркировать яйца в соответствии с установленными требованиями.
4. Укладывать яйца в кассеты и инкубационные лотки с соблюдением техники безопасности.
5. Подавать и убирать тару, поддерживать чистоту рабочего места и оборудования.
Умения для 3 разряда
1. Проводить сортировку и калибровку инкубационных яиц согласно стандартам.
2. Участвовать в приеме и подготовке яиц к инкубации (дезинфекция, маркировка, укладка).
3. Работать с оборудованием для мойки и сортировки яиц.
4. Контролировать качество и целостность яиц перед закладкой.
5. Подготавливать инкубационные лотки и тару к работе.
Умения для 4 разряда
1. Осуществлять сбор яиц из контрольных гнезд с полной идентификационной маркировкой.
2. Выполнять сортировку, дезинфекцию, облучение и закладку яиц в инкубатор по установленной технологии.
3. Поддерживать параметры микроклимата в инкубационных помещениях и инкубаторах (температура, влажность, вентиляция).
4. Проводить контрольные просмотры инкубационного материала и выбраковку неполноценных яиц.
5. Организовывать выгрузку молодняка, его сортировку, учет, утилизацию слабого молодняка и упаковку суточных птенцов.
6. Обслуживать и проводить технический уход за инкубаторами, дезустановками, мойками и прочим оборудованием.
7. Осуществлять дезинфекцию помещений, инкубаторов, тары и инвентаря.
Умения для 5 разряда
1. Принимать и проверять инкубационные яйца по качеству, весу и внешнему виду.
2. Сортировать и калибровать яйца по породам, линиям и категориям.
3. Проводить маркировку яиц с указанием номера гнезда, несушки и даты снесения.
4. Взвешивать яйца и размещать в инкубационные лотки по номерам матерей.
5. Использовать механизированное оборудование для укладки и транспортировки яиц.
6. Контролировать соблюдение санитарных требований при работе с яйцом.
7. Вести учет закладки яиц в соответствии с племенной документацией.
Умения для 6 разряда
1. Принимать и проверять инкубационные яйца с учетом требований по породам, кроссам и линиям.
2. Проводить углубленную сортировку яиц по племенной ценности и биологическим показателям.
3. Маркировать яйца с учетом селекционных признаков и родословных данных.
4. Выполнять укладку яиц в инкубационные лотки с учетом породных особенностей и программ выведения.
5. Осуществлять контроль качества яиц на всех этапах подготовки к инкубации.
6. Применять механизированные и автоматизированные средства при сортировке и укладке яиц.
7. Участвовать в планировании и организации процесса инкубации с учетом селекционных задач.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Правила сортировки, маркировки и укладки яиц для инкубации.
2. Категории качества яиц и требования к инкубационному материалу.
3. Устройство и принцип работы яйцемоечных и сортировочных машин.
4. Санитарно-гигиенические нормы при подготовке яиц к инкубации.
5. Правила хранения и транспортировки инкубационных яиц.
Знания для 3 разряда
1. Государственные стандарты качества и сортировки яиц для инкубации.
2. Методы дезинфекции и подготовки яиц к инкубации.
3. Порядок приема, маркировки и укладки яиц в инкубационные шкафы.
4. Устройство оборудования для сортировки и мойки яиц.
5. Правила санитарной обработки помещений и инвентаря.
Знания для 4 разряда
1. Технология инкубации яиц разных видов птицы, режимы и особенности закладки.
2. Устройство и принципы работы инкубаторов различных марок и типов.
3. Методики биологического и визуального контроля яиц на всех этапах инкубации.
4. Ветеринарно-санитарные правила для инкубационных цехов.
5. Устройство, применение и правила безопасности при работе с дезинфекционным оборудованием.
6. Нормативные требования к сортировке, маркировке и подготовке молодняка к отправке.
Знания для 5 разряда
1. Требования к качеству и отбору инкубационного яйца.
2. Порядок сортировки, маркировки и укладки яиц по породам и линиям.
3. Основы анатомии и физиологии птицы, влияющие на инкубационные качества яйца.
4. Методы отбора и подготовки племенного материала.
5. Устройство оборудования для сортировки, взвешивания и укладки яиц.
6. Ветеринарно-санитарные требования при работе с инкубационным яйцом.
7. Порядок ведения племенной документации и учета яиц.
8. Требования ветеринарно-санитарных норм и биобезопасности при работе с инкубационным яйцом.
Знания для 6 разряда
1. Технология клеточного содержания племенной и селекционной птицы.
2. Методы биологической и селекционной оценки инкубационных яиц.
3. Стандарты качества яиц различных пород, кроссов и линий.
4. Устройство оборудования для механизированной сортировки, взвешивания и укладки яиц.
5. Особенности воспроизводства и наследуемости продуктивных признаков птицы.
6. Основы зоотехнии, анатомии и физиологии всех видов сельскохозяйственной птицы.
7. Методы индивидуального отбора, бонитировки и ведения селекционной документации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Дезинфекция, хранение яиц, закладка инкубационных лотков, регистрация температурно-влажного режима.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Выполнять простые работы по дезинфекции инкубационных яиц вручную или с применением установок.
2. Осуществлять укладку яиц в инкубационные лотки под контролем специалиста.
3. Соблюдать правила хранения яиц до инкубации (температура, влажность, вентиляция).
4. Вести простейшую регистрацию температуры и влажности воздуха по указаниям.
5. Подготавливать оборудование и инвентарь для дезинфекции и хранения яиц.
Умения для 3 разряда
1. Проводить дезинфекцию яиц с применением дезустановок и растворов по установленным нормам.
2. Выполнять закладку яиц в инкубационные лотки с учетом породы, линии и сроков хранения.
3. Осуществлять контроль и запись температурно-влажностного режима в помещении хранения и инкубации.
4. Следить за состоянием оборудования (лотки, стеллажи, камеры хранения) и проводить его санитарную обработку.
5. Готовить и транспортировать яйца к месту хранения или инкубации с соблюдением ветеринарных требований.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать и проводить дезинфекцию яиц и инкубационного оборудования с применением специализированных средств и технологий.
2. Контролировать и корректировать температурно-влажностный режим в инкубаторах и помещениях хранения яиц.
3. Вести точный учет и регистрацию данных по условиям хранения и инкубации яиц.
4. Осуществлять сортировку яиц по категориям качества для закладки в инкубацию.
5. Обеспечивать подготовку и своевременную закладку инкубационных лотков с учетом технологических требований и породных особенностей.
Умения для 5 разряда
1. Планировать и контролировать проведение дезинфекции яиц, инкубационного оборудования и помещений с применением современных методов и средств.
2. Осуществлять комплексный контроль температурно-влажностного режима и газообмена в инкубаторах с корректировкой параметров по технологическим нормативам.
3. Вести точную регистрацию и анализ данных по условиям хранения и инкубации для обеспечения максимальной выводимости.
4. Организовывать подготовку и закладку инкубационных лотков с учетом генетических и породных особенностей птицы.
5. Контролировать качество хранения яиц, выявлять и устранять отклонения, влияющие на продуктивность.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать проведение комплексной дезинфекции инкубационного оборудования, яиц и помещений с применением высокоэффективных средств и технологий.
2. Самостоятельно устанавливать и корректировать оптимальные температурно-влажностные режимы и параметры газообмена в инкубаторах с использованием автоматизированных систем контроля.
3. Проводить анализ и интерпретацию данных температурно-влажностного режима, выявлять отклонения и принимать меры по их устранению для обеспечения максимальной выводимости.
4. Руководить процессом закладки инкубационных лотков с учетом генетических особенностей и племенных требований, обеспечивая точность и качество работ.
5. Обеспечивать ведение и контроль племенной и технологической документации, регистрировать все параметры и результаты инкубации.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные правила санитарной обработки яиц перед закладкой в инкубатор.
2. Условия хранения яиц: допустимые температурно-влажностные параметры.
3. Порядок укладки яиц в лотки по срокам сбора и видам птицы.
4. Основы ветеринарно-санитарных требований к работе с инкубационным яйцом.
5. Назначение и правила эксплуатации простейших приборов учета температуры и влажности.
Знания для 3 разряда
1. Нормы и режимы хранения инкубационных яиц разных видов птицы.
2. Правила и средства дезинфекции яиц, инвентаря и оборудования.
3. Основы ведения документации по закладке и хранению яиц.
4. Требования к инкубационному яйцу (качество, свежесть, целостность).
5. Основы санитарно-гигиенических норм на инкубационных участках.
Знания для 4 разряда
1. Технология дезинфекции яиц и оборудования с учетом видов дезинфицирующих средств и норм их применения.
2. Особенности температурно-влажностных режимов для разных видов и пород птицы на всех этапах инкубации.
3. Основы биологического контроля за процессом инкубации и хранения яиц.
4. Правила ведения и контроля нормативной документации по инкубации.
5. Влияние условий хранения и обработки яиц на качество и выведение молодняка.
Знания для 5 разряда
1. Современные методы и средства дезинфекции яиц и оборудования, нормативы их применения.
2. Технологические особенности регулирования микроклимата (температуры, влажности, газообмена) в инкубаторах.
3. Методы биологического и технического контроля качества инкубации и хранения яиц.
4. Влияние микроклимата и санитарных мероприятий на качество и выводимость молодняка.
5. Особенности племенной работы, учет и регистрация технологических данных в инкубационных процессах.
Знания для 6 разряда
1. Современные автоматизированные и механизированные системы контроля и регулирования микроклимата в инкубаторах.
2. Передовые методы и нормативы дезинфекции в птицеводстве с учетом безопасности и экологии.
3. Технологические основы и биологические аспекты инкубации и хранения яиц различных пород и видов птицы.
4. Методы анализа данных контроля микроклимата и их применение для оптимизации процессов инкубации.
5. Принципы ведения племенной работы, учета и документации с использованием современных информационных технологий.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Выполнение процесса инкубации яиц



Навык 1:
Регистрация параметров режима инкубации, проведение контрольного овоскопирования яиц.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Принимать яйца, сортировать и калибровать их по размеру и качеству.
2. Мыть яйца с использованием яйцемоечных машин.
3. Маркировать и укладывать яйца для инкубации согласно установленным требованиям.
4. Проводить регистрацию параметров инкубации (температура, влажность) вручную или по инструкции.
5. Выполнять контрольное овоскопирование яиц для выявления неплодных или испорченных.
6. Обеспечивать чистоту оборудования и помещений, связанных с инкубацией.
Умения для 3 разряда
1. Регистрировать параметры режима инкубации (температура, влажность, вентиляция).
2. Проводить контрольное овоскопирование яиц для выявления неплодных и дефектных.
3. Отбирать и удалять неплодные и испорченные яйца.
4. Вести учет и документацию по процессу инкубации.
5. Обеспечивать подготовку инкубаторов и оборудования к инкубации.
Умения для 4 разряда
1. Собирать яйца из контрольных гнезд с отметкой номера гнезда, номера несушки и даты снесения.
2. Участвовать в комплектовании, отборе и кольцевании группы птиц.
3. Проводить выбраковку птицы и сортировку яиц по государственному стандарту.
4. Организовывать поение и кормление птицы с использованием откормочных машин.
5. Выполнять дезинфекцию, облучение и закладку яиц в инкубатор.
6. Проводить контрольные просмотры яиц и выбраковку неполноценных.
7. Поддерживать режим температуры, влажности и газообмена в инкубаторах и помещениях.
8. Перемещать лотки из инкубационных в выводные шкафы и выгружать лотки с молодняком птицы.
9. Сортировать и облучать выведенный молодняк, подсчитывать и утилизировать слабый молодняк.
10. Подготавливать ящики и упаковывать суточных птенцов для отправки в хозяйства.
11. Проводить чистку инкубаторов, оборудования, тары и помещений.
12. Выполнять технический уход за оборудованием и механизмами.
13. Осуществлять дезинфекцию помещений.
Умения для 5 разряда
1. Выполнять механизированный уход за взрослым поголовьем птицы промышленного стада, молодняком и бройлерами.
2. Поить и кормить птицу сбалансированными кормами с учетом потребностей.
3. Проводить профилактические и лечебные мероприятия по уходу за птицей.
4. Удалять помет, убирать помещения, мыть поилки, чистить кормушки.
5. Управлять средствами механизации, выполнять наладку, регулировку и мелкий ремонт оборудования.
6. Регулировать воздухообмен, температуру и влажность воздуха в птичниках.
7. Осуществлять учет яиц по гнездам и несушкам, отбор по линиям и породам.
8. Комплектовать племенную птицу, взвешивать и укладывать яйца в инкубационные лотки по номерам матерей.
9. Взвешивать молодняк и взрослую птицу, выбирать из лотков цыплят и производить кольцевание.
10. Вести установленную племенную документацию.
Умения для 6 разряда
1. Осуществлять механизированный уход за птицей клеточного содержания, племенным молодняком и селекционно-племенным стадом.
2. Кормить, поить птицу, удалять помет с применением комплексной механизации.
3. Выполнять мероприятия по улучшению продуктивности и племенных качеств птицы.
4. Участвовать в бонитировках (оценке качества птицы).
5. Сортировать яйца по породам, кроссам и линиям.
6. Разделять молодняк по полу в суточном возрасте и сортировать по качеству.
7. Управлять средствами механизации и освещения в помещениях для птицы.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Технические условия сортировки и калибровки яиц по категориям.
2. Правила маркировки, упаковки, хранения и транспортировки инкубационных яиц.
3. Устройство и принципы работы яйцесортировочных и яйцемоечных машин.
4. Основные требования к параметрам инкубации (температура, влажность).
5. Основы овоскопирования для определения состояния яйца.
Знания для 3 разряда
1. Основные параметры и требования режима инкубации яиц различных видов птицы.
2. Методика и принципы проведения овоскопирования.
3. Устройство и особенности эксплуатации инкубаторов и сопутствующего оборудования.
4. Ветеринарно-санитарные требования к инкубационным помещениям.
5. Правила учета и контроля инкубационного процесса.
Знания для 4 разряда
1. Технология сбора и учета яиц из контрольных гнезд.
2. Основы комплектования и кольцевания птицы.
3. Государственные стандарты сортировки и выбраковки яиц.
4. Принципы работы откормочных машин для птицы.
5. Методы дезинфекции, облучения и закладки яиц в инкубаторы.
6. Технология контрольного просмотра и отбора яиц.
7. Параметры поддержания микроклимата (температура, влажность, газообмен) в инкубаторах.
8. Процедуры перемещения и обработки инкубационных лотков.
9. Методы сортировки, облучения и оценки молодняка птицы.
10. Требования к упаковке и транспортировке суточных птенцов.
11. Правила санитарной обработки и ухода за инкубаторами и помещениями.
12. Техническое устройство оборудования и механизмов инкубатория.
Знания для 5 разряда
1. Анатомия и физиология сельскохозяйственной птицы.
2. Технология и методы содержания молодняка и взрослого поголовья птицы, выращивание бройлеров на промышленной основе.
3. Устройство и принципы работы приборов и аппаратуры для ухода и кормления птицы.
4. Основы ветеринарии и профилактики заболеваний птицы.
5. Методы и правила механизации ухода за птицей и работы с оборудованием.
6. Правила учета племенной птицы и ведения соответствующей документации.
7. Нормы и методы кормления птицы сбалансированными кормами.
Знания для 6 разряда
1. Технология клеточного содержания птицы и племенного молодняка в условиях комплексной механизации.
2. Методы повышения продуктивности обслуживаемого поголовья птицы.
3. Устройство и обслуживание оборудования, используемого при клеточном содержании.
4. Особенности выращивания и содержания племенной птицы.
5. Основные методы селекционно-племенной работы.
6. Признаки индивидуальной оценки и отбора птицы.
7. Основные кроссы и линии кур.
8. Правила управления средствами механизации и освещения.
9. Основы анатомии и физиологии всех видов сельскохозяйственной птицы.
10. Зоотехнические требования к сортировке молодняка по качеству и полу.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Изъятие и учет яиц с поврежденной скорлупой и тумаков, Перемещение яиц вручную, механизировано из инкубационных лотков (тележек) в лотки выводного инкубатора

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Изымать яйца с поврежденной скорлупой и тумаками из инкубационных лотков.
2. Вести учет таких яиц согласно установленным нормам.
3. Перемещать яйца вручную из инкубационных лотков в лотки выводного инкубатора.
4. Выполнять перемещение яиц с использованием простых механизированных средств (например, тележек).
5. Обеспечивать аккуратность и сохранность яиц при перемещении.
Умения для 3 разряда
1. Изымать и учитывать яйца с поврежденной скорлупой и тумаков в соответствии с технологическими требованиями.
2. Перемещать яйца вручную и с использованием механизированных средств из инкубационных лотков (тележек) в лотки выводного инкубатора с соблюдением правил безопасности.
3. Контролировать качество яиц при перемещении и своевременно выявлять непригодные к инкубации.
4. Обеспечивать правильную укладку яиц в лотки выводного инкубатора для равномерного инкубационного процесса.
5. Выполнять ведение документации по учету изъятых и перемещенных яиц.
Умения для 4 разряда
1. Проводить изъятие и точный учет яиц с поврежденной скорлупой и тумаков в соответствии с нормативными требованиями.
2. Организовывать и выполнять перемещение яиц из инкубационных лотков (тележек) в лотки выводного инкубатора вручную и с применением механизированных средств.
3. Контролировать качество и сортировать яйца по категориям пригодности для инкубации.
4. Обеспечивать правильную укладку и равномерное распределение яиц в лотках выводного инкубатора для оптимального инкубационного режима.
5. Вести полную и достоверную документацию по учету и перемещению яиц, включая выявленные дефекты.
6. Проводить техническое обслуживание и мелкий ремонт оборудования для перемещения яиц.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и контролировать процесс изъятия, сортировки и учета яиц с поврежденной скорлупой и тумаков.
2. Обеспечивать перемещение яиц из инкубационных лотков в выводные шкафы с использованием комплексных механизированных систем и автоматизированного оборудования.
3. Проводить техническое обслуживание и мелкий ремонт оборудования для перемещения яиц.
4. Анализировать причины повреждений яиц и разрабатывать меры по их снижению.
5. Вести точную документацию и отчетность по движению и утилизации дефектных яиц.
Умения для 6 разряда
1. Руководить процессами изъятия, сортировки и учета дефектных яиц на всей птицефабрике или инкубаторном цехе.
2. Организовывать и контролировать использование комплексных автоматизированных систем перемещения яиц с минимальным вмешательством человека.
3. Анализировать производственные показатели, выявлять причины повреждений яиц и внедрять мероприятия по их устранению и предотвращению.
4. Проводить обучение и инструктаж персонала по эффективной работе с оборудованием и учету дефектных яиц.
5. Разрабатывать и внедрять стандарты и инструкции по качественному учету и утилизации тумаков и поврежденных яиц.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Правила учета и отбраковки яиц с повреждениями (скорлупы и тумаков).
2. Основы безопасного и аккуратного обращения с яйцами при транспортировке и перемещении.
3. Устройство и назначение инкубационных и выводных лотков.
4. Правила эксплуатации простых механизированных средств для перемещения яиц (тележки и др.).
5. Важность сохранения целостности яиц для успешного инкубационного процесса.
Знания для 3 разряда
1. Технологические требования к отбору и учету яиц с повреждениями (скорлупа, тумаки).
2. Правила механизированного перемещения яиц и устройство оборудования (лотки, тележки).
3. Влияние поврежденных яиц на качество инкубации и способы их выявления.
4. Основы документационного учета в инкубационном процессе.
5. Основы охраны труда и техники безопасности при работе с яйцами и оборудованием.
Знания для 4 разряда
1. Технологические нормативы и стандарты по учету и изъятию яиц с повреждениями.
2. Устройство, принцип работы и правила эксплуатации механизированных средств для перемещения яиц.
3. Влияние повреждений скорлупы и тумаков на инкубационные показатели и методы контроля качества.
4. Документальное оформление и учет в инкубационном процессе.
5. Правила техники безопасности и охраны труда при работе с яйцами и оборудованием.
6. Основы организации рабочего процесса и контроля качества на инкубаторных участках.
Знания для 5 разряда
1. Современные технологии и методы механизации процессов перемещения яиц в инкубационных и выводных помещениях.
2. Принципы эксплуатации, наладки и ремонта специализированного оборудования для инкубации.
3. Стандарты качества и требования к учету и утилизации поврежденных яиц.
4. Основы зоотехнии и биологии птицы, влияющие на качество инкубационных яиц.
5. Организационные методы управления производственными процессами и контроля качества.
Знания для 6 разряда
1. Передовые технологии автоматизации и роботизации в инкубации и обращении с яйцами.
2. Комплексное устройство и технические характеристики оборудования для перемещения и сортировки яиц.
3. Правила и нормы ветеринарно-санитарного контроля, экологической безопасности при утилизации поврежденных яиц.
4. Методики управления качеством и производительностью на птицефабриках и инкубаторных комплексах.
5. Современные методы анализа и оптимизации технологических процессов в птицеводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Выборка и сортировка суточного молодняка



Навык 1:
Подготовка оборудования и тары для выборки молодняка. Отбор и сортировка суточного молодняка по качеству и полу.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Подготавливать простое технологическое оборудование и тару для выборки молодняка.
2. Выполнять отбор суточного молодняка по внешним признакам.
3. Помещать молодняк в тару для дальнейшей обработки.
4. Собирать и утилизировать отходы инкубации.
Умения для 3 разряда
1. Подготавливать и настраивать оборудование для выборки и сортировки.
2. Выбирать молодняк по полу и качеству с учетом производственных требований.
3. Организовывать перемещение молодняка к месту ветеринарной обработки.
4. Контролировать правильность утилизации отходов инкубации.
Умения для 4 разряда
1. Осуществлять комплексную сортировку молодняка по породам, линиям и качеству.
2. Управлять процессом упаковки и подготовки молодняка к отправке.
3. Вести учет выбракованного и пригодного молодняка.
4. Обеспечивать соблюдение ветеринарных норм и правил.
Умения для 5 разряда
1. Организовывать и контролировать весь процесс выборки, сортировки и учета молодняка.
2. Координировать работу по ветеринарной обработке и отправке молодняка в хозяйства.
3. Анализировать качество молодняка и проводить отбор с применением современных методов.
4. Обеспечивать оптимальное использование технологического оборудования.
Умения для 6 разряда
1. Проводить индивидуальную оценку молодняка по полу, линии, породе и продуктивным признакам.
2. Контролировать и анализировать показатели сохранности и качества молодняка.
3. Руководить сортировкой, комплектованием и отправкой молодняка в племенные и производственные хозяйства.
4. Осуществлять учет по племенным направлениям, формировать группы по селекционным задачам.
5. Обеспечивать ветеринарно-санитарную безопасность на всех этапах работы с молодняком.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные признаки качества молодняка.
2. Правила подготовки оборудования и тары.
3. Основы санитарии при работе с молодняком.
Знания для 3 разряда
1. Технологические требования к сортировке молодняка.
2. Правила санитарно-ветеринарной обработки.
3. Виды и методы утилизации отходов.
Знания для 4 разряда
1. Классификация молодняка по зоотехническим нормам.
2. Ветеринарно-санитарные требования при транспортировке молодняка.
3. Ведение необходимой документации.
Знания для 5 разряда
1. Современные методы селекции и отбора молодняка.
2. Прогрессивные технологии хранения и транспортировки птицы.
3. Управление качеством и документооборот.
Знания для 6 разряда
1. Методы генетической и селекционной оценки суточного молодняка.
2. Зоотехнические и ветеринарные требования к племенной птице.
3. Порядок ведения племенной документации и учета.
4. Современные технологии автоматизированного отбора и сортировки птицы.
5. Основы управления качеством в селекционно-племенной работе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Размещение молодняка на ветеринарную обработку. Отправка отходов инкубации на утилизацию.

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Переносить молодняк в обозначенные зоны под руководством специалиста.
2. Участвовать в загрузке отходов в тару для утилизации.
3. Соблюдать правила личной гигиены при работе с молодняком и отходами.
Умения для 3 разряда
1. Осуществлять перемещение молодняка к месту ветеринарной обработки.
2. Участвовать в предварительном визуальном осмотре молодняка.
3. Сортировать отходы инкубации вручную по типу.
Умения для 4 разряда
1. Подготавливать молодняк к ветеринарной обработке (по возрасту, состоянию).
2. Осуществлять учет и маркировку партий молодняка.
3. Контролировать порядок сбора, упаковки и выноса отходов на утилизацию.
Умения для 5 разряда
1. Контролировать ветеринарную обработку с соблюдением регламентов.
2. Вести учет и документацию по перемещению молодняка.
3. Организовывать сбор, обеззараживание и передачу отходов на утилизацию.
Умения для 6 разряда
1. Руководить размещением и перемещением молодняка для ветеринарной обработки.
2. Обеспечивать соблюдение санитарных норм и биобезопасности.
3. Планировать и контролировать утилизацию отходов инкубации.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Элементарные санитарные требования к размещению молодняка.
2. Назначение и виды тары для отходов.
3. Общие правила безопасности и санитарии при работе в инкубаторе.
Знания для 3 разряда
1. Признаки здорового и ослабленного молодняка.
2. Способы сбора и временного хранения отходов инкубации.
3. Санитарные нормы при работе с молодняком.
Знания для 4 разряда
1. Требования к размещению молодняка с учетом ветеринарных процедур.
2. Правила сортировки отходов инкубации.
3. Основы ветеринарной обработки птицы.
Знания для 5 разряда
1. Ветеринарные нормы обработки молодняка.
2. Требования к журналам учета обработки и утилизации.
3. Меры биологической безопасности при работе с отходами.
Знания для 6 разряда
1. Регламенты ветеринарной обработки птицы в инкубаториях.
2. Законодательные требования по утилизации биологических отходов.
3. Современные методы утилизации и их безопасность.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

5

Зоотехник

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      15. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

      Исполнитель: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45,

      b.nasyrhanova@nasec.kz

      16. Организации (предприятия) участвующие в разработке: Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр".

      Руководитель проекта: Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Шарипов Р.И., директор Объединение юридических и физических лиц "Союз птицеводов Казахстана", номер телефона:

      +7 (777) 444 60 04, E-mail: ptitcevod@mail.ru

      Альпеисов Ш.А., НАО "Казахский национальный аграрный исследовательский университет" доктор сельскохозяственных наук, профессор.

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б., номер телефона:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      17. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям: 23 июля 2025 года.

      18. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 22 сентября 2025 года.

      19. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      20. Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      21. Дата ориентировочного пересмотра: 26 октября 2029 года.

  приложение --- к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Разведение крупного рогатого скота молочного направления"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Разведение крупного рогатого скота молочного направления" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере разведение крупного рогатого скота молочного направления.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) бонитировка – определение уровня племенной ценности животных по комплексу хозяйственно полезных признаков (породность, продуктивные качества, экстерьерно-конституциональные особенности) с присвоением соответствующего класса или индекса;

      2) браковка скота – исключение из стада животных, непригодных для воспроизводства и последующего разведения;

      3) бык – самец крупного рогатого скота;

      4) бык – кастрат – бык крупного рогатого скота, у которого удалены семенники;

      5) бык – производитель – самец для племенного разведения;

      6) бычок – теленок мужского пола;

      7) огтбор непригодных коров– доля выбракованных коров из стада за год из числа поголовья на начало года;

      8) оставить скот для дальнейшего роста – исключение из стада животных соответствующей возрастной низкопродуктивной категории для реализации их другим хозяйствам с целью последующего их производственного использования;

      9) выход телят на 100 коров – количество живых телят, рожденных в календарном году, в пересчете на каждые 100 коров и нетелей, имеющихся на начало года;

      10) глубокая корова – самка крупного рогатого скота после семи месяцев стельности;

      11) деловой выход телят на 100 коров – количество живых телят текущего года рождения за вычетом вынужденного убоя и падежа в пересчете на каждые 100 коров, имеющихся на начало года;

      12) корова – самка крупного рогатого скота после отела;

      13) телячья корова-корова, кормящая одного или нескольких телят в течение лактации;

      14) крупный рогатый скот – одомашненные жвачные, принадлежащие к семейству Bos. Taurus;

      15) промежуточный период отела-интервал между двумя смешанными или последующими отелами;

      16) мертворожденный теленок-теленок, родившийся мертвым во время отела;

      17) молодняк – бычки и телки старше шестимесячного возраста, предназначенные для племенного разведения или откорма;

      18) молочно – мясной (мясо – молочный скот) – крупный рогатый скот, относящийся к комбинированным породам, предназначенным для производства молока и мяса или мяса и молока;

      19) молочный скот – крупный рогатый скот, относящийся к породе, предназначенной для производства молока;

      20) телек – оплодотворенная телка;

      21) отел – завершение периода беременности рождением теленка;

      22) падеж скота – гибель животных в результате эпизоотии, стихийные бедствия или несоблюдения соответствующих условий содержания и кормления;

      23) первотелка – корова после первого и до второго отела;

      24) продуктивный период коровы – период с первого отела коровы до выбраковки или падежа;

      25) процент стельности – доля беременных самок крупного рогатого скота от общего числа осемененных самок;

      26) пополнение стада-включение в стадо высокопродуктивного скота соответствующей возрастной категории;

      27) период сажа-это период от отела или аборта до оплодотворения или сотрясения плода;

      28) теленок – приплод скота до шестимесячного возраста;

      29) теленок – близнец – однояйцевый или разнояйцовый, родившийся в паре теленок от одной и той же стельности;

      30) телка – самка крупного рогатого скота старше шестимесячного возраста до плодотворного осеменения;

      31) телочка – теленок женского пола;

      32) тяжелый отел – отел с помощью экстренной ветеринарной помощи;

      33) скотоводство – отрасль животноводства, занимающаяся разведением и использованием домашнего крупного рогатого скота;

      34) яловость – процент недополучения приплода от самок в течении года;

      35) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      36) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      37) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      38) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предпологающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      39) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      40) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      41) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      42) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      43) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      44) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      45) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов;

      46) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      47) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      48) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      49) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – Квалификационный справочник;

      2) ПО – Программное обеспечение;

      3) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      4) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      5) ЛПМ – Лечебно-профилактические мероприятия;

      6) СИЗ – Средства индивидуальной защиты;

      7) ИО – Искусственное осеменение;

      8) ПС – Профессиональный стандарт;

      9) РК – Республика Казахстан;

      10) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      11) РКРСМН – Разведение крупного рогатого скота молочного направления;

      12) НРК – Национальная рамка квалификаций;

      13) КРС – Крупный рогатый скот.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Разведение крупного рогатого скота молочного направления

      5. Код профессионального стандарта: A046

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.41 Разведение крупного рогатого скота молочного направления

      01.41.0 Разведение крупного рогатого скота молочного направления

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      72 Научные исследования и разработки

      72.1 Научные исследования и экспериментальные разработки в области естественных и технических наук

      72.11 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      72.11.0 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      75 Ветеринарная деятельность

      75.0 Ветеринарная деятельность

      75.00 Ветеринарная деятельность

      75.00.0 Ветеринарная деятельность

      7. Краткое описание профессионального стандарта: в профессиональном стандарте приведено описание профессий, которые относятся к сфере разведения крупного рогатого скота молочного направления, занимающиеся воспроизводством, выращиванием телят и ремонтного молодняка, производством продукции молочного скотоводства.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Ветеринарный техник - 5 уровень ОРК;

      2) Главный ветеринарный врач - 7 уровень ОРК;

      3) Руководитель (директор, президент и др.) организации в сельском хозяйстве - 7 уровень ОРК;

      4) Разнорабочий, фермерское хозяйство - 1 уровень ОРК;

      5) Зоотехник молочного производства - 4 уровень ОРК;

      6) Рабочий молочных ферм - 3 уровень ОРК;

      7) Животновод - 3 уровень ОРК;

      8) Оператор по ветеринарной обработке животных - 3 уровень ОРК;

      9) Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм - 3 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Ветеринарный техник"

Код группы:

3240-0

Код наименования занятия:

3240-0-005

Наименование профессии:

Ветеринарный техник

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 13. Техник по искусственному осеменению животных

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Ветеринарный техник: высшее образование по направлениям животноводства и/или ветеринарии или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальностям: зоотехния и/или сельскохозяйственная биотехнология или ветеринария или наличие документа, подтверждающего стаж работы по данному профилю не менее трех лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3240-0-004 - Ветеринарный вакцинатор
2250-0-002 - Ветеринарно-санитарный врач
2250-0-001 - Ветеринар

Основная цель деятельности:

Выполнение работ и ветеринарно-профилактических мероприятий хозяйства по предупреждению заболеваний и падежа крупного рогатого скота

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Планирование, организация производственных процессов ветеринарно-профилактических мероприятий
2. Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Планирование, организация производственных процессов ветеринарно-профилактических мероприятий



Навык 1:
Проведение ветеринарных мер по предупреждению заболеваний животных

Умения:
1. Проводить ветеринарно-хирургические приемы и способы для предупреждения заболевания животных.
2. Осуществлять подбор лекарственных, дезинфекционных и других профилактических средств.
3. Проводить лечебно-профилактические меры для предотвращения заболеваний взрослого поголовья и молодняка.
4. Составлять и реализовывать планы вакцинации, дегельминтизации и других профилактических обработок.
5. Контролировать соблюдение санитарно-гигиенических норм в помещениях для содержания животных.
6. Вести ветеринарную документацию и отчетность по профилактическим мероприятиям.
7. Консультировать обслуживающий персонал по вопросам предупреждения и выявления заболеваний.

Знания:
1. Конституции Республики Казахстан.
2. Закон РК "О племенном животноводстве".
3. Закон РК "О ветеринарии".
4. Нормативно-правовые акты, регламентирующие вопросы племенного и продуктивного животноводства.
5. Требования охраны труда.
6. Эффективные методы и способы профилактики и лечения болезней крупнорогатого скота.
7. Основы анатомии и физиологии животных.
8. Основные сведения о наиболее распространенных болезнях животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение ветеринарно-лечебных мероприятий и обобщение их результатов

Умения:
1. Применять методы медикаментозного и хирургического лечения крупнорогатого скота.
2. Осуществлять подбор необходимых видов оборудования и инструментов.
3. Составлять анализ проведенных лечебно-профилактических мероприятий с использованием компьютерных прикладных программ.
4. Вести учет выполненных процедур, назначений и динамики состояния животных.
5. Обеспечивать надлежащее хранение, маркировку и использование ветеринарных препаратов.
6. Оценивать эффективность примененных методов лечения и при необходимости корректировать схемы.
7. Взаимодействовать с ветеринарным врачом при возникновении осложненных или нестандартных случаев.

Знания:
1. Закон РК "О племенном животноводстве".
2. Закон РК "О ветеринарии".
3. Нормативно-правовые акты, регламентирующие деятельность в племенном и продуктивном животноводстве.
4. Требования охраны труда и безопасность жизнедеятельности.
5. Методы проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации.
6. Санитарно-гигиенические требования к микроклимату в животноводческих помещениях.
7. Правила проведения ветеринарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний и падежа животных.
8. Правила ухода за больными животными в изоляторе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях



Навык 1:
Лечение животных

Умения:
1. Проводить уход за больными животными в изоляторе.
2. Оказать первую помощь животным при травматических повреждениях, отравлениях.
3. Обрабатывать открытые раны.
4. Вскрывать трупы животных.

Знания:
1. Закон РК "О племенном животноводстве".
2. Закон РК "О ветеринарии".
3. Основы анатомии и физиологии животных.
4. Наиболее часто применяемые лекарственные средства, их действие и способы введения в организм животных.
5. Правила хранения и порядок использования медикаментов, биопрепаратов, дезинфицирующих средств, инструментов и дезинфекционной техники.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Уход за больными животными в изоляторе, термометрия, обработка ран

Умения:
1. Ухаживать за больными животными в изоляторе, способы обработка ран.
2.Оказывать первую помощь животным при травматических повреждениях, отравлениях.
3. Проводить термометрию и наблюдать за физиологическим состоянием животных.
4. Выполнять временную остановку кровотечений (жгут, тугая повязка, прижигание и т. д.).
5. Производить экстренные инъекции по назначению ветеринарного врача.
6. Эвакуировать и фиксировать пострадавших животных с соблюдением техники безопасности.
7. Подготавливать место и инструменты для проведения экстренных ветеринарных процедур.

Знания:
1. Конституция Республики Казахстан.
2. Законы Республики Казахстан "О борьбе с коррупцией".
3. Законы "О языках в Республике Казахстан".
4. Закон "О племенном животноводстве".
5. Закон "О ветеринарии".
6. Основы анатомии и физиологии животных.
7. Правила ухода за больными животными в изоляторе на карантине и в изоляторе.
8. Способы оказания лечебной помощи животным.
9. Способы введения лекарственных веществ.
10. Правила личной безопасности при работе с животными, при пользовании инструментами, оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Самостоятельность и ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Оператор по ветеринарной обработке животных

6

Ветеринарный врач

10. Карточка профессии "Главный ветеринарный врач"

Код группы:

1342-2

Код наименования занятия:

1342-2-001

Наименование профессии:

Главный ветеринарный врач

Уровень квалификации по ОРК:

7

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 7. Главный врач ветеринарный

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
послевузовское образование (докторантура PhD, ученая степень доктора PhD, степень доктора PhD по профилю, кандидата наук, доктора наук)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

2250-0-003 - Ветеринарный врач

Основная цель деятельности:

Сохранение и обеспечение здоровья животных, профилактика и лечение всех видов животных, улучшение продуктивных качеств животных

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Проведение диагностики заболеваний и причин их возникновения у животных
2. Проведение лечения и профилактики болезней животных
3. Проведение ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний животных

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Проведение диагностики заболеваний и причин их возникновения у животных



Навык 1:
Осуществление мероприятий по профилактике болезней у животных

Умения:
1. Анализировать нормативно-правовые акты по профилактике и ликвидации заразных и массовых незаразных болезней животных.
2. Использовать в работе специализированные компьютерные прикладные программы для животноводческих предприятий.
3. Разрабатывать и внедрять профилактические планы по предупреждению заболеваний у животных.
4. Координировать действия ветеринарного персонала при проведении профилактических мероприятий.
5. Проводить эпизоотологический анализ и оценку рисков возникновения заболеваний.
6. Осуществлять контроль за соблюдением ветеринарно-санитарных норм и правил.
7. Вести учет и отчетность по выполненным профилактическим мероприятиям и вакцинациям.

Знания:
1. Закон "О ветеринарии" РК.
2. Методы выполнения лечебно-профилактических процедур у животных.
3. Методы проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации в животноводческом комплексе.
4. Эпизоотология и эпидемиология инфекционных и инвазионных заболеваний животных.
5. Сроки, методы и схемы вакцинации и обработки животных в зависимости от вида и возраста.
6. Требования к оформлению ветеринарной документации (журналы, акты, формы учета).
7. Принципы биобезопасности и санитарного разрыва на животноводческих предприятиях.
8. Стандарты Всемирной организации здравоохранения животных по профилактике заболеваний.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение терапии у животных

Умения:
1. Применять терапевтические, хирургические и акушерско- гинекологические приемы и манипуляции для лечения животных с заболеваниями различной этиологии.
2. Использовать специализированное оборудование и инструменты.
3. Проводить постановку предварительного диагноза на основании клинических признаков.
4. Назначать дозировку и кратность введения препаратов с учетом вида, возраста и состояния животного.
5. Обеспечивать асептику и антисептику при проведении манипуляций.
6. Контролировать эффективность лечения и вносить коррективы в терапевтический план.
7. Оформлять ветеринарные документы по результатам лечения (карты, акты, отчеты).

Знания:
1. Алгоритм и критерии выбора медикаментозной и немедикаментозной терапии животных с инфекционными, паразитарными и неинфекционными заболеваниями.
2. Фармакологические и токсикологические характеристики лекарственного сырья, лекарственных препаратов, биопрепаратов, биологически активных добавок для профилактики и лечения болезней животных различной этиологии.
3. Методы диагностики и интерпретации клинических, лабораторных и инструментальных данных.
4. Правила хранения, транспортировки и утилизации медикаментов и биопрепаратов.
5. Особенности терапии у животных разных видов.
6. Противопоказания и побочные эффекты основных групп ветеринарных препаратов.
7. Нормативные документы, регламентирующие ветеринарную терапию и применение лекарственных средств.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Проведение анализа эпизоотической обстановки

Умения:
1. Анализировать и интерпретировать результаты клинических и лабораторных исследований для постановки диагноза.
2. Выполнять клиническое исследование органов и систем животного.
3. Собирать и систематизировать данные по заболеваемости животных на закрепленной территории.
4. Определять возможные источники, пути и факторы передачи возбудителя.
5. Разрабатывать предложения по локализации и ликвидации очагов заболеваний.
6. Прогнозировать развитие эпизоотической ситуации на основе текущих данных.
7. Участвовать в составлении планов противоэпизоотических мероприятий.

Знания:
1. Алгоритм исследования органов и систем организма животных.
2. Параметры функционального состояния животных в норме и при патологии.
3. Основы эпизоотологии и эпидемиологического анализа.
4. Классификация, этиология и патогенез основных инфекционных и инвазионных заболеваний животных.
5. Порядок проведения и оформления эпизоотических расследований.
6. Методы эпизоотического мониторинга и системы контроля заболеваний.
7. Нормативно-правовые акты и инструкции по борьбе с особо опасными болезнями животных.
8. Методы статистического анализа и визуализации эпизоотических данных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 4:
Выполнение посмертного диагностического вскрытия животных и постановка патологоанатомического диагноза

Умения:
1. Анализировать и интерпретировать результаты клинических и лабораторных исследований для постановки диагноза.
2. Организовывать работу по использованию специализированного оборудования и инструментов для выполнения вскрытия животных.
3. Проводить вскрытие трупов животных с соблюдением санитарно-эпидемиологических норм.
4. Выявлять морфологические изменения, характерные для различных инфекционных и неинфекционных заболеваний.
5. Документировать результаты вскрытия с последующим оформлением протокола патологоанатомического исследования.
6. Отбирать биологический материал для лабораторных исследований (гистология, бактериология и др.).
7. Анализировать патологоанатомические изменения в совокупности с клинико-эпизоотологическими данными для постановки окончательного диагноза.

Знания:
1. Методика вскрытия трупов животных, патологическая анатомия животных при постановке патологоанатомического диагноза.
2. Нормативные клинические параметры органов и систем животных.
3. Применять терапевтические, хирургические приемы и манипуляции для лечения животных с заболеваниями различной этиологии.
4. Основы патологической морфологии и патогенеза заболеваний у животных.
5. Требования по биобезопасности при проведении патологоанатомических исследований.
6. Порядок отбора, упаковки и отправки патологического материала в лабораторию.
7. Протоколы оформления результатов вскрытия в соответствии с ветеринарными нормами РК.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Проведение лечения и профилактики болезней животных



Навык 1:
Проведение терапии у животных

Умения:
1. Использовать специализированное оборудование и инструменты.
2. Применять методы визуального и технического контроля в ветеринарной деятельности.
3. Применять терапевтические, хирургические приемы и манипуляции для лечения животных с заболеваниями различной этиологии.
4. Назначать и корректировать схемы лечения с учетом индивидуальных особенностей животных (возраст, вес, состояние, вид).
5. Осуществлять мониторинг эффективности терапии и вносить изменения в лечение при необходимости.
6. Проводить профилактические мероприятия (вакцинации, дегельминтизации, витаминотерапия и др.).
7. Вести ветеринарную документацию по лечению и профилактике болезней.
8. Обеспечивать соблюдение техники безопасности при выполнении лечебных манипуляций.

Знания:
1. Алгоритм и критерии выбора медикаментозной и немедикаментозной терапии животных с инфекционными, паразитарными и неинфекционными заболеваниями.
2. Санитарно-гигиенические требования, предъявляемые к безопасности и применению ветеринарных препаратов.
3. Виды и механизмы действия основных групп ветеринарных препаратов.
4. Правила дозирования, введения и хранения медикаментов.
5. Современные методы диагностики и контроля эффективности терапии.
6. Порядок ведения ветеринарной документации при лечении и профилактике заболеваний.
7. Нормативно-правовые акты, регулирующие ветеринарную деятельность в РК.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Осуществление мероприятий по профилактике болезней у животных

Умения:
1. Анализировать нормативно-правовые акты по профилактике и ликвидации заразных и незаразных болезней животных.
2. Организовывать работы по использованию ветеринарного оборудования для профилактики болезней у животных.
3. Разрабатывать и внедрять планы профилактических мероприятий с учетом эпизоотической ситуации и сезонности.
4. Контролировать проведение вакцинаций, дегельминтизаций и санитарных обработок в соответствии с утвержденным графиком.
5. Вести учет и отчетность по профилактическим мероприятиям согласно нормативным требованиям.
6. Инструктировать персонал по правилам профилактики и санитарной безопасности.
7. Оценивать эффективность проведенных профилактических мероприятий и разрабатывать корректирующие меры.

Знания:
1. Закон РК"О ветеринарии".
2. Алгоритм и критерии выбора медикаментозной и немедикаментозной терапии животных с инфекционными, паразитарными и неинфекционными заболеваниями.
3. Методы выполнения лечебно-профилактических процедур у животных
4. Требования к условиям содержания и кормления животных в целях профилактики заболеваний.
5. Основы эпизоотологии и санитарно-гигиенических норм.
6. Нормативы и инструкции по вакцинации, дегельминтизации, дезинфекции и другим профилактическим мероприятиям.
7. Принципы биобезопасности и методы предотвращения распространения инфекций в хозяйстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Проведение ветеринарно-санитарных и профилактических мероприятий, направленных на предупреждение и ликвидацию заболеваний животных



Навык 1:
Составление и анализ выполнения плана лечебно-профилактических мероприятий

Умения:
1. Использовать профессиональные прикладные программы и информационные базы для животноводческих предприятий.
2. Применять методы визуального и технического контроля в ветеринарной деятельности.
3. Разрабатывать комплексные планы лечебно-профилактических мероприятий с учетом эпизоотической обстановки и производственных задач.
4. Координировать действия специалистов и персонала при выполнении ветеринарных мероприятий.
5. Проводить мониторинг исполнения плана, анализировать эффективность и вносить корректировки.
6. Обосновывать выбор методов и сроков проведения профилактических процедур.
7. Составлять отчеты по результатам профилактических мероприятий и представлять их в контролирующие органы.

Знания:
1. Закон РК "О ветеринарии".
2. Правила и инструкции по проведению карантинных мероприятий на объектах ветеринарного надзора.
3. Нормативные показатели параметров микроклимата в животноводческих помещениях.
4. Эпизоотологические принципы планирования профилактических мероприятий.
5. Методы оценки биобезопасности на фермах и в животноводческих комплексах.
6. Основы зоогигиены, влияющие на распространение инфекций и профилактику заболеваний.
7. Требования к ведению ветеринарной отчетности и документации по профилактическим мероприятиям.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проверка состояния дезбарьеров, качества проведения дезинфекции и параметров микроклимата на объектах животноводства

Умения:
1. Применять методы визуального и технического контроля в ветеринарной деятельности
2. Проводить дезинфекцию с использованием специализированного оборудования и инструментов.
3. Оценивать эффективность работы дезбарьеров и своевременно выявлять нарушения в их функционировании.
4. Проводить замеры микроклимата (температура, влажность, вентиляция) с использованием соответствующих приборов.
5. Организовывать и контролировать выполнение мероприятий по дезинфекции, дезинсекции и дератизации на фермах и прилегающих территориях.
6. Вести документацию и отчетность по проведенным санитарно-противоэпизоотическим мероприятиям.

Знания:
1. Закон РК "О ветеринарии".
2. Алгоритм и критерии выбора медикаментозной и немедикаментозной терапии животных с инфекционными, паразитарными и неинфекционными заболеваниями.
3. Методы проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации.
4. Нормативные требования к организации и эксплуатации дезбарьеров на животноводческих объектах.
5. Влияние микроклиматических факторов на здоровье и продуктивность животных.
6. Правила техники безопасности и охраны труда при проведении дезинфекционных мероприятий.
7. Современные средства и препараты для дезинфекции, дезинсекции и дератизации, их особенности и ограничения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Осуществление карантинных мероприятий на животноводческих объектах

Умения:
1. Организовывать работу по проведению карантинных мероприятий.
2. Проводить подготовку животных к диагностическим исследованиям.
3. Применять специализированные информационные базы данных по организации карантинных мероприятий в животноводческих предприятиях.
4. Обеспечивать соблюдение ветеринарных правил при изоляции и содержании животных в карантине.
5. Координировать взаимодействие с ветеринарными и санитарными службами при проведении карантинных мероприятий.
6. Осуществлять контроль за выполнением всех мероприятий по предупреждению распространения инфекций и заболеваний.
7. Вести отчетность и документацию по результатам карантинных мероприятий.

Знания:
1. Закон "О ветеринарии" РК.
2. Правила и инструкции по проведению карантинных мероприятий на объектах ветеринарного надзора.
3. Методы проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации.
4. Правила хранения и утилизации биологических отходов.
5. Правила утилизации трупов животных.
6. Специфика распространения инфекционных заболеваний и методы их локализации в условиях карантина.
7. Технологии и методики изоляции и содержания карантинных животных.
8. Санитарные и эпидемиологические требования к объектам карантина.
9. Правила взаимодействия с органами государственной ветеринарной службы и контроля качества проведения карантина.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Целеустремленность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Поиск и анализ информации
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Заведующий ветеринарной лабораторией

11. Карточка профессии "Руководитель (директор, президент и др.) организации в сельском хозяйстве"

Код группы:

1210-0

Код наименования занятия:

1210-0-073

Наименование профессии:

Руководитель (директор, президент и др.) организации в сельском хозяйстве

Уровень квалификации по ОРК:

7

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Глава 2. Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства Раздел 1. Должности руководителей Параграф 1. Руководитель организации (филиала) в сельскохозяйственной отрасли

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Агрономия

Квалификация:
-

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Бизнес и управление

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: бизнес и управление и/или право и/или социальные науки и/или растениеводство и/или животноводство и/или ветеринария и стаж работы на руководящих должностях не менее 5 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

1210-0-049 - Директор сельскохозяйственной организации

Основная цель деятельности:

Управление сельскохозяйственной организацией, с использованием современных методов менеджмента, в целях его успешного функционирования и устойчивого развития

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Управление деятельностью сельскохозяйственной организации
2. Организация разработки стратегии сельскохозяйственной организации
3. Организация реализации стратегии сельскохозяйственной организации
4. Осуществлять мониторинг и оценку деятельности сельскохозяйственной организации

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Управление деятельностью сельскохозяйственной организации



Навык 1:
Анализ внешнего окружения и внутренней среды сельскохозяйственной организации

Умения:
1. Анализировать ситуацию.
2. Оценивать эффективность отдельных структур сельскохозяйственной организации.
3. Делегировать ответственность.
4. Принимать решения в нестандартных ситуациях.
5. Разрешать проблемные вопросы.
6. Прогнозировать тенденции в развитии всех отраслей животноводства и растениеводства.
7. Оценивать риски.

Знания:
1. Специфика производственной деятельности сельскохозяйственной организации.
2. Принципы, методы, технологии мониторинга внешнего окружения.
3. Методы анализа внешней среды.
4. Закономерность развития политической, правовой, социокультурной, экономической, технологической ситуации в стране и за рубежом.
5. Принципы, методы анализа факторов внешней среды, оказывающих влияние на эффективность в сельскохозяйственной организации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Учет внешнего окружения и внутренней среды

Умения:
1. Оценивать ситуацию.
2. Разрешать проблемные вопросы.
3. Прогнозировать развитие событий.
4. Осуществлять поиск и обработку информации из множественных источников.
5. Отстаивать собственную позицию.
6. Убеждать оппонентов.

Знания:
1. Специфика отрасли.
2. Сферы интересов заинтересованных сторон.
3. Принципы, методы, технологии обеспечения принятия всеми сотрудниками организации нормы и правила организационной культуры.
4. Правила внутреннего трудового распорядка
5. Закон РК "О ветеринарии".

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Организация разработки стратегии сельскохозяйственной организации



Навык 1:
Разработка общей стратегии сельскохозяйственной организации

Умения:
1. Синтезировать информацию.
2. Оценивать результаты деятельности и риски.
3. Разрешать проблемные вопросы.
4. Прогнозировать развитие событий.
5. Принимать участие в конференциях, семинарах, выставках.
6. Обеспечивать проведение профилактических мероприятий по предупреждению производственного травматизма и профессиональных заболеваний.

Знания:
1. Методы, технологии обеспечения единогласия в отношении миссии, стратегических целей сельскохозяйственной организации среди всех заинтересованных групп.
2. Принципы определения стратегических приоритетов развития сельскохозяйственной организации.
3. Технологии определения кратко-, средне-, долгосрочных стратегических задач сельскохозяйственной организации.
4. Приемы и технологии разработки стратегического плана.
5. Технологии определения ресурсов, необходимых для решения стратегических задач.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Руководить разработкой бизнес-плана сельскохозяйственной организации

Умения:
1. Планировать деятельность.
2. Оценивать результаты деятельности.
3. Прогнозировать развитие событий.
4. Мотивировать подчиненных.
5. Транслировать информацию.
6. Утверждать штатное расписание, финансовый план, годовой отчет и годовой бухгалтерский баланс организации.
7. Обеспечивать работникам своевременную и в полном объеме выплату заработной платы.

Знания:
1. Специфика производственной деятельности сельскохозяйственной организации.
2. Инструменты и технологии определения сроков и ресурсов для реализации бизнес-плана.
3. Методика бизнес-планирования.
4. Правилы по безопасности и охране труда и пожарной безопасности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Организация реализации стратегии сельскохозяйственной организации



Навык 1:
Подбор ресурсов и распределение их

Умения:
1. Анализировать ситуацию и изменения.
2. Планировать деятельность.
3. Принимать решения.
4. Распределять ресурсы.
5. Оценивать риски.
6. Организовать работу и взаимодействие структурных подразделений организации.

Знания:
1. Специфика отрасли.
2. Методы, технологии, инструменты оценки потребностей сельскохозяйственной организации в ресурсах.
3. Принципы и технологии ресурсного планирования.
4. Методика определения критериев эффективности использования ресурсов.
5. Порядок составления и согласования бюджетной сметы доходов и расходов и сметы доходов и расходов по средствам.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Формировать ценности, культуру, общую политику предприятии

Умения:
1. Мотивировать подчиненных.
2. Оценивать планы, проекты, результаты деятельности, эффективность отдельных процедур, ситуацию.
3. Предупреждать и разрешать конфликтные ситуации.
4. Прогнозировать развитие событий.
5. Осуществлять самоменеджмент и управление временем (тайм-менеджмент).

Знания:
1. Инструменты разработки ценностей, норм и правил организационной культуры.
2. Инструменты контроля соблюдения норм и правил организационной культуры.
3. Этика делового общения.
4. Принципы разрешения конфликтов.
5. Методы определения стандартов деятельности подчиненных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Разрабатывать организационную структуру, частные политики и процедуры

Умения:
1. Планировать деятельность.
2. Предупреждать и разрешать конфликтные ситуации.
3. Прогнозировать развитие событий.
4. Синтезировать информацию из множественных источников.
5. Проводить качественный анализ рабочей силы (потенциал, мотивация, мобильность).

Знания:
1. Способы определения структуры организации, адекватной решению стратегических задач.
2. Механизм разработки и утверждения документов, регламентирующих деятельность сельскохозяйственной организации.
3. Формы, методы, принципы контроля. Механизм реализации контрольных функций.
4. Принципы, методы, технологии эффективных коммуникаций с внешним миром.
5. Особенности взаимодействия с представителями СМИ и общественными организациями.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 4:
Осуществлять мониторинг и оценку деятельности сельскохозяйственной организации



Навык 1:
Мониторинг и оценка деятельности сельскохозяйственной организации

Умения:
1. Оценивать ситуацию, результаты деятельности, эффективность отдельных процедур.
2. Синтезировать информацию из множественных источников.
3. Оценивать степень исполнения планов, соблюдение норм и правил организационной культуры, эффективность использования ресурсов.
4. Оценивать эффективность контрольных мероприятий.

Знания:
1. Технология организации эффективных систем сбора и обработки данных, характеризующих деятельность сельскохозяйственной организации.
2. Методы сравнения основных производственно-экономических показателей организации с аналогичными, характеризующими деятельность конкурентов.
3. Принципы, методы, технологии, инструменты анализа исполнения планов и прогнозов.
4. Земельный кодекс Республики Казахстан.
5. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции".

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Подготовка отчетов о результатах деятельности сельскохозяйственной организации

Умения:
1. Осуществлять самоменеджмент и управление временем (тайм-менеджмент).
2. Оценивать ситуацию, результаты деятельности, эффективность отдельных процедур.
3. Планировать деятельность.
4. Прогнозировать развитие событий.
5. Разрешать проблемные ситуации.
6. Обеспечивать соблюдение законности в деятельности организации.

Знания:
1. Технология подготовки отчетов о деятельности организации для различных заинтересованных сторон.
2. Порядок представления отчетов органам власти и другим заинтересованным сторонам.
3. Законодательные и иные нормативные правовые акты РК.
4. Методы хозяйствования и управления организацией.
5. Достижения науки и передового опыта в соответствующей отрасли сельского хозяйства.
6. Закон Республики Казахстан "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий".

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Самостоятельность и ответственность
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Управление изменениями
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Мотивированность
Наставничество (менторинг, коучинг)
Инициативность
Компьютерная грамотность
Критическое мышление
Лидерство
Логическое мышление
Многозадачность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

7

Заведующий ветеринарной лабораторией

12. Карточка профессии "Разнорабочий, фермерское хозяйство"

Код группы:

9211-3

Код наименования занятия:

9211-3-003

Наименование профессии:

Разнорабочий, фермерское хозяйство

Уровень квалификации по ОРК:

1

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 1)" приказ Заместителя Премьер-Министра - Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 1 сентября 2023 года № 364. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 7 сентября 2023 года № 33389
Параграф 261. Рабочий по уходу за животными, в том числе, за любыми сложными и особо опасными группами животных

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-004 - Квалифицированный рабочий в животноводстве

Основная цель деятельности:

Выполнение вспомогательных работ по разведению, уходу, содержанию и воспроизводству крупного рогатого скота молочного направления

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Ручные и частично механизированные работы по уходу за дойным стадом, за коровами-кормилицами с телятами, телятами профилакторного и молочного периода и ремонтным молодняком крупного рогатого скота
2. Выполнение технологической цепочки работ по содержанию животных

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Ручные и частично механизированные работы по уходу за дойным стадом, за коровами-кормилицами с телятами, телятами профилакторного и молочного периода и ремонтным молодняком крупного рогатого скота



Навык 1:
Содержание коров дойного стада, коров-кормилиц с телятами

Умения:
1. Осуществлять уход за дойными коровами в условиях механизированных комплексов и ферм.
2. Соблюдать правила ухода за дойными коровами.
3. Производить наладку и обслуживания оборудования в механизированных комплексах и фермах.
4. Контролировать состояние здоровья животных и своевременно сообщать о признаках заболеваний.
5. Осуществлять кормление и поение дойных коров и коров-кормилиц по установленным рационам.
6. Поддерживать чистоту и санитарное состояние в помещениях для содержания животных.
7. Вести учет продуктивности дойных коров и учитывать потребление кормов.
8. Применять индивидуальный и групповой подход при уходе за животными.

Знания:
1. Основы ветеринарии и зоогигиены.
2. Продуктивно-биологические особенности крупного рогатого скота молочных пород.
3. Основы разведения крупного рогатого скота молочного направления.
4. Технологии доения коров.
5. Нормы кормления и рационы для дойных коров и коров-кормилиц.
6. Правила санитарной обработки помещений и оборудования.
7. Порядок ведения зоотехнической документации.
8. Основы охраны труда и техники безопасности при уходе за КРС.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выращивание телят профилакторного и молочного периода, ремонтного молодняка крупного рогатого скота

Умения:
1. Соблюдать технологии отела и выращивания молодняка в подсосный период.
2. Оказывать родовспоможения маточному поголовью.
3. Проводить интенсивное выращивание телят и молодняка.
4. Соблюдать технологию кормления и поения крупного рогатого скота молочного направления различных половозрастных групп.

Знания:
1. Зооогигиеническое значение кормов.
2. Основы оценки качества и сертификации кормов.
3. Технологии подготовки кормов к скармливанию.
4. Технологии выращивания и содержания телят и молодняка крупного рогатого скота молочной продуктивности.
5. Технологии заготовки кормов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Выполнение технологической цепочки работ по содержанию животных



Навык 1:
Соблюдение технологии кормления и поения дойных коров

Умения:
1. Соблюдать режим кормления и поения.
2. Обслуживать механизированные агрегаты.
3. Контролировать качество кормов перед раздачей.
4. Готовить и раздавать корма с учетом рациона и физиологического состояния животных.
5. Вести учет кормления, расхода кормов и воды.
6. Обеспечивать чистоту и санитарное состояние кормушек, поилок и кормоцеха.

Знания:
1. Нормы и режим кормления с учетом питательности и переваримости кормов.
2. Зоогигиенические нормы содержания крупного рогатого скота на фермах и комплексах.
3. Классификация кормов и их пищевая ценность.
4. Влияние кормления на продуктивность и здоровье дойных коров.
5. Требования к качеству воды и технологии поения животных.
6. Основы работы с кормораздатчиками, поилками и другим оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Соблюдение технологии кормления и поения телят и ремонтного молодняка

Умения:
1. Соблюдать технологию кормления и поения телят в молочный и постмолочный период.
2. Соблюдать технологию кормления и поения ремонтного молодняка.
3. Готовить заменители молока и каши, соблюдать температурный режим кормов и питья.
4. Контролировать поедаемость кормов и состояние телят.
5. Вести индивидуальный учет кормления и роста молодняка.
6. Обеспечивать чистоту инвентаря, кормушек и поилок.

Знания:
1. Суточные нормы потребления воды взрослого поголовья и молодняка крупного рогатого скота молочной продуктивности.
2. Физиология и биология пищеварения.
3. Возрастные особенности кормления телят (фазы роста, переход на грубые корма).
4. Состав и питательная ценность кормов, применяемых для телят и молодняка.
5. Требования к санитарии и гигиене при кормлении молодняка.
6. Симптомы отклонений в кормлении (понос, отставание в росте и т. д.) и меры профилактики.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Стрессоустойчивость
Терпеливость
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

13. Карточка профессии "Зоотехник молочного производства"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-009

Наименование профессии:

Зоотехник молочного производства

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 15. Зоотехник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Зоотехния

Квалификация:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Зоотехник молочного производства I категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника II категории не менее 3 лет;
Зоотехник молочного производства II категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 3 лет или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния и стаж работы на должности зоотехника без категории не менее 5 лет;
Зоотехник молочного производства без категории: высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: животноводство и/или ветеринария или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности зоотехния без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3142-0-010 - Зоотехник отделения (комплекса, сельскохозяйственного участка, фермы)

Основная цель деятельности:

Организация технологического процесса содержания, кормления и воспроизводства всех видов и пород сельскохозяйственных животных

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Подготовка сельскохозяйственных животных разных пород для улучшения производства продукции
2. Осуществление передвижения в половозрастные группы животных (по физиологическому состоянию), кормление и уход за животными в соответствии с ветеринарно-санитарными правилами и нормами
3. Организация рационального использования кормов, внедрение на фермах новейшие методы содержания, кормления и ухода за поголовьем
4. Руководство селекционно-племенной работой по выведению высокопродуктивных животных
5. Ведение первичной учетной племенной документации в животноводстве

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Подготовка сельскохозяйственных животных разных пород для улучшения производства продукции



Навык 1:
Выполнение работ по: подготовке сельскохозяйственных животных разных пород для производства продукции

Умения:
1. Выбирать практические задачи, предполагающие многообразие способов решения для производства продукции.
2. Осуществлять действия, необходимые для улучшения качеств животных.
3. Осуществлять выбор и использование экономически выгодных технологий производства и реализации продукции животноводства.
4. Разрабатывать планы кормления и содержания животных с учетом их физиологического состояния и породных особенностей.
5. Контролировать соответствие животных стандартам породы и направлению продуктивности.
6. Проводить оценку животных по экстерьеру, продуктивным и воспроизводительным качествам.
7. Вести учет и отчетность по движению, продуктивности и племенной ценности животных.
8. Взаимодействовать с ветеринарными специалистами для координации профилактических и лечебных мероприятий.

Знания:
1. Профессиональные практические, теоретические знания и практический опыт в подготовке сельскохозяйственных животных разных пород для производства продукции.
2. Способы решения задач и проблем с применением стратегических подходов в подготовке сельскохозяйственных животных разных пород для производства продукции.
3. Нормативы и требования к содержанию, кормлению и эксплуатации животных различных пород.
4. Основы генетики, селекции и племенного дела в молочном скотоводстве.
5. Породные особенности молочного скота и их влияние на продуктивность.
6. Методы оценки качества молочной продукции и факторов, влияющих на ее выход.
7. Современные цифровые системы учета и анализа зоотехнической информации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организация разработки и выполнения мероприятий по развитию животноводства, улучшению воспроизводства стада, повышению продуктивности животных, увеличению выхода молодняка

Умения:
1. Применять на практике теоретические знания при разведении и воспроизводстве сельскохозяйственных животных.
2. Организовывать работу коллектива исполнителей, занятых производством животноводческой продукции.
3. Применять практические и познавательные навыки в документации и выращивании животных в закрепленной зоне обслуживания.
4. Разрабатывать и внедрять программы по улучшению воспроизводства и племенной ценности стада.
5. Оценивать и контролировать репродуктивные показатели стада (осеменяемость, стельность, выход телят и др.).
6. Организовывать мероприятия по профилактике заболеваний, влияющих на воспроизводство и продуктивность.
7. Проводить анализ эффективности зоотехнических мероприятий с последующей корректировкой планов.
8. Участвовать в разработке планов по увеличению выхода молодняка и снижению падежа.

Знания:
1. Базовые знания генетики, физиологии, зоологии и ветеринарии животных.
2. Зоология, анатомия, физиология сельскохозяйственных животных.
3. Порядок отчетности и информации по сельскохозяйственным животным.
4. Современные методы воспроизводства стада (искусственное осеменение, биотехнологии).
5. Показатели продуктивности и методы их повышения у крупного рогатого скота молочного направления.
6. Принципы управления производственным процессом в молочном животноводстве.
7. Основы планирования численности и структуры стада с учетом производственных задач.
8. Методики расчета экономической эффективности мероприятий по воспроизводству и откорму молодняка.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Осуществление передвижения в половозрастные группы животных (по физиологическому состоянию), кормление и уход за животными в соответствии с ветеринарно-санитарными правилами и нормами



Навык 1:
Ведение первичной зоотехнической документации и выращивание животных в закрепленной зоне обслуживания

Умения:
1. Документировать и вести учет в рамках профессиональной деятельности.
2. Ползоваться современными средствами вычислительной техники, коммуникаций и связи.
3. Организовывать проведение контрольных взвешиваний животных; составление оборота движения стада.
4. Рассчитывать основные технико-экономические показатели деятельности сельскохозяйственного участка, цеха.
5. Разрабатывать проекты заданий по животноводству и обеспечивать их выполнение.

Знания:
1. Правила разработки месячных, квартальных и годовых планов.
2. Осуществлять выполнения профессиональной деятельности по первичной зоотехнической документации.
3. Риски, характерные для данного вида деятельности, может их контролировать и сводить к минимуму.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Ведение книги расходов кормов. Составление рационов кормления животных

Умения:
1. Обеспечивать прогрессивные способы кормления животных.
2. Разрабатывать проекты заданий по животноводству и обеспечивать их выполнение.
3. Составлять рационы кормления с учетом возраста, продуктивности и физиологического состояния животных.
4. Контролировать качество кормов и соответствие их требованиям безопасности.
5. Вести учет расхода кормов по видам, группам животных и периодам кормления.
6. Анализировать эффективность кормления на основе продуктивных показателей (привесы, удои и др.).
7. Использовать специализированные программы (например, RationBalancer, 1С и др.) для расчета рационов и учета кормов.
8. Определять потребности животных в макро- и микроэлементах, витаминах и энергии.

Знания:
1. Особенности анатомии и физиологию сельскохозяйственных животных.
2. Правила здорового питания сельскохозяйственных животных и профилактики пищевого отравления.
3. Классификация кормов и их питательная ценность.
4. Нормы кормления животных разных возрастных и физиологических групп.
5. Влияние рациона на здоровье и продуктивность животных.
6. Правила хранения и транспортировки кормов.
7. Основы зоогигиены, связанные с кормлением (режимы, поение, санитария кормушек и поилок).
8. Методы расчета кормовых норм и кормооборота.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Организация рационального использования кормов, внедрение на фермах новейшие методы содержания, кормления и ухода за поголовьем



Навык 1:
Внедрение на фермах прогрессивных методов содержания и кормления

Умения:
1. Применять практические и познавательные навыки в стратегическом планировании, оценке работы, анализе ситуации.
2. Выбирать наиболее эффективные технологии, которые необходимы для производства продукции.
3. Оценивать эффективность производственной деятельности.
4. Анализировать и внедрять инновационные технологии содержания и кормления с учетом местных условий и ресурсов.
5. Организовывать обучение и инструктаж персонала по новым методам содержания и кормления животных.
6. Координировать работу всех подразделений фермы для обеспечения рационального использования кормов и оптимального ухода за поголовьем.
7. Проводить мониторинг и оценку влияния внедренных технологий на здоровье и продуктивность животных.
8. Использовать цифровые инструменты и программное обеспечение для управления процессами кормления и содержания.

Знания:
1. Основы генетики, физиологии, зоологии и ветеринарии животных.
2. Основные заболевания животных и методы их профилактики.
3. Правила разработки проектных заданий по животноводству.
4. Современные методы и технологии содержания животных, направленные на повышение продуктивности и сохранение здоровья.
5. Экономические основы рационального использования кормов и ресурсов фермы.
6. Принципы устойчивого животноводства и экологические требования.
7. Методы оценки эффективности внедряемых технологий и показатели продуктивности животных.
8. Правила охраны труда и техники безопасности при применении новых технологий на фермах.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Вносить первичные данные продуктивности племенных животных в установленные формы учета по плану селекционно-племенной работы организации

Умения:
1. Оформлять установленные формы первичного учета показателей продуктивности животных.
2. Использовать стандартные программы информационно-коммуникационных технологий для обработки показателей продуктивности племенных животных.
3. Проверять корректность и полноту внесенных данных перед передачей в общую базу учета.
4. Анализировать базовые показатели продуктивности для выявления аномалий и ошибок в данных.
5. Обеспечивать сохранность и конфиденциальность данных в процессе их обработки.
6. Координировать взаимодействие с другими специалистами (зоотехниками, ветеринарами) для уточнения и корректировки информации.

Знания:
1. Порядок ведения документации племенного учета показателей продуктивности животных разных видов по плану селекционно- племенной работы организации.
2. Порядок использования стандартных программ по обработке показателей продуктивности животных разных видов в организации.
3. Основы статистической обработки данных и анализа показателей продуктивности животных.
4. Требования к информационной безопасности и защите данных в сельскохозяйственных организациях.
5. Правила взаимодействия между службами при ведении селекционно-племенной документации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 4:
Руководство селекционно-племенной работой по выведению высокопродуктивных животных



Навык 1:
Разведение и воспроизводство сельскохозяйственных животных

Умения:
1. Применять на практике теоретические знания при разведении и воспроизводстве сельскохозяйственных животных.
2. Идентифицировать племенных животных и материалы по их номерам и кличкам в соответствии с инструкцией.
3. Осуществлять измерения показателей продуктивности животных в соответствии с инструкциями.
4. Осуществлять отбор и подбор племенных животных.
5. Проводить гибридизацию одной или нескольких пород.
6. Вести работу по повышению продуктивности животных, улучшению воспроизводства стада и увеличению выхода молодняка животных.

Знания:
1. Информация, необходимая для решения вопросов при разведении и воспроизводстве сельскохозяйственных животных.
2. Основы генетики, физиологии, зоологии и ветеринарии животных.
3. Правила пользования компьютерной техникой в животноводстве.
4. Особенности анатомии сельскохозяйственных животных, способы содержания, а также нюансы при кормлении. 5. Современные технологии производства животноводческой продукции; племенное дело.
6. Основные заболевания животных и методы их профилактики;
7. Техника идентификации (присвоение кличек, мечения, маркировки, чипирования) различных видов сельскохозяйственных животных и птиц.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Определение племенной ценности животных.

Умения:
1. Использовать оборудование и инструменты для измерений животных и птицы по плану селекционно-племенной работы организации.
2. Владеть техникой инструментальных измерений животных и птицы для определения их племенной ценности.
3. Анализировать полученные данные измерений для оценки племенной ценности животных.
4. Составлять отчеты и рекомендации по использованию высокопродуктивных животных в селекционно-племенной работе.
5. Координировать работу специалистов при проведении измерений и оценке племенной ценности.
6. Проводить обучение персонала по правильному использованию оборудования и методам измерения.

Знания:
1. Значение определения племенной ценности животных в проведении селекционно- племенной работы организации.
2. Раздел плана селекционно-племенной работы организации по определению племенной ценности животных.
3. Правила и порядок инструментальных измерений животных и птицы для определения их племенной ценности.
4. Правила охраны труда при работе с животными и птицей разных видов.
5. Методы статистической обработки и интерпретации результатов инструментальных измерений.
6. Основы генетики, влияющие на племенную ценность животных.
7. Требования к техническому состоянию и калибровке оборудования для точных измерений.
8. Основы управления качеством и контроля в селекционно-племенной работе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 5:
Ведение первичной учетной племенной документации в животноводстве



Навык 1:
Ведение учета и отчетности

Умения:
1. Вести зоотехническую документацию.
2. Организовывать учет и ведение установленной отчетности по животноводству с использованием специальных программ.
3. Обеспечивать своевременное и корректное заполнение учетных форм и журналов.
4. Использовать электронные базы данных для хранения и обработки племенной информации.
5. Контролировать качество и полноту вводимых данных.
6. Формировать отчеты для руководства и контролирующих органов.
7. Обеспечивать конфиденциальность и сохранность племенной документации.

Знания:
1. Современные средства вычислительной техники, коммуникаций и связи.
2. Методы учета продуктивных, воспроизводительных и племенных качеств животных разных видов.
3. Порядок ведения документации зоотехнического и племенного учета.
4. Действующие формы зоотехнического и племенного учета.
5. Правила пользования компьютерной техникой в животноводстве.
6. Принципы работы с электронными системами учета в животноводстве (например, 1С, SELEX, другие отраслевые программы).
7. Требования к информационной безопасности при работе с данными.
8. Правила архивирования и хранения документации в сельскохозяйственных организациях.
9. Законодательство в области ведения племенного учета и отчетности.
10. Особенности учета различных категорий животных и продукции в племенных хозяйствах.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Внесение первичных данных продуктивности племенных животных, установленные формы учета.

Умения:
1. Оформлять установленные формы первичного учета показателей продуктивности животных.
2. Использовать стандартные программы информационно-коммуникационных технологий для обработки показателей продуктивности племенных животных.
3. Использовать специальные информационно- коммуникационные программы по племенному животноводству для обработки показателей продуктивности животных.

Знания:
1. Порядок ведения документации племенного учета показателей продуктивности животных по плану селекционно- племенной работы организации.
2. Порядок использования стандартных программ по обработке показателей продуктивности животных в организации.
3. Порядок использования специальных информационно- коммуникационных программ по племенному животноводству по обработке показателей продуктивности в организации.
4. Порядок архивирования первичной учетной племенной документации в организации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Гибкость мышления
Умение работать в команде
Целеустремленность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Рабочий молочных ферм

6

Ветеринарный врач

14. Карточка профессии "Рабочий молочных ферм"

Код группы:

6121-9

Код наименования занятия:

6121-9-005

Наименование профессии:

Рабочий молочных ферм

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
Часть V Раздел: 20. Работы и профессии рабочих в животноводстве. 74. Дояр. Параграф 1. Дояр, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
Часть V Раздел: 20. Работы и профессии рабочих в животноводстве. 74. Дояр. Параграф 2. Дояр, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-9-006 - Фермер, молочные продукты

Основная цель деятельности:

Выполнение основных производственных процессов по разведению крупного рогатого скота молочного направления

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Участие в выполнении производственных процессов в племенном скотоводстве молочного направления
2. Участие в выполнении производственных процессов в товарном молочном скотоводстве

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Участие в выполнении производственных процессов в племенном скотоводстве молочного направления



Навык 1:
Мониторинг, сбор и анализ исходных данных для планирования воспроизводства племенного поголовья крупного рогатого скота молочного направления

Умения:
Умения для 4 разряда 1. Определять состояние половой охоты у телок и коров.
2. Вести учетные документы по воспроизводству (журналы осеменения, карточки охоты и стельности).
3. Проводить отбор и группировку животных по полу, возрасту, физиологическому состоянию.
4. Соблюдать порядок и сроки осеменения животных.
5. Использовать базовые цифровые инструменты для сбора и анализа информации. 6. Участвовать в формировании племенных групп по заданным параметрам.
Уменя для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать процесс сбора данных по воспроизводству (охота, осеменение, стельность, отелы).
2. Анализировать воспроизводственные показатели (индекс осеменения, коэффициент стельности, прохолост, повторное осеменение и др.).
3. Использовать цифровые системы учета и анализа данных (1С, SELEX, Excel и др.) для планирования воспроизводства.
4. Выявлять причины нарушений репродуктивного цикла и предлагать меры по их устранению.
5. Составлять и контролировать выполнение плана осеменения, стельности и отелов.
6. Контролировать физиологическое состояние коров и первотелок в предродовой и послеродовой периоды.
7. Участвовать в формировании племенной группы на основе генетических, зоотехнических и продуктивных данных.
8. Обеспечивать проведение раздоя первотелок и новотельных коров с учетом индивидуальных показателей.
9. Осуществлять ветеринарную обработку телят и сопровождение отелов.

Знания:
Знания для 4 разряда 1. Основы физиологии воспроизводства коров и телок.
2. Периодичность и признаки охоты у животных.
3. Формы и порядок ведения зоотехнической документации.
4. Требования к отбору животных в племенное ядро.
5. Основы племенной работы в молочном скотоводстве.
6. Нормативные сроки осеменения и контрольных осмотров.
7. Требования к ведению учета и отчетности в племенном хозяйстве.
Знания для 6 разряда
1. Физиология воспроизводства крупного рогатого скота, гормональные и поведенческие признаки охоты и отела.
2. Анатомия и физиология коров, особенности строения вымени и молокообразования.
3. Признаки приближения родов и алгоритм приема новорожденного теленка.
4. Требования к ветеринарной обработке новорожденных телят и уходу за ними.
5. Нормативы кормления, поения и содержания скота после отела.
6. Методы раздоя коров и первотелок, влияющие на молочную продуктивность.
7. Племенные показатели (надои, происхождение, индекс продуктивности) и критерии отбора в основное стадо.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Планирования выращивания и реализации ремонтного молодняка крупного рогатого скота молочного направления

Умения:
Умения для 4 разряда 1. Вести учет телят с момента рождения: идентификация, пол, вес, происхождение.
2. Подбирать молодняк для дальнейшего выращивания на ремонтное стадо по зоотехническим признакам.
3. Осуществлять контроль за выполнением схем кормления и поения телят в зависимости от возраста.
4. Оценивать общее состояние и развитие молодняка на разных этапах выращивания (рост, жвачка, аппетит).
5. Участвовать в составлении графика вакцинаций и дегельминтизации ремонтного молодняка.
6. Обеспечивать своевременный перевод телят по возрастным группам (из индивидуальных в групповые клетки и т. д.).
7. Помогать в подготовке помещений и оборудования для содержания молодняка.
Умения для 6 разряда
1. Разрабатывать и корректировать программы выращивания ремонтного молодняка с учетом генетического потенциала.
2. Проводить анализ продуктивности и наследственности родительских линий при отборе телок.
3. Координировать действия персонала по уходу, вакцинации и откорму молодняка.
4. Планировать и организовывать мероприятия по подготовке ремонтного молодняка к осеменению.
5. Проводить оценку биометрических показателей (рост, индекс телосложения) с целью выбраковки или допуска в основное стадо.
6. Контролировать выполнение ветеринарно-санитарных требований в зонах содержания ремонтного молодняка.
7. Составлять отчетность по сохранности, росту, выбраковке и реализации телок.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основы физиологии роста и развития молодняка КРС.
2. Классификация телят по возрастным группам и этапам выращивания.
3. Требования к условиям содержания, микроклимату и гигиене при выращивании телят.
4. Нормы кормления и питьевого режима для телят в разные периоды.
5. Признаки, по которым отбирается молодняк в ремонтное стадо (живой вес, происхождение, экстерьер и др.).
6. Основы санитарной профилактики заболеваний молодняка (вакцинации, дегельминтизация).
7. Порядок ведения первичной зоотехнической документации по молодняку.
Знания для 6 разряда 1. Генетико-селекционные принципы подбора животных для формирования ремонтного стада.
2. Показатели племенной ценности и методы их расчета.
3. Стандарты и нормативы выращивания ремонтного молодняка по породам и типам.
4. Основы планирования и экономической оценки затрат на выращивание телок.
5. Требования к подготовке молодняка к первому осеменению (возраст, вес, физиологическая зрелость).
6. Правила реализации племенного молодняка (ветеринарные, правовые, учетные).
7. Современные методы автоматизированного контроля за ростом и развитием молодняка.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Участие в выполнении производственных процессов в товарном молочном скотоводстве



Навык 1:
Сбор и анализ исходных данных для планирования воспроизводства товарного поголовья крупного рогатого скота молочного направления

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Собирать информацию о воспроизводственных показателях (индекс осеменения, стельность, отел и др.) в молочном стаде.
2. Вести учет осеменений, отелов и движений животных по стаду.
3. Определять признаки охоты и готовности коров к осеменению.
4. Визуально оценивать общее состояние коров и телок в период воспроизводства.
5. Использовать базовые формы учета и журналов по воспроизводству (ручные или электронные).
6. Передавать собранные данные зоотехнику или ветеринарному специалисту для анализа.
7. Выполнять поручения по подготовке животных к осеменению (фиксация, гигиена и др.).
Умения для 6 разряда
1. Осуществлять комплексный анализ репродуктивной эффективности стада с использованием зоотехнических и ветеринарных данных.
2. Интерпретировать цифровые отчеты (по стельности, осеменению, отелам) с использованием специализированного ПО.
3. Разрабатывать предложения по улучшению воспроизводственных показателей на основе анализа данных.
4. Проводить сверку и верификацию полевых и лабораторных данных по воспроизводству.
5. Планировать графики осеменений и отелов с учетом сезонности, продуктивности и физиологического состояния животных.
6. Оценивать экономическую эффективность мероприятий по улучшению воспроизводства.
7. Составлять аналитические отчеты и презентовать их руководству.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основы физиологии воспроизводства у коров и телок.
2. Показатели продуктивности и их влияние на воспроизводство.
3. Признаки охоты у коров и первотелок.
4. Порядок ведения документации по осеменению и отелам.
5. Требования к условиям содержания животных в период воспроизводства.
6. Роль кормления и гигиены при подготовке животных к осеменению.
7. Основы санитарии и техники безопасности при работе с животными.
Знания для 6 разряда
1. Современные методики анализа репродуктивной продуктивности и биотехнологии воспроизводства.
2. Принципы работы с зоотехническими программами (1С:Животноводство, SELEX, Uniform Agri и др.).
3. Показатели, влияющие на продуктивное долголетие и выбраковку животных.
4. Нормативы и регламенты по планированию и оценке воспроизводства товарного стада.
5. Методы выявления и устранения причин низкой стельности и повторных осеменений.
6. Основы управления репродуктивным циклом на уровне группы или всего стада.
7. Принципы биоэкономического анализа эффективности воспроизводства в товарном молочном скотоводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Разработка мер по внедрению новой технологии выращивания племенного и товарного крупного рогатого скота

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Анализировать текущие технологии выращивания КРС и выявлять возможности для их улучшения.
2. Разрабатывать рекомендации по внедрению новых технологических процессов с учетом местных условий.
3. Оценивать влияние новых технологий на продуктивность и здоровье животных.
4. Составлять планы мероприятий по внедрению инноваций и контролировать их выполнение.
5. Проводить инструктаж и обучение персонала по применению новых технологий.
Умения для 6 разряда
1. Разрабатывать и адаптировать комплексные программы по внедрению инновационных технологий выращивания КРС с учетом научных исследований и производственных условий.
2. Координировать работу различных подразделений и специалистов при внедрении новых технологических процессов.
3. Проводить комплексный анализ эффективности внедряемых технологий на основе статистических данных и мониторинга.
4. Разрабатывать методические рекомендации и стандарты для персонала по новым технологиям выращивания.
5. Организовывать обучение и повышение квалификации сотрудников в области новых технологий.
6. Управлять проектами по модернизации технологических процессов и оценивать их экономическую эффективность.

Знания:
Знания для 4 разряда 1. Основы генетики и племенного дела в КРС.
2. Современные методы и технологии выращивания племенного и товарного КРС.
3. Влияние условий содержания и кормления на развитие и продуктивность животных.
4. Технологические регламенты и нормативные документы, регулирующие выращивание КРС.
5. Методы оценки эффективности внедряемых технологий. Знания для 6 разряда
1. Современные инновационные технологии и научные достижения в области выращивания племенного и товарного КРС.
2. Методологии проектного управления и оценки эффективности внедрения технологических новшеств.
3. Основы экономики сельскохозяйственного производства и планирования инвестиций в инновации.
4. Нормативные и методические документы, регулирующие внедрение новых технологий в животноводстве.
5. Особенности управления изменениями и адаптации персонала к новым методам работы.
6. Современные системы мониторинга, автоматизации и цифровизации в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Целеустремленность
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Добропорядочность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Зоотехник молочного производства

15. Карточка профессии "Животновод"

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-002

Наименование профессии:

Животновод

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
75. Животновод. Параграф 2. Животновод, 4-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

8341-9-011 - Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

Основная цель деятельности:

Выполнение работ по уходу за КРС с использованием машин и оборудования животноводческих комплексов и механизированных ферм

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Приготовление, хранение и выдача кормов, погрузка и раздача кормов
2. Выполнение работ по водоснабжению в животноводческих помещениях и автопоению крупного рогатого скота, уборке и удалению навоза, поддержанию заданного микроклимата в помещениях

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Приготовление, хранение и выдача кормов, погрузка и раздача кормов



Навык 1:
Погрузка и раздача кормов

Умения:
1. Составлять рационы кормления крупного рогатого скота.
2. Обслуживать средства механизации по погрузке и раздаче кормов.
3. Контролировать точность дозировки при раздаче кормов в соответствии с установленными рационами.
4. Осуществлять визуальную оценку качества кормов перед раздачей.
5. Поддерживать санитарное состояние кормораздатчиков и рабочих зон.
6. Проводить ежедневную проверку исправности оборудования перед работой.
7. Вести учет выданных кормов и остатков.
8. Соблюдать график кормления и учитывать особенности содержания животных (возраст, продуктивность и пр.).

Знания:
1. Правила подготовки и эксплуатации машин и оборудования для погрузки и раздачи кормов.
2. Нормы выдачи кормов.
3. Правила охраны труда при эксплуатации машин и оборудования.
4. Виды кормов и их особенности при раздаче (сыпучие, влажные, силос, сено и др.).
5. Влияние нарушений в кормлении на здоровье и продуктивность животных.
6. Требования к санитарной обработке оборудования и инвентаря для кормления.
7. Основы зоогигиены при организации кормления.
8. Порядок учета и хранения остатков кормов.
9. Возрастные и физиологические особенности потребления кормов КРС.
10. Методы предотвращения потерь и порчи кормов при транспортировке и раздаче.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Приготовление, хранение и выдача кормов

Умения:
1. Применять приемы подготовки машин и оборудования для приготовления кормов к работе.
2. Выполнять настройку машин и оборудования для приготовления кормов на режим работы технологической линии.
3. Осуществлять контроль качества поступающих кормов и отслеживать условия их хранения.
4. Соблюдать правила закладки кормов на хранение (сенаж, силос, комбикорма и др.).
5. Вести учет расхода кормов и соблюдение сроков хранения.
6. Подготавливать кормосмеси в соответствии с установленным рационом.
7. Обеспечивать соблюдение санитарных норм при работе с кормами.
8. Устранять мелкие неисправности оборудования в процессе работы.
9. Применять средства индивидуальной защиты при работе с кормами и оборудованием.
10. Работать с документацией по учету приготовления и выдачи кормов (журналы, ведомости и др.).

Знания:
1. Состав и питательность кормов, кормовые рационы.
2. Правила эксплуатации и технического обслуживания машин и оборудования для приготовления кормов.
3. Принцип действия, устройство, технические и технологические настройки машин и оборудования для приготовления кормов.
4. Технологический процесс приготовления кормов.
5. Технологические схемы приготовления кормов.
6. Параметры оценки качества кормовых компонентов и приготавливаемого корма.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Выполнение работ по водоснабжению в животноводческих помещениях и автопоению крупного рогатого скота, уборке и удалению навоза, поддержанию заданного микроклимата в помещениях



Навык 1:
Водоснабжение и автопоение

Умения:
1. Обслуживать средства механизации водообеспечения и автопоилки.
2. Применять приемы подготовки оборудования к работе.
3. Диагностировать неисправность оборудования для водоснабжения и автопоения.
4. Обеспечивать равномерность подачи воды.
5. Пользоваться контрольными приборами и средствами автоматики в процессе эксплуатации оборудования.
6. Выполнять регулировочные работы.

Знания:
1. Назначение и устройство машин и оборудования для водоснабжения и автопоения.
2. Правила подготовки и эксплуатации оборудования для водоснабжения и автопоения.
3. Качество воды для поения.
4. Правила охраны труда при эксплуатации машин и оборудования.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Уборка и удаление навоза

Умения:
1. Обслуживать средства механизации по уборке и удалению навоза.
2. Применять приемы подготовки машины к работе.
3. Диагностировать неисправность машин и оборудования.
4. Пользоваться контрольными приборами и средствами автоматики в процессе работы машин и оборудования.
5. Обеспечивать равномерность подачи транспортера.

Знания:
1. Элементы (рабочие органы) машин, предназначенные для реализации технологического процесса.
2. Назначение и устройство машин и оборудования для уборки и удаления навоза.
3. Правила подготовки и эксплуатации машин и оборудования для уборки и удаления навоза.
4. Правила охраны труда при эксплуатации машин и оборудования.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Обеспечение нормативных параметров микроклимата в помещениях

Умения:
1. Обслуживать средства механизации по обеспечению микроклимата в животноводческих помещениях.
2. Применять приемы подготовки оборудования к работе.
3. Пользоваться контрольными приборами и средствами автоматики в процессе работы оборудования.
4. Диагностировать неисправность машин и оборудования.
5. Выполнять регулировочные работы.

Знания:
1. Схемы устройства и принцип действия отдельных рабочих органов и машины в целом.
2. Технические характеристики оборудования для поддержания заданного параметра микроклимата.
3. Правила подготовки и эксплуатации оборудования для поддержания заданного микроклимата.
4. Правила охраны труда при эксплуатации машин и оборудования.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Зоотехник молочного производства

16. Карточка профессии "Оператор по ветеринарной обработке животных":

Код группы:

6121-9

Код наименования занятия:

6121-9-004

Наименование профессии:

Оператор по ветеринарной обработке животных

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
90. Оператор по ветеринарной обработке животных. Параграф 1. Оператор по ветеринарной обработке животных, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-9-005 - Рабочий молочных ферм

Основная цель деятельности:

Проведение массовых лечебно-профилактических обработок. Выполнение ветеринарно-профилактических мероприятий.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение ветеринарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний и падежа крупного рогатого скота молочного направления
2. Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение ветеринарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний и падежа крупного рогатого скота молочного направления



Навык 1:
Проведение массовых лечебно-профилактических обработок

Умения:
1. Применять терапевтические, хирургические приемы и манипуляции для лечения животных с заболеваниями различной этиологии.
2. Применять лекарственные и дезинфекционные средства.
3. Проводить ветеринарно-профилактические мероприятия по предупреждению заболеваний животных и птицы.
4. Выполнять дегельминтизацию, вакцинацию, инъекции и другие профилактические процедуры.
5. Оказывать первую помощь животным при травмах, отравлениях и острых состояниях.
6. Осуществлять санитарную обработку животных и обслуживающих помещений.
7. Вести учет и отчетность по проведенным мероприятиям.

Знания:
1. Анатомия и физиология крупного рогатого скота.
2. Основные сведения о наиболее распространенных болезнях животных и птицы и принципы их диагностики.
3. Меры профилактики и лечения больных животных.
4. Порядок применения, дозировки и формы выпуска ветеринарных препаратов.
5. Основы санитарии, гигиены и дезинфекции в животноводстве.
6. Требования техники безопасности при выполнении ветеринарных процедур.
7. Нормативные документы и инструкции, регулирующие ветеринарно-профилактическую деятельность.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Составление и анализ выполнения плана лечебно-профилактических мероприятий

Умения:
1. Применять методы визуального и технического контроля в ветеринарной деятельности.
2. Использовать специализированное оборудование и инструменты.
3. Работать со специализированными информационными базами данных.
4. Составлять графики вакцинаций, дегельминтизации и других профилактических обработок.
5. Проводить мониторинг выполнения плана ЛПМ и оценивать его эффективность.
6. Подготавливать отчетные документы и анализировать причины отклонений от плана.
7. Координировать действия сотрудников по выполнению ветеринарно-профилактических мероприятий.

Знания:
1. Методы проведения дезинфекции, дезинсекции и дератизации.
2. Правила хранения и утилизации биологических отходов.
3. Правила утилизации трупов животных.
4. Параметры микроклимата в животноводческих помещениях.
5. Знание правил проведения ветеринарно-профилактических мероприятий по предупреждению заболеваний и падежа животных.
6. Уход за больными животными в изоляторе.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях



Навык 1:
Уход за больными животными в изоляторе, термометрия, обработка ран

Умения:
1. Оказывать уход за больными животными в изоляторе, способы обработка ран.
2. Оказать первую помощь животным при травматических повреждениях, отравлениях.
3. Выполнять временную остановку кровотечений (тугие повязки, жгуты, прижигание и т. д.).
4. Производить экстренные инъекции и другие манипуляции по назначению ветеринарного врача.
5. Эвакуировать и фиксировать пострадавших животных с соблюдением техники безопасности.

Знания:
1. Основы анатомии и физиологии животных.
2. Знание правил ухода за больными животными в изоляторе.
3. Практикуемые способы оказания лечебной помощи животным.
4. Практикуемые способы введения лекарственных веществ.
5. Правила личной безопасности при работе с животными, при пользовании инструментами, оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Лечение животных

Умения:
1. Проводить уход за больными животными в изоляторе.
2. Оказать первую помощь животным при травматических повреждениях, отравлениях.
3. Обрабатывать открытые раны.
4. Вскрывать трупы животных.
5. Вести учет проведенных лечебных процедур и наблюдений.

Знания:
1. Основы анатомии и физиологии животных.
2. Применяемые лекарственные средства, их действие и способы введения в организм животных.
3. Правила хранения и порядок использования медикаментов, биопрепаратов, дезинфицирующих средств, инструментов и дезинфекционной техники.
4. Основы асептики и антисептики при проведении лечебных манипуляций.
5. Порядок регистрации и отчетности по лечению животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Самостоятельность и ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Ветеринарный техник

17. Карточка профессии "Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм"

Код группы:

8341-9

Код наименования занятия:

8341-9-011

Наименование профессии:

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 1. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм, 2-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 2. Оператор животноводческих комплексов имеханизированных ферм, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 3. Оператор животноводческих комплексов имеханизированных ферм, 5-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
87. Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм. Параграф 4. Оператор животноводческих комплексов имеханизированных ферм, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Механизация сельского хозяйства

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:

Инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

6121-3-010 - Техник-осеменатор в животноводстве
3240-0-009 - Техник по искусственному осеменению животных

Основная цель деятельности:

Планирование и координация всех производственных процессов касательно искусственного осеменения

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выявление животных в состоянии половой охоты и определение половой охоты у коров и телок
2. Подготовка расходных материалов, оборудования и инструментов к проведению искусственного осеменения животных
3. Получение и подготовка спермопродукции от быков-производителей, Предназначенной для искусственного осеменения

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выявление животных в состоянии половой охоты и определение половой охоты у коров и телок



Навык 1:
Выявление коров и телок в охоте по внешним признакам и с использованием быков-пробников

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Наблюдать за поведением и состоянием животных для выявления признаков охоты.
2. Определять коров и телок в состоянии охоты по внешним признакам (беспокойство, выделения и др.).
3. Применять быков-пробников для уточнения наличия половой охоты.
4. Обеспечивать безопасность при работе с быками-пробниками.
5. Обеспечивать учет выявленных животных, находящихся в охоте.
6. Отбирать животных, подлежащих осеменению, и готовить их к процедуре.
Умения для 4 разряда
1. Определять половую охоту у коров и телок по внешним признакам и поведенческим реакциям.
2. Применять быков-пробников для уточнения состояния охоты у животных.
3. Осуществлять отбор животных, подлежащих осеменению, и направлять их в пункт ИО.
4. Вести учет выявленных животных, находящихся в охоте.
5. Обеспечивать безопасность и контроль при работе с быками-пробниками.
6. Соблюдать зоогигиенические требования при выявлении охоты.
Умения для 5 разряда
1. Наблюдать за поведением животных и определять признаки половой охоты (рефлекс неподвижности, набухание и выделения из половых органов и др.).
2. Применять быков-пробников для уточнения половой охоты у коров и телок.
3. Вести индивидуальный учет животных, находящихся в охоте.
4. Подгонять коров, находящихся в охоте, к пункту искусственного осеменения.
5. Соблюдать технику безопасности при работе с быками-пробниками и телками.
6. Контролировать точность определения сроков охоты для повышения эффективности осеменения.
7. Содержать быков-пробников в соответствии с нормами и правилами.
Умения для 6 разряда
1. Осуществлять раннюю и точную диагностику половой охоты с применением автоматизированных систем и программ мониторинга.
2. Использовать методы визуального и тактильного осмотра для оценки репродуктивного состояния коров и телок.
3. Выявлять скрытую охоту у животных и определять ее продолжительность.
4. Вести электронную базу данных по выявленным случаям охоты и результатам осеменения.
5. Обеспечивать безопасное и эффективное взаимодействие быков-пробников с самками, предотвращая травмы.
6. Координировать действия персонала по организации осеменения, планировать график приведения животных в охоту.
7. Проводить подготовку животных к введению гормональных препаратов (если используется синхронизация охоты).

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Физиологические признаки половой охоты у коров и телок.
2. Методы и правила применения быков-пробников.
3. Правила содержания и обращения с быками-пробниками.
4. Основы зоогигиены и техники безопасности при работе с крупным рогатым скотом.
5. Порядок учета и регистрации животных, находящихся в охоте.
Знания для 4 разряда
1. Признаки и фазы половой охоты у коров и телок.
2. Методы и техника выявления охоты, включая использование быков-пробников.
3. Правила содержания, отбора и безопасного обращения с быками-пробниками.
4. Требования к ведению учета животных, находящихся в охоте.
5. Основы репродуктивной физиологии КРС.
6. Зоогигиенические нормы при воспроизводстве стада.
Знания для 5 разряда
1. Основные поведенческие и физиологические признаки охоты у коров и телок.
2. Правила содержания и использования быков-пробников.
3. Анатомо-физиологические особенности половой системы коров.
4. Методы определения оптимального срока осеменения.
5. Порядок подготовки животных к искусственному осеменению.
6. Правила ведения учета животных, находящихся в охоте.
7. Требования охраны труда при работе с крупным рогатым скотом.
8. Основы ветеринарии и репродуктивного цикла КРС.
Знания для 6 разряда
1. Тонкие (субклинические) признаки охоты и способы их распознавания.
2. Биохимические и поведенческие маркеры, указывающие на начало фертильного периода.
3. Влияние микроклимата и рациона на проявление охоты у КРС.
4. Методы синхронизации половой охоты и гормонального контроля воспроизводства.
5. Принципы работы автоматизированных систем мониторинга воспроизводства (например, педометры, шейные метки и др.).
6. Зооветеринарные риски, связанные с несвоевременным или неправильным определением охоты.
7. Правила гигиены и санитарной подготовки животных перед осеменением.
8. Требования к условиям содержания быков-пробников на высоком уровне продуктивности и безопасности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Ведение записей в журнале осеменений и в карточке о выявлении половой охоты

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Вносить записи в журнал осеменений по установленной форме.
2. Заполнять карточки учета выявления половой охоты по указанию специалиста.
3. Обозначать даты и номера животных, у которых выявлена охота.
4. Хранить учетную документацию в порядке и обеспечивать ее доступность для зоотехника/ветврача.
5. Своевременно передавать записи специалистам для анализа результатов осеменения.
Умения для 4 разряда
1. Самостоятельно вести журнал осеменений и карточки охоты с учетом цикличности половой охоты.
2. Фиксировать результаты осеменения, повторного осеменения и прохолоста.
3. Выявлять несоответствия и ошибки в учетной документации и устранять их.
4. Систематизировать данные по осеменению для последующего анализа воспроизводства.
5. Взаимодействовать с ветеринарным и зоотехническим персоналом при корректировке записей.
6. Готовить сводные таблицы для отчетности по осеменению и выявлению охоты.
Уменя для 5 разряда
1. Сопоставлять данные по осеменению с результатами стельности и выявлять эффективность осеменения.
2. Вести учет осеменения с привязкой к зоотехническим и ветеринарным мероприятиям.
3. Участвовать в составлении графиков осеменения и планировании контрольных обследований на стельность.
4. Оформлять отклонения и нестандартные случаи (пропуск охоты, позднее выявление, осложнения и пр.).
5. Использовать цифровые системы учета воспроизводства (при наличии) или готовить данные для ввода.
6. Осуществлять предварительную подготовку отчетных форм и сводок по воспроизводству.
Умения для 6 разряда
1. Анализировать данные по осеменению, выявлять тенденции и готовить предложения по улучшению показателей воспроизводства.
2. Контролировать своевременность и полноту внесения данных в журналы и карточки, сверять с фактическими результатами.
3. Систематизировать и архивировать учетные документы согласно установленным срокам хранения.
4. Осуществлять контроль за правильностью ведения учета другими сотрудниками (если предусмотрено).
5. Использовать цифровые системы управления воспроизводством (АСУ, 1С, Zootech и др.) на продвинутом уровне.
6. Проводить подготовку к ветеринарным и зоотехническим проверкам по части документации по осеменению.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основные виды учетных форм, применяемых на фермах (журнал осеменений, карточка охоты и др.).
2. Правила заполнения журналов вручную и/или в электронном виде.
3. Обозначения и сокращения, используемые при регистрации охоты и осеменения.
4. Порядок ведения учета в хронологическом порядке.
5. Ответственность за точность и достоверность записей.
6. Элементарные навыки обращения с бумагой и базовыми канцелярскими принадлежностями (ручка, линейка и пр.).
Знания для 4 разряда
1. Периодичность и признаки половой охоты у коров и телок, отражаемые в учете.
2. Правила ведения долгосрочного учета по воспроизводству стада.
3. Основы организации работы пунктов искусственного осеменения.
4. Требования к ведению и хранению зоотехнической документации согласно нормативам.
5. Форматы и структура отчетов по осеменению для зоотехнической и ветеринарной службы.
6. Особенности учета по группам животных (ремонтный молодняк, телки, дойные коровы и пр.).
Знания для 5 разряда 1.
Методы оценки эффективности осеменения и их отражение в учетной документации.
2. Порядок взаимодействия с ветеринарной службой при фиксации стельности и прохолоста.
3. Стандарты и нормативные сроки проведения контрольных осмотров после осеменения.
4. Классификация и условные обозначения в карточках осеменения (по группам, номерам, результатам).
5. Основы анализа воспроизводственных показателей и их влияние на продуктивность стада.
6. Внутрихозяйственные требования к ведению журналов осеменений на фермах разного типа.
Знания для 6 разряда 1.
Методы углубленного анализа воспроизводственных показателей (индекс осеменения, коэффициент стельности и др.).
2. Требования к цифровым базам данных в племенных хозяйствах и крупных животноводческих комплексах.
3. Регламент оформления журналов и карточек в соответствии с ветеринарными и зоотехническими нормативами.
4. Стандарты отчетности по линии искусственного осеменения для внутренних и внешних проверок.
5. Порядок взаимодействия с племенными службами, лабораториями и зоотехническим контролем.
6. Правила верификации данных и устранения расхождений между фактическими и учетными показателями.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Подготовка расходных материалов, оборудования и инструментов к проведению искусственного осеменения животных



Навык 1:
Подготовка вагин и иного оборудования для получения спермы

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Подготавливать рабочее место и инструменты для получения спермы в соответствии с инструкциями.
2. Выполнять первичную очистку оборудования после использования (промывка, сушка).
3. Хранить инструменты и расходные материалы в соответствии с санитарными требованиями.
4. Помогать в сборе оборудования и расходников под контролем более квалифицированного специалиста.
5. Соблюдать личную гигиену и применять СИЗ при работе с оборудованием.
Умения для 4 разряда
1. Подготавливать комплект оборудования для получения спермы в соответствии с установленными нормами.
2. Проверять исправность и комплектность искусственной вагины перед использованием.
3. Поддерживать температурный режим при подготовке и хранении вагины и сопутствующего оборудования.
4. Осуществлять санитарную обработку оборудования с учетом норм Ветеринарно-санитарных правил.
5. Подготавливать емкости для сбора и транспортировки спермы.
6. Обеспечивать правильное хранение стерилизованных инструментов до момента использования.
7. Обслуживать рабочее место и оборудование в соответствии с требованиями гигиены и безопасности труда.
Умения для 5 разряда
1. Проводить контроль технического состояния и герметичности искусственной вагины перед использованием.
2. Настраивать параметры (температура, давление) искусственной вагины в соответствии с требованиями к получению спермы.
3. Использовать лабораторные термометры и термостаты для контроля температуры в подготовленной вагине.
4. Применять специальные смазочные материалы, разрешенные в зоотехнической практике.
5. Оформлять сопроводительные документы на использованное оборудование (учет, обработка, срок годности).
6. Осуществлять повторную санитарную обработку оборудования при нарушении условий стерильности.
7. Осуществлять подготовку помещения и рабочего стола к процедуре получения спермы согласно ветеринарным требованиям.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать технологический процесс подготовки оборудования с учетом биобезопасности и ветеринарных норм.
2. Проводить контроль стерильности оборудования с использованием экспресс-тестов и индикаторов.
3. Анализировать причины отказов или брака в работе оборудования и принимать меры по их устранению.
4. Осуществлять калибровку и проверку параметров автоклавов, термостатов и стерилизаторов.
5. Разрабатывать схемы и графики профилактической обработки оборудования и их внедрение в рабочий процесс.
6. Обеспечивать соблюдение норм охраны труда и санитарных требований при работе с оборудованием и расходными материалами.
7. Руководить действиями младшего персонала по подготовке и стерилизации оборудования.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Назначение и общее устройство искусственной вагины и другого основного оборудования.
2. Названия и назначение основных расходных материалов и инструментов, применяемых при получении спермы.
3. Основы санитарии и гигиены при подготовке оборудования.
4. Требования к хранению и транспортировке стерильных материалов.
5. Правила охраны труда и техники безопасности при работе с инструментами и оборудованием.
Знания для 4 разряда
1. Последовательность операций при подготовке искусственной вагины и вспомогательного оборудования.
2. Требования к температурному режиму подготовки вагины и условиям ее хранения.
3. Виды и назначение расходных материалов, применяемых при получении спермы.
4. Нормативы стерильности и способы контроля качества санитарной обработки оборудования.
5. Требования к хранению и транспортировке спермопродукции.
6. Основы охраны труда и СИЗ при подготовке оборудования для получения спермы.
7. Меры предупреждения контаминации спермы при получении и первичной обработке.
Знания для 5 разряда
1. Нормативные параметры искусственной вагины (температура воды, давление, материал).
2. Особенности дезинфекции и стерилизации в зависимости от материала оборудования.
3. Санитарные риски при нарушении условий подготовки оборудования и способы их предупреждения.
4. Требования к микроклимату в помещениях для получения спермы (освещение, вентиляция, температура).
5. Виды лабораторных и вспомогательных приборов, используемых при подготовке оборудования.
6. Порядок учета и хранения использованных и стерильных материалов.
7. Правила документооборота и журналов по подготовке оборудования для искусственного осеменения.
Знания для 6 разряда
1. Современные технологии и методы стерилизации оборудования (паровая, химическая, УФ и др.).
2. Системы внутреннего контроля качества и безопасности при подготовке оборудования к получению спермы.
3. Методика проведения микробиологического контроля оборудования и посуды.
4. Принципы зоотехнической и ветеринарной безопасности при использовании инструментов для осеменения.
5. Ветеринарно-санитарных норм, применяемых в репродуктивной работе.
6. Алгоритмы действий при выявлении несоответствия оборудования санитарным требованиям.
7. Основы организации рабочего места специалиста по искусственному осеменению на уровне комплекса.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Приготовление стерильных растворов и сред, необходимых для реализации процесса искусственного осеменения

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Подготавливать рабочее место и инвентарь для работы со стерильными растворами.
2. Отмерять компоненты стерильных растворов по заданной рецептуре.
3. Использовать простейшие методы стерилизации (кипячение, обжигание).
4. Соблюдать чистоту и порядок при работе с растворами и лабораторной посудой.
5. Применять средства индивидуальной защиты (СИЗ) при работе с растворами.
Умения для 4 разряда
1. Приготавливать стерильные растворы заданной концентрации с использованием лабораторного оборудования.
2. Использовать автоклав, стерилизаторы и фильтры для обеззараживания растворов и сред.
3. Подготавливать и контролировать состав биологических и синтетических сред для разбавления спермы.
4. Оценивать прозрачность, однородность и pH стерильных растворов.
5. Вести простейшую документацию по приготовлению и использованию растворов.
Умения для 5 разряда
1. Контролировать стерильность оборудования и лабораторной посуды при приготовлении сред.
2. Готовить сложные питательные и разбавляющие среды с учетом технологических требований.
3. Использовать средства автоматического дозирования компонентов при приготовлении растворов.
4. Осуществлять калибровку и настройку лабораторных приборов для точного измерения компонентов.
5. Проводить контроль качества приготовленных растворов (pH, прозрачность, стерильность).
6. Работать в условиях соблюдения требований ветеринарно-санитарных норм при приготовлении биологических сред.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать и контролировать весь процесс приготовления стерильных растворов с использованием сложного лабораторного оборудования.
2. Разрабатывать и корректировать рецептуры стерильных сред с учетом особенностей хранения и транспорта спермы.
3. Проводить анализ и интерпретацию результатов контроля качества приготовленных сред.
4. Обеспечивать полную трассируемость и ведение документации по приготовлению и использованию стерильных растворов.
5. Внедрять и контролировать стандарты качества и санитарии в лабораторных условиях согласно современным требованиям.
6. Руководить процессом обучения младшего персонала работе с лабораторным оборудованием и приготовлению сред.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Назначение простейших стерильных растворов, применяемых при осеменении.
2. Основные компоненты, входящие в состав растворов и сред.
3. Правила хранения и маркировки стерильных растворов.
4. Порядок подготовки лабораторной посуды и инструментов к работе.
5. Требования санитарии и гигиены при приготовлении растворов.
Знания для 4 разряда
1. Назначение и состав стерильных сред для хранения и разбавления спермы.
2. Методы и режимы стерилизации различных растворов и лабораторной посуды.
3. Основы микробиологии, влияющие на стерильность среды.
4. Требования к температурным режимам при хранении стерильных растворов.
5. Нормативные требования по санитарной безопасности при работе с растворами в ИО.
Знания для 5 разряда
1. Влияние состава и свойств растворов на сохранность и активность спермы.
2. Методы контроля качества стерильных сред и растворов.
3. Условия и сроки хранения различных типов питательных и разбавляющих сред.
4. Основные причины брака при приготовлении сред и способы их предотвращения.
5. Режимы мойки и стерилизации оборудования в соответствии с требованиями ИО.
6. Принципы работы лабораторных дозаторов, автоклавов и другого спецоборудования.
Знания для 6 разряда
1. Современные технологии и инновационные методы приготовления стерильных сред для искусственного осеменения.
2. Принципы стандартизации и сертификации стерильных растворов в области животноводства.
3. Особенности биохимических процессов, влияющих на сохранение и качество спермы при хранении в различных средах.
4. Правила и требования к ведению технической документации и отчетности в лабораториях по подготовке растворов.
5. Современные требования по биобезопасности и контролю качества в лабораторной практике.
6. Методы выявления и предотвращения микробного и химического загрязнения при производстве и хранении стерильных сред.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Получение и подготовка спермопродукции от быков-производителей, Предназначенной для искусственного осеменения



Навык 1:
Получение качественной спермопродукции и закладка спермы на сохранение

Умения:
Умения для 2 разряда
1. Подготавливать оборудование для получения спермы от быков-производителей согласно инструкциям.
2. Выполнять процесс получения спермы с соблюдением санитарных и ветеринарных норм.
3. Контролировать качество спермы визуально (цвет, консистенция).
4. Подготавливать простые среды и растворы для кратковременного хранения спермы.
5. Закладывать сперму в емкости для хранения при соблюдении необходимых температурных режимов.
6. Осуществлять простейший уход за быками-производителями во время получения спермы.
Умения для 4 разряда
1. Организовывать и контролировать процесс получения спермы с соблюдением технологических и санитарных норм.
2. Проводить детальный визуальный и микроскопический анализ качества спермы (подвижность, концентрация, морфология).
3. Готовить и использовать специализированные среды для разбавления и хранения спермы с учетом сроков и условий хранения.
4. Осуществлять калибровку и настройку оборудования для получения и хранения спермы.
5. Вести учет и документацию по получению, качеству и сохранению спермопродукции.
6. Обеспечивать своевременное выявление и устранение технических неисправностей оборудования.
Умения для 5 разряда
1. Планировать и организовывать работу по получению и сохранению спермопродукции с учетом производственных задач и качества.
2. Осуществлять контроль качества и стандартизации спермы на всех этапах - от получения до упаковки.
3. Проводить коррекцию технологических процессов получения и хранения спермы для повышения ее жизнеспособности.
4. Обеспечивать подготовку персонала и контроль соблюдения санитарных и ветеринарных норм при работе с биопродукцией.
5. Анализировать причины снижения качества спермы и внедрять меры по их устранению.
6. Управлять работой оборудования с применением средств автоматизации и контроля параметров.
Умения для 6 разряда
1. Разрабатывать и внедрять новые технологии получения и сохранения спермопродукции с учетом научных достижений.
2. Координировать работу нескольких бригад по искусственному осеменению и обеспечению качества биопродукции.
3. Проводить комплексный анализ факторов, влияющих на качество спермы, и разрабатывать рекомендации для их оптимизации.
4. Обеспечивать интеграцию автоматизированных систем контроля качества и учета биопродукции в производственный процесс.
5. Осуществлять мониторинг и управление производственными рисками, связанными с получением и хранением спермы.
6. Разрабатывать планы по повышению эффективности работы лаборатории и оборудования, включая модернизацию и техническое обслуживание.

Знания:
Знания для 2 разряда
1. Основы анатомии и физиологии половых органов быков и коров.
2. Технология получения спермы от быков с учетом санитарных требований.
3. Виды и свойства спермопродукции, показатели качества спермы.
4. Основные методы и средства хранения спермы в краткосрочном периоде.
5. Правила техники безопасности и охраны труда при работе с животными и оборудованием.
6. Основы ветеринарной гигиены и профилактики заболеваний, связанных с процессом получения спермы.
Знания для 4 разряда
1. Точные методы оценки качества спермы, включая микроскопические и биохимические показатели.
2. Состав и свойства различных разбавителей и сред для длительного хранения спермы.
3. Правила эксплуатации и технического обслуживания оборудования для получения и хранения спермы.
4. Методики ведения зоотехнической документации и отчетности в пункте искусственного осеменения.
5. Санитарно-гигиенические требования и ветеринарные нормы при работе с биопродукцией.
6. Принципы обеспечения безопасности труда и охраны окружающей среды на рабочем месте.
Знания для 5 разряда
1. Современные методы и технологии получения, оценки и хранения спермопродукции.
2. Физиология и биохимия спермы, влияние условий хранения на ее качество.
3. Технические характеристики и возможности используемого оборудования, в том числе автоматизированного.
4. Правила внутреннего контроля качества и стандартизации продукции.
5. Методики обучения персонала и контроля соблюдения норм безопасности.
6. Основы менеджмента качества и производственной дисциплины.
Знания для 6 разряда
1. Передовые методы и научные основы получения и сохранения спермопродукции в животноводстве.
2. Современные системы автоматизации и мониторинга качества биопродукции.
3. Управление производственными процессами и рисками в условиях высокотехнологичных комплексов.
4. Научные основы физиологии и биохимии спермы и методы ее оценки на молекулярном уровне.
5. Методы обучения и повышения квалификации персонала с использованием современных образовательных технологий.
6. Нормативные документы и международные стандарты в области биопродукции и искусственного осеменения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Самостоятельность и ответственность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Дисциплинированность
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК. 4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

1

Разнорабочий, фермерское хозяйство

4

Оператор по ветеринарной обработке животных

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      18. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

      Исполнитель: Насырханова Б.К., +7 (771) 375 80 45, E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      19. Организации (предприятия) участвующие в разработке: Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр".

      Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Губашев Н.М. Проректор по учебной работе, доктор сельскохозяйственных наук, доцент НАО "Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир хана"

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б., номер телефона:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      20. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям: 23 июля 2025 года.

      21. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 24 сентября 2025 года.

      22. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      23. Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      24. Дата ориентировочного пересмотра: 26 октября 2028 года.

  приложение --- к приказу
от " " октября 2025 года №

Профессиональный стандарт "Селекционная деятельность (племенное дело) в животноводстве"

Глава 1. Общие положения

      1. Область применения профессионального стандарта: профессиональный стандарт "Селекционная деятельность (племенное дело) в животноводстве" (далее – профессиональный стандарт) разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

      Профессиональный стандарт предназначен для определения уровней квалификаций, необходимых для осуществления работниками определенного вида профессиональной деятельности, в том числе выполнения определенных трудовых функций, а также для применения при разработке образовательных программ организаций высшего, послевузовского, технического и профессионального образования.

      Настоящий профессиональный стандарт определяет требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда, а также предназначен для решения широкого круга задач в организациях на работы в сфере селекционной работы (племенного дела) в животноводстве.

      Профессиональный стандарт применяется для использования пользователями:

      1) работниками – для понимания предъявляемых требований к профессиональной деятельности в области животноводства, планирования своего профессионального развития и повышения квалификации, а также прогнозирования карьерного продвижения по профильному направлению;

      2) работодателями – для выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности в области животноводства, актуализации требований к квалификации специалистов с учетом современных вызовов и потребностей аграрного сектора, а также для формирования критериев при найме, аттестации, продвижении, ротации кадров и разработки программ повышения квалификации.

      3) учебными заведениями – для определения целей и содержания образовательных программ подготовки специалистов в области животноводства, переподготовки и повышения квалификации руководителей и специалистов профильных направлений, развития системы профессиональной переподготовки и повышения квалификации преподавателей и экспертов в области животноводства;

      4) организациями (органами), осуществляющими деятельность по сертификации и присвоению квалификации – для разработки оценочных материалов при сертификации персонала и выработки критериев квалификации работников по уровню соответствия;

      5) государственными органами – для использования профессионального стандарта в качестве критериев, мониторинга и прогнозирования рынка труда.

      На основании настоящего профессионального стандарта организации могут разрабатывать для внутреннего применения корпоративные профессиональные стандарты на работников с уточнением уровня профессионального образования, перечня трудовых функций, знаний, умений и навыков с учетом особенностей организации производства, труда, управления и их ответственности.

      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

      1) бонитировка – определение уровня племенной ценности животных по комплексу хозяйственно полезных признаков (породность, продуктивные качества, экстерьерно-конституциональные особенности) с присвоением соответствующего класса или индекса;

      2) ветеринария – область специальных научных знаний и практической деятельности, направленная на изучение болезней и пищевых отравлений (поражений) животных, их профилактику, диагностику, лечение и ликвидацию, обеспечение соответствия объектов государственного ветеринарно-санитарного контроля и надзора требованиям законодательства Республики Казахстан в области ветеринарии, а также защиту населения от болезней, общих для животных и человека;

      3) государственный регистр племенных животных – свод данных о количественном, качественном и породном составе племенных животных;

      4) племенное животное – чистопородное животное, отвечающее направлению и уровню продуктивности породы, зарегистрированное в республиканской палате;

      5) племенная книга – свод данных о наиболее ценных по происхождению, продуктивности и иным качествам племенных животных определенной породы;

      6) племенная продукция (материал) – племенное животное, а также семя, эмбрионы, инкубационное яйцо, суточные цыплята, икра, личинки и молодь рыб, племенные матки пчел, племенные пчелиные семьи и пчелопакеты, полученные от племенных животных;

      7) племенное свидетельство – документ, подтверждающий родословную, продуктивные и иные качества племенной продукции (материала), выдаваемый республиканской палатой, в порядке, утвержденном уполномоченным органом;

      8) племенной центр – юридическое лицо, уведомившее уполномоченный орган о начале деятельности по содержанию племенных животных-производителей, занимающееся получением, накоплением, хранением и реализацией их семени, эмбрионов;

      9) племенная ценность – уровень генетического потенциала племенного животного, влияющего на хозяйственно полезные признаки потомства;

      10) родословная – сведения о происхождении племенного животного;

      11) искусственное осеменение-раздельное скрещивание отобранного скота под наблюдением специалиста;

      12) селекционная и племенная работа – совокупность последовательных действий для достижения наивысших результатов по продуктивности при разведении животных;

      13) чистопородное разведение – разведение племенных животных одной породы в целях консолидации и типизации присущих этой породе признаков, с использованием в селекционной и племенной работе животных родственных пород;

      14) уполномоченный орган в области племенного животноводства (далее – уполномоченный орган) – государственный орган, осуществляющий руководство и реализацию государственной политики в области племенного животноводства;

      15) информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      16) неформальное образование – вид образования, запланированный, организованный и осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

      17) профессиональная подгруппа – часть профессиональной группы отрасли, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для выполнения их компетенций;

      18) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп отрасли, имеющая общую интеграционную основу и предпологающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

      19) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;

      20) уровень квалификации – установленный и описанный в рамке квалификаций структурированную совокупность требований к компетенциям работников, дифференцированным по параметрам знаний, умений, сложности, нестандартности трудовых контекстов, ответственности и самостоятельности;

      21) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

      22) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

      23) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующих определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

      24) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

      25) национальная рамка квалификаций – определяет единую шкалу уровней, квалификаций, общепрофессиональных компетенций для разработки отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стардартов;

      26) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления);

      27) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящихся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;

      28) компетенции – качества субъекта деятельности, обеспечивающие выполнение задач профессиональной деятельности определенного квалификационного уровня;

      29) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени.

      3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

      1) КС – Квалификационный справочник;

      2) ПО – Программное обеспечение;

      3) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник;

      4) МСКО – Международная стандартная классификация образования;

      5) ЛПМ – Лечебно-профилактические мероприятия;

      6) СИЗ – Средства индивидуальной защиты;

      7) ИО – Искусственное осеменение;

      8) ПС – Профессиональный стандарт;

      9) РК – Республика Казахстан;

      10) ОРК – Отраслевая рамка квалификаций;

      11) НРК – Национальная рамка квалификаций.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

      4. Название профессионального стандарта: Селекционная деятельность (племенное дело) в животноводстве

      5. Код профессионального стандарта: A047

      6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.41 Разведение крупного рогатого скота молочного направления

      01.41.0 Разведение крупного рогатого скота молочного направления

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.42 Разведение прочего крупного рогатого скота и буйволов

      01.42.0 Разведение прочего крупного рогатого скота и буйволов

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.43 Разведение лошадей и прочих животных семейства лошадиных

      01.43.1 Разведение лошадей

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.44 Разведение верблюдов и прочих животных семейства верблюжьих

      01.44.0 Разведение верблюдов и прочих животных семейства верблюжьих

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.45 Разведение овец и коз

      01.45.0 Разведение овец и коз

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.46 Разведение свиней

      01.46.0 Разведение свиней

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.47 Разведение сельскохозяйственной птицы

      01.47.1 Разведение птицы на мясо, племенной птицы и молодняка

      A Сельское, лесное и рыбное хозяйство

      01 Растениеводство и животноводство, охота и предоставление услуг в этих областях

      01.4 Животноводство

      01.49 Разведение прочих видов животных

      01.49.0 Разведение прочих видов животных

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      72 Научные исследования и разработки

      72.1 Научные исследования и экспериментальные разработки в области естественных и технических наук

      72.11 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      72.11.0 Научные исследования и экспериментальные разработки в области биотехнологий

      M Профессиональная, научная и техническая деятельность

      75 Ветеринарная деятельность

      75.0 Ветеринарная деятельность

      75.00 Ветеринарная деятельность

      75.00.0 Ветеринарная деятельность

      7. Краткое описание профессионального стандарта: Организация деятельности племенного хозяйства, занимающиеся разведением племенного поголовья сельскохозяйственных животных и птиц, а именно разведение, воспроизводство, выращивание ремонтного молодняка и птиц.

      8. Перечень карточек профессий:

      1) Инженер-исследователь - 6 уровень ОРК;

      2) Техник по племенному делу - 5 уровень ОРК;

      3) Техник-осеменатор в животноводстве - 4 уровень ОРК;

      4) Ветеринарный фельдшер-лаборант - 5 уровень ОРК;

      5) Заведующий пунктом искусственного осеменения - 7 уровень ОРК;

      6) Квалифицированный рабочий в животноводстве - 3 уровень ОРК;

      7) Оператор по искусственному осеменению животных и птицы - 3 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Инженер-исследователь":

Код группы:

2141-1

Код наименования занятия:

2141-1-004

Наименование профессии:

Инженер-исследователь

Уровень квалификации по ОРК:

6

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Квалификационного справочника должностей руководителей, специалистов и других служащих" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2020 года № 22003.
Параграф 5. Научный сотрудник

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Животноводство

Квалификация:
-

Уровень образования:
высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и опыт работы по специальности не менее 5 лет, наличие авторских свидетельств на изобретения или научных трудов, при наличии ученой степени без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

2144-7-008 - Научный сотрудник (в области сельского хозяйства)

Основная цель деятельности:

Организация и проведение научно-исследовательских работ с целью дальнейшего повышения эффективности разведения животных.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Решение исследовательских задач в рамках реализации научного (научно- технического, инновационного) проекта
2. Организация проведения исследований и (или) разработок в рамках реализации научных (научно-технических, инновационных) проектов
3. Организация проведения исследований и (или) разработок, выходящих за рамки основной научной (научно- технической) специализации, по новым и (или) перспективным научным направлениям с широким профессиональным и общественным взаимодействием

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Решение исследовательских задач в рамках реализации научного (научно- технического, инновационного) проекта



Навык 1:
Выполнение отдельных заданий в рамках решения исследовательских задач

Умения:
1. Проводить информационный и патентный поиск для решения исследовательских задач.
2. Использовать информационные ресурсы, научную, опытно-экспериментальную и приборную базы по тематике проводимых исследований.
3. Формулировать и обосновывать цели и гипотезы исследования.
4. Проводить анализ и интерпретацию полученных экспериментальных или теоретических данных.
5. Использовать специализированное программное обеспечение и цифровые инструменты для обработки и визуализации данных.
6. Обеспечивать точность и воспроизводимость результатов исследований.
7. Документировать этапы выполнения заданий и представлять промежуточные отчеты.

Знания:
1. Методы и способы решения исследовательских задач по тематике проводимых исследований и разработок.
2. Нормативные и технические требования к использованию информационных ресурсов, объектов научной, опытно-экспериментальной и приборной базы.
3. Основы теории системного анализа, научного прогнозирования и моделирования.
4. Принципы построения научных гипотез и логики доказательств.
5. Современные методы обработки, визуализации и представления научных данных.
6. Правила цитирования, оформления научных публикаций и ссылок на источники.
7. Основы научной этики и требований к качеству научных исследований.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Представление научных (научно-технических) результатов профессиональному сообществу

Умения:
1. Представлять научные (научно-технические) результаты в форме публикаций в рецензируемых научных изданиях.
2. Проводить научные дискуссии на научных, научно-практических и конференционных мероприятиях.
3. Подготавливать тезисы докладов, презентации и постеры для конференций, симпозиумов, семинаров.
4. Формулировать выводы, практические рекомендации и научную новизну в ходе представления результатов.
5. Вести научную полемику, аргументировать собственные позиции и отвечать на вопросы аудитории.
6. Использовать цифровые платформы для научной коммуникации (репозитории, научные соцсети, онлайн-конференции).
7. Участвовать в составлении заявок на участие в научных конкурсах и грантах.

Знания:
1. Основы авторского права и этики научных публикаций.
2. Требования к оформлению научных публикаций в рецензируемых отечественных и зарубежных научных изданиях.
3. Правила подготовки научных выступлений, докладов и постерных презентаций.
4. Иностранный язык (английский/другой) на уровне проведения научных дискуссий в своей области.
5. Системы научной аттестации и индексации.
6. Основы научной риторики и логики научного аргументирования.
7. Форматы и требования различных научных мероприятий (конференции, коллоквиумы, круглые столы и др.).

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Проведение исследований, направленных на решение отдельных исследовательских задач

Умения:
1. Анализировать методы и способы решения исследовательских задач.
2. Формулировать цели, гипотезы и задачи исследования.
3. Использовать информационные ресурсы, научную, опытно-экспериментальную и приборную базы по тематике проводимых исследований и (или) разработок.
4. Планировать этапы эксперимента с учетом научной методологии и целей проекта.
5. Проводить экспериментальные исследования с соблюдением научной достоверности и требований безопасности.
6. Формулировать и документировать результаты, полученные в ходе решения исследовательских задач.
7. Оценивать достоверность, воспроизводимость и научную ценность полученных данных.
8. Работать в команде исследователей, взаимодействуя с другими участниками проекта.

Знания:
1. Методы и способы решения исследовательских задач по тематике проводимых исследований и (или) разработок.
2. Сложившиеся практики, модели и алгоритмы проведения исследований в соответствующей научной области.
3. Нормативные и технические требования к использованию информационных ресурсов, объектов научной, опытно-экспериментальной и приборной базы.
4. Информационные и мультимедийные технологии, используемые в науке и технике.
5. Методы обработки, анализа и визуализации научных данных.
6. Принципы научной достоверности, воспроизводимости и доказательности.
7. Основы проектного и научного менеджмента в исследовательской деятельности.
8. Требования к оформлению результатов исследований (протоколы, графики, таблицы, отчеты и пр.).

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Организация проведения исследований и (или) разработок в рамках реализации научных (научно-технических, инновационных) проектов



Навык 1:
Развитие компетенций научного коллектива

Умения:
1. Организовывать коллективную научно-исследовательскую работу с распределением ролей и уровней ответственности.
2. Оценивать профессиональное развитие и уровень компетенций менее квалифицированных сотрудников, стажеров и молодых специалистов.
3. Проводить наставничество, оказывать методическую поддержку при выполнении исследовательских заданий.
4. Определять потребности в обучении и профессиональном развитии членов научного коллектива.
5. Организовывать и координировать участие сотрудников в курсах повышения квалификации, научных семинарах и стажировках.
6. Создавать условия для непрерывного профессионального роста, внедрения новых знаний и технологий в практику исследовательской работы.
7. Формировать индивидуальные планы развития компетенций сотрудников научного коллектива.
8. Осуществлять обратную связь и оценивать эффективность мероприятий по развитию персонала.

Знания:
1. Основы научно-педагогической деятельности, включая методы наставничества и подготовки научных кадров.
2. Сложившиеся научные и практические подходы к решению исследовательских задач по тематике проводимых работ.
3. Формы, методы и организационные модели подготовки, переподготовки и повышения квалификации научных сотрудников.
4. Национальные и международные программы профессионального развития и научных стажировок.
5. Методики оценки компетенций и профессионального роста научных работников.
6. Правовые и этические нормы в сфере научного обучения и взаимодействия между специалистами разных уровней.
7. Современные цифровые платформы и инструменты для организации дистанционного или очного обучения научного персонала.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Экспертиза научных (научно-технических) результатов

Умения:
1. Выявлять ключевые критерии оценки научных и научно-технических результатов с учетом целей проекта и требований заказчика.
2. Анализировать перспективы развития исследований по конкретной научной тематике и определять степень ее актуальности.
3. Оценивать научную новизну, практическую значимость и прикладной потенциал полученных результатов.
4. Проводить экспертную оценку полноты и достоверности представленных экспериментальных данных.
5. Участвовать в подготовке экспертных заключений, рекомендаций и рецензий по результатам НИР и НИОКР.
6. Сравнивать полученные результаты с мировым уровнем аналогичных исследований и разработок.
7. Выявлять риски, ограничения и потенциальные направления дальнейших исследований.
8. Применять нормативные и методические документы при проведении научной экспертизы.

Знания:
1. Исследовательские запросы и приоритетные направления развития науки в области собственной научной специализации.
2. Сложившиеся практики и методики экспертизы научных (научно-технических) результатов.
3. Методы оценки научной новизны, практической применимости и технологической готовности результатов.
4. Критерии результативности научных исследований (наукометрия, индекс цитирования, внедрение и др.).
5. Национальные и международные стандарты проведения научной и технической экспертизы.
6. Порядок оформления экспертных заключений, рецензий, аналитических записок.
7. Этические нормы и стандарты при проведении научной экспертизы.
8. Электронные платформы и базы данных для анализа научной информации.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Представление научных (научно-технических) результатов потенциальным потребителям

Умения:
1. Оценивать преимущества различных вариантов практического использования результатов интеллектуальной деятельности.
2. Представлять научные (научно-технические) результаты в форме: - публикаций в рецензируемых научных изданиях, - докладов на научных, научно-практических и отраслевых мероприятиях, - презентаций для инвесторов, партнеров, госорганов и предприятий.
3. Проводить научные и прикладные дискуссии, защищать научную позицию.
4. Выявлять потенциальных потребителей и заказчиков научных (научно-технических) результатов.
5. Подготавливать краткие и полные аннотации, рефераты, описания технологий, патентные заявки.
6. Участвовать в выставках, форумах, конкурсах инновационных проектов.
7. Адаптировать научные результаты под потребности конкретных отраслей.
8. Представлять результаты в форматах, соответствующих требованиям грантодателей, инвесторов и госпрограмм.

Знания:
1. Исследовательские и прикладные запросы со стороны потенциальных потребителей.
2. Основы управления правами на результаты интеллектуальной деятельности.
3. Требования к оформлению и структуре научных публикаций в отечественных и зарубежных рецензируемых изданиях.
4. Правила представления научных результатов в международных и национальных базах данных.
5. Методы оценки коммерческого потенциала научных разработок.
6. Порядок подачи патентных заявок и регистрации объектов интеллектуальной собственности.
7. Этапы внедрения научных разработок в практику.
8. Этические нормы представления научных результатов и соблюдение требований открытого доступа.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 4:
Решение комплекса взаимосвязанных исследовательских задач

Умения:
1. Формулировать цели, гипотезы и задачи исследования, включая взаимосвязанные направления и этапы.
2. Планировать структуру, этапы и ресурсы исследования (материальные, временные, кадровые).
3. Использовать информационные ресурсы, научную, опытно-экспериментальную и приборную базы по тематике исследований.
4. Проводить анализ, синтез, моделирование и оптимизацию решений в рамках комплексных исследовательских задач.
5. Применять системный и междисциплинарный подход при решении научно-технических задач.
6. Координировать работу участников проекта, обеспечивая взаимодействие между этапами исследований.
7. Выявлять и обосновывать научные и научно-технические результаты, обладающие практической и коммерческой значимостью.
8. Осуществлять контроль за качеством и сроками выполнения задач в рамках проекта.

Знания:
1. Методы и средства планирования и организации исследований и (или) разработок, включая методики проектного управления в науке.
2. Актуальные научные проблемы и тенденции, передовые и уникальные отечественные и зарубежные разработки по тематике исследования.
3. Нормативные и технические требования к использованию информационных ресурсов и исследовательской инфраструктуры.
4. Информационные, цифровые и мультимедийные технологии, используемые для анализа, моделирования и визуализации научных данных.
5. Принципы построения комплексных научных программ и методологических схем исследований.
6. Основы оценки научной новизны, практической значимости и эффективности полученных результатов.
7. Требования к научной этике и научной достоверности.
8. Законодательство в сфере научной деятельности и охраны интеллектуальной собственности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 5:
Формирование научного коллектива для решения исследовательских задач

Умения:
1. Распознавать и оценивать профессиональные и творческие способности специалистов для включения в научную команду в соответствии с задачами исследования.
2. Формулировать научные и технические задачи для отдельных исполнителей и подгрупп в рамках общей цели проекта.
3. Планировать и распределять обязанности между участниками проекта с учетом их компетенций и специализации.
4. Обеспечивать эффективное взаимодействие участников проекта, управлять рабочими процессами в команде.
5. Мотивировать участников коллектива к достижению исследовательских целей, создавать условия для развития научного потенциала.
6. Обеспечивать соблюдение норм охраны труда, техники безопасности и научной этики при организации работы научного коллектива.
7. Составлять должностные инструкции, планы-графики и критерии оценки эффективности работы участников проекта.
8. Контролировать выполнение задач, обеспечивать корректировку хода работы в случае отклонений от плана.

Знания:
1. Трудовое законодательство Республики Казахстан, включая нормы, регулирующие занятость в сфере науки и образования.
2. Правила и нормы охраны труда, техники безопасности, производственной санитарии, действующие в научных учреждениях и лабораториях.
3. Квалификационные требования к выпускникам бакалавриата, магистратуры и PhD в рамках научной специализации согласно образовательным стандартам РК.
4. Принципы командной работы в научной среде, в том числе распределение ролей и формирование проектных групп.
5. Этические нормы научной деятельности, включая принципы научной добросовестности и авторства.
6. Методы оценки квалификаций и компетенций специалистов в научно-исследовательской сфере.
7. Основы управления персоналом и научными проектами.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Организация проведения исследований и (или) разработок, выходящих за рамки основной научной (научно- технической) специализации, по новым и (или) перспективным научным направлениям с широким профессиональным и общественным взаимодействием



Навык 1:
Обобщение научных (научно-технических) результатов, полученных ведущими научными коллективами по новым и (или) перспективным научным направлениям

Умения:
1. Проводить теоретико-методологический анализ научных данных, теорий и концепций.
2. Анализировать взаимосвязанные научные явления и процессы, выявлять причинно-следственные зависимости.
3. Формулировать научные гипотезы и задачи исследования с учетом междисциплинарного подхода.
4. Планировать многоэтапные исследовательские проекты с привлечением внешних научных коллективов.
5. Проводить сравнительный анализ полученных результатов с учетом мирового уровня исследований.
6. Выполнять систематизацию и интеграцию научной информации из различных источников и направлений.
7. Выделять наиболее значимые и общественно полезные результаты, подлежащие распространению и/или внедрению.
8. Готовить обзорные аналитические материалы, научные обзоры, доклады для экспертных и государственных структур.

Знания:
1. Современные и новейшие методы проведения междисциплинарных научных исследований.
2. Методология интеграции знаний из разных научных областей.
3. Последние достижения науки и техники по приоритетным направлениям.
4. Национальные приоритеты и стратегии научно-технического и социально-экономического развития Республики Казахстан.
5. Деятельность ведущих научных центров, лабораторий, институтов, а также международных платформ научного сотрудничества.
6. Инструменты научной аналитики и визуализации данных.
7. Принципы научной этики и академической добросовестности при обобщении и интерпретации результатов.
8. Подходы к определению научной и социальной значимости научно-технических решений.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Формирование долгосрочных партнерских отношений и (или) консорциумов в целях развития новых и (или) перспективных научных направлений

Умения:
1. Оценивать вклад научных (научно-технических) результатов отдельных ученых и (или) коллективов исполнителей в развитие научных направлений.
2. Координировать процесс проведения исследований с участием привлеченных коллективов исполнителей, обеспечивая взаимодействие и эффективное сотрудничество.
3. Организовывать и поддерживать коммуникацию между партнерами для обмена информацией и ресурсами.
4. Планировать и контролировать совместные проекты и распределение обязанностей между участниками консорциума.
5. Анализировать перспективы и риски сотрудничества для успешного достижения целей научного проекта.

Знания:
1. Трудовое законодательство Республики Казахстан в сфере науки, регулирующее взаимодействие научных коллективов.
2. Организация труда, правила и нормы охраны труда в Республике Казахстан, применяемые в совместных проектах.
3. Новейшие достижения и тенденции в новых и (или) перспективных научных направлениях.
4. Информационные ресурсы, содержащие сведения об исследователях и (или) организациях, выполняющих исследования и разработки, а также базы данных для поиска партнеров.
5. Требования к квалификации персонала, занятого в сфере исследований и разработок Республики Казахстан, и стандарты профессиональной компетентности.
6. Методы и принципы эффективного управления проектами и координации междисциплинарных коллективов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Формирование образов будущих профессий и требований к компетенциям специалистов, необходимым для развития новых направлений науки и технологии

Умения:
1. Передавать информацию на высоком научно-методическом уровне, адаптируя ее для различных аудиторий.
2. Организовывать коллективную научно-исследовательскую работу, способствуя эффективному взаимодействию специалистов.
3. Оценивать профессиональное развитие научных кадров высшей квалификации, выявлять потребности в обучении и повышении квалификации.
4. Представлять научные (научно-технические) результаты в научно-популярной форме для широкого круга слушателей и заинтересованных лиц.
5. Формулировать требования к компетенциям специалистов с учетом перспектив развития науки и технологий.

Знания:
1. Основы организации коллективной работы и управления научными коллективами.
2. Новейшие достижения по новым и (или) перспективным научным направлениям, влияющие на формирование профессиональных стандартов.
3. Основные направления социально-экономического развития Республики Казахстан и их влияние на кадровую политику в науке и технике.
4. Уровень научно-технологического развития Республики Казахстан и мировые тенденции в развитии науки и технологий.
5. Новейшие методы, средства и практики планирования, организации, проведения и внедрения научных исследований и (или) разработок.
6. Методики анализа и прогнозирования потребностей рынка труда в научных и технических специалистах.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 4:
Экспертиза научных (научно-технических, инновационных) программ

Умения:
1. Определять сферу применения новых знаний с учетом научно-технических и социально-экономических факторов.
2. Проводить экспертную оценку новейших достижений по новым и (или) перспективным научным направлениям, учитывая их инновационный потенциал и практическую значимость.
3. Анализировать соответствие программ текущим и перспективным запросам государства, бизнеса и общества.
4. Формулировать рекомендации по совершенствованию научных и инновационных программ на основе экспертного анализа.

Знания:
1. Исследовательские запросы со стороны государства, бизнеса и общества в контексте научных и инновационных проектов.
2. Основные направления социально-экономического развития Республики Казахстан и их влияние на приоритеты научных исследований.
3. Уровень научно-технологического развития Республики Казахстан и мировые тенденции в науке и инновациях.
4. Новейшие достижения по новым и (или) перспективным научным направлениям и их потенциал для внедрения.
5. Методы и критерии экспертной оценки научных и инновационных программ.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 5:
Популяризация возможных изменений в науке, социально-экономической системе и обществе в результате развития новых и (или) перспективных научных направлений

Умения:
1. Выделять особо значимые для общества свойства и последствия результатов исследований, раскрывая их научное и практическое значение.
2. Представлять научные (научно-технические) результаты в форме публикаций в ведущих рецензируемых научных изданиях, учитывая требования к оформлению и структуре материалов.
3. Представлять научные (научно-технические) результаты в научно-популярной форме для широкой аудитории и на научных (научно-практических) мероприятиях, обеспечивая доступность и понятность изложения.
4. Передавать информацию на высоком научно-методическом уровне с использованием современных средств коммуникации и мультимедийных технологий.
5. Выявлять и взаимодействовать с потенциальными потребителями научных (научно-технических) результатов, обеспечивая эффективный обмен знаниями.
6. Использовать инструменты управления интеллектуальной собственностью и лицензирования для защиты и распространения научных достижений.

Знания:
1. Актуальные социальные, социально-экономические и социокультурные проблемы в Республике Казахстан и мире, влияющие на направления научных исследований.
2. Основы управления правами на результаты интеллектуальной деятельности, включая вопросы авторского права, патентования и лицензионных соглашений.
3. Требования к оформлению научных публикаций в рецензируемых научных изданиях и стандарты научной коммуникации.
4. Требования и особенности представления научных (научно-технических) результатов в отечественных и зарубежных базах данных и системах учета.
5. Современные методы и технологии научно-популярной деятельности и коммуникации с общественностью.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Аккуратность
Аналитическое мышление
Вежливость
Поиск и анализ информации

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

5

Ветеринарный фельдшер-лаборант

7

Заведующий пунктом искусственного осеменения

10. Карточка профессии "Техник по племенному делу"

Код группы:

3142-0

Код наименования занятия:

3142-0-014

Наименование профессии:

Техник по племенному делу

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 4. Техник по племенному делу

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Техник по племенному делу I категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности (зоотехния) и стаж работы на должности техника по племенному делу II категории не менее 2 лет; Техник по племенному делу II категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности (зоотехния) и стаж работы на должности техника по племенному делу без категории не менее 2 лет; Техник по племенному делу без категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности (зоотехния) без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

3142-0-019 - Техник-животновод

Основная цель деятельности:

Проведение селекционно-племенной работы с сельскохозяйственными животными и птицами в организациях, осуществляющих деятельность в племенном животноводстве.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выведение, совершенствование и сохранение пород, типов, линий сельскохозяйственных животных и птиц
2. Проведение комплексной оценки (бонитировки) племенных животных
3. Ведение первичной учетной племенной документации в животноводстве

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выведение, совершенствование и сохранение пород, типов, линий сельскохозяйственных животных и птиц



Навык 1:
Определение показателей продуктивности и воспроизводства племенных животных для создания, совершенствования и использования сельскохозяйственных животных и птиц

Умения:
1. Идентифицировать племенных животных и материалы по их номерам и кличкам в соответствии с действующей инструкцией.
2. Использовать оборудование для определения показателей продуктивности и воспроизводства племенных животных.
3. Осуществлять измерения показателей продуктивности животных в соответствии с инструкциями и с соблюдением правил охраны труда при работе с животными.
4. Соблюдать правила охраны труда при работе с животными.
5. Корректировать чистопородное разведение, скрещивание и гибридизацию животных для повышения эффективности выведения, совершенствования и использования пород, типов, линий.
6. Владеть техникой инструментальных измерений животных.

Знания:
1. Методы использования чистопородного разведения, методов скрещивания и гибридизации для выведения, совершенствования и сохранения пород, типов, линий животных.
2. Методы отбора и оценки животных по комплексу признаков: по происхождению (родословные), по конституции и экстерьеру, по продуктивности, по технологическим признакам, по качеству потомства, производителей и маток по препотентности.
3. Методы планирования подбора племенных животных для воспроизводства стада по комплексу признаков: по происхождению (родословные), по конституции и экстерьеру, по продуктивности, по технологическим признакам, по качеству потомства, производителей и маток по препотентности.
4. Методы выполнения расчетов по изменению численности и структуры стада с учетом достижения планируемых показателей продуктивности и воспроизводства животных.
5. Правила контроля изменений численности и структуры стада с учетом достижения планируемых показателей продуктивности и воспроизводства животных.
6. Достижения науки и передовой опыт работы отечественных и зарубежных предприятий в области животноводства.
7. Методы разведения животных.
8. Биология сельскохозяйственных животных, генетику, зоогигиену.
9. Современные технологии производства животноводческой продукции; племенное дело.
10. Методы разведения животных: чистопородное (родственное, по линиям и семействам), скрещивание (воспроизводительное, поглотительное, промышленное, вводное), межвидовая гибридизация.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работ работниками по ведению первичного зоотехнического и племенного учета

Умения:
1. Организовывать работу работников по ведению первичного зоотехнического и племенного учета.
2. Организовывать работу работников по проведению мечения и идентификации животных и материалов.
3. Регистрировать результаты генетической экспертизы в системы информационного обеспечения по племенному животноводству.
4. Вести документацию по племенной работе в строгом соответствии с утвержденными формами.
5. Обеспечивать соблюдение правил и норм безопасности и охраны труда.

Знания:
1. Значение мечения и идентификации племенных животных и материалов в селекционно-племенной работе.
2. Правила и техника мечения племенных животных.
3. Методы учета продуктивных, воспроизводительных и племенных качеств животных разных видов.
4. Порядок ведения документации зоотехнического и племенного учета.
5. Действующие формы зоотехнического и племенного учета.
6. Инструкции по бонитировке животных.
7. Современные технологии производства животноводческой продукции; племенное дело.
8. Порядок регистрации событий жизни племенных животных.
9. Селекционные признаки животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Проведение комплексной оценки (бонитировки) племенных животных



Навык 1:
Оценка экстерьера и конституции животных разных пород, типов, линий для определения их племенной ценности

Умения:
1. Оценивать животных разных видов, пород, типов, линий по экстерьеру и конституции в процессе ежегодной бонитировки племенных животных.
2. Оценивать животных разных видов, пород, типов, линий по продуктивным и воспроизводительным показателям.
3. Оценивать животных разных видов, пород, типов, линий по происхождению и качеству потомства.
4. Использовать стандартные и/или специализированные информационные программы по обработке показателей продуктивности и воспроизводства животных и регистрации данных в базы по племенному животноводству.

Знания:
1. Методы оценки, отбора и подбора животных разных видов по Комплексу признаков.
2. Правила и условия определения комплексной оценки (бонитировки) племенных животных разных видов.
3. Стандартные и/или специальные информационно-коммуникационные программы по племенному животноводству.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Организовывать подготовку документации, инструментов и оборудования средним специальным персоналом для определения племенной ценности животных и птицы в организации по плану селекционно-племенной работы

Умения:
1. Работать со специализированными информационными базами данных по племенному животноводству.
2. Оценивать животных по происхождению и качеству потомства.
3. Участвовать в исследованиях заболеваемости животных, готовит карточки животных для записи в племенную книгу.
4. Принимать участие в отборе и подготовке племенных животных для продажи, показа на выставке.

Знания:
1. Оценивать животных по происхождению и качеству потомств.
2. Порядок назначения животных для дальнейшего использования по результатам определения их племенной ценности.
3. Стандартные и специальные информационно-коммуникационные программы по племенному животноводству по обработке инструментальных измерений, показателей продуктивности и воспроизводства животных разных видов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 3:
Ведение первичной учетной племенной документации в животноводстве



Навык 1:
Вносить первичные данные продуктивности племенных животных в установленные формы учета по плану селекционно-племенной работы организации

Умения:
1. Оформлять установленные формы первичного учета показателей продуктивности животных.
2. Использовать стандартные программы информационно-коммуникационных технологий для обработки показателей продуктивности племенных животных.
3. Принимать участие в разработке планов племенной работы в хозяйстве.
4. Обеспечивать своевременное представление бригадирами первичных документов производственно-зоотехнического учета.

Знания:
1. Порядок ведения документации племенного учета показателей продуктивности животных разных видов по плану селекционно- племенной работы организации.
2. Порядок использования стандартных программ по обработке показателей продуктивности животных разных видов в организации.
3. Методические и инструктивные указания по ведению племенного учета в животноводстве.
4. Основы технологии племенного животноводства.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Хранение документов по селекционно-племенной работе с животными

Умения:
1. Вводить данные в отчеты для информационно-коммуникационной системы по племенному животноводству.
2. Оформлять установленные формы первичного учета показателей продуктивности животных.
3. Проводить отбор проб молока для анализов.
4. Заносить данные продуктивности животных в племенные карточки.

Знания:
1. Порядок отчетности и информации по селекционно-племенной работе с животными в системе информационного обеспечения по племенному животноводству.
2. Порядок архивирования первичной учетной племенной документации в организации.
3. Законодательные и иные нормативные правовые акты РК.
4. Правил и норм безопасности и охраны труда.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность
Выносливость и усердие

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Техник – осеменатор в животноводстве

6

Инженер-исследователь (общий профиль)

11. Карточка профессии "Техник-осеменатор в животноводстве":

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-010

Наименование профессии:

Техник-осеменатор в животноводстве

Уровень квалификации по ОРК:

4

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 13. Техник по искусственному осеменению животных

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (специалист среднего звена)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Техник - осеменатор в животноводстве: высшее образование по направлениям животноводства и/или ветеринарии или техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальностям: зоотехния и/или сельскохозяйственная биотехнология или ветеринария или наличие документа, подтверждающего стаж работы по данному профилю не менее трех лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:

инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение;

Другие возможные наименования профессии:

3240-0-009 - Техник по искусственному осеменению животных

Основная цель деятельности:

Организация проведения искусственного осеменения животных

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выявление животных в охоте и проведение искусственного осеменения животных
2. Оформление учетно-отчетной документации по искусственному осеменению животных и птицы

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выявление животных в охоте и проведение искусственного осеменения животных



Навык 1:
Оценка состояния животных для выявления готовности к участию в процессе воспроизводства

Умения:
1. Выбирать оптимальные методы выявления половой охоты у самок в зависимости от вида животного, условий содержания и технических возможностей.
2. Определять признаки половой охоты у самок с использованием визуальных, вагинальных, ректальных, лабораторных и инструментальных методов.
3. Интерпретировать полученные данные с целью определения оптимального времени для осеменения.
4. Обеспечивать безопасное обращение с животными при проведении диагностики половой охоты.

Знания:
1. Способы и критерии определения половой охоты у различных видов сельскохозяйственных животных согласно нормативным требованиям и инструкциям по применению биотехнологических методов.
2. Методики визуального, вагинального, ректального, лабораторного и инструментального контроля за состоянием репродуктивной системы животных.
3. Физиологические циклы воспроизводства у самок животных, их продолжительность и особенности.
4. Основы биобезопасности и гигиены при проведении диагностических манипуляций.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Взятие спермы от самцов-производителей предназначенной для искусственного осеменения с соблюдением безопасности

Умения:
1. Выполнять гигиеническую обработку наружных половых органов самцов-производителей (в т.ч. промывание препуция) с использованием дезинфицирующих растворов.
2. Подготавливать оборудование и инструменты, предназначенные для получения спермы (манекены, искусственные влагалища, коллекционные емкости и т.п.).
3. Выполнять процедуру получения спермы от самцов-производителей различных видов животных с учетом их анатомо-физиологических особенностей.
4. Проводить первичную макроскопическую и микроскопическую оценку качества свежеполученной спермы (объем, цвет, подвижность, концентрация, наличие патологий).
5. Соблюдать правила биобезопасности, санитарии и личной защиты при работе с производителями и биоматериалами.

Знания:
1. Техника и порядок проведения санитарной обработки самцов-производителей перед взятием спермы.
2. Основные методы взятия спермы у самцов различных видов сельскохозяйственных животных и птицы.
3. Устройство и правила эксплуатации оборудования для получения спермы.
4. Нормативные показатели качества спермы (макроскопические и микроскопические параметры).
5. Правила и средства индивидуальной защиты при работе с производителями и биоматериалом.
6. Основы зоопсихологии поведения производителей в условиях пункта осеменения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Проведение искусственного осеменения самки животного в соответствии с требованиями нормативных документов, регламентирующих применение биотехнологических методов искусственного осеменения

Умения:
1. Оформлять учетно-отчетную документацию по получению, оценке и использованию спермы самцов-производителей.
2. Подготавливать сперму к осеменению: оттаивать (при глубокой заморозке) или охлаждать до нужной температуры для кратковременного хранения, сохраняя ее качество.
3. Выбирать способ осеменения в зависимости от вида и состояния животного (вагинальный, цервикальный, ректоцервикальный и др.).
4. Вводить сперму в половые органы самки с использованием соответствующего оборудования и соблюдением норм стерильности.
5. Соблюдать требования нормативных документов, регламентирующих применение биотехнологий в животноводстве, в т.ч. при использовании спермы с различными способами хранения (охлажденная, замороженная).

Знания:
1. Правила и формы ведения журналов учета спермопродукции и актов искусственного осеменения.
2. Критерии оценки пригодности спермы: объем, концентрация, подвижность, морфология сперматозоидов.
3. Методы и техника искусственного осеменения у животных разных видов (включая птицу).
4. Нормативные требования к проведению осеменения, включая технику безопасности и санитарные нормы.
5. Условия хранения, транспортировки и подготовки спермы к использованию (в т.ч. работа с криобанками).
6. Возможные осложнения и отклонения после осеменения, а также меры профилактики.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Оформление учетно-отчетной документации по искусственному осеменению животных и птицы



Навык 1:
Заполнение учетно-отчетной документации по ветеринарно-санитарной обработке пункта (станции) искусственного осеменения

Умения:
1. Вести и оформлять журнал учета проведения дезинфекции, дезинсекции и других санитарных мероприятий.
2. Составлять заявки на обеспечение станции (пункта) необходимым оборудованием, материалами и дезинфицирующими средствами.
3. Систематизировать и хранить первичную документацию в соответствии с установленными правилами ветеринарной отчетности.

Знания:
1. Правила ведения учетных журналов по санитарной обработке в соответствии с нормативными документами (ветеринарно-санитарные правила, инструкции).
2. Формы и порядок составления заявок на приобретение оборудования, инструментов и расходных материалов.
3. Требования к хранению и архивированию учетной документации на пункте искусственного осеменения.
4. Нормативные документы РК, регламентирующие санитарное содержание пунктов по воспроизводству.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Оформление учетно-отчетной документации по подготовке материалов, оборудования и инструментов для искусственного осеменения

Умения:
1. Оформлять и заполнять журналы приготовления и расходования дезинфицирующих и физиологических растворов, а также журнал оценки качества спермы.
2. Составлять акты на списание использованных или вышедших из строя расходных материалов и оборудования.
3. Оформлять документы на списание материалов и оборудования с истекшим сроком хранения или эксплуатации в соответствии с установленным порядком.
4. Вести учет наличия и движения материалов, растворов и оборудования на пункте искусственного осеменения.

Знания:
1. Правила ведения журналов приготовления и использования растворов, а также учета качества спермы.
2. Формы учетной и отчетной документации по движению, учету и списанию материалов и оборудования.
3. Порядок составления и оформления актов на списание в соответствии с нормативными документами.
4. Требования к хранению и архивированию учетной документации на пункте искусственного осеменения.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аналитическое мышление
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Техник по племенному делу

12. Карточка профессии "Ветеринарный фельдшер-лаборант"

Код группы:

3240-0

Код наименования занятия:

3240-0-007

Наименование профессии:

Ветеринарный фельдшер-лаборант

Уровень квалификации по ОРК:

5

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 7. Фельдшер ветеринарный

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послесреднее образование (прикладной бакалавриат)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Требования к опыту работы:

Ветеринарный фельдшер-лаборант I категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера II категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер-лаборант II категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария и стаж работы на должности ветеринарного фельдшера без категории не менее 2 лет;
Ветеринарный фельдшер-лаборант без категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по специальности ветеринария без предъявления требований к стажу работы.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

2250-0-001 - Ветеринар
3240-0-005 - Ветеринарный техник

Основная цель деятельности:

Проведение ветеринарных диагностических, лечебных и профилактических мероприятий.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Организация ветеринарно-санитарных мероприятий для предупреждения возникновения болезней животных
2. Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Организация ветеринарно-санитарных мероприятий для предупреждения возникновения болезней животных



Навык 1:
Проведение под руководством ветеринарного врача массовых лечебно-профилактических работ

Умения:
1. Осуществлять ветеринарно-профилактические мероприятия по предупреждению заболеваний племенного поголовья и молодняка различных видов сельхоз животных.
2. Осуществлять терапевтические, хирургические приемы и манипуляции для лечения животных с заболеваниями различной этиологии.
3. Осуществлять санитарную обработку животноводческих помещений.
4. Проводить взятие проб биоматериала (кровь, кал, моча, слизь и др.) у животных для лабораторных исследований.
5. Осуществлять мероприятия по дезинфекции, дезинсекции и дератизации в животноводческих помещениях.
6. Участвовать в вакцинации, дегельминтизации и других плановых профилактических мероприятиях.
7. Оформлять ветеринарную документацию по результатам проведенных мероприятий (журналы, акты, формы отчетности).
8. Использовать средства индивидуальной защиты и соблюдать ветеринарно-санитарные нормы при работе с животными.

Знания:
1. Закон "О ветеринарии", а также иные законодательные и подзаконные нормативные правовые акты Республики Казахстан.
2. Основные сведения о наиболее распространенных болезнях животных.
3. Методы санитарной обработки животноводческих помещений.
4. Требования к проведению вакцинации и профилактических обработок сельскохозяйственных животных.
5. Виды и методы дезинфекции, дезинсекции, дератизации.
6. Правила отбора, маркировки, хранения и транспортировки проб биоматериала.
7. Основы эпизоотологии и методы эпизоотологического обследования хозяйств.
8. Порядок оформления ветеринарных документов и отчетности.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Составление и анализ выполнения плана лечебно-профилактических мероприятий

Умения:
1. Применять методы визуального и технического контроля в ветеринарной деятельности.
2. Работать со специализированными информационными базами данных.
3. Составлять план-графики профилактических и лечебных мероприятий с учетом эпизоотической обстановки.
4. Осуществлять сбор, систематизацию и анализ информации о заболеваемости животных.
5. Подготавливать предложения по корректировке плана мероприятий в случае выявления отклонений.
6. Вести внутренний контроль за сроками и полнотой исполнения плана.
7. Составлять отчеты по выполнению ветеринарно-профилактических мероприятий с аналитическими выводами.

Знания:
1. Нормативные, инструктивные и методические материалы по вопросам ветеринарии.
2. Правила ведения учета и подготовки установленной отчетности по ветеринарии.
3. Методы планирования и анализа эффективности ветеринарных мероприятий.
4. Основы эпизоотологического мониторинга и диагностики.
5. Принципы системного подхода в профилактике заболеваний животных.
6. Структура и содержание планов ветеринарно-профилактических мероприятий.
7. Требования к составлению аналитических справок и отчетных документов.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 3:
Выполнение мероприятий по контролю и оптимизации санитарного и зоогигиенического состояния объектов животноводства и кормов

Умения:
1. Следить за санитарным состоянием кормов, пастбищ, мест водопоя животных, помещений.
2. Следить за санитарным состоянием оборудования и инструмента, обеспечение проведения санитарной обработки животноводческих помещений.
3. Осуществлять отбор проб кормов, воды и подстилки для лабораторного анализа.
4. Контролировать микроклимат в животноводческих помещениях (температура, влажность, вентиляция, освещенность).
5. Составлять акты и отчеты о нарушениях санитарных норм и вносить предложения по их устранению.
6. Проводить инструктаж по санитарно-гигиеническим требованиям среди обслуживающего персонала.
7. Контролировать соблюдение зоогигиенических норм при транспортировке и содержании животных.

Знания:
1. Зоогигиенические и ветеринарные правила содержания животных различных видов и направления продуктивности.
2. Методы контроля и выполнения лечебно-профилактических процедур у животных.
3. Санитарно-ветеринарные нормы и требования к кормам, воде, пастбищам и животноводческим объектам.
4. Показатели качества воздуха, микроклимата и их влияние на здоровье животных.
5. Порядок санитарной оценки кормов и условий содержания животных.
6. Основы санитарной экспертизы и дезинфекции.
7. Нормативные документы по контролю санитарно-гигиенического состояния в животноводстве.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Оказание первой помощи животным при травматических повреждениях, отравлениях



Навык 1:
Уход за больными животными в изоляторе, термометрия, обработка ран

Умения:
1. Оказывать первую помощь животным при отравлениях.
2. Оказывать первую помощь животным при травматических повреждениях.
3. Проводить термометрию, наблюдать за поведением и общим состоянием животного.
4. Обрабатывать раны, накладывать повязки, фиксировать конечности при переломах.
5. Обеспечивать условия карантина и ухода за больными животными в изоляторе.
6. Подготавливать и вводить препараты (по назначению ветеринарного врача).
7. Вести первичную документацию по лечению и уходу за больными животными.

Знания:
1. Основы анатомии и физиологии животных.
2. Правила содержания лекарственных средств, их применение.
3. Первая доврачебная помощь при различных видах травм и отравлений у животных.
4. Способы обездвиживания и фиксации животных при оказании помощи.
5. Виды перевязочных материалов и их назначение.
6. Правила санитарной обработки и дезинфекции в изоляторе.
7. Основы ведения лечебного журнала и учета больных животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Оказание терапевтической помощи животным

Умения:
1. Осуществлять патологоанатомическое вскрытие трупов животных для установления причины смерти (по назначению ветеринарного врача).
2. Проводить уход за больными животными в изоляторе, включая гигиенические процедуры и контроль состояния.
3. Проводить обработку ран: очистка, дезинфекция, наложение повязок.
4. Вводить лекарственные препараты различными способами.
5. Оценивать общее состояние животного на основе клинических признаков.
6. Вести документацию по оказанию терапевтической помощи.

Знания:
1. Техника и этапы проведения патологоанатомического вскрытия трупов различных видов животных.
2. Методы ухода за больными животными в условиях изолятора.
3. Виды ран и способы их обработки.
4. Основы фармакологии: группы препаратов, дозировки, показания и противопоказания.
5. Признаки болезней внутренних органов и методы первичной диагностики.
6. Правила асептики и антисептики при оказании терапии.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

4

Техник – осеменатор в животноводстве

6

Инженер-исследователь (общий профиль)

13. Карточка профессии "Заведующий пунктом искусственного осеменения":

Код группы:

1310-1

Код наименования занятия:

1310-1-028

Наименование профессии:

Заведующий пунктом искусственного осеменения

Уровень квалификации по ОРК:

7

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Типовых квалификационных характеристик должностей руководителей и специалистов организаций сельского хозяйства" приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 21 августа 2019 года № 307. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 августа 2019 года № 19280.
Параграф 14. Заведующий ветеринарным пунктом

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
послевузовское образование (магистратура, резидентура)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Высшее образование (и/или бакалавр, магистратура, доктор философии PhD, доктор по профилю) по направлениям: ветеринария и стаж работы по направлению профессиональной деятельности не менее 2 лет.

Связь с неформальным и информальным образованием:


Другие возможные наименования профессии:

1310-1-028 - Заведующий пунктом искусственного осеменения

Основная цель деятельности:

Выполнение мероприятий по улучшению воспроизводства маточного поголовья и систематически контроль работы пункта искусственного осеменения.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Управление деятельностью пунктом искусственного осеменения
2. Контроль санитарного и зоогигиенического состояния пункта и объектов животноводства и кормов

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Управление деятельностью пунктом искусственного осеменения



Навык 1:
Планирование организационных мероприятий по повышению качества работы пункта искусственного осеменения

Умения:
1. Выполнять и руководствоваться уставом организации, правилами внутреннего трудового распорядка.
2. Применять на практике положения должностной инструкции и нормативные документы, регулирующие работу пункта.
3. Использовать методические материалы по вопросам племенной работы и воспроизводства животных.
4. Планировать и координировать работу персонала, распределять обязанности в пределах компетенции.
5. Составлять графики профилактических и производственных мероприятий на пункте.
6. Осуществлять контроль за своевременным и качественным выполнением ветеринарно-санитарных, технологических и учетных мероприятий.
7. Проводить анализ эффективности работы пункта искусственного осеменения и разрабатывать предложения по ее улучшению.
8. Обеспечивать рациональное использование оборудования, расходных материалов и биологического материала.

Знания:
1. Руководящие, нормативные, инструктивные и методические материалы по вопросам организации искусственного осеменения и племенной работы.
2. Действующие стандарты, требования к качеству, маркировке и условиям хранения спермы, сред, инструментов и оборудования.
3. Порядок ведения учетно-отчетной документации по осеменению, хранению и использованию спермопродукции.
4. Современные технологии воспроизводства животных.
5. Основы менеджмента и планирования в животноводстве.
6. Требования ветеринарного, санитарного и зоогигиенического контроля на пункте осеменения.
7. Правила и нормы охраны труда, техники безопасности и пожарной безопасности при работе с животными и биоматериалом.
8. Основы биологии и физиологии размножения сельскохозяйственных животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Внедрение передовых технологии искусственного осеменения животных

Умения:
1. Организовывать изучение и внедрение передового отечественного и зарубежного опыта в области искусственного осеменения сельскохозяйственных животных.
2. Оценивать эффективность применяемых технологий осеменения и инициировать переход на более прогрессивные методы.
3. Проводить обучение и инструктаж персонала по применению новых технологий осеменения.
4. Координировать взаимодействие с научными и племенными учреждениями по вопросам внедрения инноваций.
5. Разрабатывать предложения по техническому переоснащению пункта искусственного осеменения.
6. Обеспечивать выполнение в установленные сроки мероприятий по охране труда, предписаний органов надзора и внутренних служб.
7. Контролировать соблюдение технологических требований при применении новых методов осеменения.
8. Анализировать результаты внедрения и корректировать технологические процессы при необходимости.

Знания:
1. Достижения науки и передовой практики в области искусственного осеменения и биотехнологии воспроизводства животных.
2. Современные технологии производства и применения спермопродукции.
3. Методики оценки качества спермы, техники размораживания и подготовки к осеменению.
4. Способы осеменения различных видов животных и особенности их применения.
5. Ветеринарные, зоогигиенические и санитарные требования к внедрению новых технологий.
6. Нормативно-правовая база по внедрению инновационных технологий в животноводстве.
7. Основы эргономики, охраны труда, пожарной и биологической безопасности при работе с новыми технологиями.
8. Порядок ведения документации при внедрении новых технологических решений.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Контроль санитарного и зоогигиенического состояния пункта и объектов животноводства и кормов



Навык 1:
Организация режима кормления, содержания, водопой и охрану жеребцов, баранов-производителей и пробников в течение всего случного сезона

Умения:
1. Планировать создание прочной кормовой базы и страховых запасов для жеребцов, быков, баранов-производителей и пробников.
2. Осуществлять контроль санитарного состояния и качества различных видов кормов, воды, пастбищ и подстилочного материала.
3. Контролировать соблюдение зоогигиенических норм содержания производителей в период случной кампании.
4. Составлять и корректировать рационы кормления в соответствии с физиологическим состоянием животных.
5. Проводить контроль за обеспечением полноценного водопоя животных.
6. Обеспечивать условия для охраны производителей от стрессов, травм и инфекционных заболеваний.
7. Инструктировать персонал по вопросам содержания и ухода за производителями.
8. Вести учет по кормлению, содержанию и состоянию животных в случной период.

Знания:
1. Технология создания и хранения кормовой базы и страховых кормов.
2. Методы санитарной оценки качества кормов, воды, пастбищ и подстилки.
3. Нормы и требования по содержанию и охране производителей в условиях случной кампании.
4. Биологические особенности и поведение производителей различных видов животных в период половой активности.
5. Основы кормления сельскохозяйственных животных, нормы и балансировка рационов.
6. Правила обеспечения водопоя и профилактики нарушений водно-солевого обмена.
7. Требования по биобезопасности, профилактике заболеваний, связанных с неправильным содержанием.
8. Формы учетной документации, применяемой при контроле содержания и кормления производителей.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Осуществлять руководство производственно-хозяйственной деятельностью пункта

Умения:
1. Организовывать и контролировать проведение искусственного осеменения сельскохозяйственных животных в соответствии с селекционно-племенными планами.
2. Планировать и реализовывать ротацию линий быков в товарных хозяйствах с учетом генетических характеристик.
3. Разрабатывать графики осеменения, оценивать и корректировать эффективность мероприятий.
4. Обеспечивать правильную эксплуатацию, техническое обслуживание и своевременный ремонт оборудования.
5. Организовывать рациональное использование трудовых ресурсов, контролировать соблюдение технологических процессов.
6. Анализировать производственные показатели пункта и разрабатывать меры по их улучшению.
7. Обеспечивать соблюдение ветеринарно-санитарных требований на всех этапах производственного процесса.
8. Вести отчетность и учетные документы по производственной и хозяйственной деятельности пункта.

Знания:
1. Критерии оценки эффективности работы пункта искусственного осеменения по видам и породам животных.
2. Племенная документация и порядок ведения учета по воспроизводству.
3. Правила эксплуатации и технического обслуживания оборудования, используемого при осеменении.
4. Методы организации труда и оптимизации использования материальных ресурсов.
5. Технологии искусственного осеменения различных видов сельскохозяйственных животных.
6. Основы экономики животноводства и нормирования затрат.
7. Нормативные документы и инструкции по воспроизводству и селекции животных.
8. Правила техники безопасности и охраны труда при работе с животными и оборудованием.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение быстро принимать решения
Умение работать в команде
Управление изменениями
Аккуратность
Аналитическое мышление
Доброжелательность
Выносливость и усердие
Мотивированность
Критическое мышление
Лидерство
Многозадачность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

6

Инженер-исследователь (общий профиль)

8

Главный ветеринарный врач

14. Карточка профессии "Квалифицированный рабочий в животноводстве":

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-004

Наименование профессии:

Квалифицированный рабочий в животноводстве

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64) Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
76. Животновод по уходу за рабочими животными. Параграф 1. Животновод по уходу за рабочими животными, 4-й разряд.

Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64) Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
76. Животновод по уходу за рабочими животными. Параграф 2. Животновод по уходу за рабочими животными, 5-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без требований к стажу работы

Связь с неформальным и информальным образованием:

инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение

Другие возможные наименования профессии:

6129-0-011 - Рабочий по уходу за животными

Основная цель деятельности:

Проведение работ, связанные с воспроизведением поголовья, искусственным осеменением и оказанием помощи животным при родах.

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение работ по содержанию сельскохозяйственных животных
2. Выполнение работ по воспроизводству сельскохозяйственных животных

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение работ по содержанию сельскохозяйственных животных



Навык 1:
Контроль физиологического состояния животных для поддержания и защиты их здоровья

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Распознавать признаки здоровья и отклонения в поведении животных.
2. Осуществлять ежедневный визуальный осмотр животных на предмет наличия ран, хромоты, апатии и других симптомов заболеваний.
3. Измерять температуру тела, частоту дыхания и пульса у животных.
4. Своевременно информировать ветеринарного специалиста или зоотехника о выявленных нарушениях.
5. Обеспечивать условия для минимизации стрессов у животных при осмотре и манипуляциях.
Умения для 5 разряда
1. Наблюдать за поведением животных и выявлять отклонения от нормального состояния.
2. Определять признаки родов, заболеваний и стрессовых состояний у животных.
3. Проводить первичную профилактическую обработку.
4. Оказывать помощь при родах и ухаживать за новорожденными животными.
5. Своевременно сообщать ветеринарному специалисту о случаях заболеваний или подозрений.
6. Участвовать в проведении вакцинации, дегельминтизации, дезинфекционных мероприятий.
7. Вести наблюдения за состоянием животных после проведения лечебно-профилактических мероприятий.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основы анатомии и физиологии сельскохозяйственных животных.
2. Основные признаки заболеваний и недомоганий у животных.
3. Нормальные физиологические параметры (температура, дыхание, пульс) у животных разных видов.
4. Правила безопасного обращения с животными.
5. Виды и принципы использования простейших ветеринарных инструментов (термометр, шприц и др.).
Знания для 5 разряда
1. Основы анатомии и физиологии сельскохозяйственных животных.
2. Признаки здоровья и заболевания животных (внешние и поведенческие).
3. Нормальные физиологические параметры: температура, пульс, дыхание и др.
4. Технология содержания животных до и после родов.
5. Основы зоогигиены и санитарии.
6. Основные правила оказания первой помощи при заболеваниях и травмах.
7. Инструкции по взаимодействию с ветеринарными специалистами.
8. Требования охраны труда и техники безопасности при уходе за животными.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выполнение работ по содержанию и ежедневному уходу за животными

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Пасти, кормить, поить и подкармливать рабочих животных (волы, верблюды, мулы, ослы и их молодняк).
2. Приучать молодняк к работе и уходу.
3. Менять подстилку, чистить животных и места их содержания.
4. Участвовать в зооветеринарных мероприятиях.
5. Приготавливать национальные продукты (шубат и др. - при необходимости).
6. Наблюдать за состоянием животных и сообщать о признаках недомогания.
Умения для 5 разряда
1. Кормить, поить, пасти и наблюдать за матками-верблюдицами и верблюжатами.
2. Оказывать помощь при родах, проводить профилактическую обработку.
3. Доить верблюдиц вручную и механически, сдаивать лишнее молоко.
4. Чистить и убирать места содержания (бутятники).
5. Стричь верблюдов вручную и механизировано, собирать шерсть при линьке.
6. Проводить санитарную обработку животных в дезинфекционных камерах.
7. Оказывать помощь ветеринарному специалисту при лечении.
8. Вести наблюдение за физиологическим состоянием животных.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Зоотехнические и ветеринарные правила ухода за рабочими животными.
2. Нормы и режим кормления и поения.
3. Правила пользования упряжью и ухода за ней.
4. Основы санитарии при содержании животных.
5. Технология приготовления шубата.
Знания для 5 разряда
1. Зоотехнические и ветеринарные правила ухода за матками и молодняком.
2. Нормы кормления и поения, потребность в белках, витаминах, минеральных веществах.
3. Правила доения и эксплуатации доильного оборудования.
4. Устройство стригальных машин и технология стрижки.
5. Правила обработки животных в дезинфекционных камерах.
6. Основы гигиены, охраны труда и безопасности при работе с животными.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Выполнение работ по воспроизводству сельскохозяйственных животных



Навык 1:
Проведение маркирования животных с целью их идентификации и учета

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Удерживать животных при проведении маркировки.
2. Участвовать в процессе нанесения идентификационных знаков.
3. Вести первичный учет помеченных животных.
4. Подготавливать оборудование и материалы для маркировки.
5. Обрабатывать место маркировки до и после процедуры во избежание инфицирования.
6. Участвовать в сортировке молодняка по идентификационным признакам.
Умения для 5 разряда
1. Самостоятельно выполнять маркировку животных различными методами.
2. Обеспечивать точность идентификации при учете животных.
3. Вести учетно-идентификационную документацию (журналы, карточки, электронные базы данных).
4. Осуществлять проверку соответствия идентификационных данных с учетной документацией.
5. Взаимодействовать с ветеринарными и племенными службами при проведении учетно-маркировочных работ.
6. Организовывать и контролировать выполнение маркировки в животноводческом подразделении.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основные методы идентификации сельскохозяйственных животных.
2. Правила техники безопасности при фиксации и маркировке.
3. Назначение идентификационных процедур.
4. Назначение и типы средств индивидуальной защиты при маркировке.
5. Возрастные особенности животных при маркировке.
6. Основные признаки животных для визуальной идентификации.
Знания для 5 разряда
1. Требования законодательства РК по идентификации и учету животных.
2. Технология и правила нанесения различных видов маркировки.
3. Санитарные нормы при проведении маркировочных процедур.
4. Принципы ведения учетной документации (в т.ч. в электронных системах, если применимо).
5. Требования к ведению учета маркированных животных в электронных системах.
6. Особенности маркировки по видам и породам животных.
7. Влияние правильной идентификации на воспроизводство, селекцию и ветеринарный надзор.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Прием родов у животных

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Наблюдать за признаками наступления родов у животных.
2. Подготавливать родильное помещение и подстилку.
3. Обеспечивать гигиену вымени и половых органов самки до родов.
4. Принимать роды при нормальном физиологическом течении.
5. Очищать дыхательные пути новорожденного и обеспечивать его первый контакт с матерью.
Умения для 5 разряда
1. Оказывать помощь животному при осложненных родах (по инструкции ветеринарного специалиста).
2. Контролировать состояние матки и новорожденного в послеродовом периоде.
3. Вести учет рождаемости, случаев осложнений и обработки новорожденных.
4. Принимать роды у разных видов животных с учетом породных и физиологических особенностей.
5. Взаимодействовать с ветеринарным персоналом при необходимости вмешательства.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Признаки наступления родовой деятельности у различных видов животных.
2. Гигиенические правила подготовки к родам.
3. Нормальное течение родов и особенности поведения животных.
4. Правила первичной обработки новорожденных животных.
5. Основы техники безопасности при работе с матками.
Знания для 5 разряда
1. Причины и признаки осложненных родов.
2. Методы оказания первой помощи при задержке последа и слабой родовой деятельности.
3. Нормы и сроки обработки пуповины, выпаивания молозива.
4. Профилактика родовых заболеваний.
5. Правила заполнения ветеринарной и племенной документации по родам.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Техник по племенному делу

15. Карточка профессии "Оператор по искусственному осеменению животных и птицы":

Код группы:

6121-3

Код наименования занятия:

6121-3-007

Наименование профессии:

Оператор по искусственному осеменению животных и птицы

Уровень квалификации по ОРК:

3

подуровень квалификации по ОРК:


Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др типовых квалификационных характеристик:

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
91. Оператор по искусственному осеменению животных и птицы. Параграф 1. Оператор по искусственному осеменению животных и птицы, 4-й разряд.

"Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 64)" приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 17 января 2025 года № 499.
91. Оператор по искусственному осеменению животных и птицы. Параграф 2. Оператор по искусственному осеменению животных и птицы, 6-й разряд.

Уровень профессионального образования:

Уровень образования:
ТиПО (рабочие профессии)

Специальность:
Ветеринария

Квалификация:

Уровень образования:
основное среднее образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Уровень образования:
начальное образование

Специальность:
-

Квалификация:
-

Требования к опыту работы:

Без требований к стажу работы

Связь с неформальным и информальным образованием:

инструктаж/стажировка на рабочем месте или краткосрочное обучение

Другие возможные наименования профессии:

3142-0-007 - Зоотехник

Основная цель деятельности:

Выполнение подготовительных работ при искусственном осеменении животных и птиц

Описание трудовых функций

Перечень трудовых функций:

Обязательные трудовые функции:

1. Выполнение работ по поддержанию безопасных ветеринарно-санитарных условий в пункте искусственного осеменения
2. Подготовка расходных материалов, оборудования и инструментов к проведению искусственного осеменения животных

Дополнительные трудовые функции:


Трудовая функция 1:
Выполнение работ по поддержанию безопасных ветеринарно-санитарных условий в пункте искусственного осеменения



Навык 1:
Составление плана дезинфекции пункта искусственного осеменения с выбором средств и методов дезинфекции

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Участвовать в выполнении санитарной обработки оборудования, инструмента, помещений.
2. Подготавливать моющие и дезинфицирующие средства по инструкции.
3. Соблюдать правила личной гигиены и санитарии при работе на пункте ИО.
4. Участвовать в поддержании чистоты и порядка на рабочем месте.
Умения для 6 разряда
1. Разрабатывать план дезинфекции на основании эпизоотической обстановки и нормативных требований.
2. Подбирать эффективные методы дезинфекции (аэрозольный, влажный, распылительный и др.).
3. Анализировать результаты санитарных мероприятий и при необходимости корректировать план.
4. Обеспечивать ведение журналов учета дезинфекционных мероприятий.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основы санитарии и гигиены в животноводстве.
2. Назначение и виды моющих и дезинфицирующих средств.
3. Требования к чистоте оборудования и помещений на пункте ИО.
4. Правила безопасной работы с дезинфектантами.
Знания для 6 разряда
1. Нормативные документы по ветеринарно-санитарным требованиям к пунктам ИО.
2. Классификация дезсредств и принципы их выбора по эпизоотической ситуации.
3. Современные технологии дезинфекции.
4. Методы оценки эффективности санитарных мероприятий.
5. Правила учета и отчетности по санитарным мероприятиям.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Проведение очистки и дезинфекции хозяйственного инвентаря после его использования в процессе уборки и дезинфекции

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Очищать инвентарь от загрязнений после уборки помещений.
2. Подготавливать простейшие дезинфицирующие растворы по инструкции.
3. Проводить промывку, замачивание и обеззараживание инвентаря вручную.
4. Сушить и укладывать обработанный инвентарь на специально отведенное место.
5. Соблюдать личную гигиену и технику безопасности при работе с дезсредствами.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать процесс очистки и дезинфекции инвентаря с учетом санитарных норм.
2. Подбирать дезинфицирующие средства и методы обработки в зависимости от степени и типа загрязнения.
3. Контролировать качество обработки и правильность применения дезинфицирующих растворов.
4. Вести учет и отчетность по дезинфекционной обработке инвентаря.
5. Проводить инструктаж персонала по санитарной обработке и безопасному обращению с дезсредствами.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Основные виды инвентаря и их назначение.
2. Правила ручной очистки и промывки после использования.
3. Назначение дезинфицирующих средств и способы их применения.
4. Требования к хранению чистого и обработанного инвентаря.
5. Меры предосторожности при работе с дезинфекционными растворами.
Знания для 6 разряда
1. Санитарные и ветеринарные требования к инвентарю на пункте ИО.
2. Виды и классы дезинфицирующих препаратов, режимы их применения.
3. Технология многоэтапной очистки и дезинфекции.
4. Методы оценки качества проведенной обработки.
5. Нормативные акты по учету и контролю санитарных мероприятий.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Трудовая функция 2:
Подготовка расходных материалов, оборудования и инструментов к проведению искусственного осеменения животных



Навык 1:
Подготовить рабочее место в соответствии с требованиями к организации рабочего места и требованиями безопасности

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Подготавливать стол, инструменты и материалы к началу работы.
2. Проверять наличие и исправность необходимого оборудования и расходных материалов.
3. Расставлять инструменты в соответствии с санитарными требованиями.
4. Использовать индивидуальные средства защиты (СИЗ) при подготовке рабочего места.
5. Осуществлять проветривание и влажную уборку помещения перед началом процедуры.
Умения для 6 разряда
1. Организовывать рабочее место с учетом плана осеменения и числа животных.
2. Контролировать соблюдение санитарных и эпидемиологических требований к помещению.
3. Проверять техническое состояние оборудования (включая криооборудование и осеменительные приборы).
4. Давать инструкции младшему персоналу по подготовке и технике безопасности.
5. Обеспечивать соблюдение правил биобезопасности при работе с биоматериалами.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Общие требования к организации рабочего места оператора ИО.
2. Назначение и расположение основного инвентаря.
3. Средства индивидуальной защиты и правила их использования.
4. Базовые правила санитарной подготовки помещения.
5. Основы охраны труда и техники безопасности.
Знания для 6 разряда
1. Санитарные нормы и требования к организации пунктов искусственного осеменения.
2. Правила подготовки к работе с криоматериалами и сперматехникой.
3. Инструкции по подготовке оборудования и проверке его работоспособности.
4. Правила безопасности при использовании химических и дезинфекционных средств.
5. Требования к документации по подготовке и осеменению животных.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Навык 2:
Выбор и подготовка инструментов и материалов, используемых при искусственном осеменении, в зависимости от их видов в соответствии с планом работы

Умения:
Умения для 4 разряда
1. Подбирать стандартный набор инструментов (шприцы, катетеры, зеркала и др.) в зависимости от вида животных.
2. Подготавливать и проверять исправность одноразовых и многоразовых инструментов.
3. Готовить физиологические растворы и подогревать сперму до нужной температуры.
4. Выполнять мойку, дезинфекцию и стерилизацию используемых материалов.
5. Осуществлять хранение инструментов в условиях, исключающих их загрязнение.
Умения для 6 разряда
1. Самостоятельно выбирать тип и количество инструментов и расходных материалов в соответствии с планом осеменения.
2. Контролировать соответствие инструментов санитарным и технологическим требованиям.
3. Настраивать, проверять и готовить криогенное оборудование и осеменительные приборы.
4. Обеспечивать правильную подготовку и оттаивание спермы с сохранением биологической активности.
5. Осуществлять контроль за условиями хранения медикаментов и биоматериалов.

Знания:
Знания для 4 разряда
1. Назначение и виды инструментов, применяемых при ИО.
2. Правила дезинфекции и стерилизации ветеринарных инструментов.
3. Основы подготовки спермы к использованию.
4. Требования к хранению и использованию материалов.
5. Базовые санитарные нормы в пункте ИО.
Знания для 6 разряда
1. Классификация и технические характеристики осеменительных инструментов и оборудования.
2. Правила отбора, хранения и оттаивания спермы.
3. Методы контроля качества спермы.
4. Стандарты санитарной обработки оборудования, в том числе криооборудования.
5. Порядок ведения учета расхода материалов и работы оборудования.

Возможность признания навыка:

Не требуется

Требования к личностным компетенциям:

Ответственность
Пунктуальность
Стрессоустойчивость
Терпеливость
Умение работать в команде
Аккуратность
Вежливость
Доброжелательность

Список технических регламентов и национальных стандартов:

1. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК.
2. Закон Республики Казахстан "О ветеринарии" от 10 июля 2002 года № 339-II ЗРК.
3. Закон Республики Казахстан "Об охране, воспроизводстве и использовании животного мира" от 9 июля 2004 года № 593-II ЗРК.
4. Закон Республики Казахстан "О противодействии коррупции" от 18 ноября 2015 года № 410-V ЗРК.
5. Закон Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан" от 11 июля 1997 года № 151-I ЗРК.
6. Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 7-1/498 "Об утверждении ветеринарных (ветеринарно-санитарных) требований к объектам производства, осуществляющим выращивание, реализацию животных" Зарегистрирован в МЮ РК 4 августа 2015 года № 11837.
7. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 7-1/700 "Об утверждении Правил карантинирования животных" Зарегистрирован в МЮ РК 6 февраля 2025 года № 35708.
8. Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 июня 2019 года № 239 "Об утверждении Правил обращения с животными".Зарегистрирован в МЮ РК 28 июня 2019 года №18917.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК:

Уровень ОРК:

Наименование профессии:

3

Оператор животноводческих комплексов и механизированных ферм

5

Техник по племенному делу

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

      16. Наименование государственного органа: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

      Исполнитель: Насырханова Б.К., номер телефона: +7 (771) 375 80 45, b.nasyrhanova@nasec.kz

      17. Организации (предприятия) участвующие в разработке:

      Некоммерческое акционерное общество "Национальный аграрный научно-образовательный центр".

      Руководитель проекта: Насырханова Б.К. E-mail: b.nasyrhanova@nasec.kz

      Номер телефона: +7 (771) 375 80 45

      Исполнители: Кулатаев Б.Т. заведующий кафедры "Зооинженерия и биотехнология" НАО "Казахский национальный аграрный исследовательский университет", кандидат сельскохозяйственный наук, профессор.

      Техническое сопровождение: Кенжегулова М.Б., номер телефона:

      +7 (775) 603 30 97, E-mail: m.kenzhegulova@nasec.kz

      18. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям:

      19. Национальный орган по профессиональным квалификациям: 24.09.2025 г.

      20. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен": -

      21. Номер версии и год выпуска: версия 2, 2025 г.

      22. Дата ориентировочного пересмотра: 26.12.2029 г.